Samen opvoeden, maar dan alleen?

40%

Met een echtscheidingspercentage rond de 40 procent is het niet vreemd dat echtscheiding ook binnen de kerk steeds vaker voorkomt. Als alleengaande ouder probeer je alle ballen in de lucht te houden, ook waar het de geloofsopvoeding van je kinderen betreft.

“Van de ene op de andere dag veranderden niet alleen mijn eigen omstandigheden, maar ook de geestelijke wereld van mijn kind. Die dacht: pappa is vertrokken, maar als God het wil, zal hij terugkomen, God verhoort toch onze gebeden? Er volgden jaren van bidden door mijn kind. In het begin dacht ze: misschien zijn er veel kinderen die dit vragen en is God druk. Maar dat veranderde langzaam maar zeker: zou God het wel willen, zou God mij wel horen?; tot ze uiteindelijk besloot: óf God bestaat niet, óf Hij luistert niet, óf Hij vindt het beter dat pappa niet meer terugkomt. Er was een wezenlijke twijfel ontstaan naar God.”

Toen een alleengaande moeder me dit vertelde, herkende ik daarin iets van mijn eigen verhaal. Vlak na de geboorte van mijn dochter vertrok haar vader, op zoek naar ruimte en zichzelf. Eerst hoopte ik zo dat haar vader nog terug zou komen. Kon ik het zelf niet geloven dat dit, een echtscheiding, ons overkwam. Misschien zou God wel naar mijn lieve meid luisteren? Eigenlijk wist ik zelf op een gegeven moment ook niet meer wat te bidden. Later begon het te schuren: moest ik proberen haar gebed een andere kant op te leiden? Er tegenin gaan?

Luisteren

Hoe begrijpelijk die neiging ook is, toch zijn dit cruciale momenten om je kind op zijn eigen niveau te laten zoeken naar God. Ga het gesprek actief aan, maar houd het onderscheid vast tussen het verhaal van je kind en je eigen beleving. En als het vragen stelt waar je geen antwoord op weet, mag je dat zeggen: ‘dat weet ik ook niet direct, maar zullen we het in ieder geval bij God brengen?’

Zeker bij tieners en pubers is het belangrijk niet in te vullen wat zij denken, of zouden moeten vinden. Een handig ezelsbruggetje is het woord NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander. Probeer oprecht nieuwsgierig te zijn naar hun beleefwereld. En wanneer ze vertellen, laat OMA dan thuis: jouw Oordelen, Meningen en Aannames.

“Op een dag kwam mijn kind uit zondagsschool en zei: “Mam, je weet toch dat scheiden zonde is? We hebben het erover gehad vandaag.” Ik kon wel door de grond gaan. Dan kost het heel wat zelfbeheersing om open te reageren: “Tjonge, hoe was dat voor jou? Hoe ging dat dan?” Een open reactie die ruimte laat voor de eigen gevoelens en gedachten van je kind, om alles te mogen uitspreken.

In sommige kerken overstijgt het gesprek over echtscheiding het niveau niet van het mag wel of het mag niet. Juist als het ideaal veel aandacht krijgt en het oordeel over echtscheiding groter lijkt dan de compassie voor gebroken mensen, is jouw aandacht belangrijk voor de kinderen.

Geloofsopvoeding

Nog even over die opmerking dat je het als alleenstaande ouder ‘maar makkelijk hebt omdat je alles zelf kunt bepalen.’ In de praktijk ligt dat heel wat ingewikkelder. Want wat doe je als je voormalige partner zegt dat jullie kind niet meer naar de kerk hoeft als hij geen zin heeft? Of dat jullie kind best mag stoppen met zijn of haar studie? Voor je het weet gaat het gesprek met je voormalige partner niet meer over wat goed is voor het kind, maar wordt het een overtuigingsstrijd. Het is goed te reflecteren voordat je een (te snel) antwoord geeft.

Als je voormalige partner bijvoorbeeld zegt dat je kind niet mee hoeft naar de kerk, is het makkelijk om je aangevallen te voelen. Die ander weet toch dat het belangrijk is voor je? Al snel wijs je naar de ander: die moet veranderen.

Zulke gedachten stagneren het proces. Je bent als het ware uit verbinding gegaan met jezelf, en beweegt je dwingend in de wereld van een ander. De kunst is het bij jezelf te houden en dicht bij God. Wat zou jíj willen en kunnen? Dan kun je ook gerichter bidden dat God voor jou een weg baant: dat Hij de werken voorbereidt, zodat jij hierin mag wandelen.

Uitdaging voor de kerk

Christus laat zien hoe belangrijk kinderen voor Hem zijn. Dus wat wij voor onze kinderen doen, doen we voor Hem. Dat geldt niet alleen voor alleenstaande ouders, maar ook voor de rest van de gemeente. Het vraagt van ons als ouders - alleenstaand of getrouwd - dat we ons ook met elkaar verbinden. Als één lid lijdt, lijden alle leden mee, kan zo mooi tot uiting komen vanuit de wetenschap dat we geen van allen de waarheid in pacht hebben, en samen onderweg zijn in deze complexe wereld. Dan kunnen we voor elkaar dat bemoedigende steuntje in de rug zijn, waar we wel over zingen, maar wat in de praktijk nog niet zo gemakkelijk is: “ik wil jou van harte dienen en als Christus voor je zijn…” want opvoeden, dat doe je niet alleen!

•

Marja Krans is in het dagelijks leven coach, supervisor en psychosociaal therapeut en actief met haar eigen onderneming Metanoia training & coaching.