• voor en door kinderen • dyslexiespecial •
Boran heeft dyslexie: ʻHet is extra hard werken voor mijʼ Heel veel leestips! Dyslexie op de middelbare school
inhoud
Dyslexiespecial Deze BalansKIDS is een speciale. Dit is een dyslexiespecial van BalansKIDS. Gemaakt door Oudervereniging Balans in opdracht van het Stimuleringsprogramma Aanpak Dyslexie.
Hij gaat namelijk helemaal over lezen, leesproblemen en dyslexie.
6
2 Voorwoord
Op de voorkant: Boran
3 Inhoud 4 Babbels 6 Op de voorkant: Boran
Met heel veel leuke tips. Ook voor
10 Doorzetter Anne Ligtenberg laat zien hoe zij dyslexie ziet
als je geen leesprobleem hebt. dyslexiecentraal.nl
balansdigitaal.nl
Wil je vaker BalansKIDS lezen? Dat kan. BalansKIDS verschijnt 6x per jaar als bijlage bij Balans Magazine. Je ouders moeten dus lid zijn of worden van Balans. Je moet je voor BalansKIDS apart aanmelden, via tel. 030-2255050 of info@balansdigitaal.nl BalansKIDS kost €18,- per jaar. Meer informatie: balansdigitaal.nl
Colofon Nr. 4, september 2019 Hoofdredactie: Joli Luijckx Eindredactie: Jurgen Breeman, Anouk van Westerloo Vormgeving en opmaak: Laura Yark-Pelle, www.madebylau.nl Fotografie Boran: jodifotografie.nl Druk: Senefelder Misset BalansKIDS registreert gegevens volgens de AVG Richtlijn. Kijk voor meer informatie in Balans Magazine of op balansdigitaal.nl Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de redactie. Uitgave van de Landelijke Oudervereniging Balans.
En natuurlijk weer een leuke strip en puzzel op de achterkant. Waarom we deze speciale BalansKIDS hebben gemaakt? Omdat goed leren lezen heel belangrijk is. En waarom dat zo is,
De beste leestips
15 Dyslexie op de middel bare school
kun je ook lezen in deze BalansKIDS.
18 Strip
Joli kids@balansbabbels.nl
©
2
12
12 De beste leestips van een leesspecialist
BalansKIDS Weltevreden 4a, 3731 AL De Bilt
19 Boekenwurm: over speciale stripboeken
20
Wat is dyslexie?
20 Wat is dyslexie? 22 Alles over lezen en de bibliotheek 24 Prijsvraag: Rebus
3
inhoud
Dyslexiespecial Deze BalansKIDS is een speciale. Dit is een dyslexiespecial van BalansKIDS. Gemaakt door Oudervereniging Balans in opdracht van het Stimuleringsprogramma Aanpak Dyslexie.
Hij gaat namelijk helemaal over lezen, leesproblemen en dyslexie.
6
2 Voorwoord
Op de voorkant: Boran
3 Inhoud 4 Babbels 6 Op de voorkant: Boran
Met heel veel leuke tips. Ook voor
10 Doorzetter Anne Ligtenberg laat zien hoe zij dyslexie ziet
als je geen leesprobleem hebt. dyslexiecentraal.nl
balansdigitaal.nl
Wil je vaker BalansKIDS lezen? Dat kan. BalansKIDS verschijnt 6x per jaar als bijlage bij Balans Magazine. Je ouders moeten dus lid zijn of worden van Balans. Je moet je voor BalansKIDS apart aanmelden, via tel. 030-2255050 of info@balansdigitaal.nl BalansKIDS kost €18,- per jaar. Meer informatie: balansdigitaal.nl
Colofon Nr. 4, september 2019 Hoofdredactie: Joli Luijckx Eindredactie: Jurgen Breeman, Anouk van Westerloo Vormgeving en opmaak: Laura Yark-Pelle, www.madebylau.nl Fotografie Boran: jodifotografie.nl Druk: Senefelder Misset BalansKIDS registreert gegevens volgens de AVG Richtlijn. Kijk voor meer informatie in Balans Magazine of op balansdigitaal.nl Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de redactie. Uitgave van de Landelijke Oudervereniging Balans.
En natuurlijk weer een leuke strip en puzzel op de achterkant. Waarom we deze speciale BalansKIDS hebben gemaakt? Omdat goed leren lezen heel belangrijk is. En waarom dat zo is,
De beste leestips
15 Dyslexie op de middel bare school
kun je ook lezen in deze BalansKIDS.
18 Strip
Joli kids@balansbabbels.nl
©
2
12
12 De beste leestips van een leesspecialist
BalansKIDS Weltevreden 4a, 3731 AL De Bilt
19 Boekenwurm: over speciale stripboeken
20
Wat is dyslexie?
20 Wat is dyslexie? 22 Alles over lezen en de bibliotheek 24 Prijsvraag: Rebus
3
babbels
Ezelsbruggetjes te spellen. Het kan helpen om er een trucje bij te verzinnen, dat noemen we een ezelsbruggetje. Hier heb je er alvast een paar: Abonnee: met twee n’en en één b (dat rijmt).
Oproep!
