TỔNG QUAN VỀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN

OVERVIEW OF INVESTMENT IN STOCK EXCHANGE

Ngày nay, thuật ngữ đầu tư chứng khoán không còn quá xa lạ đối với người Việt Nam khi mà các sàn chứng khoán mới liên tục mở ra, nhiều công ty mới được niêm yết cùng việc mua bán cổ phiếu diễn ra ngày càng nhộn nhịp hơn bao giờ hết đã làm cho nhiều người mong muốn tìm kiếm thông tin để hiểu rõ thêm về cơ hội đầu tư này. Cho dù bạn là người đầu tư chứng khoán lâu năm hay chỉ là người mới bắt đầu, Portfolio Vietnam cùng cộng đồng các nhà đầu tư chuyên nghiệp của GoValue chia sẻ tổng quan những kiến thức hữu ích để bạn cân nhắc những bước đi tiếp theo trên kênh đầu tư đầy tiềm năng này.

THEO GOVALUE

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ?

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra hoạt động phát hành, trao đổi mua bán các loại chứng khoán trung và dài hạn. Chứng khoán được phát hành để huy động vốn cho doanh nghiệp và chính phủ.

Trên thị trường chứng khoán giao dịch các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu và một số công cụ tài chính trung và dài hạn khác. Với đặc điểm đó thị trường chứng khoán trở thành nơi giải quyết nhu cầu vốn cho doanh nghiệp. Nó huy động vốn từ các nguồn vốn nhỏ lẻ trong công chúng để đầu tư vào doanh nghiệp, các công trình của chính phủ.

Một thị trường chứng khoán hoạt động hiệu quả được coi là rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế. Nó mang lại cho các công ty khả năng tiếp cận vốn nhanh chóng từ công chúng và đồng thời cũng là một kênh sinh lợi hiệu quả cho các nhà đầu tư.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã phát triển được gần 20 năm. Nhưng so với lịch sử 100 năm của các thị trường phát triển trên thế giới như Mỹ hay Hongkong, thì thị trường của chúng ta vẫn còn quá non trẻ và nhiều tiềm năng để phát triển xa hơn.

ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ?

Bạn có thể hiểu đơn giản, chứng khoán là một bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của bạn (người sở hữu tài sản) với tài sản hoặc phần vốn của tổ chức phát hành. Về mặt hình thức, chứng khoán được thể hiện dưới dạng các chứng chỉ (giấy tờ ghi các mệnh giá), bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử. Về phân loại, chứng khoán bao gồm 1 số loại như: Cổ phiếu, Trái phiếu, Chứng chỉ quỹ đầu tư, Chứng khoán phái sinh. Tuy nhiên, thông thường ở Việt Nam, khi nhắc đến cụm từ “đầu tư chứng khoán”, chúng ta thường liên hệ ngay đến việc mua bán cổ phiếu.

VẬY LỢI NHUẬN CỦA CỔ PHIẾU ĐẾN TỪ ĐÂU?

Trước hết, chúng ta hãy nhắc lại khái niệm về cổ phiếu. Cổ phiếu là giấy chứng nhận do doanh nghiệp phát hành để xác nhận số tiền mà bạn đầu tư vào doanh nghiệp đó. Việc nắm giữ cổ phiếu sẽ cho bạn quyền bỏ phiếu trong các cuộc họp cổ đông, nhận cổ tức, và bạn có quyền bán cổ phần của mình cho người khác. Cổ phiếu có hai loại, bao gồm Cổ phiếu phổ thông (đại diện cho yêu cầu về lợi nhuận (cổ tức) và được trao quyền biểu quyết) và Cổ phiếu ưu đãi (tương tự như trái phiếu, và thường không đi kèm với quyền biểu quyết).

Có 2 nguồn thu mà bạn có thể kỳ vọng sẽ nhận được khi đầu tư cổ phiếu. Đầu tiên là lợi nhuận từ cổ tức bằng tiền. Cổ tức là một phần lợi nhuận sau thuế được doanh nghiệp trích ra để trả lại cho bạn (với tư cách là cổ đông). Thứ hai chính là lợi nhuận từ chênh lệch giá cổ phiếu. Có một điều thú vị khi bạn đầu tư chứng khoán là tính thanh khoản của cổ phiếu rất cao, đồng nghĩa với việc bạn có thể dễ dàng bán cổ phiếu khi cần thiết. Khi đó, lợi nhuận bạn thu được đơn giản là chênh lệch giữa giá cổ phiếu khi bán và giá cổ phiếu khi mua.

BẠN CẦN CHUẨN BỊ NHỮNG GÌ TRƯỚC KHI BẮT ĐẦU?

Mặc dù lợi nhuận từ đầu tư chứng khoán luôn hấp dẫn, tuy nhiên có một điều chắc chắn rằng kiếm tiền từ đầu tư chứng khoán không hề dễ dàng. Trên thực tế, hơn 92% người đầu tư chứng khoán đều thua lỗ hoặc có lợi nhuận thấp hơn lãi suất gửi tiết kiệm. Tuy nhiên, điều này bắt nguồn từ việc mọi người không trang bị đầy đủ những kiến thức cần thiết cũng như không biết cách đầu tư bài bản và theo một hệ thống rõ ràng.

