ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ «ӨРЛЕУ» БАҰО» АҚ ФИЛИАЛЫ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ ИНСТИТУТЫ
Г.А.Қасымова, Л.Т.Темирханова, О.Т.Джунусбекова
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМ ТӘРБИЕШІСІНІҢ ТАЙМ - БЛОКНОТЫ Әдістемелік құрал
Мектепке дейінгі ұйым тәрбиешілеріне арналған
УДК 37.3.2 ББК 74.100 Қ45 Рецензенттер: Ускенбаева Ж.А. - «Өрлеу» БАҰО АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты, «Мектепке дейінгі тәрбие және бастауыш білім беру» кафедрасы, п.ғ.к., аға оқытушы. Мухатаева Г.Т. - «Тараз қаласы әкімдігінің білім бөлімінің «№9 балабақшасы» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорнының балабақша меңгерушісі. Зеленская Н.Н. - «Тараз қаласы әкімдігінің білім бөлімінің «№33 «Айсауле» балабақшасы» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорнының балабақша әдіскері. Қ45 Г.А. Қасымова, Л.Т.Темирханова, О.Т.Джунусбекова Мектепке дейінгі ұйым тәрбиешісінің тайм – блокноты. Әдістемелік құрал. Тараз, «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты, 2015.- 70 бет.
ISBN 978–601–7825–19-5 «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының Сараптау кеңесінің шешімімен ұсынылған (хаттама №9, 23.10.2015 ж.). Әдістемелік құрал - мектепке дейінгі педагогикалық үдерісті жүзеге асырудағы тәрбиешінің жұмыс бағыттарында мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытуда қолданылатын жұмыстарды жоспарлауды көрсетеді. Құралда мектепке дейінгі ұйым тәрбиешілерінің атқарар қызметтері, құжаттардың түрлері, олардың үлгілері берілген. Сондай-ақ, әдістемелік құралдың орыс тіліндегі нұсқасы қоса беріліп отыр. УДК37.3.2 ББК 74.100 Қ45 ISBN 978–601–7825–19-5 © Қасымова Г.А., Темирханова Л.Т., Джунусбекова О.Т., 2015 ж.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 1 Мектепке дейінгі ұйым (мдұ) тәрбиешісінің қызметі 1.1 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымының тәрбиешісі 1.2 Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ұйымы тәрбиешісінің көмекшісі 1.3 Тәрбиешінің өз жұмысын жүйелеуі 1.4 Тәрбиешінің іскер қарым-қатынас аспектілері 1.5 Тәрбиешінің білім беру жұмысындағы принциптері 1.6 Тәрбиешінің іс-шараларды жоспарлауы 1.7 Семинар өткізу 1.8 «Кері байланыстың» үлгі ережесін жасау 2 Педагогикалық үдерісті жүзеге асыруға арналған тәрбиеші құжаттары 2.1 Тәрбиешінің құжаттарды толтыру үлгілері 2.2 Мектепке дейінгі ұйымдардың үлгілік оқу жоспарының вариативтік бөліміне қойылатын талаптар 2.3 Авторлық бағдарлама, оны құрастыруға әдістемелік ұсыныстар 2.4 Дарынды балалармен жұмыстар 2.5 Балалардың денсаулығын сақтау кеңістігінің үлгісі 2.6 Іс-қағаздарын жүргізу үлгілері 2.7 Мектепке дейінгі балаларды бағалау өлшемі 2.8 Сергіту сәтін өткізу жолдары 2.9 Ата-аналармен жұмыстар 2.10 Дамыту және өзін-өзі дамыту жұмыстары Қорытынды Әдебиеттер
3
4 5 5 6 7 7 9 10 10 10 12 12 18 19 22 21 24 26 28 30 33 36 70
Кіріспе Қазақстан Республикасының білім беру кеңістігінде барлық деңгейлердегі сапалы білімге қол жеткізуді қамтамасыз ететін білім берудің ұлттық моделін дамытуға қолайлы жағдайлар жасалуда. Қазақстанда білім берудің барлық деңгейінде әдістемелік құралдар, оқу-әдістемелік кешендер, оқулықтар, оларды әзірлеу, сараптама жасау және басып шығару жөніндегі жұмысты ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінде бекітілген Ережеге сәйкес орындалады. Кез-келген әдістемелік құрал, білім беру үдерісінің құрамдас бөлігі
болмас
бұрын,
мемлекеттік
және
қоғамдық
бағалаудың
бірқатар
кезеңдерінен өтеді. Осы негізгі талаптарға сай орындалған және облыстық мектепке дейінгі ұйым тәрбиешілердің сұранысына орай әдістемелік құрал жарыққа шығып отыр. Мұндағы мақсат - тәрбиешілерді мектепке дейінгі ұйымның жұмыс бағыттарымен, жоспарларымен, іс-қағаздарын толтыру бойынша білім негіздерімен қаруландыру. Бұл әдістемелік құрал осы мақсатты жүзеге асыруда қолданылмақ. Тәрбиеші білім беру мазмұнын құруда мемлекеттік саясаттың негізгі басымдықтары мен бағыттарын жеткілікті білмегендіктен қиналады. Сондықтанда, кәсіби іскерлігін арттыруда өз практикалық тәжірибесін жаңа ақпаратпен сапалы арттыруға, ақпаратты реттеп, оны тәжірибе аясында өңдеуге мүмкіндік беретін әдістемелік құрал болып табылады. Бұл тәрбиешінің ақпараттық мәдениет деңгейінің қалыптасуын, оқытудың жеке сипаттамасын, танымдық қызметтің белсенділігін арттыруға көмек береді. Тәрбиешінің кәсіби – әдістемелік даму деңгейіне, тұлғалық қажеттілігі мен сұранысына негізделе отырып, балабақшаға қойылатын талаптарға сай әдістемелік ұйымдастырылатын басқару жүйесінің нәтижесі болатыны белгілі.
4
I. МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМ (МДҰ) ТӘРБИЕШІСІНІҢ ҚЫЗМЕТІ 1.1 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымының тәрбиешісі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің "Педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғалардың лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" № 338 бұйрығына өзгеріс ендіргенде мектепке дейінгі ұйым (мдұ) тәрбиешілеріне төмендегідей лауазымдық міндеттерді жүктейді: Лауазымдық міндеттері. Балалардың денсаулығын сақтау мен қорғау қызметін қамтамасыз етеді: тәрбиеші қызметінің денсаулық сақтау функциясын атқарады. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының талабына, жас ерекшелік топтарының үлгілік оқыту жоспары бойынша оқу қызметінің кестесіне сәйкес педагогикалық процесті жүзеге асырады, пәндік-дамытушылық ортаны қалыптастырады, балалардың шығармашылығына (ойындық, танымдық, қозғалыс, көркемөнер,еңбекке баулу және т.б.) жетекшілік етеді. Балалармен жұмыс істеу кезінде жекелей және бағыттық жағынан қарайды. Дамуында ауытқу байқалатын балалармен түзеу қызметі саласында еңбек ететін мамандармен бірлесе жұмыс жасайды; жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, оқу-әдістемелік әдебиеттерді зерделеу негізінде және топтағы балалардың жеке талаптарын ескере отырып тәрбие-білім беру жұмыстарын жоспарлайды. Тәрбиелеу мен оқыту қызметін қол жеткен жетістіктерді қорытындылай отырып жоспарлайды. Мүмкіндіктері шектеулі балалар мен қалыпты жағдайда дамып келе жатқан балалардың мектеп жасына жеткенде мүмкіндіктерінің тең дәрежеде болуын қамтамасыз ету үшін бірге тәрбиелеу және оқыту арқылы оларды әлеуметтендіруді жүзеге асырады. Мамандардың ұсынымдарын ескере отырып, мүмкіндігі шектеулі әрбір баламен жеке жұмыс жүргізеді. Тәрбиелеудің инновациялық технологиясын және оқытудың отандық және шетелдік ғылыми-зерттеу жұмыстарының, авторлық шығармалардың негізінде педагогикалық қызметтің жаңа бағыттарын зерделеумен және оны жұмыс барысында қолданумен шұғылданады. Ата-аналардың мектепке дейінгі бала тәрбиесі мен оқыту барысында туындаған сұрақтарына жауап беріп, көмек көрсетеді. Балалардың құқықтары мен қызығушылықтарын қорғайды. Компьютерлік сауаттылықты және ақпараттық-коммуникациялық құзыреттілікті жақсы меңгереді. Білуге міндетті: Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының Еңбек кодексін,ҚазақстанРеспубликасының «Білімтуралы», «ҚазақстанРеспубликасындағ ы тілдер туралы», «Жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңдарын және басқа да нормативтік құқықтық актілерін, білім беруді дамытудың бағыттары мен келешегін айқындайтын нормативтік құқықтық актілерді, жеке санитария мен гигиенаны, жас ерекшеліктер психологиясы мен педагогика негіздерін, мектепке дейінгі білім беру мәселелері бойынша әдістемелік құжаттарды, алғашқы медициналық көмек көрсетудің ережелерін, еңбекті қорғаудың және қауіпсіздік техникасын, санитариялық ережелерді. Біліктілікке қойылатын талаптар: жоғары педагогикалық немесе техникалық және кәсіптік педагогикалық білім. Тиісті санатты алу үшін міндеттерді анықтау арқылы біліктілікке қойылатын талаптар: біліктілігі жоғары деңгейдегі санаты жоқ маман: жоғары педагогикалық білім; біліктілігі орта деңгейдегі санаты жоқ маман: техникалық және кәсіптік педагогикалық білім; біліктілігі жоғары деңгейдегі екінші санатты маман: мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту ұйымының тәрбиешісіне қойылатын талаптарға жауап беруі, осы лауазымдағы жұмыс өтілі кемінде 2 жыл болуы тиіс; біліктілігі жоғары деңгейдегі бірінші санатты маман: біліктілігі жоғары деңгейдегі екінші санатты маманға қойылатын талаптарға жауап беруі, сонымен қатар мектеп жасына дейінгі балалардың дамуындағы диагностикалық құралдарды меңгеруі, пәндік-дамытушылық ортаны құруға қатысуы тиіс. Біліктілікке қойылатын талаптар: жоғары педагогикалық білім немесе техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі және мектепке дейінгі тәрбиелеу 5
мен оқыту ұйымындағы жұмыс өтілі кемінде 3жыл болуы тиіс; біліктілігі жоғары деңгейдегі жоғары санатты маман: біліктілігі жоғары деңгейдегі тәрбиешіге қойылатын талаптарға жауап беруі, сонымен қатар мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытуда қолданылатын қазіргі заманғы әдістерді ізденуі, мектеп жасына дейінгі балалармен жұмыс істеуде жеке өзіндік әдістері болуы тиіс. Біліктілікке қойылатын талаптар: біліктілігі бірінші деңгейдегі тәрбиешіге қойылатын талаптарға жауап беруі, жоғары педагогикалық немесе техникалық кәсіптік білімі және жұмыс өтілі кемінде 5жыл болуы тиіс. Біліктілігі орта деңгейдегі екінші санатты маман: мектепке дейінгі ұйымның тәрбиешісіне қойылатын жалпы талаптарға жауап беру тиіс. Біліктілікке қойылатын талаптар: кәсіптік техникалық педагогикалық білім және мектепке дейінгі ұйым тәрбиешісі лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 2жыл болуы тиіс. Біліктілігі орта деңгейдегі бірінш ісанатты маман: Біліктілігі орта деңгейдегі екінші санатты тәрбиешіге қойылатын жалпы талаптарға жауап беруі, сонымен қатар: мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытудың қазіргі заманғы әдістерін, балалардың дамуындағы диагностика элементтерін меңгеруі, пәндік дамытушылық ортаны құруға қатысуы тиіс. Біліктілікке қойылатын талаптар: кәсіптік техникалық педагогикалық білім және тәрбиеші лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 3жыл. Біліктілігі орта деңгейдегі жоғары санатты маман: Біліктілігі орта деңгейдегі бірінші санатты тәрбиешіге қойылатын жалпы талаптарға жауап беру, сонымен қатар: мектеп жасына дейінгі балаларға білім беру мен тәрбиелеуде заманауи әдістерді және инновациялық технологияларды қолдану мақсатындағы ізденістерді жүзеге асыру тиіс. Біліктілікке қойылатын талаптар: кәсіптік техникалық педагогикалық білім және тәрбиеші лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 5 жылдан кем болмауы тиіс. 1.2 Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ұйымы Тәрбиешісінің көмекшісі Лауазымдық міндеттері: Балалардың өмірі мен денсаулығын қорғауды қамтамасыз етеді, тәрбиеленушілердің тіршілік іс-әрекеттерін ұйымдастыруға қатысады, мектепке дейінгі ұйымға келген уақыттан бастап оларға күтім жасайды (киінуге, шешінуге, жууынуға, тамақтануға, төсекке жатқызуда көмек көрсетеді, емдік-профилактикалық ісшараларға бірге барады, тәрбиешінің жетекшілігімен балаларды қыдыртады, өндірістік қажеттілікке байланысты тәрбиеші болмаған аз уақыт кезеңінде кіші бөлімдер бойынша сабақ өткізу уақытында балаларға қарайды). Балалардың денсаулығына және өмірінің қауіпсіздігіне қажетті жағдайлар жасайды. Педагогикалық, түзету-білім беру, оңалту процестеріне қатысады (егер мүгедек балалардың өз еркімен қимылдауы денсаулығына байланысты шектелген жағдайда олардың сабақ оқуына көмектеседі). Балаларға санитариялық-гигиеналық күтім көрсету бойынша, сонымен қатар мүгедек балаларға орнынан қозғалту және өз өзіне қызмет ету кезінде шұғыл іс шаралар кешенін жүзеге асырады; олардың күн тәртібінің сақталуын бақылайды. Балалардың денсаулығын сақтауға және нығайтуға, олардың психофизикалық дамуын ынталандыруға бағытталған тәрбиешінің ұсыныстарын орындайды. Санитариялық-гигиеналық ережемен белгіленген бекітілген ғимараттың санитариялық жағдайының сәйкестігін қамтамасыз етеді.Топтағы құралжабдықтардың және жићаздардың сақталуын қамтамасыз етеді. Педагогикалық және медициналыққ қызметкерлер мен тәрбиелік білім беру және сауықтыру жұмыстармен қамтамасыз ету бойынша өзара қызмет атқарады. Білуге міндетті: Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының Еңбек кодексін, Қазақстан Республикасының «Неке және отбасы» Кодексін, Қазақстан Республикасының "Білім туралы", "Қазақстан Республикасындағы бала құқықтары туралы", "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы", "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Заңдарын және басқа да білім беруді дамытудың бағыттары мен келешегін айқындайтын нормативтік құқықтық актілерді, санитарияның және гигиенаның негіздерін, жас 6
ерекшелігі психологиясы мен педагогикасын, ғимаратты, құрал-жабдықтарды, жићаздарды ұстау бойынша санитариялық-гигиеналық нормаларды, алғашқы медициналық көмек көрсетудің ережелерін, мектепке дейінгі білім беру мәселелері бойынша әдістемелік құжаттарды, еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігін, санитариялық ережелер мен нормаларды. Біліктілікке қойылатын талаптар: техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, кәсіптік орта) немесе орта білім. 1.3 Тәрбиешінің өз жұмысын жүйелеуі 1. 2.
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға қатысты нормативтік құжаттар негізінде жұмыс атқарады. Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары талаптарын ескере отырып жұмыс оқу жоспарлары мен жұмыс оқу бағдарламаларын сараптауын ұйымдастырады. Серіктестік бағытта жұмысын жүйелейді. Педагогтардың жұмыс жоспарларын қарау және келісу; Жеке пәндер бойынша жұмыс оқу бағдарламаларын талқылау және қолдау; Мектепке дейінгі ұйымда әдістемелік қамтамасыз етуге байланысты нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізу; Оқулықтарды, оқу-әдістемелік құралдарды, оның ішінде электрондық түрде және дидактикалық материалдар ұйымдастырады; Оқу-тәрбие үдерісін жетілдіруге ат салысады; Оқу -әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жұмыстар бойынша семинарлар, конференциялар, кеңестер ұйымдастыру және өткізу; Педагог өз біліктілігін көтеріп отырады; Еңбек сақтау ережелерінің (нұсқаларының) дұрыс орындалуын қадағалайды; Ата-аналармен қарым-қатынасты нығайтады, мәселелерді шешеді Балабақшада календарлық мерекелерге байланысты өткізілетін іс-шараларды жоспарлайды, өткізеді, көмек береді; Педагогикалық кеңеске қатысады; Білім алу үрдісінің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, Корпоративтік мәдениетті ұстанады; Педагогикалық технологиялар негізінде жұмысын жүйелейді: Балабақшаны мультимедиялық жабдықтармен қамтамасыз етеді; Оқу-тәрбие жұмысындағы мониторингті бақылайды; Балабақшаны заманауи үлгіде жабдықтауды қарастырады; Балабақша айналасын гүлзарлармен, скверлермен әсемдеуді қолға алады, бақылайды; Тьюторлық (педагогикалық ізденіс, ізденістің өзектілігі) бойынша жұмысты жүйелейді Өзінің біліктілігін жүйелі арттырады; Педагогикалық этика нормаларын сақтайды. 1.4 Тәрбиешінің іскер қарым-қатынас аспектілері
Өзін басқара білу, жедел тұжырым жасамау; Бәрін соңына дейін тыңдай білу, түсіну, талқылау, пікір сенімділікпен ақталғанда ғана әрекет ету; Әділ болу әрі алаламау: эмоцияға берілмеу керек. Сабақ барлық балалар үшін міндетті, мұнда білім, білік, дағдыны игертумен қатар балалар тобын құруға, онда өмір сүріп, іс-әрекетпен шұғылдануға, бір-бірімен дұрыс қарым-қатынас жасап, адамгершілік қасиеттерін мінез құлқын қалыптастыруға үйретеді. 7
Сабақ барысында балалардың зейінін тұрақтандыру, егер ауытқулар болса тақырыпты өзгерту немесе қосымша материалдар, көрнекіліктер пайдалану, ойын іс-әрекетіне аудару, балалардың ынта-ықыласын, қызығушылығын қадағалап отыру. Ойынның түрлері: ұлттық ойындар, сюжетті рөлдік ойындар, дидактикалық ойындар, сахналанған ойындар, қимылды ойындар, үстел үсті ойындар, құрылыс ойындары, қысқа көріністі ойындарды пайдаланады. Ойын әрекеті – баланың ерік жігерін, ақыл-ойын дамытады, шапшаңдыққа, шымырлыққа, ұқыптылыққа жаттықтырады, талдауға, жинақтауға үйретеді. Оқу әрекеті – жоспарлы, жүйелі түрде бірте-бірте жүргізіліп, ақыл-ойының, өмірге дұрыс қатынасының дамып, адамгершілік қасиеттері мен эстетикалық талғамын қалыптастыруға мүмкіндік туғызады. Педагог қызметінің ерекшелігі: педагогтік әдепті игеруі, ел үшін ерлікпен еңбек ету, педагогтік бедел, педагогтің артистігі, педагогтік оптимизм, кәсіби шеберлікті үнемі шыңдап отыру. Тәрбиешінің педагогикалық шеберлігі тәрбие жұмысының әрбір кезеңінде не істейтінін, не үшін істейтінін, қандай нәтижеге жеткісі келетінін саналы, анық және дәл білуіне байланысты болмақ. Шеберлік үйретумен, үйренумен, өз ісіне деген сүйіспеншілікпен, тәжірибемен, жұмысқа ұқыпты қараумен, саналы, ойлы еңбекпен қалыптасады. Ұстамдылықты тәрбиелеу дегеніміз –баланың өз талап тілегін, сезімін, мінез-құлқын, тәртібін меңгере білуі, өзін-өзі алып жүруге тәрбиеленуі. Сенімсіздіктен арылудың жолы – балалардың барлық тапсырманы орындай алатынын тәрбиеші сенімді түрде айтып, қолдарынан келетініне олардың іс-жүзінде көзін жеткізу. Баланың қыңырлығы, ауруы, шаршауы, жүйкесінің қатты қозуы, теріс тәрбиенің себебінен де болады. Ақыл-ой тәрбиесі міндеттерін шешу жолдары: бір жағынан баланы шаршататын немесе қажытатын, шамадан тыс міндеттер жүктеуді болдырмау болып табылады. Төмендегі нормативтік құжаттарды білуі қажет: 1. Балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтамасыз ету жөніндегі 2010 - 2020 жылдарға арналған "Балапан" бағдарламасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 28 мамырдағы № 488 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 21 қазандағы № 1119 қаулысымен. 2. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы 3. Бала құқықтары туралы Конвенция 1989 жылғы 20 қарашада Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы қабылдаған. 4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 2 шiлдедегi N 267 Заңы 5. Қазақстан Республикасы мектепке дейінгі ұйымдарының білім беру, нормативтіқұқықтық қызметін реттейтін негізгі құжат - Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты 23 тамыз 2012 жыл № 1080 6. Бiлiм туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi N 319 Заңы "Егемен Қазақстан" 2007 жылғы 15 тамыз N 254-256 8
7. Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы N 345 Заңы Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2002 ж., N 17, 154-құжат 8. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексi Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы N 251 Кодексi Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2007 ж., N 9, 65-құжат; "Егемен Қазақстан" 2007 жылғы 22 мамыр N 132-135 (24710) 9. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бағдарламасы туралы. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі міндетін атқарушының 2009 жылғы 21 қыркүйектегі № 439 бұйрығы. «Алғашқы қадам» (1-3 жас), «Зерек бала» (3-5 жас), «Біз мектепке барамыз» (5-6 жас) балаларды тәрбиелеу мен оқыту бағдарламалары 10. «Ойыншықтардың қауіпсіздігі туралы» ҚР Заңы. 21.07.2007 жылғы №306 бұйрық. 1.5 Тәрбиешінің білім беру жұмысындағы принциптері
Бірыңғай талап қою және тәрбиеленушіге құрметпен қарау
Білім беру жұмысының принциптері
Тәрбие тағылымдарын жүйелі, бір арнада, үздіксіз қалыпты 11. деңгейде жүргізу
Баланың ықылас, ынтасын, белсенділігін қолдау
Тәрбиенің өмірмен, еңбекпен және практикалық іс-әрекетпен байланысты болуы
12.