Wil jij ook een keer op de voorkant van BalansKIDS? En wil je in BalansKIDS vertellen over je hobby’s of over andere dingen? Stuur dan een mail naar kids@balansbabbels.nl
Onmiddellijk: met twee dikke dames en twee lange lummels. Chauffeur: een chauffeur heeft twee fikken (handen) aan het stuur. Interessant: met één rok en twee sokken. Bij alle dubbele klanken (ou, au, ei, oe, eu) komt de meest ronde letter eerst. Maar niet bij de ie. Dat kun je zo dus gemakke lijk onthouden!
Beroemde mensen met dyslexie Als je moeite hebt met lezen en spellen, kun je nog wel ontzettend goed zijn in heel veel andere dingen! Van deze beroemde mensen wordt gezegd dat ze dyslexie hebben. (Google ze maar even om te zien waarom ze zo beroemd zijn.) Leonardo DaVinci Wolfgang Amadeus Mozart Albert Einstein Pablo Picasso Steven Spielberg Wubbo Ockels Tom Cruise Jamie Oliver
4
Wist je dat…
Lzeen is mkkelaijk
…mensen met dyslexie vaak harde
Kun jij lezen wat hierboven
werkers zijn, echte doorzetters en
staat? De letters staan door
creatief?
elkaar. Volgens Engelse onder zoekers maakt het niet uit in
…kinderen met dyslexie ook vaak
welke volgorde de letters staan.
moeite hebben met het onthouden
Als de eerste en de laatste letter
van de tafels (keersommen)?
maar op de juiste plek staan, kunnen we het toch lezen. Dus,
…er meer dan honderd jaar geleden
waarom doen we eigenlijk zo
al over dyslexie werd geschreven?
moeilijk over spelling?
Toen noemden ze het nog woord blindheid. …je beter vier keer per week een kwartier kunt oefenen met lezen en spelling dan één keer per week een uur?
beeld: Despositphotos
Sommige woorden blijven lastig
5
babbels
Ezelsbruggetjes te spellen. Het kan helpen om er een trucje bij te verzinnen, dat noemen we een ezelsbruggetje. Hier heb je er alvast een paar: Abonnee: met twee n’en en één b (dat rijmt).
Oproep!
Wil jij ook een keer op de voorkant van BalansKIDS? En wil je in BalansKIDS vertellen over je hobby’s of over andere dingen? Stuur dan een mail naar kids@balansbabbels.nl
Onmiddellijk: met twee dikke dames en twee lange lummels. Chauffeur: een chauffeur heeft twee fikken (handen) aan het stuur. Interessant: met één rok en twee sokken. Bij alle dubbele klanken (ou, au, ei, oe, eu) komt de meest ronde letter eerst. Maar niet bij de ie. Dat kun je zo dus gemakke lijk onthouden!
Beroemde mensen met dyslexie Als je moeite hebt met lezen en spellen, kun je nog wel ontzettend goed zijn in heel veel andere dingen! Van deze beroemde mensen wordt gezegd dat ze dyslexie hebben. (Google ze maar even om te zien waarom ze zo beroemd zijn.) Leonardo DaVinci Wolfgang Amadeus Mozart Albert Einstein Pablo Picasso Steven Spielberg Wubbo Ockels Tom Cruise Jamie Oliver
4
Wist je dat…
Lzeen is mkkelaijk
…mensen met dyslexie vaak harde
Kun jij lezen wat hierboven
werkers zijn, echte doorzetters en
staat? De letters staan door
creatief?
elkaar. Volgens Engelse onder zoekers maakt het niet uit in
…kinderen met dyslexie ook vaak
welke volgorde de letters staan.
moeite hebben met het onthouden
Als de eerste en de laatste letter
van de tafels (keersommen)?
maar op de juiste plek staan, kunnen we het toch lezen. Dus,
…er meer dan honderd jaar geleden
waarom doen we eigenlijk zo
al over dyslexie werd geschreven?
moeilijk over spelling?
Toen noemden ze het nog woord blindheid. …je beter vier keer per week een kwartier kunt oefenen met lezen en spelling dan één keer per week een uur?
beeld: Despositphotos
Sommige woorden blijven lastig
5
op de voorkant
Paspoort
Boran
Toen Boran in groep 5 zat, moest hij een dyslexietest doen. Omdat hij lezen en spellen heel erg lastig vond. Terwijl hij wel heel veel had geoefend. Boran: ‘De dyslexie test vond ik een soort van citotoets. Ik moest een dictee maken en allerlei andere opdrachten. Na die test zeiden ze dat ik dyslexie heb.’
6
Naam: Boran Leeftijd: 10 jaar Klas: groep 7 Heeft: dyslexie Hobby’s: rugby, gamen, film kijken, knuffelen met de hond
Huiswerk Boran kreeg dyslexietraining. ‘Daarvoor moest ik onder schooltijd iedere week een keer naar een andere school. Daar ging ik met iemand oefe nen. En ik kreeg huiswerk mee voor de hele week. Spelling, lezen en nog oefeningen op de computer. Ik moest flitsen op de computer en oefenen met
7
op de voorkant
Paspoort
Boran
Toen Boran in groep 5 zat, moest hij een dyslexietest doen. Omdat hij lezen en spellen heel erg lastig vond. Terwijl hij wel heel veel had geoefend. Boran: ‘De dyslexie test vond ik een soort van citotoets. Ik moest een dictee maken en allerlei andere opdrachten. Na die test zeiden ze dat ik dyslexie heb.’
