Globo 44 - Ontwikkeling is een evenwichtoefening by Oxfam België/Belgique

kwartaalblad van oxfam-solidariteit - december 2013 - nummer 44

Tyfoon Haiyan

Help de slachtoffers > Zie p. 16

dossier

ontwikkeling

is een evenwichtoefening Bezuinigen in Europa

Koffieboeren in DR Congo

Tot 25 miljoen nieuwe armen

Solidariteit zorgt voor "straffe" koffie

Pagina 5

Pagina 12

coverstory Beatrice Quayee, 35, plant rijst in de moeraslanden van River Gee, Liberia. Ze gebruikt een rijstsoort die snel rijp is zodat zij drie keer kan oogsten. Vroeger, toen ze aan terrasbouw deed in de heuvels, moest ze nog zelf rijst kopen.

inhoud

blikvangers

Oxfamily

dossier

©Kieran Doherty/Oxfam

voorwoord

Win-win is niet genoeg

De bittere nasmaak van frisdrank. Syrische vluchtelingen op drijfzand. Koepelorganisatie 11.11.11 komt op voor eerlijke herverdeling. Tips voor duurzame eindejaarscadeaus. Het Europees bezuinigingsbeleid creëert armoede. Cuba na orkaan Sandy. En leerkrachten oefenen om de Noordzuidproblematiek in de klas te brengen.

Schenk een geit voor elke gelegengeit. Solidariteit via een workshop Engels, met een vluchtelingentent in de Schotse winkelstraat of via een Oxfam-versie van Hello Kitty.

(In)coherentie, ontwikkeling uit balans

et was een koude decemberavond en ik zat thuis in Antwerpen in mijn zetel toen de telefoon ging. Wat algemeen secretaris Stefaan Declercq, me toen vroeg, is sinds deze zomer realiteit: ik heb de eer om voorzitter te mogen zijn van de geweldige organisatie die ‘Oxfam-Solidariteit’ heet.

In de loop van mijn vele jaren in de ontwikkelingssamenwerking, op federaal én Europees niveau, heb ik veel respect gekregen voor het etiket ‘Oxfam’. Wat van Oxfam komt, schuiven beleidsmakers niet zomaar aan de kant. Zowel op de kabinetten als in de coulissen van de EU heeft het onderzoeks- en lobbywerk van Oxfam een uitstekende reputatie. Bovendien hebben we een beweging achter ons om trots op te zijn. In België is Oxfam, met dank aan onze winkels, ingeplant op bijna elke straathoek. De potentiële kracht van dat netwerk is gigantisch. Dat geeft Oxfam meer dan één streepje voor op vele anderen en die kracht moeten we koesteren. Dat is precies waar ik als voorzitter voor de komende periode onze grootste uitdaging zie: het bewaren, consolideren en verder uitbouwen van dat kwaliteitslabel én dat netwerk, in België en in de wereld. Laten we wel wezen: de voortekenen zijn niet meteen gunstig. De officiële ontwikkelingshulp wordt minder relevant. Enerzijds omdat die in absolute termen daalt, anderzijds omdat er tal van andere (f)actoren opduiken die in hetzelfde vaarwater zitten. Buitenlandse investeringen, wereldhandel, de mega-deals van China en Brazilië in Afrika of de fondsen van de Gates Foundation, Mo Ibrahim of andere Warren Buffetts… Ze overvleugelen het Westerse geld voor ontwikkelingshulp met gemak. De officiële ontwikkelingshulp van de OESO-landen staat meer dan ooit onder druk. Hoe groter de verwevenheid van uiteenlopende belangen is in een steeds meer geglobaliseerde wereld, des te belangrijker wordt coherentie: zorgen dat beslissingen op vlak van pakweg handel, wetenschap, economie of milieu de doelstellingen van de ontwikkelingssamenwerking niet tegenwerken. Het thema is ‘hot’, maar met het debat is iets vreemds aan de hand. Beleidscoherentie wordt nogal eens gedefinieerd als “alle beleidssectoren op elkaar afstemmen in de zoektocht naar een gemeenschappelijke win-win”. Dit schijnbaar vriendelijke doel is misleidend en vals. Het leeuwendeel van de samenwerkingen tussen twee partners met ongelijke middelen – nochtans vaak verkocht als ‘synergie’ – mondt uit in een transfer van middelen en mogelijkheden van de zwakkere naar de sterkere partner. Dat zie je in het voetbal, in het bedrijfsleven en uiteraard ook in de politiek. Als ontwikkelingssamenwerking in bad gaat met handel en economie om de gemeenschappelijke win-win te zoeken, dan komen we met lege handen terug. Daarom moet beleidscoherentie noodzakelijkerwijs ‘beleidscoherentie voor ontwikkeling’ zijn: dit betekent elke beslissing op een ander domein aftoetsen aan en evalueren op zijn effect voor ontwikkeling. Het is niet aan Ontwikkelingssamenwerking om hierin compromissen te maken, want die gaan ten koste van het Zuiden. Het zal mij een eer en een genoegen zijn om daar vanuit het bestuur van Oxfam mee over te waken, zodat we, ondersteund door sterk beleidswerk en een dito beweging, onze rol ten volle kunnen blijven spelen. Morgen, overmorgen en alle dagen daarna.

• Het woord is aan de kleine boeren • Beleidsprincipes en centen • Geneesmiddelen, eigen belang primeert • Bimkom ondersteunt Palestijns woonrecht

zuidgeluid

vrijwilliger in de kijker

tweedehands

tijd voor actie…

RAEK: koffieboeren uit Zuid-Kivu produceren straffe koffie!

Ivo Laforce tussen tweedehandswinkel en inzamelactie met e5 mode.

Vierde winkel in de sinjorenstad en vrijwilligers zetten het GROEI-menu in de kijker.

Vrijwilliger worden, cadeautjes kopen en helpen na tyfoon Haiyan in de Filipijnen.

Globo

Driemaandelijks tijdschrift nr. 44 * Vierde kwartaal 2013 Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel * België Tel.: +32 (0)2 501 67 00 * Fax: +32 (0)2 511 89 19 e-mail : globo@oxfamsol.be * Globo online : www.oxfamsol.be/medias Verantwoordelijke uitgever: Stefaan Declercq • Redactie: Esther Favre-Felix, Wouter Fransen, Julien Lepeer, Mieke Vandenbussche • Eindredactie en coördinatie: Chantal Nijssen Werkten mee: Bart Holsters Opmaak: José Mangano • Fotografie: Tineke D’haese Art. 4 Wet 8.12.92 – Min. Besluit 18. 03. 93. Oxfam-Solidariteit vzw, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel, beheert een geautomatiseerd adressenbestand voor de relatie met haar donors en sympathisanten. Uw gegevens komen daarin terecht. U heeft het recht uw gegevens op te vragen en te laten wijzigen. Richt uw schriftelijke aanvraag aan: Oxfam Schenkersbestand, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel. Oxfam-Solidariteit is geregistreerd onder nummer 000500836 bij het Rijksregister van de Commissie voor de Bescherming van de private levenssfeer. De opinies en commentaren van personen en partnerorganisaties in dit tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de standpunten van Oxfam-Solidariteit.

Guido Van Hecken Voorzitter Oxfam-Solidariteit

Niets uit deze Globo mag overgenomen of gekopieerd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Deze Globo wordt gedrukt op gerecycleerd papier, Cyclus Print 90 gr. Geverifieerd milieuzorgsysteem Maatschappelijke zetel: Vier-Windenstraat 60, B-1080 Brussel Reg. Nr BE-BXL-000021

globo • december 2013

Blikvangers

TeKSTEN: Esther Favre-Felix, Chantal Nijssen en Mieke Vandenbussche • FOTO’S: Tineke D’haese

De bittere nasmaak van frisdrank Wist je dat de suiker in je frisdrank vaak afkomstig is van grond waarvan boeren verjaagd werden? Zij raakten alles kwijt en lijden honger. Jij kan iets doen.

oordat de wereldvraag naar suiker toeneemt, is er ook meer land nodig om die te telen. Coca-Cola en PepsiCo kopen hun suiker onder andere op in Brazilië en Cambodja. Via grondig onderzoek ontdekte Oxfam dat hun toeleveranciers in die landen vaak arme boeren van hun land gooien zonder enige compensatie of respect voor hun rechten. Ook Associated British Foods – één van de tien grootste voedingsbedrijven en tegelijk ook de grootste suikerproducent in Afrika – wordt gelinkt aan onopgeloste landconflicten.

Suiker: niet enkel zoet De 24-jarige Edilza Duarte is moeder van twee en leeft in Ponta Porã, Mato Grosso do Sul (Brazilië). Zo’n 40 jaar geleden werden zij en de leden van de Jatayvary-gemeenschap van hun grond gejaagd. Daar groeit nu overal rietsuiker. Waar ze eeuwenlang gingen jagen en vissen, bevinden zich nu grote rietsuikerfabrieken. Gevolg is dat Edilza en haar kinderen honger lijden. Ze vinden geen voedsel meer zoals vroeger en hebben ook zware gezondheidsproblemen. “Ze besproeien de velden en als de wind in onze richting waait, voel je het vergif dat je inademt. Als het regent,

Edilza Duarte van de Jatayvary-gemeenschap: “Eerst verloren we onze grond, nu lijden we honger.”

vloeit het water naar de rivier waar we ons wassen en ook ons drinkwater vandaan halen. Het vergif verspreidt zich en mensen worden ziek. Kinderen krijgen diarree en huidinfecties”, zegt Edilza. “Ze moeten hiermee stoppen. Ze hebben onze levens al genoeg verwoest. We moeten ons land terug krijgen, zodat we ons eigen voedsel weer kunnen verbouwen en voldoende te eten hebben.” De suikerindustrie verbergt een bitterzoete waarheid: landroof. Het

Nultolerantie graag • Coca-Cola, wereldwijd de grootste opkoper van suiker, controleert 25% van de frisdrankenmarkt met merken als Sprite, Fanta en Minute Maid. • PepsiCo controleert 18% van de markt en produceert o.a. Pepsi, Tropicana en Lipton Tea. • Associated British Foods brengt o.a. Twinings en Ovomaltine op de markt én is wereldwijd de tweede grootste suikerproducent.

