zakończyła się sukcesem?

4. Jak uczyć, aby realizacja celów nauczania edukacji matematycznej zakończyła się sukcesem?

Zadaniem współczesnej szkoły jest tworzenie warunków, w których dziecko doświadcza sprawczości, rozwija własne możliwości działania, przewidywania efektów, odpowiedzialności, doznawania sukcesów i porażek.

W pierwszych latach szkolnej edukacji matematycznej w centrum uwagi nauczyciela powinno być wspomaganie rozwoju czynności umysłowych ważnych dla uczenia się pojęć matematycznych. Edukacja matematyczna pozwala ukształtować te czynności umysłowe, które dziecko wykorzystuje do radzenia sobie z problemami natury językowej, przyrodniczej, technicznej, artystycznej.

Nauczycielu:

9 Zwracaj uwagę na stwarzanie sytuacji prowokujących do aktywności.

Nie może ona być jednak dokładnie zaplanowana – powinna być przez nauczyciela inspirowana. Najpierw trzeba dać dzieciom szansę na podzielenie się swoimi pomysłami, hipotezami, propozycjami rozwiązań, wykazać ciekawość i cierpliwość, a dopiero później nauczyciel może wkraczać ze swoimi wyjaśnieniami i argumentami. W ten sposób buduje się wspólnie wiedzę o świecie, a nie – tylko ją przekazuje.

To nie uczeń ma zgadywać, co nauczyciel miał na myśli, ale nauczyciel ma próbować się dowiedzieć, jak rozumuje uczeń i jak to można wykorzystać w konstruowaniu jego wiedzy.

9 Podkreślaj samodzielność ucznia, możliwość dokonywania indywidualnych wyborów.

Warto zaufać dzieciom, obserwować uważnie ich rozwój i stwarzać im okazję do stopniowego przejmowania odpowiedzialności za swoje uczenie się. Zadania zróżnicowane pod względem stopnia trudności pozwalają na działania sprzyjające dokonywaniu wyboru przez uczniów, podejmowaniu decyzji, jakie aktywności zostaną wykorzystane, jak planować swoje czynności, aby wykonać zadania, a także jak sprawdzić, czy uzyskany efekt jest satysfakcjonujący, zanim nauczyciel wyda swoją ocenę.

9 Stawiaj na rozwiązywanie problemów i pokonywanie trudności intelektualnych.

Bogactwo doświadczeń dzieci sprzyja ich rozwojowi. Dziecko wykonujące działania niewymagające od niego wysiłku poznawczego szybko się znudzi i będzie poszukiwać na własną rękę innych źródeł wiedzy niż te szkolne.

W szkole zdobędzie jedynie umiejętność radzenia sobie z typowymi zadaniami tak, aby kosztowało to jak najmniej wysiłku, bo zaangażowanie intelektualne nie jest konieczne. Natomiast, stwarzanie nietypowych, nieschematycznych sytuacji edukacyjnych, sprzyjających powstawaniu konfliktu poznawczego wywołuje zaciekawienie, motywuje do zbadania problemu i poszukiwania różnych strategii rozwiązania. Podejmowanie zadań problemowych będzie sprzyjało rozwojowi połączeń między komórkami w mózgu rzeczywiście, a nie – tylko pozornie.

9 Prowokuj do tworzenia sytuacji dających możliwość podejmowania współpracy uczniów, do rozwiązywania zadań w grupach.

Uczenie się to nie tylko indywidualna aktywność. Znacznie ciekawiej jest uczyć się wspólnie z innymi: dyskutowanie, negocjowanie rozwiązania, poszukiwanie sensu działań, przekonywanie się, argumentowanie to rodzaje aktywności, które warto wykorzystać. A jest to nieoceniona okazja do rozwoju wiedzy i umiejętności dzieci, często znacznie efektywniejsza edukacyjnie niż kontakt z dorosłym.

9 Stwarzaj okazję do analizowania błędów i do poszukiwania indywidualnych strategii rozwiązania.

Popełnienie i dostrzeżenie błędu to rodzaj intelektualnej aktywności, która sprzyja procesowi uczenia się. Nie warto więc pozbawiać dzieci tej rozwojowej szansy i stwarzać sytuacji, które mają za wszelką cenę zapobiec błędom.

9 Strzeż się narzucania sztywnych schematów.

Autonomia, swoboda działania, możliwość dokonywania wyboru – to fundamentalne uwarunkowania pracy. Należy stronić przed prezentowaniem uczniom tylko jednego oczekiwanego rozwiązania danego problemu. W miarę możliwości trzeba spojrzeć na ten problem z różnych perspektyw, co pozwoli dostrzec nowe sposoby poradzenia sobie z nim lub też doprowadzi do jego całkowitego przeformułowania.

9 „Zabij uczniom ćwieka”.

Źródłem jest zdziwienie, dlatego zadaniem nauczyciela jest stymulowanie ciekawości poznawczej uczniów poprzez zadawanie niestandardowych pytań, informowanie ich o aktualnych odkryciach.

9 Zadawaj ciekawe pytania.

9 Różnicuj zadania, materiały, metody pracy w zależności od zainteresowań i możliwości ucznia.

9 Udostępniaj środki niezbędne do realizacji pomysłów.

Kluczowe znaczenie ma to, że wartościowe pomysły można przynajmniej w jakimś stopniu zrealizować. Nauczyciel powinien być swoistym mentorem, który w przypadku dostrzeżenia przez ucznia trudności we wdrażaniu pomysłu doradzi mu, w jaki sposób mógłby je pokonać. Ważne jest nie tyle wskazywanie konkretnych kroków, ile – wielu możliwości, które uczeń samodzielnie skonfrontuje ze swoimi aktualnymi potrzebami (zamiast gotowych rozwiązań, propozycja kilku ścieżek, które pomogą znaleźć optymalne rozwiązanie).