Voorproefje Schuim #7

SCHUIM#7 HET BIERMAGAZINE VOOR DE DRINKER & DE (THUIS)BROUWER

NR 7/2018 9,95 EURO

FAKE BIER

Homer Simpsons fav bier bestaat niet wel

Het Knapste Etiket de winnaars van 2017 • Thuisbrouwers brouwen voor feestjes • Met je beugel aan de bar: niet praten maar drinken • Op bezoek bij Scheldebrouwerij uit Meer en Stijl uit Almere • Rondje Friesland langs drie brouwerijen • en nog veel meer over bier

inhoudsopgave

thuisbrouwers

8

Iets te vieren? Brouw thuis een mooi bier voor de gelegenheid.

biergoden

16

brouwerij stijl

18

Er waren nogal wat Goden, Kobolden, Reuzen en andere mythische wezens rond in de wereld van het bier. Erwin Suvaal tekende er een paar.

Een rijtjeshuis als brouwerij!

De uit de hand gelopen hobby van Raymond en Anneke Geraads van brouwerij Stijl uit Almere.

door Ingeborg Rosenberg

door Menno Bosma

and the winner is... 28

brouwende chefs 36

friesland

Het Knapste Etiket van 2017: uitreiking van De Gouden Fles en interviews met winnaars Lowlander en Keut Bier.

Schuim legde twee brouwende chefs een verrassingspakket voor. Wat kunnen zij met chocola? Tomaten? Bloemkool?

De fietstocht langs Friese brouwerijen verliep niet helemaal vlekkeloos maar redacteur Bea de BuisonjĂŠ overkwam obstakels en proefde de Friese sfeer.

door Marcel Uljee

door Marcel Uljee

door Marcel Uljee

door Bea de BuisonjĂŠ

4

44

inhoudsopgave

de klank van bier 48

bier in berlijn

In café De Drie Gebinten komen ze om bier te drinken en niet om te praten.

Columnist en trendwatcher Frank Lindner bezoekt Ben Pommers’ BRLO Brwhouse in Berlijn.

54

scheldebrouwers 58 Dulle Griet, Zeezuiper en Lamme Goedzak: zomaar wat bieren van de Scheldebrouwerij uit het Belgische Meer.

Schuim nam een kijkje!

door Menno Bosma door Frank Lindner

door Yvonne van Houtum

fake bier

73

evenementen

80

vatgerijpt

88

Het bier dat in films als Star Wars en Star Trek gedronken wordt of in series als The Simpsons en Lost bestaat niet maar is wel razend populair.

De Braziliaanse brouwer Tiago Falcone fietst de wereld rond om zijn vakkennis te verbreden en te delen. Hij kwam langs op de CRAFT Beer Conference.

Hertog Jan werkte voor hun tweede serie Vatgerijpt samen met drie smaakmakers uit de wijn-, whiskey- en culinaire wereld.

door Ingeborg Rosenberg

door Marcel Uljee

door Gijsbert Raadgever

5

thuisbrouwers

Jean-Paul Binnenkort viert Jean-Paul de opening van de bar met dubbele tap die zijn broer in de huiskamer heeft getimmerd. We spreken hem vanwege een ander feestje: in het voorjaar brouwde hij een bruiloftsbier voor een bevriend stel.

‘H

schoon opgegaan, op zes flesjes na. Die hebben ze achtergehouden omdat, zo bleek achteraf, Anne tijdens de bruiloft zwanger was en dus niet kon proeven. Inmiddels is het kind geboren. Het bier smaakt nog steeds goed, lieten ze me laatst weten. Ik ben blij dat het allemaal gelukt is. Het gevaar is nu wel dat ik voor alle bruiloften in mijn vriendenkring aan het brouwen wordt gezet.’

•

‘Het bruidspaar vroeg mij of ik een bier wilde brouwen voor hun huwelijk. Vooraf heb ik hun wensen besproken. Ze wilden graag een doordrinkbaar bier, want ze trouwden in juni. En ze zochten iets spannends. Ik heb gekozen voor een blond bier met vlierbloesem, een combinatie die je niet vaak tegenkomt. De bloesem zorgt voor een bloemige smaak en geur. De hop was afkomstig uit Nieuw-Zeeland omdat ze daar allebei geweest zijn en er goede herinneringen aan hebben. Zo heb ik het bier een persoonlijk tintje gegeven.