Oxfams Behind the Brand-evaluatie liet zien dat elk van de drie bedrijven zwak scoort. In oktober riepen we Coca-Cola, PepsiCo en Associated British Foods al op om landroof te weren uit hun toeleveringsketen. Coca-Cola reageerde en engageerde zich om voortaan nultolerantie inzake landroof toe te passen.

gebeurt niet alleen in Brazilië. In landen als Cambodja voeren families dezelfde strijd voor hun grond. Wereldwijd vertegenwoordigt de suikerhandel ongeveer 47 miljard dollar. Vorig jaar werd er in totaal 176 miljoen ton suiker geproduceerd. Meer dan de helft daarvan ging naar de voedings- en drankenindustrie. Er wordt voorspeld dat de suikerproductie tegen 2020 met 25% zal toenemen.

Als de consument protesteert Gezondheidsdeskundigen vinden onze groeiende drang naar suiker alarmerend. Oxfam wijst met haar Behind the Brands-campagne op een ander probleem dat tot nu toe niet onderkend werd: de suikerhandel draagt bij tot steeds meer gevallen van landroof en geschillen. 31 miljoen hectare of de volledige oppervlakte van Italië is nu al in gebruik om suiker voor ons te produceren. En die grond bevindt zich grotendeels in ontwikkelingslanden. Landroof is een zeer groot probleem voor lokale gemeenschappen. Volgens de Behind the Brands-

campagne van Oxfam voeren de grootste tien voedings- en drankbedrijven geen efficiënt beleid om landroof en geschillen binnen hun toeleveringsketen te stoppen. Bert Dhondt, diensthoofd campagne bij Oxfam-Solidariteit: “Als consument verwacht je veel beter. Wij kunnen samen een boodschap sturen naar deze bedrijven om landroof te stoppen. Met de macht die zij hebben, kunnen zij de regeringen en de voedingsindustrie stimuleren om landrechten te respecteren.”

Teken de petitie Vraag dat PepsiCo en Associated British Foods hun producten landroofvrij maken.

www.ikgroeimee.be

ABF

is de grootste suikerproducent in Afrika

PEPSICO

controleert 18% van de frisdrankmarkt in de wereld

50.000 lege chocopotten

410 ton kleding

270 Trailwalkerteams

werden in de Oxfam-Wereldwinkels ingeruild voor een eerlijke pot choco tijdens de Week van de Fair Trade.

bracht onze inzamelactie met e5 mode in september op. Bedankt!

zamelden 545.533 euro in. Bedankt. Nieuwe afspraak op 30 en 31 augustus 2014.

december 2013 • globo

Blikvangers

Vluchtelingen op drijfzand Oxfam en Onderzoekscentrum voor Gendergelijkheid ABAAD onderzochten hoe genderkwesties bij Syrische vluchtelingen in Libanon voor extra stress zorgen.

eer dan 2 miljoen vluchtelingen moesten hun land verlaten als gevolg van de crisis en ongeveer een miljoen Syriërs zocht zijn toevlucht in Libanon. Dit zorgde voor bijkomende spanningen binnen de gemeenschappen, zoals blijkt uit het rapport ‘Shifting Sands’. Mannen en vrouwen kregen een nieuwe rol met andere verantwoordelijkheden, die vaak botsen met hun sociale tradities.

De crisis treft mannen en vrouwen In de vluchtelingenkampen lukt het de Syrische vrouwen en mannen niet te leven als voorheen. Huishoudelijke taken kosten de vrouwen veel meer moeite in de vaak zeer slechte leefomstandigheden; ze

Pour en savoir plus ou faire un don dans le cadre de l’appel pour la Syrie : www.1212.be

netwerken & allianties

ervaren ook een gevoel van onveiligheid. De mannen hebben niets om handen, ze kunnen hun gezin niet beschermen of voor een inkomen zorgen. Hun sociale tradities zijn verstoord. Dit tast het zelfvertrouwen en het welbevinden aan en zorgt voor grote spanningen. Beide groepen ervaren de crisis op een andere manier en dat is belangrijk om weten voor de humanitaire hulpverleners. Het aspect gender mag niet vergeten worden. Zo moeten zij er bijvoorbeeld goed over waken dat zowel vrouwen als mannen hulp krijgen en gehoord worden.

Oxfam steunt Syrische vluchtelingen Behalve medewerking voor dit onderzoek biedt Oxfam ook hulp aan de Syrische vluchtelingen in Libanon, Jordanië en Syrië. We zorgen er voor drinkwater, sanitair en afvalverwijdering. Aan kwetsbare gezinnen geven we financiële hulp zodat ze hun onderdak kunnen betalen. Lees het rapport Shifting Sands: http://oxf.am/UuK

Een tegenmacht vormen 11.11.11 bundelt als koepel het grootste deel van de Nederlandstalige ngo’s waaronder Oxfam.

et Noord-Zuidvraagstuk is volgens de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging 11.11.11 vooral een politiek en economisch probleem. Daarom willen leden zoals Oxfam-Solidariteit een tegenmacht vormen, met het oog op een eerlijke herverdeling in de wereld. Samen oefenen zij druk uit op beleidsmakers, internationale instanties en bedrijven. 11.11.11 (en de Franstalige tegenhanger CNCD-11.11.11) is voor de overheid een van de belangrijkste gesprekspartners rond ontwikkelingssamenwerking. Via de koepel bepalen de leden samen standpunten over thema’s die met Noord-Zuidrelaties te maken hebben. Die samenwerking moet beantwoorden aan de reële

noden van mensen. Voedsel, water, gezondheidszorg, vrede, waardig werk en een stem, ook voor de zwaksten, zijn geen gunst maar een recht. De koepel organiseert ook informatiecampagnes en mobiliseert het publiek om invloed uit te oefenen op het beleid. OxfamSolidariteit werkte in het verleden en ook vandaag steeds actief mee aan deze campagnes. 11.11.11 kent haar hoogtepunt tijdens de jaarlijkse campagne rond 11 november. Talloze (Oxfam-) vrijwilligers zetten zich dan in om fondsen in te zamelen. Daarmee kan de organisatie de programma’s en ontwikkelingsprojecten van haar leden mee financieren. Het betreft strategische projecten van Zuidpartners op de langere termijn. Ook Oxfam-Solidariteit dient programma’s in bij 11.11.11 en steunt dus volop de financiële campagne. Meer info: www. 11.be

“Ik kook van woede. Er is genoeg voedsel en toch is er honger.” Campagne 2013 Sociale tradities botsen met de nieuwe rol van vrouwen.

3 tips voor duurzame eindejaarscadeaus Kies voor een klassieker zoals de kalender, geef een grappig symbolisch geschenk of schenk een waardebon.

p zoek naar een handige agenda of mooie kalender voor 2014? De intussen onmisbare en alom gekende Solidariteitsagenda’s vind je in je lokale wereldwinkel en de betere boekhandel. De Oxfam-kalender bestel je best via www.oxfamsol.be

globo • december 2013

Kom je graag verrassend uit de hoek? Kies dan voor een origineel symbolisch geschenk van Oxfam Pakt Uit en leg een kip of een geit onder de kerstboom. De cadeautjescollectie kreeg een grote make-over en werd aangevuld met nieuwe opvallende cadeautjes. www.oxfampaktuit.be Of schenk je vrienden, kennissen en familieleden een Oxfam-geschenkbon. Het echte cadeau kiezen, dat laat je aan hen over. Tweedehandspulletjes of fairtradeproducten, in ieder geval voor elk wat

wils. Verzeker jezelf deze keer van een stressloos eindejaar. Ga voor duurzaamheid en solidariteit met Oxfam. Te koop in alle Oxfam-winkels.

Blikvangers

Bezuinigingen: een flashback Het huidige Europese bezuinigingsbeleid dreigt 15 tot 25 miljoen Europeanen in armoede te storten tegen 2025.

Werken aan een betere toekomst begint op de schoolbanken.

et haar bezuinigingsbeleid heeft de zogeheten trojka - de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) - de ongelijkheden in Europa alleen maar verscherpt en de solidariteit verzwakt. Zonder erin te slagen uit de crisis te komen. Oxfam waarschuwt voor de effecten van dit Europees beleid in haar rapport ‘A Cautionary Tale’. Dit kon voorkomen worden. En de geschiedenis herhaalt zich. Vanop de eerste rij kon Oxfam de schade opmeten van gelijkaardige besparingsmaatregelen, die de Wereldbank en het IMF aan Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse landen oplegde in de jaren 80 en 90. De structurele aanpassingsprogramma’s dwongen regeringen om hun overheidsuitgaven te verminderen. Zo ontzegden ze aan een groot deel van de bevolking de toegang tot basisvoorzieningen als onderwijs of gezondheidszorg. Sommige van die landen deden er 25 jaar over om de armoede te herleiden tot het niveau van voor de crisis.

Pervers en niet efficiënt Na drie jaar bezuinigen lijkt het IMF in 2013 eindelijk te erkennen dat de maatregelen pervers zijn en hun doel missen. De tijd is aangebroken om duurzame groei te bepleiten. We moeten inzetten op een sociaaleconomisch model dat investeert in mensen en kiest

Oxfam educatief

Je staat voor de klas in het middelbaar onderwijs? Je wil je leerlingen graag iets bijbrengen over mondiale thema’s? Of hen concrete actietips aanreiken? Oxfam heeft een hele reeks educatieve instrumenten die je hierbij kunnen helpen. Ontdek ze tijdens de leerkrachtendag die we speciaal voor jou organiseren op 30 januari 2014. Op het programma: voorstelling van allerlei instrumenten, basisinformatie en weetjes om de Noordzuidsolidariteit in jouw klas te introduceren. De zwaksten betalen terwijl de rijksten de dans ontspringen.

voor een eerlijk belastingsysteem. We moeten uit de crisis geraken door te investeren in gezondheidszorg, huisvesting, onderwijs en onderzoek. Zo kunnen we werkgelegenheid stimuleren en een duurzame economie tot stand brengen. Regeringen zouden miljarden kunnen ophalen door fraude en belastingontwijking aan te pakken, want hierdoor gaan in de EU jaarlijks meer dan 1.000 miljard euro verloren. Een doeltreffende taks op financiële transacties moet zo snel mogelijk ingevoerd worden zodat de financiële sector, net als iedereen, een fiscale inspanning levert. En de opbrengsten van die taks moeten dienen om sociale projecten, de strijd

tegen armoede en de aanpassing aan de klimaatverandering te financieren, zowel hier als in het Zuiden.

