PRZEWODNIK
FUNDACJA
HISTORIA Pomysł Orszaku zrodził się w sobotę 5 stycznia 2008 roku na ulicy przed Teatrem Buffo w Warszawie. Dlaczego tam i wtedy? Istniejąca od 2004 roku męska szkoła „Żagle” Stowarzyszenia Sternik organizowała co roku jasełka, w których mogli uczestniczyć wszyscy chętni uczniowie. To stanowiło nie lada wyzwanie dla reżysera. Gdy uczniów było ponad 170, jasełka postanowiono wystawić nie w szkole, a w Teatrze Buffo. Teatr także okazał się zbyt mały – przedstawienie trzeba było odgrywać dwa razy, ponieważ na widowni było za mało miejsc. Zaraz po przedstawieniu Piotr Giertych, wicedyrektor szkoły Ża-
gle, zaproponował, aby wyjść z jasełkami na ulicę. Przez pierwsze dwa lata Orszak, organizowany wyłącznie przez szkołę Żagle oraz Centrum Myśli Jana Pawła II i Fundację Świętego Mikołaja, odbywał się tylko w Warszawie, w niedzielę poprzedzającą 6 stycznia. Od 2011 roku Orszak odbywa się w Święto Objawienia Pańskiego, ponieważ 6 stycznia stał się dniem wolnym od pracy. W 2011 r. do Orszaku dołączyło 5 miejscowości, a w Warszawie kilkanaście szkół. W następnych latach można było obserwować lawi-
nowy wzrost Orszaków w całej Polsce i za granicą. W 2011 roku Ojciec Święty Benedykt XVI pozdrowił Orszaki w Polsce i czynił to przez kolejne lata. Od 2016 roku Orszaki są pozdrawiane przez Ojca Świętego Franciszka. Prezydent RP co roku kieruje do organizatorów słowa zachęty i uznania. Prezydenci i burmistrzowie wielu miast, starostowie i inne władze lokalne dają swoje patronaty i wpierają organizację Orszaków. Biskupi udzielają patronatów honorowych, a niejednokrotnie uczestniczą w Orszakach.
Liczba miejscowości uczestnicząca w Orszaku w latach 2009-2022
872 752 644
600
515 319
1
1
2009 2010
2
6
24
2011
2012
97 2013
668
420
187
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
PRZEWODNIK PO ORSZAKU
IDEA Orszak to przedstawienie wydarzenia historycznego, które miało miejsce 2000 lat temu. Chcemy w ten sposób wszystkim przybliżyć Ewangelię.
Wspólne śpiewanie kolęd – nieodzowny element Orszaku – łączy rodziny i społeczności. Dlatego Orszak od samego początku był znakiem jedności. Na Orszak zapraszamy wszystkich, nikogo nie wykluczamy. Jest to okazja, aby zbliżyć się do Szopki, z której może skorzystać każdy. Orszak jest wydarzeniem kulturalnym i religijnym i, co bardzo ważne, apolitycznym. Nie pozwalamy, aby stał się tubą przeróżnych akcji społecznych czy politycznych – nawet jeśli są bardzo szczytne i godne pochwały. Orszak to okazja, aby rodzinnie spędzić czas z mieszkańcami miejscowości. Cieszyć się ze święta, podzielić się dobrem z innymi. Nie jest to miejsce na manifestacje czy, tym bardziej, protesty przeciwko czemuś lub komuś. Dlatego też nie chcemy, aby Orszak był nazywany marszem, pochodem, paradą czy procesją. Orszak
jest Orszakiem – wydarzeniem, które ma swój charakter. W czasie Orszaku występują aktorzy-amatorzy, a większość organizatorów to wolontariusze – ludzie, którzy poświęcają swój czas, aby tworzyć kulturę. Dzięki temu Orszak jest wydarzeniem oddolnym, angażującym każdego, kto ma dobrą wolę. Orszak w większości tworzą rodzice i dzieci ze szkół. Sami piszą scenariusz, szyją stroje, konstruują rekwizyty. Orszak to wydarzenie ludyczne, radosne, czasami śmieszne, teatralne, spontaniczne i uliczne. Nie jest to wydarzenie liturgiczne, dlatego nie należy wprowadzać, np. postaci teatralnych do kościoła czy przebierać księdza w ornat i tekturowe korony. Liturgia to nie teatr. Teatr (Orszak) to nie liturgia. Dbając o ludyczność wydarzenia, nie należy mieszać go z powagą urzędów. Dlatego nie jest dobrym pomysłem,