De planning was krap, maar het is gelukt. Ik heb zes kratjes gemaakt, zo’n 50 liter in totaal. Alles is

Brouwer: Jean-Paul Lekkerkerker Brouwt sinds: 2011 Gelegenheidsbier: bruiloftsblond Op vat: IPA Installatie: zelfgebouwd rondpompend maischsysteem (RIMS) www.facebook.com/DeLekkeKetel

Kijk op schuimmagazine.nl voor het recept van Jean-Pauls blond

14

reportage

EEN RIJTJESHUIS ALS BROUWERIJ

STIJL IN ALMERE Op een zonovergoten winterdag rijd ik in een bus die om onnaspeurbare redenen Dansmetro heet over de vrije busbaan van Almere. Door de Filmwijk gaat het, via de Romy Schneiderweg en de Buñuellaan. Veel ruimte en groen is er te zien, en vrijwel uitsluitend blokvormige laagbouw. Alleen langs de Fellinilaan, waar ik moet zijn, staat wat hoogbouw, langs open water. De associatie met bier is de hele tijd ver weg. tekst Menno Bosma • fotografie Ron de Gruyl

18

reportage

19

WINNAAR GOUDEN FLES COMMERCIËLE BROUWERS

Lowlander Beer: een goed verhaal

knapste etiket

Voor Annemieke de Been en Joost van Tongeren van Lowlander Beer is de award een welkome bevestiging: ‘Voor ons is het etiket de belangrijkste manier om ons verhaal te vertellen in het schap.

Bieren gebrouwen met kruiden en specerijen, geïnspireerd door de reislust en handelsgeest van historische Nederlandse zeevaarders.’

D

eelnemers mochten meerdere etiketten inzenden.

Lowlander Beer koos specifiek voor de I.P.A., dat in dit geval staat voor ‘Indonesian Pale Ale’, maar daarover straks meer.

‘Ik vind het etiket van onze I.P.A. het sterkst qua kleur en verhaal’ vertelt marketeer Annemieke de Been.

Lowlander heeft het Ierse ontwerpbureau Drinksology ingeschakeld voor alle etiketten. Zij werken op basis van een uitgebreide briefing, vertelt De Been. ‘Daarbij verkennen we verschillende paden. Aan de ene kant is dat wat ik de botanische route noem: welke kruiden hebben we gebruikt, waar

Uit het juryrapport:

‘EEN SIERLIJK ETIKET UIT EEN DUIDELIJKE SERIE, RETRO MET EEN KNIPOOG’

komen ze vandaan? Aan de andere kant verkennen we de historische route: de verhalen van de Lowlanders uit het verleden.’

Als voorbeeld noemt ze de American Pale Ale, die een turquoise etiket draagt met een bever in historische Amerikaanse kledij en een golfclub in de hand. ‘Voor dit bier gebruiken we onder andere sumak’, vertelt brand ambassador Joost van Tongeren, die cafés bezoekt om ze te laten kennismaken met de bieren van Lowlander.

Als er iemand in staat is om het verhaal van Lowlander te vertellen, is hij het wel. Kort samengevat: sumak is een inheemse plant in New York, dat in het wapen een bever draagt, een verwijzing naar

33

de (Nederlandse) pelshandelaren in de begindagen van de stad, die trouwens ook de golfsport introduceerden… enzovoorts.

Maar hoe zit het dan met die aap op het etiket van de I.P.A.? Joost barst los: ‘We brouwen onze I.P.A. met ketoembar, gemalen korianderzaad. Zeelieden waren vroeger maanden onderweg om korianderzaad uit Indonesië naar Nederland te verschepen. Vaak namen ze ook apen mee. Terug in Nederland gaven ze hun geld uit aan drank en op de Wallen. Met apen betaalden ze hun schulden af.’ Een goed verhaal inderdaad, en nog lekker bier ook. www.lowlander-beer.com

Brouwen met bloemkool Een zoetje hier, een zuurtje daar: brouwers gaan steeds meer klinken als chef-koks. En net als hun kokkerellende collega’s zijn ze op zoek naar nieuwe smaken. Wat zou er gebeuren als je die twee beroepen combineert? We namen de proef op de som en bezochten twee brouwende chef-koks met een verrassingspakket aan ingrediënten.

Durven ze het aan om een bier te maken met chocola? Tomaten? Bloemkool? tekst Marcel Uljee • foto's Ruud van der Graaf

36

Timothy draait al een tijdje mee in de brouwwereld. In 2013 richtte hij samen met Nando Servais brouwerij Pampus op (tegenwoordig Pontus Brewing), nu is hij de man achter Morebeer Brewing en gastro-bar ’cause BEER loves FOOD’, waar het draait om ‘pairen’: de juiste combinatie van bier en spijs.

tijdens het brouwen goed vooruit denken. Een verschil is dat je tijdens het brouwen op het juiste moment de juiste temperatuur moet kiezen. Alhoewel, ik ken een recept van Marco Pierre White, die met heel precieze verhoudingen en de juiste timing een heel mooie bouillon weet te maken.’

