wallonie des écrivains by VISITWallonia

Het Wallonië van de grote schrijvers www.walloniedesecrivains.be

n 2011 huldigt Wallonië een aantal grote schrijvers. Veel van hen hebben door onze streken gereisd of er zich gevestigd.

De Luikenaar Simenon die Charleroi koos als decor voor zijn roman ’Le Locataire’, maar ook Guillaume Apollinaire wiens gedicht ’Marie’ geïnspireerd was door een verblijf in Stavelot. Of de Franse dichter Paul Verlaine die in Bergen in de gevangenis zat na zijn twist met Rimbaud. Uit zijn verblijf in Wallonië ontsproten de gedichten ’Sagesse’ en ’Jadis et Naguère’, die geschreven werden in een kleine herberg in de Ardennen. Het idee om deze schrijvers in de schijnwerpers te plaatsen, beviel me meteen. Het is een volledig nieuwe manier om ons mooi gewest voor te stellen, samen met zijn vele schatten en rijkdommen die in hun verhalen zijn beschreven. Verlaine, Apollinaire, Hugo, Masson, Yourcenar… Onze steden en dorpen, onze cultuur en ons erfgoed zijn vandaag nog doordrongen van de woorden van deze befaamde auteurs. Zoveel mannen en vrouwen met een immens talent, die de emoties die ze bij ons beleefden en hun herinneringen op papier hebben gezet. Ik nodig u dus dit jaar uit om Wallonië te ontdekken via hun pen. Ontdek de landschappen die ze beschreven, hun brieven, de tijdperken waarin ze in Wallonië hebben verbleven. De kunstenaar Julos Beaucarne, een dromer met een groot hart en peter van dit initiatief, zal u gidsen tijdens deze reis. Op het programma van het parcours staan heel wat activiteiten : evenementen, tentoonstellingen, lezingen, de verschijning van het boek ’La Wallonie vue par les grands écrivains’ (Wallonië geschetst door de grote schrijvers) en nog veel meer. Ik hoop dat dit toeristisch en literair initiatief voor u een bron van ontdekking en plezier zal zijn, ongeacht of u het beleeft in proza of in poëzie.

Paul FURLAN Waals Minister voor Toerisme

Bezoek onze website

www.wallonie-tourisme.be

Julos Beaucarne, Peter van het themajaar 2011

a poésie n’est pas que belle, elle est rebelle’ (Poëzie is niet enkel mooi, ze is ook rebels) zei Raoul Duguay, een dichter uit Quebec. Poëzie richt zich tot de ziel, ze is sterker dan wapens, natuurrampen en tsunami’s. Poëzie is onze vriendin, onze grote zus, sterker dan de dood want ze overleeft de tijd. Ze doet haar intrede met de wiegeliedjes en aftelrijmpjes die nooit verdwijnen uit ons geheugen. Wie ze kent, draagt de bagage van woorden en klanken zijn hele leven mee.

Een Bretons gezegde stelt dat poëzie sterker is dan de 3 sterkste dingen in het leven : het kwaad, het vuur en de stormen. Poëzie betekent ook vrolijkheid, ongebreidelde fantasie, vreugde. Sommige teksten zijn echte zielendokters. Hoe spijtig dat poëzie uitgesloten wordt op scholen, in boeken en op de radio… Hoe spijtig dat ze in quarantaine is geplaatst.

Veertien Waalse musea nodigen u uit om in de voetsporen te treden van grote schrijvers Al vele jaren nemen de musea die lid zijn van de vzw ’Musées et Société en Wallonie’ actief deel aan het themajaar. Doorheen de 4 seizoenen van 2011 nodigen 14 instellingen u uit om in de voetsporen te treden van grote schrijvers en vooral van Victor Hugo… U ontdekt ze in de overzichtsagenda van de evenementen. Het logo ’MSW’ laat u toe ze gemakkelijk te identiﬁceren ! Musées et Société en Wallonie (MSW) Rue du Moulin de Meuse 4B 5000 NAMUR Tel. : 081/42 00 50 Fax : 081/42 00 59 E-mail : info@msw.be Website : http ://www.msw.be

www.walloniedesecrivains.be

’L’enfant promène le chien sous la lune d’été’ (Het kind laat de hond uit onder de zomermaan). Deze haiku van Shoha zegt meer dan een heel boek. Muziek is de bondgenoot van de poëzie. De woorden worden nog verder geprojecteerd wanneer de tekst een lied wordt. Het verheugt de oren en het hart. Woorden op zich zijn al sterk maar als er muziek wordt aan toegevoegd, worden ze nog grootser en blijven tot lang na zonsondergang nazinderen. Zij wiegen ons, zorgen voor een revolutie in onze ziel, strelen onze zenuwcellen wanneer we rivieren van triestheid en pijn moeten oversteken. Aarzel niet om u te laten helpen door woorden. Geef u over aan de tederheid van woorden en maak een reis door teksten en melodieën die u tot rust laten komen. U slaapt in, maar de woorden en de muziek gaan verder… u bent niet meer alleen in de nacht. Wij Belgen hebben het geluk dat talentrijke dichters, opgejaagd door de gendarmen van hun geboorteland, in België hebben geleefd. Victor Hugo verbleef in Waterloo, Apollinaire in Stavelot, in het pension Constant, tot hij met zijn broer en zijn moeder op een ochtend met de noorderzon verdween zonder te betalen. Hij schreef zelfs een gedicht in het Waals voor Mareye, een meisje waar hij verliefd op was. Baudelaire vestigde zich dan weer in Brussel. Deze dichters in ballingschap hebben hun sporen nagelaten in ons land en hun geesten dwalen nog rond in abdijgangen, vlaktes en bossen van het collectief geheugen.

Julos Beaucarne Tourinnes-la-Grosse, Wallonië, België donderdag 10 februari 2011.