6
Naam: Boran Leeftijd: 10 jaar Klas: groep 7 Heeft: dyslexie Hobby’s: rugby, gamen, film kijken, knuffelen met de hond
Huiswerk Boran kreeg dyslexietraining. ‘Daarvoor moest ik onder schooltijd iedere week een keer naar een andere school. Daar ging ik met iemand oefe nen. En ik kreeg huiswerk mee voor de hele week. Spelling, lezen en nog oefeningen op de computer. Ik moest flitsen op de computer en oefenen met
7
op de voorkant
klanken van letters.’ Het vele huiswerk vond Boran niet leuk. Maar het helpt wel. ‘Lezen gaat veel beter. Spelling blijft het allerlastigst.’ Computer Op school krijgt Boran ook veel hulp voor zijn dyslexie. ‘Veel schrijven vind ik lastig. Daarom mag ik op de computer werken. Alle werkschriften zitten in de computer. Dat is heel handig. En soms zet ik dan stiekem een muziekje aan. Dat werkt extra fijn.’ Jammer is dat de computers op school soms weleens stuk zijn.
8
Binnenkort krijg Boran daarom een eigen laptop om op te werken op school. Boran krijgt nog meer hulp. ‘Toetsen worden voor mij voorgelezen. Als we opdrachten moeten doen waarbij je veel moet lezen, krijg ik een leesmaatje. En ik krijg extra tijd.’ Beste vriend Sepp Toch vindt Boran het niet leuk om dyslexie te hebben. ‘Het is extra hard werken voor mij. En spelling vind ik nog steeds heel lastig en stom.’ Gelukkig heeft Boran thuis zijn beste vriend:
hond Sepp. ‘Sepp komt bij mij op bed liggen en als ik verdrie tig ben, gaan we knuffelen. Sepp troost mij dan.’ Grote letters Boeken lezen voor de lol doet Boran nog steeds niet graag. Behalve één boek dan. Baron 1898. Dat boek is geschreven door Jacques Vriens en gaat over het verhaal van de acht baan de Baron in de Efteling.
Boran: ‘Ik hou erg van achtbanen. En dit boek vond ik gewoon heel interessant. Ik wilde alles weten. En wat ook fijn is: in het boek staan hele grote letters en de regels staan niet zo dicht op elkaar.’ Buitenspelen Boran kijkt graag films. ‘Dat zijn ook mooie verhalen.’ En hij houdt van buitenspelen met zijn vrienden uit de buurt. ‘Lekker buiten rond hangen en met takken spelen en zo. Daar hou ik van en van rugby.’
9
op de voorkant
klanken van letters.’ Het vele huiswerk vond Boran niet leuk. Maar het helpt wel. ‘Lezen gaat veel beter. Spelling blijft het allerlastigst.’ Computer Op school krijgt Boran ook veel hulp voor zijn dyslexie. ‘Veel schrijven vind ik lastig. Daarom mag ik op de computer werken. Alle werkschriften zitten in de computer. Dat is heel handig. En soms zet ik dan stiekem een muziekje aan. Dat werkt extra fijn.’ Jammer is dat de computers op school soms weleens stuk zijn.
8
Binnenkort krijg Boran daarom een eigen laptop om op te werken op school. Boran krijgt nog meer hulp. ‘Toetsen worden voor mij voorgelezen. Als we opdrachten moeten doen waarbij je veel moet lezen, krijg ik een leesmaatje. En ik krijg extra tijd.’ Beste vriend Sepp Toch vindt Boran het niet leuk om dyslexie te hebben. ‘Het is extra hard werken voor mij. En spelling vind ik nog steeds heel lastig en stom.’ Gelukkig heeft Boran thuis zijn beste vriend:
hond Sepp. ‘Sepp komt bij mij op bed liggen en als ik verdrie tig ben, gaan we knuffelen. Sepp troost mij dan.’ Grote letters Boeken lezen voor de lol doet Boran nog steeds niet graag. Behalve één boek dan. Baron 1898. Dat boek is geschreven door Jacques Vriens en gaat over het verhaal van de acht baan de Baron in de Efteling.
Boran: ‘Ik hou erg van achtbanen. En dit boek vond ik gewoon heel interessant. Ik wilde alles weten. En wat ook fijn is: in het boek staan hele grote letters en de regels staan niet zo dicht op elkaar.’ Buitenspelen Boran kijkt graag films. ‘Dat zijn ook mooie verhalen.’ En hij houdt van buitenspelen met zijn vrienden uit de buurt. ‘Lekker buiten rond hangen en met takken spelen en zo. Daar hou ik van en van rugby.’
9
doorzetter
Dyslexie laten zien
Anne Ligtenberg heeft dyslexie. Samen met Mats Horbach (geen dyslexie) heeft zij Het Dyslexie Boek gemaakt. Dat boek laat zien hoe mensen met dyslexie omgaan met taal, in plaats van het alleen te vertellen in woorden. Samen hebben zij daarvoor gesproken met een heleboel kinderen en volwassenen met dyslexie. Zo kwamen er allerlei gekke dingen boven die
mensen met dyslexie bij elkaar herkennen. Zoals links en rechts door elkaar halen. En er werden trucjes verteld. Zo kijken sommige mensen alleen naar de eerste letters van een woord, om sneller te kunnen lezen. Door dit boek te maken, zijn Anne en Mats heel anders naar dyslexie gaan kijken. Ze hopen dat dat voor anderen ook geldt.
