OXFILES 10
Oxfam houdt het beleid een spiegel voor: wat met de agrobrandstoffen?
06
IMPACT Wat Oxfam doet in en rond Oekraïne
13
FAIR SHOP Vind inspiratie voor de Week van de Fair Trade
24
BEHIND THE PRODUCT De wereld achter de tweedehandskledingcontainer
oxfambelgie.be
• N°2 • Augustus 2022 Volg ons op
OXFAM magazine
Snap SHOT
Hier zien we een geanimeerde les Frans, waarvoor alle krediet de leerkracht toekomt! ©Eric de Mildt
Duurzame ontwikkeling met eerlijke handel als hefboom Eerlijke handel gaat over veel meer dan enkel de prijs. De World Fair Trade Organization (WFTO) goot de essentie samen in 10 principes: van de lonen, over gender- en klimaatrechtvaardigheid en duurzaamheid tot het elimineren van discriminatie en kinderarbeid. Ook Oxfam België zet bovenop een faire prijs in op échte, structurele verandering die leidt tot rechtvaardige(re) productketens. Samen met de koffiepartner Muungano uit Congo zetten we in op agro-ecologische landbouw en op het veerkrachtiger maken van de coöperatie en de gemeenschap waar ze deel van uitmaakt. Muungano investeerde de fairtradepremie onder andere in de bouw van een gezondheidscentrum en een school.
2
Oxfam Magazine
WELKOM Beste schenker, vrijwilliger, klant, sympathisant, Beste lezer, We zijn toe aan de tweede editie van het Oxfam Magazine. Het was weer puzzelen om alles wat we willen vertellen in een – zo lijkt het – flinterdun blad te wurmen. Want ook tijdens de zomermaanden, wanneer de tred wat minder stevig mag en relaxen tot een kunst verheven wordt, willen we jouw dorst naar informatie lessen en je inspireren. Daarom nodigen we je uit om je favoriete stoel erbij te nemen en mee te bladeren in dit magazine. Lees de Oxfiles en kom alles te weten over het rookgordijn van de agrobrandstoffen en hun nefaste impact op het klimaat, voeding en gendergelijkheid. Bij Impact krijg je een stand van zaken over onze aanwezigheid in Oekraïne en haar buurlanden. In Behind the Product nemen we je mee achter de schermen van tweedehands: hoe bouw je mee aan een betere wereld door tweedehands te kopen bij Oxfam? En in Fair Shop ontdek je hoe kiezen voor fairtradeproducten ook bijdraagt aan onze wereldwijde projecten. Een goede opwarmer voor de Week van de Fair Trade in oktober! Handel, met respect voor mens en milieu. Daar blijven we voor gaan. Veel plezier op deze ontdekkingsreis!
10
OXFILES
Het rookgordijn van de agrobrandstoffen
13
FAIR SHOP
Wereldhandel, maar dan anders
04
RADAR
24
BEHIND THE PRODUCT
06
IMPACT
26
TIPS & TRICKS
08
OXFAMILY
27
EVA'S EDITO
22
GOOD FOOD
Wat staat er in de kijker?
Oorlog in Oekraïne, wat doet Oxfam?
Maak kennis met de Oxfam-familie, changemakers in hart en nieren
Tweedehands is van vele markten thuis
Voor een duurzame start van het school- en werkjaar
Onze algemeen directeur deelt haar gedachten
Toos Plantbased Food mixt vegan en fair trade. Probeer het uit!
Oxfam Magazine
3
RADAR
13jaar WEEK VAN DE FAIR TRADE:
HANDEL EERLIJK VOOR MENS EN PLANEET Inzetten op een rechtvaardige economie: wat houdt dat zoal in? Wij geloven in een economie waar de grenzen van mens en planeet gerespecteerd worden. Hierin is eerlijke handel een hoeksteen. Eerlijke handel en de duurzame landbouwtechnieken die ermee samengaan hebben bovendien een positief effect op het klimaat. Tijdens de jaarlijkse Week van de Fair Trade (5-15 oktober 2022) brengen we eerlijke handel voor het voetlicht. We houden politici ook de spiegel voor: hoe zit het met de ingrepen voor #climatejustice en hoe hoog staat eerlijke handel op de agenda? Maak kennis met onze campagne en alle feestelijkheden die gepaard gaan met de Week van de Fair Trade: kom daarom tussen 5 en 15 oktober langs in je lokale wereldwinkel en ontdek met al je zintuigen wat fair trade voor jou kan betekenen!
Zo lang doet een gemiddeld persoon erover om al het water te drinken dat nodig is om 1 T-shirt en 1 jeans te maken. DOE MEE MET #SECONDHANDSEPTEMBER
In oktober schieten scholen in heel Vlaanderen in actie voor een fair klimaatbeleid. Dat is nodig, want het zijn de armste landen die de zwaarste gevolgen ondervinden van de klimaatcrisis, ook al zijn ze hiervoor het minst verantwoordelijk. Zelf actie ondernemen? Eén adres: oxfambelgie.be/scholenactie
SCHOLEN IN DE WEER VOOR HET KLIMAAT 4
Oxfam Magazine
De klimaatcrisis doorgronden: niet eenvoudig. Of misschien toch … met het Klimaatfresco! Tijdens deze workshop leren de deelnemers oorzaken en gevolgen van de klimaatverandering kennen. Wij komen naar jouw school om samen de kaarten te leggen. Schrijf je in: oxfambelgie.be/klimaatfresco
©Kristof Vadino
ZET DE GROTE MERKEN ONDER DRUK TWEEDEHANDS? ZEG JA! Doe je ook mee met #SecondHandSeptember? Wanneer je de hele maand september enkel tweedehandskleren koopt, geef je een duidelijk signaal aan de textielindustrie. En dat is nodig. De sector produceert namelijk 20% van het wereldwijde afvalwater en is verantwoordelijk voor 10% van de totale CO2-uitstoot. Via onze tweedehandsactiviteiten remmen we dat af. In 2021 vermeden we zo een uitstoot van 5.000.000 kg CO2. Dus ... afspraak in één van onze 30 tweedehandswinkels? Lees meer over de cyclus van je tweedehandskledij op p. 24 oxfambelgie.be/shs
Op 24 april herdachten we de 1.134 dodelijke slachtoffers van de instorting van textielfabriek Rana Plaza in Bangladesh. Voornamelijk vrouwen lieten die dag het leven. Ze maakten er voor een schamel loon van 80 cent per uur en in gevaarlijke omstandigheden kleding voor Westerse modegiganten. We kwamen daarom op straat in Brussel. Om deze arbeid.st.ers het juiste eerbetoon te geven en ook om te eisen van de Europese en Belgische beleidsmakers dat ze werk maken van een ambitieuze zorgplichtwet voor bedrijven. Er is namelijk maar één manier om schendingen van de mensenrechten en milieuwetten doorheen de waardenketens in de toekomst te voorkomen: giet het in een wet!