Балабақша мен жанұяның тәрбиелік бағдарының бір арнадан тоғысуы
Берілген білім мен тәлім-тәрбие тәрбиеленушінің жасына, дербес ерекшеліктеріне үйлесімді болуы
13.
Білім беру жұмысының әдістемелік жүйесі Оқыту нәтижесін бақылау
Ынталандыру әдісі
Ауызша бақылау
Жауапкершілікті арттыру
Өзін-өзіне
Қызықтыру
сынату Жазбаша бақылау Тәжірибе арқылы
Білімділік, танымдық әрекеттерді жүзеге асыруды ұйымдастыру әдістері
Сөзбен түсіндіру әдісі
Көрнекілік әдісі
Ілімге деген құлқын жебеу
Сыни ойлау және диалог әдісі
Ынтаны қолдау, қолпаштау
Үлгі және проблемалық ізденту әдісі
9
1.6 Тәрбиешінің іс-шараларды жоспарлауы 1.7 Семинар өткізу
Семинар сабағының жоспары - Тақырыбы - Мақсаты - Жоспары - Баяндамалар мен хабарламалардың тақырыптары, талқыланатын сұрақтар - Семинарға дайындалу үшін қажетті негізгі теориялық материал немесе күрделі сұрақтарды меңгеруге арналған ұсыныстар - Бақылау тапсырмалары, сұрақтар (тест сұрақтары) Кері байланыс парағы: - Бүгінгі семинардан үйренгеніңіз (3-н атаңыз) - Қандай сұрақтар сізде туындады? - Сіз үшін маңыздысы не? Ой бөліскіңіз келе ме? o o o o o o o o o
-
1.8 «Кері байланыстың» үлгі ережесін жасау Ол сұрақтармен шектелуі мүмкін; Сұрақтар не нақтылау, не талас тудыру сипатында болуы мүмкін; Сұрақтар тек жеке бағаға баса назар аударылуы тиіс; Кері байланыста жағымсыз да, жағымды да ескертпелер болуы мүмкін; Тек қана жағымды ескертпелерді таңдап алуға болады; Егер жағымсыз ескертпелер таңдалса, жағымдылар да қоса таңдалады және олар соңынан жасалады; Кері байланыс субъективті сипатта деп танылуы тиіс; Кері байланыс шеңберіндегі пайымдаулар «Мен ойлаймын», «Мен солай түсінемін», «Менің білуімше» сияқты және т.б сөздермен басталуы керек; Кері байланыс жеке бағалау аймағынан асуы мүмкін, бірақ келісілген қызмет саласында және критерилерде шоғырлануы тиіс.
Тақырыбы Мақсаты Міндеттері Талқыланатын сұрақтар Шешімдер қабылдау
Дөңгелек үстелдің жоспары
Хаттама толтыру Хаттама – жиналыстарда, кеңестерде, конференцияларда, семинарда, дөңгелек үстелде мәселені талқылау мен шешім қабылдаудың барысы туралы мәлімет беретін құжат. Үлгі «Тараз қаласы әкімдігінің білім бөлімінің «№33 «Айсауле» балабақшасы» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорнының балабақшасындағы «Гүлдер» тобының ата-аналар жиналысының 7 хаттамасы 2016ж. 15.қаңтар Тараз қаласы Қатысқандар: __________ Қатыспағандар:__________ дәлелді себептермен _________ дәлелсіз себептермен ____________ 10
Күн тәртібі: 1. I-ші жартыжылдық бойынша балалардың даму деңгейінің барысын талқылау. 2. Ұйымдастырушылық-педагогикалық іс-шараларға дайындық. Тыңдалды: 1. Күн тәртібіндегі бірінші мәселе бойынша ______________, сөйледі (хабарламаның мәтіні тіркелген) 2. Екінші мәселе бойынша ______, _____ сөз сөйледі (хабарламаның мәтіні тіркелген) «Гүлдер» тобының ата-аналар жиналысы қаулы етеді: 1. ______________________________________________________________________ 2. ______________________________________________________________________ Жиналыс төрағасы___________________________________________________________ (аты-жөні) Жиналыс хатшысы___________________________________________________________ (аты-жөні) Қаулы – алқалық негізде жұмыс істейтін мекемелерде шешімдерді, ұйғарымдарды жинақтайтын ресми құжат. Қаулы мәжілістерде, жиналыстарда талқыланатын мәселелер бойынша қабылданады, онда көрсетілген шаралардың орындалуы міндеттеледі. Ірі мекемелерде, министрліктер мен ведомстволарда ең маңызды мәселелер бойынша, алдын-ала анықтама бойынша қаулының, шешімнің жобасы әзірленеді. Қаулы мен шешім тілдік құрылымы жағынан ұқсас. Қаулы мәтінімен танысыңыз: 1. «Қатынас» білім саласы бойынша көркем әдебиет бөліміндегі ертегі түрлерін ажырату мен әңгімелесуде құзыреттілік көрсеткіштерін жоғарылату бойынша жұмыстар жүргізілсін. 2. Математикалық ұғымдарды қалыптастыру бойынша логикалық ойлау деңгейін дамыту жұмыстары қолға алынсын. 3. «Тапқырлар» сайысына қатысатын балалардың сырт бейнесін даярлау жұмыстары ата-аналарға жүктелсін. 4. «Тапқырлар» сайысының өтілуі бойынша мәлімет облыстық газетке жариялану ата-аналарға жүктелсін.
II. 1. 2. 3. 4.
Педагогикалық үдерісті жүзеге асыруға арналған тәрбиеші құжаттары
Перспективалық жоспар (оқу-тәрбие беру қызметінің жағдайын көрсететін болжамалы жоспар. Жыл басында құрылады). Ұйымдастырылған оқу іс – әрекетінің айлық жоспары (айға жоспарланған қысқа, түсінікті баяндалған жұмыс, технологиялық карталардан тұрады). Портфолио (іс-тәжірибедегі жетістіктерді көрсететін жинақ папкасы, яғни жоспардағы жұмыстардың жүргізілгенін дәлелдейтін құжат). Топтағы балаларды белгілеу табелі (күнделікті қаншалықты баланың топта отырғаны көрсетіледі).
11
5.
6. 7. 8.
Топтағы балалардың ата-аналары туралы мәліметтер. (ата-аналарының жұмыс, байланыс телефондары, тұрмыс жағдайлары тіркеледі, сондай-ақ туыстары және көршілерінің байланыс телефондары). Балалардың білім сапасын көрсететін индикатор (үш балдық жүйемен бағаланған балалардың білімдері). Хаттамалар (іс-шаралардың жүргізілу барысын көрсететін құжат). Өзара сабаққа қатысу журналы (біліктілігін көтеру үшін күнделікті немесе ашық сабаққа қатысады (сабақ өтетін тәрбиешінің рұқсатымен) және оның тақырыбы жазылып, саны тіркеледі). 2.1 Тәрбиешінің құжаттарды толтыру үлгілері
Білім беру саласы: Білім бөлімі: Топ: №
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің оқу жоспары (оқу жылы жазылады)
Тақырыбы
Сағаты
Әр білім саласына, бөліміне жеке-жеке жоғарыдағы кесте бойынша толтырылады. Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің перспективалық жоспары (оқу жылы жазылады) Мұнда әр білім саласына, бөліміне жеке-жеке кесте бойынша толтырылады. №
Тақырыбы
Мақсаты
Сағаты
Мазмұны ІзденісМотивациялық ұйымдастырушы қозғаушы (ізденісқұрастырушы
Дидактика лық ойындар
Көркем сөз
Дидактикалық ойындар тек сабақ үстінде пайдаланылады Балалар өмірін ұйымдастыру және тәрбиелеуді жоспарлау циклограммасы. (1апталық) Білім беру дүйсенбі сейсенбі сәрсенбі бейсенбі жұма саласы: «Таным» «Таным» «Таным» «Қатынас» «Таным» Күн тәртібінің «Қатынас» «Денсаулық «Шығармашыл «Шығармашыл «Шығармашыл үлгісі және » ық» ық» ық» қысқаша «Шығармашыл ық» «Әлеуметт «Денсаулық» мазмұны «Қайырлы таң, балалар!» (Таңертеңгілік қабылдау. Таңғы жаттығу.
Таңғы шеңбер: «Амансың ба, алтын күн!» Д\ойын: «Сыңарын тап»
ік орта» Таңғы шеңбер:
«Кел балалар күлейік!»
Таңғы шеңбер:
Таңғы шеңбер:
Таңғы шеңбер:
«Қайырлы күн, балалар!»
«Адамдыққа сенемін!»
«Сиқырлы сөз»
Қимылды ойын: «Аққу- қаздар»
Суретердіі қарау
12
Ситуациялық ойын:
Гигиеналық шаралар)
«Ойнайық та, ойлайық» Ұйымдастырыл ған оқу-іс әрекеті (үзілістерімен бірге жалпы ұзақтығы) Үлкендердің балалармен біріккен ісәрекеті «Алақай! Ойын!» Сюжеттікрөлдік, шығармашылық және дидактикалық ойындар. Серуеннен қайту. Гигиеналық және шынықтыру шаралары. Балалардың еркін өзіндік ісәрекеті
«Ертеңге дейін, балабақша»
Тіл дамыту Мүсіндеу
«Тауып, көр!» жұмбақ шешу Қоршаған орта
«Отбасы»
Жақсы, жаман, қайырымды сөздер.
Көркем әдебиет
Математика
Валеология
Сурет
Жапсыру
Ән күй
Сурет
Өзін- өзі тану
Дене тәрбиесі
Кел жарысайық!
Ойын: «Аңдар әні»
Қ\О «Орамал тастау»
Д\ ойын: «Ненің орны ауысты?»
Үстел ойындары: «Домино, мозайка»
Сюжеттік - рөлдік ойын: «Мен дәрігер боламын»
Д\ ойын: «Не жетіспейді?»
Спорттық сайыс
Кел, сөйлесейік
Қызықты кітап
«Табиғат жемісі» сурет салу
«Күзгі көрініс» сурет салу
Балалармен атааналармен қарымқатынас. Балалардың үйге қайтуы
Қимылқозғалыс ойын: «Кім тез?» «Ғажайып гүлдер» жапсыру
Д\ ойын: «Не жетіспейді ?»
Өлең жаттау «Әрқаша н күн сөнбесін»
Тиым сөздерді білейік
Ұйымдастырылған оқу іс – әрекетінің технологиялық карталар жоспары Ойын түрлері Дидактикалық
Ойын әрекеттерінің технологиялық картасы Ойын аттары
Мақсаты
13
Көрнекілігі
ойындар Сюжеттік-рөлдік
Қимылды және аз қимылды ойындар
Дамыту ойындары, саусақ ойын – жаттығулары, үстел үстінде ойналатын ойындар, сөздік ойындар, ойыншықпен ойналатын ойындар, қысқа көріністі ойындар (жаңылтпаш, жұмбақ), қимыл-қозғалыс ойындары деп табылған материалдар бойынша өзгертуге болады. Еңбек әрекеттерінің технологиялық картасы
Еңбек әрекеттерінің түрлері Өзіне-өзі қызмет ету Шаруашылықтұрмыстық Табиғат бұрышындағы еңбек
Мақсаты
Ұйымдастыру түрлері
Қажетті құралжабдықтар
Табиғаттағы еңбек
Бақылау нысаны
Бақылау әрекетінің технологиялық картасы Мақсаты
Сөздер жиынтығы
Сұрақтар тізімі
Мерзімі
Отбасымен қарым-қатынастың технологиялық картасы
Қарым-қатынас түрлері (әңгімелесулер,тренингтер, педагогикалық ағарту істері, сауалнамалар, бірлескен іс-шарлар жиналыстар, кеңестер)
Бағыты
Ұйымдастыру түрлері
Балалардың өмірін қорғау мен денаулығын нығайтудың технологиялық картасы Таңертеңгілік жаттығулар Кешенді жаттығулар
№1 №2 №3
Мәдени-гигиеналық машықтарға тәрбиелеу технологиялық картасы Мақсат-міндеттер
Ескертпелер
14
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттің технологиялық картасы Оқытушы- бірінші қадамға бағыт береді,шығармашылық қызығушылығын тудырады. Бес білім саласы бойынша топтарға бөлінеді.Төмендегідей формада әр топқа МЖМБС бойынша білім салалары мен білім бөлімдері бойынша ұйымдастырылған оқу іс әрекетінің технологиялық картасын жасау тапсырылады. Төменде ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттің технологиялық картасының үлгісі: - Білім беру саласы: - Білім бөлімдері: - Тақырыбы: - Мақсаты: - Міндеті: - Көрнекіліктер: - Сөздік жұмыс: - Билингвалдық компоненттер: - Инклюзивтік әлеумет: Ұйымдастырылған оқу іс-әрекет түрі : Әрекет кезеңдері
Тәрбиешінің ісәрекеті
Балалардың іс-әрекеті
Жанұяның қатысуы (қажетті жағдайда)
Мотивациялық қозғаушы Ізденісұйымдастырушы Рефлексивті түзету
Күтілетін нәтиже - Жаңғыртуы : - Түсінуі: - Қолдануы:
Үлгі Білім беру саласы: «Таным» Бөлімі: «Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру» Тақырыбы: «Екі саны» Мақсаты: Балалардың логикалық ойлауын қалыптастыруда білімдік мазмұнды беруде сенсорлық қабылдауды күшейтудің технологиялық элементтерін бірізділік принципі негізінде пайдалану арқылы 2-ге дейінгі сандарды тура және кері санап, еске түсіру 2 санымен таныстыру. Білім берушілік міндеті: айналадағы қоршаған ортамен салыстыра отырып 2 санымен таныстыру Дамытушылық міндеті: Логикалық ойын арқылы баланың ойлау қабілетін және түсіну икемділіктерін дамыту. Тәрбиелік міндеті: Берілген тапсырманың дұрыс орындалуын қадағалау. Алғырлыққа, тапқырлыққа тәрбиелеу. Қолданылатын көрнекі құралдар: 1-ден 2-ге дейінгі сандар, суреттер, геометриялық пішіндер, түрлі-түсті қаламдар, проектор. Қажетті құрал -жабдықтар: түрлі қарындаштар, Әдіс-тәсілдер: әңгімелесу, түсіндіру, сұрақ-жауап. Іс - әрекет бөлімдері Мотивация лыққозғаушылық
Тәрбиешінің іс-әрекеті
Балалардың іс-әрекеті
Шаттық шеңбері балалардың хормен айтып, Шаттық шеңбері: мәтіннің мазмұнына қарай қимыл Көк аспанда күн күлсін; жасауымен орындалады. күнде күлсін бүлдіршін; 15
Шаттық шеңбері орындалған соң, сөйлеу тілінде олармен сәлемдесудің жаңа формалары қолданылады. Амандасуда олар бір-біріне барынша жақсы тілектерді айтуға бағыт береді. Ұйымдастыру шылықізденістік
Балаларды 1 ден 2-ке дейін тура және кері санату. Балаларға жеке-жеке алдарына «егіздер» суреті беріліп, екі бірдей баланың суретін табу ұсынылады. Суретке мұқият зер салып, әрбір бөлігін салыстырмалы түрде қарап шығуын тапсырады. Бір элементтің екіншісінде болмай қалуын мұқият түсіндіреді
1. Тапсырма. Қолдарына үйшіктің суреті беріледі. Қасында мысалдар бар. Осы өрнектердің мәнін тауып, үйшікте берілген цифрларға сай етіп бояу тапсырылады 1 –көк 1+ 0= 2 – сары 1+1 = 2. Тапсырма. Фигуралардың артығын тауып неге екенін сұрау
ұл қолында ту тұрсын; қыз қолында гүл жүрсін – деп, балалар шеңбер бойына тұрып, шаттық шеңберін орындайды, амандасып, бір-біріне тілектер айтады. Тәрбиеші мен қонақ (қуыршақ) балалардың жауаптарын тыңдайтынын айтады. Санап, екі бірдей суретті табуға атсалысады.
Өрнектер шығарылып, тапсырмаға сай боялады
Заңдылығын тыңдау. 3. Тапсырма. Бос орынға қай санды қою 16
керектігі сұралады. Суреттер арқылы тақтаға түсіріледі.
1
проектор
345
Әр баланың жауаптары тыңдалады
Балалардың сергіту сәтін сапалы орындауын бақылайды. Сергіту сәті: Ал санайық, санайық, Санын біліп алайық Біреу, екеу, үшеу, төртеу, бесеу Қолымды сонда саусағым нешеу? Оң қолымда бес саусақ, Сол қолымда бес саусақ Қосып едім екеуін, Болып шықты он саусақ.
Тәрбиешімен қосылып балалар сергіту сәтін орындайды.
4. Логикалық тапсырма. Бұл тапсырмада балаларға көмектесуге болады. Аспанда күн нешеу? Құста қанша көз бар? Адамда неше қол бар? Досыңда неше аяқ бар?
Басты назар екі санына байланысты сөздерге аударылады және сол жауап 5. Тапсырма. Логикалық есеп. Топпен сұрақтарға алынады. орындалу керектігі айтылады. Айшаның алдында 3 зат тұр: шелек, доп және қуыршақ. Допты қозғамай қалай Балалар топпен кеңесе шетіне қоюға болады? отырып орындайды
Рефлексивтітүзетушілік
М.Монтессори материалдарынан «Банттары бар рамка».Балаларға рамкада берік керілген матада орнатылған екі ұзын баудан реттілігі сақталған өрім шығаруы керектігі тапсырылады. Ой туындамай жатса, көмектесу қажет.
