Globo 52: Wij doen iets voor het klimaat by Oxfam België/Belgique

Heb je nog een

KWARTAALBLAD VAN OXFAM-SOLIDARITEIT - DECEMBER 2015 - NUMMER 52

OUDE GSM liggen?

> Zie p. 16

dossier

Wij doen iets

VOOR HET KLIMAAT

Oxfam Peacewalker

2 lammetjes = winst

Een nieuwe uitdaging: 42 km wandelen voor vrede in de Westhoek.

Herders op de Westelijke Jordaanoever leven van inkomsten uit veeteelt.

Pagina 3

Pagina 12-13

Actievoerders van Oxfam hebben een duidelijke boodschap: de klimaatverandering spoelt de grond onder onze voeten weg, en het eten van ons bord. Want het betekent: extremer weer, minder voedsel, en dus honger in de armste landen. Brengt het langverwachte klimaatakkoord van Parijs verandering?

coverstory

Lees het dossier (vanaf p. 7)

voorwoord

PARIJS (en daarna)

inhoud

blikvangers

DE VRA AG

oegegeven: internationale klimaatbijeenkomsten zijn zelden voer voor

Uitdagingen genoeg in de wereld: Werelddoelen waarmaken, weggespoelde Sahrawi-kampen terug opbouwen, jonge meisjes uit kindhuwelijken houden… Maar ook: eindejaarscadeautjes vinden en – wie weet? – meestappen met Oxfam Peacewalker.

Wat doet Oxfam voor de Syrische vluchtelingen?

dossier Wij doen iets VOOR HET KLIMAAT

een goednieuwsshow. Maar net zo zelden oogde de hemel zó somber en dreigend als vandaag boven Parijs.

Veel heeft natuurlijk te maken met de gruwelijke aanslagen, enkele weken geleden. Ook bij Oxfam zijn we geschokt door zoveel zinloos geweld. Onze gedachten zijn dan ook bij de slachtoffers en hun nabestaanden, over de hele wereld. De aanslagen dreigen in Parijs - net zoals na 9/11 in New York - de aandacht en middelen af te leiden van structurele oplossingen: meer sociale en economische rechtvaardigheid, meer klimaatrechtvaardigheid. Vorige klimaatbijeenkomsten leverden, zelfs zonder de aanwezigheid van zo’n dreiging, weinig op voor het klimaat. In die wetenschap beseft iedereen dat de onderhandelaars op de klimaattop in Parijs nu wel bijzonder hard hun best gaan moeten doen. Dat zet me aan tot nadenken. Stel dat – na Kopenhagen, Cancun, Durban, Doha, Warschau en Lima – ook Parijs niet de verhoopte ommekeer brengt in het klimaatbeleid. Moeten we dan blijven geloven dat het allemaal anders wordt? Is het realistisch om te blijven vertrouwen op politici, wanneer hun bijeenkomsten telkens teleurstellen? En waarom belagen we die politici dan nog steeds met experten en activisten? Voor Oxfam zijn dat existentiële vragen. Het antwoord is even eenvoudig als ontnuchterend: echte verandering begint zelden bij regeringen, en al evenmin bij bedrijven. Regeringen kijken naar kiezers en bedrijven naar consumenten. Verandering begint bij mensen die veranderen. Kijk naar de crisis bij Volkswagen, dat de wereld jarenlang heeft voorgelogen over de uitstootwaarden van zijn wagens. De straffe reacties kwamen niet uit het kamp van de Europese regeringsleiders. Die fronsten weliswaar de wenkbrauwen – maar dan vooral over de kwaliteit van de cognac na hun wekelijkse dinertje met de bazen van de Daimlers en BMW's van deze wereld. De grootste morele verontwaardiging leeft bij burgers. Burgers die oprecht kwaad zijn. Maar ook consumenten die betere alternatieven vinden en andere keuzes gaan maken. Het aantal mensen dat voor een een duurzame woning kiest, de auto aan de kant laat staan voor een (elektrische) fiets of meer lokale en seizoensgroenten koopt, stijgt. Niet omdat ze moeten van de overheid, of omdat de industrie die producten zo fantastisch goed verkoopt. Wel omdat het gewoon de meest logische keuze is. Moeten we het belang van een politieke top zoals die in Parijs dan relativeren? Natuurlijk niet. Door ambitieuze klimaatdoelstellingen te kiezen, kunnen politici de positieve veranderingen in een samenleving bundelen, versnellen en een verplicht karakter geven. Dat is hun job, en daar moeten we hen op wijzen. Maar tegelijkertijd is het minstens zo belangrijk – en in het licht van de aanslagen in Parijs belangrijker dan ooit – dat wij allemaal, gewone mensen, burgers, consumenten, zélf die positieve verandering uitdragen. In Parijs, desondanks (en omwille van) alles wat daar gebeurd is. Maar net zo goed in onze eigen achtertuin – morgen, overmorgen en de dag daarna.

Stefaan Declercq Algemeen secretaris

globo • DECEMBER 2015

zuidgeluid

vrijwilliger in de kijker

tweedehands

1,2,3,actie

Hoe meer schapen, hoe beter. Want dankzij die dieren verdienen schapenherders op de Westelijke Jordaanoever het grootste deel van hun inkomen. Oxfam-partner PLDC geeft vaccinatie en veterinaire zorgen. Zoé (18) en Lucia (17) zijn jong en doen wat ze kunnen om de wereld een ietsiepietsie duurzamer te maken.

Waarom geven Hilde Crevits en Margriet Hermans hun bh aan Oxfam?

Globo Driemaandelijks tijdschrift nr. 52 • Vierde kwartaal 2015 Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel • België Tel.: +32 (0)2 501 67 00 • Fax: +32 (0)2 511 89 19 • www.oxfamsol.be Je uitschrijven of gratis abonneren op Globo? Mail naar globo@oxfamsol.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Stefaan Declercq • REDACTIE EN EINDREDACTIE: Esther Favre-Félix, Wouter Fransen, Julien Lepeer, Mieke Vandenbussche, Lieve Van den Bulck • COÖRDINATIE: Lieve Van den Bulck • Werkten mee: Akro, Annelies Lefevre, Antoinette, Brigitte Gloire (Oxfam-Solidariteit), Ish Ait Hamou, Jill Peeters, Neth Daño, Rosario, Sébastien, Sophia • Opmaak: José Mangano • Fotografie: Tineke D’haese Art. 4 Wet 8.12.92 – Min. Besluit 18. 03. 93. Oxfam-Solidariteit vzw, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel, beheert een geautomatiseerd adressenbestand voor de relatie met haar donors en sympathisanten. Uw gegevens komen daarin terecht. U heeft het recht uw gegevens op te vragen en te laten wijzigen. Richt uw schriftelijke aanvraag aan: Oxfam Schenkersbestand, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel. Oxfam-Solidariteit is geregistreerd onder nummer 000500836 bij het Rijksregister van de Commissie voor de Bescherming van de private levenssfeer. De opinies en commentaren van personen en partnerorganisaties in dit tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de standpunten van Oxfam-Solidariteit. Niets uit deze Globo mag overgenomen of gekopieerd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Deze Globo wordt gedrukt op gerecycleerd papier, Cyclus Print 90 gr.

Geverifieerd milieuzorgsysteem Maatschappelijke zetel: Vier-Windenstraat 60, B-1080 Brussel

Teksten p. 3-5: Lieve Van den Bulck, Julien Lepeer, Mieke Vandenbussche en Esther Favre-Félix

Blikvangers

Oxfam Peacewalker: een nieuwe uitdaging in 5 vragen Op 14 mei 2016 verwacht Oxfam-Solidariteit jou in de Westhoek voor een nieuwe teamuitdaging van 42 km.

ezelf overtreffen voor de goede zaak met Oxfam-Solidariteit, dat wekt allicht goede herinneringen op bij duizenden mensen. De onverschrokken stappers van Oxfam Trailwalker, de deelnemers aan de 20 km door Brussel, allemaal kunnen ze meepraten over de ongelooflijke sfeer die heerst tijdens de sportieve en solidaire uitdagingen van Oxfam. In 2016 komt er een derde solidair evenement bij: Oxfam Peacewalker.

Wat is Oxfam Peacewalker? Oxfam Peacewalker, dat zijn teams van 4 personen die in minder dan 10 uur 42 kilometer stappen in de Westhoek. Elk team verbindt zich ertoe om 750 euro in te zamelen. Zo bundelen we samen de krachten tegen armoede, want de opbrengst gaat naar Oxfam-projecten over heel de wereld.

Oxfam Peacewalker, dat zijn teams van 4 personen die in minder dan 10 uur 42 kilometer stappen in de Westhoek. Durf jij de uitdaging aan?

Waar en wanneer?

Waarom Oxfam Peacewalker?