Armoede in België België wil tussen 2012 en 2015 tien miljard euro besparen. Er wordt drastisch gesnoeid in het budget voor gezondheidszorg, sociale zekerheid en ontwikkelingssamenwerking (762 miljoen euro sinds 2011). Tegen 2025 dreigen meer dan 2,3 miljoen Belgen armoede te kennen of slachtoffer te worden van sociale uitsluiting. Dit is geen aanvaardbare uitweg uit de crisis. Een andere wereld is mogelijk! Lees het rapport ‘A Cautionary Tale’ op: http://oxf.am/wka

Hoe pak je de Noordzuidproblematiek aan in de klas? Met welke instrumenten kan je leerlingen informeren rond eerlijke handel of de noden van de familiale landbouw? Je ontdekt het allemaal tijdens een oefensessie. Tijdens deze voormiddag kan je tevens van gedachten wisselen met andere geïnteresseerde leerkrachten. En je ontvangt ook een map met educatieve documenten. We sluiten de leerkrachtendag af met een gezellige lunch. Afspraak op 30 januari 2014 in De Wereld Om De Hoek, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel. Meer info: http://basta.oxfamsol.be

Cuba, een jaar na Sandy Op 25 oktober 2012 trok orkaan Sandy over het Caribisch eiland. Drie miljoen Cubanen - 1 op 4 - werden getroffen.

andy beschadigde 226.000 huizen waarvan 10% volledig vernietigd werd. De huisvestings- en de landbouwsector deelden het zwaarst in de klappen. Maar ook de openbare voorzieningen kregen het hard te verduren: 2.100 scholen en 396 gezondheidscentra liepen schade op. In december 2012 startte Oxfam met de heropbouw in de zwaar getroffen stad Palma Soriano. Huizen werden hersteld en kregen een steviger dak dat beter bestand is tegen extreme weersomstandigheden. Het project moest de hulpverleningsacties van de lokale overheden ondersteunen en aanvullen. Het beschikte over een

budget van 340.741 euro van de Franse en Britse ambassade ter plekke, van de Zwitserse en Luxemburgse ontwikkelingssamenwerking, van de provincie Vlaams Brabant, de stad Gent en privédonoren. Op 30 september 2013 werd het programma afgerond. Alle doelstellingen werden gehaald en zelfs meer. •250 van de beschadigde huizen werden hersteld en kregen veiliger daken die beter bestand zijn tegen extreme windsnelheden. •25 ‘heropbouwbrigades’ kregen vorming in duurzame bouwtechnieken én gereedschap om de beschadigde woningen te herstellen. •80% van de begunstigden kregen informatie over preventie bij orkanen en aardbevingen, over duurzaam bouwen en risicovermindering.

Speciale brigades kregen vorming rond duurzame bouwtechnieken. © Oxfam

•2.000 speciaal ontwikkelde leerboeken werden uitgedeeld. Ze sensibiliseren de bevolking over risicovermindering en kunnen gebruikt worden als bouwhandleiding.

•500 waterreservoirs werden verdeeld. Oxfam-Solidariteit werkt al sinds 1992 in Cuba rond risicobeheer bij rampen, een nationale prioriteit.

december 2013 • globo

oxfamily

Oxfam-Solidariteit maakt deel uit van een grote familie die 17 Oxfams telt en wereldwijd in 94 landen actief is. In elke Globo slaan we het dagboek van enkele Oxfams open…

Een geit voor elke gelegengeit families helpen om hun grond vruchtbaar te maken en meer uit hun gewassen te halen. Arme boeren en boerinnen krijgen ook vorming in milieuvriendelijke en biologische landbouwtechnieken die gebruik maken van biologische mest.

Een geit, een hoopje stront, een zonnepaneel, je kan het zo gek niet bedenken of je kan het bij Oxfam kopen en er ook nog levens mee veranderen over de hele wereld.

Oxfam Novib in Nederland heeft een lamp op zonne-energie in haar assortiment. Met dit duurzame lichtje kunnen kinderen huiswerk maken als het buiten donker is. Bovendien kunnen moeder en vader deze gebruiken voor klusjes in en om het huis. Overdag laadt deze slimme lamp zichzelf op in de zon, dus géén elektriciteitsrekening!

e voorbije 10 jaar werden wereldwijd honderdduizenden cadeautjes gekocht zoals een geit, drinkwater en schoolboeken. Ze hielpen levens veranderen van talloze mensen.

Oxfam Pakt Uit Het was Oxfam Groot-Brittannië die in 2004 als eerste een assortiment symbolische cadeautjes lanceerde onder de naam Oxfam Unwrapped. Bijna tien jaar later bieden 13 van de 17 Oxfams een eigen collectie aan. Oxfam Unwrapped, Gli Spacchettati, OxfamUnverpackt, Oxfam s’emballe, Oxfam Pakt Uit. De naam zegt het zelf: cadeaus om mee uit te pakken. Het principe is overal hetzelfde: je koopt een cadeautje voor een vriend, zoals een geitje, en je ontvangt een kleurige wenskaart met foto van die geit. Die geef je cadeau aan je vriend, de centen gaan naar landbouwprojecten van Oxfam wereldwijd, bijvoorbeeld een project voor boeren om geiten te kweken. Met één cadeau geef je dus twee keer. De verdere invulling ervan wisselt van land tot land. De cadeautjes binnen het assortiment verschillen en ook de prijzen kunnen variëren. Maar het komt altijd op hetzelfde neer. Je koopt een symbolisch cadeautje, de centen gaan naar Oxfam-projecten.

Oxfam Pakt Uit: verrassende cadeautjes die levens veranderen.

Voor elk wat wils Bij de goedkoopste cadeaus vind je een hak, een groentetuin, een muskietennet, schoolboeken, koffie of een kip. Duurdere geschenken zijn een kleuterklas, een brug, een dorpswinkel of drinkwater voor 1.000 mensen. De geit, de mascotte van Oxfam Pakt Uit, is het populairste cadeau, maar ook de andere dieren, cadeaus voor kinderen en basiszaken zoals groentetuinen doen het goed. En het ene cadeautje is al origineler dan het andere. Oxfam Nieuw Zeeland verkoopt ‘een hoopje stront’. Een hoop stront (of mest zoals Oxfam Amerika het liever noemt) kan

Japan

Oxfam Australia biedt zwemlessen aan. Voor veel mensen in ontwikkelingslanden is kunnen zwemmen het verschil tussen leven en dood. Als kinderen uit kwetsbare regio’s leren zwemmen, beschikken zij bij plotselinge overstromingen over de basistechniek om zichzelf in veiligheid te brengen De cadeautjes kan je online kopen in de webshop van elke Oxfam maar je vindt ze ook in de Oxfam-winkels wereldwijd. En zoals het een eigentijdse geit betaamt, deelt zij haar laatste nieuwtjes en avonturen op de sociale media. Op Facebook vinden we onder meer de Britse Archie the Goat, de Nederlandse Jimmy de Geit en het Belgische geitje Julie. www.oxfampaktuit.be www.facebook.com/JulieOxfam www.pinterest.com/JulieOxfam

Italia

Schotse vluchtelingen?

Workshop Engels

Hello Kitty restyled

Oxfam Schotland vierde haar 50ste verjaardag met de oprichting van een mini-vluchtelingenkamp in het centrum van Glasgow. Een manier om te tonen waarvan de 120.000 Syriërs in het Za’atari vluchtelingenkamp in Jordanië elke dag afhankelijk zijn. Het personeel van het Oxfams Bicester warehouse – waar het materiaal voor noodsituaties opgeslagen wordt – plaatste een vluchtelingentent en een watertank in winkelstraat Buchanan, pal in het stadscentrum. En ze riepen op om de LoveSyria-petitie te tekenen.

De International Volunteer Group Japan organiseert tweewekelijks een workshop Engels om samen in groep meer te weten te komen over mondiale thema’s en over Oxfam-activiteiten wereldwijd. Hoewel de workshop openstaat voor iedereen, is het vooral een kans voor nietEngelstaligen om hun Engels bij te schaven en dit op een leuke en interessante manier. De bijdrage om deel te nemen gaat naar Oxfam en helpt mensen over de hele wereld.

Helena Christensen, topmodel, fotografe en Oxfam-ambassadrice ontwierp een exclusief T-shirt met het Japanse animatiefiguurtje Hello Kitty. Ze gaf het katje lange haren en een fototoestel, beiden een knipoog naar zichzelf. Het strikje in de haren en het fototoestel zijn bezet met Swarovski-kristallen. Sanrio, dat de rechten op Hello Kitty bezit, gaf de toestemming om het figuurtje te gebruiken. Het T-shirt is te koop in de Italiaanse warenhuisketen COIN, maar via het e-mailadres eventi@oxfamitalia.org kunnen mensen van overal ter wereld het kledingstuk (29,99 euro) ook bestellen.

www.oxfam.org.uk

www.oxfam.jp

www. oxfamitalia.org

globo • december 2013

Mensen zonder stem uit de sloppenwijken van Naïrobi eisen gelijke kansen op ontwikkeling tijdens het Wereld Sociaal Forum.

dossier

(IN)COHERENTIE Ontwikkeling uit balans Neem niet met de ene hand terug wat de andere heeft gegeven. Of zoals de nieuwe Oxfam-voorzitter Guido Van Hecken (*) het graag verwoordt: “Vergeet de win-winsituatie. Als je echt ernstig werk wilt maken van beleidscoherentie voor ontwikkeling, geef dan eens voorrang aan de mensen zonder stem, aan de machtelozen, aan de kansarmen. Zij moeten versterkt worden zodat ze het mee voor het zeggen krijgen en zich uit de armoede kunnen loswerken.” Daarmee is de toon voor dit dossier over coherentie gezet. (*) Voorwoord p. 2 BRONNEN: (1) Investing in smallholder agriculture for food security, http://www.fao.org (2) The State of Food and Agriculture, http://www.fao.org/publications (3) Responsible farmland investing, (augustus 2012), http://www.grain.org/e/4564 en The G8 and land grabs in Africa (maart 2013), http://www.grain.org/e/4663 (4) Spotlight on EU Policy Coherence for Development – The real life impact of EU Policies on the Poor, Rapport 2013, www.concordeuropa.org/.