Een paar voorbeelden uit Het Dyslexie Boek
Het Dyslexie Boek kun je bestellen via anneligtenberg.nl/ hetdyslexieboek.html en het kost â‚Ź 35,-.
10
11
doorzetter
Dyslexie laten zien
Anne Ligtenberg heeft dyslexie. Samen met Mats Horbach (geen dyslexie) heeft zij Het Dyslexie Boek gemaakt. Dat boek laat zien hoe mensen met dyslexie omgaan met taal, in plaats van het alleen te vertellen in woorden. Samen hebben zij daarvoor gesproken met een heleboel kinderen en volwassenen met dyslexie. Zo kwamen er allerlei gekke dingen boven die
mensen met dyslexie bij elkaar herkennen. Zoals links en rechts door elkaar halen. En er werden trucjes verteld. Zo kijken sommige mensen alleen naar de eerste letters van een woord, om sneller te kunnen lezen. Door dit boek te maken, zijn Anne en Mats heel anders naar dyslexie gaan kijken. Ze hopen dat dat voor anderen ook geldt.
Een paar voorbeelden uit Het Dyslexie Boek
Het Dyslexie Boek kun je bestellen via anneligtenberg.nl/ hetdyslexieboek.html en het kost â‚Ź 35,-.
10
11
leestips
Wendie van der Aa heeft de Makkelijk Lezen Prijs gewonnen. Die prijs wordt uitgereikt aan iemand die zich inzet voor kinderen die moeite hebben met lezen. Wendie is juf en leesspecialist op een basisschool. Ze geeft ook trainingen en ze doet leesonderzoek. Ze probeert zoveel mogelijk informatie te geven en te verzamelen, om kinderen te helpen lezen weer leuk te gaan vinden!
Wendie: ‘Ik merk iedere dag dat kinderen die lezen lastig vinden, met tegenzin boeken lezen. Dat is natuurlijk niet zo gek. Want waarom zou je iets doen waar je niet zo goed in bent? Toch kan lezen je ook veel plezier en ontspanning geven. Je kunt het een beetje vergelijken met kijken naar een film. Als je een spannende of grappige film kijkt, zit je er
12
Meer weten door te lezen Als lezen lastig gaat, dan doen we het niet zo graag. En hoe minder we lezen, hoe lastiger het wordt. Dat is niet zo handig als je nog op school zit, en straks ook nog wil gaan studeren. Want wat je ook wil worden later, je zal altijd moeten lezen.
Luisteren naar boeken Lezen hoort bij het leven. Het is dus belangrijk dat we ervoor zorgen dat lezen leuk wordt. En als je het lastig vindt, dat het een stukje makkelijker wordt. Dat kan bijvoorbeeld door te beginnen met luisteren naar boeken.
beelden: Despositphotos
Plezier in lezen
helemaal in en dan wil je hem afkijken. Dat gevoel kan een boek je ook geven. Het verhaal komt alleen anders bij je binnen. Je moet het lezen in plaats van kijken.
13
leestips
Wendie van der Aa heeft de Makkelijk Lezen Prijs gewonnen. Die prijs wordt uitgereikt aan iemand die zich inzet voor kinderen die moeite hebben met lezen. Wendie is juf en leesspecialist op een basisschool. Ze geeft ook trainingen en ze doet leesonderzoek. Ze probeert zoveel mogelijk informatie te geven en te verzamelen, om kinderen te helpen lezen weer leuk te gaan vinden!
Wendie: ‘Ik merk iedere dag dat kinderen die lezen lastig vinden, met tegenzin boeken lezen. Dat is natuurlijk niet zo gek. Want waarom zou je iets doen waar je niet zo goed in bent? Toch kan lezen je ook veel plezier en ontspanning geven. Je kunt het een beetje vergelijken met kijken naar een film. Als je een spannende of grappige film kijkt, zit je er
12
Meer weten door te lezen Als lezen lastig gaat, dan doen we het niet zo graag. En hoe minder we lezen, hoe lastiger het wordt. Dat is niet zo handig als je nog op school zit, en straks ook nog wil gaan studeren. Want wat je ook wil worden later, je zal altijd moeten lezen.
Luisteren naar boeken Lezen hoort bij het leven. Het is dus belangrijk dat we ervoor zorgen dat lezen leuk wordt. En als je het lastig vindt, dat het een stukje makkelijker wordt. Dat kan bijvoorbeeld door te beginnen met luisteren naar boeken.
beelden: Despositphotos
Plezier in lezen
helemaal in en dan wil je hem afkijken. Dat gevoel kan een boek je ook geven. Het verhaal komt alleen anders bij je binnen. Je moet het lezen in plaats van kijken.
13
leestips
Spannend of grappig? Het belangrijkste is dat je gaat ontdekken wat voor type boek jij leuk vindt. Dat heet ook wel het ‘genre’. Hou je van spannende verhalen? Of grappige? Wil je een informatief boek lezen of juist een verzon nen verhaal? Praat erover met je vrienden, je ouders, de leerkracht. Welke boeken vinden zij leuk? Ga naar de bibliotheek en ga gewoon eens wat boeken bekijken en blader er doorheen. Er zijn zoveel boeken waaruit je kunt kiezen.