Oxfam Peacewalker vindt plaats op zaterdag 14 mei 2016 (het pinksterweekend) in de Westhoek. De wandeltocht start en eindigt in de Peace Village in Mesen, en zal onder andere Ieper aandoen.

De Westhoek was een stille getuige van de verschrikkelijke verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog. Oxfam Peacewalker is een eerbetoon aan de miljoenen mensen die gestorven zijn tijdens die oorlog. De conflicten die

Altijd in voor een uitdaging? Oxfam geeft je drie mogelijkheden om jezelf te overtreffen:

Oxfam Peacewalker Wandel in teams van 4 personen 42 kilometer door de Westhoek, en dat in minder dan 10 uur. 14 mei 2016

20km door Brussel Loop de 20 km door Brussel met de ploeg Oxfam Unlimited. 29 mei 2016

Oxfam Trailwalker Stap 100 kilometer door de Hoge Venen in maximum 30 uur, in een team van 4 personen. 27 & 28 augustus 2016

www.oxfamsol.be/nl/doitforoxfam

vandaag de actualiteit halen, brengen die gruwel weer in herinnering. Oxfam is in heel wat conflictgebieden aanwezig om levens te redden en weer op te bouwen. Ook op politiek vlak is Oxfam actief om vreedzame oplossingen voor die conflicten te vinden.

Waarom deelnemen? Er is de sportieve uitdaging, de sfeer en het avontuur dat je deelt met familie, vrienden of collega’s. Maar elk team zamelt ook geld in voor het goede doel: voor Oxfam-projecten over de hele wereld. Zo helpen stappers en supporters armoede mee de wereld uit. Dat doet Oxfam op 3 manieren: met humanitaire hulpverlening, ontwikkelingssamenwerking en politieke actie, zoals:

in Mali. Oxfam steunt CAD-Mali, dat ijvert voor de toegang tot onderwijs en gezondheidszorg voor heel de bevolking. met de campagne Krijg Gelijk. Oxfam roept de beleidsmakers op om maatregelen te nemen voor rechtvaardige belastingen en extreme ongelijkheid te laten verdwijnen.

Hoe schrijf je je in? Zin om mee te doen? Alle praktische info vind je op www.oxfampeacewalker.be Heb je nog vragen, stuur dan een mail naar Leen: lsp@oxfampeacewalker.be

in Libanon en Jordanië. Oxfam heeft al anderhalf miljoen mensen geholpen die gevlucht zijn van de crisis in Syrië: met drinkwater, sanitaire voorzieningen, hygiënekits en financiële hulp voor de meest kwetsbare families.

Oorlogsherinneringen bij de start

Wat brengt zo’n evenement op?

Wil je vrijwilliger worden?

Oxfam Peacewalker start aan Peace Village in Mesen: een internationale jeugdherberg waar de herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog levend worden gehouden.

Aan de start van Oxfam Trailwalker 2015 stonden 952 deelnemers (in 238 teams). Samen hebben zij 504.306 euro ingezameld. Bedankt!

Zin om Oxfam Peacewalker mee in goede banen te leiden als vrijwilliger? Sluit je aan bij meer dan 100 vrijwilligers en help om de wandelteams te begeleiden.

DECEMBER 2015 • globo

Blikvangers

5 tips voor eindejaar

een nood, Oxfam loodst je zonder zorgen naar het nieuwe jaar. Meer zelfs: je kan je tijdens de kerstperiode ook van je solidaire kant laten zien zonder dat je veel moeite moet doen of diep in je buidel moet tasten. 1 Wacht niet tot 24 december om cadeaus in huis te halen. Surf vandaag nog naar de webshop www. oxfampaktuit.be en kies dit jaar voor een origineel geschenk: geef een sexy beest cadeau, zoals een geit. Het is de mascotte van Oxfam Pakt Uit, een collectie symbolische geschenkjes in de vorm van vrolijke wenskaarten. 2 Kieskeurige mensen? Die laat je gewoon zelf hun cadeau kiezen.

Geef hen een Oxfam-geschenkbon, die je kan kopen en besteden in de Oxfam-tweedehandswinkel of de Oxfam-Wereldwinkel. Je kan er tweedehandsspulletjes of fairtradeproducten kopen, voor elk wat wils. 3 Stel je een kerstmenu samen? Hou dan de tips van het GROEI-menu (zie pag. 8) in je achterhoofd, ook bij het opstellen van je boodschappenlijstje. Zo schotel je gegarandeerd een lekkere en duurzame maaltijd voor. www.ikgroeimee.be 4 Schrijf je beste wensen op één van

de mooie wenskaarten die je vindt in de Oxfam-Wereldwinkel. Postzegel erop, brievenbus in, klaar. 5 Alle to do’s op je lijstje afgevinkt?

Dan kan je volop gaan voor de Warmste Week van Studio Brussel. Toon je in aanloop naar kerst van je warmste kant en zet een actie op via www.oxfamsol.be/nl/musicforlife

Eindejaar: eindelijk tijd om nog eens bij je familie, vrienden en andere geliefden te zijn. Maar de feestdagen brengen ook heel wat geregel met zich mee. Daarom: deze 5 tips.

Hamdia (15) uit Yemen is getrouwd met een man die 2 keer zo oud is.

Samen tegen kindhuwelijken In ontwikkelingslanden wordt 1 op 3 meisjes uitgehuwelijkt voor de leeftijd van 18 jaar.

indhuwelijken zijn bijzonder ingrijpend voor jonge meisjes: ze maken abrupt een einde aan de kindertijd en zorgen ervoor dat meisjes vroegtijdig van school gaan. Bovendien lopen de meisjes en hun baby’s een groter risico om te sterven door de bevalling, en zijn ze vaker het slachtoffer van partnergeweld. Oxfam gaat de strijd aan met kindhuwelijken in Niger, in Tanzania en in Yemen, waar een derde van de meisjes uitgehuwelijkt wordt voor de leeftijd van 18 jaar. Aliah uit Yemen vertelt: “Ik werd verplicht om te trouwen met een man van 30 jaar, terwijl ik zelf maar 16 was. Ik heb geprobeerd om te ontsnappen, maar mijn vader heeft me geslagen en gedwongen om terug te keren naar

Leuke cadeautjes kunnen ook solidair zijn: geef bijvoorbeeld eens een sexy beest cadeau van Oxfam Pakt Uit.

mijn echtgenoot. Hij zei dat ik de reputatie van mijn familie zou beschadigen.” Toen ze 32 werd, had Aliah al 6 kinderen en was ze grootmoeder. Samen met andere organisaties zet Oxfam zich al jaren in tegen kindhuwelijken. We helpen om lokale gemeenschappen te sensibiliseren voor de gevolgen van kindhuwelijken. Met de steun van Oxfam voert Aliah vandaag die strijd in haar eigen gemeenschap. “Deze praktijken moeten stoppen. Ik weiger voortaan om nog te zwijgen.” Oxfam maakt sinds kort ook deel uit van een Belgische coalitie tegen kindhuwelijken. In 2014 beloofde minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo om de strijd tegen kindhuwelijken in bepaalde landen aan te scherpen. De coalitie vraagt dat de minister zijn woorden omzet in daden. girlsnotbrides.org

16,5 miljoen minderjarige meisjes worden elk jaar uitgehuwelijkt

Multinationals moeten eerlijke belastingen betalen Er komen nieuwe, internationale maatregelen om belastingontwijking tegen te gaan. Dat hebben OESO-landen beslist.

e landen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de ministers van Financiën van de G20 gaan maatregelen nemen tegen internationale belastingontwijking. Dat is een mijlpaal in de aanpak van bedrijven die belastingen ontwijken, en dus goed nieuws.

globo • DECEMBER 2015

Het minder goede nieuws is: de maatregelen volstaan niet om multinationals eerlijke belastingen te doen betalen in de landen waar ze actief zijn. En omdat dat vaak ontwikkelingslanden zijn, lopen die landen miljarden aan belastinginkomsten mis. Met dat belastinggeld zouden ontwikkelingslanden een betere sociale bescherming, onderwijs of gezondheidszorg kunnen uitbouwen. “De gemaakte afspraken zijn vooral in het belang van rijke landen en

multinationals”, zegt Leïla Bodeux, beleidsmedewerkster bij OxfamSolidariteit. “Ontwikkelingslanden mochten niet eens mee aan de onderhandelingstafel zitten."

Lobbywerk van bedrijven Multinationals hebben daarentegen sterk kunnen lobbyen, en daardoor zijn de nieuwe belastingmaatregelen bijzonder zwak. Een voorbeeld: grote multinationals zullen rapporten moeten indienen over belastingdeals, maar deze rapporten

zijn niet publiek beschikbaar. Ontwikkelingslanden krijgen dus nog steeds geen toegang tot deze rapporten. “Deze OESO-maatregelen laten teveel lacunes om effectief te zijn”, zegt Leïla Bodeux. “Ze moeten een start zijn, en niet het einde, van een internationale belastinghervorming.” www.oxfamsol.be/krijggelijk

Blikvangers

17 Werelddoelen moeten wereld eerlijker maken tegen 2030 Ze zijn er: de 17 Werelddoelen, opvolgers van de Millenniumdoelen. Ze moeten tegen 2030 een einde maken aan ongelijkheid, klimaatverandering, honger en armoede.