Inhoud - Het woord is aan de kleine boeren - Beleidsprincipes en centen - Geneesmiddelen, eigen belang primeert - Bimkom ondersteunt Palestijns woonrecht

TEKSTEN: Chantal Nijssen • FOTO’S: Tineke D’haese MeT DE MEDEWERKING VAN: Leila Bodeux, Laurent Bourgeois, Brigitte Gloire, Thierry Kesteloot en Xavier Declercq van Oxfam-Solidariteit

december 2013 • globo

dossier

(In)coherentie

Het woord is aan de kleine boeren Dat er meer en beter moet geïnvesteerd worden in landbouw om de groeiende wereldbevolking te voeden en uit de armoede te lichten, is overduidelijk.

owel de Wereldvoedsel- en Landbouworganisatie (FAO), als de EU, de G8 en onderzoeksinstellingen leggen de klemtoon op het aspect productie om de wereld te kunnen voeden. Als we tegen 2050 meer dan 9 miljard mensen willen voeden, zullen we de productie serieus moeten opdrijven, zo luidt de stelling. Maar zouden we onze huidige niet-duurzame productie- en consumptiepatronen niet beter wijzigen? Is het niet verstandiger dat Europa zijn biobrandstoffenbeleid bijstuurt?

Halima Ailly verloor haar grond Halima Ailly heeft drie kinderen en leeft in Kisarawe District, Tanzania. Zij werd samen met haar gemeenschap getroffen door een Europees bedrijf dat biobrandstoffen wilde produceren voor export naar Europa. In 2006 nam Sun Biofuels een stuk land ter grootte van 11,000 voetbalvelden in gebruik voor de teelt van jatropha. De beroofde bevolking kreeg geen compensatie. Zij verloor de toegang tot haar waterputten en tot de begraafplaatsen van familieleden. Beloften om te investeren in sociale diensten zoals scholen, klinieken en waterputten werden niet gehouden. De bewoners van elf dorpen voelen zich bedrogen. Het Europese beleid rond hernieuwbare energie stimuleert dergelijke grote projecten ten koste van de rechten en de voedselzekerheid van arme gemeenschappen. Uit: Spotlight rapport 2013, Concord (1)

Investeren in landbouw, ja maar! Er wordt veel geïnvesteerd in landbouw. Nemen we het voorbeeld van Afrika: daar gaan grote sommen geld naar de aanschaf van vele hectaren land voor het produceren van palmolie, rijst, suiker en soja op industriële schaal, grotendeels bestemd voor export. Overheden worden sterk aangemoedigd hun beleid te versoepelen om investeringen van de agro-industrie aan te trekken. Investering betekent dan land opkopen, landtoegang vergemakkelijken, invoer van genetisch gewijzigde gewassen, stockage van CO2, ontginning van natuurlijke rijkdom, privatisering van zaden,… Maar we zijn verkeerd bezig, zo waarschuwen soci-

ale bewegingen en boerenorganisaties. De privésector stelt zich voor als de grote redder van de landbouw, terwijl deze dikwijls de natuurlijke rijkdom uitput en zowel ons milieu als de genetische diversiteit vernietigt. De agro-industriële productie komt zelden ten goede aan de lokale bevolking. Kleine boeren verliezen hun grond en hun bestaansmiddelen. De winst vloeit af naar de rijke landen. 70% van de armen in de wereld wonen op het platteland en die mensen leven voornamelijk van landbouw. “De Verenigde Naties beklemtoonden recent het belang van kleinschalige landbouw”, zegt Thierry Kesteloot, beleidsmedewerker voedselsoevereiniteit bij Oxfam. “Deze zorgt voor de lokale voedselvoorziening, maar ook voor een goed beheer van de gemeenschappelijke rijkdom en voor veerkracht tegen externe schokken zoals volatiele prijzen of klimaatverandering.” Het VN-rapport ‘Investing in smallholder farmers’ stelt dat kleinschalige landbouw de meest productieve en veerkrachtige vorm van landbouw is. Zijn potentieel om armoede te verminderen is driemaal sterker dan dat van gelijk welke andere sector en dat ondanks decennia van ondermijnend beleid door de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds. (1) En volgens een rapport van de FAO van 2012 investeren vooral kleine boeren, in landen met een laag en gemiddeld inkomen, meer dan 123 miljard euro per jaar in hun bedrijf. Zij onderhouden en verbeteren de bodem, selecteren en vermeerderen zaden, verbeteren de productie en de stocks, enz. Wat internationale donoren en buitenlandse privéinvesteerders uitgeven voor landbouw is slechts peanuts vergeleken met de investeringen van boeren. (2)

Speculeren op landbouw Sinds het begin van de financiële crisis in 2008 zien we dat privéinvesteerders steeds meer speculeren op landbouw en meer bepaald grond. Daarmee kan gemakkelijk geld verdiend worden omdat de vraag steeds groeit en de natuurlijke rijkdom beperkt is. “Gedreven door de wereldwijde voedselcrisis haalden overheden van hun kant nieuwe investeringen voor industriële landbouw binnen, om hun groeiende bevolking te voeden of de importkosten voor voedsel te doen dalen”, zegt Thierry Kesteloot.

De nieuwe drang om geld te pompen in landbouwprojecten komt van zeer grote agro-industriële ondernemingen, zaaigoed- en meststoffenbedrijven, investeringsgroepen, banken, pensioenfondsen, staatsfondsen, handelaars in grondstoffen en energiebedrijven. De Nieuwe alliantie voor Voedselzekerheid van de G8 (kader p9) en de Groene revolutie voor Afrika (Agricultural Green Revolution for Africa AGRA) bieden de nodige financiering. Maar het gevaar bestaat dat de privatisering van de landbouwsector in Afrika toeneemt en in handen komt van enkele grote bedrijven. Hiermee ondermijnen zij lokale initiatieven om de honger te bestrijden, zoals agro-ecologische alternatieven rond de diversificatie van teelten die de productie soms zien verdubbelen of de zaadveredeling door boeren om de risico’s van klimaatverandering tegen te gaan en samenwerkingsverbanden om meer macht te verwerven binnen de ketens. Grote bedrijven krijgen de natuurlijke rijkdom in handen “omdat zij de bevolking voeden”. Miljoenen hectaren grond worden opgeslokt door grote plantages. Het zaaigoed, water en bossen en de voedselproductie zelf worden door hen gecontroleerd. Zij mikken vooral op maximale winst, niet op voedselsoevereiniteit. “In juni 2012 slaagde het Comité voor Voedselzekerheid (kader hieronder) erin, met medewerking van het Civil Society Mechanism waarin Oxfam sterk betrokken is, om Vrijwillige Richtlijnen rond een verantwoord beheer van Grond te doen aanvaarden door alle deelnemende landen. Maar die Richtlijnen zullen pas iets kunnen veranderen, wanneer ze omgezet worden in een effectieve en bindende nationale wetgeving”, zegt Thierry Kesteloot. “Om voedselsoevereiniteit te realiseren in Afrika moeten kleine familiale boeren, die produceren voor de lokale en regionale markten, centraal staan. Zij investeren in duurzame landbouwtechnieken, opteren voor gemengde gewassen en de combinatie van veeteelt, gewassen en bomen. Diversiteit, kennis en participatie moeten voorop staan om oplossingen te bieden voor de uitdagingen van voeding en landbouw. Grote bedrijven mogen niet de mogelijkheid krijgen om het gemeenschappelijke erfgoed te privatiseren”, zo verklaarde Mamadou Goïta van IRPAD bij de afronding van het Sociaal Forum in Mali.

“Overheidssteun voor biobrandstoffen en een nietduurzame consumptie in rijke landen zorgden voor een grotere ongelijke verdeling van de beschikbare middelen. Een nieuwe golf van vrijhandelsakkoorden moet het mogelijk maken dat (landbouw-)grondstoffen nog veel vlotter onze markten bereiken.”

Mamadou Goita Uitvoerend directeur van het Instituut voor onderzoek en steun aan alternatieve landbouwontwikkeling (IRPAD) in Mali.

Comité voor Voedselzekerheid Dit overkoepelend orgaan heeft als mandaat het beleid van lidstaten en internationale instellingen beter te coördineren en af te stemmen op het bereiken van voedselzekerheid voor iedereen. In juni 2012 startte het CFS met de ontwikkeling van principes voor verantwoorde landbouwinvesteringen. In 2014 moet dit overleg uitmonden in een akkoord. De sociale organisaties, vakbonden en organisaties

globo • december 2013

uit het middenveld –het Civil Society Mechanism (CSM)- werken mee en verwachten dat: * sterke principes de roof van land en grondstoffen een halt toeroepen; * het nationaal beleid heroriënteert en de kleinschalige landbouw steunt; * grootschalige investeringen bijdragen tot voedselzekerheid en een waardig leven voor kleine boeren.

(in)coherentie

dossier

Beleidsprincipes en centen Beleidscoherentie voor ontwikkeling moet veel meer omvatten dan enkel economische groei.

ie goed kijkt, kan zien dat de geproduceerde rijkdom, de ongelijkheid én de ecologische voetafdruk van inwoners in de geïndustrialiseerde en opkomende landen de voorbije twintig jaar veel groter geworden zijn. Meer dan een decennium na de Millenniumverklaring leeft nog meer dan een vijfde van de wereldbevolking in armoede. Een meerderheid van mensen geniet geen basisrechten zoals voldoende voedsel, vrijheid, waardig werk, onderwijs en gezondheidszorg. Vaak worden zij ook het zwaarst getroffen door milieuvervuiling en klimaatopwarming. En de verbintenis van geïndustrialiseerde landen om minstens 0,7% van het BBP aan ontwikkelingshulp te besteden, werd niet nagekomen.