17
Балалар қолдарына берілген материалды ойластыра отырып, өрім жасауға кіріседі. Жұмыс жасалады. Қажет жағдайда көмек сұрайды.
Балалар ойларымен бөліседі.
Жұмыс барысында баудың санын сұрап, бүгінгі сабақпен байланыстылығын ескертеді. Соңында ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті сұрақ-жауаппен ,түзетумен аяқталады. Көңіл-күйлері сұралады. Күтілетін нәтиже Нені білу керек: - 2 санын; - 2 сөздерінің сөздерінің мәнін Нені игереді: - 2 саны туралы түсінікті. Нені біледі: - 2 санын есту және көру арқылы ажыратып, түсінуді, жағдайға байланысты сәйкестендіруді. 2.2 Мектепке дейінгі ұйымдардың үлгілік оқу жоспарының вариативтік бөліміне қойылатын талаптар Вариативтік бөлімде бір баланың қосымша жүктемесі төмендегіден жоғары болмауы тиіс: ▪ 1-2 кіші және орта топтар: аптасына 1 сабақтан артық болмауы; ▪ 5-7 жастағы балалар тобы: аптасына 2 сабақтан артық болмауы; ▪ Факультативтік топтар (үйірмелер) жас ерекшеліктертіне байланысты 10-30 минут аралығында айналысуы тиіс. ▪ Сабақтар, үйірмелер топ-топқа бөлініп өткізіледі (12-15 бала). Осылайша, вариативтік білім беру үдерісі – мазмұнды (мемлекеттік стандарт аясында), құралдар мен тәсілдер таңдау және қарым-қатынас, жеке тұлғаның мақсатқа, мазмұнға, білім процесіне деген құнды мағыналық қарым-қатынасы жағдайында жүзеге асырылатын білім мақсаттарын іске асыру бойынша білім беру үдерісі қатысушыларының өзара байланыстағы қызметі. Вариативтік бөлім – ұйымдастырылған іс-әрекеттен тыс мектепке дейінгі ұйымдардың тақырыптық бағыты бойынша жұмыс, педагогтардың шығармашылық жұмысы, дарынды балалармен жұмыс, балалардың қызығушылығы бойынша және шет тілін оқыту. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Үлгілік оқу жоспарының вариативтік бөлімдері ЖМББС білім беру салалары: «Денсаулық», «Қатынас», «Шығармашылық», «Таным», «Әлеуметтік орта» бойынша балалардың жас кезеңдерін ескере отырып, педагогикалық процесін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Үлгілік оқу жоспарының вариативтік бөлімін білім беру процесіне қатысушылар қалыптастырады. 18
Вариативті бөлімді іске асыру үшін бағдарламаларды таңдау Үйірме жұмыстарын ұйымдастыру үшін білім беру бағдарламаларын таңдау: - инновациалық; - авторлық технологиялар; - жұмыс бағдарламалары. Мектепке дейінгі білім беру ұйымында негізгі білім беру бағдарламаларының вариативті бөлімі ортаңғы, ересек, мектепалды даярлық топтарында үйірме жұмыстары арқылы жүзеге асырылады. 2.3 Авторлық бағдарлама, оны құрастыруға әдістемелік ұсыныстар Мектепке дейінгі ұйым тәрбиешісі немесе пән мамандары білімге деген түрлі сұраныстарына байланысты оқу бағдарламаларын құрастыруға немесе типтік оқу бағдарламаларын өзгертуге ниет білдіреді. Оқу бағдарламасы – нормативтік құжат,сондықтан автордың жоғар білікті маман болуын талап етеді. Педагогикалық бағдарламалардың негізгі екі бағыты болады. Олар білімдік және сауықтыру. Білімділік – негізгі қызмет түрі танымдық. Сауықтыру – негізгі қызмет түрі ойын, спорт. Әр жеке пәнге байланысты білім,икем,дағды көрсетілген нормативтік құжат. Оқытылуға тиісті тақырып, әр тақырыпқа мерзім, жыл беріледі. Бағдарлама талабын толық меңгеру – оқу үрдісінің табыстылығы, тиімділігі межесі. Авторлық бағдарлама - білім, тәрбие, дамыту мақсаттарын орындайтындай білім беру процесі құрамын анықтайтын қысқаша жүйелі баяндалған ақпарат болуы қажет. Білімділік бағдарламаларының негізгі типтері: 1. типтік (үлгілі) бағдарлама (білім министрлігі бекітеді және қосымша білім беру басқармалары ұсынады (ғылми орталықтар)); 2. тәжірибе-сынақ (эксперименттік) бағдарламасы (бұл бағдарлама типтік бағдарламасы негізінде жасалынады (мазмұнына өзгеріс енгізіледі, толықтырылады); 3. авторлықбағдарлама (педагог немесе педагогтер ұжымы толығымен дайындайды және оған (олараға) зияткерлік құқығы беріледі). Авторлық бағдарлама мазмұны – жаңашылдығымен және өзектілігімен ерекшеленетін білім беру проблемаларын шешуге ұсынылған құралдар жиынтығы. Авторлық бағдарлама эксперименттік те болуы мүмкін, бірақ міндетті түрде жаңалығы мен авторлығы құжат бойынша дәлелді болуы қажет. Инновациялық потенциалы бойынша авторлық бағдарламалардың келесі үлгілері анықталады: − өнертапқыштық – қолданыстағы бағдарламаларды ішінара жетілдіру жолымен алынған бағдарлама; − комбинаторлық – бірнеше бағдарламаны біріктіру жолымен алынған бағдарлама; − толықтырылған – мазмұны бойынша мүлдем жаңа, қолданыстағы оқу бағдарламаларын толықтыратын бағдарлама; − жаңашыл – парадигмалық негізі, ойы, ұсынылған оқыту технологиясының жаңашылдығымен ерекшеленетін бағдарлама. Авторлық бағдарламаны табысты жүзеге асыру технологиялық қамтамасыз етуді талап етеді, яғни болашақ педагогикалық іс-әрекет жобасының (оқу сабақтары жүйесін тақырыптық жоспарлау), әдістемелік түсініктемесімен қоса тірек сабақтары сценарийлерінің, білім беру стандарттарына бағдарланған тексеру тапсырмалары мен диагностикалық материалдар кешенінің болуы. 19
Авторлық бағдарламаны балабақшаның білім беру үрдісіне енгізу келесі іс - әрекеттерді қамтиды: 1. Рецензия алу. Ішкі,сыртқы рецензия. Ішкі рецензия - әдістемелік кеңес, әдістемелік бірлестікте талқылау. Сыртқы рецензия – ғылыми - әдістемелік ұйымдар, мамандардан алу. 2. Апробация – эксперимент түрінде танысу. Апробация нәтижесінде бағдарламаны жетілдіру үшін ұсыныс жасауға болады. Апробация қыркүйектен наурызға дейін өткені дұрыс. Педагог түзету енгізуге мүмкіндік алады. 3. Рецензия беріліп, апробация жақсы нәтиже бергенде іске асады. Авторлық деп танылған бағдарламаны қолдануға әдістемелік кеңес ұсынып, білім беру ұйымының басшысы бекітеді. Авторлық деген мәртебені, ереже бойынша, білім беруді басқарудың жоғары органы тағайындайды. Авторлық бағдарламаны әзірлеу технологиясы Авторың оқу бағдарламасын құрастыруға толық дайындықпен келмеуі көптеген кемшіліктерге апарады. Олардың негізгілері: мектептің мақсат,міндеттері есепке алынбайды; бағдарламаны құрастуру негіздемесі толық емес; мысалы: білім, икем, дағдыға қойылатын талаптар, мақсат, міндеттері т.б ұсынылған бағдарламаны керекті оқу - әдістемелік кешенмен жабдықтау қарастырылмайды; білім аумағандағы өзге бағдарламалармен сабақтастық принципі сақталмайды; Бағдарламаны әзірлемес бұрын педагог бағдарлаудың типтік алгоритімін ескеріп, және білімділік бағдарламаның құрылымын білуі тиіс: қандай мақсатта бағдарлама жасалуда (типтік бағдарламаның жоқтығы, педагог өз әдістемесімен оқу процессін ұйымдастыруда т.б.)? педагог бағдарламаны қай тұрғыдан жасауда (мдұ білім беру мекемелеріндегі, үлгілімекемесіндегі немесе үлгісі жоқ өз іс тәжірибесінен, әдістемесінен және өзіндік ерекшелігімен жасауы)? бағдарламаның ерекшелігі мен жаңалығы неде? бағыты ұқсас басқа да білімділік бағдарламаларға қарағанда күтілетін нәтижесі (жаңашылдығымен, өзгешелігімен) қандай болмақ? бағдарламаны жүзеге асыруда қандай қиындықтар болуы мүмкін және оларды шешу жолдары? қандай оқыту құралдары әдіс-тәсілдер оқытуды ұйымдастырудың негізгі формалары және қандай жаңа педагогикалық технология пайдаланады? Авторлық бағдарламаның құрылымы Авторлық және жаңартылған бағдарлама келесi құрылымдық элементтердi қамтуы қажет: 1. Титул парағында: білім беру мекемесінің толық атауы; бағдарламаны бекітуге жауапты қызметкердің аты-жөні, қызметі; бағдарламаны бекіту мерзімі; бағдарламаны жүзеге асыру мерзімі; бағдарламаның қай жас ерекшелігіне есептелінгені; бағдарлама авторының аты-жөні, қызметі; қала, аудан атауы, жасақталған жылы. 20
Түсініктемеде: ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің мәні, ерекшелігі; осы сатыдағы балаларды оқытудың білімділік мақсат,міндеттерін орындауға үлесі. Мақсатқа жетудің әдістемелік жүйесі, құралы. Әр сатыға байланысты мақсаты. Бағдарламаның өзектілігі, курстың негізгі идеялары, концепциясы. Оқыту реті қандай логикаға негізделген. Оқу жоспарының тағы қай пәндерімен логикалық байланысы бар. Шартты белгілерді түсіндіру. Келесі бетте: • тарау, тақырып, сағат саны; • мерзімі; • теориялық бөлім; • практикалық бөлім; • жалпы сағат саны; • қорытынды; • барлық сағат саны. 3. Оқыту пәнінің мақсат – міндеті. Білім, әрекет әдісі, тәжірибе. Осы бағдарламаны меңгергенде қандай жеке адам қабілеттері қалыптасады. Пән мақсаты дүниетанымдық, әдістемелік, теориялық, дамытушылық, тәрбиелеушілік, тәжірибелік/ практикалық/ болып берілуі де мүмкін. 4. Пәнді меңгеру деңгейіне қойылатын талаптар. Курсты аяқтағаннан кейін білім, компетенттілік деңгейі. Білім кешені, икем – дағды тізімі, бала шеше алатындай мәселелер тізімі. 5. Тақырыптық жоспар: тақырыбы, оқытылу реті, оқыту формасы, сағат саны./толық курс және жеке тақырып/ Таблица түрінде беруге де болады. 6. Оқу курсының тақырып мазмұны Тақырып. Сағат. Негізгі сұрақтар. Тәжірибелік жұмыстар, саяхат т.б. Пәнаралық байланысты көрсету. Бақылау түрі, сұрақтары. 7. Тәжірибелік бөлім. Икем,дағдыны бекіту. Тәжірибелік жұмыстар, саяхат т.б. 8. Оқу деңгейін бақылау. Қорытынды, жартыжылдық,тоқсандық, тақырыптық. Бақылау жұмысы, сауалнама, сынақ. 9. Педагогқа ұсынылатын әдебиеттер тізімі - Автордың аты-жөні. Баспа аты, жылы.беті. - Мақала аты.//Журнал.-жыл. №. – бет. Мұқаба және басқада бағдарламаның парақтарында шет жол сақталуы (поля) тиіс. Бағдарлама компьютерде Times New Roman шрифтісімен 1,5 интервал аралығында 14 кегельмен жазылғаны дұрыс. Бағдарламаға мөр басылып, мекеме басшысының қолымен бекітілгеннен кейін бағдарлама бойынша жұмыс жасауға рұқсат етіледі. Бағдарлама мәтінін нөмірлеу екінші (немесе 3-4), бетінен бастауға болады. Тек мәтіні сол бетінен басталуы тиіс. Парақ беттерінің нөмірі жоғары жақтың ортасына қойылады. 2.
Ақпараттық анықтама: Бағдарламаның жузеге асыру мерзімі (жыл) Оқыту мерзімі Жас ерекшіліктері Бала саны Апта жүктемесі Жылдық сағат саны ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР ___________ ОҚУ ЖЫЛЫ ҚОРЫТЫНДЫ ЕСЕП 1. Балалардың бағдарламаны меңгеруі. 21
2. Білім сапасы. 3. Балалармен жүргізілген жеке жұмыстар. 4. Туындаған проблемалар. 5. Пән педагогінің пікірі 2.4 Дарынды балалармен жұмыстар Дарындылық—адамның өз бейімділігі арқылы, шығармашылықпен жұмыс істеу арқылы қалыптасатын қасиет. Бұл қасиетті байқап, оның бар екеніне көз жеткізіп, бойындағы дарынын одан әрі өрбітуге, ұштауға, арман асуларын жұлдыздай жарқырап, тау бұлағындай мөлдіреп, халқының, ата-анасының мақтанышы болуға мүмкіндік жасау тәрбиешілерге артылатын жүк. Ең үздік балаларды анықтайтын сенімді өлшемдер: есте сақтауы және білімі: олардың есте сақтау қабілеттері өте жоғары; олар ақпаратты біліп қана қоймай, оны пайдалана алады; өз білімін жетілдіруі: олар оқыту үдерісінің қалай жүретінін басқалардан гөрі жақсы біліп, өздерінің оқуын реттей алады. ойлау қабілетінің жылдамдығы: олар жоспарлауға көп уақыт жұмсауы мүмкін, бірақ жоспардың жүзеге асуына тез жетеді; мәселені шешуі: олар ақпаратты толықтырып, олардың қайшылықтарын анықтап, мәніне тезірек жетеді; икемділігі: басқаларға қарағанда олардың ойлау қабілеттері жақсы ұйымдастырылған, дегенмен олар оқуда және пробламаларды шешуде балама шешімдерді көріп, қабылдай алады; күрделілікке деген сүйіспеншілігі: қызығушылығын арттыру үшін олар күрделі ойын мен тапсырмаларға ұмтылады; шоғырлануы: ерте жасынан бастап ерекше қабілеттерін ұзақ уақытқа шоғырлау қабілеттері бар; ерте символдық белсенділігі: олар ерте жасынан сөйлей, оқи және жаза бастайды (Freeman, 1998). Дарынды балалармен жұмысқа қажеттілер: Жылдық жұмыс жоспары Жеке жұмыс жоспары Баланың жұмыстары Марапаттаулары Жұмыс жоспарының үлгісі
№
Тақырыбы
Қысқаша мазмұны
Күтілетін нәтиже
Мерзімі
2.5 Балалардың денсаулығын сақтау кеңістігінің үлгісі SWOT-талдау технологиясы Тәрбиеленушілердің денсаулық сақтау біліктерін дамытуды талдау ыңғайлығы мен жеңілдету үшін SWOT-талдау технологиясын енгізуге болады. Бұл топқа қатысты мәліметтер жинау рәсімі ретінде топтың әлсіз және мықты тұстарының арасында сәйкестік орнату әдісі болып табылады. SWOT- талдама ( strengths – күшті жақтары , weaknesses- әлсіз жақтары , opportunities- мүмкіндігі, threats – қауіптілігі ) негізінде күшті және әлсіз жақтары қаралады. Үлгі Педагог: 22
Мерзімі: Топ:
-
Әлді жағы -
қызығушылықтың жоғары болуы; тәжірибеге баса назар аударулары; ұқыпты тамақтана алулары; жеке гигиенаны сақтай алады.
-
Мүмкіндіктер -
-
-
үнемі бақылау мен қадағалау арқылы дұрыс дағдылар мен машықты толық меңгеруге ие болады; қазіргі жағдайды болжай отырып педагогикалық үдерісте дұрыс және бұрыс жолдарды ажырата алады; серуендер барысында өздерін алып жүру мүмкіндігіне ие.
-
Әлсіз жағы ересектерсіз жағдайдың қиындығы; киім киіну мен шешінуде ересектерден көмек күтеді; сырқаттанушылықтың жиі орын алуы; медициналық көмекті қажет етеді; қауіпсіздік техникасына қатысты дағдылар мен машықтарды әлсіз меңгеруі; ұйқыдан кейінгі гимнастиканы өткізгенде қиын формада өтуі; жиі және ұзақ ауыратын балалардың болуы. Қатерлер жас ерекшелігіне және денсаулығына байланысты есеюдің баяу өтуі.
