ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΟΡΙΟ" - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 by Orio Magazine

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 ΤΕΥΧΟΣ 25

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΑΓΝΩΣΤΗΑΛΒΑΝΙΑ ΚΟΡΥΤΣΑ – ΕΛΜΠΑΣΑΝ – ΤΙΡΑΝΑ – ΔΥΡΡΑΧΙΟ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΥΓΕΙΑ»ΤΙΡΑΝΩΝ (ΗYGEIA HOSPITAL TIRANA)

ΧΡΙΣΤΟΣΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ ΕΝΑΣΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΠΟΥΚΑΤΕΧΕΙΔΥΟΡΕΚΟΡ ΓΚΙΝΕΣΚΑΙΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΠΑΛΙΑΔΕΛΗ: ΜΙΑ ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΠΟΥΔΕΝ ΞΕΧΝΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ...

ΚΤΗΜΑ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΥΛΗ, «ΟΙΝΟΣ ΚΕΡΑΜΟΣ»: ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΖΩΗΣΜΕ ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ

ΘΑΝΟΣΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ : Ο «ΣΤΑΥΡΟΣΤΟΥΝΟΤΟΥ» ΕΙΝΑΙΕΝΑ ΕΡΓΟ «ΕΝ ΕΞΕΛΙΞΕΙ» ƍƋƃƆƁƇƁ ſƄȲƉƌƁ ƌƀƋ žƎƀƅžƊƂȲŻƋ ³ƉƅƎƆƊƃƉ ŽƁƆż´

EDITORIAL

σημερινή Υπουργός Παιδείας (το Εθνικής, άγνωστο γιατί, αφαιρέθηκε άμα τη αναλήψει των καθηκόντων του σημερινού Πρωθυπουργού πέρσι τον Οκτώβριο) επιχειρεί (κι αυτή), όπως και πολλοί πολλοί προηγούμενοί της, νέα «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση». Κι όπως όλοι οι προ αυτής (με εξαίρεση τον Ευ. Παπανούτσο) αρχίζει από το «ρετιρέ», την Ανώτατη και Ανώτερη Εκπαίδευση. Κάπως ανορθόδοξα βέβαια μια και κάθε σωστό και δυνατό οικοδόμημα αρχίζει από τα θεμέλια και τελειώνει στα ρετιρέ. Δεν αποκλείεται να έκριναν οι εξοχότατοι κ. Υπουργοί πως το να ασχοληθούν με τα νηπιαγωγεία, τα δημοτικά και τα Γυμνάσια, είναι μικρό έργο για την εξοχότητά τους. Καίτοι στην ουσία είναι μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο. Τέλος πάντων.

Η Υπουργός Παιδείας λοιπόν και οι συνεργάτες της ετοίμασαν τη «μεταρρύθμισή» τους και παρέδωσαν το πόνημά τους στους φορείς για διαβούλευση. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι Πρυτάνεις το απέρριψαν και ετοιμάζουν δικές τους προτάσεις. Οι καθηγητές των Πανεπιστημίων ετοιμάζονται για απεργίες και οι φοιτητές για καταλήψεις. Κι επειδή «η καλή μέρα φαίνεται από το πρωί» μπορούμε να φανταστούμε το άδοξο τέλος και αυτής της μεταρρύθμισης… Εύλογη λοιπόν η απορία: μα γιατί καμία από τις τόσες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις δεν στέριωσε; Ένας Υπουργός Παιδείας και τα υψηλόβαθμα στελέχη του Υπουργείου και των υπηρεσιών του υποτίθεται ότι ξέρουν τι είναι

στραβό και τι σωστό στο εκάστοτε εκπαιδευτικό σύστημα, ότι κατανοούν τις αλλαγές που επέρχονται στις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές κλπ. συνθήκες και διαμορφώνουν ανάλογα το κατάλληλο πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίζουν τη μεταρρύθμιση: Όταν και στο βαθμό που χρειάζεται. Γιατί άραγε, παρά τις πολλές αριθμητικά προσπάθειες, δεν πετυχαίνουν τίποτα αξιόλογο, που να αποδίδει και να αντέχει για κάποιο λογικό διάστημα; Είναι πιθανόν οι αναλαμβάνοντες την πρωτοβουλία (και την ευθύνη) να ενεργούν με βάση τις ιδεολογικές ή άλλες προκαταλήψεις τους. Ίσως να αποβλέπουν σε άλλους στόχους και σκοπούς από αυτούς μιας πραγματικής και ουσιαστικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Μπορεί και να επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις σε λάθος ερωτήσεις. Το τελευταίο αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Γιατί το να θέτεις τις σωστές ερωτήσεις προϋποθέτει όχι απλή πληροφόρηση, όχι μόνο σωστή και πλήρη γνώση, του όλου θέματος, αλλά κάτι πολύ περισσότερο: σοφία. Ο καθηγητής Νιλ Πόστμαν γράφει: «Σοφία είναι η ικανότητα να θέτει κανείς κάθε φορά τις σωστές ερωτήσεις». Υπάρχουν ασφαλώς κι άλλοι, αποδοτικότεροι ίσως, ορισμοί της σοφίας . Ωστόσο οι λίγες προσπάθειες που έγιναν από σοφούς παιδαγωγούς όπως ο Γληνός, ο Παπανούτσος ωφέλησαν την εκπαίδευση άσχετο αν δεν εφαρμόστηκαν για άλλους λόγους. Στην επιχειρούμενη μεταρρύθμιση (όπως και στις προηγούμενες) δεν διαπιστώνεται καμία φροντίδα για απάντηση σε καίρια και ουσιαστικά ερωτήματα της Εκπαίδευσης. Αναζητείται μάλλον κάποια διαχειριστική βελτίωση των Πανεπιστημίων κάποια μείωση των δαπανών και ει δυνατόν, εξοικονόμηση πόρων σε περίοδο κρί-

σης. Αλλά, αν είναι έτσι, επιχειρείται απάντηση σε οικονομικά και διαχειριστικά ερωτήματα. Όμως για εκπαίδευση των νέων ανθρώπων πρόκειται. Προέχει κατά συνέπεια το παιδαγωγικό έργο. Και στο χώρο αυτόν υπάρχουν πολλά ερωτήματα που χρόνια τώρα αναζητούν μάταια, απαντήσεις. Ένα σημαντικό, το σημαντικότερο ίσως, ερώτημα είναι: Ποιός είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης; Οι κατά καιρούς μεταρρυθμιστές (πλην των εξαιρέσεων που προαναφέρθηκαν) και η σημερινή θεωρούν ως φαίνεται το ερώτημα αυτό έχει εύκολη απάντηση, που είναι: Να δώσει (με παπαγαλία συνήθως) τις γνώσεις που χρειάζεται ο νέος ώστε να περνάει τις εξετάσεις και μετά να βρει κάποια δουλειά. «Να αποκατασταθεί», όπως λέμε, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και βέβαια να προσαρμοσθεί στα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα. Αυτό που λέμε να ενταχθεί στην κοινωνία. Χωρίς πρόβλημα για την εκάστοτε καθεστηκυία κατάσταση. Ασφαλώς και όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται κάποια δουλειά. Γι’ αυτούς και την οικογένεια τους. Χρειαζόμαστε όλοι και κάπου να μείνουμε, να ντυνόμαστε, να τρώμε κλπ. Όμως αυτός είναι ο μόνος ή έστω ο πρώτιστος σκοπός της Εκπαίδευσης; Ο Ιησούς Χριστός μας προειδοποίησε: «Ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος…» (δεν ζει μόνο με το να ικανοποιεί τις υλικές του ανάγκες ο άνθρωπος…) Κι όποιος το καλοσκεφθεί καταλαβαίνει καλά πως σίγουρα η ζωή δεν είναι μόνο η δουλειά, το επάγγελμα. Η ζωή είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο πολύ πλατύτερο, πολύ βαθύτερο. Μυστήριο μέγα, αχανές πεδίο μέσα στο οποίο εκπληρώνουμε το σκοπό μας ως ανθρώπινα όντα. Και το να κατανοήσουμε, να κατανοήσουν προπαντός οι νέοι μας, όσο είναι νέοι, τη

διαδικασία της ζωής είναι ασύγκριτα σημαντικότερο από το να πετυχαίνουν στις εξετάσεις, να μαθαίνουν κατά λέξη κάποια μαθήματα, να εισάγονται και να αποφοιτούν από κάποιο Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ και να βρίσκουν (όταν και όσοι βρίσκουν) κάποια δουλειά για «τον άρτον τον επιούσιον». Η ζωή είναι το μέγιστο, το σημαντικότερο. Όλα τα άλλα έπονται. Έγραψε ο Εθνικός μας ποιητής: «Δεν το’ λπιζα να ν’ η ζωή μέγα καλό και πρώτο…» Γι’ αυτά είναι ανεξερεύνητο ό,τι δεν ερευνούν». Ο ρόλος της εκπαίδευσης δεν μπορεί να είναι (και δυστυχώς είναι) το να βοηθήσει τους νέους ανθρώπους να προσαρμοστούν στο μοντέλο της διεφθαρμένης, της σάπιας κοινωνίας μας. Ο ρόλος της είναι να κάνει τους νέους μας ελεύθερους από τη μίμηση, τις μικρότητες, την εγωπάθεια, το μίσος, την ιδιοτέλεια. Να τους προετοιμάσει να γίνουν σωστοί δημοκρατικοί πολίτες. Να τους δώσει την αγωγή, τη δυνατότητα να γίνουν ολοκληρωτικά ελεύθεροι, ώστε μεγαλώνοντας να δημιουργήσουν μια διαφορετική κοινωνία, έναν καινούργιο κόσμο. Κι αυτό είναι το μέγιστο ζητούμενο. Πάντα. Ιδιαίτερα όμως σήμερα. Που εμείς οι μεγάλοι τα καταφέραμε (κι ασφαλώς φταίει γι’ αυτό και η εκπαίδευση που μας έδωσαν) να φτιάξουμε μια κοινωνία απάνθρωπη και μια χώρα καταχρεωμένη και ευτελισμένη. Κι αν υπάρχει έστω και μια ελπίδα να ξεπεράσει η χώρα μας τα δεινά που την μαστίζουν αυτή θα φυτρώσει μόνο στο χωράφι της εκπαίδευσης. Κι αν για την επιβίωσή μας, ως έθνους, χρειάζεται κάποια επανάσταση και πραγματικά χρειάζεται, αυτή είναι η επανάσταση στην Εκπαίδευση. Γιάννης Κορομήλης

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Η ΚΑΤΕΡΙΝΙΩΤΙΣΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΡΕΠΟΡΤΕΡ ΤΟΥ ΒΡΑΔΙΝΟΥ ΔΕΛΤΙΟΥ ΤΟΥ MEGA ΜΙΛΑ ΣΤΟ ΟΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΣΤΑ ΜΜΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

ΣΟΦΙΑ ΔΗΜΤΣΑ: «ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΑΛΛΑΓΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ» Συνέντευξη στην Χριστίνα Ι. Σιδηροπούλου

η Σοφία Δήμτσα την παρακολουθούμε κάθε βράδυ στο μεγάλο δελτίο ειδήσεων του MEGA να μεταδίδει κρίσιμες ειδήσεις από το οικονομικό μέτωπο. Η εγκυρότητα του λόγου της παραπέμπει στο συμπέρασμα ότι αντιμετωπίζει τη δημοσιογραφία με σοβαρότητα και μαχητικότητα. Ακριβώς όπως και στην προσωπική της διαδρομή που, ακολουθώντας το «μην αφήνεις για αύριο ότι μπορείς να κάνεις σήμερα», την οδήγησε με σταθερά βήματα στην καταξίωση.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κατερίνη. Σπούδασε νομική στη Θεσσαλονίκη. Πάντα ήθελε να γίνει δημοσιογράφος οπότε τα βήματά της την οδηγούν το 1998 στην Αθήνα, όπου μετά τα μαθήματα στο Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας, εργάστηκε στην ΕΡΤ (εκπομπή Ελληνομανία). Το 2000 κάνει τα πρώτα βήματα στο οικονομικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα Η ΧΩΡΑ και λίγους μήνες μετά (Δεκέμβριος 2000) ξεκινά τη συνεργασία της με το MEGA και την εβδομαδιαία οικονομική εκπομπή ΕΥΡΩ. Συνεχίζει στο MEGA με τις ΟΙΚΟΝΟΜΑΧΙΕΣ και από τον Μάιο του 2003 ανήκει στο δημοσιογραφικό επιτελείο του δελτίου ειδήσεων του σταθμού, στο οικονομικό ρεπορτάζ, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα. Έχει συνεργαστεί με τα περιοδικά Max, Crash, ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ενώ από τα μέσα Δεκεμβρίου αρθρογραφεί στην ιστοσελίδα γνώμης www.

αναζητούσε έναν τραπεζικό συντάκτη, πέρασα από συνέντευξη, τους έκανα και…αυτό ήταν… Στην πορεία, βέβαια, χρειάστηκε πολύ διάβασμα και δουλειά για να ανταποκριθώ στις ιδιαίτερες απαιτήσεις του συγκεκριμένου ρεπορτάζ. Όμως, αυτή η εξειδίκευση, τελικά βοηθάει στο να αποκτήσεις μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το αντικείμενο της εργασίας σου.

aixmi. gr, που είναι η εκδοτική προσπάθεια της διευθυντικής ομάδας του σταθμού. Πίσω από τις κάμερες, η Σοφία Δήμτσα είναι «ένας συνηθισμένος άνθρωπος, με τους ίδιους προβληματισμούς, που έχουμε όλοι μας, τις ίδιες ανασφάλειες για το μέλλον, που ενθουσιάζεται, αλλά και απογοητεύεται καθημερινά από τα όσα συμβαίνουν γύρω του». Αγαπά την οικογένεια και τους φίλους της και επισκέπτεται τη γενέτειρά της με κάθε ευκαιρία. Η Σοφία Δήμτσα ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που αποδεικνύουν ότι όπου υπάρχει θέληση, υπάρχει και τρόπος… Από τη Νομική στη Δημοσιογραφία. Πώς προέκυψε το Mega και το οικονομικό ρεπορτάζ; Δημοσιογράφος ήθελα να γίνω, πάντα. Η Νομική επελέγη γιατί παρέχει μια πιο σφαιρική άποψ η για τα πράγματα, που αναμφισβήτητα βοηθάει στην αντιμετώπιση των θεμάτων που καλούμαστε να χειριστούμε. Το οικονομικό ρεπορτάζ προέκυψε τυχαία, θα έλεγα… Η εφημερίδα ΧΩΡΑ

Ανταποκρίνεται η οικονομική πραγματικότητα της χώρας μας στην εικόνα που παρουσιάζεται μέσα από τα δελτία ειδήσεων; Απόλυτα… Ακούω πολλές φορές να λένε ότι «τα ΜΜΕ είναι υπερβολικά, δημιουργούν εντυπώσεις, δεν είναι τόσο άσχημη η κατάσταση»…. Η χώρα βρέθηκε κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού και ήταν ένα βήμα πριν τη στάση πληρωμών… Αντιλαμβάνεστε, φυσικά, τι σημαίνει αυτό. Αλλά και σήμερα, 6 μήνες μετά το Μνημόνιο, η οικονομική κατάσταση απέχει πάρα πολύ από το να πούμε ότι βελτιώθηκε. Το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι όσο και να κόβονται οι μισθοί και οι συντάξεις, όσο και να αυξάνονται οι φόροι, το κράτος είναι κυριολεκτικά ανίκανο να εισπράξει τα έσοδα. Έτσι, μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο, που πλήττει όλο και περισσότερο τα εισοδήματα, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα… Αν δεν αλλάξει η δημόσια διοίκηση τόσο στα φορολογικά, όσο και στην κατάργηση της γραφειοκρατίας, ακόμη κι αν μειωθεί το έλλειμμα δεν θα έχει κανένα νόημα, αφού και οι πολίτες θα έχουν κυριολεκτικά «στεγνώσει» οικονομικά και οι πολυπόθητες επενδύσεις δεν θα έρθουν.

Ως καλή γνώστρια των οικονομικών θεμάτων της χώρας, προμηνύετε ότι οι ειδήσεις για την οικονομική πορεία της χώρας στο 2011 θα είναι καλύτερες ή χειρότερες; Πιστεύετε ότι υπάρχει εν τέλει ενδεχόμενο χρεοκοπίας και εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ; Το αν οι ειδήσεις θα είναι καλύτερες ή χειρότερες θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις που θα ληφθούν σε διάφορα μέτωπα, κυρίως σε εκείνα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που μας ζητούν οι Βρυξέλλες και το ΔΝΤ. Έχουμε μπροστά μας ένα κρίσιμο δίμηνο, στο οποίο θα κριθεί εάν τελικά θα αποπληρώσουμε το δάνειο των 110 δις.€ σε 5 ή σε 11 χρόνια. Για να μας δώσουν την παράταση που ζητούμε και θα μας διευκολύνει στην αποπληρωμή των δόσεων, πρέπει μέχρι τον Ιανουάριο να προωθηθούν αλλαγές σε πολύ κρίσιμα μέτωπα, όπως τα εργασιακά, τα κλειστά επαγγέλματα, η εξυγίανση των ΔΕΚΟ, το νέο μισθολόγιο για τους Δημοσίους Υπαλλήλους… Όλα αυτά προϋποθέτουν κοινωνικές συγκρούσεις… Αν σε κάποια από αυτές τις αλλαγές, η κυβέρνηση δεν προλάβει τα χρονοδιαγράμματα, υπάρχει ο κίνδυνος όχι μόνο για την παράταση του δανείου, αλλά ακόμη και να μην λάβουμε την επόμενη δόση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ποιά, εικάζετε, ότι θα είναι η πρώτη οικονομική είδηση για το 2011; Ελπίζω να είναι μια καλή είδηση, που θα σηματοδοτεί αλλαγή του κλίματος στις αγορές για την Ελλάδα ή μια σημαντική μεταρρύθμιση που θα βοηθήσει την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας…

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Πώς είναι η Σοφία πίσω από τις κάμερες; Ένας συνηθισμένος άνθρωπος, με τους ίδιους προβληματισμούς, που έχουμε όλοι μας, τις ίδιες ανασφάλειες για το μέλλον, που ενθουσιάζεται, αλλά και απογοητεύεται καθημερινά από τα όσα συμβαίνουν γύρω του. Ποιές οι προτεραιότητές σας στη ζωή; Προσπαθώ να είμαι συνεπής, έντιμη και ειλικρινής... και φυσικά, να είμαι κοντά στους ανθρώπους που αγαπώ, την οικογένειά μου και τους φίλους μου. Είστε οπαδός της άποψης ότι η δημοσιογραφία είναι λειτούργημα; Πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι λειτούργημα. Δυστυχώς, όπως όλοι οι θεσμοί στην Ελλάδα, έτσι και η δημοσιογραφία περνά μια βαθειά κρίση. Όμως, πιστεύω ότι μέσα από τις κρίσεις έρχεται και η εκκαθάριση. Ίσως αυτό να χρειάζεται περισσότερο από όλα ο χώρος… εκκαθάριση. Πώς κρίνετε το δημοσιογραφικό επίπεδο στη χώρα μας; Δυστυχώς, υπάρχει δημοσιογρα-

φία δύο ταχυτήτων… Η πρώτη, είναι αυτή που γίνεται με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσπάθεια για αντικειμενικότητα, με έρευνα και διασταύρωση των πληροφοριών. Η δεύτερη είναι αυτή που κατακλύζει το τελευταίο διάστημα τα ΜΜΕ και έχει να κάνει με τον κιτρινισμό σε όλο του το μεγαλείο ή το κουτσομπολιό που βαφτίζεται life style και τελικά, καταντά το απόλυτο trash. Είδαμε στο 2010 ιστορικές εφημερίδες να ανακοινώνουν την αναστολή της έκδοσής τους και ακούγονται πολλά για τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλά ΜΜΕ στο κέντρο και την περιφέρεια. Η οικονομική κρίση κατά πόσο θα επηρεάσει τα ΜΜΕ στο άμεσο μέλλον; Το 2011 θα είναι χρονιά – καταλύτης για τα ΜΜΕ. Η δραματική πτώση της διαφήμισης είναι καταστροφική για τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, αφού είναι το μοναδικό τους έσοδο. Στις εφημερίδες η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη, αφού οι κυκλοφορίες πέφτουν συνεχώς. Άλλωστε, οι περισσότερες εφημερίδες ήταν ζη-

μιογόνες και πριν την κρίση, αλλά επιβίωναν χάρη στην κρατική διαφήμιση. Τώρα, που αυτή δεν υπάρχει, τα προβλήματα διογκώνονται. Η εκτίμησή μου είναι ότι θα επιβιώσουν μόνο οι πιο ισχυροί και ότι, δυστυχώς, θα δούμε κι άλλα λουκέτα τη χρονιά που έρχεται. Είναι σκληρές οι συνθήκες εργασίας στο καθημερινό τηλεοπτικό ρεπορτάζ; Αρκετά, ειδικά για όσους δεν μπορούν να λειτουργήσουν υπό πίεση. Στην τηλεόραση αυτό είναι καθημερινό…κυρίως η πίεση του χρόνου, αλλά και η δυσκολία της άμεσης μετάδοσης. Η ευθύνη των όσων θα ειπωθούν στον αέρα είναι μεγάλη, γιατί, σε αντίθεση με την έντυπη δημοσιογραφία, δεν έχεις το περιθώριο να δεις το κείμενο και να διορθώσεις ένα λάθος. Αν ειπωθεί κάτι λάθος στον αέρα, η ζημιά έγινε. Φροντίζουμε λοιπόν να αποφεύγουμε τις κακοτοπιές και αυτό δημιουργεί επιπρόσθετο άγχος και ευθύνη. Με τι ασχολείστε στον ελεύθερο χρόνο σας, (αν υπάρχει);

Προσπαθώ να βρίσκω χρόνο για να βλέπω τους φίλους μου, πηγαίνουμε συχνά στο θέατρο (12 παραστάσεις την εβδομάδα) και σε μουσικές σκηνές, κυρίως με έντεχνη μουσική. Επίσης, με ξεκουράζει και ένα καλό βιβλίο, ενώ σχεδόν μέρος της καθημερινότητάς μου είναι και το φαγητό με φίλους μετά τη δουλειά. Δεσμοί με τη γενέτειρά σας την Κατερίνη; Έρχεστε συχνά; Στις άδειές μου, Χριστούγεννα, Πάσχα, καλοκαίρι, αλλά και όταν βρίσκω ευκαιρία για ένα Σ/Κ. Η οικογένειά μου ζει εδώ, οι φίλοι μου το ίδιο, έχω καθημερινή επαφή, έστω και τηλεφωνικά με την πόλη μου. Ποιο το αγαπημένο σας μότο; «Η πορεία της τύχης γρήγορα μεταβάλλεται»…το έχει πει ο Μένανδρος και συνδυάζεται απόλυτα με το «μην αφήνεις ποτέ για αύριο αυτό που μπορείς να κάνεις σήμερα». Τι εύχεστε για το 2011;Να είναι πιο αισιόδοξο από το 2010… αυτό χρειαζόμαστε, αλλαγή ψυχολογίας.

ÄÉÁÍÏÌÇ ÊÁÔ´ ÏÉÊÏÍ Ôçë.: 23510.23690

ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ – ΚΟΥΛΟΥΜΟΓΛΟΥ «ΗΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑ ΕΙΝΑΙ ΟΚΑΘΡΕΦΤΗΣΜΑΣ»

Η ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Δήμητρα Παπακώστα – Κουλούμογλου δηλώνει πρωτίστως κλασσική δερματολόγος – αφροδισιολόγος και δραστηριοποιείται στην πόλη της Κατερίνης με βασική επιδίωξη να κάνει τους Πιεριείς να εμπιστευτούν τον γιατρό της πόλης τους. Προχωρώντας ένα βήμα παραπάνω παρακολουθεί τις εξελίξεις της αισθητικής δερματολογίας και προσφέρει όλες τις δυνατότητες αισθητικής παρέμβασης, που στις μέρες μας είναι περιζήτητες. Σε μια πόλη όπου οι δερματολόγοι είναι μετρημένοι στα δάχτυλα, η Δήμητρα Παπακώστα επιλέγει τον τόπο της και λειτουργεί ένα ιατρείο που δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει αυτά των μεγάλων πόλεων. Σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης, μιλά για τις συχνές παθήσεις του δέρματος και την έξαρσή τους λόγω της οικονομικής κρίσης, το μελάνωμα, την αισθητική δερματολογία και σου μεταδίδει την αίσθηση ότι κάθε ένα από αυτά τα θέματα θα μπορούσε να είναι αντικείμενο ξεχωριστής συνέντευξης. Αδιαμφισβήτητα, το υγιές δέρμα αφορά όλους, αφορά την ποιότητα της ζωής μας. Τι ορισμό θα δίνατε στην επιστήμη της δερματολογίας; Το δέρμα είναι ο καθρέφτης της υγείας μας. Πιστεύω ότι όταν ένας άνθρωπος φροντίζει να διατηρεί σε μια καλή κατάσταση το δέρμα του, αυτό έχει αντανάκλαση και στην ψυχική του κατάσταση. Το δέρμα είναι το μόνο ορατό και εκτεθειμένο σύστημα του ανθρώπινου σώματος και γι αυτό μεταβάλλεται ανάλογα με το περι-

Συνέντευξη στην Χριστίνα Ι. Σιδηροπούλου

βάλλον και το χρόνο. Τα τελευταία χρόνια η επιστήμη αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού υπάρχει μία πολύ μεγάλη εξειδίκευση προς την αισθητική δερματολογία για όσους θέλουν να την ασκήσουν. Η γήρανση του δέρματος αποτελεί νόσο που χρήζει θεραπείας και όχι απλά αισθητική ματαιοδοξία. Κερδίζει έδαφος η αισθητική δερματολογία έναντι της δερματολογίας τα τελευταία χρόνια; Ναι, αυτό είναι αλήθεια και κυρίως στο γυναικείο φύλλο. Όχι, βέβαια, ότι και οι άνδρες δεν απευθύνονται στην αισθητική δερματολογία. Η δερματολογία έχει να κάνει με παθήσεις του δέρματος. Η αισθητική δερματολογία προχωρά στη διόρθωση και βελτίωση της εμφάνισης, που σε πολλές περιπτώσεις, είναι το αποτέλεσμα της γήρανσης ή άλλων παθολογικών διεργασιών. Η αισθητική δερματολογία είναι σταδιακά αναπτυσσόμενη. Τι ήταν αυτό που σας κέρδισε στη δερματολογία, ως ιατρικό κλάδο; Είναι μια ειδικότητα που ταιριάζει σε γυναίκα. Καθοριστικό, όμως ρόλο έπαιξε και ο πατέρας μου που είναι δερματολόγος. Στάθηκε πάντα στο πλευρό μου, μού παρείχε τις γνώσεις του απλόχερα και τον ευγνωμονώ

γι’ αυτό. Επίσης, το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια πολύ μεγάλη εξειδίκευση στον τομέα της αισθητικής δερματολογίας, ήταν ένα επιπλέον κίνητρο. Πρωτίστως όμως, θέλω κάποιος να με γνωρίσει ως δερματολόγο και κατόπιν να με εμπιστευτεί και ως ειδική στον τομέα της αισθητικής δερματολογίας. Για πολλές από τις παροχές της αισθητικής δερματολογίας κάποιος μπορεί να απευθυνθεί και σ’ένα κέντρο αισθητικής. Είναι το ίδιο; Είναι γεγονός ότι μας έρχονται πολλά περιστατικά από αισθητικούς. Σαφώς και οι δερματολόγοι ενδέχεται να προκαλέσουν κάποιο ανεπιθύμητο αποτέλεσμα όμως ξέρουν πώς να το αντιμετωπίσουν. Ο καλύτερος και πιο ασφαλής δρόμος για να αποφασίσουμε να προχωρήσουμε σε μια αισθητική θεραπεία είναι να συμβουλευτούμε έναν εξειδικευμένο γιατρό ώστε να αποφύγουμε δυσάρεστες συνέπειες. Ένας δερματολόγος γνωρίζει καλύτερα το δέρμα και πώς να του συμπεριφερθεί. Είναι ο χρόνος ο μεγαλύτερος εχθρός των γυναικών; Οι γυναίκες φοβούνται πολύ το χρόνο. Φοβούνται μη χάσουν τη φρεσκάδα και την ομορφιά τους. Σήμερα, η αισθητική δερματολογία έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό προσφέροντας σίγουρο αποτέλεσμα ώστε οι γυναίκες να μην αντιμετωπίζουν το χρόνο ως εχθρό. Γι αυτό άλλωστε και η αντιγηραντική θεραπεία κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Ποιά η διαφορά botox και υαλουρανικού οξέως;Το botox είναι ενέσιμο, αλλαντοτοξίνη, που αδρανοποιεί το μυ, οπότε και δεν σχηματίζονται πλέον ρυτίδες. Όταν μια νέα κοπέλα έχει αρχόμενες ρυτίδες, το botox έχει πάρα πολύ καλό αποτέλεσμα. Μια κοπέλα 19-20 χρονών

δεν θα κάνει botox. Θα χρησιμοποιήσει μια αντιρυτιδική - αντιγηραντική κρέμα για την ηλικία της. Όμως, όσο περνάνε τα χρόνια και σχηματίζονται ορατές ρυτίδες, ενδείκνυται περισσότερο το botox,το οποίο γίνεται, κατά κύριο λόγο, στο άνω ήμισυ του προσώπου. Τα τελευταία χρόνια άρχισε να εφαρμόζεται και στο κάτω, αλλά επειδή ακριβώς αδρανοποιεί το μυ είμαστε λίγο διστακτικοί. Το υαλουρανικό οξύ γεμίζει τη ρυτίδα, δεν δρα στο μυ. Είναι ένα συστατικό το οποίο υπάρχει, υπό φυσιολογικές συνθήκες στο δέρμα μας, αλλά με την πάροδο του χρόνου το δέρμα αφυδατώνεται και το υαλουρονικό χάνεται. Βέβαια, με το υαλουρανικό οξύ μπορούμε να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα: να γεμίσουμε βαθιές ρυτίδες και κενά, να δώσουμε όγκο στα μήλα του προσώπου, να εξαλείψουμε τις ρυτίδες γύρω από τα χείλη ή να τα μεγαλώσουμε. Υπάρχουν διάφορα είδη υαλουρανικών. Υπάρχει και η ενέσιμη ενυδάτωση, όπου ενίουμε το ενυδατικό στοιχείο μέσα στο δέρμα. Πολλές φορές, όμως, παρατηρούμε αλλοίωση των χαρακτηριστικών του προσώπου… Αυτό οφείλεται στην υπερδοσολογία ή σε κακό χειρισμό του υλικού που διαθέτουμε. Εξαρτάται και από το γιατρό που το κάνει. Όταν είναι σε θέση να κρίνει την ακριβή περιοχή και ποσότητα του φαρμάκου, δεν υπάρχουν ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Μπορούν επίσης να συμβούν διάφορα με το botox, όπως να ανοίγει πολύ το μάτι ή να πέφτει (βλεφαρόπτωση). Γι αυτό τονίζουμε ότι για τέτοιου είδους επεμβάσεις, ο κόσμος πρέπει να απευθύνεται σε δερματολόγους που γνωρίζουν το δέρμα και τη λειτουργία του. Υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία; Καμία απολύτως.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Το λίφτινγκ είναι η τελευταία λύση; Το λίφτινγκ είναι το τελικό στάδιο. Όταν, δηλαδή, έχει χαλαρώσει το δέρμα και ο δερματολόγος δεν μπορεί να επέμβει και να παρέχει τις υπηρεσίες του. Εκεί πλέον ο ασθενής απευθύνεται σε πλαστικό χειρούργο. Είναι το λέιζερ αποτρίχωσης για όλα τα βαλάντια; Κανένας άλλος τρόπος καταπολέμησης της τριχοφυΐας δεν εγγυάται ριζικά και ασφαλή αποτελέσματα. Μόνο το λέιζερ. Έτσι, αν μια γυναίκα αναλογιστεί ότι θα έρθει κάποιες φορές για λέιζερ και δεν θα ξαναβγάλει τρίχες στη ζωή της, σαφώς και δεν συγκρίνεται με τις άλλες μεθόδους από άποψη αποτελέσματος και οικονομίας. Στο ιατρείο χρησιμοποιούμε δύο τελευταίας τεχνολογίας λέιζερ με αλεξανδρίτη (ALEXADRITE) που εκπέμπει στα 755 nm. Δρα κατευθείαν στον τριχικό θύλακο- αναγνωρίζοντας τη μελανίνη τηs τρίχαs- και την εξαφανίζει. Για να υπάρχει όμως αποτέλεσμα στην καταπολέμηση της τριχοφυΐας πρέπει να έρχεται ο ενδιαφερόμενος σε τακτά χρονικά διαστήματα, δηλαδή κάθε 2 μήνες ως ότου εξαλειφθεί τελείως το πρόβλημα. Η κυτταρίτιδα είναι ο εφιάλτης πολλών γυναικών. Υπάρχει κάποια εξέλιξη στην καταπολέμησή της; Η τεχνολογική εξέλιξη κάνει θαύματα σήμερα. Υπάρχουν διάφορα μηχανήματα. Ενα από αυτά διαθέτει υπερήχους και αναρρόφηση και χρησιμοποιεί την τεχνική της ηλεκτρικής σκούπας: διασπά τα λιποκύτταρα και αναρροφά, περιορίζονταs τον όγκο τουs (ENDERMOLOGIE). Βέβαια δεν απευθύνεται στους παχύσαρκους, αλλά σ’ αυτούς που έχουν χάσει το βάρος τους και θέλουν να αντιμετωπίσουν τοπικό πάχος και κυτταρίτιδα. Και επειδή είναι ένα από τα μηχανήματα που προσθέσαμε στο ιατρείο, μπορώ να πω ότι έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, αλλά θέλει χρόνο. Ποιά είναι η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος; Υπάρχουν διάφορα είδη καρκίνου του δέρματος αλλά οι τρεις κύριες κατηγορίες δερματικών καρκίνων είναι το βασικοκυτταρικό καρ-

κίνωμα(BCC), το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC) και το μελάνωμα. Αυτό που ενδιαφέρει γιατί ουσιαστικά είναι το νούμερο ένα είδος καρκίνου από το οποίο απειλείται η ζωή του ανθρώπου είναι το μελάνωμα. Δίνει πολύ γρήγορα μεταστάσεις και αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα οδηγεί στο θάνατο. Τι προκαλεί το μελάνωμα; Εμφανίζεται κατευθείαν σαν κακόηθες μελάνωμα (de novo) ή σαν εξαλλαγή ενός προϋπάρχοντος σπίλου. Τα μελανώματα de novo μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά σε ένα υγιές δέρμα. Μια ελιά, επίσης, μπορεί να εξελιχθεί σε μελάνωμα. Οι σπίλοι που εξαλλάσσονται είναι οι δυσπλαστικοί και οι συγγενείς μελανοκυτταρικοί. Και τα δύο είδη είναι εξίσου απειλητικά. Ο κόσμος δίνει περισσότερο βαρύτητα στην παρακολούθηση των ελιών στο δέρμα. Τι ισχύει σ’αυτές τις περιπτώσεις; Σ’όλη μας τη ζωή εμφανίζουμε ελιές, κάποιες από τιs οποίες, κάποια στιγμή εξαφανίζονται. Οπότε, ένας ασθενής που ξαφνικά δει μια ελιά μπορεί και να μην της δώσει σημασία. Αλλά και στην αντίθετη περίπτωση, που μια ελιά εξαλλάσσεται, πάλι κάποιος μπορεί να μην της δώσει σημασία. Εμείς προτρέπουμε τον κόσμο να επισκέπτεται προληπτικά το δερματολόγο μια φορά το χρόνο. Γι αυτό το λόγο έχει καθιερωθεί η παγκόσμια ημέρα κατά του μελανώματοs. Και στην Ελλάδα, αυτή την εβδομάδα όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν δωρεάν και με ραντεβού να εξετάσουν τιs ελιές τουs στουs συμβεβλημένους γιατρούs. Γιατί, πάνω απ’όλα σημασία έχει η πρόληψη. Ποιοί παράγοντες οδηγούν στη μετεξέλιξη μιας ελιάς σε μελάνωμα; Συνήθως υπάρχει κληρονομική προδιάθεση. Για να το πούμε αλλιώς είναι γενετικά προδιαγραμμένο στο DNA μας να εμφανίσουμε κάποια στιγμή της ζωής μας αυτόν τον όγκο. Ο ήλιος επίσης ευθύνεται αλλά όχι σε τόσο μεγάλο ποσοστό όσο έχει κατηγορηθεί.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Ο ήλιος έχει κατηγορηθεί κατά κόρον για τον καρκίνο του δέρματος. Είναι μια υπερβολή των εταιρειών για την προώθηση των αντηλιακών; Σαφώς ένα δέρμα που είναι φωτογηρασμένο, λόγω της μακροχρόνιας έκθεσης στον ήλιο, εμφανίζει διάφορες αλλοιώσεις. Μία από αυτές είναι και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, που συνήθως ξεκινά από βλάβες που λέγονται ακτινικές κερατιάσεις. Έχει αποδειχθεί μέσα από έρευνες ότι άτομα που είχαν πάθει ηλιακά εγκαύματα στην παιδική τους ηλικία έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν μελάνωμα στην ενήλικη ζωή τους. Γενικώς, ο ήλιος δεν είναι και ό,τι καλύτερο τα τελευταία χρόνια, οπότε τον αποφεύγουμε. Χρησιμοποιούμε οπωσδήποτε αντηλιακά με υψηλό δείκτη το καλοκαίρι και κρέμες με αντηλιακή προστασία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Είναι επικίνδυνος ο ήλιος και το χειμώνα; Η ακτινοβολία που δεχόμαστε όταν βρισκόμαστε στα χιόνια είναι πολλαπλάσια από αυτή του καλοκαιριού. Γιατί εκτός από την απευθείας ακτινοβολία του ήλιου, δεχόμαστε και ακτινοβολία από αντανάκλαση λόγω χιονιού. Πρέπει οπωσδήποτε να φοράμε αντηλιακή και κυρίως τα άτομα που έχουν ήδη κάποια ευαισθησία. Για παράδειγμα γυναίκες που έχουν μέλασμα, δηλαδή δυσχρωμία, τηs οποίαs η εμφάνιση ευνοείται πολύ από τον ήλιο. Γιατί η αντιμετώπιση των πανάδων δεν είναι αποτελεσματική; Υπάρχουν δύο είδη μελάσματος: το επιδερμιδικό, που ανταποκρίνεται πολύ καλά στις υπάρχουσες θεραπείες και το δερματικό, που είναι βαθύτερο και δύσκολα ανταποκρίνεται στις θεραπείες. Ο δερματολόγος μπορεί να αντιμετωπίσει ως ένα βαθμό την υπάρχουσα κατάσταση όχι όμως να καταπολεμήσει την προδιάθεσή που υπάρχει για επανεμφάνισή του. Ποιά είναι η πιο δημοφιλής δερματική πάθηση; Η ακμή είναι η πιο συχνή πάθηση και αφορά κυρίως

τους εφήβους. Ακολουθεί η ψωρίαση που είναι μια πάθηση επίμονη. Δυστυχώς δεν υπάρχει θεραπεία δια βίου για την ψωρίαση. Η επιστήμη προχωρά με άλματα και πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα βρούμε τη θεραπεία της. Ποιές είναι οι κολλητικές δερματολογικές παθήσεις και πόσο συχνά εμφανίζονται; Η ψώρα που είναι παρασιτική νόσος. Θεραπεύεται, όμως,100%. Επίσης, η φθειρίαση του τριχωτού, που προσβάλει το τριχωτό και μετά είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Σήμερα επανέρχεται στο προσκήνιο η σύφιλη, που είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενη και μάλιστα επικίνδυνη για την υγεία μας, αν δεν θεραπευθεί έγκαιρα. Επίσης, έχουμε τα κονδυλώματα, που οφείλονται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων(HPV). Κατά πόσο η ψυχολογία του ανθρώπου είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση δερματολογικών παθήσεων; Πολύ συχνό φαινόμενο. Πολύ συχνά το άγχος ευθύνεται για την εμφάνιση πολλών δερματικών παθήσεων όπως ο κνύζα. Οι περιπτώσεις όπου υπεισέρχεται και ο ψυχολογικός παράγοντας είναι δύσκολες στην αντιμετώπισή τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η οικονομική κρίση έχει αυξήσει τα δερματικά προβλήματα όπως η ψωρίαση, η νευροδερματίτιδα και η ακμή. Με τι ασχολείστε στον ελεύθερο χρόνο σας; Με τα παιδιά μου. Ποιός είναι ο επόμενος στόχος; Πολύς κόσμος από την Πιερία απευθύνεται σε γιατρούς κυρίως της συμπρωτεύουσας για τις δερματικές παθήσεις ή ακόμη και την αισθητική ιατρική. Η δική μου απόφαση ήταν να γυρίσω στην πόλη μου, να δημιουργήσω ένα χώρο που θα προσφέρει πολλές δυνατότητες και να παρακολουθώ όλες τις εξελίξεις στη δερματολογία. Στόχος μου είναι να κάνω τον κόσμο να εμπιστευτεί τους γιατρούς της πόλης του. Αν το καταφέρω είναι μεγάλο επίτευγμα.

ΚΤΗΜΑ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΥΛΗ, «ΟΙΝΟΣ ΚΕΡΑΜΟΣ»: ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΖΩΗΣΜΕΤΟ ΑΜΠΕΛΙ

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΠΟΤΩΝ ΜΕΤΡΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΜΙΣΟ ΑΙΩΝΑ. ΤΟ 1946 Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΞΕΚΙΝΑ ΤΗΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΠΟΤΩΝ: ΑΡΧΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΡΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΣΙΠΟΥΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΕΓΟΜΕΝΩΝ ΕΥΓΕΝΩΝ ΠΟΤΩΝ ΚΑΙ ΗΔΥΠΟΤΩΝ (ΛΙΚΕΡ).