Agenda van de evenementen Wandelcircuit Victor Hugo Van maart tot december Victor Hugo, die in 1862 op doortocht was in Salmchâteau (Vielsalm), werd getroffen door de schoonheid van de plaats en maakte één van de mooiste plekjes van het toenmalige dorp onsterfelijk : de Pont Madeleine met op de achtergrond de ruïnes van de burcht van de graven van Salm. Een wandelcircuit biedt het grote publiek de kans om de talrijke bezienswaardigheden van het dorp te ontdekken, met commentaar van de illustere 19e eeuwse bezoeker www.vielsalm-gouvy.org

Nieuwe ’Chouette enquête’ : een vreemd personage doolt rond in het Museum van het Bos en het Water Van 1 maart tot 30 december Een blad dat wordt uitgedeeld aan iedereen die het Museum van het Bos en het Water binnenkomt, biedt een speciaal bezoek met als gids onze mascotte : een uiltje (chouette) met gouden ogen. Dit jaar heeft het opnieuw uw hulp nodig om een onderzoek te voeren. Voorwerpen die verdwijnen, vreemde geluiden, verschrikte dieren… in het museum gebeuren rare dingen. Enige aanwijzing die we hebben : bij zijn dood Museum van het Bos en het Water heeft de ziel van een beroemd personage de wens uitgedrukt in de zalen van het Museum van het Bos en het Water te blijven om er de bossen, venen, rivieren en landschappen terug te vinden die de man zo mooi vond tijdens zijn bezoek aan onze streek in… 1865 ! Verborgen voorwerpen, raadseltjes en spelletjes geven zaal na zaal meer informatie over ’het spook’. www.berinzenne.be

Vielsalm

April Luik

Animatie

Abdij van Villers-la-Ville Evenement

De Lente van de Abdij

Rondleiding

25 april, van 10 tot 18 u.

Luik ontdekken in de voetsporen van enkele beroemde toeristen uit de 19e eeuw

’De Lente van de Abdij’ is de jaarlijkse dag voor gezinnen die georganiseerd wordt door de Abdij van Villers-la-Ville. Voor deze gelegenheid biedt de Abdij een kennismaking met Victor Hugo voor groot en klein via begeleide ontdekkingen, een pistespel en een woordenatelier. Er vinden die dag ook tal van animaties plaats, zoals spelletjes, spektakels, ludieke ateliers en een markt met streekproducten. www.villers.be

24 april, van 14.30 tot 16.30 u.

Luik

Vergezeld van Victor Hugo, Alexandre Dumas, Gérard de Nerval en andere schrijvers wordt u ondergedompeld in de stad uit het midden van de 19e eeuw. Luik was toen zijn middeleeuws uiterlijk aan het inwisselen voor moderniteit. Rondleiding voor individuele bezoekers. Reserveringen : Ofﬁce du Tourisme (04/221 92 21) www.liege.be/tourisme

Luik in de tijd van Victor Hugo

Mei

Van mei tot september

Victor Hugo was in 1837 een van de eerste Franse schrijvers en dichters die België ’afreisde’. Zijn tweede bezoek vond plaats in 1840, wanneer hij zijn tocht naar de Rijn begon langs de vallei van de Maas. Hij passeerde toen in Luik en keerde er terug in 1864. Hij liet ons mooie beschrijvingen na uit een tijd waarin de stad in volle expansie was en een grondige gedaantewissel onderging. Dat was het gevolg van de opkomst van de industrie en de economische bloei van die tijd. Hij beschreef Luik met één zin, iets waar hij in uitblonk : ’Liège, une de ces vieilles villes en train de devenir neuve’, vrij vertaald als ’Luik, één van die oude steden die een nieuw gezicht kijgt’. (Le Rhin, Lettres à un ami, lettre VII). Gelijkvloerse verdieping van Le Grand Curtius (gratis toegang). www.liege.be/tourisme

Tentoonstelling

Abdij van Villers-la-Ville

Luik

Rondleiding

Luik ontdekken in de voetsporen van enkele beroemde toeristen uit de 19e eeuw Van mei tot december Rondleidingen voor groepen, te voet of met de autocar. Vergezeld van Victor Hugo, Alexandre Dumas, Gérard de Nerval en andere schrijvers wordt u ondergedompeld in de stad uit het midden van de 19e eeuw. Luik was toen zijn middeleeuws uiterlijk aan het inwisselen voor moderniteit. Reserveringen : Ofﬁce du Tourisme (04/221 92 21) www.liege.be/tourisme Luik

Villers-la-Ville Fijnproeverswandeling

De dichters van het lekkere eten 22 mei

Op zondag 22 mei, organiseert het broederschap van de ’Hostieux Moines de l’Abbaye’ in Villers-la-Ville zijn 10e ﬁjnproeverswandeling. Tijdens deze sympathieke en aangename wandeling wordt een smakelijk menu met streekgerechten aangeboden in het dorp dat al vele keren bezocht werd door dichters, onder meer door Victor Hugo ! www.hostieux.org

Luik

Wandeling

Museum van het Bos en het Water

Vielsalm

Maart

Stichting Folon Tentoonstelling

Beelden voor woorden Van 27 mei tot 11 september Een vijftigtal werken – aquarellen en gravures – van Folon verfraaien een selectie van teksten van grote namen uit de literatuur. De poëzie van de kunstenaar mengt zich met de woorden van Prévert of Apollinaire en biedt een kleurrijke reis naar het hart van de droomwerelden van Jorge Luis Borges (De ronde ruïnes), van Lewis Carroll (Alice in Wonderland), van Franz Kafka (De metamorfose), van Boris Vian (Herfst in Peking), van Orson Welles (De onzichtbare man), enz. Een ontmoeting tussen beeld en schrift die u niet mag missen ! www.fondationfolon.be

www.walloniedesecrivains.be

Luik

Juni Habay Evenement

Kunstenfestival van ’Le Pont d’Oye’