HONGER IN OOSTAFRIKA: JIJ KAN LEVENS REDDEN Elke 48 seconden sterft iemand van de honger in Oost-Afrika. In vele delen van de wereld maken klimaatverandering en conflicten gezinnen voedselonzeker. Met jouw steun kunnen wij noodvoedselhulp verlenen en de oorzaken van deze extreme honger bestrijden. ©Khajija Farah
Help ons honger verslaan, doe een gift: oxfambelgie.be/hungercrisis
Oxfam Magazine
5
Impact
OORLOG IN OEKRAÏNE: WAT DOET OXFAM?
Sinds het begin van de oorlog hebben bijna 12 miljoen Oekraïners hun huis moeten achterlaten. De helft van hen heeft een toevluchtsoord in het buitenland gevonden, meestal in buurlanden zoals Polen, Moldavië en Roemenië.
Natalia (rechts) heeft aan de grens met Polen onderdak gevonden bij onze partner 'The Ukrainian house'. Oxfam biedt administratieve ondersteuning aan deze 19-jarige moeder om Oekraïne terug binnen te geraken. Ze is Roma, geboren in Moldavië en niet in het bezit van een Oekraïens paspoort. ©Tineke D’haese
De situatie in Oekraïne en de buurlanden is ook voor Oxfam een uitdaging. Gewoonlijk helpen we tijdens conflicten bevolkingsgroepen die al verzwakt zijn: we leveren drinkwater, voedsel, installeren sanitaire voorzieningen … De gevluchte Oekraïners hebben gelijkaardige problemen, maar hebben daarnaast ook behoefte aan informatie over hun rechten en psychologische of economische steun. Wij steunen lokale initiatieven, die opgezet werden nadat mensen die het geweld ontvluchtten massaal toestroomden in de buurlanden. Ons doel: minstens 800.000 mensen helpen in Polen, Moldavië, Roemenië en in Oekraïne zelf.
6
Oxfam Magazine
Het Belgische publiek heeft vrijgevig gereageerd op de noodoproep van het 12-12 Consortium begin maart. Dit consortium bestaat uit 7 Belgische humanitaire organisaties, waaronder Oxfam. De oproep heeft in totaal meer dan 28 miljoen euro opgebracht, waarvan bijna 3 miljoen euro bestemd is voor onze acties.
Polen vangt de meeste vluchtelingen op Sinds het begin van de gevechten staken bijna 3,2 miljoen mensen de grens van Oekraïne naar Polen over. Voor sommigen is het slechts een tussenstop alvorens verder te trekken naar een ander land. Anderen willen zich daar vestigen. In beide gevallen is het van essentieel belang de mensen op de vlucht over hun rechten in te lichten om hun doorreis of integratie in het land te vergemakkelijken. Dit geldt voor vrouwen en kinderen, die 90% van de vluchtelingen uitmaken. Maar ook voor minderheden zoals Roma en mensen van de LGBTQIA+ gemeenschap. Zij krijgen te maken met bijkomende belemmeringen zoals geweld of integratieproblemen.
Preventie van mensenhandel In Roemenië steunen we organisaties die mensenhandel opsporen en
Het is van essentieel belang om de mensen op de vlucht in te lichten over hun rechten.
voorkomen. Zij werken samen met plaatselijke autoriteiten, politie, maatschappelijk werkers en medisch personeel en leiden hen op om de tekenen van misbruik en mensenhandel te herkennen. Dit is ook het geval in Moldavië, waar wij helpen bij het opzetten van mobiele teams bestaande uit een advocaat, een psycholoog en een maatschappelijk werker.
6
MILJOEN mensen zijn Oekraïne ontvlucht
Interventie in Oekraïne In Oekraïne werken we samen met 3 internationale organisaties om binnenlandse ontheemden te helpen. Samen met Swiss Church Aid verstrekken we noodvoedselrantsoenen aan ongeveer 10.000 mensen in de regio Kharkiv. Samen met People in Need geven we financiële steun aan 3.000 mensen die hun huis en heel hun hebben-enhouden moesten achterlaten. Tenslotte delen we samen met Action contre la Faim persoonlijke hygiënekits uit in schuilplaatsen in Kharkiv, Chernivtsi, Lviv, Poltava en Dnipro. Het is moeilijk te weten hoe de situatie zich zal ontwikkelen. Maar Oxfam zal zo lang als nodig is aanwezig blijven in Polen, Moldavië, Roemenië en Oekraïne.
Steun de programma’s van Oxfam door een gift te doen via oxfambelgie.be/gift.
90%
van hen zijn vrouwen en kinderen
28
OXFAM-PARTNERORGANISATIES in Polen, Moldavië en Roemenië
Oxfam Magazine
7
Oxfamily
Maak kennis met onze familie. Een stamboom maken is alvast onbegonnen werk. Daarom stellen we iedereen hier aan je voor. Deze mensen zijn echte changemakers en dragen elk hun steentje bij aan de missie van Oxfam België: ze brengen straffe kennis, tijd, daadkracht, goede keuzes en een sprankelende persoonlijkheid mee aan tafel. Ze nemen allerlei gedaanten aan. Van vrijwilliger en Climate Changer, over schenker en klant tot partner ver weg of dichtbij. Dit is de enige, echte OxFamily!