De coöperatieve bank NewB lanceert nu ook een prepaid betaalkaart.

e wereldleiders hebben eind september in de Verenigde Naties 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (of korter: Werelddoelen) vastgelegd. Daarmee beloven ze zich in te spannen om tegen 2030 een einde te maken honger, ongelijkheid, klimaatverandering en meer (zie beeld). De oude Millenniumdoelen liepen in 2015 af. De nieuwe doelen zijn een stuk ambitieuzer. Ze gaan niet alleen over armoede verminderen of kinderen naar school laten gaan. Ze gaan ook over duurzaamheid, en over economische groei waar iedereen voordeel bij heeft. Niemand mag nog achterblijven. Met de Werelddoelen willen de landen van de VN dat de wereld eerlijker en duurzamer wordt voor iedereen. Nog een revolutionaire verandering: de Werelddoelen zijn geen afspraken van rijke landen om arme landen te helpen. Integendeel: elk land, arm of rijk, moet inspanningen doen om in eigen land dingen fundamenteel te veranderen. Want wereldproblemen zijn er niet alleen in arme landen. Ook in België kan bijvoorbeeld de productie van energie veel schoner (doel 7). En ook België moet in actie schieten tegen de klimaatverandering (doel 13).

New B lanceert kaart

De 17 nieuwe ontwikkelingsdoelen zijn een stuk ambitieuzer dan de oude Millenniumdoelen.

Haalbaar? Zijn de doelen haalbaar? Op papier wel. Alleen is voor het behalen van de 17 doelen tegen 2030 een hoop politieke wilskracht, verandering en veel geld nodig. De VN-verklaring over de Werelddoelen heet niet voor niets Transforming Our World. De manier waarop de doelen worden uitgevoerd, is belangrijk, zegt Brigitte Gloire van Oxfam-Solidariteit: “Alle landen moeten streven naar minder ongelijkheid en meer rechtvaardigheid. Bij élk van de 17 doelen, niet alleen bij doel 10 (minder ongelijkheid tussen rijk en arm). Niemand mag achterblijven.”

Wereld in vraag stellen Om de Werelddoelen te halen, zijn grondige ingrepen nodig. “Het

groeimodel in rijke landen is absoluut onhoudbaar voor onze planeet. Ons consumptiemodel ook: 20% van de mensen verbruikt 80% van de natuurlijke grondstoffen. De manier waarop de financiële wereld in elkaar steekt, stimuleert speculatie met voedsel. Werknemers worden uitgebuit. En de rijkdom is bijna volledig in handen van een kleine elite. Om de Werelddoelen te halen, moeten we deze dingen in vraag stellen.”

Wereldleiders aanspreken Landen zijn niet verplicht om zich te verantwoorden als ze een doel niet halen. “Daardoor bestaat het gevaar dat dit een papieren tijger wordt”, waarschuwt Brigitte Gloire. “Daarom gaan we wereldleiders blijven aanspreken op de afspraken die ze maken.”

en je New B nog? Meer dan 49.000 mensen besloten na de financiële crisis om te investeren in deze nieuwe, coöperatieve bank. NewB wil tonen dat een andere bank mogelijk is: een transparante bank, die tegemoet komt aan de echte noden van de mensen. Dit jaar zet NewB een nieuwe stap in de opbouw van die bank: ze geeft een prepaid betaalkaart uit, de NewB card ‘Goodpay’. Wie zo’n kaart wil, moet coöperant van de bank zijn (je koopt een aandeel van de bank voor 20 euro). Met de kaart kan je betalen in België en overal in de wereld. Bij elke betaling gaat 5 cent naar een goed doel dat je zelf kiest. De kaart steekt ook niemand in de schulden, want ze is prepaid. NewB-coöperanten kunnen met de kaart ook anoniem betalen, wat betekent dat dat je niet al je gegevens overdraagt wanneer je een betaling doet. NewB wil daarmee de privacy van haar coöperanten beschermen. www.newb.coop

Overstromingen verwoesten vluchtelingenkampen van de Sahrawi Tienduizenden mensen hebben hun huis verloren. Oxfam-teams zijn ter plaatse.

ind oktober heeft extreem regenval overstromingen veroorzaakt in de Sahrawi-vluchtelingenkampen in het zuiden van Algerije. 17.000 gezinnen werden getroffen. Hun woningen waren totaal vernield en hun voedselvoorraden vernietigd. Fadel Mohamed, een 38-jarige Sahrawi-vluchteling en vader van twee kinderen (1 en 3 jaar), vertelt: “Mijn huis is volledig weggespoeld. Wij hebben onze toevlucht gezocht in een auto, waar we sindsdien slapen met mijn vrouw en mijn twee kinderen.”

De Sahrawi-vluchtelingenkampen liggen al 40 jaar lang in de Algerijnse woestijn. De inwoners hebben meestal te kampen met de extreme droogte van de woestijn, maar in de winter worden ze soms getroffen door hevige stortregens. De regens van dit jaar zijn extreem zwaar en hebben de eenvoudige, zandstenen huisjes van de vluchtelingen verwoest. Oxfam-teams hebben binnen enkele dagen na de ramp voedsel verdeeld en helpen nu bij de opbouw van huizen en tenten.

Doe een gift op

BE37 0000 0000 2828 met vermelding "9163 Sahara"

Fadel Mohamed: “Mijn huis is volledig weggespoeld.“

DECEMBER 2015 • globo

DE VRAAG

Wat doet Oxfam voor de Syrische vluchtelingen?

Winter in de Balkan

Te weinig kleren

AHMAD EN ZIJN DOCHTER NOUR ZIJN GEVLUCHT UIT SYRIË. De twee zijn op weg naar een registratiecentrum voor vluchtelingen in Preševo, Servië. Grote groepen vluchtelingen stranden aan de buitengrenzen van Europa. Oxfam helpt deze mensen met douches en toiletten, met een slaapzak en een dikke jas en met voedselbonnen.

EEN VRIJWILLIGSTER LEGT GESORTEERDE KLEDING IN DE REKKEN. Een deel van de Syrische vluchtelingen belanden in België. Mensen op de vlucht hebben vaak weinig kleding bij. Terwijl ze wachten op de goedkeuring van hun asielaanvraag, kunnen ze bij een burgerplatform terecht voor allerlei diensten. Oxfam coördineert het sorteren en verdelen van kleding.

630.000 vluchtelingen in Jordanië OXFAM INSTALLEERT WATERTANKS IN ZAATARI-VLUCHTELINGENKAMP. De elfjarige Hamoudi (blauw T-shirt), uit Ghouta bij Damascus in Syrië, neemt drinkwater uit een Oxfam-watertank. Het vluchtelingenkamp Zaatari is met zijn 80.000 inwoners uitgegroeid tot de vierde grootste stad van Jordanië. Oxfam helpt er 25.000 mensen met drinkwater, sanitair, hygiënetips en afvalinzameling.

Zit jij met een brandende vraag over wat Oxfam doet? 6

globo • DECEMBER 2015

Stel je vraag via Globo, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel of stuur een mailtje naar globo@oxfamsol.be Je vraag kan ingekort of niet opgenomen worden bij plaatsgebrek.

Weervrouw Jill Peeters: “Het klimaat is echt ziek.”

Sébastien: “Een kwestie van keuzes maken“

Rosario uit Bolivia: “Regeringsleiders hebben nog veel werk.”

Brigitte Gloire (Oxfam): “Dit is het eerste wereldwijde akkoord.”

Annelies betoogt voor het klimaat: “Ik voel dat ik niet alleen ben.”

Sophia uit Congo: “Dit is nu eenmaal onze thuis.“

Ish Ait Hamou: “We moeten ‘genoeg’ zeggen.“

Klimaatresearcher Neth Daño: “Er zijn veel foute oplossingen.”

dossier

Wij doen iets VOOR HET KLIMAAT Yep, de klimaatopwarming is een feit. Maar wat doe je met die wetenschap, elke dag? In dit dossier vertellen 8 mensen wat de klimaatverandering voor hen betekent. Ze staan ermee op, ze gaan er mee slapen of ze liggen er wakker van. Maar vooral: ze blijven niet bij de pakken zitten tijdens de cruciale klimaattop die nu, begin december, plaatsvindt in Parijs.

