SIA doorbraak 2

ono-ono magazine nr 2, nov 2012

Stichting Innovatie Alliantie

RAAK!

Daadwerkelijke doorbraken SIA is in november 2003 opgericht om verbindingen te leggen tussen hogescholen, en de beroepspraktijk. SIA stimuleert met de RAAK-regeling het praktijkgericht onderzoek van hogescholen en de innovatie in het mkb en de publieke sector. Met als thema ‘Doorbraak’ stond het SIA-congres op 13 juni 2012 in het teken van scoren. Net als het EK dat toen gaande was.

Later die avond wist het Nederlands elftal helaas niet te winnen van Duitsland… De resultaten tijdens en na het SIA-congres zijn wél om over naar huis te schrijven!

Tijdens het congres boden de door SIA voor de RAAK-award genomineerde projecten een kijkje in hun innovatiekeuken. Ook werd tijdens het programma en de workshops van gedachten gewisseld over hoe hogescholen met praktijkgericht onderzoek doorbraken in de beroepspraktijk kunnen bewerkstelligen.

Het was duidelijk dat er in het veld behoefte bestaat om kennis en ervaringen te delen en de kruisbestuiving te intensiveren. Vandaar dit follow-up magazine.

In dit magazine: welke daadwerkelijke doorbraken volgden direct uit het SIAcongres 2012? Hoe heeft de winnaar van de RAAK-award de 10.000 euro ingezet? Hoe vergaat het de in de rode stoel geïnterviewde deelneemster aan het SIA-congres? Wat vindt Thom de Graaf van de samenwerking tussen hogescholen en het mkb? Hoe kan het hbo zich profileren in de topsector High Tech Systemen en Materialen (HTMS)?

Het is belangrijk om nog preciezer met elkaar te benoemen hoe we doorbraken kunnen bereiken. Daarom is er in 2013 opnieuw een SIA-congres. Dit wordt een feest, want SIA bestaat dan tien jaar. Ik verheug mij erop om dit samen met u te vieren!

Richard Slotman Programmamanager SIA

ONO-ONO MAGAZINE

inhoud Daadwerkelijke doorbraken Voorwoord Scoren met stimuleringsregeling Een update van de SIA-organisatie In de rode stoel Hoe vergaat het SIAcongres deelneemster Esther Mauriks?

De RAAK-award winnaar Biopolymeren met Guido Smets Stellig Thom de Graaf, Yvonne van Hest en Margo Brouns reageren op de stelling Smeermiddel voor samenwerking

SCOREN MET RAAK Een update door SIA-programmamanager Richard Slotman

Richard Slotman overhandigt samen met Syntens-adviseur Hans de Weerd een taart aan Vincent Wiegel. lector bij de HAN en indiener van het 1000ste RAAKprojectvoorstel.

SIA-CONGRES

Jet Bussemaker, de nieuwe minister van Onderwijs en voormalig rector van de Hogeschool van Amsterdam, neemt de RAAK-taart in ontvangst.

Wat zijn de daadwerkelijke doorbraken na het SIA-congres 2012? ‘Het ministerie van VWS en NOC*NSF hebben tijdens het SIA-congres het onderzoeksprogramma Sport gepresenteerd. SIA is vervolgens uitgenodigd om zowel inhoudelijk als financieel partner te worden in dit nieuwe programma. Begin juli is het programma opengesteld. Hogescholen kunnen aanvragen op het terrein van sportonderzoek indienen bij ZonMw, NWO en STW. Hiervoor is 10 miljoen euro beschikbaar.’

‘Sinds 2005 wordt het RAAKprogramma uitgevoerd met middelen die door het ministerie van OCW beschikbaar zijn gesteld. Het is een doorbraak dat nu het 1000e projectvoorstel is ingediend bij het RAAK-programma. Een mijlpaal voor SIA en een hele prestatie van de hogescholen. Het is bijzonder dat zij al zo’n lange periode enthousiast zijn om projecten in te dienen. Bovendien blijft de kwaliteit van de aanvragen groeien.

