Globo 38: Staart Europa zich blind op biobrandstoffen? by Oxfam België/Belgique

Globo

Dossier

Kwartaalblad van Oxfam-Solidariteit - nummer 38 - juni 2012

Staart Europa zich blind op biobrandstoffen?

Honger brengt Sahel terug naar af Lees op p. 4 wat aan de basis ligt van de steeds terugkerende voedselcrisissen in West- en Centraal-Afrika.

Vreugde halen uit arbeidsrechten Via activiteiten van CDI leren migrantenarbeiders in Vietnam elkaar ĂŠn hun rechten kennen. Hoe ze dit doen leest u op p. 12-13.

Coverstory Actievoerders protesteren in Brussel tegen de plannen van Europa om de consumptie van biobrandstoffen op te drijven. Voedselzekerheid in het Zuiden staat onder druk.

Inhoud 3

Blikvangers Globo neemt u mee naar Laos, de Sahel, Rio en de zomerfestivals. U komt ook meer te weten over het grote geld, de status van de vrouw, de vermindering van geld voor ontwikkeling en u krijgt inspiratie voor Vaderdag.

Oxfamily Fragmenten uit het dagboek van Oxfam International, Oxfam Ierland, Oxfam GrootBrittanië, Oxfam Nieuw-Zeeland, Oxfam Novib, Oxfam Frankrijk & Oxfam Australië.

Voorwoord

Oxfam, meer dan een sportieve uitdaging

7-11

Dossier

Staart Europa zich blind op biobrandstoffen? • Biobrandstoffen: geen oplossing voor duurzame ontwikkeling • Wat zijn biobrandstoffen • Een stijgende trend op wereldvlak • Een kwestie van schaal • Mozambique, makkelijke prooi voor investeerders

Werken aan ontwikkeling is een proces met valkuilen, koerswijzigingen en lessen die moeten geleerd worden. Precies omdat we in zulke complexe wereld leven, met diverse snelheden en ongelijke kansen, is het een mooie uitdaging om je voor meer rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid in te zetten. Sommige mensen doen het door vrijwilliger te worden, anderen kiezen een alternatieve weg zoals de Occupybeweging. Ze zijn verontwaardigd en stappen even uit het systeem om verandering te bepleiten. Hun aanpak mag dan verschillend zijn, uiteindelijk komen die jongeren op voor dezelfde waarden. Ze pleiten voor een samenleving die gelijke kansen biedt aan iedereen. Ze zijn ook bezig met de duurzaamheid van onze aarde, hét thema van de Rio+20-top in juni 2012.

Elk individu kan een bijdrage leveren. Ik zal bijvoorbeeld deelnemen aan Oxfam Trailwalker in augustus. Dat is een sportieve uitdaging want 100 km stappen in 30 uur is niet vanzelfsprekend. Maar het gaat mij nog meer om de persoonlijke inzet voor een zaak waar je echt in gelooft. Bij de vorige edities was ik een van de medewerkers. Door het contact met de deelnemers gedurende enkele dagen groeide een zekere verbondenheid en vertrouwen dat je samen veel kunt bereiken. Nu onderweg bij de training merk ik het weer. Je komt mensen tegen die je niet kent, met een verschillende achtergrond en uiteenlopende dromen. En je praat over wat je drijft, ook over Oxfam. Dat zet je aan het denken over de betekenis van onze organisatie. Oxfam vervult een veelheid aan rollen: ze biedt financiële steun aan partners en projecten; ze brengt mensen bij elkaar en komt tussen waar dat nodig is; ze stelt haar expertise ter beschikking en kan belangrijke kwesties op het hoogste niveau bepleiten. Omdat we een internationale organisatie zijn, kunnen we het verhaal van de lokale partner naar de regionale, nationale of zelfs internationale context meenemen. En zo kunnen we samen oplossingen bepleiten die voor meerdere niveaus bruikbaar zijn. Meer en meer stellen we vast dat onze meerwaarde vooral in de duurzaamheid van onze aanpak ligt. Dat is de reden waarom we op het lokale vlak willen werken, waar de partner zelf de motor én de garantie van verandering kan zijn. Hij overlegt met de overheid. Waar hij vroeger vooral luisterde, voert hij nu zelf het woord, bepaalt mee de agenda én de conclusies. Hij ziet ook toe op de uitvoering ervan. De wereld is duidelijk in evolutie. De vroegere tegenstelling Noord-Zuid is voor Oxfam minder relevant want overal bots je op onrecht en ongelijkheid. De ‘oude’ machten zoals de Verenigde Staten en Japan hebben aan invloed ingeboet. De Bricsamlanden (*) laten zich niet meer in een hoekje drummen. Er worden ook nieuwe accenten gelegd: op ethiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid, op rechtvaardigheid en een structurele aanpak ook. Oxfam heeft die evolutie al verscheidene jaren in haar werking geïntegreerd. Dat bepaalde onze thema’s en onze aanpak. Neem bijvoorbeeld een land als Laos: sinds mei 2012 bundelt Oxfam-Solidariteit de krachten van andere Oxfams die er met partners samenwerken in één coherent programma. Dat integratieproces verhoogt onze impact en onze efficiëntie. En daardoor groeit het vertrouwen dat onze partners, sympathisanten en donors in onze organisatie stellen. Stefaan Declercq Algemeen secretaris

14 15 16

Zuidgeluid Oxfam-partner CDI & arbeidsrechten in Vietnam Vrijwilliger in de kijker Babette Crouan op Oxfam Trailwalker Tweedehands Nieuws & adressen van onze winkels in Vlaanderen, Brussel en Wallonië 1-2-3 Tijd voor actie…

Globo

Driemaandelijks tijdschrift nr. 38 Tweede trimester 2012 Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel - België tel: +32 (0)2 501 67 00 • fax: +32 (0)2 511 89 19 e-mail: redactie@oxfamsol.be • web: www.oxfamsol.be Verantwoordelijke uitgever: Stefaan Declercq Redactie: Mieke Vandenbussche, Laurent Bourgeois en Julien Lepeer Eindredactie: Chantal Nijssen Werkten mee: Veerle De Craen, Mathilde Derasse, Elena Dikomitis, Stéphane Parmentier, Hindati Simpara Opmaak: José Mangano Cover: Tineke D’haese Art. 4 Wet 8.12.92 – Min. Besluit 18.03.93. Oxfam-Solidariteit vzw, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel, beheert een geautomatiseerd adressenbestand voor het beheer van de relaties met haar donors en sympathisanten. Uw gegevens komen daarin terecht. U heeft het recht al uw gegevens op te vragen en deze te laten wijzigen. Richt uw schriftelijke aanvraag aan Oxfam Schenkersbestand, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel. Oxfam-Solidariteit is geregistreerd onder nummer 000500836 bij het Rijksregister van de Commissie voor Bescherming van de private levenssfeer. De opinies en commentaren van personen en partnerorganisaties in dit tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de standpunten van Oxfam-Solidariteit. Niets uit deze Globo mag overgenomen of gekopieerd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Deze Globo werd gedrukt op gerecycleerd papier, Cyclus Print 90 gr.

(*) De Bricsamlanden zijn: Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika en Mexico.

Globo juni 2012

Geverifieerd milieuzorgsysteem Maatschappelijke zetel: Vier-Windenstraat 60, B-1080 Reg. n° BE-BXL-000021

Blikvangers

Teksten: Laurent Bourgeois, Mieke Vandenbussche • Foto’s: Tineke D’haese

Nieuw wapenhandelverdrag. Een verdwaalde kogel of zwaar geschut? 90 procent van de wapens die illegaal verhandeld worden, zijn op volstrekt wettelijke manier gemaakt en op de markt gebracht. Een verdrag dat de wereldwijde handel in wapens reguleert, is meer dan ooit nodig. Zullen de Verenigde Naties in juli een akkoord sluiten? Meer dan twee jaar namen de voorbereidingen in beslag maar van 2 tot 27 juli komen de VN bijeen om een internationaal wapenhandelverdrag te sluiten. Ze moeten uitvoercriteria vastleggen en overeenstemming vinden over andere belangrijke aspecten zoals de omvang van het verdrag (welke wapens vallen binnen het verdrag) en de controlemechanismen die zullen toezien op de toepassing ervan.

Respect voor de mensenrechten De uitvoercriteria zijn de regels die landen zullen volgen om te bepalen of ze wapens al dan niet uitvoeren. Concreet houdt dit in dat de uitvoer enkel wordt toegestaan naar landen die het internationaal humanitair recht en de mensenrechten niet schenden. De uitvoer zou ook verboden worden wanneer de wapens een conflict dreigen te voeden of wanneer het risico bestaat dat ze niet bij hun oorspronkelijke bestemmeling aankomen. Een krachtdadig verdrag vereist sterke criteria. Nochtans verzetten heel wat landen zich, of ze stellen het objectieve karakter van de

mensenrechten in vraag, uit angst geen wapens meer te kunnen inslaan.

Niet alleen wapens van strijdkrachten Een aantal landen dringt aan om het verdrag te beperken tot de wapens die gebruikt worden bij gevechtsoperaties van de strijdkrachten. Wil het verdrag echt een kans op slagen hebben, dan moet het volgens de Control Armsalliantie (met leden als Oxfam en Amnesty International) ruimer gaan.

Het moet ook handvuurwapens en lichte wapens omvatten, plus munitie en uitrusting, wisselstukken, de wapens die leger en politie gebruiken, en de opleidingen om deze wapens te leren gebruiken.

Rapportering en controle Om de toepassing van het verdrag te garanderen, moet er bovendien een akkoord zijn over de rapporteringsen controleprocedures. Verschillende opties liggen op tafel zoals een verplicht jaarverslag of het aanstellen

Eén Oxfam in Laos

Weg met de das

Op drie mei, in aanwezigheid van Algemeen secretaris Stefaan Declercq, ging voor onze collega’s in Laos een nieuw tijdperk in: voortaan worden de programma’s van alle aanwezige Oxfams er gezamenlijk beheerd.

Doe je vader op 12 juni de das niet om. Geef hem liever een geit!