Luik

Groepsarrangement

Rondleiding

Ontdekking van Luik in de tijd van Victor Hugo

Luik ontdekken in de voetsporen van enkele beroemde toeristen uit de 19e eeuw

Ontdekking van Luik in de tijd van Victor Hugo

17 juni, van 14.30 tot 16.30 u

Thema-arrangement van 1 dag voor groepen : programma à la carte, vertrekkend van voorstellen voor rondleidingen en een rondleiding op de tentoonstelling ’Victor Hugo en de industriële revolutie’ in het Huis van de Metallurgie en de Industrie. Reserveringen : Ofﬁce du Tourisme (04/221 92 21 - ofﬁce.tourisme@liege.be) www.liege.be/tourisme

Rondleiding voor individuele bezoekers. Vergezeld van Victor Hugo, Alexandre Dumas, Gérard de Nerval en andere schrijvers wordt u ondergedompeld in de stad uit het midden van de 19e eeuw. Luik was toen zijn middeleeuws uiterlijk aan het inwisselen voor moderniteit. www.liege.be/tourisme

Van 1 tot 5 juni

Het Huis van de Metallurgie en de Industrie in Luik

Het ’Festival des arts du Pont d’Oye’ groeit ieder jaar en trekt ook steeds meer bezoekers uit verschillende landen, zoals uit Frankrijk. De editie 2011 vindt plaats van 1 tot 5 juni in het Kasteel van Le Pont d’Oye in Habay. Het thema wordt dit jaar ’Lire – Délire’ (Lezen – Verrukking) in het teken van Arthur Rimbaud. www.festivalpontdoye.com www.foret-anlier-tourisme.be

Tentoonstelling

Victor Hugo en de industriële revolutie Van 13 juni tot 30 september

Luik

Luik Rondwandeling

Luik in de voetsporen van enkele beroemde toeristen uit de 19e eeuw Van 13 juni tot 30 september Thema-arrangement van 1 dag voor individuele bezoekers : circuit met smartphone, themamaaltijd en bezoek aan de tentoonstelling ’Victor Hugo en de industriële revolutie’ in het Huis van de Metallurgie en de Industrie. Reserveringen : Ofﬁce du Tourisme (04/221 92 21) www.liege.be/tourisme

Juli

Museum van het Water en de Fontein

Blik op een tijdperk… Victor Hugo Van 1 juli tot 31 december

www.walloniedesecrivains.be

Silly Tentoonstelling

’Baraques à Vaches’ Van 26 juni tot 10 juli In het kader van de tentoonstelling-wandeling ’Baraques à Vaches’ (Koeienstallen) organiseert het Syndicat d’Initiative van Silly een activiteit op het thema ’Victor Hugo op het platteland’ in de kapel van St-Marcoult. Ze zal gezinnen op een ludieke manier laten ontdekken welke banden Victor Hugo had met de natuur, het platteland en de wereld van de boeren. www.silly-tourisme.be

Het Huis van de Metallurgie en de Industrie in Luik

Tentoonstelling

Museum van het Water en de Fontein

Silly - ’Baraques à Vaches’

Monumenten uit de industriële archeologie vormen het vertrekpunt om enkele facetten uit het leven en werk van Victor Hugo te exploreren – met teksten om de materiële sporen te duiden van een eeuw vol technologische, sociale en politieke veranderingen. In de loop van dit themaparcours ontdekt u de industrialisering via de visie van Hugo over machines; de werkomstandigheden via de standpunten van de schrijver-politicus en zijn houding tegenover wetenschap en vooruitgang. Met de voorstelling van de producten van de 19e eeuwse gieterijen, waaronder de Leeuw van Waterloo en de zinken badkuip van Napoleon, beleeft u het ballingschap mee van de auteur en zijn fascinatie voor de keizer. www.mmil.be

Neem het rad van de tijd… en ontdek het dagelijkse leven van ’Les Misérables’ (De ellendigen) ! Het Museum van het Water en de Fontein nodigt u uit om een romantisch en fascinerend verleden te ontdekken, een voorspel op de maatschappij van vandaag. Maak kennis met waterverdeling, ziektes, machtscentra en industriële vernieuwingen… Allemaal onderwerpen die deze tijdelijke tentoonstelling in het spoor brengt van Victor Hugo, tussen ﬁctie en realiteit. www.lemuseedeleauetdelafontaine.be

Blegny mine Literaire cruise

Literaire cruise Zomer Tijdens de hele zomer organiseert Blegny-Mine een literaire cruise op de boot ’Pays de Liège’. De tocht wordt onderbroken door voordrachten van een schrijver die kenner is van Victor Hugo. Hij leest verschillende teksten voor die verband houden met plaatsen die Hugo maar ook hedendaagse auteurs beschreven hebben. www.blegnymine.be

Juli

Euro Space Center Tentoonstelling

Euro Space Center

BE A STAR of van astronomie naar Victor Hugo… Van 1 juli tot 30 september Van astronomie naar Victor Hugo is maar een stap. Dat toont deze tentoonstelling aan, die de astronomie van gisteren en vandaag belicht aan de hand van de grote projecten van het ESC, de astronomie van het oneindig grote en oneindig kleine (of het nabije en verre oneindige), samen met teksten van Victor Hugo die ons op zijn manier ons heelal laat ontdekken want hij kon met woorden sterren strelen, hoe ver ze zich ook bevonden. www.eurospacecenter.be

Wellingtonmuseum Tentoonstelling

Victor Hugo en 150 jaar ’Les Misérables’ in Waterloo Van 1 juli tot 15 oktober 30 juni 1861, 8.30 u : Victor Hugo schrijft het woord ’einde’ in het manuscript van ’Les Misérables’. Hij beëindigt de tekst in het Hôtel des Colonnes in Waterloo, rechtover die leeuw die hij doorlopend door het slijk haalt. De tentoonstelling “Victor Hugo en 150 jaar ’Les Misérables’ in Waterloo” laat de etappes van het schrijven, de concretisering, de publicatie en het succes van Les Misérables herleven.Ze is georganiseerd in samenwerking met prestigieuze Belgische en Franse musea en privéverzamelaars. www.museewellington.be