-
Денсаулық сақтау кеңістігінің үлгісі Сауықтыру блогы Білім беру блогы емдік-профилактикалық ісдене шынықтыру – ұйымдастырушылықшаралар сауықтыру іс-шаралары педагогикалық іс-шаралар Жұтқыншақты теңіз суымен Дене шынықтыру сабақтары Топтар бойынша сабақтар шаю Нүктелі массаж Таңғы жаттығу Сабақтардың әртүрлі формалары УЖЖ-терапиясы аппаратымен Түзетуші гимнастика Студиялар мен үйірмелердің физио емдеу шаралары дарынды балалармен жұмысы «Денсаулық жолымен» жүру Логоритмикалық ойындар мен Ересектер мен балалар жаттығулар қызметінің барлық түрі арқылы СӨС қалыптастыру «Ляпко» апликаторы Саусақ гимнастикасы Сауалнама Фитоұйқы Музыкалық-ритмикалық консультациялар сабақтар Фитошайлар Спорттық іс-шаралар мен Тақырыптық ата-аналар ойын-сауықтар жиналысы Ароматерапия Бассейнде жүзу Акциялар Дәруменді терапия Сауықтырушы жүгіріс Логопункт жұмысы имуннотерапия Кинезиологиялық жаттығулар Педагог-психолог Жалаң аяқ жүру Кеңінен жуыну
23
Балалардың өмірін қорғау мен денсаулығын нығайту бойынша педагог пен медицина қызметкері бірлескен жұмысы нәтижесінде төмендегілерді атап өтуге болады: - тәрбиеленушілердің базалық біліктері дамуының тұрақты көрсеткіштері (соның ішінде денсаулық сақтаушы); - балалардың мектепке дайындығының жоғары дайындығы; - сырқаттану жиілігінің бір балаға азаюы; - жиі және сырқаттанатын балалардың болмауы. Аталған тәсілдер педагогикалық үдеріске перспективалық, біріктірілген, шығармашылық сипат береді және мектепке дейінгі білім беруді дамытуға, оның жаңа сапалы деңгейге көшуіне ықпал етеді. Балалардың бойын, салмағын өлшеу журналы №
Балалардың аты - жөні
Салмағы
Бойы
Туған жылы,айы,күні
Балалардың күнделікті дене қызуын өлшеу журналы №
Балалардың аты - жөні
1
2
3
2.6 Іс-қағаздарын жүргізу үлгілері Түсініктеме жазу Түсініктеме – қызметкердің қандай да болмасын бір жарлықты орындамау немесе тәртіп бұзу себептерін түсіндірген құжат түрі. Түсініктеме қалыпты қағазға қолмен жазылады. Онда кәсіпорынның, құрылымдық бөлімшенің атауы, құжат түрі, күні нөмірі көрсетіліп, тақырыбы, мәтіні жазылады, қолы қойылады. Мысалы: «Тараз қаласы әкімдігінің білім бөлімінің «№33 «Айсауле» балабақшасы» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорнының балабақша меңгерушісі О.Т.Джунусбековаға Түсініктеме Жұмысқа келмеу туралы Менің 5-қаңтардан 15-қаңтарға дейін жұмыста болмау себебім – ауруханада емделдім. Дәрігердің анықтамасын қоса тапсырып отырмын. 15.01.2016 қолы «Гүлдер» тобының тәрбиешісі Г.А. Жақсыбаева
24
АКТ жазу Акт – бірнеше лауазымды адамдардың белгілі бір фактіні, не оқиғаны растап қол қойған құжат түрі. Актіні жеке адам (тексеруші-ревизор, сарапшы – аудитор, инспектор) толтыруы да мүмкін. Актіде мынадай деректер болады: кәсіпорын атауы, құжат түрі, күні, индексі, жасалу орны, бекіту белгісі, тақырыбы, мәтіні, қосымшасы бар екені туралы белгі, қолы. Акт жасалған соң, комиссия оның мазмұны мен актіде аталған адамдарды қолхат алып таныстырады. Акт әкімшілік тарапынан бекітіліп, басқару шешімдерін шығару үшін негіз болады. Мысалы Үлгі АКТ _____ № _______ № __________ (кәсіпорынның атауы)____________ жою туралы Негіздеме: «___________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Акт жасаған комиссия:_________________________________________________________ Төрағасы:_____________________________________________________________________ (қызметі, аты-жөні) Комиссия мүшелері: 1. _________________________________________________________ (қызметі, аты-жөні) 2. __________________________________________________________ (қызметі, аты-жөні) _____________________________________________________________________________ (мәтін) 3 дана етіп жасалған: 1-данасы________________________________ 2-данасы________________________________ 3-данасы________________________________ Комиссия төрағасы __________ _____________________________________________ (қолы) (аты-жөні) Комиссия мүшелері __________ _____________________________________________ (қолы) (аты-жөні)
Өтініш жазу
Үлгі «Тараз қаласы әкімдігінің білім бөлімінің «№33 «Айсауле» балабақшасы» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорнының балабақша меңгерушісі О.Т.Джунусбековаға «Ақбота» тобының тәрбиешісі Н.М. Халдаровадан
Өтініш Сізден осы жылдың қаңтар айының 15-нен бастап отбасы жағдайыма байланысты кезектен тыс демалыс беруіңізді өтінемін. __________ ___________ күні қолы 25
Мінездеме жазу Мінездеме – ұйымда, мекемеде,ұйымның тарапынан берілетін, жеке адамның іскерлегін,біліктілігін, кәсіби деңгейін сипаттайтын ресми құжат.Мінездеме ресми стильде, бейтарап тонмен жазылады. Үлгі Мінездеме Шакен Айша 2010 жылы 29 қаңтарда туылған. Ұлты – қазақ. Қазіргі уақытта «Айсауле» балабақшасының ересектер тобында тәрбиеленіп жүр. Айша кез-келген ақпаратты тез қабылдап, әрі өз ойымен жинақтап қорытынды жасап, тез арада меңгере алады. Кейбір келіспеушілік жағдайда өзінің шешімін нақты қабылдай алады. Ұяңдығы бар. Білім алуға қызығушылығы жоғары. Жазған жазуы біркелкі. Бірақ, жазу барысында енжарлық танытады. Сурет салғанды ұнатады. Әділдікті жаны сүйеді. Басқалармен қарым-қатынаста ортақ тіл табыса алады. Бастаған істі ұқыпты түрде тиянақты аяқтайды. Жағымсыз әдеп, мінезін байқаған жоқпын. Топ тәрбиешісі __________________________ Л.Т. Жапарова
Шығыс және ішкі құжаттарды тіркеудің журналы Шығыс (ішкі)құжатының уақыты мен индексі 1
Хат алмасушы
Құжаттың тақырыбы немесе қысқаша мазмұны 3
2
Құжаттың орындалғаны туралы белгі 4
2.7 Мектепке дейінгі балаларды бағалау өлшемі (индикатор бойынша) Баланың дамуы туралы есеп беретін, олар туралы толық ақпарат беретін көрсеткіш – ол индикатор. Индикатор балабақшада жылына екі рет жүргізіледі. Әр білім саласы бойынша бөлек-бөлек жасалады. Әр білім саласына қатысты көрсеткіштерден және әр баланы баллдық жүйемен бағалаудан тұрады. Диагностикалық тексеру жұмысы күнделікті өмірде баламен сөйлесу, әңгімелесу, түрлі тапсырманы орындау, ойнау барысында анықталады. Индикаторды екі түрлі жағдайда жасаған жөн: бірі тәрбие бағдарламаларының бөлімі мен тараулары бойынша, екіншісі оқу мен білім саласы бойынша. Баллдық жүйелер көрсеткіші төмендегідей: ІІІ деңгей Білетінін қолданады
ІІ деңгей Не істейтінін түсінеді
І деңгей Іс-әрекетті жасайды
0-65 % - I –деңгей 65-85 % - II –деңгей 26
85-100 % - III–деңгей Индикатор көрсеткіштерін әрбір ата-ана баласының дамуындағы жылжу көрсеткішін балабақша сайтынан көре алатындай жасаған тиімді.
2
2
2
24
Білім меңгеру деңгейі (БМД)
Жиналған балл (ЖБ)
3
қағып алу
3
кедергілердің арасынан еңбектеп өту, сатыға өрмелеу (1,5 м)
3
Лақтыру
екі қолмен домалату
2
Еңбект еу, өрмеле у
жоғары лақтыру
2
тізе бүгу жаттығулары
2
ересектердің көмегімен қимылдар жасау
3
түзу бағытпен
Амангелді Назерке
көлбеу тақтай стімен жүру (тәрбиешінің көмегімен)
1
Дене шынықтыру Жүгі Жалпы ру дамыту жаттығулары
Жүру
шеңбер бойымен жүру
Баланың аты-жөні
топпен жүру (5-6 адам)
№
80%
Даму деңгейінің көрсеткіші (ДДК)
«Денсаулық» білім саласы бойынша үлгі
ІІ
Бағдарламаны меңгеру деңгейі: ЖБ * 100% БМД = СС * МБ БМД – баланың бағдарламаны меңгеру деңгейі; ЖБ – баланың жинаған балл саны; СС – тесттегі сұрақтар саны; МБ – дұрыс жауаптағы максималды балл ЖБ * 100% 24 * 100% 2400 БМД = = = = 80% СС * МБ 10 * 3 30 Мұндағы 24 саны 1-кестедегі Амангелді Назеркенің жинаған балы (ЖБ). Ал 80 % баланың жинаған балының пайыздық көрсеткіші. Яғни, бұл көрсеткіштер Назеркенің бағдарламаны меңгеру деңгейі (БМД). Топты деңгейлерге бөлу % есебімен жүзеге асырылады. 1-кестедегі даму деңгейінің көрсеткіші (ДДК) төмендегідей көрсеткіштер бойынша қойылды: 0-65 % - I –деңгей 65-85 % - II –деңгей 85-100 % - III–деңгей Топ бойынша қанша бала деңгей бойынша көрсеткішті иеленгені былай анықталады: 4 ∗ 100% 3 деңгей % = = 10,2% 39 4 - 3 деңгейдагі балалар саны; 39 – топтағы жалпы балалар саны; 3-деңгей – бала өзінің білетінін қолдана алады (Қолданады). Топтағы ІІІ деңгей бойынша пайыздық көрсеткіш – 10,2 % құрайды. Қорытынды: 3 деңгейде бала кестедегі сұрақтар бойынша құзыреттіліктері жоғары дамығандығын көрсетеді. Сол сұрақтар аясында бала өзінің білетінін толық орындай алады, түсініктері қалыптасқан, біледі, бағдарлай алады, орындай алады, қолданысқа енгізе алады. 26 ∗ 100% 2 деңгей % = = 66,6% 39 27
26 – 2 деңгейдагі балалар саны; 39 – топтағы жалпы балалар саны; 2-деңгей – бала не істейтінін түсінеді (Түсінеді). Топтағы ІІ деңгей бойынша пайыздық көрсеткіш – 66,6 % құрайды. Қорытынды: 2 деңгейде бала кестедегі сұрақтар бойынша құзыреттіліктері орташа дамығандығын көрсетеді. Берілген тапсырманы толық орындай алмайды, үлкендерден көмек күтеді, ауытқулары бар, талапқа сай орындай алмайды, толық қалыптаспаған, шатасады. Бірақ, бала не істейтінін түсінеді. 9 ∗ 100% 1 деңгей % = = 23% 39 9 – 1 деңгейдагі балалар саны; 39 – топтағы жалпы балалар саны. 1-деңгей – бала әртүрлі іс-әрекеттер жасайды (Жаңғыртады). Топтағы І деңгей бойынша пайыздық көрсеткіш – 23 % құрайды. Қорытынды: 1 деңгейде бала кестедегі сұрақтар бойынша құзыреттіліктері төмен дамығандығын көрсетеді. Берілген тапсырманы орындауда үлкендерден көмек күтеді. Айналаны бағдарлауы жақсы дамымаған. Дәлдік әрекеті, тепе-теңдікті сақтауы, талпынысы төмен. Орындай алмайды, қиналады, көмек күтеді. Топтың жалпы % шаққандағы ортақ көрсеткішін(ОК) табу үшін: БП 2909,3 ОК = = = 74,6% 39 БС ОК – ортақ көрсеткіш; БП –1 - кестедегі әрбір баланың пайыз қосындысы; БС – топтағы бала саны Қорытынды: Үлгіде көрсетілген «Денсаулық» білім саласындағы дене шынықтыру бойынша топтың ортақ көрсеткіші - 74,6 % құрайды. 2.8 Сергіту сәтін өткізу жолдары Ұйымдастырылған оқу-іс-әрекеті үстінде тәрбиешілер балаларға жүктеме түсірмеу үшін сергіту сәтін өткізу қажет. Жас ерекшелігіне және қимылы аз сабаққа байланысты саны өзгеріп отырады. Егер қимыл-қозғалысы аз сабақ болса тақырып аясында (бұл міндетті, ойды шашыратпау үшін) екі рет жүргізіледі. Балалар жақсы қабылдайтын, көңілді, жалықтырмайтын ойындарды қайталап жүргізуге болады. Сергіту сәтіндегі ойындар бүкіл топты қамтуы қажет. Мысалы: "ӘЖЕМНІҢ базарлықтары" сергіту ойыны Ойынға қатысушылар жүргізушінің айтқан сөздері мен қимылдарын қосылып жасаулары тиіс. -жүргізуші -қатысушылар Әжем тауық сатып алды - Әжеміз тауық сатып алды Тауық жемді қыт-қыт деп теріп жеді – тауық жемді қыт-қыт деп теріп жеді (қолдарымен тауықтың жем жегенін көрсетеді) Әжем үйрек сатып алды - Әжеміз үйрек сатып алды Үйрек суда құ-құқ деп жүзді - Үйрек суда құ-құқ деп жүзді (қолдарымен үйректің жүзгенін жасайды) Тауық жемді қыт-қыт деп теріп жеді – тауық жемді қыт-қыт деп теріп жеді Үйрек суда құ-құқ деп жүзді - Үйрек суда құ-құқ деп жүзді - Әжем түйетауық алды - Әжем түйетауық алды Түйетауық ғұл-ғұл-ғұл деді - Түйетауық ғұл-ғұл-ғұл деді ( ғұл деген сөзге – оң қолы, ғұл-ғұл - сол қолымен қимыл жасайды) 28
Тауық жемді қыт-қыт деп теріп жеді – тауық жемді қыт-қыт деп теріп жеді Үйрек суда құ-құқ деп жүзді - Үйрек суда құ-құқ деп жүзді Түйетауық ғұл-ғұл-ғұл деді - Түйетауық ғұл-ғұл-ғұл деді Әжем мысық сатып алды- Әжем мысық сатып алды Ал мысық мяу-мяу – Ал мысық мяу-мяу (мысықтың қалай жуынатынын қолдарымен көрсету) (тауық, үйрек, түйетауық, мысық қимылдарын қайталап жасау) Енді әжем ит алды - Енді әжем ит алды Ит болса ап-ап деп үрді– Ит ап-ап деп үрді (иттің құлағын көрсету) (барлығын қосып қайталау) Енді әжем сиыр алды - Енді әжем сиыр алды Сиыр болса мө-мө дейді - Сиыр болса мө-мө дейді (сиырдың мүйізін көрсету) (барлық қимылды қосып жасау) Әжем енді торай алды - Әжем енді торай алды Торай болса қорс-қорс - Торай болса қорс-қорс (қолдарымен торайдың мұрнын көрсету) (барлығын қосып жасау) Әжем енді теледидар алды - Әжем енді теледидар алды Теледидарда хабар-ошар – Теледидарда хабар-ошар (екі қолдарын алысқа созу керек) Диктор ля-ля-ля – Диктор ля-ля-ля (барлығын қосып қайталау) "АҢШЫ" сергіту ойыны Ойынға қатысушылар жүргізушінің айтқан сөздері мен қимылдарын қосылып жасаулары тиіс. Сөздер Іс-әрекеттер Аңшы аңға бармақшы болды. Бас киім, аяқ киім киді, қолына мылтық алды Жолмен жүрді. Аяқтарын топырлатады. Құммен жүрді.
Алақандарын ысқылайды.
Бөренелі көпірден өтті.
Кеуделерін жұдырықпен ұрады.
Саздан секіріп-секіріп өтті.
Шапалақтайды.
Арықтан секірді.
Тізелерін ұрады.
Шаршады: «Уфффф!» Томарға отырып демалайын деп жан-жағына қарап еді, бұтаның артынан үлкен аюды көріп қорқып кетті де артқа қарай қаша жөнелді. Жолмен жүгірді.
Аяқтарын топырлатады.
Құммен жүгірді.
Алақандарын ысқылайды. 29
Бөренелі көпірден өтті.
Кеуделерін жұдырықпен ұрады.
Саздан секіріп-секіріп өтті.
Шапалақтайды.
Арықтан секірді.
Тізелерін ұрады.
Үйіне жүгіріп келіп, аяқ киімін, бас киімін шешіп, мылтығын қойып, «Уфффф» деп шаршап болған жайды түп-түгел анасына айтып берді. Жолмен жүгіргенін
Аяқтарын топырлатады.
Құммен жүгігенін.
Алақандарын ысқылайды.
Бөренелі көпірден өткенін
Кеуделерін жұдырықпен ұрады.
Саздан секіріп-секіріп өткенін
Шапалақтайды.
Арықтан секіргенін
Тізелерін ұрады.
Егер ойынға қатысушылар шаршап және жалықпаса ойынды ары қарай«анасының сөзімен» жалғастыруға болады: «Менің балам аңға барып, аю көріпті» деп көршілеріне айтуға болады. Оны естіп тұрған баласы өз достарына айтып береді. Ойынды бірте-бірте жылдамдатуға болады. Басты шарты шатасып кетпеу.
2.9 Ата-аналармен жұмыстар Жаднама (ата-аналар үшін)
1. Көңіл күйіңіз болмай тұрған кезде ешқашан да бала тәрбиесімен айналыспаңыз. Өз балаңызбен тығыз қарым-қатынас орнатуға тек қана Сіздің көтеріңкі көңіл күйіңіз, оң көзқарасыңыз ғана әсер етеді. 2. Тәрбие сатылы деңгейде жүргізілгені дұрыс. Әр биікке өз уақытында, біртіндеп көтеріліп отырған дұрыс. 3. Бала – біздің айнамыз. Олар ең алдымен ата-анасынан үлгі алатынын және көп жағдайда біз өмірде қандай қадамдар жасасақ, олар да сондай қадамға баратыны есте жүрсін. 4. Балаңызбен әңгімелесу нәтижелі болуы үшін, ең алдымен ашық жарқын сенімге құрылған риясыз әдісті таңдаңыз. Сіздің сөздеріңіз қатал естілуі мүмкін, бірақ ешқашан да ауыр әрі өрескел болмауы керек. Ақырын әрі сенімді айтылған әңгіме ғана ата-ананың талаптары мен ойларын балаға жеткізе алады. 5. Балаңыз үшін керек уақытта қажетті ақыл қосатын, оның қадамдарын айыптамайтын ең жақын досына айналыңыз. 6. Өзін және оны қоршаған адамдарды жақсы көруге үйретіңіз. Бұл оны өзіне өте сенімді адам ретінде қалыптастырып, қоршаған ортамен байланысын жолға қоюға көмек береді. 7. Бір мезетте қатал да мейірімді бола біліңіз. Егер сіз балаңызға деген ыстық ықыласыңызды үнемі білдіре отырып, тек керек уақытында ғана ұрсатын болсаңыз, онда бұл сіздің тәрбиеңіз барысында міндетті түрде жемісін береді. 8. Оған өмірдегі өз ұстанымына тұрақты болуды үйретіңіз. 30
9. Баланы әр кезде оның көзіне қарап тұрып, мұқият тыңдаңыз, өйткені тек сол сәтте ғана оның ішкі жан дүниесі мен алаңдатқан мәселеге сіздің бей-жай қарамайтыныңызға сенімі болады. 10. Өзіңіздің бос уақытыңызды үнемі балаңызбен өткізуге тырысыңыз. Ондай сәттер баланың өзіндік орнын сезініп өсуге мүмкіндік береді. 11. Жанжалдасқан күйі екі жаққа бөлініп жүре беруге болмайтынын ұмытпаңыз, ең алдымен балаңызбен татуласып алыңыз, содан кейін ғана өз жұмыстарыңызбен жүре берсеңіз болады. 12. Әр уақытта оған қажет болғанда үйде болғаны қандай жақсы екенін жадына салып, мақтап отырыңыз, себебі ол өзінің қажеттігін түсініп, үнемі үйге асығатын болады. 13. Өзінің жақсы адам екенін ескертіп отыру керек, алайда, басқалардан артық емес екенін естен шығармай, айтып отырған жөн, себебі оның тым тәкәппар және екіжүзді болып өспегені жақсы. 14. Оның таңдауы мен пікіріне құлақ түріңіз. Тіпті сіз онымен келіспейтін болсаңыз да, оны ешуақытта сынамаңыз. 15. Оны өз қадамдары үшін жауап беруге үйретіңіз. Оның өзін емес, әруақытта жақсы қадамын бағалап, егер ол дұрыс емес жасаған болса, қателігін көрсетіңіз, оның орнында өзіңіз болғанда былай істер едім деп, таңдау және шешім қабылдау құқығын оның өзіне қалдырыңыз. 16. Ешуақытта оның осыған дейін жасаған қателіктерін еске алмаңыз. Болған нәрсенің барлығын өткен күнге қалдырыңыз. 17. Оған тым қатты талап қойып, ұзын-сонар ақыл-кеңес айтудан аулақ болыңыз, оның жанын жаралайтын немесе намысына тиетін ащы әзіл не теңеулер, әжуа айту ешуақытта дұрыс болмайды. 18. Егер сізді оның мінез-құлығы ренжітсе, бұл жайлы өзіне айтыңыз. Бұндай кезде оның тәртібін талқылымаңыз, тек өзіңіздің көңіл-күйіңіз туралы айтыңыз. 19. Шектен тыс бақылауды азайтыңыз, бұл көп жағдайда табыс әкелмейді. 20. Ол ақтай алмайтын үмітті, көтере алмайтын жүкті оған артпаңыз. Бастапқыда өзіңіз одан не талап ететініңізді анықтап алған жөн. Содан соң барып, міндетті түрде оның не қалайтынын біліңіз, ұстаным жасауға тиіс аса маңызды жағдайлар бойынша міндетті түрде келісімге келуге ұмтылған дұрыс. 21. Әңгіме барысында оның маңызын жоғалтпау үшін көпсөзділіктен арылу керек. 22. Сіздің баланы мәжбүрлеуіңіз тым нәзік, жан-жақты әрі жалғаспалы сипатта әсер ететіндей болуы керек. 23. Әр уақытта баламен үлкен адамдарша, оны кішірейтіп, еркелетер сөздерді барынша аз қолдана отырып сөйлескен абзал. 24. Даулы мәселелер орын алған жағдайда бала өзін үнемі қателесуші ретінде сезінбес үшін оған жол беріңіз. Бұл арқылы сіз балаңызға біреуді кешіруді, өз қателігін түсінуді, жеңілістер мен қателіктерді мойындай білуді үйреткен болар едіңіз. 25. Оны ақылы, таланты, сұлулығы немесе тума дарыны үшін емес, қарапайым ғана оның осылай бар болғаны үшін ғана жақсы көріңіз. 26. Есіңізде болса, балаға үш негізгі қасиетті дарытуға міндеттісіз: шешім шығару, құрмет, жауапкершілік. Қандай жағдай болса да, еңсесін тік ұстайтын, жанжағындағыларға құрметпен қарайтын және өз қадамдары үшін жауап бере алатын адамдар көп жағдайда табысқа жететіні белгілі. Ата – ана туралы мәлімет журналы №
Балалардың аты - жөні
Ата анасының аты - жөні
Туылған жылы
Мекен жайы
31
Жұмыс орны
Телефоны
1
Ата – анамен жұмыс журналы №
Балалардың аты - жөні
Ата – ананың аты - жөні
Ата – ана мен тәрбиешінің сұхбаты
Мерзімі
Қолы
Тренинг «Ата-ана - бала» тиімді вербальді қарым-қатынас Қолдануы: жағдаятты оқып, мұқият танысып, екінші бағандағы Сен мәлімет вербальді қатынасты оқып шығыңыз. Енді үшінші бағанға Мен-мәліметке өз ойыңызды жазыңыз, жұмыс аяқталған соң өз жауабыңызды кілтпен тексеріңіз. № 1
2
3
Жағдаят Әкесі газет оқығысы келді. Баласы аяғына оратылып тыныштықбермеді. Әкесі ашу шақырды. Шешесі шаңсорғышпен жұмыс істеп жатыр. Баласы вилканы тоқ көзінен ажырата берді. Шешесі жұмысты тез аяқтағысы келді. Бала өте лас бетімен және қолымен дастарханға жақындады.