Sinds begin mei zijn de programma’s van Oxfam Australië, Nederland, Hong Kong en Verenigde Staten er samengebracht onder het beheer van Oxfam-in-België. Deze operatie wil er één enkele beheersstructuur tot stand brengen en is ook aan de gang in alle andere landen waar de 17 Oxfams actief zijn. Laos is het 35ste land waar deze nieuwe structuur in werking is getreden. Doordat alle programma’s en middelen gezamenlijk beheerd worden, is iedere Oxfam in staat meer partners en meer begunstigden te helpen. We kunnen met

één stem campagnes voeren en op een doeltreffender wijze het onrecht in de wereld bestrijden. Aan deze overgang ging de nodige voorbereiding vooraf. Zo werden de bestaande programma’s aan een grondige evaluatie onderworpen. Op basis van de expertise van de verschillende Oxfams in Laos werd vervolgens een gemeenschappelijke strategie uitgetekend voor het land. Deze moet de economische rechtvaardigheid, gender mainstreaming en actief burgerschap stimuleren en de risico’s bij (natuur) rampen beperken via de samenwerking met onze lokale partnerorganisaties. Midden 2013 zou dit proces in alle landen van de wereld waar Oxfam aanwezig is, moeten afgerond zijn.

Geen inspiratie voor Vaderdag? Kies voor een geschenk van Oxfam Pakt Uit, zodat families in nood kunnen werken aan hun toekomst. Een geit, een boom, een hak, een verkeersles, noem maar op. Het geschenkje van uw keuze prijkt op een mooie wenskaart, uw bijdrage zelf gaat naar projecten van Oxfam-Solidariteit en haar partners in het Zuiden.

Zoek en vind het ideale cadeautje voor uw vader op

www.oxfampaktuit.be

van een permanent secretariaat dat over het mandaat en de nodige middelen beschikt om de gegevens uit nationale rapporten te verzamelen en te analyseren en eventuele overtredingen van het verdrag vast te stellen. Er staat heel wat op het spel. Lever uw bijdrage aan het debat: onderteken de onlinepetitie Control Arms en eis dat uw regering mee ijvert voor een sterk en bindend verdrag. www.controlarms.org

Bent u zelf vader en wilt u graag een Oxfam Pakt Uitgeschenk krijgen om uw geluk te delen met andere families in de wereld? Geef uw kinderen dan Oxfampaktuit.be als cadeautip! Ze vinden er vast en zeker het geknipte geschenk.

Globo juni 2012

Blikvangers

Groei met ons mee op de zomerfestivals!

De zon is terug van weggeweest en de eerste zomerfestivals komen eraan. Oxfam-Solidariteit is er ook dit jaar weer bij met haar internationale campagne GROEI. Voedsel. Leven. Aarde. Deze wil ervoor zorgen dat iedereen genoeg te eten heeft. Ook een trouwe festivalganger? Kom dan zeker eens op de Oxfam-stand luisteren naar het echte verhaal over landroof in de landen van het Zuiden. En vergeet vooral niet samen met ons dit groeiend onrecht aan te klagen. Help Oxfam om deze scheve situatie recht te zetten en laat u fotograferen op de Oxfam-stand. U houdt er een mooie foto aan over én ook heel wat concrete ideeën om duurzame familiale landbouw te ondersteunen in het dagelijks leven.

En groei mee in uw eigen achtertuin!

In het kader van deze GROEIcampagne brengt Oxfam ook een assortiment van 13 biozaden op de markt, in samenwerking met Biosano en Bingenheimer Saatgut. Het gaat om zeven groenten, vier kruiden en twee eetbare bloemen. U kunt er uw moestuin of keuken mee opfleuren en tegelijk bijdragen aan het behoud van de biodiversiteit. Doe uzelf een plezier én steun onze campagne. Meer weten over deze acties? Neem een kijkje op www.ikgroeimee.be

U kunt mee GROEI-en op:

5 - 8 juli: Les Ardentes, Luik www.lesardentes.be 6 - 8 juli: LaSemo, Hotton www.lasemo.be 12 - 15 juli: Dour Festival, Dour www.dourfestival.be 22 juli: Gentse Feesten, Gent www.gentsefeesten.be 27 - 29 juli: Sfinks, Boechout www.sfinks.be 3 - 5 augustus: Esperanzah!, Floreffe www.esperanzah.be 3 - 5 augustus: Dranouterfestival, Dranouter www.festivaldranouter.be 16 - 18 augustus: Pukkelpop, Hasselt www.pukkelpop.be

Ontwikkelingshulp kind van de rekening Voor het eerst in 14 jaar neemt de officiële ontwikkelingshulp van de OESO-landen een duik. Met de economische crisis als excuus snoeien heel wat rijke landen in hun budgetten voor ontwikkelingshulp. Een trend die duidelijk zichtbaar is in de cijfers van 2011 die de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) in april uitbracht. Die trend zal zich alleen maar doorzetten, als we zien welke beslissingen Spanje, Nederland, Canada en België reeds genomen hebben voor het lopende jaar.

ontwikkelingslanden is het vaak een kwestie van leven of dood. Tussen 2010 en 2011 daalde de officiële ontwikkelingshulp van de OESOlanden met 3,4 miljard dollar. Om een idee te geven, met dat bedrag zou de helft van alle met aids/hiv besmette kinderen ter wereld een jaar behandeld kunnen worden.

… met een minieme taks

Dat bedrag staat ook in schril contrast met de meer dan 18.000 miljard dollar die op tafel gelegd werd om de financiële sector ter hulp te schieten in de nasleep van de crisis van 2008. “Regeringen hebben toen aangetoond dat ze in staat zijn om snel met aanzienlijke bedragen over de brug te komen”, stelt Stefaan Ontwikkelingshulp is een gemakkelijk Declercq, algemeen secretaris doelwit in tijden van crisis. Slechts van Oxfam-Solidariteit. “De rijke weinig mensen malen erom dat landen moeten hun beloften aan de bezuinigd wordt op ontwikkelingshulp. ontwikkelingslanden nakomen en 0,7 Zij die er de gevolgen van dragen, staan procent van het bruto binnenlands immers niet in het stemhokje. product aan ontwikkelingshulp besteden. Ze moeten ook de financiële Het verschil maken … sector doen bijdragen, bijvoorbeeld door een financiële transactietaks in Het bedrag dat bespaard wordt, te voeren. Dat zou op Europees niveau verzinkt in het niets bij de respectieve tot 57 miljard euro per jaar kunnen uitgaven van de landen in kwestie. opleveren, voor ontwikkeling en voor Maar voor de mensen in de de strijd tegen klimaatverandering.”

Globo juni 2012

De Sahel, niet opnieuw? Net zoals in 2008 en 2010 kijkt de Sahelregio in Westen Centraal-Afrika opnieuw aan tegen een grootschalige voedselcrisis. Hoe komt dit? Eind 2011 lieten de eerste tekenen van droogte en slechte oogsten in de Sahel zich merken. De informatie- en alarmsystemen waarschuwden duidelijk voor een nieuwe voedselcrisis in 2012, met verstrekkende gevolgen voor de kwetsbare gemeenschappen. “De vraag is niet zozeer of een voedselcrisis de Sahel zal treffen, dan wel welke omvang die zal aannemen”, stelde Kristalina Georgieva, Europees Commissaris voor internationale samenwerking en humanitaire hulp, in maart. De aangekondigde crisis is nu een feit, meer dan 15 miljoen mensen in zeven Sahellanden gaan eronder gebukt. Heel wat gemeenschappen hebben hun voedselvoorraden opgebruikt en zijn voor hun overleven aangewezen op hulp van buitenaf. Een gezamenlijk antwoord van de internationale gemeenschap is noodzakelijk om het leven van de getroffen bevolking te beschermen en hun bestaansmiddelen op de lange termijn veilig te stellen.

Meerdere factoren Een combinatie van factoren, zowel conjuncturele als structurele, hebben deze crisis veroorzaakt. De wisselvallige klimaatomstandigheden – droogte, onregelmatige regenval, insectenplagen – en de politieke conflicten die de hele regio destabiliseren, storten structureel kwetsbare bevolkingsgroepen in de crisis. Het feit dat deze mensen arm en kwetsbaar blijven, is een direct gevolg van de ontwikkelingskeuzes die de opeenvolgende regeringen hebben gemaakt, onder invloed van hun internationale partners. Ook de voedselprijzen spelen een hoofdrol in dit rampscenario. Zij liggen gemiddeld 25 tot 50 % boven het gemiddelde van de voorbije vijf jaar en volgens de FAO – de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties – kende de landbouwproductie in de regio een daling van 25% ten opzichte van 2010. De gevolgen zijn makkelijk te voorspellen: meer ondervoeding, uitputting van bestaansmiddelen en goederen, en het ter discussie stellen van de noodzakelijke voorwaarden voor duurzame ontwikkeling die ook rekening houdt met de meest kwetsbare gemeenschappen. We moeten onmiddellijk in actie treden, willen we niet dat meerdere jaren van ontwikkeling zonder meer verloren gaan.

Meer weten: www.oxfamsol.be, Rubriek Noodhulp

Blikvangers

Hoe duurzaam wordt Rio+20? grenzen van wat de aarde aankan. Zelfbeschikking versus Van 20 tot 22 juni komen Streven naar een duurzame samenleeconomie, wie haalt het? heel wat wereldleiders ving, betekent voor Oxfam bouwen aan bijeen in het Braziliaanse Het begrip duurzame ontwikkeling hangt een model waar de sociale, ecologische Rio de Janeiro voor de VN- nauw samen met twee vaststellingen. en economische dimensies geïntegreerd zijn. De economie moet sociale doeleinconferentie over duurzame Ten eerste kan de zorg voor het milieu ontwikkeling. Oxfam vreest niet losgekoppeld worden van het recht den dienen en rekening houden met de grenzen van ons ecosysteem. op ontwikkeling van de arme landen. dat de top een maat voor Bovendien wordt het voortbestaan van niets wordt. 7% rijksten der aarde, onze biosfeer bedreigd door ons mateDe mens leeft boven zijn stand. De levensstijl en consumptiegewoonten van de rijksten zetten een hypotheek op onze veiligheid en welvaart in de toekomst. Twintig jaar na de Aardetop van Rio in 1992 moet ‘Rio+20’ een antwoord bieden op de vraag hoe we deze veiligheid en welvaart kunnen garanderen voor de 9 miljard mensen die de wereld in 2050 zal tellen, met respect voor de ecologische grenzen van onze planeet.

loos verbruik van de natuurlijke rijkdommen. Vandaag overschrijdt de mens al de

de geschiedenis van de CSV geschreven. Voor het eerst konden de overheidsdelegaties het na een ware uitputtingsslag immers niet eens raken over gezamenlijke conclusies rond het prioritaire thema “rurale vrouwen”. Reden? Sommige overheden weigerden het recht van plattelandsvrouwen op reproductieve dienstverlening te erkennen terwijl vooral vrouwen in landelijke gebieden moeilijk toegang hebben tot gezondheidszorg en informatie.

Vrouwenrechten: een bedreiging?