Citadel van Namen Evenement

Arthur Masson Museum

Marie Tudor, openluchtspektakel

Tentoonstelling

Van 19 tot 31 juli

De visie van Victor Hugo op de kinderjaren

In samenwerking met de diensten van de citadel van de stad Namen en het Animatiecomité van de citadel, komt het theatergezelschap Jardin Passion de citadel animeren. Sinds bijna twintig jaar ijvert Jardin Passion voor jong talent. Nu wordt de vedette Victor Hugo aangepakt. Na de verovering van de wijdse ruimtes van de Far West, komt de jonge regisseur Marc Weiss de delicate mechanismen van het romantisch theater exploreren. De muren van de citadel zijn perfect geschikt om onze persoonlijke visie weer te geven van het werk van de ’reus’ Victor Hugo. Het wordt een Victor Hugo zoals u zich nooit heeft kunnen voorstellen… Marie Tudor komt weer tot leven. www.citadelle.namur.be

Van 3 juli tot 25 september De tentoonstelling belicht de visie van Victor Hugo op de kinderjaren via zijn romantisch en poëtisch werk, zijn reizen, feiten uit zijn leven en zijn strijd voor de kinderrechten. U ontdekt oude illustraties en foto’s, originele en nooit eerder vertoonde documenten, voorwerpen, zeldzame boeken, tekeningen, karikaturen… In dit kader worden animaties georganiseerd in onze ’school uit de tijd van toen’ (1932), rond Victor Hugo, zijn verblijven in België en Les Misérables. Bezoekers krijgen ook de gelegenheid om schoolmateriaal uit vroegere tijden te gebruiken. www.espacemasson.be

Citadel van Namen

Villers-la-Ville Wandeling 26 augustus

Augustus

Op 26 augustus, vanaf 18 u, organiseert het Maison du Tourisme van het Land van Villers in Waals-Brabant verschillende wandelingen in de mooiste hoekjes van Villers-la-Ville : een boswandeling ’naar de zonsondergang’, een wandeling naar de tentoonstelling ’Wallonië geschetst door de grote schrijvers’ enz. Voorzie stapschoenen. Bovendien opent de Abdij van Villers-la-Ville uitzonderlijk haar deuren tot 20.30 u.

Wellingtonmuseum

Evenement Abdij van Villers-la-Ville

Luik Evenement

Luik in de tijd van Victor Hugo 27 augustus Op zaterdag 27 augustus keert Luik terug naar de tijd van Victor Hugo. Een niet missen evenement ! Op het programma : opendeurdag, muziek, toneel, ﬁlm, wandeling, gastronomie, polka... www.liege.be/tourisme

Film in openlucht : De Bultenaar van Notre-Dame 26 augustus Op 26 augustus organiseert het Maison du Tourisme van het Land van Villers in Waals-Brabant een filmvoorstelling in openlucht. Op het programma : de klassieke tekenfilm van de Walt Disney studio’s De Bultenaar van Notre-Dame. De film is geïnspireerd op de roman ’Notre-Dame de Paris’ van Victor Hugo, die verscheen in 1831. Afspraak om 21 u, op 150 m van de Abdij van Villers. Gratis activiteit, voorzie een vouwstoeltje, warme kleding en een zaklamp. www.paysdevillers-tourisme.be

Mijnsite van Bois-du-Luc

Evenement

Victor Hugo en de 19e eeuw ontdekken de snelheid 14 augustus Een technologische revolutie maar vooral een revolutie van de zintuigen… De trein en later de auto vervoeren tal van schrijvers zoals Hugo, Dumas, Mirbeau, Lemonnier en Verne naar nieuwe horizonten en confronteren hen met vragen over de ongelofelijke moderniteit. Om de mensen te vervoegen die de mysterieuze snelheidsmachines bewierookt of bekritiseerd hebben, nodigen wij u uit in Bois-du-Luc, waar zich het atelier van alle revoluties bevindt. Luik

www.walloniedesecrivains.be

Museum van de Lintweverij

Espace Bernier in Waterloo Tentoonstelling

Rond ’Les Misérables’ en de Hugomania

Tentoonstelling

Van 1 september tot 30 oktober

Victor Hugo, romantiek en realisme in Comines-Warneton : tussen vuur en water...

De tentoonstelling wordt georganiseerd rond het thema ’Victor Hugo voor iedereen’ en brengt tekeningen, karikaturen, stripverhalen, merkwaardige uitgaven, ongewone voorwerpen enz. Zij probeert ook aan te tonen dat de menselijke benadering waar Hugo zo gevoelig voor was, nog steeds actueel is. www.espacebernier.be

Van 10 tot 24 september Victor Hugo (1802-1885) is een van de meest briljante geesten van de 19e eeuw. Hij was een schrijver, dichter, plastisch kunstenaar, politicus en estheet. Hij reisde verschillende keren naar de steden rond Comines-Warneton en dacht er zelfs even aan om zich in Ieper te vestigen. Teksten met betrekking tot deze reizen (in 1837 en 1864) en een multisensuele evocatie van Victor Hugo, lichten de sluier van het artistieke en sociale leven in Comines-Warneton, dat belichaamd wordt door tekeningen en schilderijen van twee van zijn grootste kunstenaars : Eugène Verboeckhoven (1798-1881, schilder, beeldhouwer en aanhanger van de romantiek) en Charles Degroux (1825-1870, baanbreker van het sociale realisme in België). Een unieke gelegenheid om de schijnwerper te richten op het werk van Hugo dat zowel de ’bourgeoisie’ als de ’misérables’ reﬂecteert. www.villedecomines-warneton.be

September © Musée de la ville d’eaux

Museum van de Kuurstad in Spa ’Wanneer Victor Hugo dacht aan de stad Spa’ door Guy Peeters 10 september om 20 u.