4
Ұйықтайтын уақыт болса да түрлі сылтаумен баланың ұйқысы келмеді. Баласы айналшықтап жүруін тоқтатпады.
5
Бала бірнеше күннен бері өз бөлмесін жинап жүргенін айтып, киноға кетіп бара жатқан әке-шешесіне барғысы келді. Бөлмені жинау – бұл әке-шешесімен келісілген міндет.
6
Бала күні бойы бұрқылдап, көңілсіз, тұнжырап жүрді. Шешесі себебін білмеді.
7
Бала теледидардың даусын қатты шығарып фильм көріп отыр. Көрші бөлмеде сөйлесіп отырған әкешешесіне кедергі жасады. Кілті
Сен-мәлімет Адамдар оқып отырғанда, сен кедергі жасамауың керек. Сен-тынымсыз баласың! Құлақсыз! Сен әлі күнге дейін үлкен бала бола алмадың. Бұлай тек кішкентайлар жасайды! Сен әлдеқашан ұйықтауың керек еді. Сен біздің жынымызға тиіп біттің, сен ұйықтауың керек! Сен адамдарды түсіне алмайтын эгоистсің, сен киноға баратындай еңбектенген жоқсың. Бері кел, өкпені қой! Менімен дұрыстап сөйлес, немесе анда барып өкпеле. Сен бүгін өзгешесің ғой. Сен неге басқаларды ойламайсың?
32
Мен-мәлімет
1. Мен бір уақытта газетті оқи және ойнай алмаймын. Мен жұмыстан келгенде бір уақыт оңашаланып, еркінсігенді, газет оқығанды қалаймын, ал сен мені қинайсың. 2. Мен қатты асығып тұрғанда, қайта-қайта тоқтан ажыратып, ашуыма тиіп тұрсың. Мен жұмысты аяқтамай ойнағым келмейді. 3. Мен кір қолдарды көргенде, тамақтана алмаймын. Тіпті тәбетім тартпай қалады. 4. Мен сені төсегіңе апарып салайын, қаласаң ертегі немесе ән салып берейін, сосын ұйықтағаның жөн болады, ертерек тұру үшін. 5. Сен өз уәдеңді орындай алмайсың, мен өзімді алданған адамдай сезінемін. 6. Сенің мұндай бақытсыз түріңді көргім келмейді. Саған көмектесейін десем, неге қабағыңның түсіп кеткенін білмеймін. 7. Мен әкеңмен сөйлесейін десем, мына шудан ешнәрсе естілмейді. 2.10 Дамыту және өзін-өзі дамыту жұмыстары
• • • • •
• • •
Қатысу: Педагогтердің біліктілігін арттыратын институтта оқуға; Қашықтықтан оқытуға, он-лайм режимде; Интерактивті оқыту тренингтеріне; Вебинар форматындағы видео-лекцияларға; Белсенді әдістер мен білім беру технологияларын жаңартатын курс немесе семинарларға :М.Монтессори, Н.Зайцев, «Step by step», үштілдікті оқыту, ӨТШТ (өнертапқыштық тапсырмаларды шешу теориясы), В.Воскобович, З.Дьенеш, Г.Доман әдістері, Кейс - стади – топтық жұмыстар арқылы оқыту және ерте әлеуметтендіру технологиясы. Р.Штайнер «Вальдорфтық мектеп». Инклюзивті білім беру саласына қатысты ұйымдастырылған жұмыстарға; Конференция, семинар, тренингтер, дөңгелек үстелдерді ұйымдастыру және қатысу; Инновациялық орта құруға; Тәрбиешінің кәсіби-педагогикалық қызметіндегі жеке жұмыс картасы Жұмыс мазмұны
Өзінің жеке тақырыбы бойынша жұмыс Педагогикалық кеңеске қатысу Семинар жұмысына қатысу Ашық сабақтар өткізу Әріптестер сабағына қатысу Шығармашылы қ топ жұмысына қатысу
қыркүйе к
қаза н
қараш а
Жұмыс кезеңдері
желтоқса н
33
қаңта р
ақпа н
науры з
сәуі р
мамы р
− − − − − − − − − −
«Менің кәсіби дамуым» тақырыбынындағы өлшемдерді түзу. Ағымдағы қызметке талдау (қанағаттандыратыны, қанағаттандырмайтыны) жасау; Қолжетімді ресурстарды анықтау; Ақпараттарды (оқулық, журнал, мақала, теледидар және т.б) тұрақты шолып отыру; Басқалармен сұхбаттасу (тәжірибелі мамандар, тәлімгерлер т.б); Білім жетілдіру курстарына бару; Шығармашылық тақырып аясында нәтиже шығару, басылымдарға беру; Аймақта болып жатқан байқауларға қатысу; Әріптестердің сабақтарына қатысу, тәжірибе жинау; Ашық сабақ, семинар, конференцияларға қатысу және өзінің өткізуі; Үнемі өзіңді бақылау (қалай жұмыс істеп жүрмін?, қалай жұмыс істегім келеді?). Тұлғаның шығармашылық күш-қуатының деңгейін бағалау
Тесте тұлғалық қасиеттерді өзіндік бағалауға немесе тұлғаның шығармашылық күш-қуатының деңгейін сипаттайтын ол қасиеттердің байқалу жиілігін бағалауға 10 баллдық шкала пайдаланылады. Бірақ та барлық бағалаудың салыстырмалы екенін естен шығармау керек. Өзіңізді бағалау кезінде сәйкес қасиеттің ең жоғарғы (10-шы) және ең төменгі (1-ші) деңгейін ойша көз алдыңызға елестетіп көріңіз де 10 баллдық шкаладан өз орныңызды табыңыз. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.
Басталған істі ақырына дейін жеткізуіңіз қаншалықты жиі байқалды? Егер барлық адамдарды логиктер мен эвриктерге, яғни идея тудырушылар деп 2 топқа бөлсеңіз, онда сіз қаншалықты идея тудырушысыз? Сіз өзіңізді қаншалықты шешімшіл адаммын деп ойлайсыз? Сіз жасаған туындының соңғы нәтижесі бастапқы ойлағаныңыздан қаншалықты дәрежеде бөлек болып шығады? Сіз өзіңізге уәде берген адамның уәдесін орындауын талап етуде қаншалықты дәрежеде табандылық пен талапшылық танытасыз? Сізге біреудің атына қаншалықты жиі сын айтуға тура келеді? Сіздің алдыңызда тұрған мәселені шешу жеке күш-қуатыңызбен табандылығыңызға байланысты болуы қаншалықты жиі болады? Ұжымыңызда көбіне сіздің идеяңызды, ұсынысыңызды, қанша пайыз адамдар қолдайды? Сізді оптимистік, көңіл-күй қаншалықты дәрежеде ықпал етеді? Сізге соңғы жылдарда шешуге тура келген мәселелердің барлығын теориялық және практикалық деп бөлсек, олардың ішінде практикалық мәселенің үлесі қаншалықты? Сізге өзіңіздің ұстанымдарыңыз бен сенімдеріңізді жиі қорғауға тура келе ме? Сіз үшін маңызды мәселелерді шешуде өзіңіздің ашықтық, араласқыштық қасиеттеріңіз қаншалықты дәрежеде ықпал етеді? Неғұрлым күрделі немесе жауапты істерді шешуде басты рольді өзіңізге алу қаншалықты жиі болады. ? Өз идеяларыңыз бен жобаларыңызды өмірге енгізуіңіз қаншалықты жиі болып тұрады? Сізде тапқырлық немесе кәсіпкерлік көрсету арқылы қарсылыастарыңызды немесе әріптестеріңізді қандай да бір істе артқа тастап кету қаншалықты жиі болып тұрады? Таныстарыңыз бен жақындарыңыздың арасында сізді тәрбиелі және зиялы адам деп есептеушілер қаншалықты? 34
17. Өміріңізде тіпті достарыңыз күтпеген жағдай немесе жаңа деп қабылдаған қандай да бір нәрсені жасауыңыз қаншалықты жиі болады? 18. Өз өміріңізді қайта құру немесе ескі мәселелерді шешуде мүлдем жаңа амалдар табуыңызға тура келген жағдай қаншалықты жиі болды?
Өзіндік бағалаудан кейін Сіз шығармашылық күшқуатыңыздың сызбасын құрып, шығармашыл тұлғаның қай типіне жататыныңызды анықтауыңызға болады. 1. Мақсатшыл. 2.Ойлап тапқыш. 3. Шешімшіл. 4. Икемді. 5. Талап қойғыш. 6. Тәуелсіз. 7. Қуатты. 8. Авторитарлы. 9. Оптимист. 10. Практик. 11. Принципшіл. 12. Ашық қатысымшыл. 13. Көш басшы. 14. Жаңашыл. 15. Бәсекешіл. 16. Зиялы. 17. Төңкерісшіл. 18. Қайта құрушы 18-39 төменгі деңгей 40-54 екінші төменгі деңгей 55-69 ортадан төмен 70-84 ортадан сәл төмен 85-99 орта деңгей 100-114 ортадан сәл жоғары 115-129 ортадан жоғары 130-142 жоғары деңгей 143-180 аса жоғары деңгей
35
Қорытынды Қоғам талабы үздіксіз білім, білік дағдыларын талап етіп отыр. Тәрбиешінің басты міндеті – жоғарғы деңгейдегі адамгершіліктің иесі болу, өзінің білімі, еңбекқорлығы, адамдарға деген мейірбандығымен балалар үшін үлгі болу, жеке өнегесімен оларды тәрбиелеу. Тәрбиеші тек қана білім иесі емес, ол өзіне және өзгелерге сенім иесі деп қарай отырып, кәсіби және тұлғалық талаптарды меңгерген педагог. Сондықтан-да тәрбиешінің өз практикасына қолдана алатындай жұмыстары болуы керек. Қазіргі заман қатаң бәсекелестік, іскер адамдар ортасы. Тәрбиешіге ерекше іскерлік, шеберлік пен істегі тәртіптілік, жауапкершілік, екпінді еңбекке жарамдылық т.б. белсенді іс-әрекетке дайындық сияқты өте жоғары талап қояды. Бірақ, кез-келген тәрбиеші жұмыс бағыттарын, әдістерін біле бермейді. Осы әдістемелік құралда кез-келген тәрбиешінің жұмыстарына қолдана алатындай іргетас секілді қаланатындай бағыт берілген. Құралдағы ақпаратпен сусындай отырып, топқа білім беруді, тәрбиелеуді үйренеді. Қажетті құжаттарды меңгереді және толтырады. Жыл бойына берілген білімді қалай бағалауды, даму деңгейінің өскендігін үлгіге қарай отырып есептеуді үйренеді. Ата-аналармен жұмыста пайдаланатын ақпаратты ала алады. Сонымен қатар өзін дамыту жолдарын меңгереді. Бұл құрал тәрбиешілер үшін берілетін алғашқы көмек болып табылатындығымен құнды.
36
Содержание
1. 1.1. 1.2. 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 2. 2.1. 2.2. 2.3 2.4 2.5 2.6. 2.7 2.8 2.9 2.10
Введение Деятельность воспитателя организации дошкольного воспитания и обучения Воспитатель организации дошкольного воспитания и обучения Помощник воспитателя организации дошкольного воспитания и обучения Система работы воспитателя Аспекты деловых отношений воспитателя Принципы образовательной работы воспитателя Планирование воспитателем мероприятий Проведение семинара Составление типового образца «Обратной связи» Документация воспитателя для реализации педагогического процесса Образцы заполнения документации воспитателя Требования, предъявляемые к вариативной части типовых учебных планов дошкольных организаций Авторская программа, методические рекомендации по ее разработке Работа с одаренными детьми Пример здоровьесберегающего пространства детей Образцы ведения делопроизводства Система оценивания развития ребенка дошкольного возраста Способы проведения разминок Работа с родителями Развитие и саморазвитие Заключение Литература
37
37 39 39 40 41 41 43 43 44 44 44 45 52 52 55 56 57 59 61 63 66 69 70
Введение В образовательном пространстве Республики Казахстан создаются все условия для развития национальной модели образования, обеспечивающей качественное образование на всех уровнях. В Казахстане на всех уровнях образования разработка, экспертиза методических пособий, учебно-методических комплексов, учебников, организация работы по их выпуску выполняется в соответствии с Правилами, утвержденными в Министерстве науки и образования Республики
Казахстан.
Любое
методическое
пособие
прежде
чем
стать
неотъемлимой частью образовательного процесса, проходит через ряд этапов государственного и общественного оценивания. Данное методическое пособие, выполнено согласно этим основным требованиям, а также в соответствии со спросом воспитателей областных дошкольных организаций. Цель – вооружить воспитателей основами знаний по направлениям работы, планами, заполнению документации в дошкольных организациях. Данное методическое пособие будет использовано для реализации данной цели. Воспитатель испытывает затруднения в связи с тем, что недостаточно владеет основными приоритетами и направлениями государственной методическое
политики
пособие
в
области
предоставляет
содержания возможность
образования. качественно
Поэтому улучшить,
упорядочить свой практический опыт новой информацией, использовать ее на практике. Это поможет увеличить уровень информационной культуры воспитателя, активность познавательной деятельности в воспитании. Безусловно, результативна та система управления, которая основана на уровне профессионально-методического развития воспитателя и методически организована в соответствии с требованиями, предъявляемыми дошкольным организациям.
38
Деятельность воспитателя организации дошкольного воспитания и обучения Сотрудники дошкольных организаций (ДО) Министр образования и науки Республики Казахстан при внесении изменений в приказ № 338 «Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей педагогических работников и приравненных к ним лиц» возлагает следующие должностные обязанности: I.