©Yel
©Tineke D’haese
“Ontwerpers en stylisten halen vaak inspiratie uit vervlogen tijden.” VASTE KLANT IN DE OXFAM TWEEDEHANDSWINKEL Yana Bovenistier vind je geregeld op de cover van een bekend modetijdschrift. Haar passie voor mode ontkiemde op jonge leeftijd. “Ik ben altijd op zoek naar originaliteit. De meer creatieve stuks vind ik in de tweedehandswinkels. Later maakte ik carrière in de modewereld en hier zie ik hoe vaak ontwerpers en stylisten inspiratie halen uit ‘vervlogen’ tijden. De jaren 60, 70 … En dat vind je in de tweedehandswinkels!” Yana’s voorliefde voor tweedehands beperkt zich niet tot kleren. Ook haar interieur is pre-loved. “Tweedehands kopen, dat is een levensfilosofie. Het is economisch en bovendien goed voor de planeet.”
8
Oxfam Magazine
“Niet iedereen heeft dezelfde kansen.”
SOLIDARITEIT UIT PRINCIPE Varvara Gheorghe schenkt sinds 2018 maandelijks aan Oxfam. Haar motivatie? Solidariteit met minderbedeelden. “Ik werk in de dienstensector en mijn echtgenoot in de bouw. Rijk zijn we niet, maar we hebben een job en een loon. We beseffen dat er mensen in de wereld zijn die dit geluk niet hebben. Ik zeg vaak tegen mijn omgeving dat we daar meer moeten bij stilstaan. Als je organisaties zoals Oxfam kunt steunen, doe dat dan. Er is zoveel ongelijkheid. Het ligt me na aan het hart om kwetsbare mensen een duwtje in de rug te kunnen geven.”
©Eric de Mildt
©Tineke D’haese
“Eerlijke handel is mijn motivatie.”
ENTHOUSIASME TROEF IN ART NOUVEAU-DECOR In de vernieuwde Oxfam-Wereldwinkel op de Anspachlaan in Brussel zetten 41 vrijwilligers zich met hart en ziel in. Een van hen is Johan Proot. Hij kent de winkel al sinds de jaren ’70 en werkt er sinds 2008 regelmatig als vrijwilliger. Zijn motivatie om al zo lang mee te draaien? “Eerlijke handel. Dat zou eigenlijk de norm moeten zijn. Want dankzij fair trade staan de producenten sterker en hebben ze meer zelfvertrouwen.” De winkel huist sinds februari in een geklasseerd Art Nouveau-pand. Het is een architecturaal juweeltje en charmeert zowel de mensen die er werken als de klanten. “We hebben meer ruimte en naar mijn aanvoelen meer contact met de klanten”, vertelt Johan. Hij wijst ook op de goeie sfeer in de wereldwinkel: “We zijn allemaal gedreven mensen met dezelfde toekomstgerichte visie. Dat schept een sterke band.”
“Ik heb geen schrik meer om het woord te nemen.” IN BURKINA SLOPEN ZE STEREOTYPES Salimata Zoma is katoenproducente in Burkina Faso. Ze volgt een leermethode uitgerold door Oxfam, die sinds enkele jaren bewezen doeltreffend is in de strijd tegen genderongelijkheid: GAL, ofte Gender Action Learning. Tijdens een 18 maanden durende opleiding worden de deelnemers bewustgemaakt van de ongelijkheden tussen vrouwen en mannen. Daarnaast leren ze ook over de voordelen van vrouwenparticipatie op het verbeteren van de leefsituatie. Conclusie op het einde van het traject: “Ik heb geen schrik meer om het woord te nemen en als ik een beslissing moet maken, dan doe ik dat voortaan zonder schaamte. Ik durf nu zonder terughoudendheid te spreken voor 1000 mannen.”
Oxfam Magazine
9
Oxfiles
HET ROOKGORDIJN VAN DE AGROBRANDSTOFFEN In heel wat lageinkomenslanden worden steeds meer gewassen gekweekt die tot agrobrandstoffen worden verwerkt. Ze moeten de rijke landen van energie voorzien, maar de impact van de teelt is niet min: vernietiging van ecosystemen, toename van de honger in de wereld en achterstelling van de vrouwen. Deze zogenaamd duurzame brandstoffen zijn in werkelijkheid een ecologische en sociale ramp.
Steeds meer gewassen worden gekweekt om tot agrobrandstof te worden verwerkt. De impact van die teelten is vernietigend.
De IPCC-rapporten* volgen elkaar op. De toekomstvoorspellingen klinken alsmaar pessimistischer en er wordt steeds harder aan de alarmbel getrokken. De experten laten er dan ook geen twijfel over bestaan: als de temperatuurstijging boven 1,5 graad uitkomt, zal dat onvermijdelijk leiden tot zware en onomkeerbare gevolgen. Om die ramp af te wenden, heeft Europa zich tot doel gesteld om tegen 2050 koolstofneutraal te
10
Oxfam Magazine
Je hoeft geen doctor in de klimatologie te zijn om te begrijpen dat het een slecht idee is om in te zetten op agrobrandstoffen als je de klimaatopwarming een halt wilt toeroepen.
©Paulo Witaker/Reuters
Er is niets bio aan biobrandstof De industrie strooit graag de misleidende term biobrandstof rond, in de plaats van agrobrandstof. En België is er fan van: alles samen hebben we er in 2020 meer dan een miljard liter agrobrandstof doorgejaagd, en dat is een absoluut record. Grote producenten, zoals Cargill, de reus uit de voedingsmiddelenindustrie, wrijven zich tevreden in de handen, maar de strijd tegen de klimaatopwarming incasseert uppercuts. De ontbossing en de vernietiging van weilanden om er soja en suikerriet te telen gaan ten koste van de natuurlijke capaciteit om CO2 op te slaan. Meer het transport van die brandstoffen naar België. Maar liefst 91% van de grondstoffen voor onze agrobrandstoffen wordt in het buitenland geproduceerd. Hierdoor pompen we in werkelijkheid miljoenen tonnen extra koolstofdioxide in de atmosfeer. Je hoeft geen doctor in de klimatologie te zijn om te begrijpen dat het een slecht idee is om in te zetten op agrobrandstoffen als je de klimaatopwarming een halt wilt toeroepen.