Museum van de Kuurstad

Luik Rondleiding

Luik ontdekken in de voetsporen van enkele beroemde toeristen uit de 19e eeuw 24 september, van 14.30 tot 16.30 u Rondleiding voor individuele bezoekers. Vergezeld van Victor Hugo, Alexandre Dumas, Gérard de Nerval en andere schrijvers wordt u ondergedompeld in de stad uit het midden van de 19e eeuw. Luik was toen zijn middeleeuws uiterlijk aan het inwisselen voor moderniteit. Reserveringen : Ofﬁce du Tourisme (04/221 92 21) www.liege.be/tourisme

Oktober

’Victor Hugo en Spa’ evoqueren lijkt een paradox of toch minstens een niet helemaal correcte toeristische publiciteit. Tijdens zijn ballingschap in de jaren 1860 kwam Victor Hugo drie keer in Spa maar alles bij elkaar overnachtte hij er slechts zeven dagen. Zeven dagen op de duizend dagen dat hij in België verbleef, het is toch weinig. Nochtans werpt de professionele en familiale correspondentie van de schrijver een heel ander licht op de relaties die hij had met de kuurstad en men mag terecht stellen dat Spa heeft ’meegeteld’ voor Victor Hugo. Voldoende reden om er in 2011 aan te herinneren dat er banden waren tussen Victor Hugo en Spa. En waarom zouden we ook de andere Franse republikeinse ballingen niet aanhalen die in dezelfde periode naar Spa zijn gekomen ? Deze lezing wordt ’omkaderd’ door een tentoonstelling die gewijd is aan de duistere kant van de kansspelen van Spa. Ze is toegankelijk voor het publiek op 10 en 11 september. www.spavillaroyale.be

Arthur Masson Museum

Arthur Masson Museum Lezing 10 september om 17.30 u en 17 september om 17.30 u ’Hugo en de kinderjaren’ door Jean-Marc Hovasse www.espacemasson.be

Arthur Masson Museum Lezing 25 september om 15 u. ’De mens die lacht en de kinderen die wenen’ door Jean-Luc Wauthier www.espacemasson.be

November

Abdij van Stavelot Reisboekjes - Victor Hugo & Guillaume Apollinaire Van 7 oktober 2011 tot 15 januari 2012 De Abdij van Stavelot organiseert ’Reisboekjes’ (Carnets de voyage), een tentoonstelling gewijd aan twee uitzonderlijke schrijvers, namelijk Victor Hugo (1802-1885) en Guillaume Apollinaire (1880-1918). Beiden hebben door onze streek gereisd in de loop van de 19e eeuw. Beiden waren ze schrijver, dichter, tekenaar, verliefd op de natuur en gevoelig voor vrouwelijk schoon. Een wandeling door hun herinneringen die ze onsterfelijk hebben gemaakt met pen en potlood. www.abbayedestavelot.be

Tentoonstelling

www.walloniedesecrivains.be

Lezing - Tentoonstelling

Silly Evenement

Stripfestival - Victor Hugo en zijn tijd 20 november Tijdens dit festival hebt u gelegenheid om verschillende auteurs van stripverhalen te ontmoeten, die als thema kozen voor Victor Hugo of verhalen uit de tijd van Hugo. Na een informele ontmoeting met deze professionelen zullen ze met veel plezier hun werken signeren. Een evenement voor grote en kleine liefhebbers van stripverhalen. www.silly-tourisme.be

December

Koninklijk Museum van Mariemont Evenement

De kasteelheer en de schrijver Het werk van Victor Hugo in de Bibliotheek van Raoul Warocqué 4 december om 14.30 u Toen Victor Hugo overleed in 1885 was Raoul Warocqué nog een tiener. In 1890, nauwelijks 20 jaar oud, verwierf hij het volledige geïllustreerde werk van de Franse auteur : 44 banden gedrukt op groot Japans papier. Was dat een verstandige investering ? Absoluut, want Victor Hugo, zowel de man als zijn werk, was toen al een monument voor het nageslacht en dus een vaste waarde. De keuze mag echter niet enkel daaraan worden toegeschreven. Want wat te zeggen over de overige boeken die Warocqué zijn hele leven heeft gekocht om zijn bibliotheek in het kasteel van Mariemont te verrijken ? Hoe kan men de redenen begrijpen van een dergelijke passie voor een schrijver waarvan het engagement en het leven zo veraf lagen van de zorgen van een rijke industrieel uit Henegouwen ? Tussen de Belgische landschappen die Hugo tekende – het land van zijn prille liefde voor de mooie Juliette Drouet – en de hulde die zijn vrienden en tijdgenoten hem brachten, ontdekken de bezoekers de prestigieuze banden uit de waardevolle Reserve van Mariemont. Zij volgen een geïllustreerd parcours dat enerzijds een licht werpt op de passie van de kasteelheer van Mariemont en anderzijds op het leven van de schrijver. www.musee-mariemont.be

Koninklijk Museum van Mariemont

Toerismebureau Kabinet van Minister FURLAN Rue du Moulin de Meuse 4 5000 NAMUR Tel. : 081/23 47 11 Fax : 081/23 47 20 E-mail : info-furlan@gov.wallonie.be Website : http ://furlan.wallonie.be

Waals-Brabant Maison du Tourisme de Waterloo Chaussée de Bruxelles, 218 1410 WATERLOO Tel. : 02/352.09.10 Fax : 02/354.22.23 E-mail : info@waterloo-tourisme.be Website : www.waterloo-tourisme.be Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes Rue de Nivelles, 1 1300 WAVRE Tel. : 010/23.03.52 Fax : 010/23.03.56 E-mail : info@mtab.be Website : www.mtab.be Maison du Tourisme du Roman Païs Rue de Saintes, 48 1400 NIVELLES Tel. : 067/22.04.44 Fax : 067/21.98.88 E-mail : info@tourisme-roman-pais.be Website : www.tourisme-roman-pais.be Maison du Tourisme de la Hesbaye brabançonne Hôtel des Libertés Grand-Place, 1 1370 JODOIGNE Tel. : 010/22.91.15 Fax : 010/81.59.67 E-mail : hesbaye.brab@skynet.be Website : www.hesbayebrabanconne.be Maison du Tourisme du Pays de Villers en Brabant wallon Rue de l’Abbaye, 55 1495 VILLERS-LA-VILLE Tel. : 071/88.09.80 Fax : 071/87.98.00 E-mail : info@paysdevillers-tourisme.be Website : www.paysdevillers-tourisme.be