14
Als je hebt gevonden wat bij jou past, krijg jij ook plezier in het lezen!’ wendie@lezenisleuk.com
Dyslexie op de middelbare school Myrthe weet er alles van. Ze zit in de derde klas van het gymnasium. En heeft best veel last van haar dyslexie.
beelden: Despositphotos
Gelukkig zijn er steeds meer leeshulpmiddelen, zoals aangepaste boeken of luisterboeken. Die kun je in de bibliotheek lenen, en soms ook in de bibliotheek op school. Daar zijn ook vaak leesconsu lenten die tips kunnen geven.
myrthe
Handige sites boekenbabbels.nl whyilovethisbook.com makkelijklezenplein.nl/ top-25 superboek.nl yoleo.nl uitgeverijbontekoe.nl
Myrthe: ‘Lange teksten lezen vind ik bijvoorbeeld lastig. En op de middelbare moet je dat vaak doen. Maar ook bijvoor beeld wiskunde is lastig. Want voor de opdrachten moet je heel precies kunnen lezen. Anders maak je de opdracht verkeerd.’ Hulp op school Myrthe: ‘Op de middelbare school heb je ieder uur een andere leerkracht. Die moeten allemaal weten dat je dyslexie
15
leestips
Spannend of grappig? Het belangrijkste is dat je gaat ontdekken wat voor type boek jij leuk vindt. Dat heet ook wel het ‘genre’. Hou je van spannende verhalen? Of grappige? Wil je een informatief boek lezen of juist een verzon nen verhaal? Praat erover met je vrienden, je ouders, de leerkracht. Welke boeken vinden zij leuk? Ga naar de bibliotheek en ga gewoon eens wat boeken bekijken en blader er doorheen. Er zijn zoveel boeken waaruit je kunt kiezen.
14
Als je hebt gevonden wat bij jou past, krijg jij ook plezier in het lezen!’ wendie@lezenisleuk.com
Dyslexie op de middelbare school Myrthe weet er alles van. Ze zit in de derde klas van het gymnasium. En heeft best veel last van haar dyslexie.
beelden: Despositphotos
Gelukkig zijn er steeds meer leeshulpmiddelen, zoals aangepaste boeken of luisterboeken. Die kun je in de bibliotheek lenen, en soms ook in de bibliotheek op school. Daar zijn ook vaak leesconsu lenten die tips kunnen geven.
myrthe
Handige sites boekenbabbels.nl whyilovethisbook.com makkelijklezenplein.nl/ top-25 superboek.nl yoleo.nl uitgeverijbontekoe.nl
Myrthe: ‘Lange teksten lezen vind ik bijvoorbeeld lastig. En op de middelbare moet je dat vaak doen. Maar ook bijvoor beeld wiskunde is lastig. Want voor de opdrachten moet je heel precies kunnen lezen. Anders maak je de opdracht verkeerd.’ Hulp op school Myrthe: ‘Op de middelbare school heb je ieder uur een andere leerkracht. Die moeten allemaal weten dat je dyslexie
15
myrthe Maak gebruik van handige hulpmiddelen. Er zijn websites waar je teksten in een andere taal kunt laten vertalen. deepl.com is bijvoorbeeld goed. ● Handige programma’s voor het leren van woordjes zijn quizlet.com en wrts.nl ● Kijk op balansdigitaal.nl of dyslexiecentraal.nl voor goede tips. ● Op balansdigitaal.nl staat een handige lijst met vragen die je, samen met je ouders, kunt stellen als je een middelbare school moet kiezen. ●
hebt. En dat je soms hulp nodig hebt. Bij mij op school vergeten sommige leraren weleens om rekening te houden met mijn dyslexie. Daarom is het belangrijk dat je zelfstan dig bent en erom vraagt.’ Myrthe gebruikt ook speciale programma’s die haar boeken en toetsen kunnen voorlezen. Myrthe: ‘Als ik alles zelf moet lezen, gaat het veel te lang zaam. Er zijn verschillende programma’s. Ik gebruik L2S en Read & Write.’
16
Tips van Myrthe: ● Loop je vast? Denk dan niet dat je het niet kan. Probeer praktisch haalbare oplossingen te bedenken. ● Vraag je ouders om je te helpen. ● Zorg dat je andere leerlingen met dyslexie in je klas of op school kent. En wissel goede tips uit. ● Op de meeste middelbare scholen is er een dyslexie coördinator. Ga daar naartoe en vraag hulp. Bijvoorbeeld als je van een leraar niet de hulp krijgt die nodig is. ● Wissel met andere leerlingen samenvattingen uit van wat je moet leren. Dan hoef je niet alles zelf te maken. Soms hebben leraren zelf ook een samenvatting gemaakt. Dit bespaart je veel tijd.
Dyslexiepas Op de meeste middelbare scholen krijgen leerlingen met dyslexie een dyslexiepas. Die kun je gebruiken om aan de leerkracht te laten zien dat jij dyslexie hebt en hulp nodig hebt. Op de dyslexiepas staat welke hulp voor jou nodig is.