aby przedstawiciele władz czy urzędów byli przebierani za postacie jasełkowe. Należy zaprosić ich na Orszak i dać miejsce właściwe dla VIP-ów. Scenariusz Orszaku zawsze jest ewangeliczny, ale w każdej miejscowości może być nieco inny. Fundacja proponuje scenariusz, z którego można skorzystać w całości albo zmodyfikować go, dostosowując do swoich możliwości. Orszak polega na przejściu z wybranego miejsca do Szopki, śpiewając kolędy. Trzej Królowie reprezentują trzy kontynenty: Europę, Azję i Afrykę. Wraz z Królami, do Stajenki podążają dzieci przebrane za dwórki i rycerzy. Jest kilka punktów, które w każdym Orszaku muszą wystąpić: • Święta Rodzina, • Trzej Królowie, • Gwiazda, • śpiewanie kolęd. 3
FUNDACJA
FUNDACJA W 2010 roku powstała Fundacja Orszak Trzech Króli, która ma status Organizacji Pożytku Publicznego. Celem Fundacji jest wspieranie inicjatyw kulturalnych, w tym przede wszystkim Orszaków. Fundacja pomaga bezpłatnie Orszakom, których liczba co roku rośnie, a także organizuje konkursy, w których uczestniczą tysiące osób. Biuro Fundacji tworzą głównie rodzice ze szkoły „Żagle”, która rozpoczęła ideę Orszaku i inni przyjaciele Orszaku, którzy poświęcają swój czas na pomoc Orszakom w Polsce, za granicą oraz na organizację Orszaku w Warszawie. Finansowanie Fundacji pochodzi przede wszystkim od sponsorów, którzy wykupują reklamę w czasie Orszaku oraz od darczyńców. Coroczne sprawozdania finansowe są publikowane na stronie Fundacji. Fundacja stawia sobie za cel tworzenie kultury sprzyjającej rodzinie i wartościom chrześcijańskim. Oprócz głównej inicjatywy orszakowej, wydaje książki i śpiewniki (na Wielki Post, Boże Ciało, 11 listopada), organizuje
4
warsztaty szkoleniowe oraz prowadzi działalność edukacyjną poprzez promowanie Mistrzostw Czytelnictwa, Matematycznych i Przyrodniczych. Szczegóły na www.mistrzostwa.edu.pl. Za swoją społeczną działalność Fundacja została wyróżniona: • Nagrodą Pro Publico Bono, • Nagrodą Tulipany Życia, • Orderem Świętego Stanisława, • Nagrodą Protony, •N agrodą Prawda – Krzyż – Wyzwolenie.
PRZEWODNIK PO ORSZAKU
WSPÓŁPRACA Z NAMI Orszak lokalny i wolontariat, to główne płaszczyzny współpracy z Fundacją. Współpraca przy organizacji lokalnego Orszaku jest bezpłatna. Dzięki niej organizatorzy, otrzymują bezpłatnie: • ubezpieczenie, • możliwość wypożyczenia sztandarów (na czas współpracy), • gazetki misyjne, • szkolenia, • promocję w mediach, • możliwość uczestnictwa w konkursach z wieloma nagrodami. Ponadto wszyscy organizatorzy lokalnych orszaków mogą otrzymać pakiet startowy składający się z koron i śpiewników poprzez: • zakup w sklepie www.takimarket.pl po cenach rabatowych • wpłatę darowizny w kwocie ustalanej co rok • wydrukowanie materiałów we własnym zakresie, wykorzystując wzory przygotowane przez Fundację Z Fundacją można również nawiązać współpracę indywidualnie, jako wolontariusz, pomagając w organizacji Orszaków i innych wydarzeń.