Landroof Tweede gevolg: door de enorme vraag naar gronden vanuit de agro-industrie zien honderdduizenden landbouwers zich genoodzaakt hun velden op te geven. Zo verliezen ze meteen ook hun broodwinning. Dit scenario speelt zich af in alle lage-inkomenslanden die agrobrandstoffen naar rijke landen exporteren, van Indonesië over Peru tot Brazilië. Om onze overheden met de neus op de feiten te kunnen drukken, voerden we een onderzoek uit in Peru, waar duizenden hectares zijn beplant met suikerriet, bestemd voor de Belgische en Europese transportmarkt.
worden. Daartoe moet elke lidstaat zijn economie koolstofvrij maken. De uitstoot moet vooral sterk teruggeschroefd worden in de meest vervuilende sectoren: transport is verantwoordelijk voor een vierde van onze uitstoot. Dat is geen toeval, want de sector is haast volledig afhankelijk van de verbranding van aardolie. In 2003 heeft de Europese Commissie dan ook een oplossing naar voren geschoven: fossiele brandstoffen moesten worden vermengd met agrobrandstoffen op basis van, onder andere, tarwe, palmolie of suikerriet.
De verzamelde getuigenissen zijn onweerlegbaar: van de ene dag op de andere bevonden hele gemeenschappen zich op de privégronden van een onderneming die een contract heeft met de Peruaanse overheid rond de levering van ethanol aan verschillende Europese landen, waaronder ook België. Honderden mensen die er aan zelfvoorzienende landbouw deden, konden geen aanspraak meer maken op hun land en werden er verdreven. Die praktijk stinkt naar landroof en wordt door het Internationaal Strafhof beschouwd als een misdaad tegen de menselijkheid.
Oxfam Magazine
11
Oxfiles
Vorderingen
Vrouwen bijten in het zand bij gronddeals
Gelukkig lijkt er een kentering te komen. Al jarenlang verzetten ngo’s, waaronder ook Oxfam, zich tegen de populariteit van agrobrandstoffen. Eindelijk heeft de Belgische regering aangekondigd dat palm- en sojaolie vanaf 2023 niet langer als grondstoffen voor agrobrandstoffen gebruikt mogen worden. Beter nog, de Commissie voorziet zelfs een volledige uitfasering van alle agrobrandstoffen op basis van voedingsmiddelen tegen 2030.
Zelfs wanneer gemeenschappen over in steen gebeitelde eigendomsbewijzen beschikken, krijgen vrouwen maar zelden de kans om hun stem te laten horen tijdens de onderhandelingen met buitenlandse investeerders of overheidsinstanties. Ze hebben veel minder eigendomsbewijzen in handen dan de mannen, waardoor ze buiten de onderhandelingen worden gehouden, en in de meeste landen die agrobrandstoffen produceren vormen ze ook de grootste groep arbeidskrachten in de landbouw. Wie dat negeert en investeert in agrobrandstoffen houdt mee een seksistisch systeem in stand en geeft blijk van een grote onverschilligheid.
Maar de tijd dringt. Onze overheid heeft er alle baat bij om af te stappen van haar passiviteit en om zich bij de goede leerlingen van de klas te scharen. Daartoe moeten we veel vlugger, veel vroeger dan in 2030, volledig afstappen van het gebruik van agrobrandstoffen. Windenergie, elektriciteit, zonneenergie: er bestaan wel degelijk goedkopere en groenere alternatieven.
Hunger grains Net zoals de IPCC-rapporten worden ook de rapporten van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) alleen maar zorgwekkender. Op dit moment kampen 193 miljoen mensen met acute voedselonzekerheid. Ze hebben, anders gezegd, dringend hulp nodig om te kunnen overleven. De oorzaak is niet eenduidig, maar de vraag naar landbouwproducten, en dus ook naar agrobrandstoffen, blijft toenemen. Hierdoor stijgt de prijs van bepaalde voedingsmiddelen. Voor landen als Jemen, dat 90% van zijn tarwe invoert, is die prijsstijging onhoudbaar. Miljoenen mensen lijden er dan ook honger. “In theorie produceren we genoeg voedsel voor de hele wereldbevolking. En toch kan de productie niet voldoen aan de huidige vraag”, bevestigt Thierry Kesteloot, advocacyverantwoordelijke voedselsystemen bij Oxfam België. “In het licht van de huidige voedselcrisis, moeten de overheden zich tot prioriteit stellen ieders fundamentele recht om geen honger te lijden te waarborgen.”
(*) Intergovernmental Panel on Climate Change: VN-panel dat de klimaatverandering evalueert (**) Conference of the Parties, de Climate Change conferentie van de VN
12
Oxfam Magazine
VERPLICHT DE BELEIDSMAKERS IN DE SPIEGEL TE KIJKEN Deze zomer zullen we opnieuw campagne voeren om van onze politici en bedrijven meer klimaatrechtvaardigheid te eisen. We zullen onze Belgische politici (letterlijk) een spiegel voorhouden en ze vragen of de resultaten van hun klimaatbeleid van dien aard zijn dat ze nog in de spiegel kúnnen kijken. De kans is groot van niet. Tijdens de 27ste COP** die in november in Egypte zal plaatsvinden, zullen we ze een petitie overhandigen met de vraag hun verantwoordelijkheden op te nemen. Want weet je wie de 7de grootste vervuiler is op het vlak van CO2-uitstoot per inwoner? België. Teken onze petitie op oxfambelgie.be/klimaatcampagne
FAIR SHOP In een rechtvaardige wereld speelt een duurzame economie een cruciale rol. Daarom zet Oxfam al meer dan 50 jaar in op fair trade. Handel die ten dienste staat van mens en milieu, niet omgekeerd. Wat in 1971 begon met koffie uit Tanzania en rietsuiker uit Cuba, is vandaag een breed aanbod van meer dan 200 fairtradeproducten. Die bewijzen stuk voor stuk dat een andere handel mogelijk is. En we gaan door! Want eerlijk duurt het langst.