Teksten: Julien Lepeer, Mieke Vandenbussche, Lieve Van den Bulck Beeld: Tineke D’haese Werkten mee: Jill Peeters,

Rosario, Brigitte Gloire, Sébastien, Annelies Lefevre, Sophia en Antoinette, Akro, Ish Ait Hamou, Neth Daño

DECEMBER 2015 • globo

dossier

“Het klimaat is echt ziek” Ze weet haarfijn uit te leggen wat de klimaatverandering is, weervrouw Jill Peeters. En ze is bezorgd, maar tegelijk ook hoopvol.

“Het laatste dat we nu moeten doen, is doemdenken.”

“D

e planeet heeft 40 graden koorts. Het klimaat is echt ziek, punt. De temperatuurstijging is nu opgelopen tot 0,9°C ten opzichte van het jaar 1900. Maar belangrijker nog is de hoge CO2-concentratie in onze lucht. Ik was er letterlijk ziek van toen ik voor de eerste keer zag dat de drempel van 400 ppm (particles per million) overschreden was. Dat betekent: als je 1 miljoen luchtdeeltjes neemt, zitten daar 400 CO2-deeltjes in. Dat lijkt niet veel, maar vergelijk het met 4 promille alcohol in je bloed: dat is te veel om nog veilig te zijn. Het loopt nu een beetje uit de hand.”

Oorzaken “We kunnen de klimaatverandering terugbrengen tot twee oorzaken: economische groei en bevolkingsgroei. We zijn met steeds meer en daardoor verandert ons landgebruik: er worden bijvoorbeeld bossen gekapt om mensen te huisvesten of om meer voedsel te kweken.” Minder bossen,

In tweede instantie wordt CO vooral uitgestoten bij transport. En de industrie is de grootste energieverbruiker.”

Optimistisch De klimaatverandering heeft gevolgen over de hele wereld. “De extremen worden extremer. Gebieden die nu warm zijn, worden nog warmer, droge gebieden nog droger.” Gaat de klimaattop in Parijs verandering brengen? “Ik ben optimistisch, echt waar. Er is geen enkel wereldprobleem dat zo massaal aangepakt wordt als de klimaatverandering. Het laatste dat we nu moeten doen, is doemdenken. Want dat zet mensen aan tot inactiviteit, en we moeten net nu de handen in elkaar slaan.”

Jill Peeters, weervrouw en klimaatwetenschapper

dat betekent: meer CO2 in de lucht. En wat is de grootste boosdoener op het vlak van CO2-uitstoot? “In de eerste plaats is dat de productie van energie.

Meer vragen over de klimaatverandering? Lees het boek “40 graden in de schaduw” (Jill Peeters, Luc Goeteyn, Chris Jacobson), Lannoo.

Een kwestie van keuzes maken Sébastien (23) is student ontwikkelingssamenwerking. Hij deed mee aan het Oxfam-inleefatelier over Bolivia en doet elke dag iets voor het klimaat.

ébastien begint aan zijn 3de jaar in de bachelor ontwikkelingssamenwerking aan de Provinciale Hogeschool Namen. Hij is zich sterk bewust van de uitdagingen voor het klimaat. Om er meer over te leren, bezocht hij met zijn medestudenten het Oxfaminleefatelier Bolivia. Daar ondervonden ze aan den lijve wat de impact van de klimaatverandering is op mensen in ontwikkelingslanden. “Een geweldige ervaring. Het is superinteressant om te debatteren over het klimaat, want dat is een onderwerp dat mij heel erg raakt. Al sinds ik tiener was.”

De plotse klik Sébastien past zijn consumptiegedrag aan voor het klimaat, en die klik maakte hij tijdens conferentie over het klimaat. “Ik hoorde er voor de eerste keer dat de consumptie van vlees één van de belangrijkste factoren voor klimaatverandering is. Toen ben ik

mij gaan informeren. Beetje bij beetje ben ik minder vlees gaan eten, en intussen eet ik al enkele jaren vegetarisch. Dat gaat me goed af. Ik ben verre van een diehard, ik wijk wel eens af van mijn principes. Ik zwicht altijd voor de spaghetti van mijn mama. Maar meestal kies ik voor veggie, en daarmee stem ik mijn manier van leven af op mijn waarden. Dat is wat telt.”

“Beetje bij beetje ben ik minder vlees gaan eten.” Mijn manier Iets doen, op zijn manier: Sébastien kiest er bewust voor. En zijn enthousiasme is besmettelijk. “Dit is mijn manier om impact te hebben op de wereld, maar ook op mensen in mijn buurt. Eén van mijn vrienden heeft beslist om ook veggie te worden, twee anderen zijn minder vlees gaan eten. Toen mijn mama wilde verhuizen, heb ik haar aangezet om een woning te zoeken die goed geïsoleerd was. We kopen ook in de eerste plaats bio en fair trade.”

Sébastien, bewust duurzame student en consument

Ook zelf iets doen? Kies voor duurzaam consumeren (zie het GROEI-menu hieronder) of koop vintage of tweedehands in een Oxfam-tweedehandswinkel.

Wat doe jij? Hoe kan je zelf elke dag iets doen aan de klimaatverandering? Oxfam helpt je met het GROEI-menu: 5 tips om duurzaam te consumeren, met respect voor mens en milieu. www.ikgroeimee.be

globo • DECEMBER 2015

minder vlees

verspil minder

steun kleine boeren

seizoensgroenten en -fruit

kook zuinig

dossier

Regeringsleiders hebben nog veel werk Boerin en milieuactiviste Rosario woont in het Amazonewoud in Bolivia. Samen met haar gemeenschap probeert ze iets te doen aan de ontbossing.

werken we de klimaatverandering niet in de hand. We proberen een evenwicht te creëren. We planten verschillende boomsoorten en gewassen: in mijn streek vooral fruit en bomen om hout te winnen.”

“We moeten aan onze kinderen denken”

“W

ij praten veel met elkaar over de klimaatverandering en over hoe die ons leven beïnvloedt. Vroeger was het frisser overdag. Nu krijgen we steeds meer te maken met extreme hitte en brandt de zon steeds harder. Dat is erg lastig om aan landbouw te doen. Samen hebben we besproken wat wij eraan kunnen doen. We leven in het regenwoud en voor ons is het grootste probleem de ontbossing. We krijgen er allemaal mee te maken en het heeft een impact op het klimaat.”

Voedsel kweken tussen de bomen De gemeenschap van Rosario, Santa Rosa, bestaat uit 30 gezinnen. Het Amazonewoud is hun thuis, maar vroeger hadden ze niet de nodige wettelijke documenten om aan te tonen dat het land hun eigendom was. Om te overleven, kapte de gemeenschap bomen: voor houtwinning en voor landbouwgrond. “Nu doen we aan agrobosbouw. We telen voedsel tussen de bomen, in plaats van er bos voor te kappen. Zo beschermen we het woud en

Rosario vindt dat regeringsleiders nog veel werk voor de boeg hebben. “Wij doen een inspanning als gemeenschap en vinden dat iedereen actie moet ondernemen, vooral regeringen. Er wordt veel gepalaverd op internationale bijeenkomsten, maar we zien niet genoeg resultaat. Dat verontrust mij.”

“We zien veel gepalaver, maar weinig resultaat. Dat verontrust mij.” “De boodschap die ik de wereld wil meegeven: we moeten stilstaan bij de manier waarop we leven. We moeten aan onze kinderen denken, en aan de kinderen van onze kinderen. We moeten allemaal samen de klimaatverandering aanpakken. Alle mensen en alle regeringen moeten eraan werken.”

Rosario, boerin, Bolivia

Zelf ondervinden wat de klimaatverandering betekent voor Rosario? Kom met je vereniging, collega’s of klas naar het Oxfam-inleefatelier Bolivia. www.oxfamsol.be/nl/inleefateliers

“Dit is het eerste wereldwijde akkoord” dat alleen zou ons leiden naar een opwarming van de aarde met 3°C, en 2°C is de absolute rode lijn.”

Waarom doet Oxfam zoveel voor het klimaat? En wat kunnen we verwachten van de top in Parijs? Brigitte Gloire, klimaatexperte bij Oxfam-Solidariteit, legt uit.

134 landen willen meer De inschatting van Brigitte: “Er zal in Parijs een akkoord zijn, want er is veel internationale druk. Maar het zal niet goed genoeg zijn. Er worden in het akkoord wel mogelijkheden ingebouwd om meer CO2-uitstoot te besparen dan het nieuwe klimaatakkoord vraagt. Landen kunnen dus meer inspanningen doen dan ze beloofd hebben. “Er zijn in Parijs 134 landen, vooral ontwikkelingslanden, die hun CO2-uitstoot méér willen beperken, tot de aarde met slechts 1,5°C opwarmt. Die landen willen zich wel ontwikkelen, maar dan op een manier waarbij ze weinig CO2 uitstoten.”