5
FUNDACJA
ZGŁOSZENIE ORSZAKU LOKALNEGO Fundacja Orszak Trzech Króli współpracuje tylko z tymi instytucjami, które podpiszą z nią umowę o bezpłatnej współpracy. Osoby, reprezentujące podmiot prawny, które chciałyby zorganizować Orszak w swojej miejscowości, powinny: 1. Sprawdzić na mapie Orszaków na stronie www.orszak.org czy przypadkiem w tej miejscowości nie ma już Orszaku. Jeżeli jest, powinny skontaktować się z osobami, które go organizują i zaproponować współpracę. 2. Jeżeli nie ma zarejestrowanego Orszaku, zgłosić się poprzez stronę: http:// orszak.org/zglos-miejscowosc. Należy podać tam serię informacji, które będą potrzebne do przygotowania umowy oraz w kontaktach z organizatorami. 3. Gdy zgłoszenie do nas dotrze, wysyłamy maila z potwierdzeniem. Nie oznacza to jednak, że na pewno będzie można być organizatorem Orszaku. Zdarza się, że dwie osoby z tej samej miejscowości zgłaszają chęć organizacji Orszaku. Pierwszeństwo ma osoba, która wysłała zgłoszenie pierwsza. W takiej 6
sytuacji zachęcamy do połączenia sił przy organizacji wydarzenia. 4. Do zgłoszonych instytucji, we wrześniu, wysyłamy umowę. Dopiero jej podpisanie i odesłanie umożliwia współpracę z Fundacją. Organizatorzy Orszaków otrzymają hasło do Bazy Wiedzy, czyli strony internetowej, która zawiera szereg ważnych i pomocnych orszakowych informacji, a także są zapraszani na warsztaty szkoleniowe, w czasie których można dowiedzieć się, jak zorganizować lokalny Orszak.
PRZEWODNIK PO ORSZAKU
UMOWA O BEZPŁATNEJ WSPÓŁPRACY Umowa reguluje relacje pomiędzy Fundacją Orszak Trzech Króli, a instytucją, która organizuje Orszak lokalny. Podstawowe zapisy umowy: • Fundacja jest właścicielem znaku towarowego oraz praw autorskich do scenariusza, rekwizytów, strojów itp., które w formie bezpłatnej licencji udziela instytucji; • instytucja organizująca Orszak lokalny jest niezależna organizacyjnie i finansowo; zobowiązania finansowe instytucji nie mogą obciążyć Fundacji; • Orszak jest wydarzeniem ewangelicznym i apolitycznym; • Orszak jest odtwarzaniem historii, w związku z czym, nie mogą w nim występować postacie bajkowe; • Orszaki lokalne są objęte bezpłatnym ubezpieczeniem; • Orszaki lokalne mają obowiązek reklamowania sponsorów ogólnopolskich; • organizator Orszaku lokalnego ma możliwość włączenia się w przeprowadzenie publicznej zbiórki pieniędzy; • organizator Orszaku lokalnego powinien wysłać kilka zdjęć do Fundacji wraz z wyrażeniem zgody na ich używanie.
Celem tych zapisów jest troska o spójny, ewangeliczny przekaz Orszaku, zgodny z pierwotnymi założeniami. Fundacja wysyła drogą elektroniczną umowę do każdej zgłoszonej instytucji. Wskazany w umowie przedstawiciel organizatora powinien podpisać ją, wydrukować i odesłać w określonym w niej terminie. Umowa podpisywana jest bezterminowo. W kolejnych latach nie jest konieczne ponowne zgłaszanie Orszaku – dane pozostają w bazie, a przed przygotowaniem kolejnego Orszaku organizator jest proszony o ich aktualizację, jeśli uległy zmianie.