Henegouwen

Maison du Tourisme du Parc des Canaux et Châteaux Place Mansart, 21-22 7100 LA LOUVIERE Tel. : 064/26.15.00 Fax : 064/31.22.88 E-mail : maisondutourisme@lalouviere.be Website : www.parcdescanauxetchateaux.be

Maison du Tourisme Hesbaye et Meuse Rue Paix-Dieu, 1b 4540 AMAY Tel. : 085/21.21.71 Fax : 085/21.21.76 E-mail : hesbayemeuse@skynet.be Website : www.tourisme-hesbaye-meuse.be

Maison du Tourisme de la Picardie 7700 MOUSCRON Tel. : 056/86.03.70 Fax : 056/86.03.71 E-mail : mtpicardie@skynet.be Website : www.visitwapi.be

Maison du Tourisme des Thermes et Coteaux Avenue des Thermes, 78B 4050 CHAUDFONTAINE Tel. : 04/361.56.30 Fax : 04/361.56.40 E-mail : info@thermesetcoteaux.be Website : www.thermesetcoteaux.be

Maison du Tourisme de la Botte du Hainaut Rue de Noailles, 6 6460 CHIMAY Tel. : 060/21.98.84 Fax : 060/21.98.85 E-mail : info@botteduhainaut.com Website : www.botteduhainaut.com

Maison du Tourisme du Pays de Liège Place Saint-Lambert, 32-35 4000 LIEGE Tel. : 04/237.92.92 Fax : 04/237.92.93 E-mail : mtpaysdeliege@prov-liege.be Website : www.mtpaysdeliege.be

Maison du Tourisme Val de Sambre et Thudinie Place Albert Ier, 2 6530 THUIN Tel. : 071/59.54.54 Fax : 071/59.54.53 E-mail : info@mtvaldesambre.org Website : www.valdesambre-thudinie.be Maison du Tourisme du Pays de Charleroi Place Charles II, 20 6000 CHARLEROI Tel. : 071/86.14.14 Fax : 071/86.61.57 E-mail : maison.tourisme@charleroi.be Website : www.paysdecharleroi.be

Luik Maison du Tourisme du Pays de Vesdre Rue Jules Cerexhe, 86 4800 VERVIERS Tel. : 087/30.79.26 Fax : 087/31.20.95 E-mail : info@paysdevesdre.be Website : www.paysdevesdre.be Maison du Tourisme des Cantons de l’Est Place Albert Ier, 29 A 4960 MALMEDY Tel. : 080/33.02.50 Fax : 080/77.05.88 E-mail : info@eastbelgium.com Website : www.cantonsdelest.be

Maison du Tourisme du Pays de Herve Place de la Gare, 1-3 4650 HERVE Tel. : 087/69.31 71 Fax : 087/69.31 79 E-mail : info@paysdeherve.be Website : www.paysdeherve.be Maison du Tourisme du Pays de Huy – Meuse – Condroz Quai de Namur, 1 4500 HUY Tel. : 085/21.29.15 Fax : 085/23.29.44 E-mail : mthuy@pays-de-huy.be Website : www.pays-de-huy.be Maison du Tourisme des Vallées de la Burdinale et de la Mehaigne Rue de la Burdinale, 6 4210 BURDINNE Tel. : 085/25.16.96 Fax : 085/25.17.96 E-mail : mtourisme@burdinale-mehaigne.be Website : www.tourismebm.be Maison du Tourisme de la Basse-Meuse Rue des Béguines, 7 4600 VISE Tel. : 04/374.85.55 Fax : 04/374.85.51 E-mail : info@basse-meuse.be Website : www.basse-meuse.be

Luxemburg

Maison du Tourisme du Pays d’Ourthe et Aisne Grand-Rue, 16 6940 BARVAUX-SUR-OURTHE Tel. : 086/21.30.81 Fax : 086/21.40.65 E-mail : info@ourthe-et-aisne.be Website : www.ourthe-et-aisne.be Maison du Tourisme du Pays d’Houffalize La Roche-en-Ardenne Place du Marché, 15 boîte 37 6980 LA ROCHE-EN-ARDENNE Tel. : 084/36.77.36 Fax : 084/36.78.36 E-mail : info@coeurdelardenne.be Website : www.coeurdelardenne.be Maison du Tourisme du Pays du Val de Salm et des Sources de l’Ourthe Avenue de la Salm, 50 6690 VIELSALM Tel. : 080/21.50.52 Fax : 080/21.74.62 E-mail : info@vielsalm-gouvy.org Website : www.vielsalm-gouvy.org Maison du Tourisme du Pays de Saint-Hubert Rue Saint-Gilles, 12 6870 SAINT-HUBERT Tel. : 061/61.30.10 Fax : 061/61.54.44 E-mail : info@saint-hubert-tourisme.be Website : www.saint-hubert-tourisme.be Maison du Tourisme du Pays de la Semois entre Ardenne et Gaume Esplanade du Panorama, 1 6820 FLORENVILLE Tel. : 061/31.12.29 Fax : 061/31.32.12 E-mail : info@semois-tourisme.be Website : www.semois-tourisme.be Maison du Tourisme du Pays de Marche et de Nassogne Place de l’Etang, 15 6900 MARCHE-EN-FAMENNE Tel. : 084/34.53.27 Fax : 084/34.53.28 E-mail : infotourisme@marche.be Website : www.maisontourisme.nassogne. marche.be Maison du Tourisme du Pays de la Haute-Lesse Place de l’Esro, 60 6890 REDU (LIBIN) Tel. : 061/65.66.99 Fax : 061/65.65.16 E-mail : hautelesse@swing.be Website : www.haute-lesse-tourisme.be