SIA heeft deze mijlpaal gevierd door alle hogescholen te verrassen met een taart.’

Wat kunnen we van SIA verwachten?

‘Thom de Graaf sprak tijdens het congres over de toekomst van RAAK. Hij gaf aan dat financiering van het onderzoek een structurele plek moet krijgen. De uitgangspunten van het

ONO-ONO MAGAZINE

RAAK-programma en de structuur van SIA moeten hierbij behouden blijven.

Hier werken we naartoe. In oktober is een convenant ondertekend tussen NWO, OCW en de SIA-partners dat moet zorgen voor de bestendiging van het RAAK-programma.’

‘Het tienjarige bestaan van SIA vormt de basis van het feestelijke congres in 2013. De voorbereidingen zijn al in volle gang. Ook dit keer zullen een aantal RAAK-projecten prominent aanwezig zijn, reiken we de RAAKaward uit en gaan de bezoekers actief met elkaar aan de slag om nieuwe successen te behalen.’

‘Ik vond de Duitse lector geweldig, daar had ik de hele middag naar kunnen luisteren’

ONO-ONO MAGAZINE

In de rode stoel We spraken Esther Mauriks al in de rode stoel op het SIA-congres voor het vorige magazine. Hier leren we haar beter kennen.

U herinnert zich Esther – naar eigen zeggen een Bosschenaar in hart en nieren –misschien nog omdat zij er zo openlijk trots op was ‘de beste van de slechtste’ te zijn. Nee, niet in haar rol als internationaal beleidsadviseur voor HAS Den Bosch, maar als winnaar van het tv-programma ‘De allerslechtste chauffeur van Nederland’. Hierdoor kreeg ze zoveel zelfvertrouwen dat ze naast haar baan een boek ging schrijven en een roze theehuis ging runnen.

Hoe vergaat het je?

‘Ik heb inmiddels 15.000 kilometer op de teller staan en mijn bijrijders zijn blij met mij! Mijn boek wordt in het voorjaar uitgegeven. Bij HAS gaat het prima. Ik heb extra taken gekregen en er wordt een tweede HAS-vestiging in Venlo geopend. Mijn Roze Theehuis, waar ik de styling van picknicks en high teas met een thema verzorg, doe ik door de drukte bij HAS alleen nog op aanvraag.’

Wie heb je ontmoet tijdens het SIAcongres 2012?

‘Het is altijd leuk om het gezicht te zien van degene waar je eerder alleen via de mail of telefoon mee communiceerde.

ONO-ONO MAGAZINE

Zo heb ik een assistente van ons project in Vietnam in levende lijve ontmoet. Ik herinner me ook een leuk gesprek met een bedrijf dat videoapparatuur levert voor pretparken.’

Wat is je bijgebleven van het congres?

‘Ik vond de Duitse lector Gregor Luthe helemaal geweldig. Daar had ik zo een hele middag naar kunnen luisteren. Met zijn geleerde achtergrond verwachte ik pittige kost. Zijn innemende presentatie was daarom een echte verrassing.’

Op welke genomineerde van de RAAK-award stemde jij?

‘Ik herinner me dat je stickers kon plakken op het meest innovatieve concept. Ik vond de uitvindingen die concreet met duurzaamheid te maken hadden het leukst. Bijvoorbeeld het project door en voor studenten om mensen meer te betrekken bij groen doen. En de Solarboot.’

Wat vond je van de uitslag van de EK-wedstrijd van Oranje?

‘Het was een draak van een wedstrijd.

Mijn voorspelde uitslag - een krappe 1-0 - was echt wishful thinking.’

Stellig Thom de Graaf, Yvonne van Hest en Margo Brouns reageren op de stelling: Samenwerking hogescholen en mkb onmisbare schakel in kennisketen

Thom de Graaf, voorzitter HBO-raad en bestuurslid SIA

Yvonne van Hest, programmamanager Brainport Development

Margo Brouns, oud-lector en manager onderzoek en ontwikkeling Alliade

‘Helemaal waar! De vele RAAKprojecten maken dit ook duidelijk.