Ongelijkheid duurzaam aanpakken “Oxfam wil er mee voor zorgen dat ieder mens zijn basisrechten kan realiseren, zonder het slachtoffer te worden van klimaatverandering en andere risico’s die het leven op aarde bedreigen”, zegt Brigitte Gloire, beleidsmedewerkster duurzame ontwikkeling bij Oxfam. “Na de Millenniumdoelstellingen (die de VN had uitgeroepen als kader van doelstellingen te bereiken tegen 2015) hebben we een unieke gelegenheid om duurzame ontwikkelingsdoelstellingen vast te leggen. Zo kunnen de systeemfouten in onze ontwikkeling (plus toekomstige fouten door het schaarser worden van grondstoffen) en de ongelijkheid tussen geïndustrialiseerde en ontwikkelingslanden aangepakt worden.” Met het Verdrag van Lissabon (kader hiernaast) heeft Europa zich er als enige regio in de wereld toe verbonden verantwoording af te leggen over zijn beleid en de impact op arme bevolkingen in de wereld. Maar tot nu toe hebben Europese leiders weinig politieke wil getoond om ook een eerlijk beleid te voeren. In zijn derde “Spotlight-rapport” roept Concord, de Europese ngo-confederatie voor noodhulp en ontwikkeling, de Europese beleidsmakers op hun schadelijke beleid te verbeteren, door de afgesproken Principes van Beleidscoherentie (PCD) toe te passen. (3)

Post 2015-doelstellingen Op 16 juli 2013 publiceerde de Europese Commissie een Verklaring over de financiering van de Post 2015-doelstellingen. En volgend jaar zullen internationale onderhandelingen een algemeen kader voor duurzame ontwikkeling moeten opleveren, mét bindende toezeggingen voor de financiering en met concrete doelstellingen voor na 2015.

Armoede uitroeien wordt haalbaar als coherentie de standaardnorm is.

De gesprekken over een nieuw, post 2015-kader voor wereldwijde ontwikkeling bieden een unieke gelegenheid om van de Principes van Beleidscoherentie voor ontwikkeling (PCD) een universele standaardnorm te maken. En dan kan het beleid van alle landen bijdragen tot de uitroeiing van de armoede wereldwijd. Concord dringt erop aan dat de EU deze kans grijpt. De EU kan aan de basis liggen van een globale verandering, vertrekkende van haar wettelijke verplichting volgens het Verdrag van Lissabon. De aanstelling van een nieuwe Commissie en de verkiezing van een nieuw Europees Parlement in het voorjaar van 2014 zijn een uitgelezen moment. De grote veranderingen waar we nu voor staan om de wereld rechtvaardiger, eerlijker en duurzamer te maken, vereisen betrouwbare en effectieve financieringsbronnen. De Europese Unie is een belangrijke speler inzake ontwikkeling want hier zijn heel wat transnationale financiële organisaties aanwezig. De EU levert wereldwijd de grootste bijdrage tot de ont-

“Met duurzame doelstellingen voor ontwikkeling kan de ongelijkheid aangepakt worden.”

wikkelingsfinanciering. En ze is belangrijk op het vlak van export en import uit het Zuiden. Concord, Eurodad (het Europees Netwerk voor schuld en ontwikkeling) en nog andere ngo’s zoals Oxfam doen alvast deze suggesties: 1- Neem maatregelen in de EU die de eigen inkomsten opvoeren, door een einde te stellen aan belastingparadijzen en wereldwijde belastingontduiking. 2- Stop met het ondermijnen van de beleidsruimte die partnerlanden nodig hebben voor hun eigen ontwikkeling. 3- Vermeerder en verbeter de buitenlandse overheidsfinanciering. 4- Help financiële en schuldcrisissen in de toekomst voorkomen.

Wat betekent beleidscoherentie? Artikel 208 van het Verdrag van Lissabon verplicht de Europese Unie het Principe van Beleidscoherentie voor Ontwikkeling (PCD) toe te passen. In elk beleid (bijvoorbeeld handel, visserij, investeringen,…) moet de Unie de ontwikkeling bevorderen van ontwikkelingslanden. En het mag ook niet in strijd zijn met de doelstellingen voor internationale ontwikkeling, waarin het uitroeien van de armoede centraal staat.

Nieuwe Alliantie van de G8

Goede voorbeelden

De ‘New Alliance for Food Security and Nutrition’ (2012) wil 50 miljoen mensen uit de armoede helpen via groei in de landbouw. Maar dit nieuwe initiatief van de G8 staat los van het Comité voor Voedselzekerheid. Het negeert of ondermijnt zelfs eerder gemaakte multilaterale afspraken en benadeelt zo kleine boeren.

Een coherent beleid focust op: het duurzaam beheer van grondstoffen, de opdoeking van belastingparadijzen, hernieuwde politieke toezeggingen, het stoppen van grondbeslag voor de productie van biobrandstoffen, een drastische vermindering van de CO2-uitstoot, de plicht tot verantwoording en een politiek beleid dat mikt op tastbare resultaten.(1)

december 2013 • globo

dossier

(In)coherentie

Geneesmiddelen, eigen belang primeert De Europese Unie brengt via haar handelsagenda zowel de innovatie als de toegang tot betaalbare geneesmiddelen in het gedrang.

Coherentie in België: prioritair, maar niet dringend Bij de aanvang van de huidige legislatuur werd beleidscoherentie voor ontwikkeling door minister van Ontwikkelingssamenwerking Magnette uitgeroepen tot politieke prioriteit. In mei 2012 bevestigde zijn opvolger, Jean-Pascal Labille, dit tijdens de Staten-Generaal.

eem het voorbeeld van de handelsakkoorden die de EU met India tracht rond te krijgen. India is zowat de apotheek van de ontwikkelingslanden: het produceert ongeveer twee derde van de generische geneesmiddelen in de wereld. “Nadat de Indiase overheid haar gezondheidsbeleid in gunstige zin bijstuurde, voerde de Europese Commissie de druk op om ‘de apotheek‘ te sluiten en de winsten van haar eigen farmaceutische industrie te beschermen,” zegt Leila Bodeux, Oxfam beleidsmedewerkster gezondheid. “De Commissie kan niet beweren dat zij de vrije toegang tot geneesmiddelen en een goede gezondheidszorg voor ontwikkelingslanden verdedigt en tegelijkertijd veel strengere eisen stellen aan India”.

India-Europese Unie: niet akkoord Dit vrijhandelsakkoord is het laatste in een lange rij waarmee de Europese Unie allerlei eisen oplegt aan ontwikkelingslanden. “We zijn erg ongerust”, zo verklaarde Othman Mellouk van de Internationale Coalitie voor de bevordering van de toegang tot behandeling (ITPC) in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. “Zo’n akkoord tussen Europa en India zal afschuwelijke gevolgen hebben en de toegang tot basisgeneesmiddelen in onze regio voor vele mensen afsluiten.” Volgens het vrijhandelsakkoord tussen India en de EU: -zou India een generisch geneesmiddel niet kunnen uitvoeren op de eenvoudige beschuldiging dat dit middel een patent of handelsmerk niet respecteert. -zouden artsen een juridische klacht riskeren omdat ze generische geneesmiddelen bezorgen aan patiënten. -zouden bedrijven de Indiase overheid voor de rechter kunnen dagen wanneer zij het publiek belang voorrang geeft en bijvoorbeeld een geneesmiddel toegankelijk maakt voor de bevolking door een patent te verwerpen of de prijzen te controleren. Deze conflicten zouden niet door een nationale rechtbank behandeld worden maar door een geheim arbitragehof met een risico voor grote boetes bij een veroordeling.

Grenscontrole struikelt: namaak of niet? Geregeld worden ook generische geneesmiddelen in transit in beslag genomen, op weg van India, China

10 globo • december 2013

Europa mag de apotheek van arme mensen niet sluiten. © Reuters

of Brazilië naar een ontwikkelingsland. In 2008 alleen al vonden in Nederland 17 inbeslagnames plaatst. De douaneambtenaren meenden dat het om namaak ging. In maart 2009 werden 49kg van het geneesmiddel Abacavirsulfaat, een aidsremmer van de tweede generatie, in Nederland in beslag genomen. Unitaid had het middel in India gekocht, het was bestemd voor Nigeria. De reglementen werden in 2013 herzien en verbeterd maar ze bieden geen garantie tegen onterechte inbeslagnames en het vernietigen van geneesmiddelen. Douaneambtenaren kunnen op vraag van privébedrijven nog altijd een zogenaamd ‘namaakproduct’ in beslag nemen. Het Belgische Actieplatform Gezondheid en Solidariteit is bezorgd over de verregaande impact van handelsakkoorden op het recht op gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Leila Bodeux: “Het Actieplatform stelt minimumregels voor die de Europese Unie bij onderhandelingen in acht zou moeten nemen. Tenminste, indien zij de economische belangen niet wil laten primeren op de sociale belangen en een coherent beleid wil voeren. De verkiezing van een nieuwe Europese Commissie in 2014 biedt een kans om niet langer met de ene hand terug te nemen wat de andere hand gegeven heeft.

“De verkiezingen bieden een kans om niet meer met de ene hand te nemen wat de andere heeft gegeven.”

Concreet zouden er enkele mechanismen komen om beleidscoherentie te bevorderen: 1- Een interministeriële conferentie voor overleg tussen alle relevante federale en regionale ministers. Voorgezeten door de Eerste minister en met een belangrijke rol voor de minister van Ontwikkelingssamenwerking. . 2- Een interdepartementaal overlegorgaan, onder leiding van het DGD, dat de interministeriële conferentie opvolgt en de coördinatie op het niveau van de administraties verzekert. 3- Een instrument dat de impact van politieke beslissingen op de ontwikkelingsdoelstellingen meet. 4- Een consultatief orgaan dat het maatschappelijk middenveld betrekt bij het opmaken van aanbevelingen die in een Parlementaire Com© Miguel Parra missie zouden worden besproken. België gaf hiermee een mooi antwoord op de kritiek van de OESO uit 2010. Waar staan we 2 jaar later? Op 19 maart 2013 werd de vernieuwde wet op de ontwikkelingssamenwerking aangenomen, met daarin een expliciete verwijzing naar coherentie “om te garanderen dat andere beleidsdomeinen de doelstellingen en resultaten van het ontwikkelingsbeleid niet teniet doen en waar mogelijk ondersteunen”. Maar we zitten in een patstelling. Langs Vlaamse zijde is er weinig animo om een conferentie te houden die de federale en de regionale instanties groepeert. Het interdepartementaal overlegorgaan komt niet van de grond. Het DGD stelde een halftijdse persoon vrij, wat manifest onvoldoende is. De impactmeting uit de nieuwe wet is niet gestart: gekoppeld aan het proces van administratieve vereenvoudiging dreigt ze op de lange baan geschoven te worden. Het consultatieve orgaan wacht ook op concretisering. We kijken uit naar de beloften van de partijen in het licht van de komende verkiezingen…

Geen koopwaar

Financieel gesjoemel

Oxfam International en Health Action International publiceerden in 2009 het rapport ‘Trading away Access to Medicines’. Daarin formuleerden ze o.a. aanbevelingen rond namaak, flexibiliteit en vroegere verbintenissen rond innovatie en de toegang tot geneesmiddelen. Hiermee zou de innovatie en de toegang tot geneesmiddelen in ontwikkelingslanden kunnen verbeterd worden.