ο 2000 ο Κωνσταντίνος Δημητρίου Παπαγιαννούλης, συνεχιστής του πατρικού επαγγέλματος, ξεκινά την δημιουργία μικρού ιδιόκτητου αμπελώνα στην περιοχή Νέου Κεραμιδίου. Οι ποικιλίες Merlot, Cabernet Sauvignon και Αγιωργίτικο επιλέχθηκαν ως καταλληλότερες για τα ιδιαίτερα εδαφολογικά και κλιματολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Η καλλιέργειά τους γίνεται με επιστημονική καθοδήγηση, σύγχρονα μέσα, σκληρή προσωπική εργασία και, κυρίως, με αγάπη για το αμπέλι. Ο σεβασμός στα φυσικά χαρακτηριστικά του και στους ιδιαίτερους ρυθμούς ανάπτυξης και απόδοσής του, αποκλείουν την χρήση σκληρών χημικών και προσανατολίζουν προς πιο παραδοσιακούς και καθαρότερους τρόπους καλλιέργειας. Αυτό μπορεί να ενέχει τον κίνδυνο περιορισμένης εσοδείας κάποιες φορές, εγγυάται όμως πάντοτε την ποιότητα και την καθαρότητα από οικολογική άποψη της παραγωγής. Το 2003 οινοποιείται για πρώτη φορά ο ερυθρός τοπικός οίνος ΚΕΡΑΜΟΣ. Η επιτυχής ανάμιξη των τριών ποικιλιών και η κατάλληλη παλαίωσή του έδωσαν ένα κόκκινο κρασί με γεμάτο σώμα, μέτρια οξύτητα και μαλακές στρογγυλές τανίνες, που συνοδεύει άριστα ψητά κρέατα και παραδοσιακές λιχουδιές είτε ψητές είτε μαγειρευτές. Συντελεστές στην επιτυχή παραγωγή αυτού του ιδιαίτερου οινοποιήματος είναι ο Δημήτριος Κωνσταντίνου Παπαγιαννούλης με το μεράκι του για το καλό κρασί και την πιστοποιημένη γευσιγνω-

Από πότε γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας αμπελώνα; Πολλά χρόνια πριν, η μάνα μου παρακαλούσε τον πατέρα μου να πάρουμε ένα χωράφι στη Γανόχωρα, να το κάνουμε αμπέλι. Τότε, βέβαια, ήταν δύσκολα τα πράγματα, δεν είχαμε ούτε αυτοκίνητο. Από το 1960, όμως, υπήρχε η διάθεση. Δυο αδέρφια του πατέρα μου είχαν ποτοποιία και οινοποιία ήδη από το 1944. Η ιδέα υπήρχε και η αφορμή δόθηκε όταν μας έδωσε ο πεθερός μου ένα χωράφι. σία του και ο Σπυρίδων Νικολάου Παπαγιαννούλης με την τεράστια γνώση και εμπειρία του στο χώρο της οινοποίησης και το πάθος του για ένα συναρπαστικό προϊόν της αμπέλου. Σήμερα, το 2010, το κτήμα Παπαγιαννούλη έχει φτάσει τα 15 στρέμματα και στον ίδιο χώρο έχει οικοδομηθεί ιδιόκτητο οινοποιείο. Από πότε ξεκινά η οικογενειακή σας ενασχόληση με τους αμπελώνες; Ο πατέρας μου από το 1946 ασχολήθηκε με αυτή τη δουλειά. Μεγαλώνοντας μπήκα και εγώ στη δουλειά του πατέρα μου. Το 2000 φύτεψα ένα μικρό αμπέλι, το οποίο μου έδωσε πολύ καλή ποιότητα. Θεώρησα, λοιπόν, σκόπιμο να το επεκτείνω. Τα προηγούμενα χρόνια είχατε μόνο την εμπορία; Ναι, αλλά επειδή έπαιρνα και χύμα κρασί και τσίπουρο από παραγωγούς, ήμουνα μέσα στο χώρο. Πήγαινα στα αμπέλια τους, στα χωράφια τους, στα καζάνια τους από μικρό παιδί και το ήξερα το αντικείμενο.

Όταν αρχίσατε δηλαδή γνωρίζατε αρκετά γύρω από το αντικείμενο; Σίγουρα. Την ήξερα τη δουλειά και γνώριζα και ανθρώπους με μεγάλη πείρα, που θα μπορούσαν να με βοηθήσουν και να με συμβουλέψουν. Τώρα πλέον την ξέρω καλά και ο ίδιος την τέχνη της οινοποιίας και της ποτοποιίας. Η παραγωγή του κρασιού σας είναι πιο κοντά στον παραδοσιακό τρόπο χωρίς χημικά και προσθήκες. Ήταν προσωπική απόφαση ή είδατε μια στροφή της αγοράς προς αυτή την κατεύθυνση; Όντως η αγορά στρέφεται προς τα εκεί, όμως εγώ είδα διαφορετικά τα πράγματα. Κάθε μέρα περνάω τις περισσότερες ώρες μου εκεί μέσα. Από το μεσημέρι που σχολάω είμαι στο αμπέλι, ειδικά την άνοιξη και το καλοκαίρι. Αναπνέω εκεί μέσα, τσιμπάω κλαδάκια και άκρες και δοκιμάζω, οπότε φροντίζω για μένα πρώτα να είναι όσο πιο ιδανικές και καθαρές οι συνθήκες. Τι υποδοχή επεφύλαξαν στο προϊόν σας οι επαγγελματίες και οι καταναλωτές; Όταν πήρα πρώτη φορά δείγμα από το κρασί μου, το

πήρε ένας οινολόγος που έχει μεγάλο οινοποιείο στη Θήβα και το ανέλυσε. Όταν μου έστειλε την αναφορά για τα στοιχεία που περιέχονται στο κρασί, μου έλεγε στο τέλος: «Αγαπητέ Κώστα, σε βεβαιώνω ότι αυτό το κρασί σου μπορείς να το βάλεις σε οποιοδήποτε διαγωνισμό, δίπλα από οποιοδήποτε μεγάλο όνομα κρασιού». Αυτό μου έδωσε φτερά. Το κυνήγησα, μεγάλωσε το αμπέλι μου και αποφάσισα να μπω δυναμικά και επαγγελματικά πλέον στο χώρο. Μέχρι τότε είχα τέσσερα στρέμματα, που ήταν περισσότερο για προσωπική χρήση. Μπορεί να θεωρείται ως επάγγελμα η παραγωγή κρασιού, είναι όμως κάτι που θέλει πολύ μεράκι. Μπορεί ο οποιοσδήποτε να βάλει ένα αμπέλι και να φτιάξει καλό κρασί; Θέλει κόπο και, ακόμα περισσότερο, θέλει αγάπη και φροντίδα. Να το βλέπεις σαν παιδί σου. Έχω 5500 φυτά μέσα στο αμπέλι. Δεν θα περάσεις τουλάχιστον δέκα φορές από το καθένα να το δεις; Να καθίσεις, να το δεις, ποιό θέλει κόψιμο, ποιό θέλει βοήθεια, να το περιποιηθείς. Είναι κάτι που θέλει πολύ χρόνο και αγάπη. Λέγεται ότι, αν κάποιος φτιάξει ένα αμπέλι, το κόψει στη μέση και το δώσει σε δυο ανθρώπους, ποτέ αυτοί οι δυο δεν θα βγάλουν το ίδιο κρασί. Μια άλλη γαλλική παροιμία λέει ότι το καλό κρασί θέλει πολύ νερό, για την καθαριότητα του χώρου δηλαδή. Λίγο αν δεν προσέξεις, το έχασες. Τη μια στιγμή έχεις ένα καλό κρασί και την επόμενη ένα ωραίο ξύδι. Η περιοχή έχει παραγωγούς, όμως δεν έχει θέση ως ονομασία προ-

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

έλευσης στο χώρο του κρασιού. Γιατί αυτό; Ο νομός μας πάντα είχε πλούσια γη και έβγαζε δυναμικές παραγωγές, καπνά, περιβόλια. Τα μόνα αμπέλια που είχαν μείνει από παλιά ήταν στο Κίτρος. Παλιότερα, μέχρι τον πόλεμο, είχε και η περιοχή της Γανόχωρας. Μετά τα εγκαταλείψανε και χαθήκανε. Τώρα προσπαθούμε να ξανακάνουμε κάτι σε αυτή την περιοχή. Ο κόσμος δεν είχε κουλτούρα για κρασί, δεν ήξερε στον τόπο μας από κρασί και δεν ήταν συνηθισμένος κάθε μέρα να το έχει στο τραπέζι. Αν πας στην Πελοπόννησο για παράδειγμα, οι περισσότεροι οικογενειάρχες θα βγάλουν να πιουν ένα κρασί. Κόκκινο το χειμώνα, λευκό το καλοκαίρι. Εμείς τώρα αρχίζουμε να το κάνουμε και προσπαθούμε να ξεχωρίσουμε τις σωστές γεύσεις και την ποιότητα του κρασιού. Το έδαφος της περιοχής ενδείκνυται; Ποιές ποικιλίες ευδοκιμούν; Βεβαίως. Οι ποικιλίες που βάζουμε στην περιοχή είναι βάσει νόμου. Η Ελλάδα έχει χωριστεί οινολογικά σε περιοχές και ανάλογα επιτρέπεται να μπουν οι ποικιλίες που πρέπει. Ασχέτως αν είναι καλό το έδαφος, κάνεις ανάλυση εδάφους για να δεις τί ρίζα θα βάλεις. Πριν από τον πόλεμο η Ελλάδα είχε πολλά αμπέλια, αρρώστησαν όμως από την φυλλοξήρα, μια αρρώστια που ήρθε από την Ιταλία, και καταστράφηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά. Κάποια, παρ’όλ’αυτά, γλίτωσαν. Από αυτά πήραν οι παραγωγοί και συνέχισαν την οινοποιητική παράδοση. Σήμερα, για να μην πάθουμε την ίδια καταστροφή, χρησιμοποιούμε ρίζα από άγρια ποικιλία, που είναι ανθεκτική στην φυλλοξήρα, το λεγόμενο υποκείμενο. Πάνω σ’ αυτό μπολιάζουμε την ποικιλία που θέλουμε και δεν κινδυνεύουμε. Η ανάλυση γίνεται για να ξέρουμε ποιά ποικιλία ταιριάζει στο χώμα που

έχουμε. Υπάρχουν ρίζες που αντέχουν σε ασβεστώδη εδάφη και άλλες που δεν θέλουν ασβέστιο. Η δικιά μας περιοχή, όπως φάνηκε στις αναλύσεις που έκανα, έχει μηδέν ασβέστιο. Αν έβαζα υποκείμενα για ασβεστούχα εδάφη, θα είχα πολύ μειωμένη απόδοση. Παρά την προϊστορία που έχει η Ελλάδα στο κρασί, στον τόπο μας οι περισσότεροι παραγωγοί δεν έχουν πολλά χρόνια που δραστηριοποιούνται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν αλλάξει οι κλιματολογικές συνθήκες, οι οποίες στο παρελθόν δεν ευνοούσαν ιδιαίτερα την αμπελουργία στην περιοχή της Πιερίας. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια έχει ανεβεί η μέση θερμοκρασία. Παλιότερα ξεκινούσε να βρέχει και δεν σταματούσε για 40-50 μέρες. Εκείνη η ψιλή βροχή, που κρατούσε δυο μήνες, είναι ό,τι χειρότερο για το αμπέλι. Επίσης, τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα το αμπέλι δεν τις αντέχει. Το 2002 που είχε πέσει μέχρι -20°C, -22°C είχαν χαλάσει όλα τα αμπέλια. Τι περιμένετε για την Πιερία, όπου εκτός από εσάς είναι και άλλοι οινοπαραγωγοί που έχουν δραστηριοποιηθεί; Πρώτα πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα, η νοοτροπία. Το κρασί πρέπει να σταματήσει να θεωρείται ένα ποτό για εξαιρετικές περιστάσεις μόνο. Πρέπει να ενθαρρυνθεί ο κόσμος να το βλέπει σαν καθημερινή συνήθεια, σαν απαραίτητη παρουσία στο καθημερινό τραπέζι του, να αναπτύξει σχέση μαζί του, να έχει συνεχή επαφή. Αυτό λείπει από τους συμπολίτες μας. Ο γάλλος οικογενειάρχης, πριν να καθίσει για φαγητό θα κατεβεί στο υπόγειό του και θα διαλέξει ένα κρασί, ανάλογα με το φαγητό που έχει. Θα το ανοίξει μισή ώρα νωρίτερα, ώστε να αναπνεύσει, να οξυγονωθεί ώστε να

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

αναδυθούν τα αρώματά του. Κάτι που εμείς δεν το κάνουμε. Τι θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να μπει το κρασί στην κουλτούρα μας; Υπάρχουν ενέργειες, όπως οι τοπικές εκθέσεις που κάνει το Επιμελητήριο. Μέσω της προβολής, ο κόσμος γνωρίζει το προϊόν και έρχεται πιο κοντά σε αυτό. Αυτοί οι οινοπαραγωγοί που είμαστε τώρα, οι πέντε, που έχουμε επίσημες άδειες οινοποιίας, σκεφτόμαστε να οργανώσουμε κάποιες βραδιές, όπου θα μπορεί ο κόσμος να δοκιμάσει το κρασί μας. Να έρθει σε επαφή με το κρασί μας και να μας γνωρίσει. Να αποκτήσει πρόσωπο δηλαδή το προϊόν σας; Έτσι ακριβώς. Να τονίσουμε ότι πρέπει να προσέξουμε και να βοηθάμε τα τοπικά μας προϊόντα. Αυτό φαίνεται να γίνεται ρεύμα, είχαμε όμως χρόνια που κάθε τι τοπικό έπαιρνε ένα αρνητικό πρόσημο. Είχαμε χορτάσει. Μετά τον πόλεμο και τη στέρηση είχαμε καλά χρόνια. Χορτάσαμε και αρχίσαμε να κυνηγάμε το ακριβό και το εξεζητημένο περιφρονώντας το τοπικό και ταπεινό. Στο κρασί η τιμή και η προέλευση δεν αποτελούν απαραίτητα εγγύηση γευστικής απόλαυσης, το πιο ακριβό ή το εισαγόμενο δεν είναι αναγκαστικά και καλύτερο. Πολλοί όμως λέγαμε «πόσο έχει αυτό; Α, όχι είναι φθηνό δεν μου κάνει. Ποιο έχεις πιο ακριβό, αυτό θα πάρω». Αυτό όμως δεν είναι λύση. Πρέπει να ψάξουμε τί μας ικανοποιεί γευστικά, τί είναι ποιοτικά καλό και ποια από αυτά που θέλουμε μπορεί να μας δώσει ο τόπος μας. Η Πιερία μάλιστα είναι η πιο ευλογημένη περιοχή και μπορεί να προσφέρει πολλά.

ΗΠιερία είναι και τουριστικός νομός. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην προώθηση των κρασιών του τόπου; Ήδη γίνεται μια μικρή προσπάθεια να προβληθεί το κρασί σαν τοπικό προϊόν για τους τουρίστες. Έχουμε στα σχέδια μας, πάλι όλοι οι οινοποιοί, να κάνουμε ανάλογες κινήσεις το καλοκαίρι στην Παραλία. Από τότε που πήρατε την άδεια, το πρόγραμμά σας όλο και περιλαμβάνει καινούριες δραστηριότητες γύρω από το κρασί σας; Το οινοποιείο, που έχω φτιάξει, είναι μέσα στο αμπέλι, μικρό σχετικά, καλύπτει όμως τις υπάρχουσες ανάγκες. Εκεί έχω και ένα μεγάλο υπόγειο για παλαίωση και από πάνω εμφιαλωτήριο. Νομίζω ότι με καλύπτει για μερικά χρόνια. Αν θελήσει να το μεγαλώσει ο γιος μου είναι άλλη ιστορία. Να τονίσω ότι στην προσπάθειά μου αυτή έχω αμέριστη συμπαράσταση και βοήθεια από τον Σπύρο Παπαγιαννούλη, τον ξάδερφό μου. Έχει και αυτός κληρονομήσει το μικρόβιο και αυτός από τον πατέρα του και βγάζουμε μαζί το μεράκι μας. Πρόκειται για μια οικογενειακή επιχείρηση με όλη τη σημασίας της φράσης. Συνεχιστές θα είναι τα παιδιά μου, έχοντας πάρει από τη δική μου εμπειρία. Αυτές οι δουλειές πηγαίνουν από γενιά σε γενιά. Αν εκμεταλλευτούν τις εμπειρίες από εμάς τους παλιούς, θα μπορέσουν να προχωρήσουν πιο γρήγορα και να φθάσουν πιο μπροστά. Να περιμένουμε και άλλες κινήσεις από εσάς και το Κτήμα Παπαγιαννούλη λοιπόν; Οπωσδήποτε. Βρισκόμαστε μόνο στη αρχή ενός μεγάλου και συναρπαστικού ταξιδιού και θέλω να πιστεύω πως με τη βοήθεια του Θεού θα συνεχιστεί για πολλά ακόμη χρόνια.

ΧΡΙΣΤΟΣΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ ΕΝΑΣΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΠΟΥΚΑΤΕΧΕΙΔΥΟΡΕΚΟΡ ΓΚΙΝΕΣΚΑΙΣΥΝΕΧΙΖΕΙ

ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΜΕ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΡΑΚΙ ΑΡΧΙΣΕ ΑΠΟΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ, ΣΥΝΕΧΙΣΕ ΜΕ ΤΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΦΤΑΣΕ ΣΕ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ.

αι οι δύο πρώτες συλλογές του χάρισαν μια θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες το

Είναι η μεγαλύτερη πλήρης συλλογή νομισμάτων και χαρτονομισμάτων από όλο τον κόσμο. Η συλλογή των σταυρών της Αιθιοπίας, που φιλοξενήθηκε από το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης και τον εκθεσιακό χώρο της Μητρόπολης Κίτρους και Κατερίνης, απετέλεσε ένα ιδιαίτερο μεράκι του συλλέκτη Χρήστου Γιαννουλάκη. Όπως ο ίδιος λέει, η ιστορία άρχισε πολύ νωρίς μετά από ένα ταξίδι στην Αιθιοπία. Εκεί πρωτοήλθε σε επαφή με το αντικείμενο, με αφορμή φιλανθρωπική επίσκεψη μιας ομάδας στη χώρα που την εποχή εκείνη έπληττε η ξηρασία. Υιοθετήθηκαν κάποια παιδιά, στα οποία απέστειλαν χρηματική βοήθεια. Από την επαφή με τους ανθρώπους και τη χώρα προέκυψε το ενδιαφέρον εκτός όλων των άλλων και για τους εκκλησιαστικούς χειροποίητους σταυρούς οι οποίοι είναι μοναδικοί στον κόσμο. Η Αιθιοπία είναι από τις πρώτες χριστιανικές χώρες της Αφρικής και η τρίτη στον κόσμο. Η Αρμενία, η Αίγυπτος και τρίτη η Αιθιοπία. Στην Αιθιοπία ο χριστιανικός πληθυσμός αποτελεί την πλειοψηφία ακόμη τουλάχιστον. Οι Αιθίοπες εκχριστιανίστηκαν τον 3ο αιώνα από έναν Ελληνοσύριο, τον Φρουμέντιο, ο οποίος μετά από ένα ταξίδι στις Ινδίες, διάφορες περιπέτειες με πειρατές, την πώληση του ως σκλάβου, τη γνωριμία του με το βασιλιά της Αιθιοπίας, φτάνει στην Αλεξάνδρεια χειροτονείται από το Μέγα Αθανάσιο και καταλήγει πάλι στην Αιθιοπία. Μυεί στο χριστιανισμό το νέο αυτοκράτορα και στη συνέχεια τον αιθιοπικό λαό. Το 320 μ.Χ κόβεται

2001.

Η ιδιαιτερότητα της συλλογής των νομισμάτων αφορούσε τον αριθμό των χωρών προέλευσης. Η συλλογή των χαρτονομισμάτων διαθέτει νομίσματα από 222 χώρες και των νομισμάτων από 218!

το πρώτο νόμισμα της Αιθιοπίας το οποίο στη μία όψη του έχει το σταυρό. Οι Αιθίοπες είναι από τους πιο πιστούς χριστιανικούς λαούς. Από το 1000 μ.Χ. άρχισαν να κατασκευάζουν σταυρούς. Οι πρώτοι σταυροί ήταν ξύλινοι, αρχικά πολύ απλοϊκοί. Στη συνέχεια πέρασαν στο μέταλλο. Τους τελευταίους αιώνες η κατασκευή των σταυρών αυτών γίνεται από ένα μίγμα μετάλλου το οποίο περιέχει ασήμι, χαλκό, ορείχαλκο και νικέλιο. Κατασκευάζονται χειροποίητα. Απαγορεύεται η βιομηχανική παραγωγή. Υπάρχει μια κάστα τεχνιτών. Η κάστα αυτή διαθέτει σχέδια από τον 4ο, 5ο αιώνα

και μετέπειτα και κάθε οικογένεια έχει τα δικά της σχέδια. Κατασκευάζουν λοιπόν τα σχέδια αυτά σε διάφορες παραλλαγές, χρησιμοποιώντας ως καλούπι είτε κερί μέσα στο οποίο ρίχνουν το μέταλλο και σπάζοντάς το εξαφανίζεται το καλούπι, κάνοντας κάθε σταυρό να είναι μοναδικός. ´Η κατασκευάζοντάς τον ακόμα δυσκολότερα. Χρησιμοποιώντας μια πλά-

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

κα μετάλλου στην οποία βγαίνει ένας απλός σταυρός, τον οποίο στη συνέχεια σκαλίζουν και διαμορφώνουν σ αυτό που επιθυμούν. Πράγμα που σημαίνει περισσότερο χρόνο κατασκευής. Οι σταυροί αυτοί δεν εξάγονται, είναι μόνο για θρησκευτική χρήση στους ναούς της χώρας. Από τις εκκλησίες αυτές γίνεται με πολύ φειδώ η διοχέτευσή τους σε γκαλερί τέχνης και μουσεία και φυσικά σε συλλέκτες. Ακόμα δικαίωμα κατασκευής έχουν και οι Αιθίοπες της διασποράς, εφόσον ανήκουν στη συγκεκριμένη κάστα των κατασκευαστών που διαθέτουν προσωπικό σχέδιο κατασκευής, με την ιδιαιτερότητα να δουλεύουν πάντα στη χώρα τους και όχι στη νέα χώρα εγκατάστασης. Είναι έργα τέχνης αναγνωρίσιμα. Το κόστος διαμορφώνεται από το μέγεθος, τη μοναδικότητα και το σχέδιο κατασκευής. Υπάρχουν οι μικροί σταυροί που φορούν στο λαιμό ή με δερμάτινο περιλαίμιο, ή με χρωματιστό ύφασμα που τους δίνουν όταν βαφτίζονται που μπορεί να φέρει δύο και τρεις σταυρούς. Δεύτεροι είναι οι σταυροί χειρός, τους οποίους κρατούν οι ιερείς στα χέρια και αγιάζουν, που λέγονται και σταυροί ιάσεως. Ο αιθιοπικός λαός είναι πολύ θρήσκος και στην αρρώστια του προστρέχει πρώτα στον ιερέα και μετά καταφεύγει στο γιατρό. Τον σταυρό θεωρούν ως το μεγαλύτερο σύμβολο του χριστιανισμού. Ο τρίτος σταυρός είναι ο μεγάλος, ο εκκλησιαστικός, όπως τα δικά μας εξαπ τέρυγα.

Τον διαφυλάσσουν στο ναό της Αγίας ´Αννης στην Αξώμη της Αιθιοπίας. Την έκθεση στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης επισκέφτηκαν άνθρωποι από όλη την Ελλάδα. Από την Κρήτη, την Αλεξανδρούπολη και υπήρξαν πολλές προτάσεις για εκδηλώσεις σε άλλα μουσεία, το μουσείο Θράκης στην Αλεξανδρούπολη, το μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα. Ο Χρήστος Γιαννουλάκης διαθέτει συνολικά 14 συλλογές και δεν ξέρει ποια θα είναι η επόμενη. Διαθέτει συλλογή σπάνιων βιβλίων και εγγράφων του 15ου αιώνα, φωτογραφικές μηχανές διαφόρων εποχών κ.α. Το πάθος του συλλέκτη είναι αέναο και δεν θεραπεύεται. Η συμμετοχή σε μια δημοπρασία ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη και απαιτεί κινήσεις υψηλού ρίσκου προκαλώντας τα ανάλογα συναισθήματα που χαρακτηρίζουν όλους τους παίκτες. Όταν βρίσκεις κάτι σπάνιο, κάτι που εσύ τουλάχιστον το θεωρείς έτσι, άλλωστε μόνο κάτι τέτοιο επιδιώκει να αποκτήσει ένας συλλέκτης, κάτι που τον γοητεύει, κάτι που τον συναρπάζει, τότε απογειώνεσαι, λέει ο Χρήστος Γιαννουλάκης.

Φτάνουν περίπου 60 εκατοσ τά ύψος και τοποθετούνται σε κοντάρια συνοδεύοντας τελετές και λιτανείες. Το κόστος ποικίλει από 1500 ευρώ έως 5000 για τους μεγάλους, εξαρτάται από την ποικιλότητα, την επιμελημένη δουλειά, το ποσοστό του πολύτιμου μετάλλου. Οι Αιθίοπες έχουν μεγάλη θρησκευτική παράδοση και λέγεται μάλιστα ότι αυτοί διαφυλάττουν την κιβωτό της διαθήκης με τις δέκα εντολές που έδωσε ο Θεός στο Μωϋσή.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΒΙΤΟΡΙΟ ΚΟΡΙΛΙΟΝΕ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥΤΟΥ ΠΑΛΑΝΤΖΙΑΝΕΛΟ

κ. Κοριλιόνε βρέθηκε στην Κατερίνη, στα τέλη του καλοκαιριού, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών «Όλυμπος», που διοργάνωσε ο δήμος Κατερίνης σε συνεργασία με τον Χορευτικό Όμιλο Κατερίνης. Με καταγωγή από τη νότια Ιταλία, περιοχή με πλούσια παράδοση και μακραίωνους δεσμούς με τη χώρα μας, τόσο ο ίδιος αλλά

και τα υπόλοιπα μέλη του συλλόγου, ένιωσαν ιδιαίτερα όμορφα βρισκόμενοι στην Πιερία, απολαμβάνοντας τη συμμετοχή τους στο φεστιβάλ και γενικά την παραμονή του στην Κατερίνη. Από ποιά περιοχή Ιταλίας προέρχεστε και ποιά είναι η φυσιογνωμία του συλλόγου σας; Πρόκειται για ένα χορευτικό σύλλογο της νότιας Ιταλίας, ο οποίος εκπροσωπεί και αναδεικνύει την παράδοση της νότιας Ιταλίας. Αυτή είναι η περι-

οχή μας, όπου μεγαλύτερη πόλη είναι η Νάπολη. Πιο συγκεκριμένα θα μπορούσαμε να πούμε ότι βρισκόμαστε κοντά στο Μπάρι, αλλά και στον Τάραντα, πόλη που έχει και ελληνικό στοιχείο, καθώς υπήρξε αποικία των Σπαρτιατών. Είμαστε ένας πολιτιστικός σύλλογος, είμαστε εδώ με το χορευτικό τμήμα, στο σύνολο μας όμως αναλαμβάνουμε δράση σε όλες τις πολιτιστικές πτυχές του τόπου μας. Πόσα χρόνια συμμετέχετε στο σύλλογο και ασχολείστε με την

παράδοση; Η ιστορία της παράδοσης του τόπου μας ξεκινάει από πολύ παλιά, από την εποχή της Ναπολιτάνα. Σαν σύλλογος υπάρχουμε πάνω από 50 χρόνια, έχοντας διαγράψει σημαντική πορεία. Εγώ προσωπικά είμαι πρόεδρος στο σύλλογο από το 1992. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, πέρα από τις συμμετοχές μας σε πολιτιστικές διοργανώσεις και την διεξαγωγή δραστηριοτήτων του συλλόγου, έχουμε αναπτύξει συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Μπάρι.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Φαντάζομαι ότι όλα αυτά τα χρόνια έχετε ταξιδέψει πολύ μαζί με το σύλλογο; Πραγματικά. Έχουμε βρεθεί σε πολλά μέρη, σχεδόν σε όλο τον κόσμο θα έλεγα. Έχουμε επισκεφθεί σχεδόν όλες τις χώρες της Ευρώπης, τη Ρωσία, τη Βουλγαρία την Κύπρο και στην Ελλάδα έχουμε ξανάρθει. Επίσης έχουμε βρεθεί σε διάφορα σημεία του κόσμου εκτός Ευρώπης. Είναι πράγματι ένα από τα ωραία που φέρνει η ενασχόληση με το σύλλογο. Η γνωριμία με τόσα διαφορετικά μέρη του κόσμου και βεβαίως με τους κατοίκους τους.

Τι πιστεύετε για το Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών Όλυμπος, όπου συμμετέχετε; Όπως κάθε φεστιβάλ, έτσι και αυτό πρέπει να έχει σκοπό να διατηρήσει την παράδοση του τόπου. Ακόμα, είναι πολύ σημαντικό μέσω τέτοιων διοργανώσεων να συσφίγγονται οι σχέσεις μεταξύ των ομάδων από διαφορετικές χώρες που συμμετέχουν. Φυσικά το κάθε φεστιβάλ, όπως και αυτό που συμμετέχουμε τώρα, είναι ένας λόγος βασικός, για να ενώνονται όλοι οι λαοί και οι παραδόσεις του κάθε κράτους.

Ένας γλυκός πειρασμός

Eιρήνης & Πέρδικα 2 ~ Κατερίνη, Tηλ.: 23510. 73434 ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Αγίου Νικολάου 94 ~ Λιτόχωρο. Τηλ.: 23520. 84455

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΥΚΑΡΑΣ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ ΠΙΕΡΙΑΣ

ΒΡΑΒΕΥΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΓΙΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΝ ΚΑΙΡΩ ΕΙΡΗΝΗΣ. «ΤΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΜΕΝ ΓΑΡ ΕΡΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟΥΣ ΑΡΧΟΜΕΝΟΥΣ ΤΑΙΣ ΑΥΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΙΣ ΠΟΙΕΙΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΕΣΤΕΡΟΥΣ» (ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΜΕ ΤΙΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΤΟΥΣ ΠΙΟ ΕΥΤΥΧΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ) ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΕΡΙ ΕΙΡΗΝΗΣ.

Στέφανος Κουκάρας, προϊστάμενος της γραμματείας της εισαγγελίας Πιερίας, είναι ο άνθρωπος που με μεθοδικότητα και επιμονή κατόρθωσε να εισαγάγει την τεχνολογία στην υπηρεσία του, με στόχο τη βέλτιστη λειτουργία της, αλλά και την όσο το δυνατόν καλύτερη εξυπηρέτηση των δικηγόρων και των πολιτών.

Η πείρα του και η πολυετής τριβή με τα καθημερινά υπηρεσιακά ζητήματα του έδειξαν το δρόμο της υπέρβασης, αφού διαπίστωσε πως μόνο με αυτήν θα μπορούσαν να λυθούν ζητήματα, που συνεχώς ανέκυπταν στην υπηρεσία και ποτέ δεν λύνονταν κατά μόνιμο τρόπο. Έπρεπε να βρεθούν μόνιμες λύσεις και να ικανοποιηθεί το ώριμο αίτημα της κοινωνίας για ποιοτική παροχή υπηρεσιών, απαλλαγμένη από τα δεσμά του «χρονοβόρου ψαξίματος» της γραφειοκρατίας. Γεννήθηκε έτσι το πιλοτικό πρόγραμμα μηχανοργανωμένης ποινικής ροής της εισαγγελίας πρωτοδικών, το ηλεκτρονικό πρωτόκολλο, η ιστοσελίδα της εισαγγελίας και το πρόγραμμα τηλευπηρεσιών.

Αρωγός του σε κάθε βήμα της προσπάθειας αυτής ο εισαγγελέας Θεόδωρος Σταμάτης, όσο υπηρετούσε στην Κατερίνη. Το μεγάλο μυστικό του Στέφανου Κουκάρα η αυτοπειθαρχία και η προσήλωση στο σκοπό. Πέρα από την αγάπη του για την τεχνολογία, ο ακούραστος προϊστάμενος ασχολείται με τη μουσική και παίζει αρκετά μουσικά όργανα. Την αγάπη αυτή έχει μεταλαμπαδεύσει στους δυο γιους του.

ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ … Φοιτητής Νομικής ο Στέφανος Κουκάρας άκουγε συχνά για το θέμα της πολυνομίας. Στην επαγγελματική του πορεία διαπίστωσε ότι η πολυνομία δημιουργούσε μεγάλα γραφειοκρατικά προβλήματα. Μπαίνοντας σε αυτό το χώρο,

τη γραμματεία της εισαγγελίας, τον οποίο χαρακτηρίζει ως μαχόμενο και αντίστοιχα δραστήριους τους εκεί δημόσιους υπάλληλους, συνειδητοποίησε ότι η γραφειοκρατία είναι αφόρητη. Πριν ξεκινήσει την προσπάθεια για μηχανοργάνωση, τα πράγματα είχαν φθάσει σε σημείο να ζητάει κάτι ένας δικηγόρος ή ένας πολίτης και οι υπάλληλοι να ψάχνουν επί ώρες ή και μέρες να το βρουν. Με την τοποθέτησή του ως προϊσταμένου της γραμματείας είχε τη δυνατότητα της υπέρβασης και της ανατροπής της κατάστασης. Σκέψη του ήταν ότι ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί και ότι δεν είναι δυνατόν η χώρα που γέννησε τον πολιτισμό να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση. ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ Αρχικά, το 2000, ξεκίνησε ο αγώνας για το ποινικό μητρώο. Την εποχή εκείνη, όταν ένας πολίτης ζητούσε ένα ποινικό μητρώο, η έρευνα γινόταν μέσα από τα δελτία, και ήταν πολύ δύσκολη και χρονοβόρα. Συνήθως το έπαιρνε μετά από δυο μέρες ή και περισσότερες. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε μέσα σε τρία χρόνια και λειτούργησε. Ίσως είναι η πρώτη εισαγγελία στη χώρα που λειτούργησε με μηχανογραφημένο ποι-

νικό μητρώο. Πλέον εισάγεται ένα όνομα και με ένα κλικ εμφανίζονται οι ποινές. Ήταν κάτι που έγινε στην Κατερίνη νωρίτερα από ό,τι στις Ολυμπιακές Πόλεις, οι οποίες είχαν χρηματοδοτηθεί για τη μηχανογράφηση του ποινικού μητρώου.

ΝΕΕΣ ΙΔΕΕΣ Αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Πίστεψε ότι η υπέρβαση αυτή έπρεπε να συνεχιστεί. Έτσι, το 2003, μόλις τελείωσε η μηχανοργάνωση του ποινικού μητρώου, ο κ. Κουκάρας είχε ήδη σκεφτεί ότι έπρεπε να γίνει η μηχανοργάνωση ενός άλλου σημαντικού τμήματος της γραμματείας της εισαγγελίας. Πρόκειται για δαιδαλώδη υπηρεσία, καθώς σ’ αυτή καταλήγουν όλα τα έγγραφα που έχουν ποινικό περιεχόμενο. Μετά από πολύ δουλειά, αναλύσεις και συνεργασία με την εταιρεία Analysis Computer του Γ. Χελιδώνη και του Κ. Βούλγαρη κατέστη δυνατό το 2007 να εγκαινιαστεί η μηχανογράφηση της εισαγγελίας, η οποία ονομάστηκε «Ορφέας». Σημαντική ήταν τότε η βοήθεια του εισαγγελέα κ. Θεοδώρου Σταμάτη. Ο Στ. Κουκάρας μαζί με τον Θ. Σταμάτη έδωσαν μάχη και εισήγαγαν πολλά στοιχεία στο σύστημα. Έτσι, η πολυπλοκότητα και το

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

χάος που επικρατούσε περιορίστηκε, κάτι που χαρακτηρίστηκε ως μεγάλη επιτυχία. Το 2007, παρουσία του Υπουργού Δικαιοσύνης έγιναν τα εγκαίνια του προγράμματος στο Πνευματικό Κέντρο Κατερίνης και άρχισε η λειτουργία του από την Εισαγγελία Πρωτοδικών. Πλέον όποια στοιχεία χρειαστούν βρίσκονται άμεσα και χωρίς καμία ταλαιπωρία του πολίτη. Πρόκειται για μια σημαντική αναβάθμιση της εισαγγελίας, η οποία άφησε πίσω τις μίζερες καταστάσεις. Ως επόμενο βήμα θεώρησε ο άοκνος προϊστάμενος ότι έπρεπε να είναι η κοινωνία αυτού του συστήματος με τους δικηγόρους, οι οποίοι είναι οι άμεσοι συνεργάτες της εισαγγελίας. Τότε, ζητήθηκε πίστωση από τον δικηγορικό σύλλογο η οποία και εγκρίθηκε ώστε να γίνει ιστοσελίδα. Έγινε λοιπόν η ιστοσελίδα της εισαγγελίας και εκεί βρίσκεται το κομμάτι των υπηρεσιών προς τους

δικηγόρους. Σαν αποτέλεσμα, οι δικηγόροι, με κωδικούς που παίρνουν από την υπηρεσία, μπαίνουν από τα γραφεία τους και παρακολουθούν τις υποθέσεις που τους αφορούν. Κάτι που οπωσδήποτε αποτελεί μεγάλη εξυπηρέτηση, και η ολοκλήρωση του τιμήθηκε με εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου Κατερίνης που πραγματοποιήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2010. Μέσα σε όλο αυτό το πλέγμα, δημιουργήθηκε επίσης το ηλεκτρονικό πρωτόκολλο, για την εξυπηρέτηση των πολιτών σε θέματα διοικητικής φύσεως, όπως την παρακολούθηση της πορείας μιας αίτησης. Αυτό μάλιστα ενώ η εισαγγελία είναι δικαστική και όχι διοικητική υπηρεσία, κάτι το οποίο παρουσιάζει μια περιπλοκότητα. Αυτή η δουλειά στο σύνολό της δεν συναντάται σε άλλη εισαγγελία της χώρας. Έχουν γίνει προσπάθειες στην ίδια βάση, άλλα η δυνατότητα να είναι όλα τα τμήματα συνδεδεμένα με αυτόν τον τρόπο

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

και να δουλεύουν ως συγκοινωνούντα δοχεία είναι κάτι που μόνο στην εισαγγελία πρωτοδικών Κατερίνης απαντάται. Η χρηματοδότηση της μηχανοργάνωσης έγινε από το υπουργείο Δικαιοσύνης στο κομμάτι του ποινικού μητρώου, με την ανάλυση, την έρευνα και το λογισμικό να βαρύνουν τη γραμματεία της εισαγγελίας, καθώς δεν υπήρχε αντίστοιχο προηγούμενο. Επίσης, ο δικηγορικός σύλλογος Κατερίνης ήταν αυτός που δώρισε τον διακομιστή για την λειτουργία της ιστοσελίδας και χρηματοδότησε την δημιουργία της. Έχοντας αυτή τη βοήθεια, ο Στ. Κουκάρας δούλεψε μαζί με τον web designer Γιάννη Σταματίου, χωρίς να μπει στη διαδικασία να ζητήσει χρήματα από το υπουργείο. Μέσα σε όλη αυτή την προσπάθεια συμπεριλαμβάνεται και η συγγραφή εγχειριδίου οδηγιών το οποίο θα μοιραστεί σύντομα.

Η ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ Ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης, Αναστάσης Παπαληγούρας χαρακτήρισε το πρόγραμμα πιλοτικό και εξέφρασε την πρόθεσή του να το εισαγάγει σε όλες τις εισαγγελίες της χώρας, κάτι που, δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν κατέστη δυνατό. Μάλιστα, μετά την έλευση του υπουργού στην Κατερίνη, αποφασίστηκε από τον Άρειο Πάγο η βράβευση του Στέφανου Κουκάρα, ο οποίος, βραβεύτηκε από τον Υπουργό για εξαιρετικές πράξεις εν καιρώ ειρήνης. Να σημειώσουμε ότι ο κ.Προϊστάμενος δεν θεωρεί ότι έκανε κάτι τόσο εξαιρετικό, παρά μόνο το καθήκον του. Ίσως είναι μια πρακτική αντίθετη στα δεδομένα, η οποία είθε κάποτε να επικρατήσει, οδηγώντας στην αξιοκρατία.

ΟΙ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΗΡΩΕΣΤΟΥ 40

ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 40 ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΕΝΑ ΣΥΜΒΟΛΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΜΑΣ. ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΑΝΤΛΟΥΜΕ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΟΣΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΙ ΑΝ ΠΕΡΑΣΟΥΝ.

Πόλεμος αυτός ξέσπασε στη Ευρώπη την 1 Σεπτεμβρίου 1939 με εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, που την κατέλαβε τον ίδιο μήνα. Προηγουμένως η Αυστρία και Τσεχοσλοβακία είχαν ήδη τεθεί υπό τον πλήρη έλεγχο της Γερμανίας χωρίς καμία αντίσταση.

Όταν τον Οκτώβριο του 1940 η Ιταλία επετέθη κατά της Ελλάδας, είχε μόλις τότε τελειώσει η Μάχη της Αγγλίας και τα Βρετανικά Στρατεύματα είχαν υποχωρήσει από την Ευρώπη στην Δουνκέρκη. Μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ενώσεως ίσχυε από το 1939 Σύμφωνο Φιλίας. Η Μάχη της Ελλάδας κατά των απρόκλητων Ιταλικών επιθέσεων αρχικά από 28 Οκτωβρίου 1940, και από 6 Απριλίου 1941 των Γερμανικών, διήρκεσε συνολικά 216 ημέρες.