De condities die de overheid schept, zijn belangrijk, net als fundamenteel onderzoek en research van grote internationale ondernemingen. Maar de schaalsprong ontstaat pas via het midden- en kleinbedrijf. Het proces loopt van fundamenteel onderzoek naar praktijkgericht onderzoek in samenwerking tussen hogescholen en bedrijven. Van daar gaat het naar concrete innovatie op de werkvloer.

Pas daar komt de kennis echt op straat.’

‘In de Brainportregio Eindhoven staat de samenwerking tussen onderwijs- en kennisinstellingen, overheden en bedrijfsleven bekend als de ‘triple helix’. Alle partijen, vertegenwoordigd in de Stichting Brainport, zijn onmisbare schakels in de kennisketen. Door deze samenwerking te stimuleren en optimaliseren, bereiken we als regio het beste resultaat.’

‘Hogescholen hebben een dynamische kennisomgeving vol jong talent. Het mkb is sterk op ondernemerschap en heeft een goed oog voor behoeften en wensen van klanten. De koppeling van die twee werelden levert producten op die kunnen bijdragen aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken.

Op dit moment gebeurt dat volop in de zorgsector, waar netwerken van mkb, hogescholen en universiteiten bijdragen aan een sterk innovatieklimaat.’

SIA-CONGRES

AWARD-WINNAAR Een interview met Guido Smets van Fontys (werkzaam in de opleiding Applied Science) over het winnen van de RAAK-award door een doorbraak met biopolymeren.

Sooo!

‘Sooo! Netjes! Leuk! Dat was de eerste reactie van de volledig verraste coördinator van Fontys’, lacht Guido.

‘We hadden met z’n allen nooit verwacht dat we daadwerkelijk zouden winnen. Op school organiseerde de directeur een speciale bijeenkomst, waar met champagne werd getoost op onze overwinning. De trofee pronkte tot voor kort – tot de explosie in een van de aangrenzende laboratoria - in de hal waar alle kantoren op uitkomen. Nu waak ik erover bij mijn bureau.’

ONO-ONO MAGAZINE

Leren van biopolymeren ‘Het project Biopolymeren was een samenwerking tussen Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen, Avans Hogeschool en Syntens. Fontys was projectleider van dit project. We onderzochten wat de mogelijkheden zijn om materialen te recyclen en opnieuw te verwerken in producten.

Er is een platform van veertig bedrijven, instellingen en hogescholen gevormd binnen het vakgebied biomaterialen. Er zijn samenwerkingen tussen bedrijven als V&D, Rodenburg en Symbra onderling en samen met hogescholen ontstaan. We hebben ook als opleiding zelf veel van het project geleerd. Er zijn nu projecten voor studenten op het gebied van biopolymeren ontwikkeld.

Avans heeft er zelfs een minor aan gewijd. Ook zijn er banen voor afgestudeerden uit het onderzoek voortgekomen.’

Hoogwaardig vervolgonderzoek

Unusual suspect

‘Vaak is het einde oefening als de subsidie op is. Dit RAAK-mkb-project heeft, ook door het enthousiasme uit het ontstane netwerk, geresulteerd in een doorstart in de vorm van een RAAK-PRO-project: functionele stabiliteit van biopolymeren. We zijn volop bezig met hoogwaardig vervolgonderzoek. De eerste projecten zijn al van start gegaan.’