“S

inds 2007 focust Oxfam sterk op het klimaat. In het IPCC-rapport van dat jaar staan duidelijk wetenschappelijk bewijs én getuigenissen over de impact van de klimaatverandering op de armste landen. Het rapport bevestigde wat we hoorden van mensen in die landen: het weer wordt extremer en de seizoenen vlakken af. Het rapport voorspelde ook dat de voedselopbrengsten wereldwijd zouden dalen, en dat werd sindsdien alleen maar bevestigd. De invloed van de klimaatopwarming is bijzonder ingrijpend.” Werk aan de winkel dus, daar op de klimaattop in Parijs. 193 landen moeten er een opvolger vastleggen voor het Kyoto-akkoord. “Het nieuwe akkoord wordt het allereerste wereldwijde akkoord, dat geldt voor arme en rijke landen. Dat is niet gemakkelijk. Sommige landen, zoals de VS, willen liever geen verplichtingen, maar vrijwillige inspanningen om de

Brigitte Gloire, klimaatexperte OxfamSolidariteit CO2-uitstoot tegen te gaan. Die vrijwillige bijdragen van alle landen zijn alles samen beter dan niets. Maar

Van Kyoto tot in Parijs: 6 sleutelmomenten 1992

1995

1997

2005

2015

2020

1ste Klimaatverdrag wordt afgesloten in Rio de Janeiro

1ste Conference of Parties (klimaattop) in Berlijn

in Kyoto wordt een nieuw klimaatakkoord vastgelegd

het Kyotoakkoord treedt in werking (maar niet alle landen doen mee, bv. de VS ratificeren het akkoord niet)

193 landen sluiten in Parijs een nieuwe klimaatakkoord af tijdens de 21ste Conference of Parties

het klimaatverdrag van Parijs treedt in werking

“Burgers wachten niet” “Ik ben toch licht optimistisch”, besluit Brigitte. “De maatschappij blijft in actie: duizenden mensen blijven zich inzetten voor het klimaat. Burgers blijven niet wachten op de politici.”

Als er niets verandert, lopen tegen 2050 nog eens 50 miljoen mensen het risico om honger te lijden door de klimaatverandering.

DECEMBER 2015 • globo

dossier

“Ik voel dat ik niet alleen ben” 2 jaar geleden zat Annelies op de klimaattrein naar Warschau, nu fietst ze naar de top in Parijs. Want ze geeft niet op: er moet en kan iets veranderen.

e kan er niet naast kijken: steeds meer mensen willen echt iets doen voor het klimaat. Annelies Lefevre (27) uit Leuven, bijvoorbeeld: ze doet alles wat ze kan om haar steentje bij te dragen. “Ik vind dat je op een bewuste manier moet omgaan met de aarde en de natuur. Heel veel dingen worden als vanzelfsprekend beschouwd, zonder dat we er bij stilstaan wat de gevolgen zijn voor mensen vandaag en voor de toekomst. Dat vind ik ongelooflijk.” Voor deze klimaattop springt Annelies samen met 300 anderen op de fiets naar Parijs, met de Climate Express. Ze fietsen vijf dagen lang, met als eindbestemming de klimaattop, die begint op 30 november. Normaal gezien was er een massale betoging gepland aan de vooravond van de top, maar door de recente aanslagen in Parijs kan die niet doorgaan. 500.000 mensen zouden van overal ter wereld afgezakt zijn naar de Franse hoofdstad. In de plaats daarvan zijn er in veel landen plaatselijke acties. Want duizenden mensen, ook Annelies, vinden het belangrijk om toch hun engagement voor het klimaat te tonen.

Annelies Lefevere, gaat naar de klimaatbetoging

“Minder water in bergdorpen” “Ik vind het superbelangrijk dat er nu een akkoord komt en dat politici hun best doen”, legt Annelies

uit. “Voor mij is het al lang vijf na twaalf. Toen ik in Peru zat, voor mijn stage, heb ik zelf de gevolgen van de klimaatverandering gezien. Het weer

“Als je in je luie zetel blijft zitten, verandert er zeker niets.” wordt er extremer. In de bergdorpen is er minder water, doordat er minder regen valt. Of op andere momenten zijn er net extreem harde regens.”

Niet alleen Verandert dat iets, op straat komen en mee betogen? “Ik ben realistisch”, zegt Annelies. “Ik weet niet of politici echt naar ons luisteren. Maar aan de andere kant: als je in je luie zetel blijft zitten, verandert er zeker niets. Ik vind het cool dat mensen uit heel België, Europa en de wereld zich inzetten voor het klimaat. Mee gaan betogen, dat geeft me het gevoel dat ik niet alleen ben. Dat andere mensen er ook over nadenken en iets proberen te veranderen.”

“Dit is nu eenmaal onze thuis” In de Congolese Kivu-provincies is het niet makkelijk om te leven van de landbouw. Stortbuien spoelen de meest vruchtbare grond weg.

e Kivu-provincies zijn groen, maar erg heuvelachtig. Vandaag zijn er meer en extremere regenbuien dan vroeger. De enorme hoeveelheden regenwater veroorzaken aardverschuivingen op de heuvels, zodat de meest vruchtbare grondlaag wegspoelt. De oogsten worden daardoor kleiner.

Wat doen tegen de regen? In Mushanga werkt Oxfam samen met de lokale organisatie ASOP. Dit programma kreeg financiële steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. ASOP zorgt voor gereedschap, zaden en vorming. Zo leren de boeren hoe ze hun werk kunnen aanpassen aan de extreme regens. “De mensen van ASOP hebben ons allerlei soorten technieken geleerd om de grond vast te houden en

Sinds het jaar 1900 is onze planeet gemiddeld met 0,9°C opgewarmd. Het zeeniveau aan de Belgische kust is met ongeveer 20 cm gestegen.

10 globo • DECEMBER 2015

beter te bemesten”, legt Sophia uit. Ze toont aardappelen die ze zelf heeft gekweekt. “Onze oogst is nu groter, veel beter dan voordien.” Wat ze leerde tijdens de vormingen, zette Sophia meteen om in de praktijk op het de gemeenschappelijke akker van het dorp. De inwoners leren er hoe ze aan terrascultuur kunnen doen. Een andere techniek die ze aanleerden, is om

“Extreme regens spoelen de vruchtbare grond weg.” voren te graven, parallel aan de akkers, die het regenwater beter afvoeren. Een derde techniek is om planten te gebruiken die stevig in de grond geworteld zijn, zodat ze de aarde bij elkaar houden wanneer het hard regent. Het leven in Mushanga is sowieso al moeilijk. Rebellenmilities komen er vaak huizen en akkers plunderen, en dan moeten de inwoners vaak alles opnieuw opbouwen. Het is van levensbelang dat mensen dan snel opnieuw aan landbouw kunnen doen. We moeten steeds opnieuw van nul af aan beginnen. Maar dit is nu eenmaal onze thuis.”

Sophia, innovatieve boerin uit Mushanga, Congo

Help Sophia en Antoinette en geef een plantje cadeau via www.oxfampaktuit.be

8.775 festivalbezoekers gingen deze zomer op de foto voor het klimaat, op de Oxfam-festivalstand.

dossier

“Laten we ‘genoeg’ zeggen” Ish Ait Hamou leende zijn stem voor een klimaatfilm van Oxfam, waarin 8 vrouwen de klimaatverandering aanpakken.

horeograaf, danser en schrijver Ish Ait Hamou roept iedereen op om druk te zetten op onze politici. “Ik geef mijn stem voor het klimaat en ik doe een oproep naar jullie, omdat ik weet dat jullie allemaal achter het idee staan van een betere wereld. Het klimaatprobleem is een ernstig probleem.”

Laten we "genoeg" zeggen. Laten we onze bezorgdheid delen. Laten we een verschil maken. Dit is belangrijker dan een So You Think You Can Dance-finale of welk project dan ook. Dit gaat om onze toekomst en onze planeet. Zonder haar zijn we niets.”

“Ik weet dat iedereen achter het idee staat van een betere wereld. ”

“Laten we een verschil maken“ “Er moet een duidelijk signaal naar de beleidsmakers gestuurd worden. Het klimaatprobleem is een ernstig probleem. Er zijn dingen je als individu kan doen: kleine handelingen in je dagdagelijks leven. Maar wie het meest kan veranderen zijn de beleidsmakers, dus die moeten we onder druk zetten.

Bekijk de klimaatfilm op www.oxfamsol.be/nl/klimaatfilm

Ish Ait Hamou, choreograaf en schrijver

“Veel foute oplossingen voor het klimaat” absurd. Je kan niet onder de diepere oorzaken uit.” Wat zijn dan goede oplossingen? “Die pakken de echte oorzaken aan: onze consumptiegewoonten en ons economisch model. Goede oplossingen houden rekening met het milieu en met mensen. We moeten

Laat het technische maar over aan de experts, klinkt het vaak bij klimaatonderhandelingen. “Maar dat is heel erg fout”, vindt klimaatresearcher Neth Daño.

m de zoveel tijd is er weer een nieuwe mirakeloplossing voor de klimaatverandering. Biobrandstoffen. Energie halen uit biomassa. En waarom geen CO2-uitstoot virtueel verhandelen? “Sommige van die oplossingen zijn pure manipulatie”, weet klimaatresearcher Neth Daño van de internationale ngo ETC Group. “Er worden veel foute oplossingen geopperd voor de klimaatopwarming.”