Illegale geldstromen zorgden er in 2010 voor dat 859 tot 1.138 miljard dollar niet ten goede kwam aan ontwikkelingslanden. Daarvan sluisden multinationals ongeveer de helft door als winst, waardoor ontwikkelingslanden minstens 100 miljard dollar per jaar aan belastinginkomsten moesten derven.(1)

dossier

(in)coherentie

Bimkom ondersteunt Palestijns woonrecht Op de Westelijke Jordaanoever in zone C krijgen Palestijnen zelden een bouwvergunning van de Israëlische regering. De Israëlische nederzettingen groeien intussen gestaag. Oxfam-partner Bimkom pleit voor een fair beleid.

en kalme ochtend op de Westelijke Jordaanoever. Op 200 meter van het Palestijnse dorp At-Tuwani, dat amper 400 inwoners telt, hebben enkele Israëli’s een voorpost opgezet om hun claim op dit land kracht bij te zetten. Vele van de huidige grote Israëlische nederzettingen zijn op die manier ontstaan. Volgens het internationaal recht zijn alle Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied evenwel illegaal, iets wat door de wereldgemeenschap herhaaldelijk bevestigd werd. De 58-jarige Umm Juma kijkt wantrouwig toe. “Ze blokkeren het pad naar de weiden waar onze dieren grazen. Ze hebben mijn zonen al lastig gevallen. Nu ben ik ongerust iedere keer dat ze het huis verlaten.” Ondertussen schenkt Umm Juma thee voor een groep van Israëli’s die ze op haar dakterras uitnodigde. Zij werken voor Oxfam-partner Bimkom / Planners for Planning Rights en komen haar helpen om het slopen van haar woning te beletten.

Israëlische architecten en planners helpen De Oslo-akkoorden van 1995 hebben de Westelijke Jordaanoever ingedeeld in 3 zones: zone A en B omvatten de stedelijke en landelijke woonkernen van de Westelijke Jordaanoever en staan volledig of deels onder Palestijnse controle. Zone C (ruim 60% van de totale oppervlakte) bestaat vooral uit landbouwgrond en natuurlijke rijkdom. Er wonen zo’n 180.000 Palestijnen en dubbel zoveel Israëli’s. Zowel het burgerlijke als het militaire bestuur is er in handen van de regering van Israël. Volgens Bimkom krijgen Palestijnen nauwelijks een bouwvergunning in Zone C, terwijl het aantal Israëlische nederzettingen intussen groeit. Voorbeeld: in 2010 werden er 444 aanvragen ingediend bij de Is-

raëlische burgerlijke administratie (ICA) en slechts 4 daarvan werden goedgekeurd. “De Palestijnse bevolking moet via de Hogere Planningscommissie passeren, ze heeft geen vertegenwoordiger en moet allerlei ingewikkelde procedures volgen”, vertelt architect Alon Cohen-Lifshitz, Bimkom-medewerker. “Israëlische nederzettingen volgen andere regels. Dit aparte beleid vormt een rem op de ontwikkeling van de Palestijnen en leidt tot een hoge bevolkingsdichtheid in een beperkt gebied”, benadrukt Alon Cohen-Lifshitz. “Vermoed wordt dat de ICA haar planbeleid in Zone C gebruikt om stukken grond te reserveren voor de ontwikkeling van nieuwe Israëlische nederzettingen.” “Palestijnen hebben dus vaak geen andere keus dan te bouwen zonder vergunning, ondanks het risico dat hun woningen door het Israëlische leger gesloopt zouden kunnen worden. Duizenden gezinnen leven op die manier in permanente onzekerheid. Zolang Umm Juma geen bouwvergunning heeft voor haar bestaande woning, is zij wettelijk niet in orde en kan haar huis alsnog gesloopt worden. Het ligt immers 100m buiten de geplande bouwzone van het dorp. Voor de vergunning is een bestemmingswijziging nodig, dus dat wordt heel erg moeilijk.”

Europese woorden, maar geen daden. In mei 2012 verklaarden de buitenlandministers van de EU dat zij de uitbreiding van de nederzettingen, de gedwongen verplaatsingen en de sloop van Palestijnse eigendommen zouden tegen gaan. Sindsdien werden meer dan 600 woningen gebouwd in de Israëlische nederzettingen. (zie het rapport ‘Failing to make the grade’ - kader hiernaast) Tegelijk maakten bulldozers Palestijnse huizen en infrastructuur met de grond gelijk. Tussen mei 2012 en mei 2013 moesten minstens 784 mensen daardoor gedwongen verhuizen of werden dakloos. In dezelfde periode werden zeker ook 30 met Europees geld opgerichte gebouwen gesloopt, evenals basisinfrastructuur zoals wegen, waterreservoirs en hokken voor dieren. Sommige Europese staten probeerden beschermende acties te ondernemen in Zone C, bijvoorbeeld door te investeren in de ontwikkeling van lokale dorpsplannen. Deze plannen werden door de Israëlische overheid ‘in overweging genomen’, maar tot nog toe is geen enkel van de 32 plannen die sinds 2011 met Europees geld uitgewerkt werden goedgekeurd. Een schril contrast met de 1.967 nieuwe wooneenheden in de Israëlische nederzettingen die tussen mei 2012 en mei 2013 wél een bouwvergunning kregen. “Wat Bimkom doet, is bezwaren aantekenen tegen de discriminerende behandeling van Palestijnen en dat leverde wel enig resultaat op. Zo werd de norm voor bevolkingsdichtheid verlaagd met een derde en is het gebied voor bouwontwikkeling in Zone C in de nieuwe plannen verdubbeld. De Israëlische bouwadministratie besliste ook om Palestijnse bedrijven te betrekken bij de uitvoering van die plannen, maar toch blijven er nog elk jaar 600 gebouwen verdwijnen. Dat moet stoppen. Daarom is de steun van Oxfam werkelijk essentieel. Wij voelen haar grote betrokkenheid bij ons werk en dat motiveert ons”, aldus nog Alon Cohen-Lifshitz. Israêlische nederzettingen groeien gestaag terwijl Palestijnen zelden een bouwvergunning krijgen.

Bezet Palestijns gebied Hoofdstad : Oost-Jerusalem, zo hopen de meeste Palestijnen in de toekomst Oppervlakte: 6.020 km2 Inwoners : 2,3 miljoen op de Westelijke Jordaanoever en 1,3 miljoen in de Gazastrook. Er zijn naar schatting 5,5 miljoen Palestijnse vluchtelingen wereldwijd. Bestuur: de Westelijke Jordaanoever wordt grotendeels bestuurd door de Israëlische regering. Met de Oslo-akkoorden (1993) werd de Palestijnse Autoriteit opgericht, die een deel van de gebieden bestuurt. Sinds 29 november 2012 heeft Palestina als staat een waarnemersstatus binnen de Verenigde Naties. Turkije Syrië Libanon

Middellandse Zee

Irak Bezet Palestijns Gebied Jordanië

Egypte

saoudi-ArabIë

Over Bimkom

• Israëlische ngo van planners en architecten, opgericht in 1999 en gevestigd in West-Jerusalem. • Bimkom ijvert voor een rechtvaardig planbeleid en procedures die beantwoorden aan de noden van de bevolking op de Westelijke Jordaanoever (Zone C) en in Oost-Jerusalem. • De concrete focus: ruimtelijke planning en -procedures, gedwongen verhuis en afbraak, eerlijke bouwregels. Herstel van waterciternen, bronnen, afval- en waterzuivering, wegen en elektriciteit, voorzieningen zoals scholen, klinieken, woningen en serres.

Rapport woonbeleid • In het rapport ‘Failing to Make the Grade’, dat de Vereniging van internationale ontwikkelingsorganisaties in bezet Palestijns gebied (AIDA) in mei 2013 publiceerde, klaagden meer dan 80 ontwikkelingsorganisaties het onrechtvaardige woonbeleid in Zone C en het gebrek aan Europese actie aan. • De organisaties vragen meer coherentie in het EU-beleid. De Europese Unie moet de afbraak van infrastructuur en woningen door Israël doen stoppen, meer transparantie en inspraak eisen en erop aandringen dat de Israëlische overheid haar verplichtingen onder het internationaal humanitair recht nakomt.

december 2013 • globo 11

zuidgeluid

Bijna was de koffiecultuur van Kabare verloren gegaan, maar RAEK zorgde voor een relanceprogramma en de boontjes verspreiden weer hun (h)eerlijke aroma.

RAEK: da’s straffe koffie! De kleine boeren van ZuidKivu zitten gekneld tussen instabiliteit en isolement. Ze geven de moed niet op en werken keihard aan de heropleving van de koffieketen.

it is het verhaal van een door oorlogen ondermijnd land, waar vrouwen en mannen enorme uitdagingen moeten overwinnen en koffieproducenten zich verenigen om sterker te staan. “Zelf heb ik mijn akkers nooit moeten ontvluchten door de oorlog, maar veel mensen hadden geen andere keus. En bij terugkeer ontdekten ze vaak dat hun plantages verwoest waren.” Eerst trachtte Jean de Dieu Mulungu op eigen houtje rond te komen. Maar de koffieboer uit de streek van Kabare, in het oosten van de Democratische Republiek Congo, moest de waarheid onder ogen zien: zonder ondersteuning of hulp zou zijn plantage niet lang Jean de Dieu Mulungu staat als koffieboer sterker dankzij RAEK.

12 globo • december 2013

meer overleven. “Niet alleen vanwege de conflicten maar ook omdat we regelmatig door smokkelaars onder druk worden gezet”, vertelt hij. “Zij profiteren van de situatie om onze koffie tegen belachelijke prijzen op te kopen. Bovendien waren de opslagomstandigheden vroeger zo slecht, dat wij verplicht waren te verkopen om geen deel van de oogst te verliezen.” Veel koffieboeren in Zuid-Kivu kwamen tot dezelfde conclusie. Daarom besloten ze zich in 1992 te verenigen in de Regroupement des Agriculteurs et Éleveurs de Kabare (RAEK) om hun belangen te verdedigen. Maar de hindernissen bleken erg moeilijk te overwinnen. Nog toen RAEK een vzw was, hoorden de boeren over het landbouwprogramma van Oxfam-Solidariteit. En op het einde van 2010 zochten ze contact met de ngo. Daar hebben ze nooit spijt van gehad, zegt Jean de Dieu Mulungu. “Er is veel veranderd sinds ik deelneem aan het door Oxfam-Solidariteit gesteunde RAEK-programma. Het belangrijkste was de vorming om de koffie beter te wassen en dus ook zijn kwaliteit te verbeteren. We kregen ook materiële steun en uitrusting voor de teelt en de verwerking van de koffie. En zo verbeterde de hele productie.”