Voorbeeld dyslexiepas
iepas Dyslex 20 Eric stus 20 Naam: 1 augu t 3 o b m / t m 19 Bv ber 20 Klas: 3 septem 1 : ig g- en Geld t spellin iten e e m it il r c e erk nde fa n. stverw ensere ak fwerke op tek e n o r e k p Comp k ar-spra r erkstu kst-na ijd voo t e w t a t n r t e e x m •E n, so’s ukken fwerke werkst n ole. r e t van de n • Proe ’s o o c behulp ken s atica r t e m e m m fw a e r ie g m n, pro econo boeke ). ukken. enis en d • Studie (SprintoPlus ie h werkst c s n e e g den. n e ij r e ing b rd wor rslag s e e t softwa v v e le o n t e a g nv delinge kstuk in en. t make • Mon of wer g Smartp pace voor he la e s r ib r e c S ls v Lives Sparkmag a uik van t programma r b e G • e i van h Uitdraa
17
myrthe Maak gebruik van handige hulpmiddelen. Er zijn websites waar je teksten in een andere taal kunt laten vertalen. deepl.com is bijvoorbeeld goed. ● Handige programma’s voor het leren van woordjes zijn quizlet.com en wrts.nl ● Kijk op balansdigitaal.nl of dyslexiecentraal.nl voor goede tips. ● Op balansdigitaal.nl staat een handige lijst met vragen die je, samen met je ouders, kunt stellen als je een middelbare school moet kiezen. ●
hebt. En dat je soms hulp nodig hebt. Bij mij op school vergeten sommige leraren weleens om rekening te houden met mijn dyslexie. Daarom is het belangrijk dat je zelfstan dig bent en erom vraagt.’ Myrthe gebruikt ook speciale programma’s die haar boeken en toetsen kunnen voorlezen. Myrthe: ‘Als ik alles zelf moet lezen, gaat het veel te lang zaam. Er zijn verschillende programma’s. Ik gebruik L2S en Read & Write.’
16
Tips van Myrthe: ● Loop je vast? Denk dan niet dat je het niet kan. Probeer praktisch haalbare oplossingen te bedenken. ● Vraag je ouders om je te helpen. ● Zorg dat je andere leerlingen met dyslexie in je klas of op school kent. En wissel goede tips uit. ● Op de meeste middelbare scholen is er een dyslexie coördinator. Ga daar naartoe en vraag hulp. Bijvoorbeeld als je van een leraar niet de hulp krijgt die nodig is. ● Wissel met andere leerlingen samenvattingen uit van wat je moet leren. Dan hoef je niet alles zelf te maken. Soms hebben leraren zelf ook een samenvatting gemaakt. Dit bespaart je veel tijd.
Dyslexiepas Op de meeste middelbare scholen krijgen leerlingen met dyslexie een dyslexiepas. Die kun je gebruiken om aan de leerkracht te laten zien dat jij dyslexie hebt en hulp nodig hebt. Op de dyslexiepas staat welke hulp voor jou nodig is.
Voorbeeld dyslexiepas
iepas Dyslex 20 Eric stus 20 Naam: 1 augu t 3 o b m / t m 19 Bv ber 20 Klas: 3 septem 1 : ig g- en Geld t spellin iten e e m it il r c e erk nde fa n. stverw ensere ak fwerke op tek e n o r e k p Comp k ar-spra r erkstu kst-na ijd voo t e w t a t n r t e e x m •E n, so’s ukken fwerke werkst n ole. r e t van de n • Proe ’s o o c behulp ken s atica r t e m e m m fw a e r ie g m n, pro econo boeke ). ukken. enis en d • Studie (SprintoPlus ie h werkst c s n e e g den. n e ij r e ing b rd wor rslag s e e t softwa v v e le o n t e a g nv delinge kstuk in en. t make • Mon of wer g Smartp pace voor he la e s r ib r e c S ls v Lives Sparkmag a uik van t programma r b e G • e i van h Uitdraa
17
boekenwurm Uit het boek: Joep - Vette pret (AVI-E3) Er liggen ringen op de bodem. Wie duikt er eentje op?
Als je lezen lastig vindt, kan het fijn zijn om een stripboek te lezen. Omdat er tekeningen bij staan, snap je vaak sneller wat je leest. Michiel van de Vijver heeft al negentien vrolijke stripboeken op AVI-leesniveau gemaakt, speciaal voor kinderen.
Ik! Geen punt.
Michiel: ‘Toen ik zelf leerde lezen, vond ik dat lastig. Vooral de bladzijdes vol tekst en zonder plaatjes. Nu maak ik dus eigenlijk de boeken die ik vroeger zelf graag had willen lezen.’
Dat is de stop!
Speciaal vanwege de dyslexiespecial van BalansKIDS zetten we een nieuwe, langere strip op de website van Balans. (balansdigitaal.nl > ‘strip kijk en lees’.) Veel leesplezier! Meer weten over Michiel van de Vijver en zijn stripboeken? Kijk dan op kijkenlees.nl Tip: los de prijsvraag op de achterkant van deze KIDS op en win een stripboek van Kijk en Lees!
Strip: Michiel van de Vijver
?
Lezen kan altijd leuk zijn! Zeker met de boeken van Kijk en Lees. Een serie grappige stripboeken op AVI leesniveau speciaal voor kinderen die zélf willen lezen. Surf naar kijkenlees.nl Bestel deze boeken op
18
19
boekenwurm Uit het boek: Joep - Vette pret (AVI-E3) Er liggen ringen op de bodem. Wie duikt er eentje op?
Als je lezen lastig vindt, kan het fijn zijn om een stripboek te lezen. Omdat er tekeningen bij staan, snap je vaak sneller wat je leest. Michiel van de Vijver heeft al negentien vrolijke stripboeken op AVI-leesniveau gemaakt, speciaal voor kinderen.