7
FUNDACJA
ORSZAKOWE REKWIZYTY Fundacja Orszak Trzech Króli dba o spójny wizerunek Orszaków, dlatego wszystkie powinny korzystać ze wspólnych wzorów koron, śpiewników, nalepek, sztandarów, rekwizytów i strojów.
eń dziś w Dzi e
Fundacja wysyła do wszystkich miejscowości pewną liczbę koron, śpiewników i nalepek, a do nowych miejscowości także sztandary. Jest to podstawowy pakiet startowy. Każdy podmiot może dokupić sobie ich dodatkową, dowolną ilość logując się w sklepie www.takimarket.pl Staramy się, aby ceny rekwizytów były bardzo niskie.
ły! so
eń dziś w Dzi e
AD 2022 ły! so
AD 2022
8
Podstawowy pakiet materiałów orszakowych zawiera: • 100 śpiewników • 300 koron • 200 gazetek misyjnych • nowe miejscowości otrzymują sztandar wielki (z Trzema Królami) oraz trzy sztandary duże (zielony Król, czerwony Król i niebieski Król).
PRZEWODNIK PO ORSZAKU
SKLEP INTERNETOWY FUNDACJI Fundacja prowadzi sklep internetowy www.takimarket.pl
Sklep www.takimarket.pl jest otwarty dla wszystkich użytkowników Internetu. Podmioty, które podpisały umowę na organizację Orszaku z Fundacją, mogą dokonywać w nim zakupów po cenach rabatowych. Do zakupu koron, śpiewników i identyfikatorów upoważnieni są jedynie koordynatorzy orszakowi, którzy aby skorzystać ze zniżek powinni zalogować się używając maila do komunikacji z Fundacją podanego w podpisanej umowie. Sklep działa cały rok, nie tylko w okresie Bożego Narodzenia. Można w nim zakupić produkty związane z różnymi świętami kościelnymi i państwowymi, między innymi: śpiewniki na procesję Bożego Ciała, śpiewniki z pieśniami patriotycznymi na 11 Listopada, śpiewniki z pieśniami na Wielki Post, a także wiele gier rodzinnych oraz dewocjonalia.
9
FUNDACJA
LOKALIZACJA (PERSONALIZACJA) ŚPIEWNIKÓW I KORON Orszakowe śpiewniki i korony mają taką samą treść i wizualizację w całej Polsce, ale istnieje możliwość ich zlokalizowania (spersonalizowania). Te miejscowości, które chciałyby mieć w śpiewniku list patrona, reklamę sponsora itp., mogą je uzyskać wykupując dwie strony z przodu i dwie z tyłu śpiewnika. Ponadto, na przedniej okładce śpiewnika, może być umieszczona nazwa miejscowości, a na tylnej – logotypy patronów, sponsorów itp. Takie przygotowanie śpiewnika do wersji lokalnej nazywamy „lokalizacją śpiewnika”. Podobnie jest w przypadku koron, na których odwrocie znajdują się logotypy sponsorów ogólnopolskich. Mogą znaleźć się tam również logotypy patronów i sponsorów lokalnych – „lokalizacja koron”. Lokalizacja śpiewników lub koron wiąże się z dodatkowymi kosztami, ponieważ zamiast drukować dużą
10
liczbę takich samych śpiewników/koron, trzeba wydrukować specyficzne śpiewniki/korony w niewielkiej ilości. Za lokalizację należy osobno zapłacić. W celu zamówienia zlokalizowanych koron lub śpiewników należy skontaktować się z Fundacją mailowo pisząc na adres sklep@orszak.org
PRZEWODNIK PO ORSZAKU
KONKURSY Fundacja organizuje szereg konkursów, które są okazją do głębszego przeżywania Świąt Bożego Narodzenia, a także włączenia się w przygotowania do Orszaku. Konkursy mają funkcję kulturotwórczą i edukacyjną. Są przewidziane dla różnych grup wiekowych. Konkurs „Głosuj na wielbłąda i wygraj kolorowy Orszak” polega na głosowaniu na dowolną orszakową miejscowość. Ta która zdobywa największą liczbę głosów otrzymuje kostium wielbłąda do wykorzystania podczas ulicznych jasełek. W konkursie plastycznym należy wykonać pracę plastyczną przy pomocy wskazanej techniki w zadanej tematyce orszakowej. Konkurs szopek bożonarodzeniowych to propozycja dla całych rodzin. Przesłane zdjęcie samodzielnie wykonanej szopki podlega internetowemu głosowaniu – wygrywa szopka, która zbierze największą liczbę głosów. Konkurs poetycki to wyzwanie dla poetów-amatorów, polega na napisaniu nowej zwrotki do wskazanej kolędy. Więcej o konkursach można dowiedzieć się na stronie: www.orszak.org/konkursy.