Για τις 216 αυτές μέρες μιλήσαμε με τρεις επιζήσαντες του πολέμου, τους Κολινδρινούς Αθανάσιο Καραματσούκη, Δημήτριο Παπουτσή και Αλέξανδρο Βουρδιά. Πέρασαν εβδομήντα χρόνια, από την ημέρα εκείνη που ο ελληνικός λαός έγραψε τη νεότερη, ένδοξη, ελληνική ιστορία. Εκεί στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, τσακίζοντας τον επίλεκτο φασιστικό στρατό του Μουσολίνι – που ήθελε να πιει καφέ σε 24 ώρες στην Αθήνα. Οι διηγήσεις των τριών Κολινδρινών ζωντανές και ανεξίτηλα γραμμένες στη μνήμη τους. Οι περιγραφές τους πιστότατες, αναφέρουν την πορεία των ελληνικών στρατευμάτων ιστορικά καταγεγραμμένη. Από την σχετικά εύκολη προσέγγιση στην Κορυτσά στο βουνό Μοράβας, την απώθηση των Ιταλών στο Χάνι του Μπαλαμπάνη, την μάχη στην Κλεισούρα στο βουνό Τρεπεσίνα και τελικά την υποχώρηση και την επιστροφή από το Καλπάκι και μέσω Πίνδου και Πιερίων στον Κολινδρό.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΑΤΣΟΥΚΗΣ Η πρώτη μέρα της επιστράτευσης. Ο πόλεμος κηρύχθηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1940. Εγώ είχα κάνει ήδη δύο χρόνια στρατιώτης. Ήμουν της κλάσης 1938. Ένα χρόνο έκανα στο πυροβολικό στο Παύλου Μελά και από κει αποσπάστηκα και πήγα στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πυροβολικού. Απλός στρατιώτης ήμουν και στη συνέχεια 19νέας. Στις 28 που έγινε η κήρυξη του πολέμου κλαυθμός και οδυρμός. Τη στιγμή εκείνη είχαν περάσει μόνο δύο μήνες από τη στιγμή που απολύθηκα. Παιδιά και γυναίκες έκλαιγαν και οδύρονταν. Ήμασταν 74 παιδιά από τον Κολινδρό της κλάσεως μου και σήμερα μείναμε τρεις. Κατεβήκαμε με το αυτοκίνητο στο Αιγίνιο. Μπήκαμε σε φορτηγό για το Πλατύ. Και επιβιβαστήκαμε σε τρένο που μας πήγε στη Βέροια, όπου καταταγήκαμε.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Στο χώρο του Β΄ Σώματος Στρατού, φώναζαν πυροβολητές- πυροβολητές. Το πεζικό δεν το δεχόταν γιατί η ορεινή περιοχή της Αλβανίας απαιτούσε να προχωρήσει το πυροβολικό. Καταταγήκαμε αλλά εγώ και ένας ακόμα στρατιώτης δεν μπορέσαμε να βρούμε αρβύλες, λόγω μεγέθους. Κυκλοφορούσαμε λοιπόν με στρατιωτικά και σκαρπίνια. Στις 10 το βράδυ ανεβήκαμε πάλι στο τρένο με κατεύθυνση στη Φλώρινα. Φτάσαμε το άλλο πρωί. Ήταν τόσο μεγάλος ο συρμός που τον οδηγούσαν τρεις αμαξοστοιχίες. Μία μπροστά, μία στη μέση και μία στο τέλος. Βαγόνια άπειρα. Μόλις κατεβήκαμε στη Φλώρινα και μπήκαν τα καζάνια για το πρωινό ρόφημα, έκαναν την εμφάνισή τους μιλιούνια τα αεροπλάνα. Σμήνη – σμήνη, αλλά πετώντας ψηλά. Ο συναγερμός άρχισε να κτυπάει δαιμονισμένα. Ξαπλώσαμε κάτω για να αποφύγουμε τυχόν βομβαρδισμούς. Μας οδήγησαν στο σχολικό κτίριο. Εκεί είχαν φυλακισμένους δύο Ιταλούς στρατιώτες. Ο αξιωματικός μας πήγε εκεί για να μας ενθαρρύνει. Βέβαια από τη στιγμή που είχαμε πιάσει αιχμαλώτους αυτό μας έδωσε θάρρος. Ήταν η δεύτερη μέρα της επιστράτευσης 29 Οκτωβρίου 1940. Ξεκινήσαμε πεζοπορία. Η βροχή να πέφτει ασταμάτητα. Καθίσαμε για λίγο σε ένα μοναστήρι για να την αποφύγουμε και μόλις σταμάτησε λίγο ξεκινήσαμε. Με τα ζώα, με τα κανόνια, προχωρούσαμε στους σκαμμένους από τους Ιταλούς δρόμους που τους κατέστρεφαν για να προλάβουν να φύγουν μακριά από τους προελαύνοντας Έλληνες. Δημιουργούσαν ρήγματα στο οδόστρωμα και σε πολλά από αυτά έπεσαν ζώα μας. Φτάσαμε λοιπόν στο μέτωπο. Πιάσαμε το 1200 και αριστερά από την Κορυτσά φτάσαμε στο βουνό Μοράβας. Στην πόλη της Κορυτσάς ο πληθυσμός ήταν ανάμεικτος Αλβανοί και Έλληνες. Εκεί έγινε η επίθεση, διώξαμε τους Ιταλούς και πιάσαμε το Χάνι του Μπαλαμπάνη. Από το Χάνι του Μπαλαμπάνη το απέναντι βουνό είναι η Τρεπεσίνα. Εκεί είναι ο κύριος δρόμος που οδηγεί στην Αλβανία. Μπροστά μας ήταν τα στενά της Κλεισούρας. Εκεί διακλαδίζονται τρεις δρόμοι. Ενας αριστερά, ένας δεξιά και ένας στο κέντρο. Εμείς ήμασταν στο κέ-

ντρο. Μόλις έπεσε η Κορυτσά προχωρήσαμε στο κύριο μέτωπο που ήταν στην Κλεισούρα. Όταν ήμασταν μπροστά στο μέτωπο στο Χάνι του Μπαλαμπάνη μας είχαν αποκλεισμένους. Εκεί πάθαμε ζημιά μεγάλη και πεινάσαμε. Εννέα μέρες κάναμε να φάμε ψωμί. Μας είχαν κλεισμένη την Κλεισούρα. Μόλις έπεσε η Κλεισούρα ήρθαν και τα ψωμιά και τα πάντα. Πολεμούσαμε συνέχεια. Εκεί στην Τρεμπεσίνα σκοτώθηκαν πολλά παιδιά. Στο Χάνι του Μπαλαμπάνη υπήρχαν όλοι οι εφοδιασμοί. Εκεί σκοτώθηκαν και πολλοί Κολινδρινοί. Στο βαρύ πυροβολικό, στα πεδινά. Ήρθαν και μας βομβάρδισαν. Έγιναν πολλές αερομαχίες. Είχαμε ένα αεροπλάνο που το είχαμε ονομάσει γαλατά. Ερχόταν πρωί – πρωί μόλις έφεγγε ο Θεός την ημέρα και έκανε την αναγνώριση. Επικεφαλής στο δικό μας σώμα ήταν ο Βουδικλάρης Θεόδωρος. Της 11η Μεραρχίας Θεσσαλονίκης. Λοχαγός ήταν ο Μπουγάς. Φύγαμε για το μέτωπο 74 άτομα και γυρίσαμε 59, δεκαπέντε από μας έμειναν για πάντα στην Αλβανία. Ο Κιμάνος, ο Γλυκός, ο Τσαγκαράκης, ο Βασίλης ο Πολύζος και άλλοι. Από την πρώτη μέρα στο μέτωπο ήμουν με στρατιώτες από άλλες περιοχές. Δεν ήταν στο μέτωπο μαζί μου ούτε Κολινδρινοί, ούτε Κατερινιώτες. Μέχρι το τέλος του 1940 ο στρατός προχωρούσε. Τον Ιανουάριο καταλάβαμε την Κλεισούρα. Ο χειμώνας ήταν πολύ βαρύς. Η κατάσταση στην Αλβανία τραγική. Δεν μπορούσαμε να βρούμε τίποτα. Όλα ήταν ρημαδιό. Ούτε γυναικόπαιδα συναντούσες, ούτε ζώα. Ούτε τίποτα. Τα είχαν φυγαδέψει όλα οι Αλβανοί στο εσωτερικό της χώρας. Μόνο κανένα παππού βρίσκαμε και αυτόν ζαρωμένο. Δεν συναντούσαμε ούτε χωριό. Τα χωριά εκεί ήταν πέντε σπίτια εδώ, δέκα εκεί. Από τις 28 Οκτωβρίου που έφυγα για το μέτωπο μέχρι τις 8 Απριλίου που μπήκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα εγώ ήμουν στο αλβανικό μέτωπο. Είχαμε κι εμείς θύματα στη μονάδα μου. Πολλές φορές βρεθήκαμε κοντά στο θάνατο. Υπήρξα τυχερός που δεν έπαθα τίποτα. Στις 9 Μαρτίου ήλθε ο Μουσολίνι μπροστά στο μέτωπο. Δεν μπορούσε να το παρηγορηθεί πως μια χούφτα Ελλάδα μπόρεσε να δημιουργήσει τόσο μεγάλη αντίσταση. Αυτοί πίστευαν πως σε 24 ώρες θα είχαν καταλάβει την Ελλάδα και θα πιούν καφέ στην Αθήνα. Κάποια στιγμή εκεί που βρισκόμασταν στο Χάνι Μπαλαμπάνη έφτασαν αεροπλάνα και μας βομβάρδισαν. Αμέσως καταλάβαμε ότι δεν ήταν Ιταλικά. Τέτοιο συνδυασμό δεν είχαμε ξαναδεί από τα Ιταλικά αεροπλάνα. Ήταν 10 αεροπλάνα και εκεί που ήταν οι εφοδιασμοί έκαναν έναν κύκλο και έπαιρναν φωτογραφίες. Βλέποντας οι αξιωματικοί κατάλαβαν ότι αυτοί ήταν γερμανοί. Αρχίζει η οπισθοχώρηση. Οργανωμένα οπισθοχωρούσαμε. Αμύνονταν οι πεζοί και ενισχύαμε εμείς το πυροβολικό. Αυτό μέχρι τη μεσογέφυρα του Αώου μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας,

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

στο Καλπάκι. Εκεί κατέβηκαν οι Γερμανοί αξιωματικοί από τα οχήματα κατέβηκαν και οι δικοί μας και έδωσαν τα χέρια. Και οι Γερμανοί προχώρησαν και στο σημείο εκείνο έγινε η συνθηκολόγηση. Παραδώσαμε στα Γιάννενα. Εκεί γινόταν ένας χαμός. Οι αξιωματικοί από τη Νότια Ελλάδα μας φώναζαν μην φύγετε θα έλθουν αυτοκίνητα να σας πάρουν. Και οι δικοί μας αξιωματικοί μας έλεγαν, όπως μπορείτε φύγετε για την πατρίδα σας. Για τα σπίτια σας. Είχε γίνει η συνθηκολόγηση. Εμείς αρχίσαμε να γινόμαστε παρέες. Γείτονες, από γύρω χωριά ξεκινήσαμε πεζοί για το μέρος μας. Εγώ έφερα και ένα ζώο, αλλά το ζώο ήταν «κρέμεται καπότα από τη λυγαριά» που λένε οι Βλάχοι. Μας έδιναν ξυλοκέρατα για τα ζώα, αλλά τα τρώγαμε εμείς. Τελικά έφτασαν στον Κολινδρό το Μάιο. 17 Μαίου. Είχε κεράσια την εποχή εκείνη ο Κολινδρός. Κάναμε τρεις μέρες να έλθουμε. Ανεβήκαμε τα Πιέρια. Περάσαμε από το Καταφύγι. Είχαμε έναν αξιωματικό Κολινδρινό, ήταν ανθυπίλαρχος, ανταμώσαμε εκεί που παραδίναμε. Κάναμε ένα γκρουπ μαζί με έναν αξιωματικό από τα μέρη του Ολύμπου. Τα ήξερε όλα αυτά τα κατατόπια και τον ακολουθήσαμε. Από βουνό σε βουνό και από μονοπάτι σε μονοπάτι. Γερμανούς στρατιώτες δεν συναντήσαμε. Τον δρόμο τον περνούσαμε με πολύ προσοχή και γυρίσαμε σώοι. Φτάσαμε σε ένα χωριό, λίγο έξω από το Καταφύγι και πάμε στο σπίτι του παπά. Είχε ένα μέρος περιορισμένο με βρίζα μέσα. Λέει παιδιά, εγώ θα φτιάξω πίτες να σας φιλέψω, εσείς ταίστε τα ζώα σας. Εμένα δεν με χρειάζεται το χόρτο. Αλλά ένα πράγμα σας λέω προσέξτε τα ζώα σας, γιατί στο χωριό είναι κατσικοκλέφτες. Όλη τη νύχτα, δεν μας άφησαν να κοιμηθούμε. Με τα όπλα για να μην μας πάρουν τα ζώα φυλάγαμε σκοπιά. Ήρθαμε στο Καταφύγι η φιλοξενία ήταν εξαιρετική. Οι γυναίκες μας έβαλαν κάτω να φάμε και όταν ήλθε η ώρα να κοιμηθούμε μας ανέβασαν επάνω για ύπνο. Στρωμένα τα κρεβάτια με άσπρα σεντόνια. Εμείς θα κοιμηθούμε εδώ αναρωτηθήκαμε. Εμείς βράζαμε από ψείρα. Τα τομάρια μας τα είχαμε γδάρει από την φαγούρα. Είχαμε επτά μήνες να πλυθούμε. Όχι θα κοιμηθείτε εδώ μας είπαν οι γυναίκες, έχουμε υποχρέωση σε σας που πολεμήσατε για τη λευτεριά και εμείς θα σας αφήσουμε; Μπήκαμε στα άσπρα σεντόνια και σαν μύρισαν οι ψείρες το καθαρό, άρχισαν να περπατούν σαν τσιμπούρια, άναψε το κορμί μας. Δεν μπορέσαμε να κοιμηθούμε όλη τη νύχτα. Φτάσαμε τελικά στον Κολινδρό. Μόλις οι Κολινδρινοί είδαν το ζώο που έφερα μου λένε. Βρε Θανάση όλοι έφεραν ζώα, έφερες κι εσύ ζώο. Δεν το έριχνες από κει πάνω στο λάκκο. Εγώ όμως δεν μπορούσα να μην πάρω αφού είχα δώσει ζώα. Το πήρα το ζώο αυτό και κάνοντας ένα αυτοσχέδιο κάρο δούλευα σε κάτι έργα στο Νησέλι, αλλά ήλθε διαταγή οι Γερμανοί να επιτάξουν τα ζώα. Το ευτύχημα, βρήκα έναν έλληνα διερμηνέα των Γερμανών τον Δημητρό Καμανά.

Του λέω μπάρμπα να κανονίσεις να μου βγάλεις ένα πιστοποιητικό, να μην μου πάρουν το μουλάρι, δεν έχω τίποτα άλλο εκτός από αυτό. Αυτή είναι όλη η περιουσία μου. Μου έβγαλε γερμανικό πιστοποιητικό, πέρασαν οι Γερμανοί και σε όσους δεν είχαν πιστοποιητικά τους τα έπαιρναν. Με εκείνο ποδοπάτησα και έφτιαξα οικογένεια στον Κολινδρό. Πουλούσα ξύλα, κάρβουνα πάνω κάτω.

Εμείς ήμασταν αποφασισμένοι να πεθάνουμε. Και αυτά που αντικρίσαμε τις πρώτες μέρες, οι βιαιότητες των Αλβανών κατά των Ελλήνων που βρήκαμε σκοτωμένους στα χαρακώματα και τα μονοπάτια μας χαλύβδωναν τη θέληση να νικήσουμε. Γιατί οι πρώτοι Έλληνες που αντιμετώπισαν την επίθεση αιφνιδιάστηκαν και υπήρξαν πολλά θύματα. Μετά εμείς ενισχύσαμε το μέτωπο και τους διώξαμε μέχρι τη θάλασσα.

Κλείνω λέγοντας πως ξεκινήσαμε για τον πόλεμο χωρίς να γνωρίζουμε τις συνθήκες που θα αντιμετωπίζαμε. Ήταν μεγάλος ο ενθουσιασμός. Νομίζαμε ότι θα πάμε σε ένα γλέντι. Όταν φτάσαμε το βράδυ και ξημερώνοντας μας έριξε ένα χιόνι 40 πόντους, έπεσαν τα αντίσκηνα και μας πλάκωσαν. Μαζί μας είχαμε μια χλαίνη, μια κουβέρτα, ένα σακίδιο και την καραβάνα. Και αυτά δεν τα χρησιμοποιήσαμε. Νερό να βάλουμε στο παγούρι δεν υπήρχε. Έλιωναν τα χιόνια και πίναμε από τις λακκούβες. Δεν φοβόμασταν καθόλου. Το είχαμε πάρει απόφαση. Πηγαίναμε τραγουδώντας. Ακόμα κι όταν μας βομβάρδιζαν μπροστά βλέπαμε τα χειρότερα. Από 1 Μαρτίου μέχρι τις 9 Μαρτίου είχε σκοτεινιάσει το μέτωπο με την Εαρινή επίθεση των ιταλών, τότε που ήλθε ο Μουσολίνι να παρακολουθήσει το αλβανικό μέτωπο.

ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Επαφή με το χωριό δεν είχαμε. Ταχυδρόμος υπήρχε βέβαια αλλά οι γονείς μου δεν ήξεραν γράμματα και δεν μπορούσαν να μου στείλουν. Εγώ έστελνα από κανένα, αλλά απάντηση δεν έπαιρνα. Εμείς πολεμούσαμε για την πατρίδα μας, την Ελλάδα, τον Κολινδρό.

Την πρώτη μέρα με την επιστράτευση πήγαμε στη Βέροια και με το τρένο πήγαμε στο Αμύνταιο. Εκεί κατεβήκαμε. Με πορεία πλέον περάσαμε το Λέχοβο και φτάσαμε στην Καστοριά και τη Μεσοποταμία. Από τη Μεσοποταμία πήγαμε στο Νεστόριο. Από το Νεστόριο φτάσαμε στις πηγές του Αλιάκμονα και περάσαμε το χωριό Λιβαδοχώρι και ένα χωριό Γιανοχώρι. Περνώντας το Γιανοχώρι μπήκαμε στο αλβανικό μέτωπο και αντικρίσαμε το βουνό Μοράβας. Πιάσαμε θέσεις μάχης. Εκεί ένας δικός μας λοχαγός έριξε κατά λάθος βολή και μας σκότωσε ένα στοιχείο από το πυροβόλο. Αντί να μας σκοτώσουν οι Ιταλοί μας κτύπησε ένας δικός μας κατά λάθος. Αφού καταλάβαμε το Μοράβα, γυρίσαμε πίσω σε ένα χωριό που λέγεται Δάρδας. Εκεί καταλύσαμε σε μια πλαγιά. Ήλθαν τα αεροπλάνα τα Ιταλικά και μας βομβάρδισαν. Μαχόμενοι φτάσαμε στην Κορυτσά. Από την Κορυτσά φύγαμε και πήγαμε στη Μοσχόπολη. Μετά τη Μοσχόπολη φτάσαμε σε ένα χωριό την Οσόγια. Από την Οσόγια περάσαμε στο χωριό Πρωτόπαπα. Απέναντι ήταν το τάγμα πεζικού του Βασιλόπουλου. Αυτό το τάγμα ενι-

σχύαμε εμείς με τα πυροβόλα μας. Εκεί στον Πρωτόπαπα, ήταν ανήλιο, παγωνιά. Πάγωσε το τάγμα Βασιλόπουλου και οι Ιταλοί βρήκαν ευκαιρία να εισχωρήσουν μέσα. Θυμάμαι ακόμα πόση ήταν η παγωνιά. Είχαμε περάσει τα 800 μέτρα υψόμετρο και δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα πυροβόλα από τον πάγο. Εγώ δεν ήμουν πυροβολητής, ήμουν μεταγωγέας και βοηθός κτηνιάτρου. Ήμουν κτηνίατρος στην ουσία, γιατί δεν μπορούσε κάθε πυροβολαρχία να έχει έναν κτηνίατρο. Τότε εμείς πήγαμε και πιάσαμε τους Ιταλούς. Έντεκα Ιταλούς. Όλοι ήταν ίδιοι. Ένας όμως επιλοχίας ήταν ένας όμορφος άντρας, γεροδεμένος. Αφού τους πιάσαμε αυτούς προχωρήσαμε. Πήγαμε στις Βαρβάρες και φτάσαμε στο Κόπις. Εμείς μείναμε στο Κόπις οι μεταγωγείς και τα πυροβόλα βγήκαν στον αυχένα. Λοχαγό είχαμε τον Μπινούκα που οι Ιταλοί είχαν ονομάσει την πυροβολαρχία του φάντασμα. Είχε τέτοιο στόχο που όλο φυτευτές έριχνε τις βολές. Είχε πολύ καλούς πυροβολητές. Φύγαμε από κει και πήγαμε στη Κομιντέτε που ήταν το άνοιγμα από το ποτάμι και εκεί είχαν ένα μεγάλο πυροβόλο οι Ιταλοί και από κει όση ακτίνα είχε άνοιγμα έβαζε συνέχεια αυτό το πυροβόλο. Το βράδυ που πήγαμε στο Κόπις τέσσερις δικοί μας τρελοί αφού κατασκηνώσαμε άναψαν φωτιά. Ήλθε η μία φυτευτή πάνω στη φωτιά. Οι δύο ήταν καθιστοί και οι δύο ήταν πλαγιασμένοι. Αυτοί που καθόταν στη φωτιά σκοτώθηκαν. Ένας δεκανέας ονόματι Ελευθεριάδης από το Κιλκίς και ένας Μουσουμήτρας από την Αγκαθιά Ημαθίας. Οι άλλοι δυό, ο ένας ήταν από το Λιτόχωρο ονόματι Νικόπουλος και ένας δικός μας Κολινδρινός, κτυπήθηκαν από χώματα και πέτρες όπως έπεσε το βλήμα και δεν είχαν σοβαρά τραύματα. Απέναντι από μας ήταν ένα ύψωμα και απέναντι από μας ήταν ένας Αλβανός κατάσκοπος. Φύγαμε από το Κόπις γιατί τα κανόνια έπρεπε να πάνε πάνω στην Κομμένη

Πέτρα και εμείς βρήκαμε ένα μέρος απυρόβλητο και εκεί καταλύσαμε. Ο κατάσκοπος ο Αλβανός με το φακό έδινε τα σήματα. Πριν ακόμα συλληφθεί αυτός, είχε διαλυθεί μια πυροβολαρχία αριστερά στη Χιμάρα και επειδή η δική μας πυροβολαρχία ήταν ανεξάρτητη, έστειλαν τη δική μας. Με φώναξε ο επιλοχίας και μου είπε, Παπουτσή θα πας έως το σύνταγμα. Το σύνταγμα έμενε στο Κόπις. Όταν ξεκίνησα ήταν ησυχία. Ως εκείνη την ώρα, πριν φτάσω για να πάω μέσα στο χωριό έβαζε το κανόνι. Μόλις μπήκα στο χωριό σταμάτησε. Πήγα στο σύνταγμα, έδωσα τα χαρτιά, γύρισα να φύγω στον καταυλισμό. Ο αλβανός έδινε τα σήματα. Μόλις έφτασα σηκωθήκαμε να φύγουμε. Πήγαμε στην Κομένη Πέτρα και κάναμε έναν κύκλο. Μόλις φύγαμε, στάχτη έγινε ο καταυλισμός ο δικός μας. Αμέσως οι δικοί μας πάνε και συλλαμβάνουν τον Αλβανό κατάσκοπο. Εμείς κατεβήκαμε στη συνέχεια στην Κορυτσά και από κει στο Καλπάκι. Από το Καλπάκι στους Αγίους Σαράντα. Στους Αγίους Σαράντα όταν φτάσαμε ήλθαν οι στρατιώτες και μας έβλεπαν που κοιμόσταν έξω απορημένοι. Εμείς είχαμε έλθει από τα βουνά και στα παραθαλάσσια μας φαινόταν ανεκτό το κρύο. Προχωρήσαμε μετακινούμενοι από μέτωπο σε μέτωπο στα μετόπισθεν. Φτάσαμε στη Χιμάρα. Ήμασταν ήδη στο Μάρτιο μήνα. Τους τέσσερις μήνες τους περάσαμε στο κεντρικό μέτωπο. Και τους δύο μήνες στην περιοχή των Αγίων Σαράντα. Μετά τη Χιμάρα φτάσαμε στο Καλαράτι ένα αλβανικό χωριό. Εκεί έγινε ένας βομβαρδισμός. Οι δικοί μας έριξαν δύο ιταλικά αεροπλάνα.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Στις 10 Απριλίου μετά τη συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς ήλθε η διαταγή να οπισθοχωρήσουμε. Εγώ ήμουν υπεύθυνος για τα ζώα της πυροβολαρχίας, ήμουν υποχρεωμένος να αναφέρω στο λοχαγό ότι δεν επαρκούν τα ζώα γιατί από το κρύο πολλά χάθηκαν. Ξεκίνησα θυμάμαι κατά η ώρα μία να πάω να αναφέρω. Δεν υπήρχαν την εποχή εκείνη τηλέφωνα και τα σημερινά μέσα. Οι Αλβανοί μέσα στα παγούρια έστελναν τα μηνύματα τι ακριβώς κάναμε. Οι Ιταλοί τα έπαιρναν και τα διάβαζαν. Έτσι έμαθαν ότι τα Ελληνικά στρατεύματα οπισθοχωρούν. Εμείς είχαμε στείλει πίσω μόνο τα καζάνια. Σηκώνονται λοιπόν η ώρα τρεις όλοι σύσσωμοι. Εγώ ήμουν πάνω από τη χαράδρα και άρχισε να φέγγει. Βλέπω τους Ιταλούς να έρχονται. Οι δικοί μας σε οπισθοχώρηση. Τους αφήνουν και προχωρούν χωρίς καμία αντίδραση. Και μόλις πλησίασαν αρκετά με μια ομοβροντία τους λιάνισαν. Πιάστηκαν 1050 αιχμάλωτοι εκείνη τη μέρα και χωριστά οι τραυματίες. Η διαταγή είχε δοθεί από το λοχαγό Μπινούκα. Τους είδε από το παρατηρητήριο, έδωσε εντολή να μην κινηθεί κανένας και μόλις πλησίασαν αρκετά έδωσε εκ νέου εντολή για επίθεση. Η διαταγή ήταν να οπισθοχωρήσουμε, γιατί αλλιώς θα υπολογιζόμασταν αιχμάλωτοι των Ιταλών. Οι Ιταλοί από τον τρόμο που πήραν τρεις μέρες δεν κινήθηκαν από κει. Εμάς μας έστειλαν έναν λοχαγό νέο Φιλιππαίο τον έλεγαν. Αυτός πρέπει να ήταν ιταλόφιλος. Το Μέγα Σάββατο το βράδυ μας βάζει μέσα σε μια χαράδρα όλη τη νύχτα που έπρεπε να είμαστε στα σύνορα και φτάσαμε την ώρα που έφταναν οι Ιταλοί στη γέφυρα. Οπισθοχωρούσαμε αμυνόμενοι. Δύο πυροβόλα αμύνονταν, δύο οπισθοχωρούσαν. Ένας ταγματάρχης του πεδινού μόλις αντιλήφθηκε την αργοπορία μας αρπάζει τον Φιλιππαίο.Αυτός έσκυψε το κεφάλι. Είχαν μείνει τελευταίοι για να ανατινάξουν τη γέφυρα. Μόλις περάσαμε κι εμείς ανατινάζουμε τη γέφυρα. Εκείνη την ώρα φτάνουν και οι Ιταλοί. Ανατινάζονται δώδεκα ιππείς που πρόλαβαν να μπουν στη γέφυρα. Η εμπροσθοφυλακή των Ιταλών έπεσε στο ποτάμι. Ήταν χειμώνας, το νερό πολύ και δεν βγήκε κανένας. Για έξι μήνες ζήσαμε μέσα στα βουνά. Η κατάσταση βέβαια ήταν δύσκολη. Χειμώνας βαρύς, φορτωμένοι ψείρες. Ένα υπόστρωμα είχα γιατί ήμουν με τα ζώα και σ’ αυτό κοιμόμουν. Το ηθικό μας ήταν δυνατό. Επαφή με την οικογένεια δεν είχαμε. Εγώ βέβαια δεν γνώρισα μητέρα. Έναν πατέρα είχα και αυτός ήταν αγράμματος. Πού να στείλουμε γράμμα και ποιά απάντηση να πάρουμε.

Οσο για την πατρίδα την αγαπούσαμε πολύ. Όπου γεννιέσαι εκεί πονάς. Εμείς πολεμούσαμε για την πατρίδα χωρίς να περιμένουμε τίποτα. Και τι είδα εγώ για όλα αυτά που προσέφερα 6,5 χρόνια ντυμένος στο χακί; Εγώ υπηρέτησα και στην χωροφυλακή. Ανευ θητείας, με υποχρεωτική επιστράτευση. Εφημερίδα δεν κυκλοφορούσε εκεί. Νέα συγκεκριμένα δεν είχαμε. Είχαμε όμως το μυαλό να προχωράμε μπροστά. Να διώξουμε τους Ιταλούς. Αν κατεβαίναμε πίσω στα Τίρανα στον κάμπο δεν ξέρω τι θα γινόταν. Γιατί κι οι Ιταλοί ήταν κράτος μεγάλο και είχαν στρατό. Μέχρι όμως εκεί που φτάσαμε τους νικήσαμε. Η αλήθεια είναι αυτή. Οι Βορειοηπειρώτες ήταν επιστρατευμένοι όπως κι εμείς. Οι Ιταλοί μπήκαν στην Ελλάδα και εμείς τους διώξαμε και από την Ελλάδα και από την Αλβανία. Και αν χρειαζόταν το ίδιο θα έκανα και πάλι. Ό,τι και να πούμε η πατρίδα πονιέται .. Αν μας πήραν σήμερα τα μυαλά και μας έχουν διαιρέσει οι ξένοι σε δέκα κόμματα. Τι σε ενδιαφέρει τι κάνει το άλλο κράτος κι αν είσαι στο ένα ή άλλο κόμμα. Εσύ κοίταζε την πατρίδα σου. Προπολεμικά τα πράγματα ήταν καλύτερα. Γεννηθήκαμε σχεδόν αμέσως μετά την απελευθέρωση, το 1917. Ο κόσμος ήταν νεοσύστατος, μόλις είχε ξεφύγει από τη σκλαβιά. Ήμασταν φτωχοί, ταλαίπωροι. Οι Τούρκοι είναι Αγαρηνό έθνος. Οι χειρότεροι από όλους είναι οι Τούρκοι. Και τώρα θέλουν και πάλι κάτι να πάρουν από μας. Γιατί η Μεσόγειος εδώ είναι το κέντρο.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΟΥΡΔΙΑΣ Η πρώτη μέρα της επιστράτευσης με βρήκε στη λίμνη των Γιαννιτσών. Ήταν η περίοδος που γινόταν η αποξήρανση και δούλευα στα χωράφια. Πλησίαζε ο Άγιος Δημήτριος και μου λέει ο αδελφός μου, τώρα εγώ θα πάω αφού γιορτάζω, εσύ μείνε να δουλέψεις. Εκτός από τα σιτάρια, βάζαμε και καλαμπόκια, τα οποία τα κόβαμε και τα καθαρίζαμε. Αυτή τη δουλειά έκανα εκείνη τη μέρα. Βλέπω ξαφνικά έναν κυνηγό να με κοιτάζει και να κουνάει το κεφάλι. Τι συμβαίνει του λέω; Οι Ιταλοί έφτασαν στη Θεσσαλονίκη κι εσύ κάθεσαι εδώ, μου λέει. Το ηλιοβασίλεμα παίρνω το γάιδάρο μου και έρχομαι στο σπίτι. Παρουσιάζομαι στην Αστυνομία για να μην κριθώ ανυπότακτος. Με έστειλαν στη Βέροια. Αλλά είχαν ήδη προχωρήσει οι άλλοι και εγώ έμεινα στα μετόπισθεν. Με κάρο κουβαλούσαμε τρόφιμα, πολεμοφόδια και ό,τι άλλο. Πλησιάζαμε προς την Κορυτσά. Εκεί πληροφορούμαστε ότι ο δρόμος είναι φραγμένος από τους Αλβανούς. Σταματήσαμε. Να προχωρήσουμε μέρα δεν μπορούσαμε. Νύχτα έριχναν φωτοβολίδες και έλαμπε στο σημείο εκείνο το μέρος. Παρακαλούσαμε την Παναγία να μας βοηθήσει για να πάμε τα πολεμοφόδια στο στρατό.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Η Παναγία ήταν αρχιστράτηγος. Και πράγματι μια μέρα μια ομίχλη φοβερή, δεν έβλεπες το δάκτυλό σου, μας λέει ο αξιωματικός, εμπρός παιδιά τώρα. Μόλις ανεβήκαμε στο ύψωμα επάνω δεν ρίξαμε ούτε μια τουφεκιά. Μόνο είπαμε αέρα. Πάνω τα χέρια οι Ιταλοί και μπέλα γκρέτσιο. Τους δώσαμε δρόμο. Εγώ ήμουν στο πεζικό. Είχαμε φτάσει ήδη στην Κορυτσά. Ο χειμώνας ήταν βαρύς. Οι συνθήκες δύσκολες. Εμείς δεν υποχωρήσαμε. Υποχρεωθήκαμε όμως να γυρίσουμε μετά τη συνθηκολόγηση. Γυρίσαμε με τα πόδια. Ταλαιπωρημένοι φτάσαμε μετά από τρεις μέρες στο Λιβάδι. Εκεί οι χωρικοί μας φίλεψαν πατάτες. Την επόμενη μας είπε ο αξιωματικός να πάρετε ένα ζώο και να πάτε στα σπίτια σας. Από το Λιβάδι κατεβήκαμε στα Ρυάκια και από κει φτάσαμε στον Κολινδρό. Εμείς πολεμήσαμε για την πατρίδα και για τον Κολινδρό μας. Και αν ήμασταν νέοι το ίδιο θα κάναμε και σήμερα. Πατρίδα, θρησκεία και οικογένεια γι αυτό πολεμούσαμε τότε. Τότε λέγαμε πως ο Αγιος Δημήτριος γυρνούσε τα βράδια γύρω από τον Κολινδρό και τον φύλαγε. Είχαμε και εκκλησία δική του. Η γερμανική κατοχή σκόρπισε δυσκολίες στο χωριό. Ήμασταν όμως ταπεινοί, δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Παρόλα αυτά έγινε κάποια φορά ένα περιστατικό, σε άλλο βέβαια χωριό. Στα υψώματα υπήρχαν ανταρτικά σώματα, τσολιάδες. Μια μέρα οι αντάρτες σκότωσαν κανα δυό γερμανούς. Τότε οι Γερμανοί μάζεψαν το χωριό και το κάψανε, το Καταφύγι. Την περίοδο της κατοχής ο Κολινδρός δεν πείνασε. Γερμανική φρουρά δεν υπήρχε εδώ, μόνο περαστικοί ήταν από τον τόπο μας. Εμείς είχαμε σοδιές και σιτάρι και καλαμπόκι και φασόλια. Δίναμε και σ’ αυτούς που δεν είχαν. Εμάς δεν πείραξαν. Είχαμε όμως καλό δήμαρχο. Ο Βασίλης Κομπτσένης. Όλα τα χωριά έπαθαν πανωλεθρία. Έπαιρναν ζώα, γινόταν καταστροφές. Εδώ ο δήμαρχος ήταν επιδέξιος και δεν μας πείραξαν.

ΚΓ΄ ΠΑΤΡΙΑ ΡΑΧΗ ΕΥΡΩΕΛΛΗΝΕΣ Η ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟΙ

ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΣΙΓΟΥΡΑ, ΕΥΡΩΕΛΛΗΝΕΣ ΥΠΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

τη Ράχη, μια αετοφωλιά της Πιερίας επί 23 συναπτά έτη μια ομάδα λίγων, πολύ λίγων ανθρώπων παράγει πολιτισμό και ανάπτυξη. Ενάντια στις σειρήνες της παγκοσμιοποίησης και σε πείσμα των καιρών εδώ ανθεί η παράδοση και συγκεντρώνει γύρω της για μια φορά το χρόνο έκπληκτους πανεπιστημιακούς δασκάλους μπροστά σε ανθρώπους διψασμένους για τον ελληνισμό, έτοιμους να δώσουν και όχι να πάρουν. Ανθρώπους που δεν αλλοτρίωσε ο σημερινός τρόπος ζωής. Που διαχειρίζονται την καθημερινότητά τους με δυσκολία και παρόλα αυτά αντέχουν και δεν υποκύπτουν. Στους σημερινούς καιρούς που είμαστε έτοιμοι να συμβιβαστούμε, το παράδειγμα των Ραχιωτών αποτελεί φωτεινό φάρο και παράδειγμα προς μίμηση. Το τελευταίο συνέδριο στα ΚΓ΄ ΠΑΤΡΙΑ με θέμα «Ευρωέλληνες ή Ελληνοορθόδοξοι» δεν φάνηκε να προβληματίζει τους παριστάμενους. Το δίλημμα ανύπαρκτο γι αυτούς. Έχουν από καιρό επιλέξει να είναι ελληνορθόδοξοι και δεν θέλουν για κανένα λόγο να το αλλάξουν. Δεν αρνούνται την πρόοδο και βέβαια θέλουν να ανήκουν σε μια Ευρώπη του πολιτισμού και της προόδου. Αλλά δεν διαπραγματεύονται ταυτότητα και παραδόσεις. Είναι από τις λίγες περιοχές της

Ελλάδας που η νεολαία δεν χάθηκε από τον τόπο. Η γη δεν απόδιωξε τους δουλευτές της. Μπορεί τα μηχανήματα να ανέλαβαν ένα σημαντικό μέρος της καλλιέργειας και να μην είναι τόσο ροζιασμένα τα χέρια των νέων αγροτών, αλλά είναι αυτοί που προωθούν τις νέες καλλιέργειες και από την μονοκαλλιέργεια του καπνού πέρασαν στην παραγωγή και εμπορία ενός ευλογημένου καρπού, του κερασιού. Εδώ ο αρρωστημένος ανταγωνισμός δεν διέλυσε το κοινοτικό πνεύμα και οι επιδοτήσεις της Ε.Ε δεν φράγκεψαν τους νέους. Οι παραγωγοί της Ράχης, οργανωμένοι στους δύο συνεταιρισμούς (Α. Σ. Ε. Σ. Κ. Γ. Ε. «Ο Άγιος Λουκάς» Ράχης και Α.Σ.Π.Ο. Ράχης) φροντίζουν να διατηρούν την άριστη ποιότητα και να εφοδιάζουν τους καταναλωτές πάντα με τα εύγευστα και εγνωσμένης θρεπτικής αξίας κεράσια Ράχης. Τα ΚΓ’ ΠΑΤΡΙΑ οδήγησαν αβίαστα στο συμπέρασμα ότι πρέπει να επα-

γρυπνούμε και δεν θα ετίθετο θέμα απόρριψης του όρου Ευρωέλληνες αν η Ευρώπη στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και της νέας τάξης πραγμάτων δεν αποσκοπούσε στη δυναστική ομογενοποίηση λαών και πολιτισμών. Αν η επιχειρούμενη νέα τάξη πραγμάτων δεν έμοιαζε με οδοστρωτήρα που ισοπεδώνει γλώσσες, πολιτισμούς, παραδόσεις και εθνικές ιδιαιτερότητες. Αν το μοντέλο της πολυπολιτισμικής κοινωνίας δεν προβάλλεται για να κτυπηθούν χώρες, όπως κατ’ εξοχήν η Ελλάδα, που χαρακτηρίζονται από μεγάλη ομογένεια εθνική, γλωσσική και θρησκευτική. Αν δεν στόχευε στη βίαια αποσύνδεση από το ιστορικό παρελθόν μας. Ο όρος Ελληνορθόδοξος σοκάρει από άγνοια τους λεγόμενους προοδευτικούς είπε ο πρόεδρος του Συλλόγου Δημήτρης Ντούρος.

Ο λόγιος καθηγητής και πρύτανης Γεώργιος Μπαμπινιώτης σημειώνει: Όποιος μιλάει για Ορθοδοξία ερήμην του ελληνισμού, νομίζω ότι ματαιοπονεί. Όποιος όμως μιλάει για ελληνισμό ερήμην της ορθοδοξίας κάνει κάτι χειρότερο, ασχημονεί. Γι αυτό και όσοι αποκόπτονταν από την ορθόδοξη πίστη και κοινωνία έχαναν και την ελληνικότητά τους. Αυτό εξάλλου σήμαιναν και οι όροι φραγκεύω και τουρκεύω. Έτσι λοιπόν Έλληνες έμεναν όσοι παρέμειναν ορθόδοξοι. Σήμερα που πραγματοποιούνται κοσμογονικές αλλαγές έχουμε χρέος να αναπτύξουμε πνευματικά αντισώματα προς αυτή την κατεύθυνση και να ανακτήσουμε τη χαμένη τιμή των Ελλήνων. Η πρόσφατη οικονομική κρίση κατέδειξε ότι η ευρωπαϊκή συνοχή παραμένει έωλη και μόνο η αρχαία μας καταγωγή δεν μπορεί να μας σώσει…

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΕΞIΠΡΟΣΩΠΑ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ ΚΓ΄ ΠΑΤΡΙΑ ώθω ότι δεν κινδυνεύουμε αρκεί να το πιστέψουμε και να αγωνιστούμε. Με τη βοήθεια του Θεού και της εκκλησίας μας θα ξεπεράσουμε όλα τα προβλήματα.

ΓΙΑΝΝΩΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Μέλος της Διοίκησης του Πολιτιστικού Συλλόγου Ράχης Πιερίας «ΤΑ ΠΑΤΡΙΑ» Εδώ και 23 χρόνια διοργανώνουμε στη Ράχη τα «ΠΑΤΡΙΑ» τα οποία περιλαμβάνουν επιστημονικό συνέδριο, συναυλίες, χορευτικά και εθελοντική αιμοδοσία. Παράλληλα δραστηριοποιούμαστε σαν πολιτιστικός σύλλογος και με το θεατρικό τμήμα, το οποίο έχει κάνει πάρα πολλές επιτυχίες και στην Πιερία,την Ελλάδα και παραστάσεις στο εξωτερικό. Στα επιστημονικά συνέδρια τα οποία διοργανώνονται από το Σύλλογό μας, εισηγητές είναι Πανεπιστημιακοί καθηγητές πανελλήνιας εμβέλειας τα οποία είναι πρωτόγνωρα σε τόσες μικρές κοινωνίες όπως η δική μας, παρά μόνο σε μεγάλα αστικά κέντρα. Εμείς όμως με τη βοήθεια του Θεού και των πατέρων του Αγίου Όρους και τους δικούς μας, το Διοικητικό Συμβούλιο καταφέραμε μέχρι σήμερα να οργανώσουμε συνέδρια επιπέδου, τα οποία παρακολουθεί πάρα πολύς κόσμος και εισπράττουμε συγχαρητήρια για τις διοργανώσεις μας, τόσο από τους εισηγητές όσο και τους ανθρώπους που τα παρακολουθούν. Το φετινό επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Ευρωέλληνες ή Ελληνοορθόδοξοι» ήταν πολύ συγκινητικό. Και αν και λέγεται ότι κινδυνεύει η ελληνικότητά μας εγώ νοι-

ΠΑΤΕΡΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ιερέας Ράχης Να σταθούμε σ’ αυτό που είπαν οι ομιλητές, ότι είμαστε ελληνοορθόδοξοι. Και αυτό που είχαμε να συνεχίσουμε να το έχουμε. Την ταυτότητά μας. Ελλάδα και Ορθοδοξία πάνε μαζί. Σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο να προσπαθούμε να αφήσουμε τα δικά μας και να πάρουμε από τους ξένους. Αυτό είναι ανησυχητικό φαινόμενο. Πρέπει να στηριζόμαστε στις δικές μας παραδόσεις. Εκεί βρίσκεται το δικό μας μέλλον.

ΜΑΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΥ

τό το χαρακτήρα. Κάθε μία στο δικό της τομέα έθιγε ζητήματα αγρύπνιας εσωτερικής. Και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πολλοί πυρήνες που να έχουν αυτή τη δύναμη του να επαναφέρουν τη μνήμη και μάλιστα σαν βίωμα. δηλαδή ο αγιορείτης πατήρ Παύλος, μας έδωσε να καταλάβουμε ότι δεν αρκεί να είσαι ορθόδοξος αλλά εκείνο που έχει σημασία είναι η βιωματική ορθοδοξία. Αυτό σημαίνει το να μπορείς να μεταβληθείς μέσα σου. Δηλαδή να γίνεις φωτοβόλος. Αν είσαι μόνο στα λόγια του Ευαγγελίου δεν αρκεί. Ένα φοβερό μήνυμα. Μας έδωσε επίσης τη δυνατότητα να καταλάβουμε τη διαφορά ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση. Μας έβαλε σαν όριο την Αδριατική. Από δω η Ανατολή από κει η Δύση. Αλλά εκείνο που επεσήμανε με επιγραμματικό τρόπο, είναι ότι το κέντρο του παλιού αρχαίου ελληνικού πολιτισμού αλλά και της δύσης ήταν ο άνθρωπος. Με την ορθοδοξία και φυσικά με τον ελληνισμό μέσω της γλώσσας, την ελληνοορθοδοξία, παύει να είναι ο άνθρωπος το κέντρο. Είναι η εκκλησία, και είναι ο Χριστός πιά, είναι ο ενανθρωπίσας δεν είναι ο άνθρωπος. Αυτό σημαίνει ο υιός και λόγος του Θεού όπως είπε. Το Άγιο Πνεύμα έρχεται και υλοποιείται και γίνεται Κέντρο της γης στην Ανατολή. Ενώ στη Δύση παραμένει κέντρο ο άνθρωπος και όχι το Πνεύμα. Αυτή είναι η διαφορά μας με τη Δύση.