In 2012, tijdens haar 56ste zitting, werd een zwarte bladzijde uit

De Aardetop van ’92 mondde uit in een verklaring met een aantal principes die de internationale milieuwetgeving vorm moesten geven: het recht op ontwikkeling, het principe van ‘de vervuiler betaalt’, de voorzorgsmaatregel en de gedeelde maar gedifferentieerde verantwoordelijkheid. Dit laatste onderstreept de historische verantwoordelijkheid die de ontwik-

Status van de vrouw in een impasse

Elk jaar begin maart blazen overheidsdelegaties en vrouwenorganisaties verzamelen in New York op uitnodiging van de Verenigde Naties. Tijdens de zitting van de Commissie voor de Status van de Vrouw (CSV) wordt de vooruitgang op het vlak van vrouwenrechten en gendergelijkheid geëvalueerd en worden beleidsaanbevelingen geformuleerd.

50% van de uitstoot

De reproductieve rechten van vrouwen worden een steeds groter struikelblok voor een groeiend aantal landen. Deze zien in die rechten een bedreiging voor hun traditionele en morele waarden. Oxfam vindt dit onaanvaardbaar. Het recht van vrouwen op goede zorg rond zwangerschap en bevalling is een fundamenteel mensenrecht. Het is, een basisvoorwaarde voor gendergelijkheid en bovendien is het noodzakelijk om moedersterfte en hiv-aids een halt toe te roepen. Word deel van de facebookgroep Manifest voor Vrouwenrechten en deel uw verontwaardiging! www.vrouwenraad.be

kelde landen dragen in de opwarming van de aarde, de aantasting van de biodiversiteit en het oprukken van de woestijn. Een schokkend cijfer illustreert dit: de 7 procent rijksten der aarde zijn op hun eentje verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde uitstoot van koolstofdioxide! Middenveldorganisaties hebben geen goed oog in de mogelijke uitkomst van Rio+20. De groene economie als centraal thema kiezen, maakt volgens hen duidelijk dat de economische belangen blijven primeren op de sociale en milieuaspecten. In de marge van de officiële vergaderingen organiseren zij daarom een alternatieve volkstop, “top der volkeren” gedoopt, voor sociale en ecologische rechtvaardigheid en voor het behoud van de gemeenschappelijke rijkdommen.

Meer weten: www.vodo.be

Oxfams netwerken en allianties

FAN wil het grote geld niet langer laten ontsnappen Als lid van Financieel Actie Netwerk (FAN) ijvert OxfamSolidariteit voor meer fiscale rechtvaardigheid. Overal ter wereld, ook in België, zijn het vooral de gewone mensen die belastingen betalen. En nieuwe besparingen bedreigen de levenskwaliteit en de bestaanszekerheid van diezelfde mensen. Een eerlijker en socialer aanpak waarbij iedereen werkelijk naar draagkracht bijdraagt, dringt zich op. Sinds 1999 vormt Oxfam samen met andere ngo’s, vakbonden en sociale actiegroepen het FANnetwerk, dat ijvert voor meer fiscale rechtvaardigheid wereldwijd via een rechtvaardig, democratisch en progressief belastingstelsel. Samen met zijn Franstalige tegenhanger, le Réseau pour la Justice Fiscale, voert FAN twee soorten acties om zijn doelstellingen te bereiken. Enerzijds trachten ze het brede publiek bewust te maken door middel van acties, manifestaties, vorming, debatten, een website enzovoort. Anderzijds voeren beide netwerken druk uit op politieke partijen en verkozen politici om wetsvoorstellen in te dienen die in de goede richting gaan.

En met succes. Zo speelde FAN een niet onbelangrijke rol in het stemmen van de Tobintakswet in België. De expertise die het netwerk over de jaren heen heeft opgebouwd, zet het nu volop in op de eis voor meer fiscale rechtvaardigheid wereldwijd. “In dat kader eisen we samen dat de Belgische regering blijft aandringen op de invoering van een Financiële Transactie Taks (FTT), ook wel Robin Hoodtaks genaamd, op Europees en mondiaal niveau”, zegt Leila Bodeux, beleidsmedewerker sociale basisvoorzieningen van Oxfam-Solidariteit. “We voeren daarvoor gezamenlijk actie. Vorig jaar gingen we langs bij toenmalig premier Yves Leterme. En afgelopen mei klopten we opnieuw aan bij onze bewindvoerders. Ditmaal op het kabinet van Steven Vanackere.Voor Oxfam is dit een heel belangrijk actiepunt”, voegt Leila Bodeux nog toe. “Deze taks moet structureel middelen beschikbaar maken voor economische en sociale ontwikkeling in de wereld. En Oxfam pleit ervoor dat deze middelen specifiek worden ingezet om de problemen van armoede en klimaatverandering aan te pakken.” Meer weten: open de schatkistjes en dring binnen in de geheimen van fiscale onrechtvaardigheid op www.hetgrotegeld.be

Globo juni 2012

Oxfamily

Oxfam-Solidariteit maakt deel uit van de grote Oxfam-familie die 17 Oxfams telt en wereldwijd in 92 landen actief is. In elke Globo slaan we het dagboek van enkele Oxfams open…

Wegen op het Europees beleid Oxfam klopt aan bij beleidsmakers in het Noorden met alternatieve voorstellen voor een betere wereld.

ontwikkelingslanden voelbaar zijn. Elke Oxfam legt daarvoor zijn gewicht in de schaal. Daarbovenop heeft Oxfam International wereldwijd 6 kantoren met campagne- en lobbymedewerkers die op het beleid van internationale instellingen proberen te wegen. Twee van die kantoren bevinden zich in Europa: in Brussel en in Genève.

Brussel

Oxfam is niet alleen erg actief in de landen van het Zuiden. De ngo ziet het als haar opdracht om in het Noorden politici en andere beleidsmakers te beïnvloeden wanneer zij beslissingen nemen die ook in

De opdracht van de medewerkers in Brussel is invloed uitoefenen op belangrijke beleidsmakers binnen de Europese Unie. Zo trachten ze ervoor te zorgen dat Europese beleidskeuzes die ook de arme landen treffen een verregaande, positieve impact hebben op het leven van de armste gemeenschappen. Het gaat dan over beleidsdomeinen als voedselzekerheid, klimaatverandering, ontwikkeling en financieel beheer, en het verlenen van humanitaire bijstand aan slachtoffers van conflicten of natuurrampen. Het EU-kantoor werkt nauw samen met de

Afrikaans verjaardagsfeestje Jarige Ierse jongens en meisje kunnen hun verjaardagsgeschenken delen met Afrikaanse kinderen en hun gezin. Ze vragen (een aantal van) hun genodigden geen pakje mee te brengen maar een gift te doen aan Oxfam Ierland. Het feestvarken krijgt dan enkele weken later een Oxfam-pakket met een officieel dankcertificaat, bedankkaartjes en een bundel met doe-activiteiten, puzzels en leuke spelletjes. Fun verzekerd. www.oxfamireland.org

Sociaal museum Aan de overzijde van het Kanaal kunnen voorbijgangers en nieuwsgierige klanten met een smartphone in het verleden van tweedehandsartikelen gaan neuzen. Het verhaal achter de theepot, de jeansrok of het woordenboek Duits moet dit product aantrekkelijker maken. Met dit proefproject hoopt Oxfam Groot-Brittannië de verkoop van haar tweedehandsgamma een extra boost te geven. www.shelflife.oxfam.org.uk

Goede boeken Het principe is eenvoudig: telkens iemand een boek koopt via de website usegoodbooks.com, wordt de volle 100% van de winst gebruikt om via projecten van Oxfam Nieuw Zeeland noodlijdende gemeenschappen te ondersteunen. Een manier om de traditionele barrières tussen commerce en armoedebestrijding neer te halen. www.usegoodbooks.com

Globo juni 2012

8 Europese Oxfams en met gelijkgestemde ngo’s en middenveldorganisaties.

Genève

Het kantoor in Zwitserland richt zijn pijlen voornamelijk op internationale organisaties met hoofdzetel in Genève zoals de conferentie voor handel en ontwikkeling van de Verenigde Naties, het Internationale Rode Kruis en de Wereldgezondheidsorganisatie. Het slaat daarvoor de handen in elkaar met andere middenveldorganisaties die ook in de stad gevestigd zijn. Eén medewerker legt zich voltijds toe op humanitaire kwesties. De anderen doen lobbywerk en bouwen aan allianties rond thema’s als voedselzekerheid en landbouw, toegang tot geneesmiddelen en klimaatverandering. Het lobbywerk bij de Wereldhandelsorganisatie bouwt verder op Oxfams wereldwijde Make Trade Fair-campagne en wil garanderen dat de uitkomst van de Doha-rondes ook de ontwikkelingslanden ten goede komt.

Meer weten? www.oxfam.org

E-motive of het Zuiden in het Noorden Oxfam Novib (Nederland) brengt kennis en kunde uit ontwikkelingslanden naar Nederland, daar waar onze noorderburen verlegen zitten om methodes die burgers stimuleren zelf hun leefomgeving te verbeteren. Ook in ontwikkelingslanden spelen vraagstukken als integratie en wijkaanpak en ze hebben heel wat ervaring met het activeren van burgers. Via E-motive trainen professionals uit die landen hun Nederlandse collega’s in een aanpak die in eigen land succesvol gebleken is. Daar profiteert niet alleen Nederland van, maar ook de professionals uit het Zuiden. Want zij krijgen op die manier meer zelfvertrouwen, naast nieuwe contacten, fondsen en kennis. En het zien van deze geslaagde oplossingen werkt inspirerend, het stelt bovendien het traditionele beeld van ontwikkelingssamenwerking bij. www.oxfamnovib.nl

Kort verhaal met een literair staartje Gelijk, dromen, waarde, mobiliseren, rechtvaardig, delen, wereld, beweging, romantisch, essentieel. In maart daagde Oxfam Frankrijk aspirant-schrijvers uit een novelle van 7.000 tekens neer te pennen waarin deze woorden minstens één keer voorkwamen. Wie in de prijzen viel, kreeg behalve de roem ook een boekenbon die te gelde gemaakt kan worden in een van de drie Oxfam-boekenwinkels in Rijsel en Parijs. www.oxfamfrance.org

Kangoeroerekening Wie een Bendigo Oxfam Australia-bankrekening opent, kan ervoor kiezen afstand te doen van (een deel van) de interest ten voordele van het campagne- en ontwikkelingswerk van Oxfam. Ruim 18.000 Australiërs dragen zo hun steentje bij. www.oxfam.org.au

Dossier

Staart Europa zich blind op biobrandstoffen? De Europese Unie mikt op biobrandstoffen om minder afhankelijk te zijn van de schaarser wordende olie en tegelijk iets te doen aan de klimaatverandering. Bij een evaluatie van haar energiebeleid moet de Unie zeker ook rekening houden met de zware gevolgen van een grootschalige productie voor de landen in het Zuiden. Een massale productie van biobrandstoffen leidt immers tot extreme armoede als gevolg van de toenemende landroof, uitdrijvingen, geweld en voedselonzekerheid. En dan hebben we het nog niet eens over de milieu-impact van een intensieve productie.

