DAGKRANT DONDERDAG 1 SEPTEMBER 2016
Monteverdi volgens Meunier en Sempé
Internationaal Van Wassenaer Concours
FOTO: ANNA VAN KOOIJ
FOTO: MARIEKE WIJNTJES
De kunst van het samenspel
Vox Luminis & Capriccio Stravagante: een droomcombinatie Twee voormalige artists in residence die de handen ineenslaan voor een programma rondom de wereld van Monteverdi: we durven het bijna niet te zeggen, maar had u het zich mooier voor kunnen stellen? Als kapelmeester van de San Marco en muzikale erfgenaam van Willaert en Gabrieli zou Monteverdi uitgroeien tot een van de grootste componisten van de westerse muziekgeschiedenis. En bij wie ben je met dit repertoire aan een beter adres dan bij de publieksfavorieten Vox Luminis & Capriccio Stravagante onder leiding van Lionel Meunier en Skip Sempé?
Of het nu om zijn instrumentale werken, wereldlijke madrigalen of grootschalige psalmzettingen gaat: Monteverdi’s composities getuigen van een geniale geest. Als een kind in een Belgische bonbonwinkel kozen Lionel Meunier en Skip Sempé hun lievelingsmuziek uit het repertoire uit de tijd en belevingswereld van Monteverdi. Zodoende komt in het concert zowel dansmuziek als geestelijke muziek aan bod, en passeren ook collega’s van Monteverdi zoals Gabrieli, Vecchi, Mainerio en Heinrich Schütz de revue. lees verder op pagina 2
Voor de tweede maal vormt Hertz in TivoliVredenburg het hart van het Internationaal Van Wassenaer Concours. Vandaag staan de halve finales op het programma. Tien ensembles strijden om een plek in de finale, die zaterdag 3 september plaatsvindt. Tijdens het concours worden ze niet alleen beoordeeld op een technisch perfectie uitvoering, ook de manier waarop ze zich aan het publiek presenteren speelt een belangrijke rol. De oude muziek heeft nooit genoeg ambassadeurs. En wie zijn er nu een beter uithangbord voor de oude muziek dan de nieuwe generatie jong talenten? Tijdens het Internationaal Van Wassenaer Concours lees verder op pagina 2
uitgelicht ZWIJGENDE FILM: DER GOLEM (1920) Olga Pashchenko do 1 sep, 22.30 uur / TivoliVredenburg, Hertz
Vervolg: Vox Luminis & Capriccio Stravagante: een droomcombinatie
Vervolg: De kunst van het samenspel
Vox Luminis
FOTO: VIA WEBSITE TANJA OBALSKI FOTO: FOPPE SCHUT
heid staat in dit geval niet per se voor een groep zangers: de koren kunnen evengoed bestaan uit instrumentalisten of gemengde groepen. Geïnspireerd door de bouwwijze van de San Marco werd een muzikale stijl ontwikkeld waarbij verschillende koren elkaar afwisselden en zo voor een ruimtelijk effect zorgden. Monteverdi kruidde de meerkorige stijl met allerlei barokke affecten en verzekerde op die manier de blijvende populariteit van het genre. En daar hebben we vandaag de dag nog altijd baat bij.