Αναπληρώτρια καθηγήτρια Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Μαρία Μαντουβάλου μίλησε για τα συμπεράσματα του συνεδρίου. Τα συμπεράσματα που εξάγονται από το επιστημονικό συνέδριο είναι πρώτον ότι διατηρεί τη μνήμη και αποτρέπει τη λήθη. Τη λήθη της εκκλησίας, τη λήθη της πατρίδας, τη λήθη του έθνους, τη λήθη της ιστορίας. Όλες οι ομιλίες είχαν αυ-

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Το πόσο βιώνουμε εμείς αυτές τις διαφορές είναι μια άλλη υπόθεση. Προσωπικά πιστεύω ότι δεν τις βιώνουμε. Σε μια εποχή σαν τη σημερινή η Ευρώπη εκτός από το πολιτιστικό της πρόσωπο, το οποίο είναι διαχρονικά πολιτιστικό, αν αφήσουμε βαρβαρότητες περασμένων αιώνων, δείχνει και ένα άλλο πρόσωπο. Το πρόσωπο των κατακτήσεων, το πρόσωπο των διεκδικήσεων. Το είδαμε πρόσφατα στο βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας. Το βλέπουμε σήμερα στο θέμα των Σκοπίων. Η Ευρώπη επίσης προωθεί με πολύ σαφή τρόπο τα μειονοτικά στην Ελλάδα. Διότι έτσι δημιουργείται η δυνατότητα, όχι με τα όπλα, όχι με τους βομβαρδισμούς, αλλά με κάποιον άλλο τρόπο να ελέγχουν κατά κομμάτια την Ελλάδα. Να την ελέγχουν οικονομικά, επιχειρησιακά και με άλλους τρόπους, όπως στην εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου. Η δική μας αντίσταση θα αποτολμήσω να πω και δυστυχώς δεν θα ήθελα να το πω, πρέπει να επικεντρωθεί στο ότι : Πρώτον η ιεραρχία δεν υψώνει φωνή. Δεύτερον εμείς τα Πανεπιστήμια καλλιεργούμε ανθέλληνες. Δεν καλλιεργούμε Έλληνες. Ορθόδοξους θα ήταν και αστείο να το υποστηρίξω. Την ορθοδοξία την έχουν μόνο για να την χλευάζουν στα Πανεπιστήμια. Να παριστάνουν τους σοφούς, τους φιλοσόφους και εννοώ όλα τα Πανεπιστήμια, το Καποδιστριακό, της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων. Το πώς οδηγηθήκαμε εδώ είναι μια μεγάλη ιστορία. Φρόντισαν αν και μερικοί τους ξέφυγαν και είδαμε και παραδείγματα καθηγητών στην εκδήλωση που είχαμε, οι περισσότεροι να έχουν μπει με ξένα στηρίγματα. Οι εκλογές δεν είναι εκλογές αμερόληπτες. Είναι εκλογές σκοπιμοτήτων. Η διάβρωση γίνεται μεθοδευμένα και εσωτερικά. Δεν μας φταίνε τόσο οι Ευρωπαίοι, όσο οι «Ελληνες» οι οποίοι εκτελούν τα έργα των

Ευρωπαίων. Οι Ευρωπαίοι ίσως είναι και πιο εκλεπτυσμένοι. Από πλευράς δε πολιτικής σήμερα έχουμε την τέλεια άλωση. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Δεν κρίνω αν είναι καλός ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του, αλλά αν πάρω παράδειγμα από το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο δήθεν Μακεδονίας, το Υπουργείο δήθεν Εξωτερικών δεν έχω να ελπίζω τίποτα. Πιστεύω ότι δεν γίνεται καθαρή εργασία. Στο Υπουργείο Παιδείας είμαι σίγουρη. Το βλέπω στα αποτελέσματα στα σχολεία. Από τα βιβλία που ετοιμάζει και από το τι προωθείται. Αλλά και από το Υπουργείο Εξωτερικών δεν βλέπω τίποτα καλύτερο. Βλέπω π.χ στη Θράκη να πέφτουν χρήματα από τα κονδύλια ερευνών σε γνωστές κυρίες, οποίες τι θέλουν να κάνουν στη Θράκη; Να την εκτουρκίσουν. Δηλαδή ό,τι έπαθε το Κόσοβο να το πάθουμε κι εμείς. Ό,τι έπαθε η μισή Κύπρος η οποία είναι τουρκοκρατούμενη θα συνεχίσει και στα υπόλοιπα.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΤΟΥΡΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ – ΘΕΟΛΟΓΟΣ

Το εκπληκτικό με τις εκδηλώσεις στα «ΠΑΤΡΙΑ» είναι ότι ένα τόσο μικρό χωριό συγκεντρώνει τόσο πολύ κόσμο. Συγκεντρώνει τόσο αξιόλογους εισηγητές, που δύσκολα τους βρίσκεις σε άλλα συνέδρια, οι περισσότεροι εκ των οποίων από διαφορετικούς χώρους προερχόμενοι, εκπέμπουν στο ίδιο μήκος κύματος. Το ότι έρχονται κάθε φορά που τους προσκαλούμε, σημαίνει ότι μας αγαπούν και μας εκτιμούν. Σημαίνει ότι αγαπούν αυτό το χώρο, ότι γίνεται κάτι σημαντικό. Σημαίνει ότι σε ένα μικρό χωριό

των 500 κατοίκων μπορούν να γίνουν μεγάλα πράγματα. Και εδώ πρέπει να πω αυτό που δεν τολμούν να πουν οι άλλοι πρέπει να το πούμε εμείς. Ότι όλα γίνονται ιδίοις εξόδοις. Δεν υπάρχει επιχορήγηση. Είναι η προσφορά των κατοίκων. Είναι η κοινωνία της αγάπης που εφαρμόζεται στην πράξη σε μια εποχή τόσο δύσκολη. Έτσι μπορούν να ξεπεραστούν οι σημερινές κρίσεις. Εγώ πιστεύω ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν κάποιους στόχους, εμπνέονται από κάποιες ιδέες. Οι οποίες δεν είναι περιθωριοποιημένες. Και εδώ υπάρχει κρίση. Και εδώ ταλανίζονται από τα χίλια προβλήματα. Όμως έχοντας μπροστά αυτές τις ιδέες που είναι φωτεινές, τις υπηρετούν και ξεπερνούν αυτά τα προβλήματα. Όσον αφορά καθεαυτό το συνέδριο φαίνεται ότι υπάρχει τόσο στενός δεσμός μεταξύ ελληνισμού και ορθοδοξίας που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παραστρατίσουμε από το δρόμο αυτό. Βεβαίως και είμαστε Έλληνες, βεβαίως και είμαστε ενταγμένοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά εμείς πρέπει να είμαστε Έλληνες ορθόδοξοι στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Με τα στοιχεία εκείνα που κατά καιρούς έδωσαν το φως τους σε όλους τους Ευρωπαίους. Γιατί ποιό πνευματικό κίνημα, ποιά πνευματική επανάσταση δεν δανείστηκε από την αρχαιοελληνική πηγή; Εμείς εδώ πιστεύουμε ότι μπορούμε να ξεπεράσουμε την κρίση δια της ελληνοορθόδοξης παράδοσης. Ηχεί κάπως παράξενα, στα αυτιά κάποιων μοιάζει οπισθοδρομικό, ίσως συντηρητικό. Δεν είναι αυτό το πράγμα. Γιατί συντηρητισμός και προοδευτισμός είναι δυο έννοιες τις οποίες χρησιμοποιούμε για να κατατάσσουμε ο ένας τον άλλο κάπου. Γιατί δεν υπάρχει πρόοδος αν δεν στηρίζεται στο παρόν, στο παρελθόν και στην παράδοση. Άρα λοιπόν είναι δυο συνεχόμενοι δρόμοι με το ίδιο τέρμα. Διατηρώντας λοιπόν τα στοιχεία που μας διαφοροποιούν, που μας χαρακτηρίζουν ως έλληνες, αυτά να τα αξιοποιήσουμε και με αυτά να δώσουμε το μήνυμα. Είμαστε Έλληνες, είμαστε ορθόδοξοι και με αυτά τα στοιχεία θέλουμε να παραμείνουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΡΟΜΠΗΛΗΣ

ΣΦΕΤΖΟΥΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΟ 7ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΠΑΥΛΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Παρακολουθώντας το συνέδριο των «ΠΑΤΡΙΩΝ» είδα ότι οι άνθρωποι εδώ κρατούν τις παραδόσεις. Έχουν πολύ έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα. Κρατούν τα λόγια των πατέρων. Έχει σημασία αυτό που είπε ο πατέρας Μεταλληνός. Εάν απομακρυνθούμε από τα λόγια των πατέρων χάνουμε την Ορθοδοξία μας και την παράδοσή μας. «Στήκεται και κρατείται τας παραδόσεις» έλεγε ο Πατροκοσμάς. Φοβάμαι για τον ελληνισμό καθώς βλέπω πως και οι πανεπιστημιακοί μας ταγοί λειτουργούν εναντίον του. Λειτουργούν ενάντια στην αξιοκρατία, ενάντια στην ανθρωπιά, ενάντια στην ορθοδοξία. Υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν να διαβρώσουν την ελληνική κοινωνία, τουλάχιστον από το συνέδριο αυτό το συμπέρασμα βγήκε, ελέχθη από τους συνέδρους και λέγεται από την ελληνική κοινωνία. Τίποτα δεν είναι τυχαίο άλλωστε, για να λέγεται κάτι θα υπάρχει. Η Ράχη είναι πάρα πολύ ωραίο μέρος. Είναι ευλογημένος τόπος. Έχω έλθει πολλές φορές, φιλοξενήθηκα από τον πατέρα Παύλο με τον οποίο είμαστε συμφοιτητές στο Πανεπιστήμιο. Πιστεύω ότι είναι από τα ωραιότερα μέρη στον κόσμο, όχι μόνο στην Ελλάδα. Ο κόσμος είναι αγνός. Οι άνθρωποι έχουν πολύ καλή ψυχή. Δεν υποκρίνονται, λένε την πραγματικότητα όπως είναι.

Και όμως. Ακόμη και ένας άνθρωπος, μπορεί να κάνει θαύματα. Αυτό έγινε πριν 250 περίπου χρόνια όταν ο πατροΚοσμάς – Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός- συγκίνησε και ξεσήκωσε σχεδόν την μισή Ελλάδα με το λόγο του. Κάπως έτσι –ταπεινά- μπορεί να εξηγήσει κανείς αυτό που γίνεται εδώ και 33 χρόνια κάθε Οκτώβρη στην Ράχη Πιερίας. Ένα μικρό και «άσημο» χωριό της Πιερίας μας, γίνεται φάρος πολιτισμού και ελπίδας στον Ελλαδικό χώρο. Μια χούφτα ανθρώπων στην αρχή και ολόκληρο το χωριό στην συνέχεια δημιούργησαν τα «Πάτρια», ένα θεσμό που αντέχει στο χρόνο και διανύει ήδη την τέταρτη δεκαετία. Είχα την τύχη να συνομιλήσω με αρκετούς Συνέδρους των Πατρίων όλα αυτά τα χρόνια και σας βεβαιώνω με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι όλοι τους έχουν περάσει ένα αξέχαστο τριήμερο στη Ράχη και προσμένουν να τους ξαναδοθεί η ευκαιρία να ξαναζήσουν τέτοια εμπειρία. Ξέρετε δεν είναι λίγο για ένα άνθρωπο της πόλης να φιλοξενείται σε χωριό, σε σπίτι των κατοίκων, (Δεν υπάρχουν ξενοδοχεία), να ξυπνάει με τα κοκόρια, να ζεί γενικά στο ρυθμό τους. Οι γυναίκες να ετοιμάζουν κάθε είδους πίτες και φαγητά ενώ τα κοριτσόπουλα πρόσχαρα να σερβίρουν και να εξυπηρετούν τους πάντες. Σκεφτείτε το λίγο. Απλά, χαρούμενα, ανόθευτα και ανεπιτήδευτα. Αυτό όμως το οποίο είναι μοναδικό είναι το ότι ο κάθε φιλοξενούμενος γίνεται ένα μαζί τους, πολιτογραφείται πολίτης της Ράχης και νοιώθει έντονα την αγάπη την τιμή και τη φιλοξενία των κατοίκων της.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΚΑΡΓΑΚΟΣ ΕΝΑΣΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΩΣ ΝΕΟ ΔΑΣΚΑΛΟ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΣΑΡΑΝΤΟ ΚΑΡΓΑΚΟ. ΚΑΙ ΩΣ ΤΕΤΟΙΟΣ ΔΙΑΤΡΕΧΕΙ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΕΚΕΤΑΙ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ. ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ ΤΗΣ ΥΠΟΤΕΛΕΙΑΣ, ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΑΜΑΧΗΤΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ. ΩΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΗΛΘΕ ΠΡΙΝ ΛΙΓΟ ΚΑΙΡΟ ΣΤΗ ΡΑΧΗ ΚΑΙ ΜΙΛΗΣΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕ ΣΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΠΟΥ ΕΘΕΤΕ ΤΟ ΚΓ’ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΩΝ ΕΛΛΗΝΕΣ Η ΕΥΡΩΕΛΛΗΝΕΣ.

ι έλληνες, είπε, έπλασαν τη συγκεκριμένη λέξη και την άπλωσαν σε όλο το χώρο που σεμνύνεται να ονομάζεται Ευρώπη. Η παρουσία των Ελλήνων δεν περιορίζεται στον σημερινό ελληνικό χώρο, «απλώνεται στις αμμουδιές του Ομήρου», που δεν είναι μόνο αυτές της Μικρασίας ή της Μαύρης θάλασσας, ούτε μόνο του Αιγαίου ή του Ιονίου, αλλά εκτείνονται ως εκεί που έδρασε το πολυμήχανο και πολύτροπο ελληνικό πνεύμα. Στην Αδριατική, τη Νότιο Ιταλία και Σικελία, στην πολυθρύλητη Μεγάλη Ελλάδα, στην Τυρρηνική Θάλασσα και τη Μασσαλία, περί το Λυβικό πέλαγος, μέχρι τις Ηράκλειες στήλες. Για τον Σαράντο Καργάκο δεν υφίσταται το συγκεκριμένο δίλημμα γιατί στερείται αντικειμένου, γιατί .. Εμείς που ανακαλύψαμε, ονοματίσαμε και εξανθρωπίσαμε την Ευρώπη, πώς είναι δυνατόν να μην λεγόμαστε Ευρωπαίοι και να λέγονται Ευρωπαίοι αυτοί που έφτασαν τον 4ο και 5ο μ.Χ. αιώνα στην Ευρώπη και τους οποίους νεώτεροι ευρωπαίοι ιστορικοί με πρώτο τον πάντα ρέποντα στην υπερβολή Ενδουάρδο Γίδωνα τους ονόμασε βαρβάρους; Συνέντευξη στη Μάρω Κορομήλη Κύριε Καργάκο η ιστορική συνείδηση των Ελλήνων λένε ότι ξεθωριάζει. Πόσο αυτό είναι αληθινό; Επιφανειακά ναι. Αλλά αν σκάψουμε βαθιά όχι. Γιατί διαπιστώνω ότι παντού υπάρχουν εστίες αντιστάσεως, με μία διαφορά, ότι στην προκειμένη περίπτωση ισχύει ο στίχος του Σεφέρη, οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά. Οι Έλληνες αυτή τη στιγμή προχωρούν στα σκοτεινά, ή τους αφήνουμε στα σκοτεινά, διότι την προβολή κερδίζουν όχι οι Έλληνες, αλλά οι ανθέλληνες.

Οι σημερινοί Έλληνες νοιώθουμε αμήχανα γι αυτά που συζητούνται σχετικά με το έθνος των Ελλήνων. Γιατί επανέρχεται κατά καιρούς η συζήτηση αυτή; Ποιά κέντρα τη διακινούν;Είναι πάρα πολλοί αυτοί οι οποίοι θα ήθελαν να εξαφανιστεί το έθνος των Ελλήνων και το κράτος των Ελλήνων. Είναι 25 χρόνια τώρα που για πρώτη φορά έγραψα στο βιβλίο μου «Αλαλία», ότι επιχειρείται η αποεθνικοποίηση και αποθρησκιοποίηση των Ελλήνων. Διότι οι Έλληνες είναι παράδειγμα προς αποφυγήν για τους ισχυρούς της γης. Διότι το να είσαι Έλληνας, σημαίνει ότι είσαι ο άνθρωπος του ΟΧΙ, που σημαίνει ο απροσκύνητος με άλλα λόγια, ο άνθρωπος ο οποίος αγωνίζεται για να μην σκύψει το κεφάλι. Η παγκόσμια εξουσία η οποία πάει να επιβληθεί δεν θέλει ανθρώπους με όρθιο ανάστημα. Πώς εξηγείτε την πολεμική ενάντια σε κάθε τι εθνικό και γιατί πρέπει να φτάσουμε στην αντίπερα όχθη και να δεχόμαστε κάθε τι ευρωπαϊκό ως ανώτερο; Διότι δεν έχουμε καταλάβει ότι η πραγματική Ευρώπη είναι μια ελληνική δημιουργία. Και μοιάζουμε με τη Μαντάμ Σουσού, η οποία πιστεύει ότι θα γίνει, αριστοκράτισσα, εάν παρουσιάζεται ως Ευρωπαία, αγνοώντας ότι και η λέξη Ευρώπη, αλλά και αυτό που λέγεται Ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι μια ελληνική ζύμη. Στην πραγματικότητα αυτό που λέγεται ευρωπαϊσμός, είναι αρχοντοχωριατισμός. Πώς θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ιστορική κληρονομιά μας που τόσο απλόχερα μας πρόσφεραν οι πρόγονοί μας; Με την κατάργηση του Υπουργείου Μη Εθνικής, η αφαίρεση δεν είναι δική μου, είναι της νυν υπουργού, παραπαιδείας, υποπαιδείας και πνευματικής ημιπληγίας και δια βίου παθήσεως. Διότι πρόξενος παντός κακού στην Ελλάδα, είναι το αμαρτωλό αυτό υπουργείο, το οποίο έχει ανα-

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

λάβει εργολαβικά, τον ενταφιασμό της ελληνικότητας ξεκινώντας από τη γλώσσα. Προτείνω σχολείο να γίνει η οικογένεια, να γίνουν όμιλοι πνευματικοί, όπως αυτός που με έχει καλεσμένο σήμερα. Να γίνει κάθε ενορία, αλλά κατά πρώτο λόγο η οικογένεια. Πρέπει να διώξει το διαφθορέα που υπάρχει μέσα στο σπίτι, αυτό που λέγεται τηλοψία, αυτό που λέμε τηλεόραση. Και κάθε βράδυ η οικογένεια να συγκεντρώνεται, να ανταλλάσσει απόψεις για διάφορα θέματα και να αρχίσει μια μελέτη της ελληνικής ιστορίας, της ελληνικής γλώσσας, της ελληνικής παραδόσεως. Εάν υπάρχουν αμφιβολίες για το εάν υπήρξε ή όχι κρυφό σχολειό στο παρελθόν, μπορώ να σας πω ότι το κρυφό σχολειό πρέπει να λειτουργήσει στο παρόν και στο μέλλον, για να μπορέσουμε να σώσουμε τουλάχιστον την ψυχή των παιδιών μας. Πριν χρόνια ο Διονύσης Σαββόπουλος μας περιέγραψε με ένα τραγούδι του: «Ας Κρατήσουν οι χοροί» «Είτε με αρχαιότητες / είτε με Ορθοδοξία / των Ελλήνων οι κοινότητες / φτιάχνουν άλλο γαλαξία /… Αλλά η δικιά μου έχει όνομα / έχει σώμα και θρησκεία / και παππού σε μέρη αυτόνομα / μέσα στην Τουρκοκρατία». Έχουμε σήμερα ξεπεράσει την Τουρκοκρατία; Είναι πάρα πολλοί που τη νοσταλγούν. Γιατί νομίζουν ότι δεν θα γίνουν ραγιάδες, αλλά θα γίνουν φαναριώτες. Στην πραγματικότητα θα γίνουν γενίτσαροι. Εμείς αγωνιστήκαμε, θυσιαστήκαμε για να αποτινάξουμε τον τουρκικό ζυγό, ή τον οθωμανικό ζυγό. Τώρα γίνεται μόδα ο νεοθωμανισμός. Από τον Ευρωπαϊσμό περνάμε στον Οθωμανισμό. Πρέπει να έχετε υπόψη ότι απογόνους δεν άφησε μόνο ο Κολοκοτρώνης αλλά και ο Νενέκος. Και φαίνεται ότι στέρεψαν οι απόγονοι του Κολοκοτρώνη και κυριαρχούν οι απόγονοι του Νενέκου. Πάντως το επ’ εμοί, για να μεταχειριστώ μια φράση του Παπαδιαμάντη, «εφόσον φρονώ και αναπνέω δεν

θα πάψω να αγωνίζομαι γι αυτά τα οποία εδίδασκα επί ζωής». Ούτε να κάνω τούμπες, όπως κάνουν μερικοί για να γίνονται αρεστοί στους εκάστοτε ισχυρούς της γης. Μήπως μας συνέτριψαν οι συμπληγάδες της ιστορίας; Μήπως η ιστορία μας είναι βαρύ φορτίο; Απεναντίας η μελέτη της ιστορίας κάνει το φορτίο της ζωής πιο ελαφρό. Βρισκόμαστε σε μια δύσκολη καμπή ως ελληνική κοινωνία, δεν είναι όμως η πρώτη φορά. Είστε αισιόδοξος για την Ελλάδα που αντιστέκεται και την Ελλάδα που επιμένει; Οι όροι αισιόδοξος και απαισιόδοξος δεν με βρίσκουν σύμφωνο γιατί και οι δύο είναι όροι καταληκτικοί. Μ’ αρέσει η λέξη ελπίδα. Αλλά η ελπίδα είναι πάλη. Μόνο εφόσον παλεύουμε έχουμε δικαίωμα να ελπίζουμε. Εάν δεν παλεύουμε δεν έχουμε δικαίωμα στην ελπίδα. Και μήπως το σοκ της οικονομικής κρίσης μας κάνει τελικά καλό; Η κρίση για μένα είναι τεχνητή και στόχος της δεν είναι τόσο το οικονομικό βάλτωμα, γιατί σε χειρότερη κατάσταση από μας βρίσκονται και άλλα κράτη της Ευρώπης. Στόχος οικονομικής κρίσης είναι να δεχτεί η Ελλάδα να υποταχτεί σε θέματα που έχουν σχέση με την εθνική της υπόσταση. Σχετικά με τη Μακεδονία, σχετικά την Κύπρο και σχετικά με τη Θράκη. Βλέπετε δηλαδή ότι κινδυνεύομε; Σαφώς κινδυνεύουμε. Και τι πρέπει να κάνουμε;Αυτό που έκαναν πάντα οι πρόγονοί μας. Αντίσταση. Ήρθε η ώρα να ξεκινήσει μια νέα εθνική Αντίσταση για να μπορέσουμε να ξαναβρούμε τον εαυτό μας. Ποιό είναι το όραμα του σημερινού Έλληνα, σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης; Το ότι δεν έχει κανένα όραμα. Απυξίδωτοι οι νέοι κολυμπούν σε μία θάλασσα ανιδανισμού.

Ο Κ Ι Ρ Ο ΙΠ Ο ΟΔ

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΑΓΝΩΣΤΗΑΛΒΑΝΙΑ ΚΟΡΥΤΣΑ – ΕΛΜΠΑΣΑΝ – ΤΙΡΑΝΑ – ΔΥΡΡΑΧΙΟ

ΜΠΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΚΗ ΧΩΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΚΡΥΣΤΑΛΟΠΗΓΗΣ Η ΕΙΚΟΝΑ ΕΙΝΑΙ ΘΕΤΙΚΗ ΜΕ ΕΝΤΟΝΗ ΤΗΝ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΙΚΟΚΥΡΕΜΕΝΕΣ ΑΓΡΟΙΚΙΕΣ. ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΘΥΜΙΖΕΙ ΤΟ ΠΡΟΣΦΑΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΠΟΛΥΒΟΛΕΙΑ, ΤΑ ΣΤΡΑΜΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΡΑΠΕΜΠΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΠΟΧΗ ΧΑΣΚΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΜΙΚΡΗ ΠΕΔΙΑΔΑ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΛΥΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕ ΔΕΙΛΑ ΒΗΜΑΤΑ. щўًѥўѦѨ ы‫و‬ѩѱ щѨѩѨѥ‫ي‬ѤѠ єѱѬѨќѩњѮًўѪ ѕѩѢѫѬًѦњ ёѢѝѠѩѨ ѨٍѤѨѭ

δώ ο πολιτισμός έχει φτάσει και το τοπίο αποπνέει ηρεμία.

Προχωρώντας μετά την Κορυτσά προς τη λίμνη Οχρίδα έρχεται κανείς αντιμέτωπος με τα χαμένα χρόνια της Αλβανίας. Η λίμνη τουριστικά αξιοποιημένη κατά τα βαλκανικά κομμουνιστικά πρότυπα με σκοπό την παροχή φτηνού κόστους υπηρεσίας, αναζητά το ρόλο της στη σημερινή πραγματικότητα των απαιτητικών επισκεπτών και σε κάποιες περιπτώσεις το καταφέρνει. Γραφική

παρένθεση η πώληση τεράστιων χελιών από ερασιτέχνες ψαράδες. Επίσημο επάγγελμα της Αλβανίας θα πρέπει να είναι το πλύσιμο αυτοκινήτων. Πρέπει να συναντήσαμε πάνω από 100 νεαρούς με λάστιχα και σε ελάχιστες περιπτώσεις με κάτι πεπαλαιωμένα πιεστικά, να προσπαθούν με διάφορες μεθόδους να κεντρίσουν το ενδιαφέρον μας. Το κορυφαίο βέβαια είναι ότι τα λάστιχα τους δεν έκλειναν ποτέ. Απλά τα σφήνωναν ανάμεσα σε πέτρες δημιουργώντας αυτοσχέδια σιντριβάνια… Αφήνοντας τη λίμνη Οχρίδα και τη γραφική πόλη Πόγραδετς το

οδικό δίκτυο αν και συντηρημένο είναι δύσκολο να εξυπηρετήσει την κυκλοφορία της σημερινής Αλβανίας. Οι μικρές πόλεις με ευδιάκριτα τα μουσουλμανικά χαρακτηριστικά πάσχουν από έλλειψη υποδομών. Η ανάπτυξη όμως πλησιάζει κι εδώ παρά το ότι παραμένει χαμηλό το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων τους. Ακολουθώντας τη ροή του ποταμού Σκούμπιν (Γενούσος στα ελληνικά) χαμένοι στις κορυφογραμμές της ηπειρωτικής Αλβανίας διασχίζουμε ένα δυσπρόσιτο τοπίο καθαρά βαλκανικό με χαμηλή βλάστηση στα περισσότερα σημεία αν και δεν λείπουν τα πλατάνια,

τα πεύκα και οι οξιές σε σύνθεση όπου το τοπίο το επιτρέπει. Ο Σκούμπιν με τα θολά νερά του σε πολύ λίγα σημεία δημιουργεί μικρές πεδιάδες ικανές να καλλιεργηθούν και μόνο φτάνοντας στο Ελμπασάν ανοίγει, γίνεται πλωτός, διέρχεται μια βιομηχανική περιοχή και ποτίζει μια πεδιάδα. Ο δρόμος για τα Τίρανα κυκλικός σ’ ένα χαμηλού ύψους βουνό από το οποίο η άποψη του Ελμπασάν είναι πανοραμική. Τα Τίρανα μια πόλη σύγχρονη προσπαθεί να αποτινάξει την 50χρονη απομόνωση του πρώην καθεστώτος ακολουθώντας δρόμους προόδου προς κάθε κατεύθυνση.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

яٌќѩњѝўѬѪ Ѡ ѤًѥѦѠ юѯѩًѝњ

Σύγχρονα κτήρια, γυάλινοι ουρανοξύστες, συγκροτήματα σύγχρονων κατοικιών αλλάζουν την πόλη που κρατά ό,τι καλό έχει μείνει από την παλιά της δομή. Η ιστορία της πόλης των Τιράνων μετράει περίπου 4 αιώνες, χρειάστηκε όμως, να περιμένει μέχρι το 1920 για να ανακηρυχθεί πρωτεύουσα και να αρχίσει να αναπτύσσεται. Τότε ήταν που άρχισαν να φτιάχνονται οι φαρδιές λεωφόροι και οι μεγάλες πλατείες, με πρώτη και καλύτερη την πλατεία Σκεντέρμπεη, με το άγαλμα του έφιππου εθνικού ήρωα Γεωργίου Καστριώτη να δεσπόζει επιβλητικό. Σήμερα, 20 περίπου χρόνια μετά την πτώση του καθεστώτος Χότζα, τα σημάδια του κομμουνιστικού παρελθόντος παραμένουν εμφανή στο πρόσωπο των Τιράνων: Τα Τίρανα, όμως, αλλάζουν... U.F.O.ΚΑΙΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣΤΗΝΕΥΡΩΠΗ ... και μάλιστα γρήγορα. Η πόλη που στα τέλη του περασμένου αιώνα θύμιζε έντονα επαρχία του ‘50, στρέφει τώρα το βλέμμα της προς τη Δύση και εξευρωπαΐζεται. Ο πληθυσμός που επί Χότζα έφτανε τους 280.000, σήμερα αγγίζει το εκατομμύριο. Πολλοί από τους Αλβανούς που αναζήτησαν την τύχη τους στο εξωτερικό, τα τελευταία χρόνια επιστρέφουν μαζικά και μαζί τους φέρνουν έναν αέρα ευρωπαϊκό που αρχίζει πλέον να πνέει δυνατά στην πόλη. Αρκετοί από αυτούς ξεκινούν μάλιστα τις δικές τους επιχειρήσεις, δίπλα σε ελληνικά καταστήματα γρήγορης εστίασης που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια. Τράπεζες, πολυεθνικές και εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ανοίγουν υποκαταστήματα και οι εργαζόμενοί τους αποτελούν την τοπική upper class, που φοράει καλά κοστούμια, πίνει καπουτσίνο και συχνάζει σε μοδάτα bars στο Block. Στους δρόμους που μέχρι πρότινος έβλεπες αυτοκίνητα δεκαετιών, σήμερα κυκλοφορούν Mercedes και τζιπ· παρεμπιπτόντως, τα τελευταία είναι και τα μόνα που μπορούν να παρκάρουν σχετικά εύκολα στα πανύψηλα πεζοδρόμια!

Το Block, η συνοικία όπου παλαιότερα έμεναν αξιωματικούχοι του κόμματος και ξένοι διπλωμάτες, σήμερα φιλοξενεί τα πιο φημισμένα εστιατόρια και bars στην πόλη, ενώ τα ενοίκια εδώ έχουν αρχίσουν να τραβούν την ανηφόρα. Από το 2004 άνοιξε στα Τίρανα και το πρώτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο στη χώρα. Το όνομά του; U.F.O. (Universitas Fabrefacta Optima), με 9 προπτυχιακά προγράμματα και πάνω από 3.000 φοιτητές. Οι γιγαντοαφίσες για την προβολή του είναι οι πρώτες που συναντάει κανείς μπαίνοντας στην πόλη. Όμως η μεγαλύτερη αλλαγή που βλέπεις στην πόλη, ή τουλάχιστον η περισσότερο εμφανής, δεν είναι άλλη από το χρώμα!

ΕΝΑΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΕΚΑΝΕ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ Το πρωινό του Οκτώβρη το 2000, όταν ο Edi Rama αναλάμβανε δήμαρχος Τιράνων, λίγοι συνειδητοποιούσαν ότι ξημέρωνε μια νέα εποχή για την πόλη. Ο ζωγράφος που μόλις πριν 2 χρόνια είχε εγκαταλείψει το Παρίσι για να ηγηθεί του υπουργείου Πολιτισμού στην κυβέρνηση του Fatos Nano, είχε μεγάλα σχέδια για την αλβανική πρωτεύουσα· αλλά και τη θέληση να τα κάνει πραγματικότητα. Η εντυπωσιακή ανάπλαση ξεκίνησε σχεδόν με το «καλημέρα»: όλα τα δημόσια κτήρια των Τιράνων βάφτηκαν σε έντονα χρώματα: κόκκινο, πράσινο, μπλε, ροζ και κίτρινο αντικατέστησαν το μουντό γκρίζο των σοβιετικού τύπου κατασκευών, χαρίζοντας και πάλι στην πόλη την ανάσα της. Και το κυριότερο, κάνοντας και τους ντόπιους να ακολουθούν το παράδειγμα και να βάφουν πλέον και οι ίδιοι τις προσόψεις των σπιτιών τους. «Από ψηλά», λένε, «η πόλη μοιάζει σαν μια ζωγραφιά». Νεοκλασικά κτήρια αναστηλώθηκαν, πεζοδρόμια επισκευάστηκαν, τοποθετήθηκαν παντού φανοστάτες (μόλις 78 υπήρχαν σε όλη την πόλη πριν το 2000!), γκρεμίστηκαν χιλιάδες αυθαίρε-

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Ο Κ Ι Ρ Ο ΙΠ Ο ΟΔ фѤѥ њѫ‫و‬Ѧ

τα, φτιάχτηκαν πάρκα ενώ καθαρίστηκε και ο ποταμός Lana, που μέχρι τότε αποτελούσε εστία μόλυνσης. Παράλληλα, αυστριακά και ολλανδικά γραφεία επανασχεδίασαν το κέντρο σε ευρωπαϊκά πρότυπα ενώ το νέο σύμπλεγμα κτηρίων Tirana Rocks, στη βόρεια ακτή της λίμνης των Τιράνων, υπόσχεται ακόμη θεαματικότερες αλλαγές. Ένα παράδειγμα αισθητικής αναβάθμισης που πρέπει να ακολουθήσουν και ελληνικές πόλεις...

ц ѨѩѡٌѝѨѧѠ ўѣѣѤѠѫًњ ѫѬѨ ѣ‫ى‬ѦѬѩѨ ѬѱѦ ђѢѩ‫و‬ѦѱѦ

πορείας του αλβανικού έθνους στην πρόσοψη, είναι τα κυριότερα -από τα ελάχιστα- αξιοθέατα των Τιράνων. Ο λόγος, ωστόσο, για τον οποίο αξίζει πραγματικά να επισκεφτεί κανείς στην αλβανική πρωτεύουσα δεν είναι τα μουσεία αλλά η πρωτοφανής οικειότη-

Ολες αυτές οι παρεμβάσεις του δημάρχου των Τιράνων μεταφράστηκαν σε αυξανόμενη δημοτικότητα, σε θριαμβευτικές επανεκλογές του στη Δημαρχία, στην εκλογή του στην προεδρία του Σοσιαλιστικού Κόμματος και παράλληλα την αξιοσημείωτη προβολή / ενθουσιώδη αποδοχή από τα διεθνή μέσα, και βραβεύσεις από διεθνείς οργανισμούς (Βραβείο για την Εξαφάνιση της Φτώχειας από τα Ηνωμένα Έθνη το 2002, Παγκόσμιο Βραβείο Δημάρχου το 2004), που δείχνουν ποιος είναι ο μεγάλος κερδισμένος. Σύμφωνα μάλιστα με δηλώσεις του ίδιου του Έντι Ράμα, η βασική κινητήρια δύναμη πίσω από τις παρεμβάσεις στην πόλη ήταν προσωπικού χαρακτήρα: «...για μένα τα Τίρανα είναι ένας καθρέφτης, μια αυτό-επιβεβαίωση, μια επιβεβαίωση του οράματός μου, ή πείτε το της θέλησής μου, ή του είναι μου. Είναι κάτι που έρχεται από πολύ μακριά, σαν πεπρωμένο. Ένας τέτοιος λόγος για την πόλη, πέρα από τις ψυχολογικές προεκτάσεις που μπορεί να αναδείξει σε επίπεδο προσωπικότητας, δηλώνει με τρόπο προφανή την άμεση σχέση μεταξύ πολιτικής εξουσίας, συμβολισμού και αστικού χώρου.

7ٍѩњѦњ

ΤΑ ΤΙΡΑΝΑ, ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ Το πελώριο άγαλμα του έφιππου Σκεντέρμπεη, στην ομώνυμη κεντρική πλατεία, και το Μουσείο Εθνικής Ιστορίας, με την εκπληκτική απεικόνιση της ιστορικής

ц ѨѩѡٌѝѨѧѠ ўѣѣѤѠѫًњ ѫѬѠѦ щѨѩѭѬѫ‫و‬

τα που αισθάνεται εδώ ο Έλληνας επισκέπτης! Παραδόσεις, τραγούδια, μουσικές και φαγητά είναι τόσο κοντά στα αντίστοιχα δικά μας, τα ελληνικά είναι μια γλώσσα που μιλούν σχεδόν όλοι, ενώ και η ανοιχτόκαρδη φιλοξενία των ντόπιων σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό! Κι αν η υπόλοιπη Αλβανία μοιάζει ακόμη αρκετές δεκαετίες πίσω, τα Τίρανα προβάλλουν ως μια δυναμική πρωτεύουσα, που μας προσκαλεί να αφήσουμε πίσω τις προκαταλήψεις και να τη γνωρίσουμε από κοντά. Άλλωστε ο δήμαρχος Τιράνων Εντι Ράμα λέει : «Είμαστε πολύ κοντά οι δύο λαοί, έχουμε μπλεγμένες τις ρίζες και τα κλαδιά μας. Δεν μπορεί οι φανατικοί και οι λίγοι να καθορίζουν την ιστορία μας».

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΡΕΣΒΗΣΣΤΑ ΤΙΡΑΝΑ ΝΙΚΟΛΑΟΣΠΑΖΙΟΣ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΑΛΒΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

Ελλάδα είναι ο δεύτερος εμπορικός εταίρος της Αλβανίας, ενώ παράλληλα οι ελληνικές επιχειρήσεις καλύπτουν το 28% του συνόλου των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Αλβανία, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση», σύμφωνα με τον Έλληνα πρέσβη στα Τίρανα Ν. Πάζιο

Ουσιαστικά, «η Ελλάδα αποτελεί τον μοναδικό, σημαντικό εμπορικό εταίρο της Αλβανίας, με τον οποίο, παρά την κρίση και την επακόλουθη μείωση του συνολικού όγκου συναλλαγών της Αλβανίας, διεύρυνε και διατήρησε σε υψηλά επίπεδα τις εμπορικές της συναλλαγές. Άλλωστε, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τα μεταναστευτικά εμβάσματα των δεκάδων χιλιάδων Αλβανών που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, τα οποία αποτελούν το 45% περίπου της συνολικής αξίας των εμβασμάτων που εισρέουν στην Αλβανία. Παράλληλα, η Ελλάδα έχει παράσχει την τελευταία δεκαετία, πάνω από 250 εκ. ευρώ αναπτυξιακή βοήθεια». Με τον κ. Πάζιο μιλήσαμε στα πλαίσια της εμποροβιοτεχνικής έκθεσης των Τιράνων, στην οποία συμμετείχε το Επιμελητήριο Πιερίας με 20 περίπου επιχειρηματίες. Την ίδια περίοδο η ελληνική πρεσβεία

των Τιράνων διοργάνωσε με επιτυχία για 4η συνεχή χρονιά ένα ελληνοαλβανικό φόρουμ με θέμα «Ελληνοαλβανικές Οικονομικές Σχέσεις: Προκλήσεις και Προοπτικές». Συνέντευξη στη Μάρω Κορομήλη και τη Χριστίνα Σιδηροπούλου Διοργανώνετε για 4η φορά ένα ελληνοαλβανικό οικονομικό φόρουμ. Ποιός ο σκοπός του και ποια τα αποτελέσματα από τις τρεις προηγούμενες διοργανώσεις ; Αυτά τα φόρουμ στην ουσία απαντούν σε δύο ερωτήματα, σε δύο προϋποθέσεις. Το ένα είναι να υπάρχουν ανταλλαγές απόψεων μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών επιχειρηματιών ούτως ώστε να ευνοηθούν οι συνεργασίες. Το δεύτερο είναι να γνωρίσει και η μία και η άλλη πλευρά την αγορά και να δει που μπορεί να κινηθεί. Στην Αλβανία η Ελλάδα έχει κυρίαρχη θέση, διότι έχουν γίνει επενδύσεις εδώ πάρα πολύ σημαντικές. Υπάρχει κρατική βοήθεια και δωρεές αρκετά χρόνια τώρα εξίσου σημαντικά. Τα καταναλωτικά

πρότυπα των Αλβανών είναι αντίστοιχα με τα καταναλωτικά πρότυπα των Ελλήνων και βέβαια τα τελευταία χρόνια είναι μια χώρα που αναπτύσσεται. Όλα αυτά μαζί δείχνουν γιατί πρέπει να γίνονται και να πολλαπλασιάζονται αυτές οι διοργανώσεις. Βεβαίως η ουσία είναι ότι πέρα από τη διοργάνωση της εκδήλωσης αυτής, οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ασχοληθούν οι ίδιοι και να ψάξουν τον τόπο. Πως κινείται, πως δεν κινείται, ποιες είναι οι προοπτικές, ποιες δεν είναι οι προοπτικές. Να τον ψάχνουν δε με μια λογική ισοτιμίας. Να θεωρούν ότι εδώ η ποιότητα και ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να κινηθούν οφείλουν να είναι άψογα. Ποιά είναι η ελληνική επιχειρηματική παρουσία στην Αλβανία; Τον προηγούμενο μήνα ολοκληρώθηκαν δύο επενδύσεις εδώ συνολικού ύψους περίπου 330 εκατομμυρίων ευρώ, ιδιωτικές. Μία του Τιτάνα και μία του Νοσοκομείου Υγεία. Η επένδυση του Τιτάνα αγγίζει στα 260 εκατ. ευρώ και η επένδυση του Υγεία είναι στα 70 εκατ. ευρώ. Χωρίς να σημειώσουμε τις τράπεζες και τις άλλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται επίσης στην Αλβανία. Άρα υπάρχει πρόσφορο έδαφος και επιπλέον είναι αναπτυσσόμενη η κοινωνία εδώ. Εκείνο που επίσης δεν πρέπει να ξεχνούμε όταν μιλάμε για τα Τίρανα, που συνήθως το παραβλέπουμε, είναι ότι πρόκειται για το κέντρο του ευρύτερου αλβανικού στοιχείου, που σημαίνει ότι δεν μιλάμε για τα 3,2 εκατ. των Αλβανών που βρίσκονται στην Αλβανία βάση της τελευταίας απογραφής. Αλλά μιλάμε επίσης για Αλβανούς που βρίσκονται

στα Σκόπια, για το Κόσσοβο, για Αλβανούς που βρίσκονται στο νότο του Μαυροβουνίου και ορισμένους άλλους πιο πέρα. Μεταξύ αυτών δεν υπάρχουν σύνορα. Οικονομικά οδηγούνται προς την ομογενοποίηση. Μιλούμε για μια αγορά που σε γενικές γραμμές κινείται μεταξύ 5-6 εκατ. ανθρώπους. Ποιοί κλάδοι έχουν εμπορικό μέλλον στην Αλβανία;Ένας κλάδος που θα αναφέρω είναι τα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί στην Αλβανία δεν υπάρχει ελληνικό σούπερ μάρκετ. Δεν μπορώ να κατανοήσω γιατί δεν υπάρχει ένας αντιπρόσωπος παιχνιδιών. π.χ το Τζάμπο. Δύο τομείς που πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικοί. Σ’ αυτούς τους τομείς υπάρχει άλλη ξένη παρουσία, π.χ. ιταλική. Είναι η χώρα που ξυπνά από ένα λήθαργο. Δεν υπάρχουν βέβαια οι προοπτικές και τα πρότυπα της Ιταλίας ή της Γαλλίας. Από την άλλη πλευρά όμως επειδή τώρα αρχίζει να κινείται υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία. Και σε τελευταία ανάλυση η περίφημη ελληνική επιχειρηματικότητα θα πρέπει να αποδείξει την αξία της. Είναι εύκολο να δημιουργηθούν επιχειρήσεις στην Αλβανία; Πολύ εύκολο. Έχουν υιοθετήσει εδώ και αρκετό διάστημα αυτό που εξ’ όσων γνωρίζω δεν πρέπει να υπάρχει ακόμη στην Ελλάδα και το οποίο λέγεται one stop shop. Δηλαδή μπορεί να κάνετε μια εταιρεία εδώ, όχι σε 24 ώρες, αλλά σε λίγο παραπάνω.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ŌĿ ēĹĻ ĿŖłŊĻŎŌōŁ ňŃńňņňēĹĻ ŕŉŒŋ ĿĹņĻŃ Ł ĻŅļĻņŃńĸ ōĻ ĿēļĶŌēĻōĻ ŌŎēēĿōķŐňŎņ ŌĿ ēĿĽĶŅň ļĻłēŕ ŌōŁņ ľŃĻōĸŊŁŌŁ ōŁŋ ŌōĻłĿŊŕōŁōĻŋ ōňŎ ōňŉŃńňŖ ņňēĹŌēĻōňŋ ńĻŃ ŌōŁņ ńĻō ĻņĻŅňĽĹĻ ŃŌňōŃēĹĻ ōňŎ ēĿ ĶŅŅĻ ŇķņĻ ņňēĹŌēĻōĻ ńŎŊĹŒŋ Œŋ ŉŊňŋ ōň ĻēĿŊŃńĻņŃńŕ ľňŅĶŊŃň ńĻŃ ōň ĿŎŊŗ Ποιά είναι η συμβολή της ελληνικής πρεσβείας προς την κατεύθυνση αυτή; Η πρεσβεία δεν μπορεί να συμβάλει στο συγκεκριμένο σημείο. Δεν ανοίγει εταιρεία. Εκεί που μπορεί να συμβάλει είναι το ευρύτερο πολιτικό επίπεδο. Να διαμορφώσει σχέσεις οι οποίες συμβάλλουν, συνεισφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση. Να ενημερώσει και μέσω του γραφείου οικονομικών υποθέσεων που έχει και αν παραστεί ανάγκη να πιέσει ούτως ώστε τα πράγματα να λειτουργούν με κάποια επιχειρηματική λογική. Ποιό το μέγεθος των μεταναστευτικών εμβασμάτων στην Αλβανία προερχόμενο από την Ελλάδα Είναι μεγάλο. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Αλβανίας μόνο το 2006 στάλθηκαν εμβάσματα στην Αλβανία από την Ελλάδα άνω του 1 δισ. ευρώ. Στο ενημερωτικό δελτίο της Ελληνικής Πρεσβείας, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι τα εμβάσματα των μεταναστών αποτελούν πηγή χρηματοδότησης, περίπου των 2/3 του συνολικού εμπορικού ελλείμματος της αλβανικής οικονομίας και παράλληλα καλύπτουν σε ποσοστό 13,5%-14% το ΑΕΠ της Αλβανίας. Σημειώνεται επίσης ότι σε μία εύθραυστη οικονομία, όπως είναι η αλβανική τα εμβάσματα συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στην διατήρηση της σταθερότητας του τοπικού νομίσματος και στην κατ’ αναλογία ισοτιμία του με άλλα

ξένα νομίσματα κυρίως ως προς το αμερικανικό δολάριο και το ευρώ. Επιπλέον, τα μεταναστευτικά εμβάσματα χρησιμοποιούνται ως μέσον έναρξης νέων επιχειρηματικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων στο εσωτερικό της Αλβανίας, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι υπηρεσίες και η γεωργία. Πώς θα χαρακτηρίζατε τις Ελληνοαλβανικές σχέσεις; Είναι σχέσεις οι οποίες βρίσκονται σε ανοδική πορεία, αυτό είναι σαφές. Είναι σχέσεις που είναι ζωντανές, είναι κινητικές και κατά συνέπεια έχουν και προβλήματα. Άλλα από αυτά τα προβλήματα είναι απόρροια παλαιών καταστάσεων, άλλα μοιραία θα δημιουργηθούν όταν η Αλβανία ακολουθήσει συστηματικά την ευρωπαϊκή της πορεία. Είτε πρόβλημα υπάρχει όμως είτε προοπτική, από ένα χρονικό σημείο και μετά αρχίζει θα κινείται με την ευρωπαϊκή λογική. Οπότε ανοίγει ένας νέος ορίζοντας που πρέπει να κινήσει κανείς τα πράγματα. Δεν μπορεί να λειτουργήσει σε αμιγώς διμερές επίπεδο με λογική προ τριάντα ετών. Δημιουργούνται συγκεκριμένες ευκαιρίες, προγράμματα ανάπτυξης τα οποία τολμώ να πω ότι δεν γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από Έλληνες. Υπάρχουν τα προενταξιακά προγράμματα, σε συγκεκριμένους τομείς. Εκεί η παρουσία μας δεν είναι τόσο δυνατή όσο θα θέλαμε.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Πώς εκτιμάτε την προσφορά του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου στον Ελληνισμό της Αλβανίας και γενικότερα; Εξαιρετικά σημαντική και αυτό δεν το λέω σαν επαγγελματίας, ούτε καν σαν πρέσβης της Ελλάδος. Σας το λέω ως άνθρωπος. Πρόκειται περί ιδιαίτερης, ειδικής προσωπικότητας η οποία έχει ακτινοβολία εδώ, η οποία χαίρει σεβασμού από όλο τον κόσμο. Και μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν αρκετοί ορθόδοξοι Αλβανοί, περίπου το 20% του πληθυσμού και γύρω στο 10% είναι οι καθολικοί. Δεν υπάρχει ομοιογενής πληθυσμός με την έννοια ότι υπάρχουν οι μουσουλμάνοι οι κλασικοί, οι σουνίτες, οι μπεκτασίδες και μερικοί αλεβίτες. Για τον Αναστάσιο όμως μιλά το έργο του. Σε επίπεδο θρησκευτικό, σε επίπεδο εκπαίδευσης, σε επίπεδο μορφωτικό, σε επίπεδο φιλανθρωπικό. Στα Τίρανα έχει δημιουργήσει ορφανοτροφείο και δεν είναι εύκολο αυτό. Το συντηρεί όλο το χρόνο. Αλλά και ευρύτερα η ακτινοβολία του είναι τεράστια. Η ελληνική μειονότητα της Αλβανίας απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα που οι συνθήκες και το Διεθνές Δίκαιο προβλέπουν Η ελληνική μειονότητα είναι μία μειονότητα η οποία έχει ένα οδυνηρότατο παρελθόν. Γι αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Αντιμετωπίζει προβλήματα όπως π.χ το ιδιοκτησιακό. Εκεί υπάρχει πρόβλημα. Άλλες φορές αντιμετωπίζει μια προσέγγιση διαφορετική η οποία δεν είναι τόσο φανερή, είναι έμμεση αλλά και αυτή δημιουργεί προβλήματα.