Tekst: Julien Lepeer • Foto's: p. 7 Simon Akam/Reuters, p. 9 • Bruno Domingos/Reuters • Ton Rulkens/Oxfam Met dank aan: Stéphane Parmentier, Ton Rulkens en Hindati Simpara, Oxfam-medewerkers.

Globo juni 2012

Dossier

Biobrandstoffen: geen oplossing voor duurzame ontwikkeling Biobrandstoffen? De term duikt sinds een jaar of tien steeds vaker op en staat nu ook op de Europese agenda. De Europese Unie moet tegen het begin van 2013 namelijk een duidelijk beleid ter zake bepalen. Biobrandstoffen werden aangekondigd als “het” economische en ecologische alternatief. We zouden minder afhankelijk zijn van aardolie en tegelijk iets doen aan de klimaatopwarming. Maar hun grootschalige productie roept heel veel vragen op. Om te beginnen ethische vragen, want de productie gaat ten koste van de meest kwetsbare volkeren. Daarna milieuvragen, aangezien “plantaardige brandstoffen” in feite een enorme ecologische voetafdruk hebben. En ten slotte maatschappelijke vragen, omdat het onvermogen om een duurzaam alternatief voor ons energieverbruik te vinden onze manier van leven en onze mobiliteit ter discussie stelt.

Tijd voor een ethische en duurzame keuze Moeten de meest kwetsbare volkeren de rekening betalen van de energieonafhankelijkheid van Europa wat aardolie betreft? De Europese Unie vindt blijkbaar van wel, want haar Richtlijn van 2009 over hernieuwbare energie is zeer duidelijk. Tegen 2020 moet het aandeel van hernieuwbare energie (voornamelijk biobrandstoffen) in het transport tot 10% opgetrokken zijn. Dat is bijna het dubbele van het huidige percentage. En niet alleen Europa mikt op een intensiever gebruik van biobrandstoffen. Alle grootmachten en opkomende landen willen op grote schaal biobrandstoffen produceren of gebruiken. Die trend kan alleen worden omgekeerd als iemand het goede voorbeeld geeft. De EU zou die voorbeeldrol op zich kunnen nemen, want ze mag niet blind zijn voor de dramatische gevolgen van een massaal gebruik van biobrandstoffen. Met het RIO+20 Forum over duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties (zie p. 5) in aantocht, moet het komende Europese debat plaats inruimen voor de problematiek van een ethische, duurzame keuze.

Wat zijn biobrandstoffen? > Biobrandstoffen zijn geproduceerd op basis van producten uit de landbouw (zie de onderstaande infografie voor de productiewijzen). In de literatuur over het onderwerp worden de termen biobrandstof en agrobrandstof vaak door elkaar gebruikt. > “Agro” heeft eigenlijk een ruimere en vooral neutralere betekenis. “Bio” heeft dan weer een positieve bijklank, terwijl deze brandstoffen in feite allesbehalve ecologisch zijn en hun grootschalige productie indruist tegen de ethiek. Toch wordt vooral deze laatste vorm gebruikt. > Er bestaan nu drie generaties biobrandstoffen: • Eerste generatie: op basis van producten uit de voedsellandbouw (bv. maïs, suikerriet). • Tweede generatie: op basis van andere landbouwproducten (bv. jatropha, landbouwafval). • Derde generatie: op basis van algen.

Volgens het Internationaal Agentschap voor Energie (IAE) is de wereldproductie van biobrandstoffen tussen 2000 en 2010 met 625% toegenomen en de stijging zet door. Om haar ambitie van 10% in 2020 te bereiken, zal de Europese Unie haar productie tegen dat jaar moeten verdrievoudigen, zegt het rapport van het IAE. Naar schatting zouden in 2010 zo’n 30 miljoen hectare land gebruikt zijn voor de productie van biobrandstoffen. Tegen 2040 zou dat aldus het IAE naar 100 miljoen hectare evolueren. Nog meer pessimistische bronnen voorspellen dat de oppervlakte in 2020 al 156 miljoen hectare zal bedragen.

“De voedselzekerheid van miljoenen mensen en de voedselsoevereiniteit van tientallen landen komen in het gedrang.”

Met haar wereldwijde campagne GROEI voert Oxfam in de eerste plaats strijd tegen landroof, met name waar dit verband houdt met biobrandstoffen. Vele gezinnen in het Zuiden verliezen van de ene dag op de andere hun toegang tot grond en hun eigendom ten voordele van vooral de landbouwindustrie. Deze landroof, die vaak met geweld gepaard gaat, veroordeelt de boeren tot armoede en honger. Daarom voert Oxfam zowel bij het publiek als bij de besluitvormers campagne opdat het beleid bij het nemen van maatregelen rekening zou houden met dergelijke onrechtvaardige toestanden. Ook in het Zuiden maakt Oxfam zich sterk om de belangen van de lokale bevolking te verdedigen. Deze is nu al het grootste slachtoffer van het beleid voor biobrandstoffen. En zij zal het nog zwaarder te verduren krijgen als Europa voortgaat op de ingeslagen weg. Landroof, uitdrijvingen en geweld tegen de plaatselijke kleine boeren zijn slechts de onmiddellijke gevolgen van de grootschalige productie van biobrandstoffen. Op termijn komen ook de voedselzekerheid van miljoenen mensen en de voedselsoevereiniteit van tientallen landen in het gedrang. Een concreet voorbeeld? Er is 232 kilogram maïs nodig om 50 liter ethanol te produceren. Eén volle brandstoftank komt dus overeen met genoeg calorieën om een kind een jaar lang te voeden... Dat veelzeggende cijfer illustreert het belang van de problematiek.

Een dubbele weerslag op de voeding Hoe kan de ontwikkeling van biobrandstoffen zo gevaarlijk zijn voor de voedselzekerheid? Stéphane Parmentier, een onderzoeker van Oxfam-Solidariteit die het opneemt voor de voedselsoevereiniteit en de toegang tot grond, wijst op twee fundamentele factoren die erg schadelijk zijn voor de plaatselijke bevolking. Enerzijds de snelle stijging en de scherpe schommelingen van de prijzen, anderzijds de beperking van de toegang tot grond en tot eigendom.

Suikers, alcohol of olie? 1 Suikerriet Suikerbiet

Fermentatie Benzinemengsel

Suikers Ethanol

In deze infografie volgen we de productie van biobrandstoffen van de eerste generatie. Afhankelijk van de keten wordt er olie geproduceerd of alcohol via de gisting van suikers of gehydrolyseerd zetmeel.

ETBE

Tarwe, maïs, aardappelen

Zetmeel

Transesterificatie Dieselmengsel Koolzaadolie Zonnebloemolie

Globo juni 2012

Methylesters van plantaardige oliën of biodiesel

Bio-ethanol, op basis van alcohol en bestemd voor benzinemotoren, wordt geproduceerd met suikers uit bijvoorbeeld maïs, tarwe of suikkerriet. Terwijl biodiesel, op basis van plantaardige olie en bestemd voor dieselmotoren, geproduceerd wordt met zonnebloem- of koolzaadolie.

Dossier Voor wat de toegang tot grond en eigendom betreft, vergroot de ontwikkeling van de productie van biobrandstoffen de druk op miljoenen hectaren landbouwgrond in onder meer Afrika, LatijnsAmerika en Azië. Hele gemeenschappen verliezen hun toegang tot natuurlijke hulpbronnen (grond, water, bossen). Ze raken bovendien de toegang tot eigendom kwijt en dus ook de controle over hun bestaansmiddelen. Daardoor wordt hun voedselzekerheid ernstig in het gedrang gebracht en worden ze dieper in de armoede gedrukt. Anderzijds worden plotse prijsstijgingen voor voedsel door de grootschalige productie van biobrandstoffen in de hand gewerkt in de landen die voedsel moeten invoeren om de voedselvoorziening van de bevolking te garanderen. Dit voedsel wordt onbetaalbaar duur en is niet langer beschikbaar voor de armste bevolking. Stéphane Parmentier legt uit: “De prijsstijgingen worden bepaald door de wet van vraag en aanbod. De door het beleid (subsidies en mandaten) gestimuleerde groeiende productie van biobrandstoffen leidt tot een stijging van de wereldwijde vraag naar hun grondstoffen. Omdat het aanbod constant blijft, gaan de prijzen de hoogte in. Zo zal de doelstelling van de EU om tegen 2020 het aandeel van de hernieuwbare energie (voornamelijk biobrandstoffen) in het transport tot 10 % te verhogen, de prijzen van de producten waarvan men biobrandstoffen maakt onvermijdelijk doen stijgen.” “En hoe meer grond men gebruikt om biobrandstoffen te produceren, hoe minder grond er overblijft voor andere teelten, ook die van voedingsgewassen. Het aanbod van bepaalde producten neemt dus af, maar de vraag doet dat niet... Daardoor zullen ook die “verwaarloosde” producten onvermijdelijk duurder worden.” Maar dat is nog geen verklaring voor het abrupte, vluchtige karakter van de prijsstijgingen. Hier is de oorzaak meer technisch van aard en houdt ze verband met het “gebrek aan elasticiteit van de vraag”. In de traditionele economische modellen zullen de prijzen dalen wanneer een toename van het aanbod niet samenvalt met een toename van de vraag. Wanneer de prijzen dalen, zullen de consumenten meer kopen en neemt de vraag dus toe. Vraag en aanbod passen zich aan elkaar aan en de vraag is “elastisch”.

Die logica gaat op voor veel niet-landbouwmarkten maar niet voor de landbouw. In die sector is de vraag immers bijzonder weinig elastisch: de behoefte aan voedsel opdat iedereen zijn honger zou kunnen stillen blijft gelijk, het aanbod doet dat niet. “Wanneer politieke beslissingen, zoals in Europa, de vraag naar biobrandstoffen in de hand werken”, vervolgt Stéphane Parmentier, “neemt het aanbod van voedsel af en wordt het dus duurder. De opwaartse druk wordt constant, zodat prijsdalingen vrijwel onmogelijk zijn. De aanhoudende prijsdruk kan de lont aan het kruitvat steken als de wereldvoorraden bijzonder laag zijn (door droogte, de klimaatverandering), zoals in 2007-2008. In die periode was de massale vraag naar biobrandstoffen de vonk die de prijzen deed exploderen.”