Ik! Geen punt.
Michiel: ‘Toen ik zelf leerde lezen, vond ik dat lastig. Vooral de bladzijdes vol tekst en zonder plaatjes. Nu maak ik dus eigenlijk de boeken die ik vroeger zelf graag had willen lezen.’
Dat is de stop!
Speciaal vanwege de dyslexiespecial van BalansKIDS zetten we een nieuwe, langere strip op de website van Balans. (balansdigitaal.nl > ‘strip kijk en lees’.) Veel leesplezier! Meer weten over Michiel van de Vijver en zijn stripboeken? Kijk dan op kijkenlees.nl Tip: los de prijsvraag op de achterkant van deze KIDS op en win een stripboek van Kijk en Lees!
Strip: Michiel van de Vijver
?
Lezen kan altijd leuk zijn! Zeker met de boeken van Kijk en Lees. Een serie grappige stripboeken op AVI leesniveau speciaal voor kinderen die zélf willen lezen. Surf naar kijkenlees.nl Bestel deze boeken op
18
19
lezen & spellen
beeld: Despositphotos
Wat is dyslexie?
Het begint al een beetje in groep 1 en 2. Maar vanaf groep 3 leer je op school echt lezen en spellen. Sommige kinderen leren het lezen en spellen heel snel. Andere kinderen moeten veel langer oefenen. Dat betekent niet altijd dat je dan dyslexie hebt.
20
Extra hulp Als lezen en spellen heel moei lijk gaat, krijg je eerst extra hulp op school. Je gaat dan extra oefenen in jouw klas. Alleen, of in kleine groepjes met een andere meester of juf. Vaak moet je ook thuis gaan oefenen met lezen. Bij veel kinderen helpt het heel goed, al dat oefenen. Zij gaan, door de extra hulp, steeds verder vooruit met lezen en spellen. Die kinderen hebben dus geen dyslexie. Lastig Maar het kan ook zo zijn, dat je heel hard je best doet en heel veel extra hebt geoefend… en dat het lezen en spellen toch nog steeds heel lastig gaat. Dan heb je misschien dyslexie.
Dat moet eerst worden getest. Daarvoor ga je naar een psycholoog die zich heeft gespecialiseerd in dyslexie. Die gaat opdrachten met je doen. Na afloop hoor je of je dyslexie hebt of niet. Als je wel dyslexie hebt, krijg je een dyslexieverklaring. Dat is een papier waarop officieel staat dat je dyslexie hebt. Vaak krijg je dan ook dyslexie behandeling. Dan ga je oefe ningen doen waardoor je toch beter leert lezen en spellen. Of waardoor je goed leert omgaan met je dyslexie. Lezen Als je dyslexie hebt is technisch lezen moeilijk. Dat betekent dat je hersenen het moeilijk vinden om snel te weten welke woorden en zinnen er staan als je leest. Begrijpend lezen
is weten waar een tekst over gaat, wat belangrijk is en wat bij elkaar hoort. Dat kunnen kinderen met dyslexie net zo goed als andere kinderen. Vooral als de tekst wordt voorgelezen.
Dyslexieweetjes ● Als je vader of moeder of iemand anders in de familie dyslexie heeft, is de kans groter dat jij het ook hebt. ● De aanleg voor dyslexie is erfelijk. ● Dyslexie gaat nooit hele maal over. Ook niet als je heel erg je best doet of als je ouder wordt. Je kunt wel leren om er minder last van te hebben.
13 21
lezen & spellen
beeld: Despositphotos
Wat is dyslexie?
Het begint al een beetje in groep 1 en 2. Maar vanaf groep 3 leer je op school echt lezen en spellen. Sommige kinderen leren het lezen en spellen heel snel. Andere kinderen moeten veel langer oefenen. Dat betekent niet altijd dat je dan dyslexie hebt.
20
Extra hulp Als lezen en spellen heel moei lijk gaat, krijg je eerst extra hulp op school. Je gaat dan extra oefenen in jouw klas. Alleen, of in kleine groepjes met een andere meester of juf. Vaak moet je ook thuis gaan oefenen met lezen. Bij veel kinderen helpt het heel goed, al dat oefenen. Zij gaan, door de extra hulp, steeds verder vooruit met lezen en spellen. Die kinderen hebben dus geen dyslexie. Lastig Maar het kan ook zo zijn, dat je heel hard je best doet en heel veel extra hebt geoefend… en dat het lezen en spellen toch nog steeds heel lastig gaat. Dan heb je misschien dyslexie.
Dat moet eerst worden getest. Daarvoor ga je naar een psycholoog die zich heeft gespecialiseerd in dyslexie. Die gaat opdrachten met je doen. Na afloop hoor je of je dyslexie hebt of niet. Als je wel dyslexie hebt, krijg je een dyslexieverklaring. Dat is een papier waarop officieel staat dat je dyslexie hebt. Vaak krijg je dan ook dyslexie behandeling. Dan ga je oefe ningen doen waardoor je toch beter leert lezen en spellen. Of waardoor je goed leert omgaan met je dyslexie. Lezen Als je dyslexie hebt is technisch lezen moeilijk. Dat betekent dat je hersenen het moeilijk vinden om snel te weten welke woorden en zinnen er staan als je leest. Begrijpend lezen
is weten waar een tekst over gaat, wat belangrijk is en wat bij elkaar hoort. Dat kunnen kinderen met dyslexie net zo goed als andere kinderen. Vooral als de tekst wordt voorgelezen.