Τρίτος παράγοντας είναι το γεγονός ότι δυστυχώς έχει συρρικνωθεί. Εδώ ακριβώς χρειάζεται προσπάθεια. Και από την πλευρά μας δεν παραλείπουμε όχι μόνο σαν πρεσβεία, αλλά σαν Ελλάδα γενικότερα να το προτάσσουμε αυτό το θέμα, διότι αυτό είναι ουσιώδες στοιχείο της Ευρωπαϊκής πορείας της Αλβανίας. Το έχουμε θέσει δηλαδή ως θέμα στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Αλβανίας; Έχει μπει και έχει τεθεί ως θέμα σε επιμέρους συζητήσεις και σε πρόσφατες διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Αλβανίας. Είναι παραμελημένο το θέμα της Βορείου Ηπείρου; Δεν νομίζω ότι το έχουμε παραμελημένο. Το θέμα είναι το πρακτικό αποτέλεσμα. Μιλήστε μας για τη διοργάνωση της έκθεσης KLIK EKSPO GROUP στην οποία συμμετέχουν επιχειρηματίες της Πιερίας. Όλα αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα, είναι αναγκαία, γίνονται κάθε χρονιά παρά την οικονομική κρίση, αν και είναι δύσκολο, αλλά από κει και πέρα οι προθέσεις αποτυπώνονται και το αποτέλεσμα θα το δούμε όχι άμεσα με συμφωνίες αλλά σε ένα με δύο χρόνια. Ακόμα κι αν υπάρχει ένα αποτέλεσμα για σήμερα δεν θα έχει νόημα αν σε δύο χρόνια δεν έχει. Και μεγάλο ρόλο, επιμένω, παίζει η πρωτοβουλία των επιχειρηματιών. Ο καιρός του κάθομαι και περιμένω έχει παρέλθει.

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΥΓΕΙΑ» ΤΙΡΑΝΩΝ (ΗYGEIA HOSPITAL TIRANA)

ΦΡΟΝΤΙΔΑ – ΓΝΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΙΑ Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΥΓΕΙΑ» ΜΕ ΜΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ 65 ΕΚ. ΕΥΡΩ ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ

ίναι ασύλληπτο πως μία χώρα που μέχρι πρότινος μετρούσε τις πληγές της, αλλάζει πρόσωπο με εκατομμύρια ευρώ να επενδύονται σε κάθε γωνιά της. Οι αλλαγές αυτές δεν γίνονται αισθητές μόνον ως εικόνα αλλά το διαπιστώνει κανείς και στην πρόοδο της ποιότητας ζωής των γειτόνων μας που πλέον προσανατολίζονται σταθερά και δυναμικά στην ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το εγχείρημα του Ομίλου Υγεία να επενδύσει περίπου 65 εκ. ευρώ και να δημιουργήσει μια από τις πιο υπερσύγχρονες Νοσοκομειακές Μονάδες των Βαλκανίων στα Τίρανα στηρίχθηκε, μεταξύ άλλων, και στο γεγονός ότι πρόκειται για μια χώρα ανα-

Της Χριστίνας Ι. Σιδηροπούλου πτυσσόμενη σε σύγκριση με τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες. Στη θέα του κτιρίου του Νοσοκομείου η πρώτη σκέψη που αβίαστα ξεστομίσαμε ήταν: «είμαι στην Αλβανία»; Το Νοσοκομείο, ως κτιριακή δομή αλλά και ως προς τις προσφερόμενες παροχές, ανταγωνίζεται τα καλύτερα των αναπτυγμένων χωρών της δύσης. Οι άνθρωποι του Υγεία Τίρανα μας ξενάγησε στους χώρους υποδοχής, νοσηλείας, στις κλινικές, στα χειρουργεία, στις μονάδες εντατικής θεραπείας και μας μίλησαν για τη μεγαλύτερη επένδυση στο χώρο της υγείας στην Αλβανία καθώς και για τα δεδομένα που επικρατούν στη χώρα αναφορικά με την υγεία.

ντας Γενικό Νοσοκομείο, Παιδιατρική Κλινική και Μαιευτική κλινική και καλύπτοντας, με υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, όλα τα περιστατικά από τη διάγνωση μέχρι τη θεραπεία τους. Σε πλήρη ανάπτυξη θα διαθέτει 220 κλίνες, 12 χειρουργικές αίθουσες, 5 αίθουσες τοκετών, 16 κλίνες Μ.Ε.Θ. Οι εγκαταστάσεις του αναπτύσσονται σε πολυώροφο κτίριο, συνολικής επιφάνειας 25.000τ.μ. στην περιοχή Kashar των Τιράνων με εύκολη πρόσβαση καθώς περιβάλλεται από τις Εθνικές Οδούς που συνδέουν την πρωτεύουσα της Αλβανίας με το Δυρράχιο και τη Βόρεια Αλβανία.

Η ΥΠΟΔΟΜΗ

ΠΑΡΟΧΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ

Το Νοσοκομείο Υγεία Τιράνων ξεκίνησε τη λειτουργία του την 1η Ιουλίου 2010 με αρχική δυναμικότητα περίπου 120 κλινών, διαθέτο-

Αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση στον τομέα παροχής υπηρεσιών υγείας στην Αλβανία, είναι εξοπλισμένο με τεχνολογία αιχμής

και αναμένεται να αποτελέσει πρότυπο αναφοράς για την περιοχή, παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας στην Αλβανία, αλλά και στις γειτονικές χώρες όπως την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το Κόσσοβο και το Μαυροβούνιο. Απασχολεί 400 εργαζόμενους, διοικητικό, νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό, ενώ υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας με περίπου 1.000 γιατρούς και επαγγελματίες υγείας στην Αλβανία. Στην παρούσα φάση, τη λειτουργία του νοσοκομείου στηρίζουν ουσιαστικά οι Έλληνες επαγγελματίες υγείας από τα νοσοκομεία του ομίλου ΥΓΕΙΑ στην χώρα μας, καθώς μέσω αυτών υλοποιείται πρόγραμμα «μεταφοράς τεχνογνωσίας » στους Αλβανούς συναδέλφους τους. Ο Διευθυντής Νοσηλευτικής Υπηρεσίας Δημήτρης Δημητρέλλης ξεναγώντας μας

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

στους χώρους του Νοσοκομείου, αναφέρει ότι το σύστημα δημόσιας υγείας της χώρας, σε ό,τι αφορά την παροχή υπηρεσιών στους πολίτες, καταλαμβάνει μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην Ευρώπη. Μάλιστα, σημειώνει, ότι εξαιρώντας τα Τίρανα, η νοσοκομειακή περίθαλψη στην υπόλοιπη χώρα είναι μηδαμινή ή στην καλύτερη των περιπτώσεων περιορίζεται σε ιδιαίτερα χαμηλού επιπέδου και περιορισμένου τύπου παροχές. «Η δημόσια νοσοκομειακή περίθαλψη είναι σε εμβρυακά στάδια, αφού μέχρι πρότινος δεν αντιμετωπίζονταν στη χώρα ακόμη και απλά περιστατικά, όπως μια επέμβαση πέτρας στα νεφρά. Συνήθως, οι πολίτες που μπορούσαν να ανταπεξέλθουν απευθύνονταν σε νοσοκομεία του εξωτερικού, κυρίως στην Τουρκία όπου δεν χρειάζεται η έκδοση βίζας. Η λειτουργία του Υγεία πλέον τους δίνει νέες δυνατότητες. Στόχος του νοσοκομείου είναι να καλύψει τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και να κρατήσει τους ασθενείς που απευθύνονται στο εξωτερικό στη χώρα τους», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Δημητρέλλης. Τονίζει δε, ότι στόχος του Νοσοκομείου Υγεία είναι να αλλάξει τη νοοτροπία που επικρατεί στη χώρα και οι πολίτες να αρχίσουν να δίνουν αξία στη ζωή τους προνοώντας για τη διατήρηση της υγείας τους. Σημαντικό να ειπωθεί ότι και η Αλβανική κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθειες για δομικές αλλαγές και αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας.

ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Πέρα από τους άψογα οργανωμένους, ευρύχωρους και άρτια εξοπλισμένους με την τελευταία τεχνολογία χώρους του Νοσοκομείου, ένα από τα πράγματα που εντυπωσιάζουν είναι τα μοντέρνα χρώματα και η διακόσμηση που είναι διαφορετική σε κάθε όροφο ανάλογα με

το αντικείμενο λειτουργίας του. Η Μαιευτική και Παιδιατρική κλινική του Νοσοκομείου είναι ένας χώρος ευχάριστος, χαρούμενος και οικείος. Η Προϊσταμένη της μαιευτικής κλινικής, ξεναγώντας μας στους χώρους της ειδικότητάς της, τονίζει ότι δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον προγεννητικό έλεγχο και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, δηλαδή την εξωσωματική γονιμοποίηση. Οι χώροι είναι επανδρωμένοι έτσι ώστε να ανταποκρίνονται σε κάθε ανάγκη των εγκυμονούντων γυναικών αλλά και των νεογνών. Επίσης, και η Παιδιατρική κλινική λειτουργεί σε τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στην ολοκληρωμένη διαχείριση των παιδιατρικών νοσημάτων.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΙΧΜΗΣ Διαβαίνοντας κάθε όροφο του Νοσοκομείου διαπιστώνουμε τον εργονομικό σχεδιασμό του. Η λειτουργικότητα και αποτελεσματικότητα είναι η βασική επιδίωξη στην οργάνωση κάθε τμήματος ώστε ο ασθενής να αισθάνεται ασφαλής για το αποτέλεσμα της θεραπείας του και ο εργαζόμενος να έχει στη διάθεσή του άμεσα κάθε μέσο που χρειάζεται για να επιτελέσει επιτυχώς το έργο του. Το νοσοκομείο διαθέτει τους δύο πρώτους στη χώρα γραμμικούς επιταχυντές, - πρόκειται για μηχανήματα ακτινοθεραπείας για τους καρκινοπαθείς - καθώς και το πρώτο ολοκληρωμένο ογκολογικό κέντρο στην Αλβανία, όπου σύμφωνα με τους υπεύθυνους του Κέντρου θα εφαρμόζονται τα πιο σύγχρονα πρωτόκολλα χημειοθεραπείας καθώς και οι τελευταίες τεχνικές χειρουργικής ογκολογίας. Ακόμη, διαθέτει πλήρες Καρδιοχειρουργικό κέντρο και κέντρο Επεμβατικής Καρδιολογίας, όπου δίνεται έμφαση στις προηγμένες τεχνικές που ήδη εφαρμόζονται στα νοσοκομεία του Ομίλου. Οι υπεύθυνοι μας εξηγούν ότι για την εξασφάλιση της βέλτιστης δυ-

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

της Αλβανίας Σαλί Μπερίσα, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρόεδρος της MIG και Αντιπρόεδρος του Ομίλου ΥΓΕΙΑ, Ανδρέας Βγενόπουλος, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιου, μέλη της Αλβανικής κυβέρνησης και πλήθος εκπροσώπων ιατρικού και επιχειρηματικού κόσμου των δύο χωρών. Το «καλύτερο νοσοκομείο στα Βαλκάνια», χαρακτήρισε ο κ. Βγενόπουλος το ΥΓΕΙΑ των Τιράνων κατά το χαιρετισμό του ενώ παράλληλα έστειλε το μήνυμα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα πως «η Αλβανία είναι μια φιλόξενη και φιλική χώρα σε ό,τι αφορά την προσέλκυση επενδύσεων». Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας κ. Σαλί Μπερίσα ευχαρίστησε προσωπικά τον κ. Βγενόπουλο για την εμπιστοσύνη που έδειξε στην Αλβανία προκειμένου να υλοποιήσει μια τόσο μεγάλη επένδυση, και μάλιστα στον τομέα της υγείας, ο οποίος διανύει όπως επισήμανε μια δύσκολη περίοδο με πολλά προβλήματα.

ΠΕΤΡΟΣ ΛΟΥΚΑΣ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ

νατής διάγνωσης, υπάρχει δυνατότητα σύνδεσης για αποστολή εικόνας και δεδομένων (τηλεϊατρική) του Νοσοκομείου με τα υπόλοιπα Νοσοκομεία του Ομίλου στην Ελλάδα. Μάλιστα η μεταφορά τεχνογνωσίας από τα Νοσοκομεία του Ομίλου στην Ελλάδα σε ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό επίπεδο είναι δεδομένη

ώστε να υποστηριχτεί η λειτουργία του Νοσοκομείου και να εναρμονιστεί με τα ποιοτικά δεδομένα του Ομίλου Υγεία.

ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ Τα εγκαίνια του νοσοκομείου πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 2010 από τον Πρωθυπουργό της Δημοκρατίας

Στην Αλβανία ο ιδιωτικός τομέας υγείας αποτελεί «παρθένο» επιχειρηματικό πεδίο. Το νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ Τιράνων αποτελεί την πρώτη μεγάλη και ολοκληρωμένη επένδυση σε αυτόν τον χώρο ύψους περίπου 65 εκ. ευρώ, τη δεύτερη μεγαλύτερη επένδυση μετά του ΤΙΤΑΝΑ, σημειώνει ο υποδιευθυντής του νοσοκομείου Πέτρος Λουκάς. Στο ερώτημα αν οι Αλβανοί πολίτες έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στο κόστος των υπηρεσιών υγείας που προσφέρει ένα υπερσύγχρονο νοσοκομείο όπως το Υγεία Τιράνων, ο κ. Λουκάς υπογραμμίζει ότι ένα ικανοποιητικό ποσοστό των πολιτών, (περίπου το 20%), διαθέτει οικονομική άνεση. Επίσης υπάρχουν και πολλοί ξένοι που εργάζονται στη χώρα και απευθύνονται στο νοσοκομείο Υγεία. Σ’όλη τη διάρκεια της συζήτησης με τον κ. Λουκά τονίζεται ότι η Αλβανία είναι μια από τις χώρες που ενδείκνυται για επενδύσεις, σημειώνει αξιοσημείωτη πρόοδο και μάλιστα η ανάπτυξη της περιοχής που κατασκευάστηκε το νοσοκομείο είναι ραγδαία αφού μετά από την επένδυ-

ση του ομίλου δεκάδες άλλα κτήρια αναγέρθηκαν στην περιοχή. Στο ερώτημα με ποιά κριτήρια επιλέχτηκε η Αλβανία για μια τέτοια μεγάλη επένδυση στο χώρο της υγείας, ο κ. Λουκάς απαντά: «κυρίως τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά. Επίσης, πρόκειται για μια χώρα αναπτυσσόμενη στα Βαλκάνια και συγκριτικά με άλλες γειτονικές χώρες θεωρείται πιο φιλική προς την επιχειρηματική κοινότητα όσον αφορά τη σταθερότητα του πολιτεύματος. Η Αλβανία είναι φιλική και ευκίνητη με γρηγορότερα αντανακλαστικά σχετικά με την εξυπηρέτηση και τις αδειοδοτήσεις προς τους επενδυτές, ακόμη και σε σύγκριση με το ελληνικό δημόσιο. Επειδή είναι νέα χώρα προσπαθούν να εφαρμόσουν κατευθείαν ευρωπαϊκές οδηγίες με ορίζοντα να ενταχθούν στην Ε.Ε.. Οπότε σε πολλά πράγματα είναι πιο ευέλικτοι από εμάς. Υπάρχει ένας ενιαίος οργανισμός αδειοδοτήσεων στη χώρα που είναι αρκετά ευέλικτος». Μιλώντας για τον ανταγωνισμό στο χώρο της Υγείας, ο κ. Λουκάς αναφέρει ότι «υπάρχει ένα ιδιωτικό νοσοκομείο που ξεκίνησε τη λειτουργία του περίπου πριν από 5 χρόνια. Ξεκίνησε από Τούρκους επενδυτές και αυτή τη στιγμή έχει περάσει σε χέρια των Αλβανών. Υπήρχε ακόμη μια κίνηση που ξεκίνησε από Αλβανούς αλλά δεν στηρίχθηκε αρκετά και υπάρχουν κόντρες μεταξύ των μετόχων με αποτέλεσμα να μην έχει προχωρήσει. Και υπάρχει και ακόμη μία από Γερμανούς αλλά μικρότερης εμβέλειας. Εμείς είμαστε η μεγαλύτερη επένδυση στο χώρο της υγείας στη χώρα». Τέλος, για το αν υπάρχουν προοπτικές συνεργασίας με το κράτος, όπως ανέφερε στα εγκαίνια του Νοσοκομείου, ο Σαλί Μπερίσα, ο κ. Λουκάς σημειώνει: «Θεωρώ ότι επειδή γινόμαστε κέντρο αναφοράς, ο Αλβανός Πρωθυπουργός εννοούσε γενικώς ότι υπάρχουν προοπτικές το κράτος να συνεργαστεί κάνοντας συμβάσεις με το νοσοκομείο. Για παράδειγμα, στην Αλβανία υπάρχουν αρκετοί νεφροπαθείς και το δημόσιο σύστημά τους δεν μπορεί να καλύψει τις αιμοκαθάρσεις. Αυτή τη στιγμή επιδοτούν άλλα κέντρα για τα σκοπό αυτό. Στην Αλβανία δεν υπάρχει ασφαλιστικός φορέας με τον τρόπο που λειτουργούν στην Ελλάδα το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ και ο ΟΓΑ. Στην Αλβανία, στον τομέα της υγείας, λειτουργούν με προϋπολογισμό, όπου ο κρατικός φορέας διαθέτει ένα ποσό το οποίο μοιράζεται στα νοσοκομεία».

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΟΙ ΠΙΕΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ «17Η ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΙΡΑΝΩΝ KLIK EKSPO» ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΩΓΗ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΠΙΕΡΙΑΣ

ΕΝΤΟΝΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΛΟΓΩ ΚΡΙΣΗΣ ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑΠΡΟΪΟΝΤΑ

τη 17η Διεθνή Έκθεση των Τιράνων, στην Αλβανία, που πραγματοποιήθηκε στις 25-30 Νοεμβρίου στο σύγχρονο εκθεσιακό κέντρο «Palace of Congresses», συμμετείχε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά το Επιμελητήριο Πιερίας μαζί με 20 επιχειρήσεις του νομού. Σε κεντρικό σημείο του εκθεσιακού χώρου, το περίπτερο του Επιμελητηρίου Πιερίας προσέλκυσε το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών. Σημειώνεται ότι το Επιμελητήριο Πιερίας και στη φετινή διοργάνωση ανέλαβε το κόστος ενοικίασης συγκεκριμένου χώρου τον οποίο διέθεσε δωρεάν στα μέλη του στηρίζοντας την προσπάθειά τους να βγουν εκτός συνόρων. Επίσης, διεκπεραίωσε την απαιτούμενη γραφειοκρατική διαδικασία

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

της συμμετοχής των πιερικών επιχειρήσεων στην έκθεση αλλά και άνοιξε διαύλους επικοινωνίας με θεσμικούς φορείς της περιοχής όπως η Ελληνική Πρεσβεία και το Γραφείο του Εμπορικού Ακολούθου στα Τίρανα. Επιχειρηματίες που συμμετείχαν στην έκθεση έδωσαν το στίγμα της παρουσίας τους στα Τίρανα απαντώντας στις παρακάτω τρεις ερωτήσεις: Συμμετείχατε άλλη φορά στη Διεθνή Έκθεση των Τιράνων; Με ποια προοπτική αποφασίσατε να λάβετε μέρος; Η οικονομική κρίση εντείνει τον εξαγωγικό προσανατολισμό σας; Πιστεύετε ότι υπάρχουν δυνατότητες συνεργασίας με τα Τίρανα;

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, «ΤΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΕΠΕ» Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχουμε στη Διεθνή Έκθεση των Τιράνων. Η παρουσία των επιχειρήσεων σε κάθε έκθεση είναι επιβεβλημένη ώστε να διαπιστώσουμε από κοντά τις δυνατότητες συνεργασιών που υπάρχουν σε κάθε περιοχή. Από την ίδρυσή μας, το 2001, έχουμε εξαγωγικό χαρακτήρα. Προς το παρόν διαφαίνεται ότι για το δικό μας προϊόν δεν υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες στην Αλβανία γιατί δεν υπάρχει αντίστοιχη βιομηχανία. Ίσως να υπάρχει ενδιαφέρον από μεμονωμένες περιπτώσεις. Νομίζω στο άμεσο μέλλον θα αναπτυχθεί και αυτός ο τομέας στην Αλβανία καθώς σημειώνει πρόοδο τα τελευταία χρόνια.

ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ, “NATURA EBEE” – ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ / ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχουμε στη συγκεκριμένη έκθεση και μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά τις δυνατότητες που υπάρχουν για συνεργασίες. Σίγουρα η κρίση επιτείνει τις προσπάθειές μας για εξωστρέφεια. Είναι μια αναπτυσσόμενη χώρα και πιστεύουμε ότι υπάρχουν ευκαιρίες για συνεργασία. Αν και δεν είναι εύκολο, λόγω της νοοτροπίας του κόσμου απέναντι σε προϊόντα όπως τα δικά μας.

ΧΑΡΜΠΙΔΗΣ ΜΑΝΟΣ, «OPSIS AE» ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχουμε σε έκθεση στην Αλβανία με στόχο να διευρύνουμε τις εργασίες μας και εδώ. Έχουμε εξαγωγικό χαρακτήρα ως επιχείρηση. Ήδη δουλεύουμε με την Κύπρο και προσπαθούμε να επεκταθούμε και στις Βαλκανικές χώρες. Η οικονομική κρίση σίγουρα επιτείνει την προσπάθεια για εξωστρέφεια γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχει η εργασιακή ζήτηση του παρελθόντος. Έτσι, κυρίως οι παραγωγικές επιχειρήσεις αναγκάζονται να απευθυνθούν σε άλλες χώρες. Ναι υπάρχουν προοπτικές συνεργασιών γιατί είναι μια αναπτυσσόμενη χώρα και ιδίως στο κλάδο μας, που είναι ο κατασκευαστικός, η Αλβανία σημειώνει μεγάλη πρόοδο.

ΛΕΟΝΙΔΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΛΕΟΝΙΔΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΑ» Συγκεκριμένα στην Αλβανία είναι η πρώτη φορά που ερχόμαστε. Συμμετέχουμε στην έκθεση με τη συμβολή του Επιμελητηρίου Πιερίας και θέλουμε να διαπιστώσουμε αν υπάρχει ενδιαφέρον για εξαγωγές και στην Αλβανία. Έχουμε εξαγωγικό προσανατολισμό εδώ και αρκετά χρόνια. Εξάγουμε σε αρκετές χώρες όπως Ρουμανία, Κύπρο, Τυνησία. Δεν ξέρουμε αν το αντικείμενό μας θα έχει ζήτηση εδώ αν και ο κατασκευαστικός κλάδος στη χώρα βρίσκεται σε άνοδο.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΑΔΑΜΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΟΣ – ΚΙΤΡΟΣ ΠΙΕΡΙΑΣ Είναι η τρίτη φορά που συμμετέχω στην έκθεση. Όλα αυτά τα χρόνια ξεκίνησαν κάποιες επαφές και συνεργασίες και πιστεύω ότι η επιχείρηση θα έχει θετικό αποτέλεσμα. Συνάντησα και κάποιους έλληνες που πλέον δραστηριοποιούνται εδώ και κάνω επαφές για συνεργασίες. Η οικονομική κρίση μας εξαναγκάζει να απευθυνθούμε προς νέες αγορές κυρίως τις αναπτυσσόμενες. Η επιχείρησή μας έχει εξαγωγική δραστηριότητα προς Αυστρία και Γερμανία. Στην Αλβανία δεν εξάγουμε ακόμη, αν και υπάρχουν μεμονωμένοι πολίτες που κάθε χρόνο αναζητούν το κρασί σ’ αυτή την έκθεση. Αυτό είναι θετικό για την αναγνωρισιμότητα του προϊόντος. Ανάλογα το προϊόν. Το δικό μας προϊόν δεν είναι εύκολο να μπει στα ράφια των σούπερ μάρκετ απευθείας εκτός κι αν βρεθεί κάποιος αντιπρόσωπος που θα ενδιαφερθεί. Το θετικό είναι ότι τα ελληνικά προϊόντα μετρούν πολύ στην κοινή γνώμη της Αλβανίας. Δηλαδή ό,τι είναι ελληνικό, είναι και καλό.

ΤΣΑΟΥΣΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, «ΤΣΑΜΗ ΑΕΒΕ» ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΙΑ

ΒΟΥΤΣΑΣ ΣΤΡΑΤΟΣ, «Ε. ΒΟΥΤΣΑΣ & ΣΙΑ» ΑΡΜΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΑΚΙΔΙΩΝ

Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχουμε στην έκθεση. Η οικονομική κρίση είναι ένας βασικός λόγος για να ενεργοποιηθούμε ακόμη περισσότερο εκτός συνόρων. Η Αλβανία έχει άνοδο στον κατασκευαστικό κλάδο και πολλές ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται ήδη εδώ. Προσπαθούμε να μπούμε σ’ αυτή την αγορά. Δεν είναι εύκολο αλλά ούτε και ακατόρθωτο. Χρειάζεται δουλειά.

Είναι η πρώτη φορά που η επιχείρησή μας συμμετέχει στην Αλβανία με στόχο να συνάψουμε συνεργασίες.Έχουμε εξαγωγικό προσανατολισμό ανεξαρτήτως της οικονομικής κρίσης. Στην Αλβανία υπάρχουν πολλά κενά και γι αυτό μεγάλες δυνατότητες συνεργασιών.

ΝΤΟΥΦΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, «PHARMA ΠΙΕΡΙΑΣ» ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχουμε στην έκθεση. Η Αλβανία μας ενδιαφέρει πάρα πολύ κυρίως γιατί είναι από τις χώρες που πληρώνουν ακόμη μετρητοίς. Μας ενδιαφέρουν βέβαια και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Μας ενδιαφέρουν πολύ οι εξαγωγές και ειδικότερα το τελευταίο διάστημα που υπάρχει αυτή η οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Είναι πολύ εύκολη αγορά γιατί γνωρίζουν και προτιμούν τα Ελληνικά προϊόντα. Βέβαια μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε αυτό για καμιά πενταετία ακόμη γιατί τουλάχιστον στο χώρο των τροφίμων δεν υπάρχει ακόμη βιομηχανική ή βιοτεχνική παραγωγή.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΚΑΡΑΔΟΥΚΑΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ, «PIER ROLL ΑΕ» - ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Είναι η πρώτη μας φορά στην έκθεση με στόχο να διαπιστώσουμε το ενδιαφέρον που υπάρχει για το αντικείμενό μας. Έχουμε καθαρά εξαγωγικό προσανατολισμό και προσπαθούμε να διεισδύσουμε σε αρκετές χώρες ώστε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί. Η ανταγωνιστικότητά μας στηρίζεται στην ποιότητα του προϊόντος και στις τιμές μας. Στην Αλβανία υπάρχουν αρκετές προοπτικές για συνεργασία.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: ΟΙΒΑΡΒΑΡΟΙ ΖΗΤΟΥΝ ΜΙΑ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ… Συνέντευξη στον Αλέξη Σωματαρίδη και τη Μάρω Κορομήλη

νήκουμε στη Δύση ή την Ανατολή; Στο ρητορικό ερώτημα που απασχολεί κατά καιρούς τους Έλληνες ζητήσαμε να απαντήσει ο συγγραφέας και κριτικός Δημοσθένης Κούρτοβικ. Οι ιδεολογικές εμμονές που ταλανίζουν τους Έλληνες από την περίοδο του μεσοπολέμου φαίνεται ότι έχουν απαντηθεί οριστικά και μετά γνώσεως λόγου ο συγγραφέας δηλώνει, «πατούμε με το ένα πόδι στην Ανατολή και το άλλο στη Δύση και αυτή είναι η γοητεία μας». Όσο για το εάν είμαστε Βαλκάνιοι και εδώ η απάντηση είναι καταλυτική. «Είμαστε Βαλκάνιοι όσο κι αν δεν το θέλουμε».

Για τις διαφορές μας και αν αυτές θα γεφυρωθούν ο συγγραφέας είναι απόλυτος ότι δεν θα εκλείψουν στη βαλκανική γειτονιά μας. «Πιστεύω στη φιλία μεταξύ ανθρώπων, όχι λαών ή εθνών. Κάτι τέτοιο, που έχει ειπωθεί πολλές φορές, δεν μπορεί να υπάρξει». Με το βιβλίο του «Τι ζητούν οι βάρβαροι» υπονομεύει την κυρίαρχη πολιτικοοικονομική θέση ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να είναι μέρος του βαλκανικού προβλήματος αλλά η λύση του. Εξηγεί μάλιστα γιατί η Ελλάδα είναι - και δεν μπορεί παρά να είναι- μέρος αυτού του προβλήματος. Κατά το συγγραφέα μπορεί ίσως οι Βαλκάνιοι να θέλουν να υπερβούν τους εθνικισμούς τους και να ζήσουν ειρηνικά μεταξύ τους, όμως δεν καταφέρνουν να διαχειριστούν το γεγονός ότι διεκδικούν ο καθένας

χαίο ελληνικό στοιχείο να λένε ότι είναι της περιοχής. Είναι ιλλυρικό.

τους την ίδια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά... Ποιά θέση κατέχει η αρχαία Ελλάδα στο βαλκανικό γίγνεσθαι; Και οι Σέρβοι και οι Βούλγαροι και οι Σκοπιανοί και οι Ρουμάνοι και οι Τούρκοι περισσότερο θεωρούν σημείο αναφοράς την Αρχαία Ελλάδα. Εκεί που τα πράγματα είναι διαφορετικά είναι στην Αλβανία. Εκεί υπάρχει ένας ανταγωνισμός. Ενώ οι άλλοι λαοί γύρω μας αναγνωρίζουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες είναι ο αρχαιότερος λαός της περιοχής, αυτοί μετέδωσαν τα φώτα, οι Αλβανοί προβάλλουν την Ιλλυρική καταγωγή τους για την οποία υποστηρίζουν ότι είναι ακόμα πιο αρχαιότερη από την ελληνική. Έχουν αναπτύξει μια ιδεολογία προς αυτή την κατεύθυνση την περίοδο του κομμουνισμού και με τα βιβλία του Κανταρέ ο οποίος θεωρεί περίπου ότι τα ομηρικά έπη είναι ιλλυρικά έπη. Εκεί δημιουργούνται οι ανταγωνισμοί. Δεν είναι επίσημη άποψη της ιστοριογραφίας τους. Δεν θα μπορούσε να είναι. Αλλά έχουν την τάση όπου υπάρχει αρ-

Η διανόηση στις Βαλκανικές χώρες αναπτύσσει έναν νεοεθνικισμό, με εξαίρεση την Τουρκία. Στην Τουρκία δεν καλλιεργούνται από τους διανοούμενους εθνικιστικές τάσεις, άλλωστε φαίνεται από αυτά που γράφουν και από αυτά που λένε. Είναι οι πιο άνετοι στο θέμα των εθνικών διαφορών, είναι ανοικτοί. Λογοτέχνες και διανοούμενοι παραδέχονται εύκολα ότι ως έθνος έχουν κάνει εγκλήματα στο παρελθόν, ότι ήταν σφαγή αυτό που έγινε στη Σμύρνη. Παραδέχονται αυτά που έγιναν στον Πόντο. Για την Κωνσταντινούπολη το έχουν παραδεχτεί από καιρό. Πώς μας βλέπουν ως άτομα οι βόρειοι γείτονές μας; Νομίζω και πάλι ότι την καλύτερη αντιμετώπιση την έχουμε από τους Τούρκους. Οι Τούρκοι χαίρονται πάρα πολύ όταν συναντούν Έλληνα, όσο παράξενο κι αν φανεί. Οι Σέρβοι θα έλεγα ίσως με κάποια υπερβολή, ότι κάνουν πως χαίρονται όταν μας βλέπουν, διότι ακόμα είμαστε ο μόνος λαός που τους αποδέχεται. Διάβαζα μια συνέντευξη μας Σερβίδας φοιτήτριας η οποία έλεγε ζώντας στην Αθήνα, ότι είναι η μόνη χώρα στην οποία μπορώ να πω άνετα ότι είμαι από τη Σερβία χωρίς να κατεβάσουν τα μούτρα οι άλλοι. Οι Βούλγαροι επίσης μας σέβονται. Έχουν θετική στάση απέναντι στους Έλληνες. Οι Ρουμάνοι επίσης έχουν θετική στάση απέναντί μας. Αλλά κλείνουν προς την άποψη ότι δεν είναι Βαλκάνιοι. Θέλουν να είναι κοντά με τη Γαλλία, έχουν καλλιεργήσει τέλος πάντων μια τέτοια θεωρία.

Οι Σκοπιανοί επίσης περιέργως, σε ατομικό επίπεδο έχουν μια πολύ θετική στάση απέναντι στους Έλληνες. Οι Αλβανοί πάντα ο πιο ευπροσάρμοστος λαός των Βαλκανίων. Είναι σωστοί χαμαιλέοντες, θα μπορούσαν πάρα πολύ εύκολα να γίνουν Έλληνες. Το έλεγε ο Κώστας Μπίρης, ένας άνθρωπος με φωτισμένο μυαλό, συντηρητικός, που έλεγε πως από όλους τους λαούς των Βαλκανίων εκείνοι με τους οποίους θα μπορούσαμε να έλθουμε σε επιμειξία χωρίς να χάσουμε τη φυλετική μας ιδιοσυστασία είναι οι Αλβανοί. Πόσο η ιστορία βαραίνει τις σχέσεις μας; Πάρα πολύ. Αν ξύσουμε την πολιτισμένη επιφάνεια, υπάρχουν μνήμες που ξυπνούν ανταγωνιστικά αισθήματα. Αναμνήσεις του κακού που μας έκαναν ή νομίζουμε ότι μας έκαναν. Βλέπετε, με αφορμή την εκλογή Μπουτάρη, υπήρχε δήλωση του Ψωμιάδη ότι «εγώ ποτέ δεν θα ψηφίσω κάποιον που θέλει να ξαναφέρει στη Θεσσαλονίκη τον Κεμάλ Ατατούρκ». Βλέπετε ότι το ποντιακό στοιχείο, στο οποίο απευθυνόταν αυτό το σλόγκαν, είναι πιο ευαίσθητο σε θέματα που αφορούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πώς λειτούργησε η εθνική απομόνωση της περασμένης 50ετίας στα στοιχεία που μας ενώνουν ή μας χωρίζουν; Έπαιξε τεράστιο ρόλο. Με την άρση όμως της απομόνωσης επανήλθαν τα μυθολογικά στοιχεία της ταυτότητας των άλλων. Δηλαδή τα στερεότυπα. Και τα θετικά και τα αρνητικά. Την ίδια περίοδο όντας αυτοί αποκλεισμένοι και απομονωμένοι στα κράτη τους, γιατί εμείς μπορούσαμε να πάμε στις χώρες

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ŘĿņ ĿĹņĻŃ ľŎņĻōŕņ ņĻ ŉĻŊĻľĿŐŕēĻŌōĿ ŕōŃ ĿēĿĹŋ ňŃ ĖŅŅŁņĿŋ ĿĹēĻŌōĿ ōŕŌň ŅĹĽň ŉĻŊĻĽŒĽŃńňĹ ŌĻņ ŐŗŊĻ īŊķŉĿŃ ņĻ ŇĻņĻļŊňŖēĿ ōŁņ ŉĻŊĻĽŒĽŃńŕōŁōĶ ēĻŋ ōŁņ ľŁēŃňŎŊĽŃńŕōŁōĶ ēĻŋ τους, είχαν μια αντίληψη μυθική. Ο Έλληνας γι αυτούς ήταν κάτι εντελώς ξεχωριστό. Στη Ρουμανία λειτουργεί πάρα πολύ και η ανάμνηση των Φαναριωτών. Των Ελλήνων ηγεμόνων της Βλαχίας και Μολδαβίας. Οι ελληνικές σπουδές στη Ρουμανία είναι πιο ανεπτυγμένες από ό,τι στις άλλες βαλκανικές χώρες. Πολλοί Ρουμάνοι γράφονται στο Πανεπιστήμιο στα τμήματα νεοελληνικής φιλολογίας. Πώς αντιμετωπίζονται σήμερα τα παραμορφωτικά κάτοπτρα που διαμόρφωσαν οι ιδεολογίες του περασμένου αιώνα; Οι διαχωρισμοί φασίστες – κομμουνιστές και άλλα; Νομίζω ότι παίζουν έναν ολοένα και μικρότερο και αμελητέο ρόλο πια. Πρώτα – πρώτα οι διαχωρισμοί αυτοί δεν λένε και πολλά πράγματα στις γενιές αυτές. Και στις παλιότερες γενιές έχει μείνει όχι η ιδεολογική πίστη, αλλά η αίσθηση ότι στις χώρες αυτές παλιά ζούσαν καλύτερα. Δεν ανησυχούσαν για το αύριο. Αλλά όχι ιδεολογική προσχώρηση στον κομμουνισμό. Εθνικιστικές συνειδήσεις και ιδεοληψίες του παρελθόντος φαίνεται μας καταδικάζουν να ζούμε χώρια. Βλέπετε να αλλάζει αυτό; Ο αυριανός ανταγωνισμός ανάμεσα στους Βαλκανικούς λαούς, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος θα γίνεται για τη διαχείριση της Βαλκανικής κοινωνίας. Δηλαδή υπάρχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και γενικά υπάρχει στην παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα ένας άτυπος καταμερισμός εργασίας. Ένας σαφής καταμερισμός οικονομικών δραστηριοτήτων και ένας άτυπος καταμερισμός πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Οι χώρες του πυρήνα Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Αμερική από την άλλη πλευρά θα παράγουν τη σοβαρή κουλτούρα. Φιλοσοφία, σοβαρό μυθιστόρημα, σοβαρή μουσική και οι χώρες της περιφέρειας θα παράγουν ότι απομένει. Δεν ξέρω αν είναι κατευθυνόμενο αλλά είναι η λειτουργία της οικονομίας. Οι χώρες αυτές εφόσον είναι ισχυρές και υπαγορεύουν τις πολιτικές και οικονομικές

κατευθύνσεις, υπαγορεύουν και τη λογοτεχνία. Το βλέπουμε και σε μας. Οτιδήποτε όσο ασήμαντο κι αν είναι και παράγεται στην Αμερική ή τη Γαλλία έρχεται στην Ελλάδα μετά πολλών επαίνων και διαφημίζεται. Δεν γίνεται το ίδιο ούτε για τα σπουδαία ελληνικά βιβλία. Δεν είναι εύκολο να περάσουν στην Αγγλία π.χ.Λειτουργεί μια προκατάληψη που σπρώχνει τις χώρες της περιφέρειας να ταυτιστούν με τα στερεότυπά τους στα μάτια των άλλων. Πώς θα γίνει η διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς σήμερα. Εμείς εδώ κυριαρχούμε έτσι δεν είναι; Κυριαρχούσαμε και σήμερα δεν μπορούμε να το παρουσιάσουμε τόσο πειστικά. Αν εξαιρέσει κανείς το ήλιος – θάλασσα στο οποίο σαφώς υπερέχουμε αν και οι Τούρκοι έχουν αρχίσει να κάνουν πολύ σπουδαία δουλειά προς την ίδια κατεύθυνση. Αλλά ας πούμε εντάξει η αρχαιότητα μας ανήκει. Αλλά οι άλλοι έχουν πιο αυθεντικές παραδόσεις. Που μπορεί να είναι και δικές μας παραδόσεις αλλά αυτοί τις διατηρούν. Γιατί ακριβώς είναι πιο καθυστερημένοι. Η μουσική, ο χορός, η φιλοξενία. Όλα τα στοιχεία που έκαναν άλλοτε την Ελλάδα γραφική και εξωτική έχουν χαθεί. Η Ελλάδα δεν είναι πλέον για τον ξένο εξωτική αλλά δεν είναι και σύγχρονη χώρα με την έννοια που είναι σύγχρονη χώρα η Γαλλία. Και αυτό δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στους γύρω λαούς. Αυτοί κρατούν περισσότερο ζωντανό το εξωτικό στοιχείο.Και θα αξιοποιήσουν για λόγους επικοινωνιακούς, τουριστικούς. Ακόμα είναι καινούργιοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κύριε Κούρτοβικ ανήκουμε στη Δύση, στην Ανατολή ή είμαστε απλά Βαλκάνιοι; Εμείς πατάμε με το ένα πόδι στη Δύση και το άλλο στην Ανατολή. Εγώ πιστεύω ότι είμαστε Βαλκάνιοι, παρόλο που δεν θέλουμε να είμαστε Βαλκάνιοι. Τελικά κανένας δεν θέλει να είναι Βαλκάνιος; Αυτό περιλαμβάνεται στο μυθιστόρημα. Κανένας

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

δεν θέλει να είναι Βαλκάνιος, με διάφορες ιστορικές προφάσεις. Αλλά όλοι είναι Βαλκάνιοι. Η Ελλάδα είχε καταφέρει τα τελευταία 30 χρόνια να μην θεωρείται βαλκάνια χώρα στο εξωτερικό. Και σήμερα ακόμη όταν λένε Βαλκάνια δεν εννοούν πια την Ελλάδα, εννοούν τις άλλες χώρες. Αλλά νομίζω ότι στο προσεχές μέλλον θα ξαναγίνουμε κι εμείς Βαλκάνιοι. Η θέση της Ελλάδας με το ένα πόδι στην Ανατολή και το άλλο πόδι στη Δύση θα μπορούσε να την κάνει ενδιαφέρουσα και ίσως την κάνει ενδιαφέρουσα. Διότι μετέχει δύο διαφορετικών πολιτισμών, είναι γέφυρα και βρίσκεται σε μια διαρκή ένταση. Γιατί βλέπουμε στην ιστορική διαδρομή του ελληνικού κράτους, άλλοτε να υπερισχύει το δυτικό στοιχείο και άλλοτε το ανατολικό. Άλλοτε υπερισχύει η τάση προς τη Δύση και άλλοτε προς την Ανατολή. Και η ισορροπία είναι δυναμική αλλά πάντα ασταθής. Θα μπορούσε να είναι πλούτος και είναι πλούτος σε μεγάλο βαθμό. Δηλαδή έχουμε τον Παπαδιαμάντη αλλά έχουμε και τον Ροϊδη. Γιατί πρέπει να έχουμε ή τον έναν ή τον άλλο. Για καιρό κάθε τι πατριωτικό, θεωρήθηκε κατακριτέο και εθνικιστικό. Μήπως πρέπει να ανακαλύψουμε και πάλι τον πατριωτισμό των Ελλήνων; Πιστεύω ακράδαντα σ’ αυτό. Πρέπει να τον ανακαλύψουμε, αλλά να τον ανακαλύψουμε αλλού και όχι σε εθνικιστικές κορώνες καταγωγής και περί δικαίου, ότι πάντα εμείς έχουμε δίκαιο και οι άλλοι έχουν άδικο. Πατριώτης Έλληνας είναι για μένα αυτός που αγαπάει την πα-

τρίδα του τόσο ώστε να σέβεται να καταλαβαίνει αυτό που καταλαβαίνουν οι ξένοι και δυσκολευόμαστε εμείς. Ότι δηλαδή ζούμε σε έναν ευλογημένο τόπο και αυτόν πρέπει να φυλάγουμε ως κόρη οφθαλμού. Μας ζηλεύουν για τη φύση μας, μας ζηλεύουν για το τοπίο μας. Εμείς κάνουμε ότι μπορούμε να το χαλάσουμε αυτό. Ο πατριωτισμός στο μέλλον θα πρέπει να έχει αυτή την κατεύθυνση. Σεβασμό και διαφύλαξη της φύσης, του τοπίου που δεν είναι σκηνικό μονάχα. Είναι ο πολιτισμός μας. Και δεύτερον μια αναθέρμανση – αναβίωση του εθνικού φιλότιμου. Δεν είναι δυνατόν να παραδεχόμαστε ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε τόσο λίγο παραγωγικοί σαν χώρα. Πρέπει να ξαναβρούμε την παραγωγικότητά μας, την δημιουργικότητά μας.