Is het groene glas half vol of half leeg? Vaak worden de ecologische voordelen van biobrandstoffen benadrukt om de grote investeringen in hun verbouwing te rechtvaardigen. Biobrandstoffen vervuilen weliswaar minder dan olie, maar hebben in hun productiefase een erg negatieve milieu-impact. “Overbenutting en uitputting van de bodem, een te hoog waterverbruik en te veel chemische inputs (kunstmest, pesticiden) zijn allemaal rechtstreekse gevolgen van de grootschalige productie die Europa goedkeurt en aanmoedigt”, zegt Stéphane Parmentier. “We hebben hier te maken met een agro-industrieel productietype.” Bovendien betwisten verscheidene studies het positieve effect van de opname van CO2 door de verbouwde planten, dat als een van de grootste “groene” voordelen van biobrandstoffen wordt voorgesteld. Ze tonen zelfs net de omgekeerde impact aan. De grootschalige teelt leidt tot een zoektocht naar nieuwe landbouwgrond en dus tot ontbossing – terwijl net de bossen de belangrijkste C O2-buffers zijn.

Een stijgende trend op wereldvlak 2012 is het beslissende jaar voor Europa, maar ook het beleid van andere grootmachten of opkomende machten zal cruciaal zijn. > Brazilië is het land met de grootste productie van bio-ethanol. Een goudmijn voor buitenlandse en Braziliaanse investeerders die vooral massaal naar Europa en China exporteren. De vraag blijft toenemen, ten koste van een ingrijpende ontbossing en de uitdrijving van lokale bevolkingsgroepen. De autochtone gemeenschappen, de landloze boeren en de kleine boeren zijn dus de grootste slachtoffers van dit “succesverhaal”. > Om minder aardolie te moeten invoeren en hun energieonafhankelijkheid te verzekeren, hebben de Verenigde Staten het Renewable Fuel Standard-programma ingevoerd, dat voorvloeit uit een energiewet van 2005. Ze willen het aandeel van de biobrandstoffen in het vervoer verhogen, naar een volume van 33 miljard liter in 2012 en 158 miljard liter in 2020. Of 2022? > China is wereldwijd een van de grootste investeerders in hernieuwbare energie. Het heeft een tijdlang waterkracht en windkracht boven biobrandstoffen verkozen, maar investeert nu veel in de aankoop van grond in onder meer Maleisië en Indonesië. Tegen 2020 wil het land in zijn burgerluchtvaart 30% biobrandstoffen gebruiken.

Jatropha als wondermiddel? Ton Rulkens, nu projectbeheerder van Oxfam in Mozambique, werkt al sinds

De Europese Richtlijn over hernieuwbare energie aanpassen De negatieve gevolgen van het Europese energiebeleid zijn meer dan eens aangetoond en ze zullen in de toekomst beslist nog veel zwaarder zijn. Zowel de Afrikaanse als de Europese sociale organisaties pleiten er dan ook voor om de doelstelling van 10% hiernieuwbare energie in het transport tegen 2020 te laten vallen. In artikel 17 van de Richtlijn verbindt de Europese Unie zich er trouwens toe om tegen 2012 een eerste rapport voor te stellen over de sociale gevolgen van het gemeenschappelijke beleid rond biobrandstoffen en dit zowel voor de Unie zelf als voor de andere landen. Concreet gaat dit over de voedselprijzen en het eigendomsrecht van grond. Indien nodig moet de EU vervolgens corrigerende maatregelen voorstellen.

Wat doet België? Ook België heeft zijn investeringen in hernieuwbare energie. Verscheidene organisaties waaronder OxfamSolidariteit, SOS-Honger, FIAN en CNCD-11.11.11 voeren een eerste gemeenschappelijk onderzoek naar mogelijke investeringen in biobrandstoffen door Belgische bedrijven. Uit het eerste voorbereidend werk blijkt dat een tiental Belgische bedrijven investeren in Azië en Afrika voor de productie van palmolie, suikerriet en andere gewassen die voor de Belgische markt kunnen getransformeerd worden. Enige waakzaamheid is geboden…

Globo juni 2012

Dossier 1994 in zuidelijk Afrika. Hij ging ernaartoe om als landbouwingenieur de verbouwing van jatropha te bestuderen, een wilde plant die als grondstof voor biobrandstoffen wordt gebruikt. De jatropha (purgeernoot), een weinig bekende plant, werd aangekondigd als een duurzame oplossing voor biobrandstoffen: ze zou erg weinig water nodig hebben, op de armste grond groeien en bijna geen milieuimpact hebben. Ton Rulkens ging in opdracht van een grotendeels door Nederlandse fondsen gefinancierd bedrijf al die wonderlijke voordelen bestuderen. “Ik heb heel snel ontslag genomen”, vertelt hij. “Niet alleen omdat ik het niet eens was met de aanpak van mijn werkgever maar ook omdat de jatropha ons niet verder helpt. De mythen over die plant zijn een na een ontkracht. Ecologisch is de verbouwing van

de jatropha waardeloos, want ze heeft eigenlijk veel water nodig en groeit heel slecht op marginale grond. Bovendien wordt de productie van biobrandstoffen uit jatropha pas rendabel als je ongeveer 50.000 hectare bebouwt. Dat veronderstelt een grootschalige ontbossing. Je hebt er bovendien grote hoeveelheden insecticiden en kunstmest voor nodig, met alle gevolgen vandien voor het milieu. En in tegenstelling met wat de propaganda die je vaak leest beweert, zijn de productiekosten erg hoog, omdat de teelt veel arbeid en veel externe inputs vraagt en je grote oppervlakten moet bewerken.”

Ongelijke machtsverhoudingen De nationale en lokale autoriteiten in Mozambique benadrukken het belang van buitenlandse

investeringen om met name de armoede uit te roeien. Maar investeren in de productie van biobrandstoffen en (nog meer) van voedsel voor de export, leidt tot een landroof die op middellange termijn de voedselzekerheid van miljoenen mensen bedreigt. De machtsverhoudingen tussen de investeerders en de overheden zijn zodanig dat die laatsten de inbreng van buitenlands geld bijna onmogelijk kunnen weigeren. Ook omdat in de praktijk het algemene belang vaak het onderspit moet delven voor het persoonlijke gewin. Ton Rulkens vertelt bijvoorbeeld over de wanpraktijken die de ontwikkeling van Mozambique stokken in de wielen steken: “Ik heb gezien hoe het bedrijf waarvoor ik studies maakte met de stamhoofden onderhandelde. Alles wordt geregeld met alcohol, sigaretten, feesten of geld. De wetten blijven dode letter en niemand denkt aan het belang van de bevolking. Anderzijds zijn sommige boeren blij met de kans op betaald werk. Maar dat is een voordeel op korte termijn. Als er niets verandert, wordt de voedselzekerheid blijvend bedreigd.” Ondanks die heel sombere vooruitzichten is er toch een straaltje hoop: de beslissingen van de wereldmachten kunnen ook een positieve impact hebben. “Europa hanteert bijvoorbeeld alsmaar strengere normen op het vlak van milieu en duurzame ontwikkeling”, zegt Ton Rulkens. “Daardoor zien sommige ondernemers af van de aanleg van nieuwe plantages, omdat ze zoveel CO2 produceren. En ook de verdere bewustmaking van de politici en de opiniemakers in de landen van het Noorden blijft cruciaal.”

De drijvende rol van Europa

“Onderhandelen met de stamhoofden hield in dat het bedrijf alles regelde met alcohol, sigaretten, feesten of geld.”

Zoals we al gezien hebben, is de rol van de grootmachten en vooral Europa vandaag al erg gewichtig en zal deze in de toekomst beslissend zijn voor de volkeren van het Zuiden. De EU mag niet blind zijn voor de gevolgen van haar doelstelling van “10 %” in 2020. Ze zou, we hebben het al gezegd, de toestand van de plaatselijke gemeenschappen in het Zuiden nog kwetsbaarder maken. De impact op de voedselprijzen en op de toegang tot en het gebruik van grond, het ontbreken van ecologische voordelen – of zelfs de negatieve milieu-impact – en de hoge productiekosten zijn allemaal redenen voor de Europese Unie om haar beleid voor biobrandstoffen te herzien.

Alle verhoudingen in acht genomen Hoe sprekend zijn de cijfers in dit dossier eigenlijk. Via enkele vergelijkingen krijgt u alvast een duidelijk beeld: • Een perceel van een hectare is gelijk aan voetbalvelden. • In de Europese Unie beslaat een landbouwbedrijf gemiddeld voetbalvelden. • In West-Afrika baat een landbouwbedrijf gemiddeld tot voetbalvelden uit. • In Sierra Leone investeert een Belgisch bedrijf momenteel in ha of voetbalvelden. • Om de km van Brussel naar Antwerpen af te leggen met bioethanol zijn er kg graan nodig ofwel voldoende calorieën om een persoon gedurende dagen te voeden. Bereken uw verbruik via: www.agrocarb.fr/index-blog.php

64 4

20.000 56

40.000 13

Globo juni 2012

@globecartoon.com

Dossier Mozambique:

Makkelijke prooi voor investeerders De bevolking van Mozambique bestaat voor twee derde uit boeren, vissers, groentetelers, veetelers en kleine handwerklieden. Het land behoort tot de armste ter wereld: 64% van de plattelandsbevolking en 51% van de stedelijke bevolking leeft er onder de armoedegrens. In de krachtsverhoudingen met de buitenlandse politieke en economische actoren speelt het buurland van Zambia en Zimbabwe vrijwel geen rol van betekenis. Zowel de lokale als de nationale verantwoordelijken denken in eerste instantie aan hun individuele belangen op de korte termijn. Tijdens onderhandelingen met buitenlandse investeerders vormen de gemeenschappelijke belangen niet hun allergrootste prioriteit. Dit verklaart dat er steeds meer landroof plaatsvindt, waarbij vooral de lokale bevolking zwaar getroffen wordt.

Boeren samen sterk in Mozambique

UNAC, de federatie van Mozambikaanse boeren, voert een harde strijd om de rechten van de boeren te verdedigen. UNAC is lid van de internationale boerenorganisatie Via Campesina. Ze werkt al geruime tijd met de lokale gemeenschappen en met organisaties van boerinnen en heeft zo een grote deskundigheid kunnen opbouwen. “Oxfam werkt sinds 1999 samen met UNAC om de vorming en omkadering van de boeren te versterken. Maar dat is slechts één van onze doelstellingen”, zegt Ton Rulkens, projectbeheerder in Mozambique. “Als internationale organisatie mikt Oxfam tegelijk ook op de verbetering van de landbouwtechnieken en van de financiering. We ondersteunen de werking van een nationaal en regionaal netwerk van boerenorganisaties. Tot de waslijst van acties die UNAC onderneemt behoort verder ook nog het ontwikkelen en ondersteunen van lobbywerk.”