“Goede oplossingen houden rekening met mens en milieu.“ bijvoorbeeld boeren ondersteunen die aan kleinschalige, ecologische landbouw doen. Men wil ons doen geloven dat we voor ons voedsel afhankelijk zijn van de Monsanto’s en andere landbouwmultinationals, maar dat is niet zo.”

Zonlicht tegenhouden “Weet je wat solar radiation management is? Geo-ingenieurs willen sulfaatdeeltjes de lucht in sturen, om het effect van een vulkaanuitbarsting na te bootsen. Dat zou de temperatuur van de aarde doen dalen, doordat stofdeeltjes het zonlicht tegenhouden. De ingenieurs zeggen dat het een goedkope en makkelijke oplossing is, maar ze gaan voorbij aan de negatieve impact. De invloed op de biodiversiteit, op de mensen, op landbouw en voedsel…” Ook over de internationale handel in CO2-uitstoot is Daño kritisch. “Rijke landen kopen CO2-kredieten over van andere landen, vaak ontwikkelingslanden. Omdat er daar nog veel ruimte over is. Rijke landen worden dus niet gemotiveerd om zelf te besparen op

10%

rijkste

mensen veroorzaken

Neth Daño, klimaatresearcher ETC Group

CO2-uitstoot. Arme landen worden net aangespoord om meer CO2 te gaan uitstoten, want ze kunnen er geld mee verdienen.”

“Hou rekening met milieu en mensen” “De klimaatopwarming is een symptoom. Foute oplossingen doen de aarde eventjes afkoelen, terwijl we haar tegelijkertijd blijven opwarmen. Dat is

Klimaat = ongelijkheid

50%

van de CO2-uitstoot in huishoudens

40%

armste

mensen veroorzaken

10%

van de CO2-uitstoot in huishoudens

Foute oplossingen voor het klimaat? • Biobrandstoffen: brandstoffen gemaakt van planten. Ze vervangen fossiele brandstoffen (steenkool, olie, gas), die veel CO2 uitstoten. Voor biobrandstoffen is landbouwgrond nodig. Daardoor hebben veel mensen in arme landen geen grond meer om hun eigen voedsel te kweken. • Geo-engineering: technieken die op een artificiële manier CO2 uit de lucht halen of de aarde afkoelen • CO2-emissiehandel: elk land krijgt het recht om een bepaald aantal broeikasgassen uit te stoten. Landen die minder uitstoten, kunnen hun overschot verkopen aan landen die meer uitstoten dan hun eigen quotum oplegt.

8.182 mails naar de klimaatministers • Deze zomer stuurden Oxfam-sympathisanten 8.182 mails naar onze klimaatministers • De ministers antwoordden allemaal, en vinden dat ze nu al behoorlijk wat voor het klimaat doen. • Oxfam-Solidariteit blijft aandringen op een ambitieuzer klimaatbeleid

DECEMBER 2015 • globo 11

zuidgeluid

Oxfam-partner PLDC helpt herders op de Westelijke Jordaanoever, zoals Jouma’a Musa Ribee (rechts).

Een inkomen uit schapen De Westelijke Jordaanoever is rijk aan weilanden. Een groen gebied, geschikt voor traditionele veeteelt. Maar dat wordt steeds moeilijker.

n het dagelijkse leven van de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever is de mobiliteit sterk beperkt. Er zijn barrières, zoals de scheidingsmuur met Israël en 532 Israëlische militaire controleposten binnen de Westelijke Jordaanoever. Die beïnvloeden het leven en de economie van heel de bevolking, en in het bijzonder van herders. Er is geen sprake van dat ze de weilanden vrij kunnen gebruiken volgens de seizoenen of de aanwezigheid van waterbronnen. Ze krijgen ook moeilijk toegang tot de markt om de producten van hun vee (lamsvlees of kaas) te verkopen. De situatie is het moeilijkst voor de herders die in Zone C leven. Daar ligt

63% van de gronden in de Westelijke Jordaanoever die geschikt zijn voor landbouw. Maar de Israëlische autoriteiten hebben de toegang tot 70% van dat gebied verboden voor de Palestijnen (zie pagina 13).

Steeds minder weilanden “De herders krijgen geen toegang meer tot de afgesloten zones om hun vee te laten grazen”, vertelt Matteo Crosetti, projectmanager van Oxfam. Dat bevestigt ook Jehad Nawajeh, inwoner van de bedoeïenengemeenschap van Susyia in Zone C: “We zijn op een punt gekomen waarop de (Israëlische, red.) soldaten ons verhinderen om onze schapen te laten grazen op onze eigen gronden.” De laatste jaren zijn er door meerdere droogteperiodes minder weilanden beschikbaar dan vroeger. “Bekijk die heuvels eens. Er groeit daar niets dit jaar”, zucht Jamel Awad, herder van de bedoeïenengemeenschap van Sadet Al Tulah, terwijl hij naar de

“Als een ooi een tweeling werpt, dan maken we winst. Krijgt ze maar één lam, dan komen we net uit de kosten.” 12 globo • DECEMBER 2015

half uitgedroogde gronden wijst. De herders zien zich verplicht om voor hun dieren veevoer te kopen. Dat is voor gezinnen de belangrijkste kost

“Het Palestijnse ministerie van Landbouw biedt wel veterinaire zorgen, maar mag dat niet doen in Zone C.” geworden. “Omdat er niet genoeg gronden beschikbaar zijn, moeten de herders aan intensieve veeteelt doen. Maar daardoor steken ziektes de kop op en verzwakt de veestapel,” stelt Matteo Corsetti vast. Het Palestijnse ministerie van Landbouw biedt wel veterinaire zorgen, maar mag dat niet doet in Zone C. De herders in Zone C kunnen er dus geen gebruik van maken.

Aanvallen en vernieling De herders in Zone C wonen dicht bij de Israëlische kolonies en krijgen regelmatig te maken met geweld door

de kolonisten. “De laatste aanval is nu een week geleden”, vertelt Jouma’a Musa Ribee, vader van zeven kinderen, uit de bedoeïenengemeenschap Tawani. “Een paar mensen uit onze gemeenschap lieten hun dieren grazen en enkele kolonisten gooiden met stenen naar hen.” De herders krijgen geen bouwvergunning. Het Israëlische leger breekt daarom woningen af. “Het voorbije jaar werden vier gebouwen uit onze gemeenschap gesloopt: twee woningen, een reservoir en een serre”, vertelt Jamel. Omdat er altijd de kans is dat gebouwen vernietigd worden, proberen de herders ze te verbergen met plastic zeilen. Maar de situatie wordt onhoudbaar, zegt Jehad: “We worden omringd door Israëlische kolonies en observatieposten. Het is hier net een gevangenis.” De situatie is ingewikkeld en maakt het alsmaar moeilijker voor de herders om in hun levensonderhoud te voorzien. Ze hebben geen andere keuze dan geleidelijk aan hun dieren te verkopen. Matteo Crosetti is bezorgd: “Veeteelt is in Palestina een traditie. Het geeft de herders zowel eten als een inkomen. Maar als de herders niet meer van

zuidgeluid

Tekst: Esther Favre-Félix

De Westelijke Jordaanoever D

e Westelijke Jordaanoever is opgedeeld in drie zones: A, B en C (volgens het interim-akkoord ‘Oslo 2’ van 1995). Zone A staat onder volledige controle van de Palestijnse Autoriteit. Zone B valt onder gezamenlijk toezicht van de Palestijnse Autoriteit (burgerlijk bestuur) en Israël (militaire controle). Zone C - 60% van de Westelijke Israëlisch toezicht. Van Zone C is 70% niet toegankelijk

Jordanië

Dode Zee

Israël

WESTELIJKE jordaanoever Zone A & B Zone C Oost-Jeruzalem

“We willen deze herders de kans geven om hun lot in eigen handen te nemen.” hun kuddes kunnen leven, zullen ze hun gronden moeten verlaten. Dan komen ze terecht op de Palestijnse arbeidsmarkt, en die is al helemaal verzadigd. De werkloosheidsgraad bedraagt 23,5% en 18,3% van de bevolking leeft in de armoede.”