BIO Highlandkoffie Een goed gebalanceerde en fruitige koffie. Minstens 90% arabica. pads 16 stuks € 2,80
©Tim Dirven
Legende:
glutenvrij
lactosevrij
vegan
zonder toegevoegde suikers
Is een product uit dit magazine niet (meer) beschikbaar in jouw wereldwinkel? Zo lang de voorraad strekt, kan elke winkel elk product bestellen, vraag er gerust naar! Je kan op elk moment de correcte prijzen vinden op shop.oxfamwereldwinkels.be. Alle prijzen zijn onder voorbehoud van drukfouten, wijzigingen en correcties en zijn niet cumuleerbaar met eventuele andere acties of promoties.
Oxfam Magazine
13
FAIR SHOP
Hoeveel kopjes drink jij? Heb jij ‘s morgens veel koffie nodig om goedgehumeurd aan je dag te beginnen? Wereldwijd drinken we meer dan 2 miljard kopjes per dag. Toch verdienen koffieboeren doorgaans te weinig om waardig te leven. Wist je dat maar 10% van de mondiale omzet in de koffieproducerende landen terechtkomt? Dat kan anders. Fair trade verdeelt de winsten wél rechtvaardig. Of je nu voor gemalen koffie, bonen of pads kiest, voor single origine of een van onze blends.
FAIR TRADE VOOR HET KLIMAAT
l g iu m’s
fa
ir
BIO Highlandkoffie Een goed gebalanceerde en fruitige koffie. Minstens 90% arabica. gemalen 250 g € 4,25 bonen 250 g € 4,45 pads 16 stuks € 2,80
14
Oxfam Magazine
ee
•
•
Be
trade coff
Mokkakoffie Een rijke koffie met een pittige smaak, intens en romig. Minstens 90% arabica. 250 g € 3,40
BIO Dark Roast koffie gemalen Deze intense koffie is donker gebrand en heeft een stevige body. 250 g € 4,10
Dessertkoffie Een levendige koffie met een zachte body en ietwat krachtige nasmaak. Minstens 90% arabica. 250 g € 3,40
Oxfam ondersteunt de producenten van de Congolese coöperatie Muungano om hun koffie op agro-ecologische wijze te boeren. Telen met veel aandacht voor een gezonde bodem, is dat. De koffiestruiken afwisselen met andere bomen en gewassen speelt hierin een belangrijke rol. En het heeft vele voordelen: minder bodemerosie, sterkere planten die minder last hebben van ziektes, insectenplagen en extreme weersomstandigheden. Muungano investeert hierin de fairtradepremie die het van Oxfam krijgt. Zo geeft eerlijke koffie ook het klimaat een boost.
Sappige pauze Klik … aaaaaah. Draai een flesje fris sap open en de spanning van die pittige dag glijdt in één keer van je schouders. Neem een slok, stop je smartphone even weg. Vijf minuten alleen maar kijken naar wat er om je heen gebeurt, zonder dat er iets moet: dat verfrist lichaam en geest.
Nieuw! Bio-based Tetra Pak
Worldshakesap bio-based Tetra Pak 1 l € 2,25 20 cl € 0,55 glazen statiegeldflesje
Vers geperst appelsap (in omschakeling naar BIO) uit België statiegeldflesje 20 cl € 0,65
BIO Appelsap uit België bio-based Tetra Pak 1 l € 2,75
Sinaasappelsap 1 l € 2,25 bio-based Tetra Pak 20 cl € 0,55 glazen statiegeldflesje
BIOFRUITSAP IN EEN BIOVERPAKKING
BIO Limoennectar 1 l € 3,85
BIO Appel-rabarbersap 20 cl € 1
BIO Happy ginger sap 20 cl € 1,30
Ons vers geperst Belgisch appelsap in 1L-flessen is voortaan bio! De Kempische fruittelers met wie Oxfam samenwerkt, produceerden al enkele jaren volgens biologische regels, maar kregen nog geen biocertificaat zolang de bodem herstellende was. Die overgangsperiode is gemiddeld 3 jaar en zit er nu op. Alweer een flinke stap dichter bij het 100% bio-assortiment dat we tegen 2030 nastreven. Maar daarmee zijn we er nog niet. Ook onze verpakkingen kunnen duurzamer. Daarom stappen we over naar biobased Tetra-brikken, voor meer dan 80% gemaakt van hernieuwbare, plantaardige grondstoffen en PFAS-vrij. Resultaat: 28% minder CO2uitstoot dan de oude brikken. Zijn glazen flessen niet duurzamer? Hoewel die beter recycleerbaar zijn, leiden ze tot meer CO2-uitstoot. Dat komt door het transport: glazen flessen wegen meer dan brikken en er kunnen er minder in één vrachtwagen.
Oxfam Magazine
15
FAIR SHOP
GoeiEmorgen!
BIO Choco met noten zonder palmolie 400 g € 4,75
Ochtendhumeur? Zo van de baan! Verwen je grumpy huisgenoten met een extra laagje choco op hun brood, een dikke druppel agavesiroop in de thee of een flinke plak honingkoek voor tussendoor. Zij blij, jij content én een betere toekomst voor de producent.
Choco met noten 400 g € 3,15
Placemat van natuurlijke vezels uit India Set van 2. 35 x 50 cm € 9,90 (66750)
Fondantchoco 400 g € 3,05
BIO Chocodrinkpoeder 375 g € 4
Muesli 375 g € 3,95
16
Oxfam Magazine
BIO Agavesiroop uit Mexico In gerecycleerde knijpfles. 360 g € 3,80
BIO Rijstwafels met zeezout uit India 100 g € 1,45 BIO Honingcrème 250 g € 3,75 450 g € 5,75
BIO Vloeibare honing uit Brazilië In gerecycleerde knijpfles. 250 g € 3,90
Neemhout uit India • Ovale snijplank 15 x 30 x 1 cm € 14,90 (66746) • Kom met gegraveerde stippellijnen 14 x 6 cm € 17,90 Maya BIO Honingkoek 300 g € 3,15
(66748)
• Kom met gegraveerde lijnen 14 x 6 cm € 17,90 (66749)
Oxfam Magazine
17
FAIR SHOP
Hou de Zomer vast… Pak een boek en een gezellig krukje, sla je fleurigste sjaal om je hals en ga buiten genieten van elk straaltje zon dat de nazomer te bieden heeft. Hoezo, de herfst is in zicht?