11
FUNDACJA
PUBLICZNA ZBIÓRKA PIENIĘDZY Fundacja Orszak Trzech Króli co roku organizuje ogólnopolską publiczną zbiórkę pieniędzy na wybrany cel. Zbiórka jest zgłaszana do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, otrzymuje odpowiedni numer i jest w Ministerstwie rozliczana. Wszystkie Orszaki lokalne mogą włączyć się w organizację zbiórki. Dzięki temu, organizator Orszaku nie musi zajmować się sprawami formalnymi, otrzymuje puszki, identyfikatory, dyplomy i inne potrzebne materiały. Organizator lokalny powołuje koordynatora zbiórki, który znajdzie wolontariuszy, przeprowadzi zbiórkę zgodnie z zasadami i regulaminem, a następnie wpłaci pieniądze na konto Fundacji. Jeżeli organizator lokalnego Orszaku chce zorganizować swoją lokalną zbiórkę publiczną, może to robić, pamiętając o tym, że: • sam odpowiada za sprawy formalno-organizacyjne, • cel zbiórki musi być zgodny z celami Fundacji (działalność edukacyjna, kulturalna lub charytatywna), • nie może to być zbiórka ogólnopolska.
12
PRZEWODNIK PO ORSZAKU
STRONA INTERNETOWA Fundacja prowadzi stronę internetową www.orszak.org. Na stronie internetowej Orszaku Trzech Króli znajdują się aktualne informacje o działalności Fundacji, informacje dla mediów zarówno warszawskich, jak i ogólnopolskich o miejscu, czasie wydarzenia oraz ciekawostki związane z aktorami, wolontariuszami Orszaku Trzech Króli w danym roku. Strona zawiera również informacje ogólne o historii Orszaku Trzech Króli, a także o licznych projektach towarzyszących: konkursach i mistrzostwach. Na stronie można znaleźć galerię zdjęć
z każdego roku, filmy podsumowujące Orszak, spoty reklamowe. Na stronie znajdują się teksty, nuty oraz melodie wielu kolęd, nie tylko w j. polskim. Można też na niej znaleźć mapkę z miejscowościami, które organizowały Orszak, wypowiedzi ambasadorów Orszaku, a także ciekawe artykuły dotyczące przeżywania Świąt Bożego Narodzenia, świętowania w rodzinie itp. Znajdują się tam także linki do sklepu www.takimarket.pl, do mistrzostw czytelnictwa itd
MEDIA Od samego początku na Orszak zapraszaliśmy wszystkie media, bez względu na ich orientację polityczną czy światopoglądową. Orszak jest dla wszystkich. Nasza otwartość na media sprawiła, że praktycznie wszystkie telewizje, stacje radiowe, gazety i portale internetowe mówią i piszą o Orszaku.. Są to wypowiedzi pozytywne, ponieważ jest to bardzo do-
bra inicjatywa, w której każdy może znaleźć coś dla siebie. W związku z tym, że jesteśmy otwarci na wszystkie media, nie przyjmujemy patronatów medialnych, z wyjątkiem Telewizji Polskiej i Polskiego Radia, jako mediów ogólnopolskich, państwowych, czyli należących do wszystkich obywateli. Warto w miejscowościach organizujących Orszak wyznaczyć osobę do kontaktu z mediami –
rzecznika prasowego, który będzie przekazywał najważniejsze i najciekawsze informacje, będzie pomagał w dotarciu do osób, które mogą udzielić dobrych wywiadów itp. W przekazie medialnym należy zwracać szczególną uwagę na najważniejsze aspekty Orszaku: jego przekaz historyczny i ewangeliczny, prorodzinny i prospołeczny, apolityczny i pokojowy, amatorski i edukacyjny. 13