Τι ζητούν τελικά οι βάρβαροι, ποιό είναι το συμπέρασμα; Οι βάρβαροι ζητούν μία θέση στην καρδιά μας. Ζητούν μία θέση στην κουλτούρα μας. Γιατί η βαρβαρότητα έχει και ένα στοιχείο υγείας. Γιατί λέμε ότι οι βάρβαροι κατέστρεψαν τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ταυτόχρονα όμως ανανέωσαν το δυτικό πολιτισμό. Διότι κουβαλούσαν αυτή την ορμή και το αδιάφθορο που είχε καταστραφεί στην αστική ζωή των πόλεων και μπόρεσαν να πάρουν πρώτα – πρώτα κάποιες ρωμαϊκές αξίες διαχρονικές, να τις συνεχίσουν, να τις μεταλαμπαδέψουν στις δικές τους περιοχές και να δώσουν πριν διαφθαρούν και αυτοί μια νέα ζωική ορμή στον πολιτισμό.

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΠΑΛΙΑΔΕΛΗ: ΜΙΑ ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΠΟΥΔΕΝ ΞΕΧΝΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ... ΕΓΚΑΤΕΛΕΙΨΕ ΓΙΑ ΛΙΓΟ ΤΑ ΕΔΡΑΝΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΒΟΥΛΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΕΘΕΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΜΑΝΘΟ ΜΠΕΣΙΟ, ΣΕ ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΙΓΜΗ, ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΝΟΣ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΠΙΕΡΙΑ.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

μακρά πορεία της στο χώρο της Βεργίνας την καθιστά ευαίσθητη σε κάθε τι που έχει σχέση με το αντικείμενο και η εκτίμησή της στο πρόσωπο του Πιεριέα αρχαιολόγου πολλές φορές τονίστηκε στη διάρκεια της εκδήλωσης που διοργανώθηκε.

Άνθρωπος όμως βαθιά σύγχρονος και με ανησυχίες μίλησε σε μας για τα σημερινά προβλήματα, προτείνοντας λύσεις και καταθέτοντας ιδέες για την τωρινή πορεία μας. Συνέντευξη στη Μάρω Κορομήλη Η επαγγελματική σας ζωή είχε το άγγιγμα της τύχης. Ζήσατε δίπλα σε ένα μεγάλο επιστήμονα το Μανώλη Ανδρόνικο ως βοηθός και διάδοχός του. Ζήσατε και ζείτε μέρες δόξας στη Βεργίνα. Ποια θέση κατέχει στην καρδιά σας η αρχαία πόλη; Θα έλεγα ότι με διαμόρφωσε. Χωρίς αυτή τη μοναδική εμπειρία, από φοιτήτρια, στη συνέχεια συνεργάτης του Μανώλη Ανδρόνικου και τώρα πια διευθύντρια της αρχαιολογικής ανασκαφής, μπορώ να πω ότι είναι όλη μου η ζωή και όχι μόνο η επαγγελματική. Ο Ανδρόνικος σημάδεψε την αρχαιολογία στο Βορειοελλαδικό χώρο και σημάδεψε και τους ανθρώπους που τον εκτίμησαν. Ήταν ένας ενεργός πολίτης, ένας έντιμος επιστήμονας και γι αυτό το λόγο ο κόσμος τον αγάπησε και εξακολουθεί να τιμά τη μνήμη του. Εσείς περισσότερο από τον καθένα γνωρίζετε πως τίποτα από όσα ισχυρίζονται οι βόρειοι γείτονές μας, οι Σκοπιανοί δεν έχει ίχνος αλήθειας. Παρόλα αυτά εμείς οι βόρειοι Έλληνες νοιώθουμε μια ανασφάλεια με όλο αυτό τον παραλογισμό. Πού οφείλεται αυτό; Νομίζω ότι οφείλεται στην κακή ενημέρωση και στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Η πρώτη γνώση μου με το λεγόμενο «Μακεδονικό ζήτημα» έγινε όταν έκανα τη διατριβή μου και ανακάλυψα ότι υπάρχει συζήτηση για τι γλώσσα μιλούσαν οι αρχαίοι Μακεδόνες. Και επειδή στη διατριβή μου είχα επιγραφές του 4ου και 5ου αιώνα έμεινα πραγματικά ξαφνιασμένη ότι έπρεπε να αντιμετωπίσω ένα ζήτημα το οποίο είχε μια βιβλιογραφία μέρος της οποίας έμοιαζε επι-

στημονική αλλά ήταν επιστημονικοφανής στην ουσία και διαστρέβλωνε δεδομένα. Αλλά ένοιωσα επίσης άσχημα γιατί έπρεπε να ενημερωθώ για ζητήματα τα οποία ήταν έξω από την επιστήμη στην ουσία. Αυτό ήταν για μένα το πρώτο σοκ. Ήταν στις αρχές της 10ετίας του 1980. Στις αρχές της 10ετίας του 1990 ταξίδεψα στον Καναδά και την Αυστραλία. Εκεί πλέον αντιλαμβάνομαι τη σοβαρότητα της κατάστασης. Γιατί είδα τους απόδημους έλληνες σ’ αυτές τις χώρες, κατάλαβα τις αντιθέσεις τους με τους άλλους «Μακεδόνες» και αντιμετώπισα την ουσία του ζητήματος στην πράξη του. Ξαφνιάστηκα γιατί η Ελλάδα δεν είχε ενημερωθεί, οι Έλληνες πολίτες δεν ενημερώνονται και οι Έλληνες πολιτικοί δεν κάνουν αυτό που πρέπει

- Να ταυτιστούμε με εθνικισμό ναι. Γιατί επηρεάζει την αντικειμενικότητα της επιστήμης. Εμείς στηριζόμαστε στα επιστημονικά δεδομένα. Από τη μεριά μας αποκαλύπτουμε ως αρχαιολόγοι, ως ιστορικοί κομμάτια της ιστορίας που παραμορφώθηκαν. Δυστυχώς δεν έχει γίνει μια σχεδιασμένη στρατηγική, στην οποία να μετέχουν και να ενημερωθούν πρώτα από όλους οι διπλωματικοί μας ακόλουθοι, για να λειτουργήσουν με επιχειρήματα. Δεν γνωρίζω ίσως να τους αδικώ, αλλά σίγουρα έχουμε χάσει κι εμείς πολύτιμο χρόνο. Από τη θέση σας ως ευρωβουλευτή ποιόν αγώνα δίνετε για το θέμα; Σε κάποια παλιότερη συνέντευξή σας είπατε ότι έχετε κάποια πράγματα κατά νουν.

ĝŎōŕ ŉňŎ ķŐňŎēĿ ŌōŕŐň ŕŅňŃ ňŃ ĖŅŅŁņĿŋ ĠŎŊŒļňŎŅĿŎōķŋ ĻņĿŇĻŊōĸōŒŋ ŉňŅŃōŃńĸŋ łķŌŁŋ ńĻō ĻŊŐĸņ ĽŃĻ ōŁ ŐŗŊĻ ńĻŃ ŕŐŃ ēŕņň ĽŃĻ ōň ħĻńĿľňņŃńŕ ĻŎōĸ ōŁņ ŉĿŊĹňľň ŉňŎ ĿĹēĻŃ ĿĽŗ ĿĹņĻŃ ņĻ ĻŉňńĻōĻŌōĸŌňŎēĿ ōň ŉŊŕŌŒŉň ōŁŋ ŐŗŊĻŋ ŌōŁņ ĠŎŊŗŉŁ να κάνουν σε επίπεδο διπλωματικό. Σας δηλώνω ότι ακόμη και τώρα εδώ στη Βόρεια Ελλάδα, είμαστε περισσότερο ευαισθητοποιημένοι και δυστυχώς όχι τόσο στη Νότια Ελλάδα. Καμιά φορά οι νοτιότεροι Έλληνες δεν καταλαβαίνουν γιατί είμαστε τόσο ευαισθητοποιημένοι με αυτό το ζήτημα. Ταυτιζόμαστε ακόμη με την άποψη επιστημόνων που υποστηρίζουν ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες είναι κομμάτι του αρχαίου ελληνικού κορμού και του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Γιατί λοιπόν να ασχολούμαστε με το ζήτημα. Το ζήτημα αυτό δεν υπάρχει. Δυστυχώς δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ακόμη και οι Έλληνες λοιπόν είναι κακά ενημερωμένοι. Οι επιστήμονες νοιώθουμε από τη μια παροπλισμένοι και από την άλλη ότι υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθούμε εθνικιστές. Είναι τόσο κακό αυτό;

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Έχουν υλοποιηθεί; Δεν έχουν υλοποιηθεί. Στην Ευρωβουλή πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Δυστυχώς η ελληνική άποψη, ακριβώς λόγω της άγνοιας και της κακής ενημέρωσης περνάει σαν μια παράλογη άποψη. Τι θέλετε εσείς οι κακοί Έλληνες, αφού έχετε την Ελλάδα σας κ.λ.π; Δεν καταλαβαίνουν ούτε την αλυτρωτική διάθεση από την άλλη μεριά και όχι τον κίνδυνο αλλά την προσπάθειά τους να πάρουν ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Διαπίστωσα ότι υπάρχει μια δυσπιστία σε όποια αντίδραση έχει σχέση με το «Μακεδονικό». Επιμένουμε να μην μιλούν για Μακεδονία αλλά πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, όταν προκύπτει ζήτημα με κάποιους ευρωβουλευτές. Μερικοί ανήκουν σαφώς σε λόμπυ. Εκεί το θέμα είναι ξεκάθαρο. Το δίλημμα το δικό μου είναι κατ’ αρχήν να μην ξοδέψω την ακαδημαϊκή μου ιδιότητα γκρινιάζοντας για πράγματα που δεν πιάνουν και

τόπο τελικά. Έχω κάνει μια σειρά από ερωτήσεις που έχουν σχέση με το «Μακεδονικό» προσπαθώντας να το κρατήσω και σε ένα επίπεδο που ταιριάζει και σε μένα σαν επιστήμονα. Αυτό που έχουμε στόχο, όλοι οι Έλληνες Ευρωβουλευτές, ανεξαρτήτως πολιτικής θέσης, κατ’ αρχήν για τη χώρα και όχι μόνο για το «Μακεδονικό» αυτή την περίοδο που είμαι εγώ, είναι να αποκαταστήσουμε το πρόσωπο της χώρας στην Ευρώπη. Και αυτό το έχουμε καταφέρει, γιατί καθένας από τους Ευρωβουλευτές μας εκεί, από όλες τις ομάδες επιμένω, είναι σοβαροί άνθρωποι, έχουν ένα κύρος ως αυτόνομες προσωπικότητες. Ο κ.Τσουκαλάς ας πούμε, καθηγητής πανεπιστημίου, ο κ.Σταυρακάκης μεγάλος διάσημος σεισμολόγος κ.α. Ο στόχος αυτή τη στιγμή είναι να αποκαταστήσουμε κυρίως την εικόνα μιας Ελλάδας η οποία περνάει μια κρίση, η οποία έχει προβλήματα ιστορικά. Για το «Μακεδονικό» έχω σκέψεις ακόμα. Επειδή όμως είμαστε σε περίοδο συζητήσεων δεν μπορώ να κάνω κάτι πριν να έχω το Ο.Κ. από το Υπουργείο Εξωτερικών. Για να μην γίνουν πλέον λάθη. Ευρωβουλευτής εδώ και ένα χρόνο και πλέον. Τί είδατε στην Ευρώπη που δεν γνωρίζατε; Κατ’ αρχήν το πρώτο που ένοιωσα ως άτομο, ήταν ότι δεν κουβαλούσα μαζί μου τους τίτλους μου, αλλά έπρεπε να ξαναξεκινήσω από την αρχή. Εκεί στήνεις το πρόσωπό σου ανάλογα με τη δραστηριότητά σου. Το πόσο μετέχεις. Αυτό για μένα ήταν πολύ μεγάλη πρόκληση. Γιατί έχοντας μια δουλειά πλάι μου, ένοιωσα ότι πρέπει να ανακαλύψω ικανότητες που δεν γνώριζα ότι διαθέτω. Το δεύτερο ήταν ότι έπρεπε να μάθω τεχνικές λεπτομέρειες που αφορούν τις διαδικασίες. Έχω την εξαιρετική τύχη να έχω κοντά μου πέρα από τους καλούς συναδέλφους και πολύ καλούς συνεργάτες τους οποίους επέλεξα εγώ. Οι οποίοι αντιμετωπίζουν την ιδιότητά μου σαν ομάδα. Αλλά η δουλειά που έχουμε να κάνουμε είναι μεγάλη. Αν θέλει κανείς να ασχοληθεί σοβαρά πρέπει να διαθέσει ατέλειωτες ώρες. Παρόλο που είμαι στην επιτροπή πολιτισμού λόγω ιδιότητας και παρότι έχω αναλάβει σημαντικές δράσεις να εισηγηθώ, να διορθώσω και άλλα πολλά, η πιο ενδιαφέρουσα επιτροπή στην οποία συμμετέχω είναι η επιτρο-

πή αναφορών, στην οποία καταλήγουν παράπονα Ευρωπαίων πολιτών και αφορούν σε κακή διοίκηση στα κράτη από τα οποία προέρχονται ή στα κράτη στα οποία διαμένουν. Κι από εκεί προκύπτει μια εικόνα η οποία δείχνει ότι η Ελλάδα δεν είναι πάντα από τις χειρότερες. Ζητήματα παραβίασης περιβαλλοντικών όρων έχουμε πολλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, ακόμα και σε βόρειες. Εκεί προκύπτει μια άλλη εικόνα για τη χώρα, όχι ότι είμαστε καλά. Αλλά δεν είμαστε οι μόνοι. Ακόμα, προσπαθούμε να αναμορφώσουμε... την εικόνα μας στην Ευρώπη. Και εδώ μας αντιμετωπίζουν με σεβασμό. Στις δύο τελευταίες συνεδριάσεις του Ευρωκοινοβουλίου μίλησαν όλες οι πτέρυγες υπέρ της Ελλάδος για το ζήτημα της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Η εκτίμησή μου είναι, ότι τελικά οι ηγέτες φταίνε πολύ περισσότερο. Το Ευρωκοινοβούλιο αυτή τη στιγμή είναι το πιο προοδευτικό κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τα όργανα. Είναι πιο προοδευτικό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πιο συνεκτικό σε σχέση με τους 27 αντιπροσώπους των κρατών. Από την αίσθηση που αποκομίσατε αυτό το χρόνο πιστεύετε ότι μπορούμε να λειτουργήσουμε ως κοινωνία με συνοχή, να γίνει δηλαδή πραγματικότητα η Ευρώπη των λαών; Το πιστεύω βαθύτατα. Εφόσον χρησιμοποιήσουμε όχι μόνο τον πολιτισμό και τη γνώση της ιστορίας των άλλων ως εργαλείο αλλά εφόσον οι Ευρωπαίοι ηγέτες υποστηρίξουν αυτή τη συνοχή. Η περίοδος της κρίσης στην Ελλάδα έβγαλε στην επιφάνεια κρυμμένους ανταγωνισμούς και εχθρότητες από συγκεκριμένους λαούς. Είναι σαν να μας περίμεναν στη γωνία. Πόσο βαθύτερα βρίσκεται αυτό; Δεν είναι βαθύτερο, όχι. Μου έκανε εντύπωση,

īŃŌōĿŖŒ ŅňŃŉŕņ ŕōŃ ň ŌŖĽŐŊňņňŋ ŉňŅŃōŃŌēŕŋ ēĻŋ ĿĹņĻŃ ńĻŃ ň ŉňŅŃōŃŌēŕŋ ōŁŋ ńĻłŁēĿŊŃņŕōŁōĻŋ ēĻŋ ľĿņ ĿĹņĻŃ ēŕņň ōĻ łķĻōŊĻ ňŃ ńĻŅŅŃōķŐņĿŋ ĝŎōŕ łĻ ĸōĻņ ōň ńĻŅŖōĿŊň ĿŉŃŐĿĹŊŁēĻ ŕōŃ ĿĹēĻŌōĿ ĻŉŕĽňņňŃ ōŒņ ĻŊŐĻĹŒņ ēĻŋ ŉŊňĽŕņŒņ θετική εντύπωση, ότι όλες σχεδόν οι πτέρυγες ήταν με την Ελλάδα. Δεν υπάρχει δηλαδή κάτι όπως π.χ οι Γερμανοί με τους οποίους ήμασταν αντίθετοι κάποια χρονική στιγμή, το βγάζουν τώρα; Όχι, απλώς οι Γερμανοί, όντας η πιο δυναμική χώρα δεν προασπίζεται μόνο τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τα δικά τους. Ποιός από τους νόμους των αρχαίων Ελλήνων νομοθετών θα μπορούσε να εφαρμοστεί επιτυχώς σήμερα για να ξεπεράσουμε τη σημερινή κρίση; Πολύ δύσκολη ερώτηση. Οι νόμοι του Κλεισθένη ίσως. Έχω την εντύπωση πως το πρώτο που χρειάζεται είναι να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους πολιτικούς μας. Και να πείσουμε τους πολίτες ότι οι δύσκολοι καιροί που περνούμε μπορούν να ξεπεραστούν. Εγώ είμαι αισιόδοξη κατά βάσιν. Και ίσως είναι η ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τον πολύ χαλαρό τρόπο ζωής όλων αυτών των χρόνων; Περάσαμε μια περίοδο πλασματικής ευμάρειας. Οι νέοι είναι περισσότερο έτοιμοι να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Και σ’ αυτό πρέπει να τους βοηθήσουμε. Και είμαι σίγουρη και της πολιτείας βοηθούσης ότι ίσως αλλάξουν τα πράγματα. Πηγαίνοντας στην Ευρώπη και γυρνώντας από κει διαπιστώνω ότι η εικόνα που

έχουμε από την Ελλάδα όταν είμαστε στην Ελλάδα είναι μια εικόνα μαύρης απογοήτευσης. Στο εξωτερικό δεν είναι έτσι. Οι ειδήσεις δεν σκανδαλολογούν, δεν κουτσομπολεύουν. Φταίνε πάρα πολύ τα media στη δημιουργία τουλάχιστον μιας πολύ απαισιόδοξης ατμόσφαιρας. Δεν λέω ότι τα πράγματα είναι καλά. Αλλά εκτιμώ ότι πρέπει πλέον να βοηθήσουν προκειμένου να ανέβει η ψυχολογία. Αυτό θα επηρεάσει και την ανάπτυξη. Με ποιά περίοδο της αρχαίας Ελλάδας μοιάζει η σημερινή; Ο Μανώλης Ανδρόνικος έλεγε ότι ο μόνος τρόπος να πείσουμε τον κόσμο ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, είναι να τους δείξουμε ότι έχουμε τα ίδια ελαττώματα. Νομίζω ότι ίσως ο 4ος αιώνας π.Χ. που παρουσίαζε σε ό,τι αφορά την Αθηναϊκή Δημοκρατία μια βαθμιαία απογοήτευση στις αρχές της και καταστρατήγηση από τους πολιτικούς της . Μια αυτοκρατορία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας με δημαγωγούς όπως έχουμε και τώρα, και την πτώση της μετά. Και μετά προκύπτει ο Φίλιππος που αλλάζει τα πράγματα και μετά ο Αλέξανδρος που τα αλλάζει ακόμα περισσότερο. Η καταγωγή μας από τους αρχαίους Έλληνες είναι ευχή ή κατάρα; Κάπου ο Ντοστογιέφσκι λέει αλίμονο στους λαούς που

υπήρξαν κάποτε μεγάλοι. Εγώ θα έλεγα ότι θα έπρεπε ως νεοέλληνες να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν μας ως ένα κομμάτι που μας έχει διαμορφώσει και για το οποίο μπορούμε να είμαστε περήφανοι. Και για το ό,τι από ένα σημείο και ύστερα είναι παγκόσμια κληρονομιά. Πρέπει να αποδείξουμε ως νεοέλληνες ότι είμαστε άξιοι γι αυτήν την κληρονομιά και όχι μόνο για την αρχαία, αλλά και τη βυζαντινή και για τη σύγχρονη. Πιστεύω λοιπόν ότι ο σύγχρονος πολιτισμός μας είναι και ο πολιτισμός της καθημερινότητας μας, δεν είναι μόνο τα θέατρα, οι καλλιτέχνες. Αυτό θα ήταν το καλύτερο επιχείρημα ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων μας προγόνων. Ζούμε δίπλα στο Αρχαίο Δίον, την αρχαία Πύδνα. Πόσο η αρχαία σκουριά που μας περιβάλλει επηρέασε τη σημερινή ζωή; Αυτή είναι η φυσική εξέλιξη εκείνης; Δεν ξέρουμε πάρα πολλά πράγματα για την καθημερινή ζωή τους. Φαντάζομαι ότι η Όλυνθος που ήταν μεγάλη πόλη, η Πύδνα που ήταν μεγάλη πόλη, η Μεθώνη επίσης θα είχε ανάλογα προβλήματα. Ξέρουμε από τον Αριστοφάνη για την Αθήνα πολλά. Παρόμοια πρέπει να ήταν και τα προβλήματα εδώ. Και σε ό,τι αφορά την άποψη του λαού για τους πολιτικούς και των πολιτικών για το λαό. Δεν είναι διαφορετικά. Ξέρετε τι μας λείπει; Περνάει η ελληνική κοινωνία και η ευρωπαϊκή, πιστεύω, μια μεγάλη φάση απαισιοδοξίας. Και κυρίως μια τάση απομόνωσης, εξατομίκευσης. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι πρέπει να επαναδιοργανωθούν. Και από αυτή την άποψη αυτή η εκδήλωση για μένα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Πρέπει να ενεργοποιούμαστε προκειμένου να επιβάλουμε αυτό που θεωρούμε σωστό. Να ενοχλούμε τους πολιτικούς. Η σιωπή δεν είναι χρυσός σ’ αυτή την περίπτωση. Θέλει μια ενεργοποίηση για έλεγχο και συμμετοχή.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΝΙΚΟΣ ΠΕΡΙΣΤΙΑΝΗΣ, ΗΣΩΣΤΗΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΙΝΑΙ, ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ, ΘΕΜΕΛΙΟΣ ΛΙΘΟΣ ΓΙΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Νίκος Περιστιάνης, είναι Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Είναι από τους ανθρώπους που τόλμησαν και έφεραν σε πέρας ένα δύσκολο εγχείρημα, αυτό της διαδικασίας μετάβασης ενός κολεγίου σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Από το 2000 η Κυπριακή Κυβέρνηση πήρε τη γενναία απόφαση να προχωρήσει στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η απόφαση πρωτίστως πολιτική αποδείχθηκε ότι μπορεί να προσφέρει και οικονομικά οφέλη

στην κυπριακή κοινωνία, εάν αποδειχτεί η λειτουργία και απόδοση των πανεπιστημίων ανωτέρου επιπέδου και πείσει τόσο την τοπική όσο και την περιφερειακή σπουδάζουσα νεολαία ότι εξασφαλίζει όλα τα εχέγγυα επιτυχίας στη ζωή. Η χρόνια προκατάληψη στην ιδιωτική εκπαίδευση με τη λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο έχει ξεπεραστεί και σήμερα στην Κύπρο λειτουργούν τέσσερα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ζητήσαμε από τον Νίκο Περιστιάνη να μας μιλήσει για την κυπριακή οικονομία, την αίσθηση που προκάλεσε στην Κύπρο η βράβευση με το Νόμπελ Οικονομίας ενός Κυπρίου της διασποράς, του 62χρονου

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Χριστόφορου Πισσαρίδη από το βρετανικό London School of Economics και φυσικά για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας των νέων. Οι απόψεις του ίσως συνοψίζονται σ’ αυτό που μας είπε τελειώνοντας: Επιμονή, υπομονή και τόλμη. Μόνο με αυτά ως εφόδια οι νέοι μας μπορούν να προχωρήσουν υπομένοντας τα προβλήματα που τους παρουσιάζονται σήμερα, τολμώντας να κυνηγήσουν τα όνειρά τους. Εδώ στην Ελλάδα υπάρχει η αίσθηση ότι στην Κύπρο τα καταφέρνετε καλύτερα στην οικονομία. Και το αποδείξατε. Πού οφείλεται αυτή η διαφορά μεταξύ των δύο αδελφών χωρών και τι νο-

μίζετε θα έπρεπε να προσέξουμε ιδιαίτερα; Παρόλο που οι οικονομίες των δύο χωρών έχουν πολλά κοινά και σε πολλά σημεία είναι αλληλένδετες, πράγματι, οι διαφορές είναι αισθητές. Η περίπτωση της Κύπρου, όσον αφορά την οικονομία, παρουσιάζει διάφορες ιδιοτυπίες λόγω της γεωγραφικής της θέσης, του μικρού μεγέθους της, του κλίματός της και φυσικά του γεγονότος ότι είναι νησί. Πέραν αυτών, που αναμφίβολα συμβάλλουν, ας μη ξεχνάμε και τη μεγάλη οικονομική ανάκαμψη της Οικονομίας της Κύπρου μετά τα τραγικά γεγονότα του 74’. Ο τρόπος και το μέγεθος της οικονομικής ανάκαμψης αποτελεί φαινόμενο. Ο κόσμος

εργάστηκε πολύ σκληρά, έκανε πολλές θυσίες και παρά τον πόνο και τις κακουχίες κατάφερε να αντεπεξέλθει. Δημιούργησε ευκαιρίες και τις άδραξε, με τρανό παράδειγμα την εκπαίδευση. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού, πριν την εισβολή, ζούσε από τη γη ή τις τέχνες. Η μεγαλύτερη μερίδα και ειδικά οι γυναίκες δεν σκέφτονταν καν να σπουδάσουν. Δουλειά τους ήταν τα χωράφια, η οικογένεια… Σήμερα τα δεδομένα έχουν αντιστραφεί. Είναι πολύ μικρό το ποσοστό του πληθυσμού που δεν προχωρά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat του 2009, η Κύπρος παρουσίαζε το μεγαλύτερο ποσοστό πτυχιούχων στην ΕΕ, στην κατηγορία του πληθυσμού ηλικίας 25-34, ενώ σύμφωνα με τα κοινοτικά στοιχεία του 2007, δηλαδή πριν τη δημιουργία των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Κύπρο, το 47% των Κυπρίων ηλικίας 25-34 ετών ήταν πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Πόσο η σωστή εκπαίδευση μπορεί να ωθήσει την οικονομία μιας χώρας; Η σωστή εκπαίδευση είναι, αναμφίβολα, θεμέλιος λίθος για οποιαδήποτε οικονομία. Τα ορθά καταρτισμένα άτομα, σε οποιοδήποτε τομέα, και η εξειδίκευση, είναι η ίδια η ώθηση της οικονομίας, σε συνδυασμό, φυσικά, με τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός τόπου. Αν, για παράδειγμα, μια χώρα προσφέρεται για τουρισμό, όπως η Κύπρος, και δεν έχει τα κατάλληλα καταρτισμένα άτομα για να επανδρώσουν τη βιομηχανία, αυτή δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Η πολυσυζητημένη σύνδεση Πανεπιστημίου και εργασίας πόσο είναι πραγματικότητα στην Κύπρο; Κατά την άποψη μου, η σύνδεση Πανεπιστημίου και εργασίας άρχισε να αποτελεί πραγματικότητα στην Κύπρο, μόλις τα τελευταία χρόνια, οπότε και αναπτύχθηκε η εκπαίδευση, και ως έννοια και ως τομέας, στο νησί. Όροι όπως «η δια βίου μάθηση» οι ακαδημαϊκές εκδηλώσεις ανοικτές για το κοινό, σεμινάρια κ.ο.κ., αποτελούν εργαλεία που υποβοηθούν τη σύνδεση αυτή. Η ύπαρξη των κολλεγίων, η δημιουργία των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων και, τελευταίως, η κάθοδος των ξένων πανεπιστημίων, μέσω των ντόπιων κολεγίων, αποδεικνύουν την αναγκαιότητα της εκπαίδευσης, αφού είναι αντίστοιχος και ο ανταγωνισμός με-

Πόσο οι οικονομολόγοι επηρεάζουν την πολιτική σκέψη ώστε να δώσουν λύσεις στα σημερινά προβλήματα; Ας ελπίσουμε ότι την επηρεάζουν αρκετά, ώστε πράγματι να δίνονται αποτελεσματικές λύσεις, αλλά ακόμη περισσότερο τα ορθά μέτρα πρόληψης. Σε τομείς όπως η οικονομία, η πρόληψη είναι πιο σημαντικοί από το να δοθούν λύσεις εκ των υστέρων.

ταξύ των υποψηφίων για οποιαδήποτε θέση εργασίας. Μπορούν τα ελληνικά και τα κυπριακά Πανεπιστήμια να γίνουν περιφερειακά και να προσελκύσουν ξένους φοιτητές, ενισχύοντας μ’αυτό τον τρόπο την οικονομία των χωρών τους; Αναμφίβολα, η προσέλκυση ξένων φοιτητών και η σύνδεση της Κύπρου ή και της Ελλάδας με την εκπαίδευση θα συμβάλει τα μέγιστα στην ενίσχυση της οικονομίας. Σας διαβεβαιώνω ότι τα κυπριακά Πανεπιστήμια δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από ένα πολύ μεγάλο αριθμό Πανεπιστημίων ανά τον κόσμο. Βρίσκονται σε πολύ υψηλά επίπεδα, έχουν πολύ καλά μελετημένες δομές, ενώ τα προγράμματα που προσφέρουν ανταποκρίνονται πλήρως στους κανόνες διασφάλισης ποιότητας. Ένας Κύπριος οικονομολόγος πήρε τη φετινή χρονιά το βραβείο Νόμπελ. Πού βρίσκεται η ελληνική και κυπριακή διανόηση σήμερα; Και πόση υπερηφάνεια δημιούργησε αυτό στην Κύπρο; Η Κύπρος και η Ελλάδα ανέκαθεν έβγαζαν άριστους και πρωτεργάτες σε διάφορους τομείς. Αναρίθμητα ονόματα Ελλήνων, προσωπικοτήτων που άλλαξαν την παγκόσμια ιστορία, ο κάθε ένας στον τομέα του… Η Ελλαδική και Κυπριακή διανόηση ουδέποτε έπαψε να υπάρχει και να φαίνεται... και αυτό ακριβώς αποδεικνύεται με την απονομή του Νόμπελ οικονομίας στον Κύπριο κ. Πισσαρίδη. Τα συναισθήματα που δημιουργούνται κάθε φορά που αναγνωρίζεται το έργο και η προσφορά κάποιου συμπατριώτη μας είναι, αναμφίβολα, υπερηφάνεια και συγκίνηση. Και στην Ελλάδα και στην Κύπρο υπάρχουν πολλοί κορυφαίοι στον τομέα τους. Επιστήμονες που καταθέτουν μεγάλο έργο και προσφορά και όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο.

Δημιουργήσατε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο ενώ στην Ελλάδα ακόμα ψάχνουμε τον τρόπο και δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε χρόνιες αγκυλώσεις. Πόσο εύκολο ήταν αυτό; Η δημιουργία ενός Ιδιωτικού Πανεπιστημίου δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται υποδομή και, όπως είπατε κι εσείς, η προσπάθεια υπερπήδησης εμποδίων διαφόρων ειδών. Αν το σκεφτούμε αντίστροφα…η προσφορά γνώσης είναι πολύ σπουδαία υπόθεση και απαιτεί την εμπιστοσύνη του φοιτητή, του γονέα και της κοινωνίας γενικά. Πρέπει το «χαρτί» που θα πάρει ο φοιτητής με την ολοκλήρωση των σπουδών του να έχει αντίκρισμα. Εμπλέκεται σχεδόν όλος ο κοινωνικός μηχανισμός… και όπως αναφέραμε και προηγουμένως, ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος. Ο φοιτητής αναμένει το μέγιστο της ποιότητας και το Ιδιωτικό Πανεπιστήμιο δεν έχει παρά να την προσφέρει. Ο λόγος που τονίζω τη λέξη «ιδιωτικό» είναι η ανάγκη για πραγματική παραγωγικότητα, αποδεδειγμένα αποτελέσματα, αφού ο ανταγωνισμός μεταξύ των ιδιωτικών Πανεπιστημίων τα βοηθά στο να αναπτύσσονται όλο και περισσότερο, και μάλιστα με πολύ λίγη ή και καθόλου κρατική οικονομική βοήθεια. Υπάρχει ένα δημόσιο Πανεπιστήμιο και τρία ιδιωτικά στην Κύπρο, δεν είναι πολλά; Στην Κύπρο υπάρχουν ουσιαστικά 7 Πανεπιστήμια, αν προσθέσουμε το ΤΕΠΑΚ και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ενώ τα ιδιωτικά είναι τέσσερα. Ο χρόνος θα δείξει αν είναι πολλά. Αν και φυσικά αυτό εξαρτάται και από κυβερνητικούς παράγοντες… Αν η πολιτική του κράτους επιτρέψει να γίνουμε Περιφερειακά εκπαιδευτικά κέντρα, ο αριθμός ίσως δεν είναι μεγάλος. Η σχέση της Κύπρου με τα αγγλικά πανεπιστήμια είναι καθοριστική. Πόσο αυτό έχει επηρεάσει τη δομή των κυπριακών

Ιδιωτικών Πανεπιστημίων; Τα κυπριακά Ιδιωτικά Πανεπιστήμια έπρεπε να ακολουθήσουν την ευρωπαϊκή δομή και το σύστημα της Bologna, της οποίας στόχος είναι η δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού χώρου, προσιτού στους Ευρωπαίους, και όχι μόνο, φοιτητές. Η δομή των κυπριακών Ιδιωτικών Πανεπιστημίων είναι σαφώς επηρεασμένη από τα αγγλικά Πανεπιστήμια, κάποια από τα οποία έχουν αποδείξει με την ιστορία τους ότι οι δομές αυτές λειτουργούν στην πράξη. Τα πτυχία, αποδείχθηκε ότι δεν λύνουν το εργασιακό πρόβλημα των νέων σήμερα. Και στην Ευρώπη, περισσότερο απ’ ό,τι σε μας, οι νέοι εγκαταλείπουν τις σπουδές τους. Πού αποδίδετε αυτά τα φαινόμενα και τι προτείνετε για την αντιμετώπισή τους; Όπως ανέφερα και προηγουμένως, ο ανταγωνισμός στο χώρο εργασίας, ή στη διαδικασία εξεύρεσης κατάλληλης εργασίας, είναι ιδιαίτερα έντονος στις μέρες μας. Ειδικότερα, λόγω και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της αύξησης των φαινομένων ανεργίας, ανά τον κόσμο, οι νέοι, και όχι μόνο, επιδιώκουν την εξεύρεση άμεσης εργασίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το γεγονός ότι οι φοιτητές σταματούν, ή αναβάλλουν την ολοκλήρωση των σπουδών τους, αναμένοντας καλύτερες μέρες και βρίσκοντας καταφύγιο, αν μπορέσουν φυσικά, στην εφήμερη αγορά εργασίας. Πιστεύω ότι η ολοκλήρωση της εκπαίδευσης σε πτυχιακό ή άλλο επίπεδο θα εξομαλύνει σε μεγάλο βαθμό την κατάσταση την οποία περιγράφετε. Χρειάζονται, φυσικά, περαιτέρω βήματα, δραστικά και θαρραλέα μέτρα, από πλευράς της πολιτείας, για την πάταξη των φαινομένων της ανεργίας και της αποχώρησης των φοιτητών από το εκπαιδευτικό τους περιβάλλον. Ποιό είναι το μήνυμά σας για τους νέους της Κατερίνης ώστε να τους δώσετε ελπίδα για το αύριο; Επιμονή, υπομονή και τόλμη. Να επιμείνουν στη προσπάθειά τους, να υπομείνουν τα προβλήματα που τους παρουσιάζονται σήμερα, και να τολμήσουν να κυνηγήσουν τα όνειρά τους. Πάνω απ’ όλα, να εύχονται «να‘ναι μακρύ το ταξίδι, γεμάτο περιπέτειες, γεμάτο γνώσεις». Να απολαύσουν το ταξίδι… αυτό τους εύχομαι. Μ.Κ.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ο χαρτί για τον εκτοπισμό του Χρίστου και του γιου του Ευριπίδη από την Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου προς το εσωτερικό της Μ.Ασίας ήλθε παραμονές των Χριστουγέννων του 1915. Με την έναρξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, από την 21η Ιουλίου 1914, η Τουρκία είχε κηρύξει γενική επιστράτευση όλων των ανδρών πολιτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από 19 έως 45 χρόνων. Οι φυγόστρατοι τουφεκίζονταν αν συλλαμβάνονταν ή καταδικάζονταν ερήμην εις θάνατον.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΑ ΑΜΕΛΕ ΤΑΜΠΟΥΡΟΥ Οι χριστιανοί επίστρατοι δεν θα κρατούσαν όπλο. Προορίζονταν για τα τάγματα εργασίας, τα περιβόητα αμελέ ταμπουρού, ένα σατανικό εργαλείο εξόντωσης των νέων και εύρωστων Χριστιανών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήδη από τις αρχές του 1915 σε μυστική σύσκεψη των Νεότουρκων, του προέδρου τους Ζαλαάτ πασά, του Εμβέρ πασά και του δόκτορος Ναζίμ, αποφασίζεται η εθνοκάθαρση σύμφωνα με το σχέδιο του Γερμανού Liman von Sanders, Γερμανού στρατάρχη, εκπροσώπου του Κάιζερ και αρχηγού του τουρκικού στρατού. Στόχος των Γερμανών η γερμανοποίηση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και οι Έλληνες με την οικονομική και πολιτιστική τους

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ευρωστία αποτελούν σημαντικό εμπόδιο σ’ αυτό. Πρέπει να εξοντωθούν. Τα μέσα για τον ξεριζωμό: Διωγμοί, εκτοπισμοί, οικονομικό μποϊκοτάζ, ψυχολογική τρομοκρατία, λεηλασίες, φυλακίσεις, απειλές, ύβρεις, προπηλακίσεις, βιασμοί γυναικών, διαρπαγές, δολοφονίες, σφαγές, απαγχονισμοί, αποτεφρώσεις πτωμάτων. Η φάλαγγα των νέων ανδρών ξεκίνησε μια παγωμένη νύχτα του Δεκεμβρίου, μες στην μαινόμενη χιονοθύελλα. Τους είχαν απαγορεύσει να έχουν μαζί τους τρόφιμα και σκεπάσματα. Το ταξίδι προς το λευκό θάνατο είχε ξεκινήσει. Βάδιζαν αργά μες στη νύχτα κάτω από το χιόνι που στροβιλιζόταν γύρω τους κι έπεφτε απαλά. Μια απόκοσμη

αχλύς τα κάλυπτε όλα με ασύλληπτη ομορφιά εκεί όπου ανηλεής παραμόνευε ο θάνατος. Ο 19χρονος Ευριπίδης τουρτουρίζοντας σφίχτηκε πάνω στο 45χρονο γεροδεμένο πατέρα του για να τον ζεστάνει η ασφάλεια της πατρικής αγκάλης. Ο βούρδουλας που έπεσε καμτσικωτός στις ράχες τους χώρισε. Ο Τούρκος φρουρός, κουρασμένος και ταλαιπωρημένος κι αυτός, άρχισε να τους βρίζει με σκαιότητα. Άυπνοι, νηστικοί και παγωμένοι συνέχιζαν την πορεία προς το άγνωστο μαζί με 300 ακόμα τάλανες συμπατριώτες τους. Λίγες μέρες μετά, κι ενώ η φάλαγγα, καθισμένη κατάχαμα επάνω στο χιόνι, στην ύπαιθρο, στη μέση του πουθενά, έτρωγε από ένα κομμάτι

ψωμί από βίκο που ούτε τα ζώα το καταδέχονταν κι από μια παστή σαρδέλα για να είναι η δίψα τους μεγαλύτερη και να προσπαθούν βαδίζοντας να ξεδιψάσουν καταπίνοντας τις νιφάδες του χιονιού, ο Χρίστος άρχισε να ψάλλει το «Χριστός γεννάται δοξάσατε. Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε. Χριστός επί γης υψώθητε…». Ήταν άρχων πρωτοψάλτης χρόνια τώρα στην εκκλησία της Αγ. ‘ ΄Αννης και γνώριζε απ’ έξω τροπάρια, απολυτίκια, κοντάκια, δοξαστικά που τα μελωδούσε με φωνή Αγγέλου.. Είχε μετρήσει τις μέρες. Σε λίγες ώρες ξημέρωναν Χριστούγεννα. Αυτή ήταν η Αγια Νύχτα κατά την οποία «Θεός εφανερώθη εν σαρκί», ο Υιός του Θεού έγινε Υιός του ανθρώπου, έλαβε σάρκα και νου και θέληση και ζωή ανθρώπινη, έγινε ο ίδιος ο Κτίστης κτίσμα, ο Αόρατος και Ασώματος οράται και ψηλαφάται, ο Θεός ενανθρωπίζεται, ενώνεται ασυγχύτως και αδιαιρέτως με το πλαστούργημά Του για να το θεώσει. Μέγα το μυστήριο της θείας συγκαταβάσεως! Άπειρη η αγάπη του Θεού. «Ο ουρανός και η γη σήμερον ηνώθησαν τεχθέντος του Χριστού. Σήμερον Θεός επί γης παραγέγονε και άνθρωπος εις ουρανούς αναβέβηκε…» υμνολογεί ο Χρίστος και ο γιος του κρατά το ίσο. Τα κατασκαμμένα από τις κακουχίες, την πείνα, τη δίψα, το ψύχος, το βούρδουλα, τους προπηλακισμούς, πρόσωπα των Χριστιανών συντρόφων τους απαλαίνουν, ηρεμούν, γλυκαίνονται. Είναι σαν να μεταφέρει και σ’ εκείνους όπως τότε στους αγραυλούντες Ποιμένες της Βηθλεέμ ο φωτεινός άγγελος το καλό άγγελμα: «Ιδού γαρ ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγάλην …ότι ετέχθη σήμερον Σωτήρ, ος έστι Χριστός Κύριος…». Ενικήθη το κράτος του θανάτου με την υπερφυή Σάρκωσή Του, τη μετέπειτα θυσία Του στο Σταυρό και την Ανάστασή Του. Τους 300 μελλοθάνατους, τους καταδικασμένους από τη μισαλλοδοξία και τη μοχθηρία της πεπτωκυίας ανθρώπινης φύσης, αυτό το σωτηριολογικό μήνυμα, τώρα, σ’ αυτή τη δεινή κατάσταση που έχουν περιέλθει, τους αγγίζει περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Ο 19χρονος Ευριπίδης, άπειρος στις μεγάλες συγκινήσεις, αναλύεται σε λυγμούς. Ο πατέρας του, όπως είναι καθισμένος πάνω στο χιόνι πλάι πλάι, τον αγκαλιάζει από τους ώμους, και του μιλά με σιγουριά. «Βάστα γερά, παλικάρι μου.