Maison du Tourisme du Pays de la Forêt d’Anlier Grand Place, 3 6840 NEUFCHATEAU Tel. : 061/27.50.88 Fax : 061/27.50.96 E-mail : info@foret-anlier-tourisme.be Website : www.foret-anlier-tourisme.be Maison du Tourisme du Pays de Bouillon Quai des Saulx, 12 6830 BOUILLON Tel. : 061/46.52.11 Fax : 061/46.52.18 E-mail : info@bouillon-tourisme.be Website : www.bouillon-tourisme.be

Namen Maison du Tourisme de la Haute-Meuse dinantaise Avenue Colonel Cadoux, 8 5500 DINANT Tel. : 082/22.28.70 Fax : 082/22.77.88 E-mail : info@dinant-tourisme.be Website : www.dinant-tourisme.com Maison du Tourisme du Pays de Namur Square Léopold 5000 NAMUR Tel. : 081/24.64.49 Fax : 081/26.23.60 E-mail : info@mtpn.be Website : www.mtpn.be Maison du Tourisme du Val de Lesse Beauraing-Houyet-Rochefort Rue de Behogne, 5 5580 ROCHEFORT Tel. : 084/34.51.72 Fax : 084/36.79.30 E-mail : info@valdelesse.be Website : www.valdelesse.be Maison du Tourisme Sambre-Orneau 5030 GEMBLOUX Tel. : 081/62.69.66 Fax : 081/62.69.65 E-mail : mtso5030@hotmail.com Website : www.sambre-orneau.com Maison du Tourisme de l’Ardenne namuroise Rue Albert Raty, 83 5550 VRESSE-SUR-SEMOIS Tel. : 061/29.28.27-26 Fax : 061/29.28.32 E-mail : tourisme.vresse@belgacom.net Website : www.ardenne-namuroise.be Maison du Tourisme des Vallées des Eaux Vives Rue de la Falaise, 3 5660 COUVIN Tel. : 060/34.01.40 Fax : 060/34.01.43 E-mail : info@valleesdeseauxvives.be Website : www.valleesdeseauxvives.be

Maison du Tourisme du Pays de Mons Grand-Place, 22 7000 MONS Tel. : 065/33.55.80 Fax : 065/35.63.36 E-mail : ot1@mons.be Website : www.monsregion.be

Maison du Tourisme « Ourthe-Amblève » Route de Louveigné, 3 4920 SOUGNE-REMOUCHAMPS Tel. : 04/384.35.44 Fax : 04/384.35.46 E-mail : info@ourthe-ambleve.be Website : www.ourthe-ambleve.be

Maison du Tourisme du Pays de Bastogne Place Mc Auliffe 60 6600 BASTOGNE Tel. : 061/21.27.11 Fax : 061/21.27.25 E-mail : info@paysdebastogne.be Website : www.paysdebastogne.be

Maison du Tourisme du Tournaisis Placette aux Oignons, 20 7500 TOURNAI Tel. : 069/35.42.85 Fax : 069/35.42.86 E-mail : tournaisis@ideta.be Website : www.visitwapi.be

Maison du Tourisme du Pays des Sources Place Royale, 41 4900 SPA Tel. : 087/79.53.53 Fax : 087/79.53.54 E-mail : info@paysdessources.be Website : www.paysdessources.be

Maison du Tourisme de Gaume Rue des Grasses Oies, 2b 6760 VIRTON Tel. : 063/57.89.04 Fax : 063/57.71.14 E-mail : mtg@soleildegaume.be Website : www.soleildegaume.be

Maison du Tourisme du Pays d’Arlon Rue des Faubourgs, 2 6700 ARLON Tel. : 063/21.94.54 Fax : 063/22.60.89 E-mail : info@arlon-tourisme.be Website : www.arlon-tourisme.be

Maison du Tourisme « Condroz-Famenne » Rue de l’Eglise, 4 5377 HEURE-EN-FAMENNE Tel. : 086/40.19.22 Fax : 086/40.19.23 E-mail : info@valleesdessaveurs.be Website : www.valleesdessaveurs.be

Wallonie-Bruxelles Tourisme (W.B.T.) (Ofﬁce de Promotion du Tourisme de Wallonie et de Bruxelles (OPT), ASBL) Sint-Bernardusstraat, 30 - 1060 Brussel Tel. : 02/504 02 00 Fax : 02/513 69 50 E-mail : info@opt.be Website : www.belgie-toerisme.be www.wallonie-toerisme.be

Commissariat Général au Tourisme Avenue Gouverneur Bovesse, 74 5100 Jambes Tel. : 081/32 56 11 Fax : 081/32 56 07 E-mail : info@tourismewallonie.be Website : www.tourismewallonie.be

Musées et Société en Wallonie (MSW) Rue du Moulin de Meuse 4B 5000 NAMUR Tel. : 081/42 00 50 Fax : 081/42 00 59 E-mail : info@msw.be Website : http ://www.msw.be

Provinciale Toeristische Federaties

Toeristische dienst van de Provincie Waals Brabant Avenue Einstein 2 1300 WAVRE Tel. : 010/23 63 31 tourisme@brabantwallon.be http ://www.brabantwallon.be

Toeristische Federatie van de Provincie Namen Avenue Reine Astrid 22 2 5000 NAMUR Tel. : 081/77 67 57 tourisme@ftpn.be http ://www.paysdesvallees.be

Toeristische Federatie van de Provincie Luik Boulevard de la Sauvenière 77 4000 LIEGE Tel. : 04/237 95 26 ftpl@provincedeliege.be http ://www.liegetourisme.be