‘Brouwen en koken hebben veel raakvlakken. Net als wanneer je een bouillon maakt, moet je

Bloemkool ‘Als je bloemkool meekookt, krijg je een heel nare smaak in

37

De ingrediënten in ons verrassingspakket DD Bloemkool DD Kaneelstokjes DD Paaseitjes DD Poeder van gerookte paprika DD Sinaasappels DD Spaghetti DD Trostomaten DD Verse knoflook

biergoden

BROUWER VAN DE GODEN VAN ASGARD EN NOORDSE GOD VAN DE ZEE

Aegir Gevierd en gevreesd, een zeereus met lang wit haar en een enorme witte baard, getrouwd met zijn zuster Ran. Samen wonen ze op de bodem van de zee met hun negen dochters (de ‘baren meiden’), geesten van de golven, zij die het schuim op zee maken.

In de enorme zaal waar ze wonen, brouwen ze bier in een schaal van epische afmetingen, een kadootje van Thor.

Er worden grote feesten gehouden voor de bewoners van Asgard, de woonwereld van de Goden, die het er allemaal wel over eens zijn dat het bier van Aegir het allerbeste bier is.

De hal is een magische plek waar je beker zichzelf vult als hij leeg is, goud in plaats van toortsen de hal verlicht en vechten niet getolereerd wordt. Goden zijn jaloers en gauw op hun teentjes getrapt en als Loki zichzelf benadeeld voelt, slaat hij een van de bedienden van Aegir dood waarop hij uit de zaal wordt verbannen.

Terwijl de feesten voor de Goden aan de gang zijn, gaan de negen dochters te keer op zee en laten schepen schipbreuk lijden, tenzij er offers gebracht worden. De Vikingen gooien goud en gevangenen overboord in de hoop dat ze veilig naar huis kunnen varen. Maar de dochters zijn net zo wreed als hun vader en laten de schepen zinken om alle schatten in handen te krijgen. illustratie Erwin Suvaal • tekst Ingeborg Rosenberg

42

biergoden

43

reportage

BELGISCH BIER MET NEDERLANDSE WORTELS Dulle Griet, Zeezuiper en Lamme Goedzak.

Het zijn de namen van de dubbel, tripel en het blonde bier van de Scheldebrouwerij.

Een familiaire brouwerij met Belgisch bier en Nederlandse wortels, gevestigd in het

dorpje Meer (BelgiĂŤ) en bijna 25 jaar geleden opgericht in Bergen op Zoom. Een beetje

bierliefhebber kent de bieren van de Schelde, maar wie zitten er achter deze bieren en wat is de succesfactor van deze brouwer? tekst Yvonne van Houtum • foto's Ruud van der Graaf

60

reportage

61

fake bier

Family Guy

Pawtucket Patriot Ale

Family Guy, van bedenker Seth MacFarlane, is een zieke, verknipte en politiek incorrecte Amerikaanse animatieserie. Hoofdrolspeler is de disfunctionele familie Griffin, Quahog, Rhode Island. Peter is de aandoenlijke maar domme vader, die getrouwd is met huisvrouw Lois.

Ze hebben drie kinderen. Oudste en gefrustreerde puber Meg. Onbeholpen, dikke en onhandige Chris die echt niets van meisjes snapt en de geniale baby Stewie, erop gebrand om zijn moeder te vermoorden en geobsedeerd door geweld. Pratende hond Brian houdt Stewie in toom terwijl hij zijn cocktails drinkt en zelf genoeg aan zijn hoofd heeft.

Peter Löwenbräu Griffin, Sr., geboren als Justin Peter Griffin volgens zijn geboortebewijs, en hoofd van de familie. Met Ierse roots maar geboren in Mexico waar zijn moeder hem zonder succes heeft geprobeerd te aborteren. Peter komt niet altijd even intelligent voor de dag en wordt op een gegeven moment zelfs tot achterlijk verklaard.

Hij is werkzaam bij de brouwerij van zijn favoriete biermerk Pawtucket Patriot Ale, en regelmatig te vinden in de Drunken Clam waar het nodige bier gedronken wordt om zijn niet aflatende dorst te lessen.