1.1 Воспитатель организации дошкольного воспитания и обучения Должностные обязанности. Обеспечивает сохранение и защиту здоровья детей: выполняет функцию воспитателя по охране здоровья детей. Осуществляет педагогический процесс в соответствии государственным общеобразовательным стандартом дошкольного воспитания и обучения, с расписанием учебной деятельности по примерному плану обучения в возрастных группах, формирует предметно-образовательную среду, руководит над творчеством (игровая, познавательная, двигательная, деятельность, искусство, привитие трудолюбия и т.д) детей. Во время работы с детьми учитывает индивидуальные и направленческие стороны. Взаимодействует со специалистами, работающими в области коррекционной деятельности с детьми, имеющими отклонения в развитии; планирует воспитательно-учебную работу на основе изучения общеобразовательных учебных программ, учебно-методической литературы. Воспитательную и образовательную функции планирует по итогам своих достижений. Осуществляет социализацию посредством обучения и воспитания для обеспечения равных возможностей для детей с ограниченными возможностями и их нормально развивающимися сверстников по достижению школьного возраста. Проводит индивидуальную работу с каждым ребеноком с ограниченными возможностями с учетом рекомендаций специалистов. Занимается изучением новых направлений педагогической деятельности на основе изучения инновационных технологий воспитания, а также отечественных и зарубежных научноисследовательских работ, авторских произведений и использует их в своей работе. Отвечает на вопросы родителей, появляющихся в процессе воспитания и обучения дошкольников, оказывает им помощь. Защищает права и интересы детей. Овладевает компьютерной грамотностью и информационно-коммуникационной компетентностью. Должен знать: Конституцию Республики Казахстан, трудовой кодекс Республики Казахстан, законы «Об образовании», «О языках в Республике Казахстан», «О борьбе с коррупцией» и другие нормативные правовые акты, определяющие направления и перспективы развития образования; личная санитария и гигиена, основы педагогики и возрастной психологии, методическая документация, правила и нормы охраны труда, техника безопасности, санитарные правила и нормы. Требования к квалификации: высшее педагогическое или техническое и профессиональное педагогическое образование. Требования к квалификации с определением обязанностей для получения соответствующей категории: специалист высшего уровня квалификации без категории: высшее педагогическое образование; специалист высшего уровня квалификации второй категории: должен отвечать общим требованиям, предъявляемым воспитателю организации дошкольного обучения и воспитания, стаж работы в данной должности не менее 2 лет; специалист высшего уровня квалификации первой категории: должен отвечать общим требованиям, предъявляемым специалисту высшего уровня квалификации второй категории, кроме того: владеть диагностическими инструментами развития детей дошкольного возраста, участвовать в создании предметно-развивающей среды. Требования к квалификации: высшее педагогическое или техническое и профессиональное педагогическое, среднее специальное образование, стаж работы в организации дошкольного обучения и воспитания не менее 3 лет специалист высшего уровня квалификации высшей категории: должен отвечать требованиям, предъявляемым 39
воспитателю высшего уровня квалификации, кроме того: владеть современными методами, используемыми в воспитании и обучении дошкольников, обладать собственными методами работы с детьми дошкольного возраста. Требования к квалификации: должен отвечать требованиям, предъявляемым воспитателю первого уровня классификации, высшее педагогическое или техническое и профессиональное образование, стаж работы не менее 5 лет. Специалист среднего уровня квалификации второй категории: должен отвечать общим требованиям, предъявляемым воспитателю дошкольной организации. Требования к квалификации: профессиональное техническое педагогическое образование и стаж воспитателя дошкольной организации не менее 2 лет. Специалист среднего уровня квалификации первой категории: должен отвечать требованиям, предъявляемым воспитателю среднего уровня квалификации второй категории, кроме того: владеть современными методами, используемыми в воспитании и обучении дошкольников, элементами диагностики развития детей дошкольного возраста, участвовать в создании предметно-развивающей среды. Требования к квалификации: профессиональное техническое педагогическое образование и стаж воспитателя дошкольной организации не менее 3 лет. Специалист среднего уровня квалификации высшей категории: должен отвечать требованиям, предъявляемым воспитателю среднего уровня квалификации первой категории, кроме того: должен реализовывать творческие поиски с целью использования современных методов и инновационных технологий в воспитании и обучении дошкольников. Требования к квалификации: профессиональное техническое педагогическое образование и стаж воспитателя дошкольной организации не менее 5 лет. 1.2 Помощник воспитателя дошкольной организации Должностные обязанности. Участвует в организации жизнедеятельности обучающихся (воспитанников), осуществляет уход за ними в течение всего времени пребывания в учреждении образования (оказывает помощь в одевании, раздевании, умывании, кормлении, укладывании детей в постель, сопровождает на лечебнопрофилактические мероприятия, прогулку под руководством воспитателя. Обеспечивает необходимые условия безопасности жизни и здоровья детей во всех типах ДО. Участвует в воспитательно-образовательном, коррекционно-образовательном и реабилитационном процессах (оказывает помощь детям-инвалидам на занятии в случае, когда их самостоятельная деятельность ограничена по состоянию здоровья). Осуществляет комплекс неотложных мероприятий по санитарно-гигиеническому уходу за детьми, в том числе детьми-инвалидами, оказывает им помощь при перемещении, самообслуживании; контролирует соблюдение ими распорядка дня. Выполняет рекомендации воспитателя, направленные на сохранение и укрепление здоровья детей, стимулирование их психофизического развития. Обеспечивает соответствие санитарного состояния закрепленных помещений установленным санитарногигиеническим правилам. Обеспечивает сохранность имеющегося в группе оборудования и инвентаря. Во время мероприятий, проводимых в тихий час с участием воспитателя, находится с детьми. Взаимодействует с педагогическим и медицинским персоналом, родителями воспитанников по обеспечению воспитательно-образовательной и оздоровительной работы. Участвует в работе педагогических советов, родительских собраний и выполняет их решения. Оказывает первую доврачебную помощь. Должен знать: Конституцию Республики Казахстан, Законы Республики Казахстан «Об образовании», «О правах ребенка в Республике Казахстан», «О языках в Республике Казахстан, «О борьбе с коррупцией» и другие нормативные правовые акты, определяющие направления и перспективы развития образования, основы санитарии и 40
гигиены, возрастной психологии и педагогики, санитарно-гигиенические нормы содержания помещений, оборудования, инвентаря; правила оказания первой медицинской помощи; методические документы по вопросам дошкольного образования; основы трудового законодательства, охраны труда и техники безопасности, санитарные правила и нормы. Требования к квалификации: техническое и профессиональное образование (среднее специальное, среднее профессиональное) или общее среднее образование. 1.3 Система работы воспитателя 25. Осуществляет работу на основании нормативных документов, касающихся дошкольного воспитания и обучения. 26. Организует оценивание рабочих учебных планов и рабочих учебных программ с учетом требований государственных общеобязательных стандартов образования. 27. Систематизирует свою работу в направлении сотрудничества. 28. Рассмотрение и согласование рабочих планов педагогов; 29. Обсуждение и одобрение рабочих учебных планов по отдельным предметам 30. Внесение предложений по совершенствованию нормативно-правовых актов, связанных с методическим обеспечением в дошкольных учреждениях; 31. Разрабатывает учебники, учебно-методические пособия и дидактические материалы; 32. Участвует в совершенствовании учебно-воспитательного процесса; 33. Организация и проведение семинаров, конференций, советов по учебнометодической и научно-методической работе; 34. Педагог повышает свою квалификацию; 35. Контролирует выполнение правил охраны труда; 36. Укрепляет взаимоотношения с родителями, решает проблемы; 37. Планирует, помогает, проводит мероприятия в детском саду, связанные с календарными праздниками; 38. Участвует в педагогическом совете; 39. Обеспечивает безопасность образовательного процесса; 40. Придерживается корпоративной культуры; 41. Систематизирует свою работу на основе педагогических технологий: 42. Обеспечивает детский сад мультимедийным оборудованием; 43. Контролирует мониторинг в учебно-воспитательной работе 44. Рассматривает оснащение детского сада в современном стиле; 45. Принимает участие, наблюдает за оформлением детского сада цветниками, скверами; 46. Систематизирует работу по тьюторству (педагогический поиск, актуальность поиска); 47. Систематически повышает свою квалификацию; 48. Соблюдает нормы педагогической этики. 1.4 Аспекты деловых отношений воспитателя Уметь управлять собой, не делать поспешные выводы; Уметь слушать до конца, предпринимать какие-либо действия только после завершения обсуждения, обмена мнениями; Быть справедливым и беспристрастным: не поддаваться эмоциям. Занятия обязательны для всех детей, здесь дети наряду с получением знаний, умений и навыков учатся создавать детские группы, жить в них, заниматься, формируются нравственные навыки. 41
В ходе урока следить за вниманием детей, при угасании их внимания поменять тему или использовать дополнительные материалы, наглядные пособия, игры, контролировать усердие, интерес детей. Использует следующие игры: национальные игры, сюжетные ролевые игры, дидактические игры, инсценированные игры, подвижные игры, настольные игры, строительные игры. Игровая деятельность развивает силу воли, умственные способности детей, учит сообразительности, расторопности, энергичности, внимательности, также учит анализировать, обобщать. Учебная деятельность проводится по плану, системно, предоставляется возможность развития умственных способностей, жизненной позиции, формируются нравственные качества и эстетический вкус. Особенности педагогической деятельности: владение педагогическим тактом, служение народу, авторитет педагога, педагогический артистизм, педагогический оптимизм, непрерывное повышение профессионального мастерства. Педагогическое мастерство воспитателя связано осознанным, ясным и точным пониманием того, что он будет делать, для чего он будет делать и каких результатов хочет достигнуть. Мастерство формируется в процессе обучения, любви к своей профессии, осознанного труда. Воспитание сдержанности – это умение ребенка владеть своими желаниями, характером, поведением. Способ избавления от неуверенности – воспитатель должен уверенно довести до детей, что они смогут выполнить все задания, убедить их на практике, что они все могут. Упрямство, болезни, усталость, нервозность могут быть и по причине неправильного воспитания. Способы решения задач умственного воспитания: не взваливать на ребенка обязанности, которые могут их утомить, не допускать непосильные задания. Должен знать следующие нормативные документы: 1. Об утверждении Программы по обеспечению детей дошкольным воспитанием и обучением «Балапан» на 2010 – 2020 годы Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 мая 2010 года № 488. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 21 октября 2014 года № 1119 1. Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы 2. Конвенция о правах ребенка Принята Генеральной Ассамблеей ООН 20 ноября 1989 года. 3. Закон Республики Казахстан от 2 июля 1998 года № 267 О борьбе с коррупцией 4. Основной документ, регламентирующий нормативно-правовую деятельность дошкольных учреждений Республики Казахстан Постановление Правительства от 23 августа 2012 года № 1080 Об утверждении Государственного общеобязательного стандарта дошкольного воспитания и обучения 5.Закон Республики Казахстан от 27 июля 2007 года № 319 «Об образовании» 6.Закон Республики Казахстан от 8 августа 2002 года № 345 О правах ребенка в Республике Казахстан 7.Трудовой кодекс Республики Казахстан от 15 мая 2007 года № 251 8.Приказ и.о. Министра образования и науки Республики Казахстан от 21 сентября 2009 года № 439 Об утверждении программ дошкольного воспитания и обучения. Программы 42
дошкольного воспитания и обучения "Алғашқы қадам" (1-3 года), "Зерек бала" (3-5 лет), "Біз мектепке барамыз" (5-6 лет). 9.Закон Республики Казахстан от 21 июля 2007 года № 306 «О безопасности игрушек». 1.5 Принципы образовательной работы воспитателя Предъявление единых требований и уважительное отношение
Принципы образовательной работы
Систематическое, непрерывное проведение воспитательной работы
Поддержка прилежания, активности ребенка
Взаимосвязь воспитания с жизнью, трудом и практической деятельностью
Единство детского сада и семьи в направлении воспитания
Соответствие знаний и методов воспитания возрасту, личным особенностям воспитанников
5.
Методическая система образовательной работы
Контролирование 6. результатов обучения
Самокритика
Метод поощрения
Методы организации образовательной,
познавательной деятельности
Заинтересовывание
Письменный контроль
Поддерживание интереса к знаниям
Через опыт
Поддержка усердия
43
Наглядный метод
Метод критического мышления и диалога
Метод примера и проблемного поиска
1.6
Планирование воспитателем мероприятий 1.7 Проведение семинара
План семинарского занятия - Тема - Цель - План - Темы докладов и сообщений, обсуждаемые вопросы - Рекомендации по усвоению основного теоретического материала или сложных вопросов - Контрольные задания, вопросы (тестовые задания) - Лист обратной связи: - Чему вы научились на сегодняшнем семинаре (назовите 3 из них) - Какие у вас возникли вопросы? - Что важно для Вас? Хотите ли поделиться мыслями? 1.8 Составление типовых правил «Обратной связи» Она может быть ограничена вопросами; o Вопросы могут быть заданы для уточнения или появления спорной проблемы; o Вопросы должны акцентировать внимание только на личную оценку; o В обратной связи могут быть как положительные, так и отрицательные замечания; o Можно выбрать только положительные замечания; o Если выбираются отрицательные замечания, то выбираются и положительные замечания и это делается в конце; o Обратная связь должна признаваться исключительно субъективной; o Рассуждения в рамках обратной связи должны начинаться со слов: «Я думаю», «В моем понимании», «По моему»; o Обратная связь может выходить за рамки зоны личной оценки, но должна сосредотачиваться в области и критериях условненной деятельности. -
Тема Цель Задачи Обсуждаемые вопросы Принятие решений
План круглого стола
Заполнение протокола Протокол – документ с записью о ходе обсуждения вопросов и принятии решений на собраниях, советах, конференциях, семинарах, круглых столах. Образец «Протокол № 7 родительского собрания группы «Гүлдер государственного коммунального казенного предприятия: «Детский сад №33 «Айсауле» при отделе образования акимата города Тараз 15 января 2016 г. Присутствовали: __________ Отсутствовали:__________ по уважительной причине _________ без уважительной причине____________ 44
На повестке дня: 3. Обсуждение уровня развития детей в I-полугодии. 4. Подготовка к организационно-педагогическим мероприятиям. Слушали: 3. По первому вопросу выступил ______________, (текст выступления прилагается) 4. По второму вопросу выступил ______________, (текст выступления прилагается) Собрание родителей группы «Гүлдер»постановляет: 3. _____________________________________________________________ 4. _____________________________________________________________ Председатель собрания__________________________________________________________ (ФИО) Секретарь собрания___________________________________________________________ (ФИО) Постановление – официальный документ, подытоживающий решения, определения в учреждениях, работающих на основе коллегиальности. Постановление принимается по обсуждаемым вопросам на заседаниях, собраниях, их выполнение считается обязательным. В крупных учреждениях, министерствах и ведомствах заранее подготавливается проект решения по справке. Постановление и решение схожи по языковому строению. Ознакомьтесь с текстом постановления: 5. Проводить работу по увеличению показателей компетенций в распознавании видов сказок в разделе художественной литературы по образовательному направлению «Коммуникация». 6. Приступить к работе по развитию уровня логического мышления по формированию математических понятий. 7. Возложить на родителей подготовку внешнего вида детей, участвующих в конкурсе «Тапқырлар». 8. Возложить на родителей публикацию информации о проведении конкурса «Тапқырлар» в областной газете. II.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Документация воспитателя, предназначенная для реализации педагогического процессе
Перспективный план (прогнозный план о состоянии учебно-воспитательной деятельности. Составляется в начале года). План на месяц по организованной учебной деятельности (кратко и понятно запланированная работа на месяц, состоит из технологических карт). Портфолио (сводная папка, демонстрирующая практические достижения, т.е. документ, подтверждающий проведение запланированной работы). Табель посещаемости детей в группе (фиксируется ежедневное количество детей). Сведения о родителях детей (регистрируются рабочие, контактные телефоны родителей, бытовые условия, также контактные телефоны родственников и соседей). Индикатор, обозначающий качество знаний (знания детей, оцененные по трехбальной системе). Протоколы (документ о ходе проводимых мероприятий). Журнал взаимопосещений (посещение повседневных или открытых уроков для повышения квалификации) 45
2.1 Образцы заполнения документации воспитателя Учебный план организованной учебной деятельности (указывается учебный год) Образовательная область: Раздел знаний: Группа: № Тема Кол.часов Заполняется в соответствии с каждой областью, разделом образования по вышеуказанной таблице. Учебный план организованной учебной деятельности (указывается учебный год) Заполняется в табличной форме по каждой области, разделу образования. №
Тема
Цель
Часы
Содержание Мотивационн Организационн оо-поисковый побудительн ый
Дидактич еские игры
Худож ествен ное слово
Дидактические игры используются только на уроках Циклограмма организации жизни и воспитания детей. (1недельная) Образовательна понедельни вторник среда четверг пятница я область: к Образец «Познание» «Познание» «Познание» «Коммуника «Познание распорядка дня «Коммуника «Здоровье» ««Творчеств ция» » и краткое ция» «Социум» о» «Творчество «Творчест содержание «Творчество » во» » «Здоровье » «Доброе утро, Утренний Утренний Утренний Утренний Утренний дети!» круг: круг: круг: круг: «Я круг: (Утренний «Здравствуй «Давайте «Доброе верю в «Волшебн , золотое ,дети, утро, человечност ое слово» прием детей. Утренняя солнышко!» посмеемся дети!» ь!» Ситуатив Д\игра: вместе!» зарядка. Подвижная Рассматрив ная игра: Гигиенические «Найди Разгадыван игра: «Гусиание Хорошие, процедуры) пару» ие лебеди» рисунков плохие, загадок«Уга «Семья» добрые дай-ка слова. «Играем и Развитие Окружающ Художестве Математик Валеологи думаем» речи ая среда нная а я Организованная Лепка Рисование литература Аппликация Пение учебная Физическая Рисование Самопозн деятельность культура ание (общая 46
продолжитель ность вместе с перерывами) Совместная деятельность взрослых и детей «Ура! Игра!» Сюжетноролевые, творческие и дидактические игры. Возвращение с прогулки. Гигиенические и закаливающие процедуры Свободная самостоятельн ая деятельность детей «До завтра, детский сад» Взаимоотноше ния с детьми, с родителями Возвращение детей домой
Давай соревновать ся! Настольные игры: «Домино, мозайка» «Плод природы» рисование
Игра: «Песня зверей» Сюжетноролевая игра: «Я буду врачом» Д\ игра: «Чего не хватает?»
П/И «Горелки с платочком» Д\ игра: «Чего не хватает?»
Д\ игра: «Что изменилось? » Спортивное соревновани е сайыс
Подвижна я игра: «Кто быстрее? » «Волшебн ые цветы» апликация
«Осень» рисование
Заучивание песни «Пусть всегда будет солнце!»
Давай, поговорим,
Интересная книга
Будем знать запретные слова
Примеры технологических карт организованной учебной деятельности Технологическая карта игровой деятельности Виды игр Дидактические
Названия игр
Цель
Наглядность
Сюжетноролевые Подвижные и малоподвижные игры Можно в зависимости от найденного материала изменять следующим образом: развивающие игры, пальчиковые игры-упражнения, настольные игры, словарные игры, игры с игрушками, скороговорки, загадки, подвижные игры 47
Технологическая карта трудовой деятельности Виды трудовой деятельности Самообслуживание Хозяйственнобытовая Труд в уголке природы Труд на природе
Объект контроля
Цель
Виды организации
Необходимое оборудование
Технологическая карта контрольной деятельности Цель Набор слов Перечень Срок вопросов
Технологическая карта семейных взаимоотношений Виды взаимоотношений Направление Виды организации (беседы, тренинги, педагогическое просвещение, анкеты, совместные мероприятия, собрания, советы)
№1 №2 №3
Технологическая карта защиты жизни и укрепления здоровья детей Утренние упражнения Комплексные упражнения
Технологическая карта воспитания культурно-гигиенических навыков Цели-задачи Замечания Технологическая карта организованной учебной деятельности Преподаватель направляет, вызывает творческий интерес. Группы делятся по пяти образовательным областям. Поручается создание технологической карты организованной учебной деятельности по образовательным областям и разделам для каждой группы в следующей форме. Образец технологической карты организованной учебной деятельности: - Образовательная область: - Разделы знаний: - Тема: - Цель: - Задачи: - Наглядность: 48
- Словарная работа: - Билингвальные компоненты: - Инклюзивный социум: - Виды организованной учебной деятельности: Этапы Действия Действия детей деятельности воспитателя
Участие семьи (в необходимых случаях)
Мотивационнопобудительный Организационнопоисковый Рефлексивнокорригирующий
Ожидаемый результат - Знать: - Иметь: - Уметь:
Образец Образовательная область: «Познание» Раздел: «Формирование элементарных математических понятий» Тема: «Цифра два» Цель: на основе усиления сенсорного восприятия при формировании логического мышления детей научить называть цифры до 2, познакомить с цифрой 2 в прямом и обратном порядке. Образовательная цель: познакомить с цифрой 2, сравнивая с окружающей средой Развивающая цель: Развитие мыслительных способностей и навыков при помощи логических игр. Воспитательная задача: Контроль за правильным выполнением заданий. Воспитание хваткости, находчивости. Наглядные средства: цифры от 1 до 2-ге, рисунки, геометрические фигуры, разноцветные карандаши, проектор. Необходимые ресурсы: разные карандаши Методы: беседа, объяснение, вопрос-ответ. Разделы деятельности Мотивационн опобудительн ый
Деятельность воспитателя Дети приглашаются в «Круг радости», поют хором, сопровождая соответствующими движениями в зависимости от содержания текста.
Деятельность детей
Круг радости: Пусть смеется солнце в небе; Пусть смеются малыши; Мальчики пусть держат флаг; А девочки носят с собою цветы После выполнения круга радости, – дети поют песню, используются новые формы приветствия. здороваются, говорят Дается направление детям, чтобы они друг-другу пожелания. 49
желали друг другу добра.
Воспитатель и гость (кукла) слушают их. Организацион Предлагает детям считать от 1 до 2 в Считают, помогают найти два одинаковых рисунка. но-поисковый прямом и обратном порядке Каждому ребенку даются рисунки с «близнецами», им предлагается найти рисунки с двумя одинаковыми детьми. Поручается внимательно рассмотреть рисунок и сравнительно рассмотреть каждую часть. Объясняет, что один элемент может не оказаться на другом. 1. Задание. В руки дается рисунок домика. Рядом есть примеры. Поручается найти значение выражений и раскрасить в соответствии с цифрами, указанными в домике 1 –синий 1+ 0= 2 – желтый 1+1 = 2. Задание. Найти лишнюю фигуру 3. Задание. Спрашивается, какую цифру нужно поставить на свободное место. Рисунки выводятся на доску при помощи проектора.
1
345
Контролирует, чтобы разминка выполнялась качественно. Решаются выражения, раскрашиваются в соответствии с заданием Разминка: Раз, два, три, четыре, пять! Будем пальчики считать – Крепкие, дружные, Все такие нужные! На другой руке опять: Раз, два, три, четыре, пять! Пальчики быстрые Слушаются Хоть не очень чистые! закономерности. 4. Логическое задание. В выполнении этого задания детям можно помогать. Сколько солнцев на небе? Сколько глаз у птицы? Сколько рук у человека? Сколько ног у твоего друга? 5. Задание Логическая задача. Задание Выслушиваются 50
ответы
выполняется группой. каждого ребенка Перед Айшой стоят три предмета: ведро, мяч и кукла. Как можно поставить мяч в конец ряда, не двигая его?
Дети вместе с воспитателем выполняют разминку.
Основной упор делается слова с цифрой два и дают ответы на вопросы.