De sacrale muziek die van Monteverdi ten gehore wordt gebracht komt uit de Selva morale e spirituale: een omvangrijke collectie werken die hij in Venetië componeerde. Daarin volgt Monteverdi de Venetiaanse traditie van de meerkorigheid, die in de zestiende eeuw mede door de verdiensten van Willaert en Gabrieli tot volle bloei was gekomen. Het woord ‘koor’ in meerkorig-
Vox Luminis was vorig jaar nog artist in residence op het Festival Oude Muziek en als u daar ook bij aanwezig was, hoeven we u niet te vertellen dat het ensemble van Lionel Meunier daar vele harten veroverd heeft. Skip Sempé en zijn Capriccio Stravagante lieten afgelopen maandag wederom horen wat ze waard zijn met hun uitvoering van dansante canzona’s en sonates van Marini, Cavalli, Castello, Merula en tijdgenoten. Die kamermuziekomgeving laat Sempé vanavond weer even voor wat het is. Kom luisteren en laat u overweldigen door de wereld van de Monteverdi: een selectie van de mooiste meerkorige stukken die aan het begin van de zeventiende eeuw in Venetië zijn gecomponeerd. « DE WERELD VAN MONTEVERDI Vox Luminis / Lionel Meunier & Capriccio Stravagante / Skip Sempé do 1 sep, 20.00 uur / TivoliVredenburg, Grote Zaal
treden tien van die talentvolle ensembles aan en gaan ze, onder toeziend oog van juryleden als Václav Luks (Collegium 1704) en Giulio Prandi (Ghislieri Choir & Consort), de muzikale strijd met elkaar aan. Twee vliegen in één klap dus, want het concours is niet alleen belangrijk voor de oude muziek zelf, maar zeker ook voor de musici die een duurzame professionele carrière ambiëren. Wie naam wil bouwen in de wereld van de ‘allergrootsten’ kan niet om concoursen heen. In het Internationaal Van Wassenaer Concours is het echter niet het individuele talent dat zegeviert, maar bovenal het samenspel tussen jonge musici onderling. Het wordt dus een hele kluif voor de tien deelnemende ensembles, en we duimen maar voor ze dat de zenuwen achterwege zullen blijven. Zweethandjes en een stokkende adem kunnen ze vandaag immers niet gebruiken. « INTERNATIONAAL VAN WASSENAER CONCOURS Halve finale (gratis toegang) do 1 sep, 10.00-17.00 uur / TivoliVredenburg, Hertz Helaas zal trio Artis niet deelnemen aan het concours.
@oudemuziek
Laat ons weten wat u van het Festival Oude Muziek vindt en praat mee met #FOMU16 @zinmagazine: Wat een ontzettend leuke Zin lezersdag op @oudemuziek, het allerbeste ter wereld in zijn soort, vandaag! @LApotheose: Collegium Marianum’s concert.... Aaaaaaaamazing!!!! @oudemuziek @LApotheose @re_actionando @LauraQuesada_A
Skip Sempé
FOTO: MARCO BORGGREVE
@DtenHoor: Absoluut terecht die 5 ***** en eens met ieder woord van deze recensie over #FOMU16 @oudemuziek http:// s.vk.nl/t-a4366735/ via @volkskrant @Karin_de_Vos: @justeenbrink Wat heb jij gisteravond prachtig gespeeld op #FOMU16! Mijn vriendin Betsy herkende je meteen. We hebben genoten!
Carole Cerasi bij haar klavierrecital in de Lutherse Kerk
Publiek in vervoering bij Les Flamboyants
Een staande ovatie in de Leeuwenbergh
Els Janssens-Vanmunster van Les Flamboyants
Irene Klein
Foto’s: Marieke Wijntjes
plaatplaats
De festivalkeuze van...
deze cd en andere artikelen zijn verkrijgbaar in de cd-winkel in Festivalcentrum TivoliVredenburg
Mieke van der Weij Johann Joseph Fux, Johann Caspar Kerll: Requiems Vox Luminis, Scorpio Collectief en L’Achéron Ricercar € 19 normaal € 17 Vriend Twee prachtige requiems uitgevoerd door Lionel Meunier en de zijnen. Het Kaiserrequiem van Fux, combineert polyfonie met een rijke instrumentatie van cornetto, trombone en fagot met strijkers. In de Missa pro defunctis van Kerll worden vijf stemmen begeleid door een vioolkwartet en orgel.