Dyslexieweetjes ● Als je vader of moeder of iemand anders in de familie dyslexie heeft, is de kans groter dat jij het ook hebt. ● De aanleg voor dyslexie is erfelijk. ● Dyslexie gaat nooit hele maal over. Ook niet als je heel erg je best doet of als je ouder wordt. Je kunt wel leren om er minder last van te hebben.
13 21
makkelijk lezen plein
Kom ook naar de bieb! Sandra Laigsingh werkt in de nieuwe bibliotheek in Almere. Zij is bibliothecaris en adviseur leeshulpmiddelen. In iedere bibliotheek is er een bibliothecaris. Die geeft extra uitleg en advies over lezen en dyslexie. En weet alles van het Makkelijk Lezen Plein.
22
Wat doet een adviseur leeshulpmiddelen? ‘Ik help kinderen met dyslexie, en hun ouders, zoveel mogelijk met het uitzoeken van geschikte boeken en leeshulpmiddelen in de bibliotheek. Kinderen kunnen al onze boeken en lees hulpmiddelen gratis lenen.’
boeken op een schijfje. Je kunt de snelheid aanpassen, en de toonhoogte. Zo kun je in je eigen tempo luisteren en tege lijkertijd meelezen in het boek. En we hebben bijvoorbeeld gekleurde leeslinialen. Het fijne is dat je in de bieb alles kunt uitproberen!’
Wat voor leeshulpmiddelen kun je lenen in de bibliotheek? ‘We hebben bijvoorbeeld Daisyspelers die je gratis kunt lenen. Daar stop je dan een Daisy-rom in. Dat zijn gesproken
In de bibliotheek heb je ook het Makkelijk Lezen Plein, wat is dat? ‘Daar kun je alle leeshulpmiddelen en boeken vinden die speciaal geschikt zijn voor kinderen en
jongeren die moeite hebben met lezen. Je vindt er ook luister boeken en boeken in het speciale dyslexie-lettertype.’ Heb je nog tips voor kinderen met dyslexie? ‘Ik zie soms dat kinderen met dyslexie onzeker zijn in de bibliotheek. Maar de bibliotheek is er voor iedereen! Dus stel gewoon een vraag als je niet goed weet welke boeken voor jou leuk of geschikt zijn om te lezen. Daar zijn wij voor!’
Een leuk filmpje kijken over dyslexie en de bibliotheek? Kijk op balansdigitaal.nl > zoeken op: ‘film wat heb ik nodig?’
23
makkelijk lezen plein
Kom ook naar de bieb! Sandra Laigsingh werkt in de nieuwe bibliotheek in Almere. Zij is bibliothecaris en adviseur leeshulpmiddelen. In iedere bibliotheek is er een bibliothecaris. Die geeft extra uitleg en advies over lezen en dyslexie. En weet alles van het Makkelijk Lezen Plein.
22
Wat doet een adviseur leeshulpmiddelen? ‘Ik help kinderen met dyslexie, en hun ouders, zoveel mogelijk met het uitzoeken van geschikte boeken en leeshulpmiddelen in de bibliotheek. Kinderen kunnen al onze boeken en lees hulpmiddelen gratis lenen.’
boeken op een schijfje. Je kunt de snelheid aanpassen, en de toonhoogte. Zo kun je in je eigen tempo luisteren en tege lijkertijd meelezen in het boek. En we hebben bijvoorbeeld gekleurde leeslinialen. Het fijne is dat je in de bieb alles kunt uitproberen!’
Wat voor leeshulpmiddelen kun je lenen in de bibliotheek? ‘We hebben bijvoorbeeld Daisyspelers die je gratis kunt lenen. Daar stop je dan een Daisy-rom in. Dat zijn gesproken
In de bibliotheek heb je ook het Makkelijk Lezen Plein, wat is dat? ‘Daar kun je alle leeshulpmiddelen en boeken vinden die speciaal geschikt zijn voor kinderen en
jongeren die moeite hebben met lezen. Je vindt er ook luister boeken en boeken in het speciale dyslexie-lettertype.’ Heb je nog tips voor kinderen met dyslexie? ‘Ik zie soms dat kinderen met dyslexie onzeker zijn in de bibliotheek. Maar de bibliotheek is er voor iedereen! Dus stel gewoon een vraag als je niet goed weet welke boeken voor jou leuk of geschikt zijn om te lezen. Daar zijn wij voor!’
Een leuk filmpje kijken over dyslexie en de bibliotheek? Kijk op balansdigitaal.nl > zoeken op: ‘film wat heb ik nodig?’
23
Rebus
+ -op
+ -b -ef
dolf = z
-rij
-b m=k
+
+ -o -n
-rm
+ beeld: Despositphotos
r=k
24
-p Weet jij de oplossing?
-b
!
Stuur de zin die je hebt gevonden naar kids@balansbabbels.nl Zet je naam, leeftijd en adres in de mail. Onder de goede inzenders verloten we tot eind 2020 elke twee maanden twee stripboeken van Kijk en Lees. Kijk op pagina 18 en 19 voor meer informatie over deze strips.