Coöperatie doorbreekt isolement Patrick Muligano, programmaverantwoordelijke van Oxfam-Solidariteit, zorgt voor de structurele begeleiding van RAEK ter plekke. Hij ziet veel positiefs in de samenwerking, die kan bijdragen om de toestand in de regio te verbeteren: “We werken binnenkort meer dan 2,5 jaar hand in hand met RAEK. En de samenwerking loopt steeds vlotter.” “We hebben al een hele weg afgelegd: de koffieproductie in de streek moest helemaal opnieuw opgestart worden. De boeren lieten de koffie meer en meer links liggen, want de oogsten waren te klein en de kwaliteit voldeed niet. Dat had vooral te maken met het materieel en de technieken die voor de verbouwing en de verwerking van de koffie gebruikt werden.” “Een ander probleem van de koffieboeren is hun isolement, hun gebrek aan

communicatie met de buitenwereld. Ze kunnen bijna onmogelijk op eigen kracht hun producten verkopen of zich tegen de corruptie en de gewapende groepen verdedigen.” Jean de Dieu Mulungu: “Sinds ik in 2011 lid werd van RAEK, besef ik hoe eendrachtig de koffieboeren van de streek zijn. In de coöperatie heerst een geest van samenwerking. We zetten ons samen in voor het welzijn van de gemeenschap en het succes van het project.”

Meer kwaliteit voor meer inkomsten De samenwerking tussen OxfamSolidariteit en RAEK bereikte nog lang niet al haar doelstellingen. Ze maakte wel al mogelijk dat de uitrusting en de opleiding van de koffieboeren verbeterden. Uitrusting en opleiding zijn synoniem met meer kwaliteit en dus ook met meer inkomsten. Op termijn zouden meer dan 2.000 kleine producenten hun werken le-

"De fairtradecertificering bewijst onze kwaliteit en kan deuren openen naar de Europese markt."

Tekst: Julien Lepeer • Foto’s: Tim Dirven

zuidgeluid

Coöperatie met een plus D

e koffieboeren zochten zelf contact met Oxfam-Solidariteit toen ze gehoord hadden dat de ngo een uitgebreid programma voor landbouwontwikkeling had. De inbreng van Oxfam? Capaciteitsopbouw, zoals wij dat noemen. En Patrick Muligano legt uit. "De transformatie van de structuur van RAEK is slechts één van de manieren waarop het zijn capaciteiten opbouwt. Eerst was RAEK een vzw, wat problemen opleverde om winst te maken voor de boeren.

Caroline Celis, die het programma van Oxfam-Solidariteit leidt, besluit: "RAEK is een kleine organisatie, maar toont een buitengewone inzet voor de gemeenschappen. Ondanks haar beperkte middelen heeft RAEK ervoor gezorgd dat honderden kinderen in de streek naar school kunnen."

RAEK

Wie? Groepering van landbouwers en veehouders in Kabare Wat? RAEK begeleidt de kleine boeren van Kabare in het volledige proces van de verbouwing en de verkoop van hun koffie. Centrale acties zijn het onderwijs voor de kinderen, de verbetering van de huisvesting en de strijd tegen vrouwengeweld.

RAEK is klein, maar heel groot qua inzet voor de gemeenschap.

KABARE Is een van de acht districten van Zuid-Kivu, in een van de meest onstabiele streken van de Democratische Republiek Congo. De conflicten en het gebrek aan infrastructuur maken het leven van de kleine boeren buitengewoon moeilijk.

Nu is het een beter gestructureerde, meer legitieme coöperatie met een nieuwe raad van bestuur. Sinds het begin van de samenwerking heeft RAEK ook een kantoor en een magazijn."

NoordKivu

Ook de opleidingen maken een groot verschil voor de financiële gezondheid van de coöperatie. Een beter administratief beheer en een betere boekhouding zijn dingen die je kunt leren.

Goma Rwanda Dr Congo

zuidKivu

"Regelmatige controle van de boeken of vergaderingen met de koffieboeren zorgen ervoor dat het beheer niet alleen correct is maar dat het ook aan de verwachtingen van de leden voldoet."

vensomstandigheden moeten zien verbeteren. RAEK zet zich tevens in voor het onderwijs van de kinderen, betere leefomstandigheden en het bestrijden van geweld tegen vrouwen. Het gezin van Jean de Dieu Mulungu plukt de vruchten van die evolutie. Terwijl hij vroeger nauwelijks kon rondkomen, zegt Jean nu trots: “Wat heeft RAEK voor mijn gezin gedaan? Ik heb een vrouw en twaalf kinderen van 10 tot 34 jaar. Onze huisvesting is verbeterd, we hebben een dak van golfplaten zodat we eindelijk een beetje comfort krijgen en zeker zijn dat we het droog houden. We kunnen ook kleine bedragen lenen voor andere familiale behoeften. Na de oogst betalen we het geld terug.” Oscar Kubisibwa, een verantwoordelijke van RAEK, wijst vooral op de betere erkenning van het statuut van de vrouw. “Zij worden sterker betrokken bij de oogst, bij het zoeken van water en bij het drogen van de koffie, zodat ze meer geld hebben om kleren te kopen en in de behoeften van hun gezin te voorzien. Toch zou het nog beter kunnen – zo is slechts één van de zeven leden van de raad van bestuur een vrouw. Dat is te weinig, maar beetje bij beetje komt er verandering.”

Bonen op de plank Ondanks alles vindt Oscar Kubisibwa de samenwerking tussen zijn coöpera-

Oeganda

Burundi

Kabare Tanzania

tie en Oxfam-Solidariteit geen onverdeeld succes. Hij erkent dat er sinds 2011 heel wat vooruitgang geboekt is, maar er blijft veel te doen. “Wat de koffieboeren verwachten? Ze hebben drie grote ambities. Eerst een centrum bouwen in Kabare waar de volledige verwerking kan gebeuren.

Vervolgens een fairtrade-certificering verkrijgen (zie kader) om meer exportmogelijkheden te hebben.” “Je mag niet vergeten dat de meeste mensen hier straatarm zijn. Ze verdienen vaak minder dan twee dollar per dag. Daarom iwillen we een groter bedrijfskapitaal vormen. Dan zouden we de leden van RAEK meer leningen kun-

Certificering mét aroma N

et als andere koffieproducenten in het Kivu-gebied werken de leden van RAEK hard om de fairtradecertificering te verdienen. Het label bewijst immers niet alleen de kwaliteit van de koffie en de eerbiediging van sociale en ecologische voorwaarden in zijn productie. Het is ook cruciaal om toegang te krijgen tot buitenlandse markten. De verkoop van de bekende 'Kivu-koffie' (foto) in de OxfamWereldwinkels is daar het mooiste bewijs van. "Vroeger was de kwaliteit van onze koffie het grootste probleem. Dankzij de steun van Oxfam hebben we dat bijna helemaal opgelost. En via RAEK hebben we vlotter toegang tot de lokale en nationale markten en krijgen we een betere prijs voor onze koffie", legt Oscar Kubisibwa uit. "Maar er is nog veel werk voor de boeg, want we hopen binnenkort naar Europa

te exporteren. Eerst moeten we de fairtrade-certificering verkrijgen. Dat zou weldra moeten gebeuren."

nen geven die ze pas na de volgende oogst moeten terugbetalen.» “We willen ook niet langer afhankelijk zijn van het wel of niet lukken van de oogst. Om voldoende bedrijfskapitaal te verzamelen, moeten we 19 ton gewassen koffiebonen kunnen ophalen. We produceren genoeg, maar we kunnen momenteel niet meer dan 10% van de productie ophalen en opslaan.”

Redenen tot hoop “De koffie van de streek staat nu bekend om zijn kwaliteit”, vertelt Patrick Muligano. “RAEK en zijn leden verwachten nog veel van de samenwerking met Oxfam. Een aantal cruciale elementen moet de koffieboeren in staat stellen echt waardig van hun werk te leven: bijvoorbeeld meer technische middelen (containers en transport), een betere ophaling en het verkrijgen van de ‘fairtrade en biologische certificering’.” Een van de mooiste boodschappen van hoop en voorbode van een andere toekomst komt van Jean de Dieu Mulungu. “Dankzij de extra inkomsten met de betere koffiekwaliteit heb ik al mijn kinderen naar school kunnen sturen. De oudste heeft zelfs een licentie volksgezondheid behaald aan de universiteit. Daar ben ik geweldig fier op. En het kan nog beter. Ik hoop vurig dat al mijn kinderen dezelfde weg naar het hoger onderwijs zullen volgen.”

december 2013 • globo 13

vrijwilliger in de kijker

Sinds zijn pensioen geeft Ivo Laforce het beste van zichzelf in onze tweedehandswinkel in Mechelen en bij de inzamelactie met e5 mode.

Tijdens de week va aan een toer over n de vrijwilliger nam ik deel vr We bezochten hee ijwilligerswerk in Mechelen. l keuze was rap g wat organisaties maar mijn emaakt. Wat Ox fa op alle vlakken aan bij wat ik vi m doet, leunt nd onze maatschapp ij moet veranderen dat er in .