Рефлексивнокорригирующ ий
Дети работают в группе, советуясь друг с другом Из материалов М.Монтессори «Рамка с Дети размышляют о бантами». Детям поручается выполнить материале, выданном им сплетение из двух длинных веревок. Нужно на руки и начинают помочь в случае, если нет идей. плести. В ходе работы спрашивается количество Работа выполняется. При веревок, напоминает о связи с сегодняшним необходимости просит о уроком. помощи. В конце организованная учебная деятельность заканчивается вопрос-ответом, коррекцией. Задается вопрос о настроении детей. Дети делятся своими мыслями.
Ожидаемый результат Что должен знать: - цифру 2; - значение слова 2 Овладевает: - понятием о цифре 2. Знает: 51
- распознавание цифры 2 посредством слуха и зрения, использование по обстоятельствам. 2.2 Требования, предъявляемые к вариативной части типовых учебных планов дошкольных учреждений В вариативной части дополнительная нагрузка на 1 ребенка не должна превышать: ▪ 1-2 младшая группы и средняя группа: не более 1 занятия в неделю ▪ группы детей в возрасте 5-7 лет: не более 2 занятий в неделю ▪ Факультативные группы (кружки) занимаются в течение 10-30 минут в зависимости от возраста детей. ▪Занятия, кружки проводятся по подгруппам (12-15 детей). Таким образом, вариативный образовательный процесс – взаимосвязанная деятельность участников образовательного процесса по реализации целей образования, осуществляемых в условиях выбора содержания (в рамках государственного стандарта), средств и способов деятельности и общения, ценностно–смыслового отношения личности к целям, содержанию и процессу образования. Вариативный компонент – работа по тематической направленности дошкольной организации, экспериментальная работа, творческая работа педагогов, работа с одаренными детьми, работа по интересам детей и изучение иностранных языков, которая выходит за рамки организованной деятельности. Вариативные компоненты Типового учебного плана дошкольного воспитания и обучения обеспечивают организацию педагогического процесса с учетом возрастной периодизации по образовательным областям ГОСО: «Здоровье», «Коммуникация», «Творчество», «Познание», «Социум». Вариативная часть Типового учебного плана дошкольного воспитания и обучения формируется участниками образовательного процесса. Выбор программ для осуществления вариативной части Для организация кружковой работы необходимо выбрать образовательные программы: - инновационные; - авторские технологии; - рабочие программы. Вариативная часть основной общеобразовательной программы реализуется в дошкольном образовательном учреждении через кружковую работу в средних, старших, 2.3 Авторская программа, методические рекомендации к их составлению Воспитатели дошкольных учреждений или специалисты предметники в связи с различным спросом на образование изъявляют желание составить учебную программу ли изменить типовую программу. Учебная программа – нормативный документ, поэтому автор должен быть высококвалифицированным специалистом. Существует два основных направления педагогических программ. Это образовательное и оздоровительное. Образовательное – вид основной деятельности – познавательная деятельность. Оздоровительное – основной деятельностью являются игра, спорт. Учебная программа есть краткое системное описание совокупности информации, определяющее полностью и однозначно состав процесса обучения таким образом, чтобы он осуществлялся в соответствии с заданными целями и выполнял функции образования, воспитания, развития. Она включает перечень тем изучаемого материала, рекомендации по количеству времени на каждую тему, распределение их по годам обучения и время, отводимое для 52
изучения всего курса. Полнота усвоения программных требований учащимися есть основной критерий успешности и эффективности процесса обучения. Авторская программа – должна быть систематически изложенная краткая информация, детально раскрывающая образовательные, развивающие и обязательные задачи обучения. Основные типы образовательных программ: 1. примерная (типовая) учебная программа (утверждает министерство образования и рекомендуются управлениями дополнительного образования (научными центрами); 2. опытно-испытательная (экспериментальная) программа (эта программа создается на основе типовой программы (вносятся изменения, дополнения в содержание); 3. авторская программа (разрабатывается педагогом (или коллективом авторов) и принадлежит ему (им) на правах интеллектуальной собственности). Содержание авторской программы – совокупность средств, рекомендуемых для решения проблем образования. Авторская программа должна обладать актуальностью, оригинальностью и обязательно новизной. Авторская программа может быть и экспериментальной. Название «авторская» требует документального доказательства новизны, принадлежности этой новизны именно данному автору. Авторские программы по инновационному потенциалу могут быть: − изобретательными –частичное усовершенствование действующих программ; − комбинаторными – объединение нескольких программ; − дополненными – программа, новая по содержанию, она дополняет действующие учебные программы; − новаторскими – программа, отличающаяся новаторством парадигматического основания, представленной обучающей технологии. Успешная реализация авторской программы требует технологического обеспечения, т.е. вместе с методическим пояснением проекта будущих педагогических действий (тематическое планирование системы учебных уроков) должны быть сценарийи опорных уроков, контрольные задания и комплекс диагностических материалов, ориентированных на образовательный стандарт. Внедрению в образовательный процесс детского сада авторской программы предшествуют: 1. Получение рецензии. Внутренняя, внешняя рецензия. Внутренняя рецензия – обсуждение на методическом совете, методическом объединении. Внешняя рецензия – рецензирование научно-методическими учреждениями, специалистами, работающими в данной предметной области 2. Апробация – экспериментальное изучение программы. В ходе апробации могут вноситься рекомендации по совершенствованию программы. Апробацию авторской программы желательно проводить с сентября по март, поскольку необходимо предусмотреть ситуацию, когда планируемый в ней результат не будет достигнут. Тогда у педагога останется время для коррекции. 3. Утверждение. Утверждение программы осуществляется после получения положительных рецензий и положительного результата апробации. Авторская программа должна быть рекомендована к использованию методическим советом и утверждена руководителем учреждения. Официально статус авторской, как правило, присваивается программе вышестоящим органом управления образованием. Технология разработки авторской программы Недостаточная подготовленность автора по разработке авторских программ может привести к множеству недостатков, а именно: не учитываются цели, задачи школы; 53
неполное обоснование по составлению программы; например: круг основных знаний, навыков и умений, подлежащих усвоению, цели, задачи и т.д. не рассматривается оснащение предлагамой программы необходимым учебнометодическим комплексом; не соблюдается принцип преемственности с другими программами в области образования; Педагог перед тем, как приступить к созданию программы, должен учитывать типовой алгоритм программ и знать структуру образовательной программы: с какой целью разрабатывается программа (отсутствие типовой программы, педагог организовывает учебный процесс по собственной методике и т.д.)? в чем особенность и новизна программы? каким будет ожидаемый результат (новизна, оргинальность) по сравнению с с другими образовательными программами схожего направления? какие проблемы могут возникнуть при реализации программы и пути их решения? Используются какие основные формы организации обучения, средства обучения и новые педагогические технологии? Структура авторской программы Структура авторской и обновленной программы как правило, включает: 1. Титульный лист На титульном листе рекомендуется указывать: полное наименование образовательного учреждения; ФИО, должность сотрудника, ответственного за утверждение; срок утверждения программы; срок реализации программы; возраст детей, на которых рассчитана программа; ФИО, должность автора программы; Название города, района, год разработки. 2. В пояснительной записке к программе следует раскрыть: значение, особенности организованной учебной деятельности, вклад в выполнение образовательных целей, задач на данном этапе обучения детей. Методическая система, средства достижения цели. Цель на каждом этапе обучения. Актуальность программы, основные идеи, концепция курса. Логика, на которой основывается последовательность обучения. Разъяснение условных знаков. На следующей странице: • Раздел, тема, количество часов; • срок; • теоретическая часть; • практическая часть; • общее количество часов; • заключение; • итоговое количество часов. Цели и задачи учебной дисциплины. Методы получения знаний, опыт. Личные качества, формирующиеся при освоении данной программы. Цель дисциплины может представлена мировоззренческими, методическими, теоретическими, развивающими, практическими целями. Требования, предъявляемые уровню освоения предмета. Уровень знаний, компетенций по окончанию курса. Комплекс знаний, перечень навыков, перечень вопросов, которые может решить ребенок. Тематический план: тема, последовательность обучения, форма обучения, количество часов / полный курс и отдельные темы. Можно представить в табличной форме. 54
Содержание учебного курса. Тема. Часы. Основные вопросы. Практические работы, путешествие и т.д. Показать межпредметную связь. Вид контроля, вопросы. Практическая часть. Закрепление умений и навыков. Практические работы, путешествие. Контроль за уровнем знаний. Итоговый, полугодовой, квартальный, тематический контроль. Контрольная работа, анкетирование, зачет. Список литературы, рекомендуемый для педагога - ФИО автора. Название издательства, год, страница. - Название статьи.//Журнал. год. №. – стр. На обложке и страницах программы должны соблюдаться параметры страниц (поля). Программа должна быть набрана в текстовом редакторе MS Word Times New Roman (межстрочный интервал - полуторный, размер шрифта - 14). Разрешается работать по программе после подписи руководителя учреждения и заверения ее печатью. Нумерацию программы допускается начинать со второй (или 3-4) страницы. Текст должен начинаться с этой страницы. Нумерация страниц проставляется по центру страницы сверху. Информационная справка: Срок реализации программы (лет) Период обучения Возрастные особенности Количество детей Недельная нагрузка Годовое количество часов ТЕМАТИЧЕСКИЙ ПЛАН ___________УЧЕБНЫЙ ГОД ИТОГОВЫЙ ОТЧЕТ 1. Освоение детьми программы. 2. Качество знаний. 3. Индивидуальная работа, проводимая с детьми. 4. Возникшие проблемы. 5. Мнение педагога-предметника. 2.4 Работа с одареннными детьми Одаренность - это высокий уровень развития способностей ребенка, это свойство формируется в процессе творческой работы. На воспитателя возлагается миссия по выявлению одаренного ребенка, раскрыть в каждом ребёнке его индивидуальную неповторимость, создать условия для развития одаренного ребенка для того, чтобы он стал гордостью своего народа, родителей. Надежные показатели, определяющие лучших детей: память и знания: у них высокая способность к запоминанию; они не только владеют нформацией, но и умеют использовать их ; совершенствование своих знаний: они лучше других знают, как проходит процесс обучения, могут упорядочить свое обучение; скорость мышления: они могут потратить много времени на обучение, но реализуют план довольно быстро; решение проблем: они дополняют информацию, выявляют их противоречия, быстрее понимают смысл; гибкость: у них лучше организована способность к мышлению по сравнению с другими, они видят и принимают альтернативные решения в обучении и решении пробле; 55
любовь к сложностям: для повышения интереса они стремятся к сложным играм и заданиям; сконцентрированность: у них есть способность к концентрированию начная уже с раннего возраста; ранняя символическая активность: они начинают говорить, читать писать с раннего возраста (Freeman, 1998). Для работы с одаренным детьми необходимы: Годовой рабочий план Индивидуальный рабочий план Работы детей Их награды Пример рабочего плана Тема Краткое содержание
Ожидаемый результат
Срок
2.5 Пример здоровьесберегающего пространства детей Технология SWOT- анализа Для удобства и облегчения развития сохранения здоровья воспитанников можно внедрить технологию SWOT-анализа. Это метод установления соответствия между слабым и сильным сторонами групп. На основе SWOT- анализа ( strengths – сильные стороны, weaknesses- слабые стороны, opportunities- возможность,threats – угроза ) рассматриваются сильные и слабые стороны. Пример Педагог: Срок: Группа: Сильные стороны Слабые стороны - трудное положение без взрослых; - высокий интерес; - ждет от взрослых помощи при - практическая направленность; одевании и раздевании; - умение аккуратно есть; - частые болезни; - соблюдает личную гигиену. - требует медицинскую помощь; - слабое владение навыками по технике безопасности; - проведение гимнастики после сна в трудной форме; - наличие часто и долго болеющих детей. Возможности Угрозы -
-
-
посредством постоянного наблюдения и можно усвоить правильные привычки и навыки; умеет различать правильные и неправильные способыв педагогическом процессе; есть возможность брать с собой во время прогулок. 56
-
медленный темп роста в связи с возрастными особенностями и здоровьем.
2.5 Пример здоровьесберегающего пространства детей Оздоровительный блок Образовательный блок лечебнофизкультурноорганизационнопрофилактические оздоровительные педагогические мероприятия мероприятия мероприятия Полоскание горла морской Уроки физкультуры Занятия по группам солью Точечный массаж Утренняя зарядка Различные формы уроков физиолечение аппаратом Коррекционная гимнастика Работа студий и кружков с УВЧ-терапия одаренными детьми Хождение по «Дорожке Логоритмические игры Формирование ЗОЖ через здоровья» упражнения все виды деятельности взрослых и детей Апликатор «Ляпко» Пальчиковая гимнастикасы Анкеты Фитосон Музыкально-ритмические Консультации уроки Фиточаи Спортивные мероприятия и Тематические родительские игры собрания Ароматерапия Плавание в бассейне Акции Витаминотерапия Оздоровительный бег Работа логопункта Иммуннотерапия Кинезиологические Педагог-психолог упражнения Хождение босиком Расширенное умывание В результате совместной работы педагогов и медицинских сотрудников по защите жизни детей и укрепления здоровья можно отметить следующее: стабильные показатели развития базовых знаний воспитанников (в том числе здоровьесберегающие); хорошая подготовка детей к школе; снижение заболеваемости на одного ребенка; отсутствие часто болеющих детей. Названные методы придают педагогическому процессу перспективный, интегрированный, творческий характер, а таже влияют на развитие дошкольного образования и его переход на качественно новый уровень. Журнал измерения роста, веса детей №
ФИО ребенка
Вес
рост
Год, месяц, день рожденья
Журнал измерения ежедневной температуры детей №
ФИО детей
57
1
2
3
2.6 Образцы ведения делопроизводства Объяснительная записка Объяснительная – документ, причины невыполнения каких либо распоряжений ли нарушения дисциплины. Объяснительная пишется от руки на стандартном листе бумаге. На нем пишется название предприятия, структурного подразделения, вд документа, число, номер, тема, текст, ставится подпись. Например: Директору государственного коммунального казенного предприятия «Детский сад №33 «Айсауле» при отделе образования акимата города Тараз О.Т.Джунусбековой Объяснительная О невыходе на работу Причина моего отсутствия на работу с 5 января по 15 января – лечилась в больнице. Справку от врача прилагаю. 15.01.2016 подпись воспитатель группы «Гүлдер» Г.А. Жақсыбаева АКТ
Акт — это документ, составляемый должностными лицами, подтверждающий
установленные ими факты или события. Акт может быть составлен и одним человеком (проверяющий-ревизор, эксперт – аудитор, инспектор). В акте содержатся следующие сведения: название предприятия, вид документа, число, индекс, место составления, отметка об утверждении, тема, текст, отметка о наличии приложения, подпись. После составления акта комиссия знакомит все лица, упомянутые в акте, с его содержанием под расписку. Акт утверждается администрацией, является основанием для принятия управленческих решений. Образец АКТ _____ № _______ № __________ (название предприятия) О списании Основание:«___________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Составлен комиссией в составе :_________________________________________________ Председатель:_________________________________________________________________ (должность, ФИО) Члены комиссии: 1. _________________________________________________________ (должность, ФИО) 2. __________________________________________________________ (должность, ФИО) _____________________________________________________________________________ (текст) Составлен в 3 экземплярах: 1-экземпляр________________________________ 2- экземпляр ________________________________ 3- экземпляр ________________________________ Председатель комиссии__________ _________________________ 58
(подпись) (ФИО) Члены комиссии __________ _____________________________________________ (подпись) (ФИО)
Заявление
Образец Директору государственного коммунального казенного предприятия «Детский сад №33 «Айсауле» при отделе образования акимата города Тараз О.Т.Джунусбековой от воспитателя группы «Ақбота» Н.М. Халдаровой Заявление Прошу Вас предоставить мне в связи с семейным положением внеочередной отпуск с 15 января. __________ ___________ число подпись Характеристика Характеристика – это официальный документ, который выдает администрация учреждения, организации, предприятия своему сотруднику в целом о служебной и общественной деятельности, квалификации, профессональном уровне сотрудника. Характеристика пишется в официальном стиле, нейтральным тоном. Образец Характеристика Шакен Айша родилась 29 января 2010 года. Национальность – казашка. В настоящее время воспитывается в старшей группе детского сада «Айсауле». Айша быстро воспринимает любую информацию, сама делает выводы, способна к быстрому усвоению. Умеет самостоятельно принимать реальные решения. Скромная. Интерес к знаниям высокий. Почерк ровный. Но к письму равнодушна. Ей нравится рисовать. Любит справедливость. Умеет находить общий язык в отношениях с окружающими. Умеет доводить начатое дело до конца. Отрицательных привычек не замечала. Воспитатель группы __________________________ Л.Т. Жапарова Журнал регистрации исходящей и внутренней документации Срок и индекс Получатель Тема или краткое Отметка о исходящей содержание выполнении (внутренней) документа документации 1 2 3 4 2.7 Система оценивания развития ребенка дошкольного возраста (по индикатору) Показатель, дающий полную информацию о развитии ребенка – это индикатор. Расчет индикатора в детском саду проводится два раза в год. Расчитывается по 59
отдельности по каждой образовательной области. Диагностическое обследование определяется в процессе беседы с ребенком в повседневной жизни, в ходе выполнения различных заданий, игр. Индикатор расчитывается в двух случаях: во-первых, по разделам и отделам образовательныз программа, во вторых, по обучающей и образовательной области. Показатели по бальной системе следующие: ІІІ деңгей Білетінін қолданады
ІІ деңгей Не істейтінін түсінеді
І деңгей Іс-әрекетті жасайды
0-65 % - I –уровень 65-85 % - II – уровень 85-100 % - III– уровень Показатели индикатора следует располагать таким образом, чтобы каждый родитель мог на сайте увидеть показатели продвижения в развитии своего ребенка.