Futurama Futurama is een Amerikaanse animatieserie bedacht door Matt Groening. De serie draait om de nogal domme Philip J. Fry (Fry voor intimi), pizzabezorger uit New York. Hij vriest zichzelf per ongeluk in op 31 december 1999. Pas 1000 jaar later wordt hij weer ontdooid en moet zien te overleven in deze bizarre interplanetaire wereld waar behalve mensen ook robots en mutanten leven.

Aanvankelijk was hij van plan zijn leven in de 31e eeuw anders aan te pakken maar daar komt niet veel van terecht.

Het eerste brouwsel in de echte wereld moet nog gemaakt worden!

LöBrau LöBrau Beer uit de serie is een parodie op Löwenbrau bier en een woordgrap op low brow. Gek genoeg heeft het bier 1000 jaar overleefd want Fry dronk het in de jaren ‘90 maar ook in de 31e eeuw nadat hij ontdooid is. De enige reden dat Fry het bier lekker vindt is dat het ‘puntjes’ heeft! In Futurama komen nog wat andere fake-bieren voorbij zoals Benderbrau Cold-Fusion Steam Beer (persiflage op Anchor Steam Beer), Pabst Blue Robot (Pabst Blue Ribbon) en St. Pauli Exclusion Principle Girl Beer (tsja...?).

PAAR KLEINE VERANDERINGEN IN DE 31E EEUW - Naaldbomen, ansjovis en koeien zijn uitgestorven.

- Planeten zijn leefbaar gemaakt. Op Mars huist een vooraanstaande universiteit, de Kerstman leeft op Neptunus en Pluto is een reservaat voor pinguïns.

- De belangrijkste godsdiensten zijn Oprahisme en voodoo.

76

fake bier

The Simpsons

Duff

Amerikaanse animatieserie bedacht door Matt Groening. Het is een satire op de samenleving, waarbij vooral het typische Amerikaanse gezin op de hak wordt genomen. Het draait allemaal om de familie Simpson die bestaat uit vader Homer, moeder Marge en kinderen Bart, Lisa en Maggie.

‘Can’t get enough of that wonderful Duff!’

- Duff Beer slogan

Duff Beer is een fictief biermerk uit de The Simpsons. Het is het favoriete bier van Homer Simpson.

Duff Beer is een parodie op het stereotype Amerikaanse massaproductiebier dus slechte kwaliteit, goedkoop, en er wordt overal reclame voor gemaakt.

Het gezicht van Duff Beer is Duffman, een persiflage op de jaren zeventig mascotte van Budweiser Bud Man.

Homer Simpson is de kale, dikke en vooral domme vader van het gezin. Zijn hobby’s zijn eten, Duff-bier drinken, donuts eten en televisiekijken. Hij werkt in de kerncentrale van Springfield, waar hij veel fout doet. Als zoon Bart hem boos maakt, wurgt hij hem. De uitspraken van Homer zijn vaak zo stupide dat sommige hoog genoteerd staan in allerlei citaatlijsten. De bekendste zijn: • Proberen is de eerste stap naar mislukking • als Homer aliens ontmoet: Eet me alsjeblieft niet op, ik heb een vrouw en kinderen. Eet hen op! • Op alcohol! De oorzaak van – en oplossing voor – alle problemen van het leven!

De sitcom loopt al 28 seizoenen, sinds 1989 en met meer dan 600 afleveringen is het dan ook één van de langstlopende series ter wereld.

DUFF MAN’S WIJSHEID: Duff Man: "Duff beer is brewed from hopps, barley, and sparkling clear mountain what?"

Titanya: "Goat!"

Duff Man: "Close enough!"

77

Er is de afgelopen jaren in verschillende landen bier onder de naam Duff gebrouwen zonder toestemming van de wettige eigenaren. Eind jaren negentig produceerde brouwerij Lion Nathan in Australië een bier genaamd Duff Beer. De producenten van de Simpsons spanden een proces aan tegen de brouwerij. Het product moest uit de handel worden genomen, en werd daarna een collector’s item.

Ook Daleside Brewery in Engeland heeft in 2003 een bier gemaakt onder de naam Duff. Er kwam geen rechtszaak, maar het bier wordt niet meer gebrouwen.