voor de Palestijnen. Israël zegt dat deze gronden gereserveerd zijn voor Israëlische kolonies, voor militaire oefeningen of als natuurlijke reserve. Er leven minstens 180.000 autochtone Palestijnen en er hebben zich 325.000 Israëlische kolonisten gevestigd. Israël geeft slechts voor minder dan 1% van Zone C toelating om te dienen als uitbreidingsgebied voor Palestijnse nederzettingen. Daardoor is het bijna onmogelijk voor de Palestijnen om er een bouwvergunning te verkrijgen. Meer dan 98% van de Palestijnse bouwaanvragen in dit gebied werd tussen 2010 en 2014 verworpen, volgens de Israëlische ngo en Oxfampartner Bimkom. Het Israëlische leger breekt de Palestijnse woningen dus vaak af, omdat die officieel geen bouwvergunning hebben. Een belangrijk gegeven: de verdeling van de Westelijke Jordaanoever was enkel bedoeld als een tijdelijke maatregel. De controle over de zones B en C zou geleidelijk aan naar de Palestijnen gaan (door ze te integreren in Zone A). Maar deze overdrachtsregeling ligt stil sinds 1999.

wijze willen voortleven van hun veeteelt, dan zullen wij hen daarbij helpen.” Het project biedt de herders veterinaire zorgen voor hun dieren en opleidingen over medicatiegebruik en goed kuddebeheer. Er worden ook programma’s opgezet voor kunstmatige inseminatie. Want het geboortecijfer bij de dieren is levensbelangrijk voor de herders. 60% van hun inkomen halen de herders uit de verkoop van de dieren, meer bepaald van lammetjes. Jehad: “Het veevoeder kost veel. Als een ooi een

Jehad Nawajeh

had een indrukwekkend aantal lammetjestweelingen dankzij het programma van PLDC.

Lot in eigen handen nemen Om de herders te helpen, heeft Oxfam een project uitgewerkt in samenwerking met de Palestijnse ngo PLDC (zie rechtsboven).”We willen deze herders de kans geven om hun lot in eigen handen te nemen”, legt Matteo Corsetti uit. “Als ze op traditionele

55%

tweeling werpt, dan maken we winst. Krijgt ze maar één lam per dracht, dan komen we net uit de kosten. En krijgt

van de herders in Zone C bevindt zich in een situatie van voedselonzekerheid

Hulp voor herders en vee

Palestinian Livestock Development Center (pLDC) Een Palestijnse ngo die in Zone C veterinaire diensten aanbiedt aan kwekers van kleine herkauwers.

LIBANON

Middellandse Zee

SYRIË

BEZET PALESTIJNS GEBIED

IRAK

JORDANIË EGYPTE

SAOEDI-ARABIË

BEZET PALESTIJNS GEBIED Israël bezet sinds 1967 de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. De internationale gemeenschap veroordeelt deze bezetting. Ze heeft ertoe geleid dat alsmaar meer Palestijnen terechtkomen in diepe armoede en sterk afhankelijk zijn van internationale hulp. Israël verlamt sinds 2007 de economie in de Gazastrook met een blokkade. Het goederen- en personenverkeer wordt er verhinderd, en dat maakt de toegang tot basisvoorzieningen bijzonder moeilijk.

ze een miskraam of sterft ze, dan lijden we verlies.” Maar het werk van PLDC werpt vruchten af: “Ik ben tevreden over het programma,” vertelt Jamel, “en in het bijzonder over de vaccinatiecampagne. We hebben een goede lammerenproductie gehad, met bijna geen miskramen.”

om onze dieren te verzorgen. Nu kennen we nieuwe technieken, zoals kunstmatige inseminatie en verschillende manieren om ziektes te verzorgen. Nu ik al een tijdje samenwerk met PLDC, ben ik ineens een expert geworden in het dorp. Mensen komen bij mij langs om raad te vragen.”

Het programma voor kunstmatige inseminatie van PLDC heeft nog een ander voordeel. “Gewoonlijk valt de lammertijd in de lente,” legt de directeur van PLDC, Jaber Jaha, uit, “maar met dit systeem kunnen de herders twee drachten per jaar hebben met hun dieren. Ze krijgen daardoor ook betere prijzen voor de lammetjes, omdat ze die kweken in periodes van het jaar waarin er normaal schaarste is.”

Tweelingen en drielingen

Het project van PLDC is bijzonder succesvol bij de herdersgemeenschap van Susyia: op 25 bevruchte ooien hebben er 17 een tweeling geworpen, 9 ooien kregen een drieling en 1 een vierling. Maar deze zomer dreigden de Israëlische autoriteiten met de afbraak van de woningen van heel deze gemeenschap. Op dit ogenblik weten we nog altijd niet wat er zal gebeuren. Oxfam doet ook lobbywerk tegen dit afbraakbeleid en de vestiging van Israëlische kolonies, die volgens het internationaal recht illegaal zijn.

Jouma’a heeft veel geleerd door het project van Oxfam en PLDC: “Voordien gebruikten we traditionele methodes

Dit programma kreeg financiële steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.

70%

32.845

70% van de veterinaire zorg in Zone C wordt geleverd door Oxfam-partner PLDC

DECEMBER 2015 • globo 13

vrijwilliger in de kijker

Zoé (18) en Lucia (17) hebben voor hun lessen aardrijkskunde een inleefatelier gevolgd. Die ervaring heeft hen overtuigd om zelf iets te doen voor Oxfam. Ze hebben zich opgegeven als vrijwilliger.

Lucia: “De o verconsump tie van vlee aangezet om s heeft me e vegetariër te rtoe worden. Toe consumptie n ik zag wat van vlees w de e reldwijd tew dat ik iets m eegbrengt, oest doen.” wist ik Zoé : “Ik sch enk persoon lijk veel aan mijn consum dacht aan ptiegedrag. Als ik naar de superma rkt ga, kijk ik altijd naar d etiketten en e dat is soms best eng.”

telier Bolivia was het voor “Op het einde van het inleefa f op een verantwoorde iedereen duidelijk: je moet zel eringen wil verwezenmanier handelen als je verand r mezelf de lat iets lijken. Daarom heb ik ook voo hoger gelegd.”

ndere p een a o g o n m “Als we nnen helpen o u k op de manier hebben dan e t t c a imp teit, mentali huidige dat zeker niet e zullen w jkt het ons li o m laten. Z ld heel leuk o e e op bijvoorb williger te zijn ij ls.” vr festiva Oxfamf o n e t en evenem

14 globo • DECEMBER 2015

om emotiveerd gen rg e p u s n ij “Wij z en bijdra tje te kunn ons steen s? We . Het bewij m fa x O r o vo de ganse dag erd om hebben de ts o n getr e e g re e d n clame giete n en zo re le e d te it flyers u leefateliers voor de in n e k a m te .” van Oxfam

“Toen Oxfam onze hulp vroeg, hebben we geen mome nt getwijfeld. Het geeft enorm veel vo ldoening om een concreet versc hil te kunnen maken.”

Ook vrijwilliger worden? Kijk op www.oxfamsol.be/nl/ vrijwilligerswerk

tweedehands

Waar vind je een Oxfamtweedehandswinkel? ANTWERPEN: Lange Koepoortstraat 49, 2000 Antwerpen • 03 707 11 61 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers ANTWERPEN: Quellinstraat 28 , 2000 Antwerpen • 03 227 44 82 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop ANTWERPEN: Brederodestraat 27, 2018 Antwerpen • 03 238 24 60 • di t/m vr: 10-18u, za 10-17u • Oxfam Boutique: kleding, brocante, boeken BRUGGE: Leopold II-laan 19, 8000 Brugge • 050 31 04 51 • di t/m za: 10-17u30 • kleding, brocante, boeken, computers GENT: Sint-Amandstraat 16, 9000 Gent • 09 233 42 13 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop GENT: Bij Sint-Jacobs 12, 9000 Gent • 09 223 13 53 • wo t/m za: 10-18u, zo: 10-13u • Vintage (kleding) HASSELT: Dorpsstraat 21, 3500 Hasselt • 011 21 50 11 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop KNOKKE-HEIST: Elizabetlaan 141, 8300 Knokke-Heist • 050 51 04 51 • ma tot za : 10-12u30, 14-18u • kleding, boeken, computers, brocante • Ook Oxfam-Wereldwinkel KORTRIJK: Budastraat 21, 8500 Kortrijk • 056 31 26 22 • ma t/m do: 14u-18u, vr en za: 10-18u • Bookshop LEUVEN: Parijsstraat 60, 3000 Leuven • 016 50 07 05 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop MECHELEN: O.L. Vrouwestraat 53, 2800 Mechelen • 015 43 67 10 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken OOSTENDE: Torhoutsesteenweg 641, 8400 Oostende • 059 51 87 78 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers ROESELARE: Westlaan 210, 8800 Roeselare • 051 25 24 55 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers SINT-NIKLAAS: Ankerstraat 44, 9100 Sint-Niklaas • 03 776 72 59 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken, computers WILRIJK: Jules Moretuslei 157, 2610 Wilrijk • 03 828 83 33 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken, computers