FUNDACJA
ORSZAK LOKALNY W PRAKTYCE Organizator Orszaku lokalnego powinien zebrać grupę społeczników, którzy chcą podjąć się organizacji wydarzenia i podzielić ją na różne działy. Powinien również wybrać podmiot, który będzie mógł podpisać umowę z Fundacją i występować o zgody miejskie. Przykładowe działy i ich zadania: • artystyczny – modyfikacja/stworzenie i realizacja scenariusza, scenografia, rekwizyty, stroje, aktorzy, ustalenie trasy przejścia i miejsc, w których mają być sceny, ewentualny udział zwierząt,
14
kolędowanie podczas Orszaku (nagłośnienie); • logistyka – zgody miejskie (Orszak jest wydarzeniem w przestrzeni miejskiej, dlatego są potrzebne), zgłoszenie Orszaku do odpowiednich instytucji (policja, straż pożarna, straż miejska, zarząd
terenów, po których będzie przechodził itp.), transport różnych rzeczy, rozstawienie: scen, znaków drogowych, toalet i śmietników, sprzątanie terenu, dystrybucja gadżetów (korony, śpiewniki, nalepki, gazetka misyjna itp.), rozmieszczenie wystawców i straganów oraz banerów, flag i balonów reklamowych; • edukacja – współpraca ze szkołami (nauczyciele, rodzice i dzieci), które mogą zająć się scenografią, strojami i wyborem aktorów; • ochrona – zabezpieczenie terenu i osób; straż ojcowska – ojcowie podzieleni na zespoły odpowiedzialne za poszczególne odcinki trasy, mundurowi – pomoc w utrzymaniu bezpieczeństwa, karetki i/lub patrole medyczne – pomoc medyczna;
PRZEWODNIK PO ORSZAKU
• fi nanse – uzyskanie środków finansowych od urzędów miejskich, darczyńców, sponsorów (szczególnie tych, którzy są detalistami, czyli są zainteresowani reklamą w czasie wydarzenia); • PR – kontakt z lokalnymi mediami, dbanie o to, żeby wszystkie wiedziały i mówiły/ pisały o Orszaku, przekazywanie najważniejszych i najciekawszych informacji, pomoc w dotarciu do osób, które mogą udzielić wywiadów. Organizator powinien: • zachować szczególne środki ostrożności, jeśli w Orszaku biorą udział zwierzęta! – unikać ognia, hałasu, wybuchów, sztandarów; konie, które z natury są nieprzewidywalne i płochliwe, powinny być prowadzone za uzdy, najlepiej przez właściciela, a wokół nich powinien być kordon zabezpieczający;
• zorganizować punkt odbioru dzieci zgubionych, o którym informuje się zainteresowanych; dzieci na identyfikatorach powinny mieć zapisane numery telefonów rodziców; • zapoznać się ze szczegółowym zakresem ubezpieczenia i procedurą zgłaszania szkody, ponieważ Orszak jest wydarzeniem ulicznym, na którym są tłumy (i zwie-
rzęta), dlatego jest ryzyko wypadków. Do wszystkich dobrodziejów należy pójść po Orszaku z podziękowaniem, małym gadżetem, zdjęciami. Można też zorganizować Galę – koncert kolędowy, na której podziękuje się wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji Orszaku.
15
ul. Bysławska 84 04-993 Warszawa www.orszak.org kontakt@orszak.org biuro@orszak.org Biuro Fundacji tel. 512-791-165 biuro@orszak.org
SKLEP I ZAMÓWIENIA: www.takimarket.pl skelp@orszak.org tel. 512 791 165
FAKTURY: faktury@orszak.org tel. 575-404- 870