De investeringen doorgelicht

In 2009 werkte UNAC samen met enkele lokale ngo’s en publiceerde een rapport over buitenlandse investeringen voor de productie van biobrandstoffen in Mozambique. In dit rapport (zie kader) leggen deze ngo’s de werkwijzen bloot van de buitenlandse investeringen in biobrandstoffen, meer bepaald voor de teelt van jatropha. Het rapport toont eveneens aan hoe en waarom de lokale gemeenschappen de eerste slachtoffers zijn van het beleid rond de ontwikkeling van biobrandstoffen in het Noorden en van een open investeringsbeleid in het Zuiden. UNAC rekent erop dat de overheid van Mozambique moedige en resolute beslissingen neemt. Zo verwacht de federatie dat de overheid “haar programma bekend maakt, met haar standpunten en een duidelijke politieke visie op groene energie en biobrandstoffen”. Zij moet “de bestaande grondrechten respecteren” en bovendien “de productie van voedsel voorrang geven op de productie van biobrandstoffen”. “Onze strijd voor de ondersteuning van de boeren in Mozambique moet”, aldus UNAC, “gepaard gaan met een nieuwe kijk op ontwikkeling bij de politiek verantwoordelijken. In het bovenvermelde rapport formuleert de federatie het als volgt:

“De ontwikkeling van ons land en de uitroeiing van de honger zullen enkel verwezenlijkt worden indien de overheid voorrang geeft aan de bevolking en niet aan de “mega-investeringen” die niet het geringste voordeel opleveren voor de inwoners van het land.”

UNAC: 7 redenen voor de stormloop op biobrandstoffen in Mozambique

1. Multinationale bedrijven leggen steeds meer beslag op de productie van biobrandstoffen met puur economische bedoelingen. 2. De natuurlijke rijkdom én de besluitvorming zijn geconcentreerd in de handen van een beperkte Mozambikaanse elite. 3. Landroof is heel makkelijk. 4. Boeren worden uitgebuit. 5. Het verkrijgen van een belangrijke financiering verloopt vlot. 6. Multinationale bedrijven hebben de productie van zaden, meststoffen, pesticiden en genetisch gewijzigde organismen in handen. 7. De corruptie.

UNAC helpt de lokale afdelingen om zich beter te structureren en om hun eigen projecten of lokale doelstellingen te verwezenlijken. Tegelijk wil de federatie uitgroeien tot een sterke beweging die concreet opkomt voor de boeren, die hun visie verdedigt en hun belangen als burgers van de Mozambikaanse samenleving ter harte neemt.

BEZOEK LIGNE &EN LEES

Lees meer over Oxfam-partner UNAC en het volledige rapport over buitenlandse investeringen > www.oxfamsol.be, rubriek Wereldwijd De campagne GROEI. Voedsel. Leven. Aarde. > www.ikgroeimee.be Het Oxfam-rapport ‘Land and power. The growing scandal surrounding the new wave of investments in land’ > www.ikgroeimee.be, rubriek Media & onderzoek Ons dossier over landroof: ‘GROND: niet te koop en niet te huur’ > www.ikgroeimee.be rubriek Media & onderzoek

A LIRE A LIRE

‘Bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen’ > europa.eu > rubriek legislation_summaries > energy ‘Oxfam vraagt herziening Europees beleid biobrandstoffen’ > www.oxfamwereldwinkels.be, rubriek campagne GROEI

A VOIR A VOIR BEKIJK

• filmpje: Glen, Gary & Ross over landroof > www.ikgroeimee.be, rubriek Media & onderzoek, Videos • filmpje The Dark Side of a Green fuel, over landroof en inheemse volkeren, op You Tube

Landroof en honger in Kenia, door Action Aidactivist David Barissa Ringa, www.actionaid.org/nl/nederland

Globo juni 2012

Zuidgeluid

Tekst Elena Dikomitis • Foto’s Tineke D'haese

Rechten geven meer arbeidsvreugde Het liberaliseren van de centrale planeconomie in Vietnam werd in 2007 bekroond met de toetreding van het land tot de Wereldhandelsorganisatie. Sindsdien werden de uitdagingen voor CDI, partner van Oxfam die strijdt voor arbeidsrechten, steeds groter. Doorgedreven competitie, overuren, minimumlonen, het zijn slechts enkele karakteristieken van de Vietnamese privésector, die sinds de toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie (WTO) tegen elke prijs moet meedraaien in het spel van de vrije markt. In de hoofdrol: de arbeiders van de kleding- en schoenenindustrie, twee kernsectoren voor de Vietnamese export. Recente statistieken tonen aan dat dit voor 85% vrouwen zijn, waarvan 90% tussen 20 en 25 jaar oud. Het Vietnamese industrialiseringsproces heeft de voorbije tien jaar tot een continue plattelandsvlucht geleid. De hoge bevolkingsdichtheid, de schaarse hoeveelheid grond en beperkte werkgelegenheid stimuleren vooral jonge, laaggeschoolde vrouwen om een job te zoeken in de boomende industrieën in de stad. De twee grote aantrekkingspolen zijn de provincies rond Hanoi in het noorden en rond Ho Chi Minhstad in het zuiden.

Weinig arbeidsters krijgen een vast contract Ngo Huong, voorzitster van het Vietnamese Center for Development and Integration (CDI), stelt dat de steeds groeiende groep migrantenarbeiders in de industriële gebieden erg vatbaar is voor de schending van de arbeidsrechten. “Vaak kennen ze noch de stads- en fabriekscontext, noch de wetgeving die hen zou moeten beschermen.”

Ngo verduidelijkt dat werkgevers de bestaande arbeidswetgeving over zaken als sociale zekerheid en ziekteverzekering heel gemakkelijk kunnen omzeilen. “De regel zegt dat de werknemer een arbeidscontract van minstens drie maanden moet hebben om door de wetgeving beschermd te kunnen worden. Bijgevolg krijgen heel weinig arbeidsters zo een vast contract te pakken.” Daarenboven zijn er nauwelijks controlemechanismen of kanalen om misbruiken te melden. De enige vakbond in Vietnam, die op de naleving van het arbeidsreglement zou moeten toezien, is op fabrieksniveau afhankelijk van de directie en op nationaal niveau van de overheid. Van autonomie is dus weinig sprake. De arbeiders worden aangemoedigd om zich aan te sluiten bij de vakbond maar doen het zelden omdat ze zich toch niet beschermd voelen”, aldus nog Ngo.

In de slaapzalen groeit de solidariteit Naast de vakbond zijn er nog veel informele netwerken waar migrantenarbeiders wél steun vinden. “Die informele groepen bestaan uit arbeiders van dezelfde regio of familie die in de industriële gebieden samenwonen om kosten te drukken. Ze gaan leningen aan bij elkaar en delen informatie over beschikbare jobs”, vertelt Ngo Huong. “CDI stimuleert die vorm van solidariteit, vooral onder vrouwelijke werknemers. Zij staan bij aankomst in de fabriek in een zwakkere positie omdat hen op het platteland nog minder informatie uit de steden ter oren kwam dan bij de mannen. Ze hebben meer tijd nodig om zich in de nieuwe, stedelijke context te integreren. Daardoor zijn ze kwetsbaarder voor misbruiken door werkgevers zoals langere werkuren, lagere lonen, ongewenste intimiteiten en ontslag wegens zwangerschap.” De alternatieve sociale vangnetten zijn ook nuttig voor zogenaamde

Een vernieuwende aanpak “In april 2011 ging Oxfam-Solidariteit een partnerschap aan met de lokale ngo CDI. We streven immers dezelfde doelstelling na: de leefomstandigheden en de rechten van arbeiders verbeteren. Wat CDI voor ons zo interessant en waardevol maakt, is hun vernieuwende aanpak. Niet via de geijkte wegen maar via vergaderingen in de slaapzalen waar de arbeiders wonen, mobiele juridische consultatiepunten of informatiekiosken in de arbeiderswijken proberen ze informatie en advies tot bij de arbeiders te brengen. Daarvoor werken ze samen met massaorganisaties zoals de advocatenfederatie, de vrouwenunie en vakbonden. Oxfam-Solidariteit steunt die innoverende aanpak. Wij bieden hen extra ondersteuning bij de analyse van de nationale, regionale en globale context, bij gender mainstreaming en bij het uitwisselen van ervaring met andere organisaties.” Joëlle Plumerel, programmabeheerder Zuidoost-Azië voor Oxfam-Solidariteit

Globo juni 2012

Profiel van CDI Wie? Het Center for Development and Integration (CDI) is een Vietnamese ngo die opgericht werd in 2005. Ze is actief in vier regio’s van Noord-Vietnam: de hoofdstad Hanoi, Hai Duong, Vinh Phuc en Bac Ninh. Wat? CDI concentreert zich hoofdzakelijk op de capaciteitsversterking van (migranten)arbeiders in de industriële en landelijke gebieden in Noord-Vietnam zodat zij beter kunnen opkomen voor hun rechten. ‘informele migrantenarbeiders’ die naar de stad komen om allerhande klusjes te doen zonder officieel geregistreerd te zijn. “Die mensen vinden, is een grote uitdaging voor CDI”, zegt Ngo Huong. “Ze vallen niet onder een wet die hen zou moeten beschermen en staan dus nog meer dan andere migrantenarbeiders bloot aan onwaardige werkomstandigheden.”

Wie niet sterk is, moet de krachten bundelen Met de jaren is de organisatie zich steeds meer gaan focussen op arbeidsrechten en in het bijzonder die van migrantenarbeiders. Ngo: “Een van onze belangrijkste doelstellingen is hun capaciteit te versterken om zelf voor hun rechten op te komen. We hebben nu een online forum waar arbeiders met hun vragen terecht kunnen en dat heeft verrassend veel succes. Er zijn al 100.000 vragen en antwoorden op dit forum gepost.” Vandaag is CDI nog steeds de enige Vietnamese ngo die werkt rond arbeidsrechten. “Het is een grote uitdaging om partnerschappen aan te gaan met andere organisaties”, vertelt Ngo Huong. “Omdat het Vietnamees middenveld heel klein is, proberen we voor onze activiteiten coalities te vormen met zogenaamde ‘massaorganisaties’ zoals vrouwengroepen, advocatenverenigingen en de vakbond. Hoewel dat geen ngo’s zijn, is het nuttig voor ons om met hen samen te werken. Lokale autoriteiten geven sneller een vergunning voor onze activiteiten als we de krachten bundelen met de gekende organisaties. Bovendien hebben zij in vele provincies een grote achterban waar wij nuttig gebruik van kunnen maken.” Ngo Huong voegt nog toe dat het moeilijk is om een alliantie aan te gaan met een regionaal of internationaal netwerk. “Ze hebben vaak weinig vertrouwen in Vietnamese ngo’s omdat het algemeen geweten is dat ons middenveld relatief zwak is.”