brussel BRUSSEL: Vlaamsesteenweg 102-104, 1000 Brussel • 02 522 40 70 • ma: 14-18u, di t/m za: 11-18u • vintage kleding, brocante, boeken BRUSSEL: Hoogstraat 243, 1000 Brussel • 02 502 39 59 • di t/m za: 10-17u, zo: 11-15u • kleding, brocante BRUSSEL: Kartuizersstraat 37, 1000 Brussel • 02 502 30 03 • ma: 13-18u, di t/m vr: 11-18u, za: 13-18u (zomer ma-za: 13-18u)• Oxfam Kids: kleding, accessoires voor kinderen BRUSSEL: Brabançonnelaan 133, 1030 Brussel • 02 732 72 68 • di t/m za: 9-14u30 - kleding, brocante, boeken BRUSSEL: Vossenstraat 19, 1000 Brussel • 02 513 83 23 • di, do, vr: 11-18u, za: 10-18u, zo: 10-15u • herenkleding en accessoires ELSENE: Elsensesteenweg 254, 1050 Elsene • 02 648 58 42 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop ELSENE: Elsensesteenweg 252, 1050 Elsene • 02 647 48 51 • ma t/m za: 10-18u • computers ETTERBEEK: Waversteenweg 295, 1040 Etterbeek • 02 640 09 25 • ma : 14-18u, di t/m vr: 11-18u, za: 11-15u • kleding, boeken, brocante JETTE: Auguste Hainautstraat 7, 1090 Jette • 02 427 25 75 • ma t/m vr: 10-18u • kleding, boeken, brocante, computers SCHAARBEEK: Lambermontlaan 47, 1030 Schaarbeek • 02 215 05 11 • ma t/m vr: 8-18u • kleding, boeken, brocante UKKEL: Vanderkinderestraat 248, 1180 Ukkel • 02 344 98 78 • ma t/m za: 10-18u (zomer 13-18u) • bookshop VORST: Neerstalsesteenweg 66, 1190 Vorst • 02 332 59 91 • ma t/m za: 10-17u30 • kleding, boeken, brocante, computers

wallonië ANS: Rue de l’Yser 185A, 4430 Ans • 04 371 20 44 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, computers BERGEN: Rue de Houdin 5b • 7000 Bergen • 065 84 75 04 • di t/m za: 10-18u • computers, boeken CHARLEROI: Rue de Montigny 66, 6000 Charleroi • 071 31 80 62 • do, vr: 10-17u30, za: 10-16u • kleding, boeken CINEY: Rue St. Gilles 61, 5590 Ciney • 083 67 85 04 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers DINANT: Rue Grande 61-63, 5500 Dinant • 082 66 68 50 • ma t/m vr: 10-17u, za: 11-17u • kleding, brocante, boeken, computers HERSTAL: Rue Grande Foxhalle 99, 4040 Herstal • 04 240 08 01 • ma: 12-16u45, di t/m vr: 10-16u45, za: 12-16u (juli/aug: gesloten op za) • kleding, brocante, boeken, computers HOEI: Rue Montmorency 2, 4500 Hoei • 085 23 32 98 • wo: 9-16u, vr 10-17u, za 10-12u en 14-16u • kleding LUIK: Rue de la Casquette 19b, 4000 Luik • 04 223 27 87 • ma t/m vr: 10-17u (zomer:18u), za: 12-17u (zomer 17u30) • kleding, brocante, boeken LUIK: Rue St Séverin 117, 4000 Luik • 04 221 49 58 • ma t/m vr: 10-17u, za: 11-16u • kleding, brocante, boeken LUIK: Rue Puits-en-sock 137, 4020 Luik • 04 341 18 00 • ma t/m za: 10-17u • kleding LUIK: Rue St. Gilles 29, 4000 Luik • 04 222 24 42 • ma t/m vr: 10-17u15 (zomer 17u45), za: 10-17u • Bookshop MARCINELLE: Chée de Philippeville 290/292, 6001 Marcinelle • 071 37 65 05 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers NAMEN: Chée de Louvain 5, 5000 Namen • 081 22 22 22 • ma t/m vr: 11-17u, za: 10-15u • kleding, brocante, boeken, computers, kantoormeubilair NAMEN: Av de la Plante 27, 5000 Namen • 081 26 28 38 • ma t/m vr: 11-18u, za: 10-15u • computers NAMEN: Bas de la Place 12-14, 5000 Namen • 081 22 91 22 • ma t/m za: 9u30-18u • Bookshop NIJVEL: Rue de Namur 36, 1400 Nijvel • 067 77 34 85 • ma t/m vr: 10-18u, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken, computers SERAING: Rue de la Baume 250, 4100 Seraing • 04 337 29 58 • ma t/m vr: 9u45-16u45 • kleding

Vlaanderen

De bh's van minister Hilde Crevits en andere BV's gaan naar Oxfam-tweedehandswinkels.

BV’s schenken bh’s aan Oxfam 18 Vlaamse lingeriezaken hebben in november beha’s ingezameld voor Oxfam. De Belgische Miss World-kandidate Leylah Alliet is momenteel in China, maar haar bh is in België gebleven. Die schonk ze aan Oxfam-Solidariteit, net als Hilde Crevits, Frieda Brepoels en Margriet Hermans. Hilde Crevits, minister van Onderwijs: “Ik heb geen moment geaarzeld om een bh te schenken. En geen rommel hoor, het is belangrijk iets te geven dat nog een tweede leven kan hebben. Elke vrouw heeft het recht owm kwaliteit te

dragen. Deze actie maakt dat mogelijk én met de opbrengst van de verkoop kan Oxfam nog meer mensen helpen. Dat is dubbel zo mooi!” De ingezamelde bh’s komen terecht in de tweedehandswinkels van OxfamSolidariteit. Zo kunnen vrouwen die het financieel moeilijker hebben zich toch kwaliteitsvolle lingerie aanschaffen, voor een prikje. De opbrengst van de verkoop gaat naar Oxfam-projecten.

Bedankt, vrijwilligers! Ze zijn met 1022, de Oxfam-tweedehandsvrijwilligers. Ze heten Shana, Jean-Marc, Anna of Antonio. Om er maar een paar te noemen. Dag in dag uit, voor en achter de schermen geven ze het beste van

zichzelf voor een betere wereld. Op 5 december is het internationale dag van de vrijwilliger. Vandaar: een dikke MERCI!

Herr Seele tekent reuzestrip voor Oxfam-winkel Kunstenaar Herr Seele stuurt geesteskind Cowboy Henk naar Parijs. Sinds begin oktober staat er in de Oxfam-tweedehandswinkel van Oostende een reuzegrote strip van de hand van Herr Seele. Marijke Laperre, een lokale Oxfam-medewerkster, schreef mee aan het scenario:

Oxfam. “Ik kom er voor mijn boeken en koop er ook vintagekledij per kilo. Dankzij winkels als Oxfam zijn we minder afhankelijk van grote ketens. Ik ben een paar dagen aan dit werk bezig geweest, gratis en voor niks, maar met veel plezier.”

“We zien een milieubewuste Cowboy Henk dromen over de klimaattop van eind november in Parijs. Hij hoopt op een betere wereld. Daarna ontbijt hij met Oxfam-producten, hij trekt Oxfamtweedehandskleren aan en fietst naar het station. Daar neemt hij de trein naar Parijs om mee te doen aan de klimaatbetoging.” “Cowboy Henk volgt het spoor van zijn baasje”, aldus Herr Seele, vaste klant bij DECEMBER 2015 • globo 15

1, 2, 3 actie 40 faces 40 years

De Sahrawi-vluchtelingen wonen al 40 jaar in vluchtelingenkampen in Zuid-West-Algerije. Een volledige generatie heeft nooit anders gekend dan een leven als vluchteling. 40 Sahrawivluchtelingen, van 1 tot 40 jaar, lenen daarom hun gezicht voor een foto-expo.

A lifetime in exile

Wanneer?

van 16 december tot 31 januari Waar?

Maelbeekdalhof, Brussel www.oxfamsol.be/nl/ 40faces40years

M GS GSM

GSM

is Grat ren tu vers rdele

Ten voo

Laat ook je

van:

Jouw oude gsm voor oxfam Ligt er nog een oude gsm of smartphone in je schuif? Breng hem naar ĂŠĂŠn van de Oxfam-tweedehandswinkels of stuur hem op met de post voor recyclage: zo steun je Oxfam en help je het milieu een handje.

idealen na

Investeer in de mensen van morgen en vermeld OxfamSolidariteit in je testament.

Neem contact op met Nathalie Parentheau

Vraag je (voorgefrankeerde) envelop op

npa@oxfamsol.be

www.oxfamsol.be/nl/gsm

02 501 67 06

VOLG ONS OP www.facebook.com/oxfamsol