Ze werkte als journalist bij het Parool en presenteerde programma’s als De Rijdende Rechter en de Nationale Nieuwsquiz, maar tegenwoordig is Mieke van der Weij bij Radio 4 presentator van De Ochtend van 4 en Opium op 4. Belangstelling voor klassieke muziek heeft ze onder andere dankzij haar vader. Dit zijn de festivalfavorieten van Mieke van der Weij.
colofon REDACTIE: Iris van Korven, Juliëtte Dufornee, Susanne Vermeulen VORMGEVING: Esther de Bruijn, Rob Bömer © La Gazzetta Serenissima is de dagkrant van het Festival Oude Muziek Utrecht 2016 twitter.com/oudemuziek facebook.com/oudemuziek youtube.com/FestivalOudeMuziek
do 1 sep, 20.00 uur / TivoliVredenburg, Grote Zaal VOX LUMINIS & CAPRICCIO STRAVAGANTE – DE WERELD VAN MONTEVERDI
‘De wereld van Monteverdi – dat is een wereld waarin ik me graag begeef. Zijn opera’s heb ik vaak gehoord, maar zijn grootschalige psalmbezettingen niet. De Grote Zaal in TivoliVredenburg is wel zo ongeveer het tegenovergestelde van de San Marco, maar je kunt je kunt natuurlijk je ogen dichtdoen en je voorstellen dat je in Venetië bent.’ za 3 sep, 17.00 uur / Jacobikerk CAPPELLA PRATENSIS – WILLAERTS VLAAMSE WORTELS
‘Pratensis betekent “in de wei groeiend”, maar de link met mijn eigen achternaam is natuurlijk niet de enige reden dat ik hier graag heen wil. Cappella Pratensis zingt muziek van Vlaming Adriaen Willaert, die later in zijn carrière kapelmeester van de San Marco werd – een eerdere collega van Monteverdi dus. Van Rumbeke tot Venetië: zijn ambitie reikte zo ver – die moet terug te horen zijn in Willaerts vroege motetten!’ «
Meer recensies lezen? Als u Vriend van het Festival Oude Muziek wordt ontvangt u vier keer per jaar het Tijdschrift Oude Muziek met interviews, recensies en achtergrondverhalen. Kijk op oudemuziek.nl/vriend voor meer informatie.
de bezoeker
De vijfjarige Toon is met zijn opa Ruud in de Grote Zaal van TivoliVredenburg om het Fabulous Fringe-concert van Duo Ranganathan – Fernández bij te wonen. Hij is nog nooit naar een concert geweest, maar houdt wel veel van muziek en heeft zelfs een eigen drumstel, dat hij voor zijn verjaardag kreeg. Toons oma komt zo meteen ook nog luisteren, maar die is nog aan het dansen bij de workshop van Rachel Farr. Ruud en zijn vrouw bezoeken veel concerten tijdens het Festival: ‘We waren bij La Colombina in de Pieterskerk en Concerto Soave in de Geertekerk en die concerten vonden we allebei prachtig, met name vanwege de schitterende sopraan María Cristina Kiehr. We kiezen vaak voor concerten van ensembles die we kennen en goed vinden. En soms stuiten we op verrassingen, waardoor we weer nieuwe namen van ensembles op ons lijstje zetten voor de volgende editie.