Wollen sjaal met bloemen-en-fruitmotief uit India 50 x 180 cm € 25,90 (68946)
ZIJDEN SJAAL uit India Turkoois met roze bloemen (68947) of zwart met veelkleurige bloemen (68948) 50 x 180 cm € 25,90
Krukje van gegraveerd mangohout uit India 30 x 30 x 33,5 cm € 39,90 (66873)
Canvas shopper met Picasso-print uit India 45 x 50 cm € 29,90 (68895)
BIO Gedroogd fruit uit Colombia 100 g ananas € 4,60 mango's € 4,60 banaan € 3,10
18
Oxfam Magazine
MAND VAN GRAS MET IJZEREN HANDVAT uit India klein 18 x 29 x 19,5 cm € 14,90 (66886) groot 23 x 34 x 25 cm € 19,90 (68895)
Ring met maansteen groot € 34,50 (68969) Oorbellen met maansteen druppel € 29,90 (68968)
met faire blingbling
Blink
Oorbellen met opengewerkte bloem € 49 (68967)
Oorbellen met labradoriet € 55 (68965)
Hanger met labradoriet € 65 (68966)
Oxfam Magazine
19
FAIR SHOP
Bewust genieten Geniet van je weekavond alsof het nog altijd vakantie is! Wat heeft een mens meer nodig dan een glas faire wijn, een stukje chocolade en goed gezelschap? Oh ja, een eco sfeerlampje misschien, want de dagen worden stilaan korter.
Lamp op zonne-energie uit Zuid-Afrika. Maak van elke fles, bokaal of glas een ecologische lamp. 9,5 x 3 cm Rood (65764), geel (65765) of groen (65766). € 27
BIO RAZA Selection chardonnay uit Argentinië. Deze harmonieuze chardonnay doet denken aan rijp fruit (perzik), met charmante vanilletoetsen dankzij de rijping op vaten van Franse eik. 75 cl € 9,75
BIO Lautaro cabernet-sauvignon Gran Reserva uit Chili. 18 maand rijping op eiken vat geeft veel finesse in de neus, met zwart fruit, wat chocolade, zwarte peper en drop. In de mond een fris fruitige aanzet, mooie aciditeit, rijpe tannine en een volle finale. 75 cl € 12,25
BIO Mangoamazonenotenreep 40 g € 1,20
BIO Dadelwalnotenreep 40 g € 1,20
BIO CHOCOLADE 100 g € 2,30 BIO Fondantchocolade 72% cacao
BIO Fondantchocolade Met koffie, cacaonibs of sinaasappel.
BIO Melkchocolade Gewoon, met kokosnoot, amandelkaramel of zout-karamel.
BIO Witte chocolade amandel-karamel
Opzij opzij opzij Maak plaats, maak plaats, maak plaats … Plaats in je tas voor een faire snack, plaats in je hoofd om even stil te staan bij de herkomst van alles wat we in ons jachtige leven consumeren. Een nieuwe tas nodig om het school- of werkjaar af te trappen? Kies dan duurzaam!
BIOKATOEN MET ‘AZULEJOS’-PRINT uit India • rugzakje 33 x 40 cm € 9,90 (68891) • tasje met rits 18 x 26 cm € 10,90 (68892)
VEGAN LEDER VAN KOKOSVEZELS uit India • handtas 23,5 x 16 cm € 65 (68867) • portemonnee klein 9 x 11 cm € 11,90 (68868) • portemonnee groot 9 x 15 cm € 15,90 (68869)
CANVAS TASSEN uit Cambodja • slingbag 34 x 24 x 9,5 cm € 39,00 (68954) • toiletzak 32 x 21 x 11 cm € 16,90 (68955)
LEDERWAREN uit India • Vierkante slingbag € 65 (68923) • Portemonnee 10 x 10,5 x 2 cm € 32 (68930)
PLANT-BASED TASSEN UIT INDIA Oxfam-partner MKS maakt deze eigentijdse tassen en portemonnees van vegan leder op basis van kokosvezels, bacteriële cellulose en natuurlijke hars en olie. Een puur plantaardig product dus! Uiteraard ook geverfd met natuurlijke kleurstoffen uit bloemen, schors of plantenknollen. MKS promoot en verdeelt over de hele wereld Indische handwerkproducten. Vandaag steunt de organisatie al 24 producentengroepen, die vooral bestaan uit kansarme mensen en personen met een handicap. MKS brengt hun artisanale producten op de markt en helpt hen om nieuwigheden zoals deze tassen te ontwikkelen. Daarnaast geeft MKS de ambachtslieden advies en financiële steun bij investeringen.
Oxfam Magazine
21
GO
D • GO
OD FOO
BROODPUDDING MET ROZIJNEN EN ZOUTE DADELKARAMEL
G OO D F
F OD
D•
OO
Good food
INGREDIËNTEN (6 PERS.)
OO D •
Voor de broodpudding
Volg je Toos al? @Toosplantbasedfood.be
Voor de dadelkaramel 200 g medjouldadels* / 3 el mascobado cane sugar* / 270 ml kokosmelk* (*) Verkrijgbaar in de Oxfam-Wereldwinkel
BEREIDING Broodpudding (15 min voorbereiding + 45 min baktijd) Verwarm de oven voor op 180°C. Verwarm de plantaardige melk tot die lauw aanvoelt, zeker niet te warm. Anders gaat het maïszetmeel al binden voor de broodpudding in de oven zit. Meng het maïszetmeel met een klopper onder de plantaardige melk. Voeg de rozijnen, oploskoffie, mascobado cane sugar en kaneel toe en meng. Zet het mengsel opzij. Snijd intussen de chocolade in grove stukken en de noten in fijne stukjes. Voeg de stukjes brood toe
BIO Medjouldadels uit Palestina Deze zachte en sappige dadels komen van kleinschalige Palestijnse producenten uit de Jordaanvallei. De ngo PARC streeft samen met deze producenten naar een duurzame dadelteelt, een waardig inkomen en de ontwikkeling van een vrije en democratische Palestijnse samenleving. 200 g € 4,95
22
Oxfam Magazine
aan de natte ingrediënten en laat 5 minuten rusten zodat het brood het vocht goed kan absorberen. Meng goed zodat je een pap met hier en daar een brokje krijgt. Voeg als laatste de chocolade en noten toe. Vet een bakvorm in met bakmargarine, verdeel er een theelepel bloem over. Stort het beslag in de vorm en zet in de oven gedurende 45 min. Maak ondertussen de dadelkaramel.