Informatie verspreidt zich als een lopend vuurtje Omdat arbeidsrechten een heel gevoelig thema vormen in Vietnam, houdt CDI zich bewust gedeisd. “We vermijden grootse campagnes en steken vooral veel energie in ons online forum”, zegt Ngo. Toch proberen we ons op een voorzichtige manier te profileren als schakelorganisatie rond arbeidsrechten.” “We zorgen dat we vertegenwoordigd zijn op vergaderingen van arbeidersnetwerken – waarvan er in sommige gebieden meer dan dertig zijn. We brengen ook informatieve posters, flyers en een folder uit waarin telkens een specifiek onderwerp met betrekking tot arbeidsrechten besproken wordt. De folder wordt op ons forum gepubliceerd en is gratis beschikbaar in onze informatiekiosken, waar arbeiders met hun vragen terechtkunnen. We merken dat die informatie heel snel de ronde doet onder de arbeiders en dus wel degelijk haar doel bereikt.”

Arbeiders onderhandelen zelf met de bazen CDI tracht ook werkgevers te sensibiliseren voor arbeidsrechten en verzamelt daarvoor informatie over gevallen van rechtenschendingen tot dit voldoende materiaal oplevert voor een rapport. Dat wordt vervolgens rondgestuurd naar meerdere werkgevers in de Vietnamese privésector. “Als we rond een specifiek geval veel informatie hebben, moedigen we directe dialoog aan”, vertelt Ngo Huong. “Maar we vermijden zelf te onderhandelen met werkgevers omdat we daar geen mandaat voor hebben. Onze filosofie is trouwens de capaciteit van de werknemers te versterken zodat ze zélf met hun bazen onderhandelen. We kunnen de vakbond wel aanbevelingen bezorgen zodat deze de dialoog mee kan sturen”, aldus nog Ngo. De voorzitster van CDI benadrukt dat de samenwerking met de vakbond cruciaal is en omschrijft die relatie als één van de belangrijkste successen van CDI: “Dankzij onze bewustmakingsacties beseft de vakbond hoe belangrijk capaciteitsversterking van werknemers is. Ook voor de specifieke problemen die vrouwen op het werk ondervinden, is er meer aandacht. Steeds meer arbeiders kennen ons en zijn dankzij onze informatieve publicaties al veel beter op de hoogte van hun rechten dan voordien.”

“Migrantenarbeiders zijn erg vatbaar voor de schending van de arbeidsrechten”

Zuidgeluid

Vrouwelijke arbeidsters komen bijeen om over hun rechten te praten. Ngo Huong is overtuigd dat meerdere kleine stappen vooruit tot een grote verandering op nationaal vlak kunnen leiden. “Het imago van Vietnamese ngo’s opkrikken en bijgevolg vlotter allianties vormen met internationale netwerken, is daarbij cruciaal”, benadrukt ze. “We moeten ervaringen kunnen uitwisselen met anderen.”

Profiel van Vietnam Hoofdstad: Hanoi Inwoners: 91.519.298 Oppervlakte: 331.210 km² Levensverwachting: 72 jaar (België: 79 jaar) Alfabetiseringsgraad: 94 % (België: 99 %) Aandeel per sector in het BBP: • landbouw: 20.5 % • dienstensector: 39.2 % • industrie: 40.2 % Bevolking onder de armoedegrens: 11 %

Waardevoller dan centen Ms. Tran Thi Thanh Tam is 25 jaar en komt uit het arme kustgebied in het noorden van Vietnam. Vier jaar geleden trok ze er weg om in Hanoi aan een betere toekomst te werken. Ze vond er werk als fabrieksarbeidster en deelt samen met 20 anderen een klein huurhuis in een dorp naast de industriezone. “Voor ik aan het project deelnam, wist ik net als de andere arbeiders niet veel over onze rechten. Door met de activiteiten van CDI mee te doen, maakte ik nog heel wat nieuwe vrienden in andere huurhuizen. We vinden de vergaderingen leuk en discussiëren graag over de verscheidene aspecten van arbeidswetten. Het is heel belangrijk voor mij en mijn vrienden. En ik weet nu veel beter waar arbeiders recht op hebben en hoe we ons kunnen beschermen wanneer onze rechten geschonden worden. Ik weet wat het minimumloon bedraagt van arbeiders zoals wij en wat er in ons arbeidscontract moet staan. Dat wil ik dan ook delen met andere fabrieksarbeiders.”

Ze werken immers lange dagen en moeten daarna vaak nog voor hun kinderen zorgen. De meeste twijfelden ook over wat dat project hen zou kunnen opleveren. Ik zei hen het volgende ‘Het levert je waardevollere dingen op dan centen: je krijgt kennis, blijdschap, genegenheid, waardering, sympathie en steun van elkaar.' Geleidelijk aan sloten zich meer mensen aan, dat maakt mij zo blij.”

Leerde zij het project van CDI schoorvoetend kennen, dan ontpopte zij zich ondertussen tot een heuse arbeidersleidster. Ze werkt met een groep van een dertigtal migrantenarbeiders uit 18 verschillende fabrieken. Ze bespreekt hun problemen en kaart ze aan bij de vakbondsvertegenwoordigers. Voor moeilijke kwesties vraagt ze juridische bijstand van het CDI-project. “In het begin is het niet makkelijk om andere arbeiders te overtuigen mee te doen aan de groepsactiviteiten.

“Arbeiders sluiten zich zelden aan bij de vakbond omdat ze zich toch niet beschermd voelen” Globo juni 2012

Vrijwilliger in de kijker Honderden vrijwilligers helpen mee om Oxfam-projecten in Zuid en Noord te realiseren. In elke Globo zetten we hen in de bloemetjes.

Babette

Deze keer wandelen we in het spoor van Babette Crouan (48). Ze stapte zelf verschillende Oxfam Trailwalkers, werkte in het verleden al mee als vrijwilligster en tekent dit jaar opnieuw present.

“

Mijn deelname aan de eerste editie ve rgeet ik nooit. Allen ha dden we het gevoel een buite ngewone menselijke en sp ortieve er varing te dele n. Een gevoel dat me niet meer heeft losgelaten . De gemeenschappe lijke motivatie van deelnemers en vrijwilligers maakt heel wat emoties en solidariteit los. Stappen om te stappen, dat kan iedere en. Maar stappen voor O xfam is een solidaire tocht voor een rechtvaardiger wereld.

Trailwalker in iets over Oxfam ik s la 07 20 In kend. rdic Walking en Op trainingwee or een coach No vo r: uu jaar de 30 in lometer ing. Ik had een de pers. 100 ki geziene uitdag on n wer ven. ee te ik s n al se nd laar en de nodige fo getraind wande en rm vo die te n, een team illigers kennen heel wat vrijw tijd om te traine e w n de er le s sweekend Op de training ij. rd waren als w ee iv ot even gem

“

”

le vrijwilligers. doen voor de ve g ru te ts ie ik ellen zij alles mes wou n dertig uur st da r ee m Na vier deelna e ts. nd dure dag als ’s nach ongeloof lijk. Ge en, zowel over ak m te Wat zij doen, is ijk el og m ailwalker dit evenement or de Oxfam Tr in het werk om s vrijwilliger vo al op lf ze e m Daarom gaf ik in België.

“

”

was rmón in Spanje van Oxfam Inte . m na el de n De Trailwalker r ik aa Trailwalker waa e m or en e de vierde Oxfam di de ik enzen heen voel een tocht Ook over de gr ke band tijdens er st n ee pt he sc t he it: t. rg ite ve solidar inspanning venmenselijke die toch een bo

“

”

“

De kilometers moet je zelf af le ggen maar het geeft om tot he is je team dat je t einde vol te ho de nodige krac uden. Er worde en je houdt er ht n hechte vriend onvergetelijke sc ha he psbanden gesm ri nneringen aan alomtegenwoo eed over. Onder weg rdig. Het verzac is solidariteit ht de pijn van bij de eindmee de in spanning en ve t. rsterkt de vreu gde

”

“

Ze delen water uit, zijn seingever, masseren stram me spieren of verh elpen kleine pijntjes. De vrijwilliger s staan altijd en overal paraat. Ze hebben een aanmoedigend woordje klaar, of een luisteren d oor voor de felle emoties die som s komen bovendrijven.

”

Oxfam Trailwalker betekent voor mij ook “ solidariteit met het Zuiden. Ik vind het heel belangrijk dat we opkomen voor de kleine boeren en ijveren voor een rechtvaardiger wereld waarin onze leefomgeving gerespecteerd wordt.

”

Ook zin om dit solidaire sportevenement als vrijwilliger mee in goede banen te leiden

contacteer Eline Vaninghelandt: elv@oxfamsol.be Meer info op: www.oxfamtrailwalker.be

Tekst Mieke Vandenbussche - Foto’s Tineke D’haese

Globo juni 2012

Ook voor de vijfde editie van Oxfam Trailwalker in België “ ben ik van de partij, ditmaal opnieuw als vrijwilliger. De datum staat met stip genoteerd in mijn agenda. Ik zou het voor geen geld ter wereld willen missen.

”

Tweedehands Rommelmarkt aan zee

Online boeken shoppen

Acht keer per jaar heerst op de parking vóór de Oxfamtweedehandswinkel in Oostende een gezellige drukte. Dan strijken er een 25-tal standhouders neer met tweedehandse spullen, oude voorwerpen en andere curiosa. Verwoede verzamelaars, nieuwsgierige passanten en trouwe rommelmarktgangers halen er hun hartje op.

In andermans boeken is het duister lezen, dat zegt althans de uitdrukking. Met haar tweedehandsboekenwinkels werpt Oxfam hier een ander licht op. En het werkt, ook dankzij een degelijk aanbod op het internet.