In 2013 heeft de Chileense politie 60.000 flesjes Duff-bier onderschept. En onder het mom van if you can’t beat them join them heeft 20th Century Fox besloten om Duff Beer in Zuid-Amerika op de markt te brengen.

borrel

Op zoek naar de ultieme kopstoot In Schuim #5 maakte redacteur Menno kennis met de kopstoot 2.0, waarbij speciaalbier de basis vormt voor interessante destillaten. Ook de laboranten van NIPKE gaan mee in deze trend. Deze Rotterdamse ondernemers creëren samen met brouwerij Mommeriete hun eigen gelimiteerde bieren, waarvan één batch speciaal gebruikt wordt om jenever mee te stoken.

D

tekst Simon Cordes • foto's Aad Hoogendoorn

at stoken doen ze samen met Distilleerderij Alambik en Mofongo’s uit Groningen. Een tijdrovend en kostbaar werkje zo blijkt, want amper een derde van het oorspronkelijke brouwsel blijft over als 'eau de vie'.

Dat doet natuurlijk de wenkbrauwen fronsen bij de diehard beer geek, want waarom zou je een 'af' product nog verder bewerken? Voor vormgevers Femke, Matthijs en Arwen is NIPKE echter een zoektocht naar spannende smaaksensaties. Een laboratorium waar geëxperimenteerd mag worden.

Op 22 februari presenteerde het collectief hun vierde creatie in het Rotterdamse WORM. Na een gelagerde jenever, een weizenbier en een moutwijn van weizenbier is de line-up aangevuld met een donker bier.

De 'Swampy Woods Smoked Porter' is vernoemd naar de drassige gronden van Gramsbergen, waar Brouwerij Mommeriete zetelt. Deze romige porter bestaat uit geroosterde vanille, tonen van karamel en een hint van chocolade.

Limited editions NO.1 Herr Heino (jenever; verwijst naar de blonde Duitse zanger Heino) NO.2 Oh Manta (weizenbier; de brouwers van Mommeriete zijn verstokte Opel Manta verzamelaars) NO.3 Dibbes (toegankelijke oude moutwijn; een echte allemansvriend) NO.4 Swampy Woods (smokey porter; vernoemd naar de moerassige gronden van Gramsbergen)

Uw redactie toog naar Rotterdam en proefde de Swampy Woods in combi-

84

'Omwille van onbegrensde creativiteit worden onze experimenten als gelimiteerde edities uitgebracht' natie met ‘Herr Heino’ en ‘Dibbes’. De op rodewijnvaten gerijpte Heino is een jenever gemaakt van weizenbier. Een krachtpatser die op zichzelf heerlijk is, maar naast de subtiele porter een beetje overheerst.

De Dibbes (een moutwijn met citroen, koriander en gentiaanwortel) combineerde daarentegen geweldig.

Deze allemansvriend vindt zijn oorsprong in een Belgische tripel en smaakt verfijnd en kruidig. Samen met het licht rokerige bier een aangename pairing die elkaars smaken danig deed versterken.

Wie is NIPKE?

NIPKE is opgericht door Rotterdamse ondernemers Femke de Jonge, Matthijs Ronner en Arwen Ronner. Met hun bureaus The Young en Studio de Ronners zijn zij al jaren actief als marketeers en ontwerpers in de wereld van bier en sterke drank. Zo ontwikkelden ze bijvoorbeeld de stijl van Maallust en werkten ze voor Hooghoudt. NIPKE werkt voor hun bieren en destillaten samen met Brouwerij Mommeriete (Gramsbergen), Distilleerderij Alambik (Midwolda) en Mofongo’s Distillery (Groningen).

We zijn benieuwd of het (nog geheime) destillaat dat van de porter gestookt wordt de ultieme match zal opleveren. Of we daar achter gaan komen is nog maar de vraag, want het zou zomaar kunnen dat de gelimiteerde oplage van de Swampy Woods dan al is verkocht. Wij kijken hoe dan

85

ook uit naar het volgende experiment en stellen ons graag beschikbaar als proefkonijn.

Benieuwd naar NIPKE’S nieuwe destillaat of bier? Volg ze op Instagram of schrijf je in voor hun nieuwsbrief.

• www.nipke.com

DE NIEUWE WEBSHOP VOOR CRAFT- EN SPECIAALBIER.

VIA BEERWULF IS HET EENVOUDIGER DAN OOIT OM TE GENIETEN VAN MOOIE SPECIAALBIEREN. WE HEBBEN EEN GROOT AANBOD TEGEN SUPERMARKTPRIJZEN. OP WERKDAGEN VOOR 16 UUR BESTELD, MORGEN IN HUIS. SNEL. MAKKELIJK. HEERLIJK. De verzendkosten zijn 4,95 euro en vanaf twintig bieren gratis.

Geen 18, geen alcohol.