Dankzij de RAAK-award zijn we bekend bij mensen die ‘iets’ met biomaterialen doen. We hebben ook een nieuw contact opgedaan met een unusual suspect: het waterschap. Zij willen samen met ons iets met biomaterialen gaan neerzetten. Wat? Dat kan ik nu nog niet vertellen…’

Het prijzengeld ‘We hadden tevoren besloten dat we, als we zouden winnen, het prijzengeld zouden inzetten voor een prijsvraag. Het idee was, kort gezegd: maak iets moois! We wilden graag een demoproduct op het gebied van biopolymeren met een lange levensduur en zorgvuldig grondstofgebruik. Maar we ontvingen welgeteld één reactie. Wel een zeer waardevolle. Het bedrijf wil het te ontwikkelen product ook echt in de markt zetten. Zij schatten de kans op succes in op meer dan 80 procent. Lukt het onverhoopt niet, dan heb ik genoeg andere ideeën om het prijzengeld aan te besteden. Ik zou graag een kleine spuitmixer of gietmachine aanschaffen om kunststof te verwerken en kleine hoeveelheden te mengen.’

SIA-CONGRES

Smeermiddel voor samenwerking High Tech Systemen en Materialen, door Ignace Karthaus

De topsector HTSM omvat een aantal nauw met elkaar verweven maakindustrieën: de machine- en systeemindustrie, automotive, lucht- en ruimtevaart en materialen. Deze industrie is kapitaalintensief en investeert gezamenlijk meer dan 2,3 miljard euro per jaar aan eigen onderzoek en ontwikkeling.

Ignace Karthaus is manager strategische relaties bij Syntens en programmamanager praktijkgericht onderzoek bij het SIA. Tijdens het SIA-congres faciliteerde hij de drukbezochte workshop HTSM. Hij licht toe hoe de RAAK-stimuleringsregeling past binnen de topsector HTSM en hoe de Thematische Impuls HTSM hogescholen versterkt.

Workshop topsector HTSM Deelnemers van de workshop HTSM waren onder meer de voorzitter van SIA Michaël van Stralen, tevens voorzitter van de Metaalunie, en lector Nanotechnologie Gregor Luthe. Michael van Straalen vroeg zich af: hoe kan een bedrijf praktijkgericht onderzoek van hogescholen gebruiken? De Luthe pleitte voor meer praktijkgericht onderzoek. Samen met STW-directeur Eppo Bruins bracht Ignace Karthaus de ideeën, belangen, wensen en ambities ONO-ONO MAGAZINE

van de bedrijven en hogescholen bijeen. Zo ontstonden uit de gesprekken nieuwe impulsen voor samenwerking. Ignace: ‘Het SIA-congres is een goed smeermiddel voor samenwerking. Ook bleek dat de SIA-initiatieven zeer worden gewaardeerd door de congresbezoekers.’

Thematische Impuls versterkt hogescholen De workshop HTSM is uitgemond in een Thematische Impuls. Alle RAAK-projecten die raken aan de topsector High Tech Systemen en Materialen worden tegen het licht gehouden. Er worden gesprekken gehouden met hogescholen, bedrijven, branches, STW, en lectoren. Vragen die centraal staan, zijn: hoe zijn de programma’s en mensen met elkaar verbonden? Waar ligt de ambitie van het hbo? Wie doet wat? Begin januari verschijnt hierover een publicatie. Karthaus:‘Deze publicatie biedt hogescholen een podium en laat ook andere stakeholders zien waar kennis valt te halen die roept om toepassing’. SIA biedt zo een landelijk overzicht en helpt hogescholen daarmee bij hun profilering.

Zij kunnen de Thematische Impuls gebruiken bij hun keuzes voor de toekomst.

Colofon

SIA-CONGRES

ono-ono magazine on the spot ono-ono is Japans voor: zoveel mensen, zoveel woorden.

Het ono-ono, your magazineteam zet de woorden van de deelnemers en beelden van uw evenement – kort na afloop – om in een tijdschrift. Zo blijft uw evenement leven. www.ono-ono.nl

Neem voor je eigen Magazine on the spot contact op met: Gijsbert Raadgever (06-51626041) Het team van ono-ono bestond deze keer uit: Redactie: Simone Bommeljé Vormgeving: Akimoto, grafische vormgeving Fotografie: Roelof Pot Eindredactie: Menno Bosma