Het Stadsklooster in Lombok loopt al aardig vol als we Jesse en Linda tegenkomen. Ze kennen elkaar van het Conservatorium in Amsterdam, waar ze allebei contrabas hebben gestudeerd, en komen uit respectievelijk Canada en Mozambique. Als we ze vragen naar hun favoriete festivalconcert tot nu toe, begint Linda te glunderen: ‘Gisterenavond bij L’Arpeggiata was het echt feest. Het zijn zulke goede musici en het mooie is dat ze vaak muziek van vrij onbekende componisten in hun programma opnemen en zo bij een groot publiek onder de aandacht brengen.’ Veel van hun collega’s spelen op het Festival. Zodoende bezoeken ze ook veel fringeconcerten. «
Historiek.net Ochenebbisj: verhalen en geintjes over het Amsterdamse getto
Vandaag herdenken we met concerten, een lezing en een filmvertoning de stichting van het Venetiaanse Ghetto, 500 jaar geleden. Het Venetiaanse Ghetto was het eerste in zijn soort, waarna vele vergelijkbare wijken – waaronder het Amsterdamse getto – werden opgericht. Hier geven we een fragment uit een verhaal van de vooroorlogse Amsterdams-Joodse schrijver Julius van Bergen over twee groepen Joden die te vinden waren in ‘zijn Amsterdam’: ‘het plebs van Palestina’ en leden van ‘het moderne Amsterdamsche Jeruzalem’. ‘Van de beurs wandelen wij door de gemoderniseerde Halsteeg, thans in Damstraat herdoopt, naar de Jodenbreestraat, waarin wij, o wonderlijk kontrast, door een katholieken heilige, St. Antonius, over de naar hem genoemde sluis worden binnengeleid. Reeds de naam dezer straat duidt aan wie de bewoners zijn. In deze wijk waant men zich in eene buurt van het oude Jeruzalem verplaatst; hier heeft Israël zijne tenten opgeslagen, bestaande in kruiwagens met augurken, komkommers, biet, rozijnen, vijgen, pruimen, amandelen, gebraden platvisch, gedroogde schol en scharretjes, ellewaren, brillen, allerhande vruchten, ja wat niet al! De grond ligt bezaaid met verschillende artikelen, waarvan vele, naar onze wijze van zien, op de aschbelt thuis behooren, doch hier, volgens het Israëlietisch stelsel: alles is geld waard, uitgevent en
verschacherd worden. Bovendien krioelt het er van wandelende kooplieden, die met den Griekschen dichter Simonides kunnen zeggen: “Ik draag alles, wat ik bezit, bij mij.” Welk een geschreeuw, welk een hartstochtelijk uitventen hoort men uit deze bontgelapte menigte opstijgen. Een fuga van disharmonische geluiden galmt ons van heinde en ver in de ooren. zDe geheele straat is in rep en roer met negotieeren, om de handelswaren zoo voordeelig en schielijk mogelijk aan den man te brengen. Mozes en Aäron zien van het achterste gedeelte van de naar hun genoemde katholieke kerk op het gewoel hunner nakomelingen rustig neder, met wie zij in de woestijn zooveel spels gehad hebben, dewijl er niets viel te handelen. Rust, patriarchen, rust van uw moeilijk baantje uit; wij benijden het u niet; gij zijt het waardig en hebt het zuur genoeg verdiend. «
do 1 sep, 18.30 uur TivoliVredenburg, Hertz EVEN TALK
Eventalk
Venice, its ghetto and the Jews Precies 500 jaar geleden was Venetië de eerste Europese stad die zijn Joodse populatie opsloot in een ghetto. Waarom behandelden de beambten van La Serenissma, wiens politiek verder zo pragmatisch lijkt, de Joodse gemeenschap op deze manier? Aan de hand van de nog bestaande monumenten in het Venetiaanse Ghetto ontdekken we dat de Joden daar niet wegkwijnden, maar zich juist bezighielden met allerlei activiteiten. PROF. LEONARD RUTGERS Hoogleraar Antieke cultuur (UU) Voertaal: Engels