Đầu tư chứng khoán giống như 1 cuộc chạy marathon dài hơi chứ không phải là chặng đường chạy ngắn. Do đó, sẽ không có con đường tắt nào dành cho chúng ta. Bạn sẽ không thể trở thành chuyên gia hoặc mơ mộng kiếm tiền tỷ trên thị trường chứng khoán chỉ sau vài ngày. Dưới đây là những công việc quan trọng mà bạn cần thực hiện:

• Tìm hiểu những kiến thức cơ bản về chứng khoán

• Học cách giao dịch (đặt lệnh) mua/bán

• Học cách tìm kiếm những cổ phiếu tốt

• Học cách phân tích và định giá cổ phiếu

CÁC BƯỚC GIAO DỊCH KHI ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN

Việc mua bán cổ phiếu ngày nay được thực hiện rất dễ dàng và đơn giản thông qua máy tính hoặc điện thoại. Đầu tiên, bạn sẽ cần phải có tài khoản chứng khoán. Bạn có thể lựa chọn đến trực tiếp công ty chứng khoán để đăng ký mở tài khoản hoặc mở tài khoản online.

Trước khi đặt lệnh mua cổ phiếu, bạn sẽ phải nộp tiền vào tài khoản. Với mỗi công ty chứng khoán, cách thức nộp tiền sẽ khác nhau nhưng bạn có thể hình dung đơn giản là cách làm cũng tương tự như chuyển khoản giữa các tài khoản ngân hàng. Bạn có thể nộp trực tiếp từ ngân hàng, hoặc có thể chuyển khoản từ ứng dụng ngân hàng trên điện thoại.

Bước tiếp theo chính là đặt lệnh mua/bán cổ phiếu. Đây là 1 bước rất quan trọng khi mua bán cổ phiếu. Những lỗi cơ bản như đặt nhầm lệnh, mua nhầm ở mức giá cao hơn, bán nhầm, … đều có thể khiến bạn phải chịu mức lỗ cực lớn.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ “NHẬN DIỆN” CỔ PHIẾU TỐT?

Có một câu nói kinh điển về thị trường chứng khoán như sau: “Phố Wall (hay thị trường chứng khoán) là nơi mà những người đi Rolls Royce tìm kiếm lời khuyên từ những người đi tàu điện ngầm”. Điều này có nghĩa là bạn đang có rất nhiều tiền và mang đi đầu tư, nhưng lại dễ nghe theo lời khuyên của một nhân viên môi giới đang làm công ăn lương. Thế nhưng trên thực tế, phần lớn nhân viên môi giới đều không có kiến thức chuyên sâu về phân tích và định giá doanh nghiệp. Nói đúng hơn, họ giống nhân viên bán hàng hoặc chăm sóc khách hàng, chứ không giống 1 “chuyên gia về đầu tư”.

Có một số cách thức đơn giản để bạn nhận diện đâu là cổ phiếu đáng đầu tư. Trước hết, hãy chọn cổ phiếu của những nhãn hàng nổi tiếng mà bạn đã biết. Đó có thể là một thương hiệu mà bạn bắt gặp ở khu mua sám hay bất cứ nơi đâu dựa trên kinh nghiệm quan sát của mình, sau đó sử dụng công cụ tìm kiếm để tìm kiếm cổ phiếu nhãn hàng đó.

Cách thứ hai là sử dụng khuyến nghị đầu tư của công ty chứng khoán. Lưu ý rằng khuyến nghị đầu tư này hoàn toàn khác với lời quảng cáo của nhân viên môi giới. Chúng được đưa ra thông qua những báo cáo phân tích chuyên sâu và được thực hiện bởi những nhân viên phân tích chuyên nghiệp của công ty chứng khoán. Nếu bạn mới bắt đầu thì những báo cáo phân tích này sẽ là nguồn thông tin tham khảo vô cùng hữu ích.

Cách cuối cùng là sử dụng những bộ lọc cổ phiếu. Với cách làm này, bạn sẽ sử dụng những chỉ số quan trọng của doanh nghiệp như: khả năng sinh lợi (ROA, ROE, ROIC…), tỷ lệ đòn bẩy (Nợ vay/Vốn chủ sở hữu…), các chỉ số định giá (P/E, P/B, EV/EBITDA…), … từ đó chọn lọc ra những cổ phiếu phù hợp để bắt đầu tìm hiểu. Đây chính là cách làm phổ biến và được các chuyên gia tài chính sử dụng rộng rãi hàng ngày, tuy nhiên nó đòi hỏi chúng ta biết một chút ít kiến thức về tài chính doanh nghiệp thì mới có thể sử dụng hiệu quả.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÂN TÍCH VÀ ĐỊNH GIÁ 1 CỔ PHIẾU?

Sau khi tìm thấy vài cổ phiếu mục tiêu, bạn sẽ cần phân tích và định giá cổ phiếu đó. Cụ thể, bạn cần xác định công ty đó có lợi thế cạnh tranh bền vững dài hạn hay không? Khả năng sinh lợi và rủi ro của công ty? Ban lãnh đạo công ty có hành động vì cổ đông không? Giá trị nội tại (intrinsic value) của cổ phiếu là bao nhiêu, hay nói một cách ngắn gọn, bạn cần đảm bảo rằng mình sẽ mua một cổ phiếu tốt ở mức giá thấp hơn giá trị thực (hay giá trị nội tại) của nó để chắc chắn rằng bạn sẽ có lợi nhuận khi đến thời điểm để bán chúng đi.

Chứng khoán là một “cuộc chơi” đòi hỏi “người chơi” phải có kiến thức và bản lĩnh. Với những thông tin trên, ấn phẩm Portfolio hy vọng rằng bạn đã hiểu thêm về đầu tư chứng khoán để có những chiến lược đúng đắn, từ đó tránh được những kết quả không mong muốn.