Ορθια την ψυχή σου. Του χρόνου τη γέννηση του Χριστού μας θα τη γιορτάσουμε ελεύθεροι». Πέντε μήνες μετά, ο Χρίστος με το γιο του και όσους δεν υπέκυψαν στο δρόμο από την πείνα, την απλυσιά και τις εξαντλητικές πορείες, περίπου 230 Χριστιανοί, βρίσκονται στο Καρπέρ, μια πόλη στα όρια της περιοχής των Κούρδων, όπου μαινόταν ο ρωσοτουρκικός πόλεμος. Οι εξαθλιωμένοι Ρωμιοί του Πόντου κουβαλούν από το πρωί ως τα μεσάνυχτα πυρομαχικά στον τουρκικό στρατό κι επισκευάζουν δρόμους. Μια άθλια χλαίνη η μόνη στρατιωτική τους εξάρτυση, αυτή παλτό, αυτή και σκέπασμα τη νύχτα, μια αραιοκατοικημένη χορτόσουπα κι ένα κομμάτι ψωμί δύο φορές τη μέρα η μόνη τους τροφή. Κάθε μέρα κι ένας δικός τους εγκαταλείπει τον μάταιο τούτο κόσμο από την εξάντληση, την πείνα και το άγριο ξυλοκόπημα των αιμοδιψών Τούρκων φρουρών. Οι Ρώσοι για να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό στον τουρκικό στρατό υποκίνησαν τους Κούρδους της περιοχής κι εκείνοι ξεσηκώθηκαν σ’ επανάσταση. Μες στην αναμπουμπούλα ο Χρίστος με τον Ευριπίδη. Και καμιά τριανταριά συντρόφους το ΄σκασαν. Βάδιζαν στα τυφλά στην αρχή μόνο για ν’ απομακρυνθούν από την περιοχή των πολεμικών επι-

χειρήσεων. Από τα τουρκικά χωριά που περνούσαν έκλεβαν από τα ακρινά σπίτια τρόφιμα και ρούχα, την ημέρα κρύβονταν σε σπηλιές και τη νύχτα βάδιζαν, όπως οι πρόγονοί τους, οι Μύριοι του Ξενοφώντα, πάνω στα ίδια δύσβατα, δασώδη Κολχικά βουνά με κατεύθυνση την Τραπεζούντα που είχε ήδη παραδοθεί από τον Τούρκο βαλή Μεχμέτ Τζεμάλ Αζμήμπεη, τον Απρίλιο του 1916, στον μητροπολίτη Χρύσανθο. Λίγες μέρες μετά προελαύνουν οι Ρώσοι και την καταλαμβάνουν. Οι αιχμάλωτοι των αμελέ ταμπουρού που δραπέτευσαν ήταν όλοι τους αδύναμοι, σκελετωμένοι αλλά και η ανδρεία ψυχή τους είχε σθένος. Χρειάζοταν όπλα για να επιβιώσουν κι έστηναν ενέδρες μες στο πυκνό, υγρό δάσος με την οργιώδη βλάστηση σε περιπόλους τουρκικές κι άρπαζαν τα όπλα τους. Σ’ ένα μήνα η αντίστροφη πορεία τους προς την ελευθερία τους έφερε στην Τραπεζούντα. Ενώθηκαν σκιρτώντας από αγαλλίαση με τις οικογένειές τους που τους λογάριαζαν οριστικά χαμένους. Είχαν πικρή πείρα οι Έλληνες της Μικρασίας . Ελάχιστοι επιβίωναν στα αμελέ ταμπουρού. Ο Χρίστος και ο Ευριπίδης βρήκαν τη μάνα με τις 3 κόρες που τις έκρυβε μήνες σ’ ένα ανήλιαγο, υγρό υπόγειο γιατί Τούρκοι τσέτες άρπαζαν και βίαζαν νεαρές

χριστιανές κι ύστερα τις βασάνιζαν ανηλεώς και τις σκότωναν. Ο Χρίστος λίγο μόνο ξεκουράστηκε στην Τραπεζούντα της ρωσικής κατοχής. Φοβούνταν τις τροπές του πολέμου. Η μπολσεβικική επανάσταση μαινόταν στο εσωτερικό της Ρωσίας. Δεν ήταν σίγουρος για την έκβαση του ρωσοτουρκικού πολέμου. Αν οι Ρώσοι αποσύρονταν από την Τραπεζούντα κι επανέρχονταν οι Τούρκοι, αυτός ήταν ένας εφιάλτης που ούτε στων εχθρών του τα όνειρα δεν ήθελε να τον στείλει. Είχε ακούσει για τις συζητήσεις που γίνονταν, για τις ζυμώσεις σχετικά με τη δημιουργία ανεξάρτητου ποντιακού κράτους. Αλλά ήθελε κάτι πιο χειροπιαστό από μια χιμαιρική ουτοπία. Το συζήτησε με τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Στα βουνά της Σάντας το ποντιακό αντάρτικο ανθούσε. Είχαν μαζί τους οι αντάρτες και τα γυναικόπαιδά τους για να τα προστατεύσουν. Πήραν όλοι μαζί την απόφαση. Ο Χρίστος ήλθε σ’ επαφή με τον καπετάν Ευκλείδη Κουρτίδη που ΄χε γίνει θρύλος ανάμεσα στους Πόντιους κι αναχώρησαν όλοι μαζί για τα βουνά της Σάντας πριν από τον Νοέμβριο του 1917 που διαλύθηκε ο ρωσικός στρατός στον Πόντο. Δεν ήταν στην Τραπεζούντα όταν ορδές Κοζάκων τη λεηλατούσαν κι όταν εξαπολύθηκε στη μαρτυρική πόλη και σ’ όλο τον Πόντο η μαύρη τρομοκρατία του Κεμάλ Ατατούρκ. Γιόρτασαν ελεύθεροι στα δασώδη, παχύσκια, ευεργετικά βουνά της Σάντας τα Χριστούγεννα με Πόντιο ορθόδοξο παπά, με ψάλτη το Χρίστο και ισοκράτη τον Ευριπίδη όπως είχε υποσχεθεί ο Χρίστος στο γιο του, τα περασμένα μαρτυρικά, λευκά Χριστούγεννα των αμελέ ταμπουρού. Στο Χριστουγεννιάτικο γεύμα μες στα αντάρτικα κρησφύγετα, ο Χρίστος άφησε υποθήκη στα παιδιά του «Όταν κάνετε κι εσείς παιδιά, να τους μάθετε τη συγχώρεση και την αγάπη, γιατί γι αυτήν ο Θεός έγινε άνθρωπος. Αλλά να τους διδάξετε και την ιστορία των δεινών του Πόντου. Να μάθουν και να μην ξεχνούν. Λαός που δεν γνωρίζει την ιστορία του δεν έχει μέλλον».

Φάνυ Κουτουριανού – Μανωλοπούλου Νοέμβριος 2010

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

μουσικοσυνθέτης Θάνος Μικρούτσικος φιλοξενήθηκε στον αέρα του Ράδιο Όλυμπος 101.5 την Τρίτη 26 Οκτωβρίου, μία ημέρα πριν την εμφάνιση του παρέα με τον Χρήστο Θηβαίο σε μουσική σκηνή της Κατερίνης, και μας μίλησε για τις κοινές τους εμφανίσεις καθώς και το μεγάλο του έργο «Ο Σταυρός του Νότου» με τραγούδια σε ποίηση Νίκου Καββαδία, του οποίου η ελληνική μουσική τιμά το 2010 τα 100 χρόνια από τη γέννησή του.

«Στην ίδια πόλη υπό βροχή» έτσι είναι ο τίτλος των φετινών σας εμφανίσεων με το Χρήστο Θηβαίο. Εμφανίσεις που ξεκίνησαν σε μουσική σκηνή στην Αθήνα και τώρα απολαμβάνει και το κοινό της περιφέρειας. Ποιά η εντύπωσή σας από το κοινό εκτός Αθηνών; Σε ό,τι με αφορά είμαι πάντοτε υπέρ της άποψης ότι με ενδιαφέρει περισσότερο η περιφέρεια και προσωπικά προτιμώ τις χειμωνιάτικες συναυλίες, γιατί έρχεσαι σε καλύτερη επαφή με τον κόσμο. Πολύ καλύτερη επαφή απ’ ό,τι σε μεγάλους καλοκαιρινούς χώρους, αλλά το μέγα πρόβλημα στην ελληνική περιφέρεια είναι ότι πολλές πόλεις δεν διαθέτουν τους κατάλληλους χώρους.

Επιθυμώ τη συνεχή επαφή με τον κόσμο της περιφέρειας. Αυτό γιατί, πολλά χρόνια τώρα είμαι υπέρ της άποψης ότι ο πολιτισμός ο ουσιαστικός, όχι μόνο το τραγούδι, αλλά π.χ. και η ποίηση, η λογοτεχνία, τα εικαστικά, το θέατρο, έχουν δυνατότητες καλύτερης επαφής στις περιφερειακές πόλεις απ’ ό,τι στις πολύ μεγάλες, όπως η Αθήνα ή η Θεσσαλονίκη. Αυτό το χειμώνα εμφανίζεστε με το Χρήστο Θηβαίο, ο οποίος έχει αποδείξει πια πως είναι ένας εξαιρετικός τραγουδοποιός και με ιδιαίτερη και χαρακτηριστική «ταυτότητα» στις ερμηνείες του. Έχεις δίκιο. Η φωνή του Χρήστου είναι πολύ ιδιαίτερη που

έχει τη δυνατότητα να σε ταξιδέψει άνετα από τη Μεσόγειο στο blues και από ένα περίεργο ζεϊμπέκικο στην πιο δυτική εκδοχή της ροκ μουσικής. Πώς προέκυψε η φετινή σας συνεργασία με το Χρήστο Θηβαίο; Με το Χρήστο έχω μια δεκαετή συνεργασία. Η πρώτη μας επαφή έγινε το 2000 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όταν ο Χρήστος ήταν λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό. Τότε είχε ολοκληρώσει τη δεύτερη του δουλειά με τους «Συνήθεις Υπόπτους». Τον είχα διακρίνει σε εκείνη τη φάση και ως έναν τραγουδιστή που μπορεί να τραγουδήσει ένα μέρος του φάσματος της δικής μου μουσικής με έναν πολύ

ιδιαίτερο τρόπο, γιατί τον θαύμαζα ήδη ως τραγουδοποιό. Έτσι είχε γίνει μια διπλή συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής όπου εμφανιζόταν, στο πρώτο μέρος, ο σχετικά – μέχρι τότε – άγνωστος Χρήστος Θηβαίος, που τραγούδησε με ένα γκρουπ σπουδαίων μουσικών δεκαπέντε τραγούδια μου και στο δεύτερο μέρος η Χάρις Αλεξίου με την Καμεράτα και τον Αλέξανδρο Μυράτ. Παρότι ο χώρος ήταν επιβλητικός και παρά το γεγονός ότι ο Χρήστος ήταν σχετικά άγνωστος, η παρουσία του ήταν εντυπωσιακή. Τα «έβαλε» στην κυριολεξία με θηρία και κατάφερε και διακρίθηκε ιδιαίτερα. Η επόμενη συνεργασία μας ήταν και η πρώτη που αποτυπώθηκε σε cd με τίτλο «Ο Άμλετ της Σελήνης». Έγινε το 2002, όπου ως Μικρούτσικος – Θηβαίος βγήκαμε, κατ’ αρχήν στη μουσική σκηνή «Σταυρός του Νότου» στην Αθήνα. Ακολούθησε η συνεργασία το 2005, όταν εγώ έκανα για πρώτη φορά όλα τα τραγούδια του Καββαδία σε 6 παραστάσεις στο Μέγαρο αλλά και σε παραστάσεις ανά την Ελλάδα και φέτος είναι η επόμενη φορά, που βρισκόμαστε, αλλά πρέπει να σας πω ότι βρισκόμαστε σε μία ιδιαίτερη ωριμότητα και ο Χρήστος και εγώ. Αυτό που κάνει εντύπωση είναι ο τρόπος που παίζουμε και ο τρόπος που ερμηνεύουμε τα τραγούδια και αυτό εντυπωσιάζει νέους, μεγαλύτερους ανθρώπους, γιατί στις παραστάσεις μας θα βρείτε όλο το φάσμα των ηλικιών. Η δεύτερη κατεύθυνση των φετινών μας εμφανίσεων είναι τα τραγούδια τα δικά μου τα οποία είτε είναι λιγότερο γνωστά, είτε περισσότερο, τα έχει καταστήσει η αγάπη του κόσμου όλα αυτά τα

χρόνια, διαχρονικά. Τρίτο κομμάτι των παραστάσεων είναι τραγούδια τρίτων συνθετών που λέμε, διότι εγώ πάντοτε, από τη δεκαετία του 70 που ξεκίνησα τις συναυλίες, και παρότι δεν συνηθιζόταν ποτέ, μιας και κάθε συνθέτης έκανε τότε το πρόγραμμα με δικά του τραγούδια, εγώ πάντοτε έβαζα τραγούδια άλλων συναδέλφων που αγαπούσα πάρα πολύ. Αυτό είναι και στοιχείο του χαρακτήρα μου. Και η τέταρτη κατεύθυνση, είναι όχι μόνο με την αφορμή των 100 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καββαδία, αλλά από το γεγονός ότι σε κάθε συναυλία μου εκ των πραγμάτων παρουσιάζουμε κομμάτια του μεγάλου αυτού ποιητή. Γιατί η δουλειά μου πάνω στον Καββαδία «Ο Σταυρός του Νότου» και «Οι Γραμμές των Οριζόντων» είναι μια δουλειά που είναι πια συνυφασμένη, ταυτισμένη με εμένα, αναμένεται, αλλά εκείνο που έχω εγώ να προτείνω κάθε φορά είναι ότι με απρόβλεπτο τρόπο αρκετά από τα τραγούδια του Καββαδία που παίζω τα επαναφέρω στη σκηνή, αλλά κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο. Πιστεύω πως αυτός ο λόγος της καινούριας κάθε φορά εκδοχής των τραγουδιών του Καββαδία είναι ένας από τους δύο λόγους που υπάρχει αυτή η γνωστή ανά το πανελλήνιο «Καββαδιομάνια», κυρίως στους νέους ανθρώπους. Και έτσι καταλήγουμε να αγαπούμε ένα έργο που έχει γραφεί πολλά χρόνια πριν με τις καινούριες του ενορχηστρώσεις. Ένας προσεκτικός παρατηρητής, όταν δει την εκδοχή των τραγουδιών του Καββαδία του 1979, της πρώτης δηλαδή έκδοσης του

«Σταυρού του Νότου» και παρατηρήσει μέχρι τη δεύτερη έκδοση το 1991, αλλά και ενδιαμέσως σε πολλές συναυλίες και περιοδείες, και μετά δει και την τρίτη έκδοση του 2005, θα διακρίνει ότι υπάρχει μία μετάλλαξη των τραγουδιών. Ενώ διατηρείται ο βασικός πυρήνας, αλλάζουν οι ρυθμοί σε αρκετά από τα τραγούδια, προστίθενται ελεγχόμενοι αυτοσχεδιασμοί, και σε δύο-τρεις περιπτώσεις αλλάζει και ο αρμονικός τους σκελετός, όπως και σε άλλες περιπτώσεις αλλάζει το μελωδικό υλικό. Παρόλα αυτά παραμένει ο πυρήνας. Είναι ένα έργο «εν εξελίξει». Είναι εντελώς διαφορετικό από την έννοια “καινούρια ενορχήστρωση”. Και αυτό ενώ την ίδια στιγμή ένας συνομήλικος μου, ένας 50άρης, ακούγοντας ένα τραγούδι του «Σταυρού του Νότου», ή του Frederico García Lorca, να αισθάνεται ότι του θυμίζει τις μνήμες του όταν ήταν 20 χρονών, μιας και το έργο βγήκε πριν από 30 χρόνια, από την άλλη μεριά, για ένα νεαρό παιδί σήμερα 20 ετών, αυτό που τον θέλγει και τον «δαιμονίζει» σε σχέση με αυτή τη δουλειά είναι ότι βλέπει ένα έργο σαν το έργο αυτό να «γεννιέται τώρα». Αυτή λοιπόν η δουλειά μου, είναι ίσως η μοναδική δουλειά, που ενώ λειτουργεί με διαχρονικό τρόπο στο επίπεδο της μνήμης από την άλλη μεριά είναι σαν να δημιουργείται τώρα, στον παρόντα χρόνο. Είναι η μοναδική δουλειά μου που λειτουργεί και ερχόμενη από το παρελθόν και όντας όλοι μάρτυρες πως γεννιέται στο παρόν. Αυτό από ηχητικής άποψης. Θα αδικούσα όμως την εξήγηση του γιατί υπάρχει αυτή η «τρέλα» για τον Καββαδία και θεωρείται αυ-

τή τη στιγμή από τις πρώτες σε προτίμηση των νεοελλήνων, αφού έχει πουλήσει 1.200.000 δίσκους σε τρείς εκδόσεις, το οποίο είναι ρεκόρ. Ρεκόρ που δύσκολα πια μπορεί να αλλάξει, λόγω της κατάρρευσης της δισκογραφίας τα τελευταία χρόνια. Η άλλη εξήγηση αφορά το εξαιρετικό ποιητικό ταλέντο του ίδιου του Καββαδία. Ο Καββαδίας εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Μαραμπού» το 1933 και πέθανε το 1975. Σε όλα αυτά τα 42 χρόνια της ενεργού ποιητικής ζωής του οι κριτικές που αφορούσαν στο ποιητικό του έργο περιορίζονταν στο ότι είναι ένας «καλούτσικος» έως καλός ποιητής, ελάσσων, ο οποίος ασχολούταν με τη θάλασσα και τη ζωή των ναυτικών. Εάν έμενε μόνο αυτό σαν άποψη για τον Καββαδία δεν υπήρχε περίπτωση να έχει την επιτυχία και τη διαχρονικότητα που γνωρίζει σήμερα. Και νομίζω πως αυτό «φωτίστηκε» με τη μελοποίηση του έργου του το 1978-79. Ο Καββαδίας με πεδίο τη θάλασσα και όχι με πρόσχημα, θέλει κάτι άλλο να πει. Είναι σαν να λέει σε όσους διαβάζουν το έργο του «φύγετε από τη βάρβαρη αυτή πραγματικότητα. Ταξιδέψτε μακριά. Αξίζει τον κόπο να ζείτε σε αυτόν τον πλανήτη εάν περάσετε τις καταγεγραμμένες σας δυνατότητες, αν διευρύνετε τα όριά σας, αν «σπάσετε το τσόφλι», αν κατακτήσετε το αδύνατο. Αυτή η «κατάκτηση του αδύνατου» όμως ίσως να θεωρηθεί απλά ως ένα θεωρητικό σχήμα. Θα σας απαντήσω πως όχι, γιατί στίχος όπως το «Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία» δεν είναι απλώς ένας στίχος ποιητικός με την έννοια μιας εικόνας. Επί της ουσίας ο Καββαδίας υπονοεί πως ο καρχαρίας, που είναι το πιο σκληρό και ανθεκτικό ζώο της θάλασσας, μπορεί να «δαμαστεί» από τον άνθρωπο. Υπονοεί πως ο άνθρωπος είναι ικανός να κατακτήσει το αδύνατο. Αφού υπάρχει ως είδος εδώ και 400.000.000 χρόνια, όπου κανένα είδος δεν επέζησε στον πλανήτη για τόσο διάστημα, μιας και οι δεινόσαυροι που έζησαν τότε εξαφανίστηκαν. Νομίζω αυτό είδαν οι άνθρωποι που άκουσαν τη μελοποιημένη εκδοχή των τραγουδιών του Καββαδία τότε, αυτό βλέπουν και σήμερα. Οι συναυλίες του Θάνου Μικρούτσικου και του Χρήστου Θηβαίου συνεχίζονται το χειμώνα στο «Σταυρό του Νότου» στην Αθήνα.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

ΘΕΜΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ: ΜΙΑ ΖΩΗΠΟΔΗΛΑΤΟ!

ις μέρες που ζούμε το ποδήλατο επιστρέφει στην κοινωνία μας, αλλά όπως φαίνεται όχι με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Άνθρωποι που αγαπούν το ποδήλατο, διαπιστώνουν ότι εκτός από τις ελλείψεις σε υποδομές, χρειάζονται πολλά βήματα στον τομέα της παιδείας. Ένας από αυτούς είναι και ο Θέμης Κυριακού, από μικρός στα βάσανα, με χρόνια πρωταθλητισμού… στα πόδια του. Με εμπειρία και παραστάσεις χρόνων από το εξωτερικό και άλλες πόλεις της Ελλάδας, ο Θέμης Κυριακού, αποτελεί θερμό υποστηρικτή του ποδηλάτου ως μέσου μεταφοράς αλλά και πεδίο άθλησης, δηλώνει απαισιόδοξος όμως, όσον αφορά τα βήματα που γίνονται προς τη διευκόλυνσή του. Συμπληρώνοντας αυτά που πρέπει να γίνουν, σημειώνει και την έλλειψη ποδηλατών-προτύπων που θα οδηγήσουν δημιουργήσουν γενιές συνειδητοποιημένων, αν όχι αθλητών, ποδηλατών. Οι συγκρίσεις με χώρες της βόρειας Ευρώπης είναι αποκαρδιωτικές, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς ότι η εκτεταμένη καλοκαιρία δημιουργεί μια περίοδο 10 μηνών, όπου η χρήση του ποδηλάτου μπορεί να γίνει άνετα. Αφήνοντας τον πρωταθλητισμό ο Θέμης Κυριακού εξακολουθεί να έχει το ποδήλατο στο επίκεντρο της ζωής του, καθώς διατηρεί κατάστημα με ποδήλατα, και οπλίζεται με υπομονή, θέτοντας την αλλαγή σκηνικού στην πόλη και την χώρα μας, μια γενιά μετά που θα θεσμοθετηθεί ποδηλατική παιδεία.

ΟΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΗ ΚΥΡΙΑΚΟΥ 2 φορές 2ος Πανελλήνιος Κυπελλούχος, ορεινή ποδηλασία, αγώνισμα cross country κατηγορία εφήβων

2 φορές 3ος Πανελλήνιος Πρωταθλητής αγώνισμα cross country κατηγορία παίδων Πρωταθλητής Β. Ελλάδος, αγώνισμα δρόμου αντοχής κατηγορία παίδων Πρωταθλητής Β. Ελλάδος αγώνισμα ατομικής χρονομέτρησης παίδων 2 φορές 2ος Πρωταθλητής Β. Ελλάδος, ορεινή ποδηλασία, αγώνισμα cross country Μέλος Εθνικής Ομάδας ορεινής ποδηλασίας εφήβων και συμμετοχές σε διεθνείς αγώνες Επίσης βγήκε νικητής σε πολλούς διασυλλογικούς αγώνες ορεινής ποδηλασίας, cross country και downhill. Τι σημαίνει για σένα το ποδήλατο; Το ποδήλατο είναι ο καθρέφτης του εαυτού μου. Από τα 13 που ξεκίνησα να ασχολούμαι με το ποδήλατο, πέρασα την εφηβεία και όλη την ηλικιακή εξέλιξη έχοντας ως κεντρικό σημείο της ζωής μου το ποδήλατο. Ξυπνούσα και πήγαινα στο σχολείο με το ποδήλατο, το μεσημέρι προπονήσεις, το βράδυ βόλτες με τους φίλους μου. Όσο εξελισσόμουν, δεν έφυγε ποτέ το ποδήλατο από το επίκεντρο και οι σπουδές μου στο ΤΕΦΑΑ ήταν παραπλήσιες. Ήταν δηλαδή συνέχεια σε πρώτο ρόλο και μπορώ να πω ότι με βοήθησε σε πάρα πολλά κομμάτια, πιο πολύ και στο χαρακτήρα μου γιατί, όταν ασχολείσαι με τον πρωταθλητισμό βάζεις στόχους, δουλεύεις συστηματικά, οργανωμένα και συνήθως όταν βάζεις κάποιο στόχο τον πετυχαίνεις. Τον αντίκτυπο τον βλέπω και στη ζωή μου. Στη δουλειά μου τώρα αλλά και σε ό,τι δουλειά έκανα είμαι συστηματικός κα οργανωτικός, δεν θέλω να αφήνω ατέλειες. Αυτό μου αρέσει και βλέπω ότι με βοηθάει κιόλας στη ζωή μου. Πέρα από αυτό, όταν κάνεις αθλητισμό, πόσο μάλλον πρωταθλητισμό, έχεις κάποιες δυσκολίες να ξεπεράσεις και αυτό σε κάνει να έχεις υπομονή και επιμονή. Βεβαίως το ποδήλατο για μένα σημαίνει και αναψυχή αλλά και τρό-

πος μεταφοράς. Είναι κάτι πιο πρακτικό σε σχέση με το παρελθόν, ενώ πλέον είναι και το αντικείμενο της δουλειάς μου. Καλύπτει θα έλεγα τη ζωή μου 100%.

Όταν άρχισες εσύ να ασχολείσαι με το ποδήλατο δεν έβλεπες τόσα ποδήλατα στο δρόμο όσο σήμερα, πώς το σχολιάζεις αυτό; Το ο ξύμω ρο που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, είναι η αύξηση της αστικής ποδηλασίας με ταυτόχρονη μείωση της αθλητικής. Στη δεκαετία του ΄80 η Κατερίνη είχε τρεις ποδηλατικούς συλλόγους, με 2030 ενεργούς αθλητές ο καθένας. Έβγαιναν τέτοιες ομάδες στους δρόμους για προπόνηση και πήγαιναν μέχρι Τέμπη, Θεσσαλονίκη, κάτι που σήμερα δεν μπορούμε ούτε να το διανοηθούμε. Στα δικά μου τα χρόνια υπήρχε η έξαρση του mountain-bike. Από το 2000 και μετά πιστεύω ότι έπεσε πάρα πολύ το αθλητικό ποδήλατο και μόλις τα τελευταία δυο χρόνια αρχίζει να υπάρχει μια αύξηση. Όχι τόσο μεγάλη όμως όσο αυτή της αστικής ποδηλασίας. Στην Κατερίνη, αλλά και γενικά στην Ελλάδα η αστική ποδηλασία έχει αυξηθεί ως μια λύση της τελευταίας στιγμής. Έπρεπε ο έλληνας να φτάσει στο ¨Αμήν¨ για να συνειδητοποιήσει ότι ποδήλατο είναι η μοναδική λύση για μεταφορά, αναψυχή οτιδήποτε. Έπρεπε να φθάσει η βενζίνη στο 1,5 ευρώ για να πει κάποιος «δεν πάω στη δουλειά, στο κέντρο με το αυτοκίνητο, αλλά θα πάρω το ποδήλατο για δυο χιλιόμετρα διαδρομή». Αυτό είναι το αρνητικό για μένα, από την άποψη ότι δεν είναι έξυπνο να φθάσεις στο απροχώρητο για να προσαρμοστείς

με την κοινωνία και τις ανάγκες της. Σε άλλες χώρες βλέπουμε τελείως αντίθετα φαινόμενα. Σε πόλεις όπως το Άμστερνταμ, η Κοπεγχάγη υπάρχουν ποδηλατόδρομοι, που ισχύουν εδώ και 50-60 χρόνια με την ανάλογη νομοθεσία και κάθε χρόνο συνέχεια αναβαθμίζονται. Έχουν στημένα μηχανάκια που μετρούν πόσα ποδήλατα περνούν από συγκεκριμένα σημεία, δημιουργούν στατιστικές, ρυθμίζουν αναλόγως τα όρια ταχύτητας, πράγματα που σε εμάς φαίνονται όνειρα. Καλό θα ήταν να αυξηθεί και άλλο η αστική ποδηλασία, καθώς υπάρχει μεγάλο περιθώριο αποσυμφόρησης της πόλης από τα αυτοκίνητα. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με δημιουργία υποδομών. Αυτά που ζητάμε εδώ και καιρό όλοι οι λάτρεις του ποδηλάτου και η «Ποδηλατική Από-δραση» που τελευταία έχει μια δυνατή παρουσία. Θέλει, όπως και να το κάνουμε να επέμβουν αυτοί που διοικούν τα κοινά. Πρέπει να γίνουν κάποιοι κεντρικοί ποδηλατόδρομοι, σύμφωνα με τη νομοθεσία. Αν γίνουν τρεις-τέσσερις ποδηλατόδρομοι, οι οποίοι θα οδηγούν και σε σχολεία, η αστική ποδηλασία στην Κατερίνη θα αυξηθεί κατά 500%. Μίλησες και στην αρχή για τον πρωταθλητισμό. Θα ήθελα να αναφερθείς στις δυσκολίες που έχει. Εγώ είχα την τύχη ότι και ο πατέρας μου αγαπούσε πάρα πολύ το ποδήλατο. Είναι κάτι που ισχύει σχεδόν πάντα στο συγκεκριμένο άθλημα γιατί δεν υπάρχουν φορείς, ομοσπονδίες ή ακαδημίες που να μπορούν να σπονσοράρουν, να μεταφέρουν έναν αθλητή και να φροντίζουν τον εξοπλισμό του που είναι πολύ ακριβός. Ήταν πάντοτε κοντά μου, έχουμε γυρίσει με τους αγώνες όλη την Ελλάδα, Καστοριά, Δράμα, Ρόδο, Κρήτη. Για αυτό το λόγο τα θετικά που αποκόμισα ήταν περισσότερα από τα αρνητικά, όχι ότι αυτά δεν υπήρχαν. Κάποιες θυσίες, όπως το να είσαι 17-18 χρονών και όλοι οι φίλοι σου να βγαίνουν να διασκεδάζουν το Σάββατο και εσύ ή θα έβγαινες για ένα χυμό και πάλι σπίτι ή δεν θα έβγαινες καθόλου, γιατί είχε προηγηθεί ή ακολουθούσε δύσκολη προπόνηση. Όλα αυτά βέβαια είναι στο χαρακτήρα του καθένα. Εμένα τότε δεν μου έλειπαν αυτά τα πράγματα. Δεν ένιωθα ότι θυσιάζω κάτι, αλλά ότι αυτή είναι η καθημερινότητά μου. Δεν παρεξηγιόμουνα, ούτε στεναχωριόμουνα. Είχες φίλους που είχαν την ίδια ενασχόληση; Υπήρχαν βεβαίως,

įŉĶŊŐňŎņ ŉňŅŅĶ ŉňľĸŅĻōĻ Ōōň ńķņōŊň ŉĻŊŕŅň ŉňŎ ĿĹņĻŃ ēŃĻ ēŃńŊĸ ńňŃņŒņĹĻ αλλά και εκεί μπαίνει το θέμα των γονιών. Οι φίλοι μου ακολούθησαν μέχρι κάποιο χρόνο. Αρχίσαμε το ’95-’96, προς το ’97-’98 που άρχισε να σοβαρεύει ο πρωταθλητισμός, έβλεπα ότι οι άλλοι δεν είχαν είτε τις οικονομικές δυνατότητες ή οι γονείς τους δεν είχαν τόσο χρόνο για να ασχοληθούν, οπότε έμεναν σε πιο ερασιτεχνικό επίπεδο. Εγώ τότε έφυγα λίγο πιο παραπάνω. Είχα περίγυρο από ποδηλάτες. Οι περισσότεροι φίλοι μου ήταν ποδηλάτες οι άλλοι αθλητές. Τότε στο σχολείο, όταν κάποιος σε ρωτούσε για το ποδήλατο ή τον εξοπλισμό και άκουγε εξωφρενικά ποσά, η πρώτη απάντηση ήταν ότι με τόσα λεφτά παίρνεις αυτοκίνητο! Δεν μπορούσαν να δεχθούν ότι υπάρχει ακριβό ποδήλατο και αξίζει τα λεφτά του. Τότε το ποδήλατο ήταν παιχνίδι. Σε τι επίπεδο θα έλεγες ότι βρίσκονται οι υποδομές και η παιδεία για το ποδήλατο στην πόλη μας; Οι υποδομές αυτή τη στιγμή στην Κατερίνη είναι υπό του μηδενός. Για αρχή θα έφθαναν 4-5 κεντρικοί δρόμοι και κάποιοι που οδηγούν σε σχολεία, γιατί πιστεύω ότι αυτό προέχει. Η ασφάλεια των παιδιών είναι πιο σημαντική και βλέπω στα σχολεία πάρα πολλά παιδάκια, που σημαίνει ότι υπάρχει αυξημένη κίνηση. Δεν είναι κρίμα να θρηνήσουμε κάποιο θύμα από παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο; Πρώτα πρέπει να ξεκινήσει από εκεί και εφόσον γίνει μια μελέτη να επεκταθεί και στους κεντρικούς δρόμους. Επιπλέον, επικρατεί ημιμάθεια στο χώρο μας όσον αφορά τους ποδηλατόδρομους. Στο εξωτερικό, σε όσα μέρη έχω ταξιδέψει, ποτέ δεν περνούν οι ποδηλατόδρομοι από κεντρικά σημεία, όπου κινείται το αυτοκίνητο. Πάντα βρίσκουν πιο ήπιες διαδρομές, με μικρότερη κυκλοφοριακή συμφόρηση, όπου ποδηλάτες και αυτοκινητιστές δεν ενοχλούν ο ένας τον άλλο. Μπορούν να βρεθούν λύσεις. Το κέντρο της πόλης έχει πολλούς μικρούς δρόμους που έχουν μικρή χρησιμότητα για τα αυτοκίνητα, παρά μόνο για παρκάρισμα. Παρατηρείται μια ανεξέλεγκτη κατάσταση, με αυτοκίνητα πάνω στα πεζοδρόμια και άλλες παρατυπίες. Έγιναν κάποια έργα τώρα, και μέσα στην προεκλογική περίοδο. Ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία τώρα να γίνει μια γενική μελέτη και να στηθεί η υποδομή.

Τώρα, εφόσον έγιναν τα έργα και τελείωσαν, ο δήμαρχος έδειξε ότι θέλησε να δώσει έμφαση στον πεζό. Η γνώμη μου είναι ότι ο πεζός θα περπατήσει 400-500 μέτρα το πολύ. Ένας όμως που έρχεται από ένα προάστιο ή ένα χωριό, πρέπει κάπου να παρκάρει το αυτοκίνητο και κάπως να μεταφερθεί. Επιπλέον, κάποιος που θα έρθει από ένα προάστιο με το ποδήλατο, θα το παρατήσει και θα περπατήσει μέχρι το κέντρο; Είναι λίγο περίεργο, ενώ υπήρχε χώρος, έγιναν όμορφα πεζοδρόμια, ένα κομμάτι όμως έπρεπε να έχει αφεθεί για το ποδήλατο σε πολλούς από αυτούς τους δρόμους. Πιστεύω ότι όσοι ασχολούνται με τα κοινά θα πρέπει να βλέπουν και τις ανάλογες λύσεις που δίνονται στο εξωτερικό και να μην κινούνται από μόνοι τους. Όσον αφορά την παιδεία, η έλλειψή της είναι ένας από τους λόγους που γίνονται κάποια από τα ατυχήματα που βλέπουμε με ποδήλατα. Πάλι θα μιλήσω για εμπειρίες που έχω από το εξωτερικό, όπου σε κάθε χώρα της Ευρώπης υπάρχει κυκλοφοριακή αγωγή σε ένα έτος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Νομίζω στην ηλικία των 14, τα παιδιά έχουν μια ώρα την εβδομάδα σε ειδικά πάρκα με το ποδήλατο. Στο τέλος της χρονιάς, παρουσία αστυνομίας και ειδικών παιδαγωγών περνούν εξετάσεις, όσο και αν μας φαίνεται παράξενο. Βλέπουμε ότι το πρόβλημα ξεκινά από μικρή ηλικία όσον αφορά την παιδεία. Τόσο για την σωστή χρήση όσο και για την ανταπόκριση από τον οδηγό. Οι άνθρωποι που έχουν λάβει ποδηλατική παιδεία, θα σέβονται και θα ψυχολογούν τον ποδηλάτη και όταν οδηγήσουν αυτοκίνητο. Τώρα υπάρχει ένα χάσμα και βλέπουμε πράγματα τρομερά, τελείως παράνομα. Αυτό βέβαια όχι μόνο ως προς το ποδήλατο, αλλά και τον πεζό και τον μοτοσικλετιστή. Οι οδηγοί αυτοκινήτων νιώθουν κυρίαρχοι. Αλλάζοντας την παιδεία λοιπόν, την κυκλοφοριακή αγωγή, μέσα σε μια γενιά 25-30 χρόνια, μπορούν να αλλάξουν ριζικά τα πράγματα. Εφόσον κάτι τέτοιο δεν γίνει, καθώς δεν βλέπουμε ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση, είσαι καθόλου αισιόδοξος; Γενικά δεν είμαι αισιόδοξος. Αυξάνονται οι ποδηλάτες, αυξάνονται τα ατυχήματα. Δεν βλέπω πρόθεση, ειπώθη-

καν κάποια πράγματα, δεν βλέπω όμως στα μάτια κάποιου πραγματική πρόθεση, ότι πρέπει να γίνει. Όλοι αποφεύγουν να απαντήσουν λέγοντας, «θα το κοιτάξουμε». Πρέπει να γίνει η αρχή από την παιδεία, αλλά εκεί το πράγμα είναι πιο περίπλοκο, καθώς πρέπει να περάσει από το υπουργείο, αντιμετωπίζοντας τη γραφειοκρατία. Πέρα από αυτά, πιο εύκολα μπορούν να γίνουν κάποια πρώτα βήματα από το δήμο με ποδηλατόδρομους κτλ. Πιστεύεις ότι το ποδήλατο έχει τη θέση που του αξίζει στη χώρα μας; Αυτή τη στιγμή, δυο πόλεις που δεν θα μας πήγαινε το μυαλό, έχουν κάνει προόδους στον τομέα της αστικής ποδηλασίας. Είναι η Καρδίτσα και τα Τρίκαλα, όπου υπήρχε από πιο παλιά ποδηλατική κουλτούρα χωρίς να υπάρχουν ποδηλατόδρομοι. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πάρα πολύ ωραία έργα στην Καρδίτσα, έξυπνες λύσεις, και αυτό φαίνεται. Όποιος επισκεφθεί την Καρδίτσα θα δει ένα ελληνικό Άμστερνταμ, ας πούμε. Και μόνο που βλέπουμε φωτεινούς σηματοδότες για τον ποδηλάτη, σημαίνει ότι είναι τρία βήματα μπροστά από εμάς. Σημαίνει ότι ακόμη και οι ποδηλάτες έχουν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να υπακούσουν στους νόμους. Υπάρχουν πολλά ποδήλατα στο κέντρο, παρόλο που είναι μια μικρή κοινωνία. Βήματα γίνονται και στην Θεσσαλονίκη, αλλά περισσότερο για αναψυχή και όχι για πρακτικούς λόγους. Εκεί αν και γίνονται κάποιες σημάνσεις, οι οποίες δεν τηρούνται όμως. Από αυτό πηγάζει και η απαισιοδοξία μου, γιατί πάντα υπάρχουν αυτοί που δεν σέβονται τους νόμους. Δυστυχώς, αυτό φαίνεται και σε άλλα πιο σοβαρά θέματα, οπότε πώς να περιμένουμε να διαμορφωθεί συνείδηση γύρω από το ποδήλατο. Για να γυρίσουμε στην Κατερίνη, ένας λόγος που πρέπει να γίνουν ποδηλατόδρομοι μέσα και έξω από την πόλη είναι η τουριστική αξιοποίηση. Έχουμε την Παραλία και την Κατερινόσκαλα που δέχονται πολλούς επισκέπτες. Πολύ θέλουν να κάνουν ποδήλατο, το ξέρω από προσωπική εμπειρία γιατί είχα ενοικιαζόμενα ποδήλατα. Έχουν ποδηλατική παιδεία θέλουν να κινηθούν σε δρόμους, να δουν την ελληνική ύπαιθρο και όχι μόνο τα τσιμέντα. Έχουμε τη δυνατότητα να φτιάξουμε τέτοιες διαδρομές, όμως δεν βλέπω δυστυχώς να γίνεται τίποτα. Όπως λέει η παροιμία όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη, εδώ θα έλεγα όλες οι σκέψεις οδηγούν στο μηδέν.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Γειά σας αγαπητές αναγνώστριες και καλή μας αρχή. Είναι αλήθεια πως το πρόσωπο μιας γυναίκας αναδεικνύεται με το «σωστό» μακιγιάζ Και μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφες και ανανεωμένες. Η επιτυχία του μακιγιάζ εξαρτάται από τη γνώση των κανόνων του και τη σωστή εφαρμογή τους .Για την εφαρμογή αυτή απαραίτητα είναι τα υλικά του μακιγιάζ. Σκοπός μας σήμερα είναι να σας αναφέρουμε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε για την εφαρμογή του μακιγιάζ χωρίς βέβαια να αποκλείεται κάποια αλλαγή ή παράβλεψη τους.