Dadelkaramel (10 min voorbereiding + 10 min bereiding) Schud goed met het blikje kokosmelk zodat vet en vocht goed mengen tot
een melkstructuur. Ontpit de dadels. Voeg dadels en kokosmelk bij elkaar in een maatbeker en mix tot een gladde pasta. Voeg 3 el mascobado suiker toe en mix opnieuw. Verwarm de dadelkaramel al roerend op een middelhoog vuur, gedurende 5 min. Voeg tussendoor een snuif zout toe. Na een tijdje wordt de karamel wat donkerder. Dit betekent dat hij klaar is. Haal na 45 min de broodpudding uit de oven. Laat lauw worden alvorens hem uit de vorm de te halen. Eet lauw of koud met dadelkaramel.
Rozijnen uit Chili 200 g € 2,10
©Toosplantbasedfood
TOOS PLANT BASED FOOD tovert met zoveel gemak originele en heerlijke vegan recepten op tafel, dat je zou zweren dat ze nooit iets anders deed. Nochtans was vegan koken ook voor haar een zoektocht. Cake zonder eitjes? Een quiche? Tegenwoordig charmeert ze sceptische vleeseters en hobbykoks allerlei. Op haar Instagram vind je vegan lifestyle tips en op haar website recepten, workshops en meer. Voor Oxfam had Toos al een poos een boontje. Wij verzilverden die boon maar al te graag in een samenwerking voor het Oxfam Magazine. Tast toe en geniet!
300 g oud brood met korst in stukken gesneden /700 ml plantaardige melk / 80 g mascobado cane sugar* / 100 g maizena / 2 tot 5 el oploskoffie poeder* (naar smaak) / 1 tl kaneel / 30 g noten* / 80 g rozijnen* / 50 g chocolade* / Bakmargarine, voor het invetten van de vorm / Bloem, voor bebloemen van de bakvorm
WATER VOOR IEDEREEN
Met een gift aan Oxfam voorzie je een dorp in Burkina Faso van proper drinkwater. Je draagt ook bij aan zaaigoed voor boeren en hun gezin in Guatemala en je zet mee een voedselbank op in Bangladesh. Kortom: je strijdt samen met ons voor een wereld met meer gelijkheid!
Jouw steun maakt het verschil. Doe een gift via oxfambelgie.be/gift ©Aurelie Marrier D'Unienville / Oxfam
BEHIND THE PRODUCT
TWEEDEHANDS IS VAN VELE MARKTEN THUIS
Sorteercentrum Yunus zet in op de sociale economie. 5 vaste sorteerders en 15 stagiaires doen het centrum draaien. ©Tineke D’haese
Je kan er niet meer om heen, van vintagewinkels tot handige apps: tweedehands is overal. Velen kiezen er resoluut voor, als statement tegen de overproductie en -consumptie, en als antwoord op de klimaatproblemen. Voor anderen is het een financiële must of een stijlkeuze. Voor Oxfam vinkt het nog een ander, niet onbelangrijk vakje af: het ondersteunen van de sociale economie. 24
Oxfam Magazine
"Wij vinden dat iedereen recht heeft op stijlvolle, kwalitatieve en warme kleding." Modieuze cijfers “De mode verslijt meer kleren dan mensen.” Bijna profetische woorden van niemand anders dan William Shakespeare. De mode-industrie alleen is verantwoordelijk voor 10% van de wereldwijde koolstofuitstoot. Dat is meer dan de internationale lucht- en scheepvaart samen. Daarbovenop is de textielsector heel dorstig: een gemiddeld persoon doet er 13 jaar over om het water te drinken dat nodig is voor de productie van 1 jeans en 1 T-shirt.
Goedkoop én kwalitatief? Dat kan. Maar ook veel mensen verslijten kleren, of liever: ze gooien veel weg. Dat belandt dan in verbrandingsovens of op stortplaatsen. Wie tweedehands kiest wil onder andere de textielafvalberg helpen verkleinen en de vervuiling limiteren. Soms is tweedehands een financiële keuze. Hoewel het voor sommigen vaak niet even aantrekkelijk is als een spotgoedkoop, maar nieuw stuk van een fast fashion-keten. “Daarom zetten we hard in op de kwaliteitselectie”, zegt Johannes Eneman, verantwoordelijke textiel van Oxfams sorteercentrum 'Yunus' hierover. “Bij Oxfam vind je kleding aan de prijs van Primark, maar dan duurzaam en van goede kwaliteit.”
Yunus, sorteercentrum zoals geen ander Momenteel werken 5 vaste sorteerders en 15 stagiaires in het sorteercentrum van Oxfam. “De mensen bereiken ons via het OCMW, Justitie, Groep Intro …,” legt Johannes uit. “Het zijn mensen met een vluchtelingenstatuut, alternatief gestraften, mensen met een beperking.
Dagelijks sorteren de medewerkers zorgvuldig 5 ton kleren.
Kortom: mensen die anders moeilijk aan een job geraken. Na hun stagetijd hier kunnen ze doorstromen naar de VDAB of hier blijven werken, als we plek hebben.”