concertladder
donderdag 1 september 2016
9.00 9.30
Festivalcentrum TivoliVredenburg Festivalkassa en cd-winkel Zomerschool: Maartje van Gelder 500 jaar Ghetto in Venetië Voertaal: Nederlands TIVOLIVREDENBURG, CLOUD NINE € 5
FOTO: FOPPE SCHUT
10.00 Internationaal Van Wassenaer Concours Halve finale TIVOLIVREDENBURG, HERTZ GRATIS
11.00
Leila Schayegh & Jörg Halubek Albinoni en Bach
Leila Schayegh
ACADEMIEGEBOUW, AULA € 22 / € 19 / € 10
11.00
Overtone Buxtehude, Erlebach, Leclair en La Ferté
FRINGE
13.00 Handleiding Oude Muziek Met Saskia Coolen
RASA GRATIS
11.00
Les Voies Fleuries Willaert, Gabrieli, en De Rore voor vioolconsort
FRINGE
UNIVERSITEITSMUSEUM * GRATIS
11.00
Ensemble Almira De opera van Hamburg: Händel, Graupner en Telemann
DIVERSE LOCATIES
14.00 Yuko Inoue C.P.E. Bach, Mozart en Haydn
FRINGE
15.00 Ensemble Lucidarium Muziek voor de koopman van Venetië
KUUB * GRATIS FRINGE
PIETERSKERK GRATIS
12.30 Castello Consort Vroege sonates van Castello, Mariani en Cima TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL GRATIS
13.00 Javier Núñez Giovanni Picchi LUTHERSE KERK A € 18 / € 16 / € 10 B € 16 / € 14 / € 10
14.00 Les Points Cardinaux Farbphonie: Braun, Marais en Goldberg
FRINGE
ZUYLENSPIEGEL * GRATIS
14.00 Zephyr Consort Amour: Isaac, De Rore, Du Caurroy en Dowland
GEERTEKERK
15.30 White Sparrow Lute songs van Dowland en tijdgenoten FRINGE
HUIZE MOLENAAR * GRATIS
14.00 Tonia & Artem Duo FRINGE Beethoven, Mozart en Moscheles voor natuurhoorn en fortepiano HET MUZIEKLOKAAL * GRATIS
STADSKLOOSTER UTRECHT GRATIS
15.30 Ensemble Molière ‘Muzikale portretten’: Rameau, Forqueray, Couperin
FRINGE
MUSEUM CATHARIJNECONVENT * GRATIS
16.00 Wim Ruitenbeek BEIAARDFESTIVAL Albinoni en Gasparini op beiaard DOMTOREN, FLORA’S HOF GRATIS
17.00 Nederlands Kamerkoor / Richard Egarr Hebreeuwse psalmen van Marcello PIETERSKERK
Fabulous Fringe Iedere dag tijdens het Festival Oude Muziek: een gratis lunchconcert in de Grote Zaal van TivoliVredenburg, verzorgd door de meest veelbelovende jonge oudemuziekmusici van dit moment. Met vandaag: werken van P.A. Mariani, Dario Castello, Giovanni Legrenzi, Girolamo Frescobaldi Adam Jarz�bski, Giovanni Paolo Cima en Johann Michael Nicolai door Castello Consort.
17.00 Les Musiciens du Louvre / Francesco Corti Galuppi’s motetten GEERTEKERK
Castello Consort Miguel Espinoza (klavecimbel en orgel), Anne-Linde Visser (cello), Matthijs van der Moolen (trombone) en Elise van der Wel (viool)
18.30 Eventalk: Prof. Leonard Rutgers (UU) Voertaal: Engels
CASTELLO, MARIANI, CIMA: VROEGE SONATES VOOR VIOOL, TROMBONE EN BASSO CONTINUO Castello Consort do 1 sep, 12.30 uur / TivoliVredenbrug, Grote Zaal
20.00 Vox Luminis / Lionel Meunier & Capriccio Stravagante / Skip Sempé De wereld van Monteverdi
TIVOLIVREDENBURG, HERTZ GRATIS
19.30 Festivaljournaal AVROTROS / Radio 4 FESTIVALCENTRUM TIVOLIVREDENBURG GRATIS
TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL € 36 / € 16 / € 10
22.30 Olga Pashchenko Zwijgende film: Der Golem (1920) TIVOLIVREDENBURG, HERTZ € 18 / € 16 / € 10