Уровень освоения программы: ЖБ * 100% УОП = СС * МБ УОБ – уровень освоения программы; КБ – количество баллов, которые набрал ребенок; КВ –количество вопросов в тесте; МБ –максимальный балл правильных ответов ЖБ * 100% 24 * 100% 2400 УОП = = = = 80% 30 10 * 3 СС * МБ
60
2
2
2 4
80%
Показатель уровня развития (ПУР)
2
количество баллов
3
ловление
3
Бросанье вверх
3
Упражнения на сгибание колен
Двигаться при помощи взрослых
2
Бросание
Скатывание обеими руками
2
Переползание через препятстия, карабканье по лестнице (1,5 м)
3 2
По прямому направлению
Амангелді Назерке
Хождение по наклонной доске (при помощи воспитателя)
1
хождение
Хождение по кругу
ФИО ребенка
Групповое хождение (5-6 человек)
№
Физкультура бег общи Переп е олзан разви ие, вающ караб ие канье упраж нения
Уровень освоения знаний (УОЗ
Пример по образовательной области «Здоровье»
ІІ
Цифра 24 здесь обозначает количество баллов (КБ), которын набрала Амангелді Назерке (1-таблица). 80 % - это показатель в процентах набранных балов. Т.е данный показатель обозначает уровень освоения программы (УОП) Назерке. Деление группы на уровни осуществляется в %. Показатель уровня развития (ПУР) в 1-таблице расчитан по следующим показателям: 0-65 % - I –уровень 65-85 % - II – уровень 85-100 % - III– уровень Количество детей в группе по уровням определены следующим образом: 4 ∗ 100% 3 уровень % = = 10,2% 39 4 – количество детей 3 уровня; 39 – общее количество детей в группе; 3-уровень – ребенок может использовать свои знания (Использует). Процентный показатель по ІІІ уровню составляет 10,2 %. Заключение: ребенок с 3 уровнем показывает высокое развитие компетенций по вопросам таблицы. Ребенок может выполнить, то что знает в области тех вопросов, понятия сформированы, знает, умеет ориентироваться, сможет использовать. 26 ∗ 100% 2 уровень % = = 66,6% 39 26 – количество детей со 2 уровнем; 39 – общее количество детей в группе; 2-уровень – ребенок понимает, что делает (понимает). Процентный показатель по ІІ уровню в группе составляет 66,6 %. Заключение: ребенок со 2 уровнем показал средний уровень развития компетенций по вопросам из таблицы. Он не может полностью выполнить данное задание, ждет помощи от взрослых, есть отклонения, не умеет выполнять в соответствии с требованиями, путается. Но ребенок понимает, что делает. 9 ∗ 100% 1 уровень % = = 23% 39 9 – количество детей с 1 уровнем; 39 – общее количество детей в группе. 1- уровень – ребенок совершает различные действия. Показатель в процентах по І уровню составляет 23 %. Заключение: ребенок с 1 уровнем показывает низкое развитие компетенций по вопросам таблицы. В выполнении заданий ждет помощи от взрослых. Ориентирование развито плохо. Точность действий, сохранение равновесия, стремления низкие. Задания выполнять не может, испытывает трудности, ждет помощи. Чтобы найти средний показатель группы в общих % нужно: БП 2909,3 СП = = = 74,6% БС 39 ОП – общий показатель; ПР –сумма процентов каждого ребенка в 1 – таблице; КД – количество детей в группе Заключение: общий показатель группы по физкультуре в образовательной области«Здоровье», указанный в образце, составляет - 74,6 %. 2.8 Способы проведения разминок В процессе организованной учебной деятельности воспитатели должны проводить разминки для того, чтобы снизить нагрузку на детей. Количество меняется в 61
зависимости от возрастных особенностей детей и малоподвижных уроков. Если на уроке мало движений, то разминка проводится два раза по теме урока (это обязательно, чтобы не рассеивать внимание детей). Веселые, хорошо принимаемые, не утомляющие детей игры можно проводить повторно. Игры-разминки должны охватывать всю группу. Например: Игровая разминка "Гостинцы бабушки" Участники игры вместе повторяют слова и движения ведущего. -ведущий - участники Наша бабушка купила курицу - Наша бабушка купила курицу Курица собирает зернышки тук-тук– Курица собирает зернышки тук-тук (показывают руками, как курица клюет) Наша бабушка купила утку - Наша бабушка купила утку Утка плавает в воде плю-плюх - Утка плавает в воде плю-плюх (показывают руками как плавает утка) Курица собирает зернышки тук-тук– Курица собирает зернышки тук-тук Утка плавает в воде плю-плюх - Утка плавает в воде плю-плюх (показывают руками как плавает утка) Наша бабушка купила индюка - Наша бабушка купила индюка Индюк говорит глу-глу-глу - Индюк говорит глу-глу-глу ( глу – махают правой рукой, глу-глу – левой рукой) Курица собирает зернышки тук-тук– Курица собирает зернышки тук-тук Утка плавает в воде плю-плюх - Утка плавает в воде плю-плюх (показывают руками как плавает утка) Индюк говорит глу-глу-глу - Индюк говорит глу-глу-глу Бабушка купила кошку - Бабушка купила кошку Кот мурлычет мяу-мяу – Кот мурлычет мяу-мяу (показать, как умывается кошка) (повторяются движения курицы, утки, индюка, кошки) Теперь бабушка взяла собаку - Теперь бабушка взяла собаку Собака лает гав-гав– Собака лает гав-гав (показать уши собаки) (повторить все вместе) Теперь бабушка привела корову - Теперь бабушка привела корову Корова мычит му-му - Корова мычит му-му (показать рога коровы) (повторить все вместе) Бабушка купила поросенка - Бабушка купила поросенка Поросенок хрюкает хрю-хрю - Поросенок хрюкает хрю-хрю (показывают руками пятачок поросенка) (повторить все вместе) Бабушка купила телевизор - Бабушка купила телевизор По телевизору известия– По телевизору известия (протянуть руки вперед) Диктор ля-ля-ля – Диктор ля-ля-ля (повторить все вместе)
Разминочная игра "Охотник" Все участники должны повторять все слова и действия ведущего. 62
Слова
Действия
Охотник решил пойти на охоту. Надел шапку, сапоги, в руки взял ружье Шел по дороге. Топают ногами. Шел по песку.
Потирают ладонями.
Прошел через мост из бревен.
Бью кулаками по груди.
Перепрыгнул через грязь.
Хлопают в ладоши.
Перепрыгнул через арык.
Бью по коленям.
Устал: «Уфффф!» хотел присесть на пень отдохнуть, огляделся по сторонам, увидел за кустами огромного медведя, испугался и помчался назад. Шел по дороге. Топают ногами. Шел по песку.
Потирают ладонями.
Прошел через мост из бревен.
Бью кулаками по груди.
Перепрыгнул через грязь.
Хлопают в ладоши.
Перепрыгнул через арык.
Бью по коленям.
Прибежал домой, снял шапку, сапоги, поставил на место ружье, Үйіне жүгіріп келіп, аяқ киімін, бас киімін шешіп, мылтығын қойып, устал:«Уфффф» и рассказал все о случившемся маме. Как шел по дороге. Топают ногами. Как шел по песку.
Потирают ладонями.
Что прошел через мост из бревен.
Бью кулаками по груди.
Как перепрыгнул через грязь.
Хлопают в ладоши.
Как перепрыгнул через арык.
Бью по коленям.
Если участники игры не устали, можно продолжить игру «словами мамы»: она начинает рассказывать соседям: «Мой сын ходил на охоту и видел медведя». Слышащий это сын рассказывает про охоту своим друзьям. Игру можно постепенно ускорять. Главное условие – не запутаться. 2.9 Работа с родителями Памятка (для родителей) 1. Никогда не пытайтесь заниматься воспитанием ребёнка если у вас плохое настроение. Помните, только ваше позитивное настроение поможет наладить тесный контакт с вашим ребёнком. 2. Воспитание должно быть поэтапным. Планку подымайте своевременно, но постепенно. 63
3. Помните о том, что дети являются нашим отражением. Они берут пример с нас и поступают чаще всего так, как мы поступаем в нашей жизни. 4. Для успешного общения с ребёнком используйте только форму эмоциональной, яркой и доверительной беседы. Речь может быть строгой, но ни в коем случае резкой или грубой. Только спокойный и доверительный тон может донести до ребёнка мысли и требования родителей. 5. Станьте для ребёнка близким другом, который в нужной ситуации даст дельный совет, не осудит его поступок. 6. Научите его любить себя и окружающих его людей. Это сделает его уверенным в себе человеком и поможет наладить общение с окружающими. 7. Научитесь быть строгими, но в тоже время добрыми. Если вы всегда показываете любовь по отношению к ребёнку и ругаете его только тогда, когда это действительно нужно, это, безусловно, даст свои результаты в вашем воспитании. 8. Научите его умению отстаивать свои принципы в жизни. 9. Всегда слушайте ребёнка внимательно, смотря в его глаза, только тогда он будет чувствовать, что его проблемы и внутреннее состояние действительно вас волнуют. 10. Старайтесь максимально больше проводить с ребёнком своё свободное время, чтобы он всегда себя чувствовал нужным и любимым. 11. Никогда не расставайтесь, поссорившись с ребёнком, сначала помиритесь, а потом уже идите по своим делам. 12. Всегда хвалите его за то, что он в данный момент дома и тогда он будет всегда спешить домой, чувствуя себя нужным. 13. Всегда говорите ему о том, что он очень хороший, но не лучше, чем другие, чтобы он не вырос чрезмерно гордым и лицемерным. 14. Считайтесь с его мнением и выбором. Никогда не критикуйте его, пусть даже вы не совсем согласны с ним. 15. Учите его отвечать за свои поступки. Всегда оценивайте его поступки, но ни в коем случае его самого и если он не понимает чего-то, укажите на его ошибку, рассказав, как бы вы поступили на его месте, оставив право выбора и принятие решения им самим. 16. Никогда не вспоминайте о уже совершённых его ошибках. Всё, что было должно оставаться в прошлом. 17. Не ставьте ему ультиматумы, не читайте нотации, не допускайте злых насмешек или сравнений, которые могут унизить или ранить его. 18. Если вас разочаровывает или обижает его поведение, скажите ему об этом. Но не акцентируйте внимание на его поведении, а просто расскажите о своих чувствах. 19. Снизьте по возможности чрезмерный контроль, так как это редко приводит к успеху. 20. Не возлагайте на него больших надежд, которые он не в силах оправдать. Вначале ясно для себя определите, чего вы конкретно хотите от него, а потом обязательно узнайте, чего он хочет сам, и постарайтесь договориться о принципиальных и самых важных пунктах. 21. В беседах избегайте многословия, чтобы не потерять главный смысл беседы. 22. Ваше внушение должно носить характер тонкого, разнообразного и последовательного влияния на ребёнка. 23. Разговаривайте с ним всегда, как с взрослым человеком, без изобилия уменьшительно-ласкательных слов. 24. В спорах, если это возможно, уступите, чтобы ребёнок не чувствовал свою вечную неправоту, этим вы научите ребёнка уступать, признавать поражения и ошибки. 25. Любите его не за ум, талант, красоту или одарённость, а просто за то, что он есть. Помните, что вам нужно обязательно привить три самых важных качества: находчивость, уважение и ответственность. Помните о том, что успешными людьми становятся те люди, которые никогда не падают духом, относятся с уважением к окружающим людям и умеют отвечать за свои поступки. 64
№
ФИО ребенка
Журнал сведений о родителях ФИО Год Адрес Место Телефон родителей рождения работы
1 №
ФИО ребенка
ФИО родителей
Журнал работы с родителями Беседа Дата роспись родителей и воспитателя
Тренинг эффективного вербального общения «Родители - ребенок» Родителям раздаются бланки с ситуациями. - Прочтите описание каждой ситуации, ознакомьтесь с предложенным «Ты – сообщением» и в последней колонке напишите высказывание в виде «Я – сообщения». После завершения проверьте свои ответы с ключом. № Ситуация Ты - сообщение Я - сообщение 1 Отец хочет почитать газету. Ты не должен мне Ребенок лезет к нему на колени. мешать, когда я Отец злится. читаю! 2 Мама работает с пылесосом. Ты – неугомонный Ребенок выдирает вилку шнура от ребенок! У тебя нет тока. Мама хочет быстрее ушей! закончить уборку. 3 Ребенок приходит к столу с очень Ты до сих пор не грязными руками и лицом. повзрослел! Так ведут себя только малыши. 4 Ребенок никак не идет ложиться Тебе давно пора спать, мешает разговору родителей. ложиться спать! Ты нам мешаешь! 5 Ребенок говорит родителям, Ты эгоист, не собравшимся в кино, что он погимающий других несколько дней убирал свою комнату, людей, ты не так уж и поэтому он пойдет вместе с ними. трудился, чтобы Уборка комнаты – это его пойти в кино. обязанность, оговоренная с родителями. 6 Ребенок весь день бурчит, ходти Иди сюда, прекращай хмурый. Мама не знает, в чем дело. дуться! Разговаривай со мной нормально или обижайся в другом месте. Ты сегодня сам не свой. 7 Ребенок смотрит телевизор, сделав Почему ты не думаешь звук очень громко. Это очень о других? мешает его родителям, которые находятся в соседней комнате 65
1.
2. 3. 4. 5. 6. 7.
Ключ Я не могу одновременно читать газету и играть. Я в самом деле раздражаюсь, когда, придя с работы, не могу немножечко побыть один, расслабиться и почитать газету. Я очень спешу, и меня злит то, что я должна каждую минуту все бросать и включать вилку в розетку. Я не люблю играть, пока не закончу работу. Я не могу обедать, когда вижу грязные руки. У меня даже аппетит пропадает! Давай я тебя уложу спать, если хочешь, расскажу тебе сказку или спою песню, потом тебе следует заснуть, чтобы завтра пораньше встать. Ты не можешь выполнить своего обещания. Я чувствую себя обманутой! Мне неприятно видеть тебя таким несчастным, но я не знаю, как помочь тебе, потому что не знаю, почему ты так подавлен. Мне надо поговорить с твоим отцом, а этот шум очень мешает! 2.10 Развитие и саморазвитие
Участие в: • В обучении в институте повышения квалификации педагогов; • Дистанционное обучение, в он-лайм режиме; • В интерактивных обучающих тренингах; • В видеолекциях в формате вебинара; • В обновленных курсах или семинарах по активным методам обучения и образовательным технологиям: М.Монтессори, Н.Зайцев, «Step by step», полиязычное обучение, ТРИЗ (теория решения изобретательских задач), методы В.Воскобовича, З.Дьенеш, Г.Доман, Кейс - стади – технология обучения и ранней социализации. Р.Штайнер «Вальдорская школа». • В мероприятиях, организованных по инклюзивному образованию; • В организации конференций, семинаров, тренингов, круглых столов; • В создании инновационной среды. Индивидуальная рабочая карта воспитателя в его профессионально-педагогической деятельности Содержание работы Работа по своей теме Участие в педсовете Участие в работе семинара Проведение открытых уроков Посещение уроков коллег Участие в работе творческой группы
сентябрь
октябрь ноябрь
Этапы работы
декабрь
66
январь февраль
март
апрель
май
− − − − − − − − − −
Составление мер по теме «Мое профессиональное развитие». Анализ текущей деятельности (удовлетворяет, не удовлетворяет); Определение доступных ресурсов; Постоянный обзор информации (учебник, журнал, статья, телевидение и т.д.); Беседа с другими лицами (опытные специалисты, наставники и т.д.); Обучение на курсах усовершенствования знаний; Достижение результатов по творческой теме, их публикация; Участие в региональных конкурсах; Посещение уроков коллег, обмен опытом; Участие и проведение открытых уроков, семинаров, конференций; Постоянный самоконтроль (как я работаю?, как я хочу работать?). Оценка уровня творческого потенциала личности
В тесте используется 10-балльная шкала самооценки личностных качеств, которые характеризуют уровень развития творческого потенциала личности. Однако следует помнить, что все оценки относительны. При самооценке мысленно представьте себе наивысший (10-й) уровень соответствующего качества и наинизший (1-й) уровень и найдите себе место на 10-балльной шкале. Как часто начатое дело вам удается довести до логического конца? Если всех людей мысленно разделить на логиков и эвристиков, т.е. генераторов идей, то в какой степени вы являетесь генератором идей? 3. В какой степени вы относите себя к решительным людям? 4. В какой степени ваше творение отличается от исходного замысла? 5. Насколько вы способны проявить требовательность и настойчивость, чтобы люди, которые вам обещали что-либо, выполнили обещанное? 6. Как часто вам приходится выступать с критическими суждениями в чей-либо адрес? 7. Как часто решение возникающих у вас проблем зависит от вашей энергии и напористости? 8. Какой процент людей в вашем коллективе чаще всего поддерживают вас, ваши идеи и предложения? 9. Как часто у вас бывает оптимистичное и веселое настроение? 10. Если все проблемы, которые вам приходилось решать последний год, условно разделить на теоретические и практические, то каков среди них удел практических? 11. Как часто вам приходилось отстаивать свои принципы и убеждения? 12. В какой степени ваша общительность, коммуникабельность способствует решению жизненно важных для вас проблем? 13. Как часто у вас возникают ситуации, когда главную ответственность за решение наиболее сложных проблем и дел вам приходится брать на себя? 14. Как часто и в какой степени ваши идеи и проекты удавалось воплощать в жизнь? 15. Как часто вам удается, проявив находчивость или предприимчивость, хоть в чем-то опередить своих соперников или коллег? 16. Как много людей среди ваших знакомых и близких считают вас человеком воспитанным? 17. Как часто вам в жизни приходилось предпринимать нечто такое, что было воспринято даже вашими друзьями как неожиданность, как принципиально новое дело? 18. Как часто вам приходилось коренным образом реформировать свою жизнь или находить принципиально новые подходы в решении старых проблем? После самооценки вы можете построить схему вашего творческого потенциала и определить, к какому типу творческой личности вы относитесь. 67 1. 2.
1. Целеустремленный. 2.Изобретательный. 3. Решительный. 4. Гибкий. 5. Требовательный. 6. Независимый. 7. Энергичный. 8. Авторитарный. 9. Оптимист. 10. Практик. 11. Принципиальный. 12. Коммуникабельный. 13. Лидер. 14. Новатор. 15. Конкурентоспособный. 16. Интеллигентный. 17. Революционер. 18. Реформатор 18-39 – очень низкий уровень 40-54 – низкий 55-69 – ниже среднего 70-84 – чуть ниже среднего 85-99 – средний уровень 100-114 – чуть выше среднего 115-129 – выше среднего 130-142 – высокий уровень 143-180 – наивысший уровень
68
Заключение Современное общество предъявляет особые требования к знаниям и навыкам. Главная задача воспитателя – обладать высоконравствеными качествам, служить образцом для подражания, эталоном порядочности, быть примером для детей благодаря своим знаниям, трудолюбию, человеколюбию. Воспитатель –это образованный и всесторонне развитый педагог, обладающий профессиональными и личностными качествами. Воспитатель должен применять на практике новые формы и подходы к организации обучения. Сегодняшнее время – это время жесткой конкуренции. Воспитателю предъявляются такие требования как мастерство, профессионализм, дисциплина, готовность к ударному труду, высокая деловая ативность. Но не любой воспитатель владеет направлениями, методами работы. В данном методическом пособии даны рекомендации, которые может использовать в своей работе любой воспитатель. Информация пособия учит учить, воспитывать детей. Воспитатели усваивают и заполняют необходимую документацию. Учатся по образцам оценивать знания, которые давались в течении всего года, расчитывать, насколько вырос уровень развития детей. Может использовать материал пособия в работе с родителями. Также овладевает методикой саморазвитития. Данное пособие ценно тем, что служит первой помощью в работе воспитателя.
69
Әдебиеттер тізімі 1. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2009 жылғы 13 шілдедегі "Педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғалардың лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" № 338 бұйрығы. 2. «Оқу-әдістемелік жұмысты ұйымдастыру және жүзеге асыру Ережесі » (ҚР Білім және ғылым министрінің 29.11.2007 №583 бұйрығы). 3. Білім беру ұйымының әдіскері. №1 ТОО «МЦФЭР – Казахстан», 2015. 4. Мектепке дейінгі ұйымдардың үлгілік оқу жоспарының вариативтік бөлімі туралы ереже. Астана, 2013. 5. Жексенбаева Ү.Б. «Балалардың дарындылығын диагностикалау», Алматы: «РАДиАЛ» баспасы , 2005. 6. Жүкенова М. «Іс қағаздарын жүргізу», «Фолиант» баспасы, Астана-2012. 7. Попова, Т. Н. Еденбаева З. Д. Дошкольная общеобразовательная программа: воспитания, образования и развития детей 5 лет/Мектепке дейінгі балалық шақ республикалық орталығы. - Алматы : Алматыкітап, 2011 8. Жұмабекова Ф.Н. Мектепке дейінгі педагогика. – Астана: Фолиант, 2008 9. Караев Ж.А, Исмайлова Д.А. Программа предшкольной подготовки детей 5-7 лет в детском саду. Алматы. 1999 10. Әбиев Ж., Бабаев С., Құдиярова А.,Педагогика. Дарын-Алматы, 2004 11. Белая К.Ю. Инновционная деятельность в ДОУ. – Москва. Творческий центр Сфера. 2004. 12. Елжова Н.В. Три кита дошкольного образования. Ростов-на-Дону: Феникс, 2011 13. Сәтімбекова М.С. Жұмабекова т.б. Отбасында баланы мектепке дайындау. Алматы. Шартарап. 2000 14. Елеубай С. Білім беру технологиясының қазіргі проблемалары. Алматы, 2001. 15. Қараев Қ.А. Қазіргі білім берудегі техникалар мен технологиялар.-Астана: «АрманПВ».2010
70