1. Καθαρισμός του δέρματος και τοποθέτηση κρέμας βάση 2. Τοποθέτηση διορθωτικών προιόντων ( antisern) για εξουδετέρωση των μαύρων κύκλων των ματιών και κάλυψη στα σημάδια. 3. Τοποθέτηση μέικ απ σε όλο το πρόσωπο και ακολουθεί η πούδρα. 4. Τοποθέτηση σκιές στα βλέφαρα. 5. Περίγραμμα ματιών. 6. Βούρτσισμα και μακιγιάζ των φρυδιών (με σκιά ή μολύβι) . 7. Τοποθέτηση ρουζ στην κατάλληλη θέση και στο κατάλληλο σχήμα. 8. Περίγραμμα χειλιών και τοποθέτηση κραγιόν. Τα πινέλα αποτελούν το α και το ω ενός άρτια εξοπλισμένου νεσεσέρ. Τα λερωμένα πινέλα αποτελούν μια επικίνδυνη εστία μικροβίων. Όλα τα πινέλα απαιτούν συστηματικό καθαρισμό, ενώ η συχνότητα πλύσης εξαρτάται από τη συχνότητα της χρήσης τους.

TIPS Μην ξεχνάτε να πλένετε τα πινέλα σας και στη συνέχεια να τα τοποθετείτε στην απορροφητική πετσέτα. Μόλις στεγνώσουν τα βάζετε στις ειδικές θήκες ή στη βάση στήριξης με τις τρίχες προς τα πάνω για να μην χάσουν την φόρμα τους. Καθημερινά φροντίστε το πρόσωπο σας προστατεύοντάς το με μια κρέμα προσαρμοσμένη στις ανάγκες του δέρματός σας. Μόνο που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε την περιοχή του λαιμού και του ντεκολτέ. Μια περιοχή που δυστυχώς προδίδει την ηλικία! Αποφύγετε τις υπερβολές και τις μεγάλες ποσότητες των προϊόντων και δώστε στον εαυτό σας την υπόσχεση ότι η περιποίηση του εαυτού σας θα αποτελεί προτεραιότητα για το 2011.

ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΑΠΟ ΕΠΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Æ Û Æ Û Û ÛÆ Û Û4%34Û$2)6%ÛÆ ÇÛ6/,+37!'%.Û!-!2/+ ÆÇ w Û 8 Û Æ ÛÆ Û Æ Û Æ ÛÆ ÇÛ Æ Èw Ç À|{k gsÛ msÛzgq‫ ס‬g mÛ gÛsÕgÛ k qg|Òsm gÛ}ts Õ{gÛ m Û6/,+37!'%. Ûk kq ‫}ע‬ksgÛ tÛ|Õs qtÛ toÛ t ÔqtoÛ tÛzqpÒÛ m ÛÆk ‫ס‬q m Û Û kz k}hqÒto Û ÕqgÛgz‫ע‬Û to Û tz |t‫ ף‬Ûgs zqt Ôzto Û m ÛÛisp Ñ Ûikq}gs |Ñ Ûgo t| sm th t}m gsÒg Û gÛ!-!2/+ÛoztjÕ nm|gsÛ|g Ût Ûzgqkoq |‫}ע‬kst Û msÛz{g kÒgÛk|kÒsmÛ msÛÔqg Û gqÒlts g Û|t{g|ko |‫ס‬Û ‫ {ע‬g ÛÆtÛ‫ע‬st}‫ס‬Û to ÛzqtÕq k g Ûgz‫ע‬Û mÛi{Ô gÛ} g Û~o{Ñ Û | }Ôps Û‫ע‬ztoÛ!-!2/+Û m}gÒsk Û{‫|ף‬t Û tÛ oi|k|q }Õsg Û} gÛq‫ ס‬gÛ {‫|ף‬psÛztoÛgqÕ |k g Û gÛzk qÔjmÛ|g ÛgsÔ}g{gÛkj‫~ס‬m ÛÆtÛ‫ע‬st}gÛkz {Õ m|kÛnÕ{ts g ÛsgÛjkÒrk Û msÛgs t Ñ Û mÛj‫ף‬sg}mÛ |g Û mÛ |{mq‫ס‬jgÛ toÛ oi|k|q }ÕstoÛ}ts Õ{to k| sÔs g Ûgz‫ע‬Û msÛ qÑ m Û tÛ!-!2/+Ûj Õ kÛ‫{ע‬mÛ mÛst ‫ ע‬kqmÛ m Û kqÒg Û {{‫ס‬jgÛ~ ‫ס‬sts g Û k{ |‫ס‬Û tÛ ‫ ע‬pqt Û msÛzkq tjkÒgÛ o}}k kÒ gsÛ|g Û Ûk j |tÒÛjm}t tiq‫~ס‬t ÛztoÛtjmit‫ ף‬gsÛ tÛgo t|Òsm t Û k ‫ס‬qts g Û Ûjosg ‫ ע‬m Õ Û to Û -!2+%4).'Û-!.!'%2Û Ç Ç Û w w Û+/3-/#!2 Æ Û ÛÛ¡ÆtÛ!-!2/+Ûrkzkqs‫ס‬Û tsÛgs gips }‫ע‬Û msÛ|g mitqÒgÛ to Û o ‫ע‬Û tÛgztjk |s‫ף‬to}kÛ|gnm}kq s‫ס‬Û |g Û}kÛgo ÑÛ mÛ |o g{tjqt}Òg SERSÛDQIUE Û g{‫ף‬z to}kÛ‫{ע‬mÛ msÛ {{‫ס‬jg Û|‫ ס‬Û tÛtztÒtÛjksÛÕ k ÛrgsgiÒsk ÛÀ k Û kq‫ ס‬gÛk{| |ÑÛjosg ‫ ע‬m g ÛksÔÛkÒsg Û|g Û tÛ}‫ע‬stÛztoÛ pq‫ס‬k Û} gÛkoqp zg{Õ gÛki|‫ס‬q g Û Ûks ozÔ k ÛkÒsg Ûz‫ס‬qgÛzt{‫ף‬Û|g{Õ Û gz‫ע‬Û to Ûozt Ñ~ to Ûzk{‫ ס‬k Û|g Û to Ûjm}t tiq‫~ס‬to Û j |‫ס‬Ût Ûjm}t tiq‫~ס‬t Û tÛ gqg| Ñq gsÛ tÛ|g{‫ ף‬kqtÛ msÛ|g mitqÒgÛ to ÛÇ Ç Ç Û w w Û67Û+/3-/#!2Û Æ Û vwÆ ÛÈ Æ Û¡ Ò}g kÛozkqÑ~gst ÛztoÛoztjk ‫}ע‬g kÛ tÛ6/,+37!'%.Û!-!2/+ÛkjÔÛ msÛ kqÒg Û tÛ ‫ ע‬pqt ÛÆgÛgo t|Òsm gÛngÛkÒsg Ûj gnÕ }gÛ Ûk|nÕ k Û}g Ûzt{‫ף‬Û ‫ף‬s t}g Û Òsg Û|‫ ס‬ÛztoÛÕ{k zkÛgz‫ע‬Û msÛi|‫}ס‬gÛ psÛ kzgiik{}g |ÔsÛ m Ûk g qkÒg Û Ò}g kÛksnto g }Õst ÛztoÛ tÛzgqto ‫ס‬lto}kÛ|g Û msÛ }ztqth t k s |ÑÛÕ|nk mÛ m Û g kqÒsm Û Û}kÛ Û kz k}hqÒto

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Æ Û È Æ Æ Û Æ ÛÆ Û Û Æ È Û Û Ûj‫ע‬nm|kÛ}kÛ|g{{ k s |‫ע‬Û zq‫ע‬iqg}}gÛztoÛzgqto Òg kÛmÛ q Ñ qgÛ ÕpsÛ toÛ Ñ}toÛ Òto Û msÛtztÒgÛj m‫ף‬noskÛtÛ Ò|t Û g qÑ Û}kÛÛ qgitoj Õ Û to Û Ò|tÛ { ‫ס‬jmÛ|g Ûv { ÔÛ Õqhto ÛÛÛÛ |nÕ k Û|g Û}Õ{mÛ m Ûj tÒ|m m Û toÛ z }k{m mqÒtoÛ kqÒg Û oi|ks qÔnm|gsÛ i‫ף‬qpÛgz‫ע‬Û msÛtq Ñ qgÛztoÛkoiksÔ Ûzqt Õ~kqkÛtÛ Ñ}t Û ÒtoÛ|g Ûgs ‫{{ס‬grgsÛko Õ Û|g Ûozt Õ k Ûi gÛ} gÛ|g{‫ ף‬kqmÛ j tqi‫ס‬sp mÛ tÛ ÛÛÛÛ Û Ñ}gq t Û ÒtoÛ qmi‫ע‬qm Û gzg qÑ t ÛztoÛ os‫ע‬jkokÛ msÛ q Ñ qgÛ msÛzt{ |ÑÛgo ÑÛ kr‫ע‬q}m m ÛjÑ{p kÛ j gÒ kqgÛ gqt‫}ף‬kst Ûi gÛ msÛzq‫ע‬tjtÛ psÛsÕpsÛ}to |Ôs Û m}kÒp kÛ‫ ע‬ÛnkpqkÒÛÕsgÛgz‫ע‬Û gÛ m}gs |‫ ע‬kqgÛÕqigÛ m Ûnm kÒg Û toÛ msÛksg ‫{ע‬m mÛ}kÛ tsÛzt{ }‫ע‬Û|g Û to ÛsÕto Û¡ Ûjm} toqiÒgÛ m Ûtq Ñ qg ÛsÕpsÛ|g Û mÛ Õ mÛ psÛzg j ÔsÛ}kÛ tsÛzt{ }‫ע‬ÛÑ gsÛ‫ ע‬Û m}gs |‫ ע‬kqtÛÕ|gsgÛ‫{ע‬gÛgo ‫ס‬Û gÛ q‫ע‬s g ÛÀi skÛgz‫ע‬Û|g ‫ס‬nk mÛ o Ñ Û |g Ûk‫ ף‬t}g Û to Ûkz‫}ע‬ksto ÛsgÛ osk Ò tosÛgo ‫ע‬Û tÛÕqit Û¿{{p kÛ}kÛ mÛskt{gÒgÛzqt zgnt‫}ף‬kÛsgÛg{{‫ס‬rto}kÛ tsÛ|‫ע‬ }tÛ|g ÛkÒsg Û‫ ע‬Û|g{‫ ף‬kqtÛ|‫ס‬sto}k ÛÛÛ ÛgÒnto gÛ¡ og{‫ ע‬ÛkÒ kÛ~qts Ò k Ûi gÛ to Ûk|{k| t‫ ף‬Û}klÕjk ÛztoÛ Ò}m gsÛjk‫ע‬s p Ût Ûzgqkoq |‫}ע‬kst Û|g Û gÛ|qg ‫ס‬ÛÑ gsÛzqt ~tq‫ס‬Û psÛt stzt ÔsÛ m ÛÕ|nk m Û Ô gÛ gzgi gsst‫{ף‬m Û { ‫ס‬jmÛ j‫}ס‬to Û z‫ ע‬t{toÛ t‫ף‬q mÛ|g Û ‫ס‬ssmÛ gs t‫{ף‬m

Û Æ ÛÆw Û w Û Û ÛÆ Û Û ÇÈ Æ Û ÇÆ Û Çx Û Æ ÛÆ ÇÆ Û Æ È Û Û ÇÛ w ÛÆ Û Û Æ ÛÛ k s ‫ס‬lts g Û{t z‫ע‬sÛ }kÛ qk Ût stzt t‫ ף‬Û m Û kqÒg ÛzÑqg}kÛgz‫ע‬Û tÛ|Õ~ Û|g Û mÛlps ‫ס‬s gÛ to Û¿{{p kÛ{ÕskÛ‫ ע‬Û tÛkz‫ס‬iik{}gÛ gqg| mqÒlk Û to ÛgsnqÔzto ÛÛÛÛÛ Ût stzt tÒÛ Ô g Û gzgi gsst‫{ף‬m Û { ‫ס‬jm Û j‫}ס‬t Û z‫ ע‬t{t Û t‫ף‬q m Û|g Û ‫ס‬ssm Û gs t‫{ף‬m ÛÕ|gsgsÛj g~tqk |Õ Û Ûhqgj Õ Û}g Û msÛÕ|nk m Û qt ~Õqts g Û‫~ס‬ntstÛ|g{‫ע‬Û|qg ÒÛ|g Û}kÛlps gsÑÛ}to |ÑÛ|g Û qgit‫ף‬j Ûgz‫ע‬Û tsÛ ~qg }ÒjmÛ Õ qtÛ|g Û tsÛ ogiiÕ{toÛ ÔqitÛ}k Õ qk gsÛ tÛ ÔqtÛ kÛÕsgÛko ‫ס‬q tÛ|to t‫ף‬| Ûgztjk |s‫ף‬ts g Ûi gÛg|‫}ע‬mÛ} gÛ~tq‫ס‬Ûzp Û{ÒigÛzq‫ס‬i}g gÛ qk ‫ס‬lk g ÛtÛ‫ס‬snqpzt Ûi gÛsgÛkÒsg Ûko o }Õst Û g ÛÕsgÛ gz‫ע‬Ûgo ‫ס‬ÛkÒsg ÛmÛ|g{ÑÛzgqÕgÛ|g Û tÛ|g{‫ע‬Û|qg Ò Û

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Ç Æ Û Û Æ Û Ç w ÛÆ Û Æ Û È Û ÛÛ Ç v Û Û Ç Æ Û kÛ j gÒ kqgÛ~ { |ÑÛj ‫ס‬nk mÛtÛ Û t‫ף‬q th |Û ost}Ò{m kÛ}kÛ to Û}gnm Õ Û|g kon‫ף‬sts g Û mÛ olÑ m mÛ‫ ע‬Û ‫ ע‬tÛi‫ף‬qpÛÛgz‫ע‬ÛÛ tÛkqÔ m}gÛbi gÛzt tÛ{‫ע‬itÛj gh‫ס‬lto}kÛ{tit k sÒg c Û‫ ע‬tÛÛbi gÛzt tÛ{‫ע‬itÛjkÛj gh‫ס‬lto}kÛÛ{tit k sÒg c ÛÛ Ûisp ‫ ע‬Û oiiqg~Õg ÛztoÛhqÕnm|kÛ msÛz‫{ע‬mÛ}g Û gÛz{gÒ gÛ psÛ |g kqÒs psÛ}Ò{m kÛi gÛ tÛ k{ko gÒtÛh h{ÒtÛ toÛ¡Æ Û lm t‫ף‬sÛt Ûh‫ס‬qhgqt Û|g Û‫ ע‬Û}‫ע‬stÛ kÛ~ {‫ ע‬k stÛ|t s‫ע‬Û msÛgÒnto gÛ m Ûjm}t |Ñ Ûh h{ tnÑ|m Û m Ûz‫{ע‬m Û}g Û

x Û Æ Û Ûv ÛÆ Û Û Û Æ ÛÆ Û Æ Ç Û Û È Æ Û ÇÛ Û Û Æ Û Û+,)+Û%80/Û'2/50 ÛÛÆtÛhq‫ס‬joÛ m Û Õ}z m Û Û to Ûk|nÕ k Ûjkr Ônm|kÛ kÛrkstjt k g|‫ע‬Û ÔqtÛmÛj k‫ף‬nos mÛ m ÛÕ|nk m Û}kÛz{t‫ ף‬tÛ tz |‫ע‬Û|g{{ k s |‫ע‬Ûzq‫ע‬iqg}}gÛ|g ÛkzÒjk rmÛ}‫ע‬jg Û ÆtÛÒj tÛhq‫ס‬joÛ kÛCKTBÛ psÛÆ q‫ס‬sps ÛEUEMSÛ m Û qk hkÒg Û oi|Õs qp kÛ to ÛÕ{{msk Û o}}k Õ ts k Û}kÛk{{ms |‫ע‬Ûzq‫ע‬iqg}}gÛ|g Û qgitoj Õ Ûgz‫ע‬Û mÛ k g{tsÒ|m ÛÛ kÛ tÛ¡ Ò{ gÛ|g{p tqÒ g kÛ~Ò{t Û}toÛgigzm}Õst Û‫ס‬q kÛtÛ qgitoj Ñ Û toÛ oi|qt Ñ}g t Û ÛÛÛ |t‫ף‬qg t Û|g Ûzkq zt m |‫ ע‬ÛtÛk}ztq |‫ ע‬Ûg|‫{ע‬tont Û m Û qk hkÒg Û}g Û gÛÆÒqgsgÛÈqÑ t Û vgq}‫|ס‬m Ûhq |‫ ע‬gsÛjÒz{gÛ kÛ|‫ס‬nkÛ qgzÕl Û rÒlk ÛsgÛ m}k pnkÒÛ‫ ע‬Û tÛ|gngq‫ס‬Ûk{{ms |‫ע‬Ûzq‫ע‬iqg}}gÛ toÛCKTBÛÛ tÛtztÒtÛ zqp tjm} t‫ף‬qim kÛtÛ g kq s Ô m Û Ô g Û k{Ñ Ûzgqg|t{tont‫ ף‬gsÛ|g Ûzt{{tÒÛsÕt Û {hgstÒ Û gÛzt‫}ף‬kÛg|‫}ע‬mÛ‫ ע‬ÛmÛk{{mstg{hgs |ÑÛ~ {ÒgÛ to Û Ôqto Ûj g |Õjg m ÛkÒsg Ûjkjt}Õsm Ût ÛikÒ tsÕ Û}g ÛkÒsg ÛFAMÛÛk{{ÑspsÛ qgitoj ÔsÛ|g Û oi|qt m}‫ ס‬psÛ|g Ûiks |‫ס‬Û}k Õ tosÛ m Ûk{{ms |Ñ Û|to{ t‫ף‬qg Û

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Û Æ ÛÈw ÛÆ Û Æ Û Û Û ÛÈ Æw Û Æ Ç w ÛÆ Û Û gÛ}tsgj |ÑÛÕ|nk mÛ‫ס‬st rkÛ Ûz‫{ף‬k Û m Û kq‫ ס‬Û m q‫ע‬zt{m Ûi gÛ tÛ|t s‫ע‬Û m Û g kqÒsm ÛjÒsts g Û to Û msÛko|g qÒgÛ sgÛngo}‫ ס‬tosÛ Ûgz‫ע‬Û to Û ÛÈk qtztÒm to Û goqt‫ ף‬Û m Û n tzÒg ÛztoÛÕ k Û msÛ|g t ÑÛ toÛtÛ|g kq s Ô m Û o{{Õ| m ÛÈqÑ t Û gssto{‫|ס‬m Û q|k tÒÛÑ gsÛ|g Ût Ûzgqkoq |‫}ע‬kst Û msÛ k{k ÑÛ psÛki|g sÒps Û|gnÔ Û tÛksj g~ÕqtsÛ Ñ gsÛÕs tstÛi gÛgo ÑÛ mÛ}tsgj |ÑÛ o{{tiÑ Û o}ht{ÑÛ msÛÕ|nk m Ûk| ‫ ע‬Ûgz‫ע‬Û tsÛ o{{Õ| mÛkÒ gsÛtÛt}‫} ע‬t Û|gnmim Ñ Û kt{tiÒg Û gs‫ ס‬m Û iik{‫ע‬zto{t ÛtÛzq‫ע‬kjqt Û toÛzt{ |t‫ף‬Ûtqigs }t‫ף‬Û toÛjÑ}toÛ g kqÒsm Û ‫}ס‬zm Û gqg l‫ע‬i{toÛ |g ÛmÛ gqÒgÛ |{ tzÒjtoÛozk‫ף‬nosmÛ m Ûk|nÕ kp Û q‫|ע‬k g Ûi gÛ} gÛgz‫ע‬Û Ûzt{{Õ Û o{{tiÕ Û toÛ| Û gssto{‫|ס‬m ÛtÛtztÒt ÛÕ k Û}‫ {ס‬gÛ }mnkÒÛ}kÛ mÛ o}}k t ÑÛ tÛh h{ÒtÛ psÛ gi|‫ } ע‬psÛ k|‫ע‬qÛ |Òsk Ûi gÛ Û}kig{‫ ף‬kqk Û o{{tiÕ Ûst} }‫ס‬ psÛ|g Û gq tst} }‫ ס‬ps Û Û n tz |tÒÛ goqtÒÛztoÛ|o|{t~tqt‫ף‬sÛgs‫ס‬Û tsÛ|‫} ע‬tÛÛk{‫ ס‬t Û ksÛoz‫ס‬q tosÛj‫ף‬tÛ‫}ע‬t t Û goqtÒÛ kÛt{‫{|ע‬mqtÛ tsÛ|‫} ע‬t ÛÆto Û goqt‫ ף‬Ûgo t‫ ף‬Û|g g |ko‫ס‬ltosÛk j |tÒÛ k sÒ k Û} gÛ oi|k|q }ÕsmÛ|‫ ס‬gÛ m Û n tzÒg Ût ÛtztÒt ÛÕ tosÛ msÛ|g t ÑÛ to Ûzgs‫ס‬q g gÛ Õj gÛ goqÔs Û|‫ס‬nkÛ|‫ ס‬gÛÕ k Û gÛj |‫ס‬Û m Û Õj gÛ gÛtztÒgÛzkq Õq ts g Û kÛgo t‫ ף‬Ûgz‫ע‬Ûiks ‫ס‬Û kÛiks ‫ ס‬

Û vÇ w Û Æ Û ÛÆ Ç Û Æ ÛҰÛ ÛvwÆ v Ûҹ ÛÆ Û Æ Һ gÛ j gÒ kqmÛÕ|nk mÛki|g s ‫ ס‬m|kÛ tÛgz‫ע‬iko}gÛ m Û m Û kz k}hqÒtoÛ tsÛzqÔ tÛ‫ע‬qt~tÛ toÛ sko}g |t‫ף‬Û Õs qtoÛ toÛ jÑ}toÛ g kqÒsm Û}kÛ Ò {tÛ¡ ‫ס‬sk Û m Û g kqÒsm z‫ע‬Û msÛzqt ~oi ‫ס‬Û mÛsÕgÛzg qÒjg Û msÛÕ|nk m ÛztoÛzqgi}g tzt Ñnm|kÛ tÛz{gÒ tÛ psÛ |g kq skÒps Û~ {trkst‫ף‬s g Û~p tiqg~Òk ÛztoÛzgqg pqÑnm|gsÛgz‫ע‬Û o{{‫ע‬ito Û|g Û j Ô k Ûjm} toqiÔs g ÛÕsgÛ ‫ף‬st{tÛztoÛzgqto ‫ס‬lk Ûk |‫ע‬sk Û‫{{ס‬psÛkzt Ôs Û ÛtztÒk Ûhg Òlk g Û tÛzgq‫ע‬sÛ m Ûz‫{ע‬m msÛÕ|nk m Ûoz‫ע‬Û msÛkz }Õ{k gÛ toÛ Ò|toÛ qgÒ|to Ûzgqg Ôqm gsÛ~p tiqg~Òk Û to ÛtÛ ‫ף‬sjk }t Û qg|ÔsÛ g kqÒsm Û |g Û kqÒg ÛtÛ ‫{{ף‬tit Û |qg g ÔsÛ kqÒg ÛmÛ tq~p |ÑÛÀsp mÛ g g~oi p Ôs ÛtÛ ‫{{ף‬tit Û hgj p ÔsÛ g kqÒsm Û mÛÀsp mÛ ts ÒpsÛ kqÒg ÛtÛ ts g|‫ ע‬Û ‫{{ף‬tit Û g kqÒsm Û¡ gsgiÒgÛ to}k{‫ ס‬ÛtÛ ‫{{ף‬tit Û t|| stz{ ÔsÛ kqÒg Û¡tÛ Ã{o}zt Û n Û Û m ‫|ס‬m Ût |tiÕsk gÛ g}gsg lÑ Ût |tiÕsk gÛ gzgjtzt‫{ף‬to Û ÑspsÛ g qglÕ}m Ût |tiÕsk gÛ Ñ to Û Ò|t Û gqgÏ |t Û¿qm Û g }Òjm Û {Òg Û g Ò}ztoqg

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

vÆ ÛÆ Û Æ Û Ç ÛÆ Û Û Û Û ÛÆ Û Û Æ ÛÆw Û w Û ÇÛ Û Û Û Ç ÛÛÆtÛ}to kÒtÛ tÛtztÒtÛhqÒ |k g Û tÛ|Õs qtÛ m Ûz‫{ע‬m Ûzkq {g}h‫ס‬sk Ûk|nÕ}g gÛgz‫ע‬Û‫{ע‬mÛ msÛ tq |ÑÛzkqÒtjtÛ m Û Ôqg Û|g Û ki‫ס‬lk Ûk{{ms |Õ Û|g Ûqp}gÏ|Õ Ûgq g ‫ ע‬m k Û ÆtÛkns |‫ע‬Û tq |‫ע‬Û}to kÒtÛ Ò m|kÛ tÛ ÛÆtÛj g|t }m |‫ע‬Û}p gÏ|‫ע‬Û msÛzq‫ ע‬t ÑÛ toÛ|g{kÒ g Û¡ {hgst‫ ף‬ oqÒgq mÛ}tq~ÑÛtÛkns |‫ ע‬ÛÑqpg Û m Û {hgsÒg Û kÔqi t Û g q Ô m Û |ks Õq}zkm Û tÛ‫ס‬ig{}gÛ toÛtztÒtoÛ|t }kÒÛ msÛ|ks q |ÑÛz{g kÒgÛ psÛÆ q‫ס‬sps Û Òsg ÛtÛÑqpg ÛÛi‫ף‬qpÛgz‫ע‬Û tsÛtztÒtÛz{Õ m|kÛmÛ}ont{tiÒgÛ toÛg{hgs |t‫ף‬Ûkns |t‫ף‬Ûqt}gs }t‫ ף‬ÛÛ sjk | |ÑÛkÒsg ÛÛmÛj g| |‫ ע‬m gÛ psÛ {hgsÔsÛsgÛgzt~g Ò tosÛgs‫}ס‬k gÛ tÛ q gs |‫ע‬Û|g Û tÛ toq| |‫ע‬Û‫ע‬st}gÛ toÛ g q Ô m Û Ûgs |k }ks |ÑÛjo |t{ÒgÛ psÛ q ÔsÛjti}‫ ס‬psÛ gÛtztÒgÛÑ gsÛj g qk}Õst Ût Û!{hgstÒÛ |gnt{ | }‫ ע‬Û tqntjtrÒg Û {g} }‫ ע‬Ûrkzkq‫ ס‬m|kÛ}kÛ msÛgzt ‫ף‬sjk mÛ m Ûzqt pz |‫ ע‬m g Û toÛ |ks Õq}zkmÛgz‫ע‬Û tÛnqÑ |ko}‫ס‬Û to Û qp kqi‫ ס‬m Ûgo Ñ Û m Ûzqt z‫ס‬nk g ÛÑ gsÛtÛ ‫ ס‬tÛ g ‫ ס‬Û 6ARNÛ0ARCHA Û np}gs‫ ע‬Ûgr p}g t‫ ף‬t Ûg{hgs |Ñ Û|g gipiÑ Û tÛtztÒt Û kÛÕsgÛgz‫ע‬Û gÛz tÛ~m} }ÕsgÛzt Ñ}g ‫ס‬Û toÛÕiqg kÛzp Û¡nqm |kÒgÛ psÛ {hgsÔsÛkÒsg ÛtÛ {hgs }‫ ע‬Û Û tq |ÑÛzqt pz |‫ ע‬m gÛ toÛ {ÑÛ g ‫ס‬Û|g g{g}h‫ס‬sk ÛÕsgÛ }Ñ}gÛ toÛ tq |t‫ף‬Û}to kÒto Û ÛÛ Ûk |tstiq‫~ס‬m mÛ m Ûzkq ‫ע‬jtoÛgo Ñ ÛzgqgzÕ}zk Û to ÛÀ{{msk ÛÑqpk Û toÛ Û|gnÔ ÛmÛksjo}g ÒgÛ|g ÛtÛtz{ }‫ ע‬ÛkÒsg Ûzgq‫}ע‬t t Û Ûhg { ‫ ס‬Û m Û {hgsÒg Û }Õ Û ‫ע‬ito Ûgs Òzg{‫ ע‬Û toÛvgsÛ ‫ {ע‬Û|g ÛmÛzkqÒtjt Û toÛ}k tzt{Õ}to Û|g ÛmÛ g{ |ÑÛ|g t ÑÛÛ}kÛ mÛ}k Õzk gÛg{{giÑÛ toÛ ‫ ס‬to Û msÛ {hgsÒgÛzkq {g}h‫ס‬sk Û m}gs |‫ע‬Û}Õqt Û toÛ}to kÒto Û gÛ m}k Ô to}kÛ‫ ע‬ÛtÛk|j p nkÒ Ûgz‫ע‬Û to Û g{t‫ ף‬Û }Õ Û ÔitoÛÑqnkÛ msÛ tl‫ס‬smÛ|g Ûj gso| Õqko kÛ tÛ¡ q} ‫ע‬s ts Û glÒÛ toÛkÒ kÛ|g Û}ki‫{ס‬mÛ~qtoq‫ס‬Û {hgsÔsÛ|g Û {{ÑspsÛ pqt~o{‫|ס‬ps Û g ‫ס‬Û msÛ‫ ~ס‬rÑÛ to Û{Õsk Û‫ ע‬Û|tohg{t‫ ף‬kÛ|g Û tÛ qo ‫ ~ס‬Û m Û {hgs |Ñ Û ks q |Ñ ÛÆq‫ס‬zklg ÛÛÛ ÛzkqÒtjt Û toÛ ¼Ûzgi|t }ÒtoÛzt{Õ}toÛÕ k Û mÛj |ÑÛ m ÛnÕ mÛÛ tÛ}to kÒtÛ }kÛzt{k} |‫ע‬Û|g Û~p tiqg~ |‫ע‬Ûo{ |‫ ע‬ÛÛÆtÛ}to kÒtÛÕ k Û m}gs |ÑÛkz |k }‫ ע‬m g Û }kÒ Û osgs Ñ g}kÛ}gnm Õ Ûsmz gipikÒtoÛsgÛrksgit‫ף‬s g Û ÛgÒnto Õ Û to ÛÛÛÛ ÛÛÛ

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Û v ÇÛ Ç ÇÛ Û Û Æ Û Æ wÆ ÛÛÆgÛki|gÒs gÛ toÛ gtiqg~ |t‫ף‬Û }to kÒtoÛ|g Û m Ûh h{ tnÑ|m ÛztoÛÕi sgsÛ msÛÛ ts gq Ô gÛ Ò}m gsÛ}kÛ msÛzgqto ÒgÛ to ÛtÛzq‫ע‬rkst Û m Û g{{Òg Û| Û Æ }ts Õ ÛtÛst}‫ס‬q m Û kqÒg Û| Û gzg kqiÒto ÛtÛ Ñ}gq t Û ÒtoÛ| Û gzg qÑ t ÛtÛk|{ki}Õst Û Ñ}gq t Û Òto {‫}ף‬ztoÛ | Û gzgngsg ÒtoÛ|g Ûzt{{tÒÛ|‫ ס‬t |t Û m Ûzkq t Ñ Û otÛsÕt Û Ôqt Ûzt{ }t‫ף‬Û|g Ûzt{ |Ñ Û|{mqtst} ‫ ס‬ÛztoÛki|gnÒ gs g Û tÛ ÔqtÛ toÛzg{ t‫ף‬Ûjm}gq kÒto Û}kÛ mÛ m}gs |ÑÛ o}ht{ÑÛ toÛ |‫{ע‬gtoÛ qgÒ|toÛ|g Û m Û {ktsÔqg Û |to Õqm Û kzÒ|toqm Û|gnmiÑ q g Û toÛ ÛÆmsÛzqt z‫ס‬nk gÛo{tztÒm kÛtÛ ‫{{ף‬tit Û¡ Òkqk Û}kÛ msÛgqpiÑÛ m Û t}gq Òg Û kqÒg Û |g Û toÛ Ñ}toÛ Òto Û k ‫ס‬Û tÛzÕqg Û m Û k{k Ñ Ûki|g sÒpsÛ|g Û m Ûhq‫ס‬hko m Û psÛ| | Û gzg kqiÒto Û gzg qÑ toÛ|g Û |to ÕqmÛg|t{t‫ף‬nm kÛ} gÛ ‫ף‬s t}mÛzkq Ñim m rks‫ס‬im mÛ tÛ ÔqtÛ toÛ}to kÒto Û |kÒÛt Û|g{k }Õst ÛkÒ gsÛ msÛko|g qÒgÛsgÛngo}‫ ס‬tosÛgs |kÒ}ksgÛikpqi |Ñ Û|g Ût | g|Ñ Û qÑ m ÛztoÛ gqg| Ñq lgsÛ msÛ|gnm}kq s‫ ע‬m gÛ psÛ|g tÒ|psÛ m Û ts gq Ô g Û}Õ q ÛztoÛk| tzÒ m|gsÛgz‫ע‬Û Ûkrk{Òrk Û m Û k st{tiÒg Û tÛ ÔqtÛkzÒ m Û~ {trkskÒ g Û|g Û} gÛÕ|nk mÛ ~p tiqg~Òg Û}kÛzq‫ ע‬pzgÛ psÛ|g tÒ|psÛ toÛ pq t‫ף‬Ûgzt Õ{k }gÛ m Ûkoq‫ ף‬kqm Ûknstiqg~ |Ñ Û{gtiqg~ |Ñ Û|g Û tq |Ñ Û }k{Õ m ÛztoÛzqgi}g tzt Ñnm|kÛoz‫ע‬Û msÛ| Û |to ÕqmÛ kÛgo ‫ע‬Û tÛzqt ~oi |‫ע‬Û} |qg ‫| ס‬tÛ pq ‫ע‬Û m Û kqÒg

Û Æ Û ÛÆ ÛÆ Û ÛÈw Û ÇÆ Æ ÛÛ m}gs |ÑÛzqt z‫ס‬nk gÛksm}Õqp m Ûgzt Õ{k kÛmÛk|jÑ{p mÛztoÛj tqi‫ס‬sp kÛ tÛgz‫ע‬iko}gÛ m ÛÆk ‫ס‬q m Û Û kz k}hqÒtoÛtÛ ‫{{ף‬tit Û tjm{g |ÑÛ z‫ע‬jqg mÛ tÛ | Ñq tÛ toÛ o{{‫ע‬itoÛ |qg g Ôs ÛÆ }Ôs g Û msÛ gskoqpzgÏ|ÑÛm}ÕqgÛ pqÒ Ûgo t|Òsm t Ûzqt |{Ñnm|gsÛkz Ñ}tsk Û ztoÛ}Ò{m gs Ûgz‫ע‬Û msÛz{koq‫ס‬Û to ÛtÛ|gnÕsg Ûi gÛ gÛt~Õ{mÛ|g Û mÛnÕ mÛ toÛztjm{‫ ס‬toÛ msÛ|o|{t~tqÒg Û gÛj |g Ô}g gÛ |g Û Ûozt qkÔ k Û psÛztjm{g Ôs Û Ûksm}Õqp mÛg~tqt‫ ף‬kÛ tsÛ Û|g Û Ûzqth{Õ k Û toÛi gÛ gÛztjÑ{g g Û msÛgzto ÒgÛ gqg| mq }ÕspsÛztjm{g ‫ע‬jqt}psÛ msÛ g kqÒsmÛ|g Û gÛzgqgjkÒi}g gÛ‫{{ס‬psÛk{{ms |ÔsÛ|g ÛkoqpzgÏ|ÔsÛz‫{ע‬kps Û gÛkÒjmÛztjm{‫ ס‬psÛztoÛoz‫ס‬q tosÛ|g Û gÛ gqg| mq |‫ס‬ÛispqÒ }g ‫ס‬Û to Û|gnÔ Û|g Û gÛt~Õ{mÛ msÛoikÒgÛ‫ ע‬psÛkÒsg Û g| |tÒÛztjm{‫ ס‬k ÛÆtÛ|t s‫ע‬ÛztoÛhqÕnm|kÛ msÛgÒnto gÛ‫|ס‬to kÛ}kÛzt{‫ף‬Ûksj g~ÕqtsÛ|g ÛÕ{o kÛgq|k Õ ÛgztqÒk Û|gnÔ Ût Û t} {m Õ Ûk| ‫ ע‬Û toÛ‫ ע‬ÛÑ gsÛgsg{o |tÒ Ûgz‫ס‬s m gsÛ|g Û kÛgq|k Õ Ûkqp Ñ k Û tÛ Õ{t Û psÛt} { Ôs Û msÛk|jÑ{p mÛ}Ò{m gsÛtÛoztj t |m Ñ Û m ÛÆqt gÒg Û g kqÒsm Û m}Ñ qm ÛÆ gto Òjm ÛtÛ tztiq‫~ס‬t Û}m gs |‫ ע‬Û {Õrgsjqt ÛÆ }kqÒ|g Û tÛj j‫ |ס‬pqÛ|gqj t{tiÒg Û gsgi Ô m ÛÆgqksÒjm Û|g ÛtÛzqp gn{m Ñ Ûztjm{‫ ס‬m Û|g Ûgz‫~ע‬t t Û o}sg |Ñ Û |gjm}Òg Û Õ}m Û oq g|t‫ ף‬

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Û Æ ÛÛ ksÛkÒsg Û}‫ע‬stÛ tÛ gsk{{Ñs tÛj Ñ}kqtÛ osÕjq tÛztoÛiÒsk g Û gÛ k{ko gÒgÛ Û q‫ע‬s gÛ|g Û|g grÒp kÛ kÛ ‫{ע‬tsÛ tsÛ z m}ts |‫ע‬Û|‫} ע‬tÛ gÛ¡ ‫ ס‬q g Ûgg{{‫ס‬ÛkÒsg Û|g Ût Ûnkg q |Õ ÛÛzgqg ‫ ס‬k ÛztoÛ|‫ס‬nkÛ q‫ע‬stÛzgqto ‫ס‬ltosÛ t Û g Ô k Û iÕqt ÛsÕt Û|g Ûzg j ‫ ס‬ÛvÕ t ÛgsÕhg gsÛ tsÛ g gs Ôsm Û Òsg ÛmÛtq Ñ qgÛ psÛsÕps Û Òsg Û gÛ tqko |‫ס‬Û to Û }Ñ}g g Û gqgjt g|tÒÛ tqtÒÛ|g Û qgit‫ף‬j gÛgz‫ע‬Û qm |t‫ ף‬Û zk qp |t‫ ף‬Û|g Û‫{{ס‬to Û o{{‫ע‬ito Û Ûg }tjt ÒgÛ tÛ sko}g |‫ע‬Û|Õs qtÛ toÛ pq t‫ ף‬Û g Û Û|Õs qt ÛÀsgÛ q Ôqt~tÛ| Ñq tÛ Û } Û msÛkÒ tjtÛ toÛtztÒtoÛ tÛ‫ס‬ig{}gÛ toÛ ps gs ÒstoÛ g{g t{‫ע‬itoÛ kÛ¡oztjÕ k g Ûno}Òlts ‫ ס‬Û}g Û tÛ qÕt Û toÛ|gnks‫ ע‬Û}g Ûzqt Û msÛ g qÒjg ÛÛÆgÛ|kq‫} ס‬g gÛ }kÛ|‫ס‬nkÛkÒjto Û z |Õ Û{ toj Õ Ût Û osgo{Òk Û ztojgÒpsÛ|g{{ k sÔsÛ|g Û~o |‫ס‬Û tÛzgsmi‫ף‬q Û|g ÛmÛgiqozsÒgÛzqt Û }ÑÛ toÛ t{ t‫ ף‬toÛ iÒtoÛ toÛ pq t‫ף‬Û toÛ iÒtoÛ to|‫ ס‬Û Òsg ÛgzÒ ko tÛsgÛh{Õzk ÛÕsgÛt{‫|ס‬kqtÛ pq ‫ע‬ÛsgÛlkÒÛ|g ÛsgÛ| skÒ g Ûi gÛ} gÛkhjt}‫ס‬jgÛ tÛ¡qon}‫ע‬Û psÛ g qÒps

Û Æ Û Û ÛÆ Û ÛÇ Û Û Ç ÛÆ ÇÛ Ç w Æ ÛÆ ÇÛ È ÇÛ ÇÛ ÇÛҹ w Û Æ v Û Ç Û knÔsmÛ|g Ût Ûgq g ‫ ע‬m k Û m Û ‫ע‬qk g Û kqÒg ÛztoÛj tqi‫ס‬sp kÛmÛk g qkÒgÛ¡ snqÔzpsÛ|g Ûv‫ ף‬kp ÛÀqig Û Ûgq g t{ti |‫ ע‬Û|‫} ע‬t Û m Û kqÒg Û|g Û‫ ע‬Û}‫ע‬stÛ Ò}m kÛ tsÛ~ {‫ע‬ztstÛgq g t{‫ע‬itÛ}kÛ msÛzgqto ÒgÛ toÛ msÛ|g ‫}ס‬k mÛgÒnto gÛ toÛ sko}g |t‫ף‬Û Õs qtoÛ g kqÒsm Û k gr‫ף‬Ûgo ÔsÛmÛgq g t{‫ע‬it Ûgq Õqk gÛ psÛgsg |g~ÔsÛ m Û kqiÒsg Û|gnmiÑ q gÛ toÛ ÛÛ|g Ûkoqphto{ko Ñ ÛÈqo t‫{ף‬gÛ g{ gjÕ{m ÛtÛ ‫ס‬ssm ÛÆl ~‫ע‬zto{t Û|gnmim Ñ Ûgq gÒg Ûk{{ms |Ñ Û~ {t{tiÒg Û|g Ûkz iqg~ |Ñ Û toÛ Ûk|Û psÛt} {m Ôs ÛtÛ m}Ñ qm Û gs kq}gs{Ñ ÛtÛj |‫ ע‬Û}g Û|gnmim Ñ ÛzÕqgÛgz‫ע‬Û‫{ע‬k Û Û‫{{ס‬k Ûgq}tj ‫ ע‬m k Û|g Û Ò {to ÛztoÛj gnÕ k ÛmÛgq g t{‫ע‬it Û ~mÛ to{‫|ס‬mÛ gs kq}gs{ÑÛ|g Û‫{{ס‬t Ûgq g t{‫ע‬it ÛzgqÕ m gsÛ msÛk|jÑ{p m ÛÛ |‫}ע‬gÛNÛjm}t tiq‫~ס‬t Û m Û Æ Û gs k{Ñ Û ghhÒjm ÛztoÛ}Ò{m kÛi gÛ tÛÕqitÛ toÛ ‫ס‬sntoÛ zÕ to Ût Û|‫ ס‬t |t Û m Û ‫ע‬qk g Û kqÒg ÛjÑ}gq t Û|g Ûjm}t |tÒÛ ‫}ף‬hto{t Û gqpitÒÛ|g Û o}zgqg ‫ ס‬k Û tÛÕqitÛ toÛgq g t{‫ע‬ito Ût Û‫ס‬snqpzt Û m Ûk g qkÒg Û¡ snqÔzpsÛ|g Ûv‫ ף‬kp ÛÀqig ÛÕsg Ûgz‫ע‬Û to ÛtztÒto ÛtÛ ‫ע‬jpqt Û gztosÒjm ÛÑ gsÛzgqto g Ñ Û m Ûk|jÑ{p m Û|g Ût Ûgz{tÒÛ g kq s Ô k ÛztoÛrÕqtosÛsgÛk| }t‫ף‬sÛ |g ÛsgÛgr t{tit‫ף‬sÛÕsgÛ m}gs |‫ע‬ÛÕqit ÛÛ Ûgq Õ Û m Û kqÒg Û}mÛ~k j‫}ע‬ksk Û q‫ע‬stoÛÕjp gsÛ tÛzgq‫ע‬s ÛÛ

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ”

Ʈ Ƶƪƫ ƑƠƲƤƯрƬƦư ƈƧƦƬцƬ ƑƠƲƤƯрƬƦ ƚƦƪ ZZZ UROOPDQQFROOHFWLRQ FRP