Heel wat vrijwilligers van de Oxfam-winkel staan die dagen paraat. Voor de gelegenheid stouwen ze twee garageboxen vol met boeken en kledij aan bodemprijzen. Een ander deel van het team houdt een eetstand open waar ze met eerlijke koffie, thee en fruitsap maar ook soep en hotdogs de innerlijke mens tevreden stellen. En zoals het op een echte rommelmarkt hoort, maakt ook Cathy, de koningin der rommelmarkten, er steeds haar opwachting. In de koningin der badsteden kan wat koninklijke allure nu eenmaal niet ontbreken. Waar? Parking Oxfam-tweedehandswinkel, Torhoutsesteenweg 641 - Oostende Wanneer? Van 9 tot 17 uur op zaterdag 9 juni, 14 juli, 11 augustus, 8 september en 13 oktober

Bibliofielen op zoek naar mooie exemplaren die ook hun boekenkast de nodige uitstraling moeten geven, kunnen hun boekje te buiten gaan in onze webwinkel op abebooks.com. U vindt er het betere werk en stoot er af en toe op een echt pareltje. Boekenliefhebbers die aan de lopende band pockets zonder meer verslinden, zijn beter af in de Oxfamotheek op eBay.be. Elke dag plaats een vrijwilliger er om en bij de 1.000 romans in de virtuele rekken voor 1 euro of minder. Klik door naar beide e-shops op www.oxfamsol.be/shops

Depot Brussel verwerkt 53 ton goederen in 3 weken Net als de voorbije 20 jaar sleepte Oxfam opnieuw een driejarencontract in de wacht bij de Europese Commissie. Daarmee verbinden we ons ertoe al hun afgeschreven kantoormeubilair en informaticamateriaal af te nemen. Dit brengt letterlijk tonnen werk met zich mee: afbreken, ophalen, sorteren en snel beslissen wat er met welk materiaal moet gebeuren. Het team van ons centraal depot in Brussel haalt dan ook meer dan eens een waar huzarenstukje uit. Zo kregen ze recent 53 ton goederen te verwerken in 3 weken. Een fikse klus waar ze met brio in slaagden. Het ging in het totaal om 2.246 stuks waaronder een complete speeltuin. Met het bruikbare materiaal bevoorraden we ons winkelnetwerk, we plaatsen een deel op eBay en we helpen vzw’s en startende ondernemers aan kantoormeubelen tegen gunstige prijzen.

Meer info via onze website: www.oxfamsol.be/shops

Oxfam tweedehandswinkels In deze winkels kan u ook terecht voor informatie over de campagnes en de Noord-Zuidacties van Oxfam-Solidariteit en haar partners.

www.oxfamsol.be/shops Vlaanderen

BRUSSEL

• • • • • • • • • •

• Brussel: Vlaamsesteenweg 102-104, 1000 Brussel 02/522 40 70 - ma: 15-18u, di t/m za: 11-18u kleding vintage, brocante, boeken • Brussel: Hoogstraat 243, 1000 Brussel - 02/502 39 59 di t/m za: 10-17u, zo: 11-18u - kleding, brocante * Brussel: Kartuizersstraat 37, 1000 Brussel - 02/502 30 03 di t/m za: 11-18u - Oxfam Kids: kleding, accessoires voor kinderen • Brussel: Brabançonnelaan 133, 1000 Brussel - 02/732 72 68 di t/m za: 9-14u30 - kleding, brocante, boeken • Brussel: Vossenstraat 19, 1000 Brussel di t/m za: 10-18u - herenkleding en accessoires • Elsene: Elsensesteenweg 254, 1050 Elsene - 02/648 58 42 ma t/m za: 10-18u - Bookshop • Elsene: Elsensesteenweg 252, 1050 Elsene - 02/647 48 51 di t/m za: 10-18u - computers • Etterbeek: Waversteenweg 295, 1040 Etterbeek 02/640 09 25 - ma : 14-18u, di t/m vr: 11-18u, za: 10-14u - kleding, boeken, brocante • Molenbeek: Dubois-Thornstraat 105, 1080 Molenbeek 02/411 45 53 - ma t/m za: 10-18u - kleding, brocante, boeken, computers, kantoormeubilair • Schaarbeek: Lambermontlaan 47, 1030 Schaarbeek 02/215 05 11 - di t/m vr: 10-18u - kleding, boeken, brocante • Ukkel: Vanderkinderestraat 248, 1180 Ukkel 02/344 98 78 - ma t/m za: 10-18u - Bookshop • Vorst: Neerstallesteenweg 66, 1190 Vorst - 02/332 59 91 ma t/m za: 10-17u30 - kleding

Antwerpen: Sint-Jacobsmarkt 84, 2000 Antwerpen 03/227 44 82 - ma t/m za: 10-18u - Bookshop Antwerpen: Brederodestraat 27, 2018 Antwerpen 03/238 24 60 - di t/m za: 10-18u - Oxfam Boutique: kleding, brocante, boeken Brugge: Leopold II-laan 19, 8000 Brugge - 050/31 04 51 di t/m za: 10-17u30 - kleding, brocante, boeken, computers Gent: Sint-Amandstraat 16, 9000 Gent - 09/233 42 13 ma t/m za: 10-18u - Bookshop Gent: Bij Sint-Jacobs 12, 9000 Gent - 09/223 13 53 di t/m za: 10-18u, zo: 10-13u - Vintage (kleding) Knokke-Heist: Kerkstraat 47, 8301 Knokke-Heist 050/51 04 51 - di t/m za: 10-12u, 14-17u30 kleding, boeken, computers, brocante. Tevens Oxfam-Wereldwinkel. Kortrijk: Budastraat 21, 8500 Kortrijk - 056/31 26 22 ma t/m do: 14u-18u, vr en za: 10u-18u - Bookshop Mechelen: O.L. Vrouwestraat 53, 2800 Mechelen 015/43 67 10 - di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u kleding, brocante, boeken Oostende: Torhoutsesteenweg 641, 8400 Oostende 059/51 87 78 - di t/m za: 10-18u - kleding, brocante, boeken, computers Sint-Niklaas: Ankerstraat 44, 9100 Sint-Niklaas 03/776 72 59 - di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u - kleding, brocante, boeken, computers • Wilrijk: Jules Moretuslei 157, 2610 Wilrijk - 03/828 83 33 di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u - kleding, brocante, boeken, computers

Wallonië • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Ans: Rue de l’Yser 185A, 4430 Ans - 04/371 20 44 di t/m za: 10-18u - kleding, brocante, computers Bergen: Rue de la Clé 37 - 7000 Bergen - 065/84 75 04 di t/m za: 10-18u - computers, boeken Charleroi: Rue du Grand Central 4, 6000 Charleroi 071/31 37 76 - di t/m vr: 11-18u, za: 10-15u - computers Charleroi: Rue du Collège 19, 6000 Charleroi - 071/31 65 85 ma t/m za: 10-17u30 - kleding, brocante, boeken Charleroi: Avenue de Waterloo 41, 6000 Charleroi 071/70 00 43 - ma t/m za: 10-17u45 - kleding, brocante, boeken Ciney: Rue St. Gilles 61, 5590 Ciney - 083/67 85 04 ma t/m za: 10-18u - kleding, brocante, boeken, computers Dinant: Rue Grande 61, 5500 Dinant - 082/66 68 50 di t/m za: 10-18u - boeken, computers Herstal: Rue Grande Foxhalle 99, 4040 Herstal 04/240 08 01 - ma: 12-16u45, di t/m vr: 10-16u45, za: 12-16u (juli/augustus: gesloten) kleding, brocante, boeken, computers Herstal: Avenue Louis De Brouckère 15/2, 4040 Herstal woe t/m za: 10-15u - kleding Luik: Rue de la Casquette 19b, 4000 Luik - 04/223 27 87 ma t/m vr: 10-17u (zomer:18u) - za: 12-17u (zomer 17u30) kleding, brocante, boeken Luik: Rue St Séverin 117, 4000 Luik - 04/221 49 58 ma t/m vr: 10-17u, za: 11-16u - kleding, brocante, boeken Luik: Rue Puits-en-sock 137, 4020 Luik - 04/341 18 00 ma t/m za: 10-17u - kleding Luik: Rue St. Gilles 29, 4000 Luik - 04/222 24 42 ma t/m vr: 10-17u30 (zomer 18u) za: 10-17u - Bookshop Marcinelle: Chée de Philippeville 290/292, 6001 Marcinelle 071/27 86 90 - ma t/m za: 10-18u - kleding, brocante, boeken, computers Namen: Chée de Louvain 5, 5000 Namen - 081/22 22 22 ma t/m vr: 11-17u, za: 10-15u - kleding, brocante, boeken, computers, kantoormeubilair Namen: Av de la Plante 27, 5000 Namen - 081/26 28 38 di t/m vr: 11-18u, za: 10-15u - computers Namen: Bas de la Place 12-14, 5000 Namen - 081/22 91 22 ma t/m za: 9u30-18u - Bookshop Nijvel: Naamsestraat 36, 1400 Nijvel - 067/77 34 85 ma t/m za: 10-18u - kleding, brocante, boeken, computers Seraing: Rue de la Baume 250, 4100 Seraing - 04/337 29 58 ma t/m vr: 9u45-16u45, za 11 - 16u (behalve juli, augustus) - kleding

Globo juni 2012

... Tijd voor actie…

Zonder vrijwilligers geen Oxfam Trailwalker! Tijdens Oxfam Trailwalker stappen 1.000 deelnemers 100 kilometer tegen honger en onrecht. Zin om te helpen bij de bewegwijzering, de bevoorrading of de aanmoedigingen onderweg? Schrijf dan in als vrijwilliger!

Ook masseurs, artsen of verplegers en elektriciens zijn welkom op 25 en 26 augustus in de Hoge Venen! Inschrijven via: elv@oxfamsol.be 02 501 67 33

Landroof,

dat pik ik niet! Ook deze zomer moet 1 op 7 mensen elke dag met een lege maag naar bed. Oxfam bindt de strijd aan tegen honger en landroof.

Elke zomerdag, een actiedag!

• ga tijdens festivals op de foto tegen landroof • niet op een festival? Bekijk de foto’s op www.facebook.com/ oxfamsol en schiet zelf in actie via www.ikgroeimee.be

Info: www.oxfamtrailwalker.be

One Day for Oxfemmes in Gent Op 22 juli bouwt Oxfam een uniek feestje voor vrouwen. En de mannen, die doen mee! Want XX en XY gaan voor een andere wereld, mét respect voor vrouwenrechten.

One Day bestaat 10 jaar

De beste Belgische vrouwelijke artiesten vieren dit samen als Oxfemmes op het podium bij Sint-Jacobs. 22 juli: tijd voor fun, muziek en actie met Oxfemmes op de Gentse Feesten. www.oxfamsol.be/oxfemmes