Ik heb nooit goed tegen onrecht en armoede gekund. Vroeger werd ik altijd kwaad als ik daarover las of hoorde, maar ik deed er niets mee. Kinderen, verbouwen en altijd maar werken. Je zit met die kwaadheid maar hebt precies geen tijd om iets te doen. Tot ik met pensioen ging.

n wel voor Brocante is niet mijn ding. Ik be ts van nie recycleren maar zelf zou ik daar en ak in mijn huis willen, ik ben voor str lligers vrijwi modern. Gelukkig zijn er andere ding. die dat op zich nemen. Ieder zijn

oordelijk voor In de winkel ben ik verantw b een vaste he de afdeling cd’s en dvd’s, ik doe hier en en shift op donderdagnamiddag daar ook wat mannenwerk.

de inzamelactie n a a ee m k o o ar Ik deed dit ja et was hard doorwerken: een H g met e5 mode. tand want ik zit niet graa n je werkje naar mij volgende keer in maart zie e op mijn gat. D e5 mode. in me zeker terug

Ik ben nu ruim twee jaar vrijwilliger en ben erg content. Ik voel me 100% nuttig. Achteraf bekeken is het wel maf dat ik hier zo lang mee gewacht heb. Vriendelijke klanten, dat is plezant. Ne lach en ne zwans, ne keer zeveren. Er zijn echt heel toffe mensen bij. Net als bij mijn collega-vrijwilligers, samen vormen we een leuke ploeg. 14 globo • december 2013

Ook vrijwilliger worden in een van onze tweedehandswinkels? Kijk op www.oxfamsol.be > hoe helpen?

tweedehands

Waar vind je ons? Vlaanderen ANTWERPEN: Lange Koepoortstraat 49, 2000 Antwerpen • 03 707 11 61 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Antwerpen: Sint-Jacobsmarkt 84, 2000 Antwerpen • 03 227 44 82 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Antwerpen: Brederodestraat 27, 2018 Antwerpen • 03 238 24 60 • di t/m za: 10-18u • Oxfam Boutique: kleding, brocante, boeken Brugge: Leopold II-laan 19, 8000 Brugge • 050 31 04 51 • di t/m za: 10-17u30 • kleding, brocante, boeken, computers Gent: Sint-Amandstraat 16, 9000 Gent • 09 233 42 13 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Gent: Bij Sint-Jacobs 12, 9000 Gent • 09 223 13 53 • di t/m za: 10-18u, zo: 10-13u • Vintage (kleding) Knokke-Heist: Kerkstraat 47, 8301 Knokke-Heist • 050 51 04 51 • di t/m za: 10-12u, 14-17u30 • kleding, boeken, computers, brocante. • Tevens Oxfam-Wereldwinkel Kortrijk: Budastraat 21, 8500 Kortrijk • 056 31 26 22 • ma t/m do: 14u-18u, vr en za: 10-18u • Bookshop LeUVEN: Parijsstraat 60, 3000 Leuven • 016 50 07 03 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Mechelen: O.L. Vrouwestraat 53, 2800 Mechelen • 015 43 67 10 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken Oostende: Torhoutsesteenweg 641, 8400 Oostende • 059 51 87 78 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Sint-Niklaas: Ankerstraat 44, 9100 Sint-Niklaas • 03 776 72 59 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken, computers Wilrijk: Jules Moretuslei 157, 2610 Wilrijk • 03 828 83 33 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken, computers

brussel Brussel: Vlaamsesteenweg 102-104, 1000 Brussel • 02 522 40 70 • ma: 14-18u, di t/m za: 11-18u • vintage kleding, brocante, boeken Brussel: Hoogstraat 243, 1000 Brussel • 02 502 39 59 • di t/m za: 10-17u, zo: 11-15u • kleding, brocante Brussel: Kartuizersstraat 37, 1000 Brussel • 02 502 30 03 • ma: 13-17u30, di t/m za: 11-18u • Oxfam Kids: kleding, accessoires voor kinderen Brussel: Brabançonnelaan 133, 1030 Brussel • 02 732 72 68 • di t/m za: 9-14u30 - kleding, brocante, boeken Brussel: Vossenstraat 19, 1000 Brussel • 02 513 83 23 • di, do, vr: 11-18u, za: 10-18u, zo: 10-15u • herenkleding en accessoires Elsene: Elsensesteenweg 254, 1050 Elsene • 02 648 58 42 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Elsene: Elsensesteenweg 252, 1050 Elsene • 02 647 48 51 • di t/m za: 10-18u • computers Etterbeek: Waversteenweg 295, 1040 Etterbeek • 02 640 09 25 • ma : 14-18u, di t/m vr: 11-18u, za: 11-15u • kleding, boeken, brocante Molenbeek: Dubois-Thornstraat 105, 1080 Molenbeek • 02 411 45 53 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers, kantoormeubilair Schaarbeek: Lambermontlaan 47, 1030 Schaarbeek • 02 215 05 11 • ma t/m vr: 9-17u • kleding, boeken, brocante Ukkel: Vanderkinderestraat 248, 1180 Ukkel • 02 344 98 78 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Vorst: Neerstalsesteenweg 66, 1190 Vorst • 02 332 59 91 • ma t/m za: 10-17u30 - kleding

Vierde winkel voor sinjorenstad Zo duurzaam. Zo fun. Zo klantvriendelijk. Zo Antwerpen. Zo Oxfam Het wordt een conceptstore rond recycling en upcycling. Heel wat creatieve geesten en handige harry’s zorgden ervoor dat elk element - van de verlichting tot het wandmeubilair - duurzaam is, en waar mogelijk gemaakt van gerecycleerd materiaal. In dat interieur vind je nu een uniek aanbod aan tweedehandse kleding, boeken, brocante en computermateriaal. “Er werd gezwoegd en gezweet”, aldus Annemiek Heijman, winkelverantwoordelijke, “maar in november kon een team supergemotiveerde vrijwilligers de nieuwe winkel in de Antwerpse Lange Koepoortstraat openen.”

Het is de vierde Oxfam-tweedehandswinkel in het Antwerpse, na Wilrijk, de Bookshop en de Oxfam Boutique

Lange Koepoortstraat 49, 2000 Antwerpen Open: dinsdag tot zaterdag, 10 tot 18 uur

GROEI-menu in de kijker De Bookshop in Leuven serveerde toastjes met eetbare bloemen en een glaasje fairtradewijn. Oostende trakteerde met een kommetje groentesoep. Ook Wilrijk, Brugge; Sint-Niklaas, Luik en de Vintage in Brussel en Gent boden de klanten duurzame hapjes aan. In de Antwerpse Boutique kon je genieten van een eerlijke kop koffie. De Bookshops van Gent en Antwerpen deelden dan weer lokale appels uit.

Van 14 tot 20 oktober voerde Oxfam wereldwijd actie voor het recht op voedsel tijdens de GROEI-week. Dat kon je zien, maar vooral proeven in onze tweedehandswinkels.

Heel wat winkels zorgden ook voor een aangepaste etalage. Zo lieten onze vrijwilligers aan klanten en voorbijgangers zien hoe ze door anders te eten en te kopen mee de honger uit de wereld kunnen helpen.

www.ikgroeimee.be

wallonië Ans: Rue de l’Yser 185A, 4430 Ans • 04 371 20 44 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, computers Bergen: Rue de Houdin 5b • 7000 Bergen • 065 84 75 04 • di t/m za: 10-18u • computers, boeken Charleroi: Rue du Grand Central 4, 6000 Charleroi • 071 31 37 76 • ma t/m vr: 11-18u, za: 10-15u • computers Charleroi: Rue de Montigny 66, 6000 Charleroi • 071 31 80 62 • do, vr: 10-17u30, za: 10-16u • kleding, boeken Ciney: Rue St. Gilles 61, 5590 Ciney • 083 67 85 04 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Dinant: Rue Grande 61-63, 5500 Dinant • 082 66 68 50 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Herstal: Rue Grande Foxhalle 99, 4040 Herstal • 04 240 08 01 • ma: 12-16u45, di t/m vr: 10-16u45, za: 12-16u (juli/aug: gesloten op za) • kleding, brocante, boeken, computers Hoei: Rue Montmorency 2, 4500 Hoei • 085 23 32 98 • wo: 9-16u, vr 10-17u, za 10-12u en 14-16u • kleding Luik: Rue de la Casquette 19b, 4000 Luik • 04 223 27 87 • ma t/m vr: 10-17u (zomer:18u), za: 12-17u (zomer 17u30) • kleding, brocante, boeken Luik: Rue St Séverin 117, 4000 Luik • 04 221 49 58 • ma t/m vr: 10-17u, za: 11-16u • kleding, brocante, boeken Luik: Rue Puits-en-sock 137, 4020 Luik • 04 341 18 00 • ma t/m za: 10-17u • kleding Luik: Rue St. Gilles 29, 4000 Luik • 04 222 24 42 • ma t/m vr: 10-17u30 (zomer 18u), za: 10-17u • Bookshop Marcinelle: Chée de Philippeville 290/292, 6001 Marcinelle • 071 27 86 90 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Namen: Chée de Louvain 5, 5000 Namen • 081 22 22 22 • ma t/m vr: 11-17u, za: 10-15u • kleding, brocante, boeken, computers, kantoormeubilair Namen: Av de la Plante 27, 5000 Namen • 081 26 28 38 • ma t/m vr: 11-18u, za: 10-15u • computers Namen: Bas de la Place 12-14, 5000 Namen • 081 22 91 22 • ma t/m za: 9u30-18u • Bookshop Nijvel: Rue de Namur 36, 1400 Nijvel • 067 77 34 85 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Seraing: Rue de la Baume 250, 4100 Seraing • 04 337 29 58 • ma t/m vr: 9u45-16u45 • kleding

Uitgelezen boeken verdienen opnieuw gelezen te worden. OxfamSolidariteit zamelt ze in en verkoopt ze tegen zachte prijzen in haar tweedehandswinkels. De opbrengst gaat naar Oxfam-projecten wereldwijd. Zo helpen we samen mensen over de hele wereld aan een betere toekomst werken. Gisteren, vandaag en morgen. Bedankt

december 2013 • globo 15

1,2,3 Actie Geef

het beste van jezelf

Drie cadeautips tegen geweld op vrouwen

Een solidair en duurzaam eindejaar... begint bij de cadeautjes.

Wij kunnen rekenen op meer dan 1.500 vrijwilligers, stuk voor stuk levensveranderaars. Een beetje van jouw tijd, maakt een wereld van verschil.

word

1. Geef een kalender 2. Geef een geit 3. Geef een waardebon

vrijwilliger www.oxfamsol.be

Meer info: zie pagina 6 of www.oxfamsol.be

hoe helpen

Help de slachtoffers van tyfoon Haiyan Op 8 november werden de Filipijnen getroffen door één van de krachtigste tyfoons uit de geschiedenis. Oxfam werkt hard om noodhulp te bieden in de vorm van drinkwater, sanitaire voorzieningen en onderdak.

Doe een gift via www.oxfamsol.be > Tyfoon Filipijnen

Volg ons op www.facebook.com/oxfamsol