Toeristische Federatie van Belgisch Luxemburg Quai de l’Ourthe 9 6980 LA ROCHE-EN-ARDENNE Tel. : 084/41 10 11 info@ftlb.be http ://www.ftlb.be

Toeristische Federatie van de Provincie Henegouwen Rue des Clercs 31 7000 MONS Tel. : 065/36 04 64 federation.tourisme@hainaut.be http ://www.hainaut.be

Een uitgave van Wallonië-Brussel Toerisme, vzw ( W.B.T.) (Ofﬁce de Promotion du Tourisme de Wallonie et de Bruxelles, asbl - O.P.T.). Coordination : MSW / Benoît Malengreaux – WBT / Pierre Coenegrachts. De informatie in deze brochure werd met de grootste zorg samengesteld. De uitgever is niet verantwoordelijk voor eventuele wijzigingen die zich zouden voordoen tussen het verzamelen van de gegevens en de verschijningsdatum van deze brochure. Verantwoordelijke uitgever : Viviane Jacobs, Directrice générale. Concept en prepress : www.helloagency.com

Tentoonstelling

Wallonië geschetst door de grote schrijvers De tentoonstelling ’Wallonië geschetst door de grote schrijvers’ zal het hele jaar 2011 te zien zijn op verschillende plaatsen in Wallonië en Frankrijk. Zij bestaat uit twee luiken.

Wallonië geschetst door de grote schrijvers

Door de eeuwen hebben de grootste schrijvers van verschillende nationaliteiten beschrijvingen neergepend van de 1001 landschappen die Wallonië sieren. Allemaal hebben ze sporen nagelaten van hun reizen door onze streken, van Plinius de Oudere tot Georges Simenon, van Charles Baudelaire tot Marguerite Yourcenar, en van Lord Byron tot James Fenimore Cooper, Alexandre Dumas, Théophile Gautier, Victor Hugo, James Joyce, Gérard de Nerval, Arthur Rimbaud, George Sand, Sir Walter Scott, Paul Verlaine en Jules Verne. Sommigen hadden hier familiale banden, anderen vonden hier een toevlucht nadat ze waren weggevlucht van epidemieën, revoluties, dictaturen… Nog anderen passeerden hier toevallig, op weg naar Duitsland of Nederland, of waren aangetrokken door het rijke erfgoed dat hun voorgangers hadden beschreven. Zoveel is duidelijk, Wallonië liet en laat niemand onberoerd. Deze tentoonstelling is het complement op een werk van Yves Vander Cruysen en Tommy Leclercq. Zij reconstrueren daarin de Waalse routes van de beroemde schrijvers en bewijzen met een reeks foto’s dat Wallonië, van Aarlen tot Waterloo en van Verviers tot Thuin, nog steeds een aantrekkelijke inspiratiebron is.

Wallonië geschetst door Victor Hugo

Tommy Leclercq is een moderne humanist die studeerde aan de Vrije Universiteit van Brussel (ULB) en aan de universiteit Paris XII. Hij is al twintig jaar actief op directieniveau bij het Waalse Gewest (onder meer als kabinetchef van Minister-President Di Rupo) en is expert-spreker aan de Haute Ecole Condorcet in Charleroi. Hij wordt unaniem erkend als dé specialist op het gebied van toerisme in Wallonië. Yves Vander Cruysen is een voormalig journalist, conservator van het Slagveld van Waterloo en auteur van verschillende regionale monograﬁeën, die doorgaans over geschiedenis vertelt via kleine anekdotes. De reisverhalen van de grote schrijvers zijn voor hem een bron van citaten die het erfgoed valoriseren van een Wallonië waarin hij rondzwierf van oost naar west.

Agenda

21 maart tot 30 maart Namen Moulins de Beez

24 augustus tot 8 september Villers-la-Ville Maison du Tourisme du Pays de Villers en Brabant wallon

15 tot 25 april Berck-sur-Mer (Frankrijk) Internationaal Vliegerfestival

10 en 11 september Namen

Iets meer dan 170 jaar geleden zwierf de grote Franse schrijver Victor Hugo voor het eerst rond op ons platteland en in onze steden. Niemand kon toen vermoeden dat de schrijver en zijn familie enkele jaren later in ballingschap naar België zouden komen.

7 en 8 mei Rijsel (Frankrijk) Salon « Les Belges sont là ! »

15 tot 30 september Mons Mundaneum

De tentoonstelling ’Wallonië geschetst door Victor Hugo’ is een initiatief van de vzw ’Musées et Société en Wallonie’. Ze is een uitnodiging voor een ontdekking van de wegen die de woordkunstenaar heeft gevolgd in onze streken, samen met de landschappen en decors die een stempel hebben gedrukt op zijn denken en zijn werk.

13 tot 31 mei La Louvière Maison du Tourisme du Parc des Canaux et Châteaux

1 tot 9 oktober Tournai Stadhuis

Foto’s, uittreksels van teksten, brieven en tekeningen verluchten deze bijzondere reis. De boeiende vermenging van verleden en heden laat iedereen toe kennis te maken met enkele culturele en erfgoedrijkdommen van Wallonië, in de voetsporen van de geniale dichter.

3 tot 21 juni Waterloo

Informatie

www.walloniedesecrivains.be

Dinant

24 juni tot 18 juli Vielsalm Maison du Tourisme du Pays du Val de Salm et des Sources de l’Ourthe 21 juli tot 21 augustus Braine-le-Château Royal Syndicat d’Initiative

Musées et Société en Wallonie Rue du Moulin de Meuse, 4b - 5000 Beez info@msw.be 081/42 00 50 www.msw.be

Abdij van Orval

13 tot 30 oktober Stavelot Abdij van Stavelot

Thuin

Semois

7 tot 26 november Liège Bibliotheek van Chiroux 16 tot 31 december Lobbes Relais de la Haute Sambre