Van container tot crème de la crème In het sorteercentrum Yunus ondergaan de spullen een strenge keuring. Johannes: “Kleding komt binnen via de Oxfam-tweedehandswinkels of kledingcontainers. We verwerken tot 5 ton per dag. Bij een eerste selectie halen we alles eruit dat te vuil of kapot is. Zelfs een klein gaatje is te veel.” Vervolgens schuiven de spullen door en opnieuw wordt het kaf van het koren gescheiden, alsook winter van zomer. “Maximum 10% van de kleren komt uiteindelijk in de Oxfam-winkels terecht”, weet Johannes. “Dat noemen we de ‘crème’. De overige stukken gaan onder andere via onze partner TERRE richting andere markten of naar Oxfams winterse pop-ups tegen armoede.
©Tineke D’haese
Mensen kunnen hier voor € 4/kg warme kledij kopen.” “We weten dat er nog tweedehandsspelers op de markt zijn,” besluit Johannes. “We zouden gemeenten graag overtuigen om te kiezen voor de containers van een organisatie als Oxfam die de sociale economie ook ondersteunt. De opbrengsten uit de verkoop van de tweedehandsspullen gaat bovendien naar de wereldwijde projecten van Oxfam. Daarnaast is het doel van de Oxfam-winkels om het juiste stuk aan te bieden, in het juiste seizoen en aan de juiste prijs. Wij vinden dat iedereen recht heeft op stijlvolle, kwalitatieve en warme kleding.” KIES TWEEDEHANDS! We verwelkomen je graag in een van onze winkels. oxfambelgie.be/tweedehands-winkelen
Oxfam Magazine
25
Tips & Tricks
(b)zzzero waste … MET WRAPI!
Bzzzz bzzzz heb je al van Wrapi gehoord? Met deze herbruikbare doek op basis van bijenwas kan je voedsel inpakken, afdekken en vers houden zonder dat de afvalberg toeneemt. Gedaan met vervuilende aluminiumfolie en tupperware waarvan je de deksels nooit terugvindt. Van Wrapi krijgen we nooit genoeg! Verkrijgbaar in sets van 3 via onze webshop. shop.oxfamwereldwinkels.be
OOK JOUW KLEDING STEUNT ONZE PROJECTEN! Vanaf 7 september organiseert e5 opnieuw een grote inzamelactie van gebruikte kleding ten voordele van Oxfam. Jij kan meedoen door de kleren die je niet meer nodig hebt naar een e5-winkel te brengen. Na een zorgvuldige selectie verkopen wij de spullen in onze tweedehandswinkels. En de opbrengst? Die financiert onze projecten wereldwijd.
TWEEDEHANDS BOEKENTASSEN: HIP EN VERANTWOORD De jeugd kijkt niet altijd enthousiast uit naar de start van het nieuwe schooljaar. Een ‘nieuwe’ outfit en wat schoolmateriaal zoals een hippe boekentas kunnen het 1-septemberhumeur een boost geven. Dankzij de inzamelactie van Dreamland ten voordele van Oxfam hebben we een nieuwe lading zo-goed-als nieuwe boekentassen in onze tweedehandswinkels liggen. Zolang de voorraad strekt, dus wacht niet te lang! oxfambelgie.be/shop-finder
MEER WAARDE VOOR JE GELD Het klimaat, mensenrechten, female empowerment … Dit zijn een paar van de criteria in de Bankwijzer van FairFin. Scoort jouw bank slecht? Doe de bankswitch! Naar NewB bijvoorbeeld, een Belgische coöperatieve bank die ethisch en duurzaam is. Kaira Fund dan, koppelt de juiste investeerder aan het juiste project: eentje met focus op het welzijn van mens en planeet. Ook Alterfin investeert jouw centen duurzaam via het verstrekken van microkredieten. Meer info: newb.coop - fairfin.be - Kairafund.org - Alterfin.be
26
Oxfam Magazine
Be part of the change
Kies voor Oxfamproducten: fair trade of tweedehands, bio …
Eva's Edito "Om politici en bedrijven op die verantwoordelijkheid te wijzen, houden we hen met onze campagne-acties de spiegel voor." HONGER IS POLITIEK FALEN Ook bij jou was het klimaat deze zomer ongetwijfeld opnieuw een populair gespreksonderwerp. Of het alweer een hete, eventueel toch koele of opnieuw dramatisch natte zomer zou worden, stond op het moment dat ik dit stukje schreef nog niet vast. De verwoestende impact van extreme weersomstandigheden in andere delen van de wereld bleef echter wel volop zichtbaar. In Ethiopië, Kenia en Somalië sterft elke 48 seconden iemand van de honger. De regio wordt geteisterd door de ergste droogte in Oost-Afrika sinds 40 jaar. De oorzaak? Klimaatverandering. Vier opeenvolgende mislukte regenseizoenen hebben geleid tot alarmerende voedsel- en wateronzekerheid. De meeste mensen zijn er voor hun levensonderhoud afhankelijk van vee, maar duizenden dieren kwamen om van dorst en honger.
Kom erbij: word vrijwilliger, Climate Changer …
1ste jaargang nr 2 Verschijnt in februari, mei, augustus & november (jun22 - 087) Adreswijziging? mijnvraag@oxfambelgie.be Winkels oxfambelgie.be/winkels Verantwoordelijke uitgever Eva Smets Vier-Windenstraat 60 1080 Brussel
@oxfam.be Redactie Mark Anthierens, Leen Speetjens, Sotiris Gassialis, Thomas Maertens, Fei Lauw, Griet Rebry, Annelies Lenain Beeldredactie Tineke D’haese Coverbeeld Tineke D’haese Fotografie & styling Tineke D’haese, Yel, Annette De Groot, Efraïm Sebrechts
In dit Oxfam Magazine laten we het licht schijnen op de perverse effecten van agrobrandstoffen op het klimaat, ecosystemen, en voedselproductie. Alweer dragen de meest kwetsbare mensen, die het minste bijdragen aan de klimaatverandering, er de zwaarste gevolgen van. En zijn het de rijke landen en grote bedrijven met een hoge uitstoot die hen in deze hachelijke situatie brengen.
Vormgeving Efraïm Sebrechts
Want laat me duidelijk zijn, de kans op en de intensiteit van rampen zoals extreme droogte en hongersnood vergroot wel degelijk door de klimaatcrisis.
Oxfam respecteert je privacy. Je kan je gegevens altijd laten aanpassen, verwijderen, inkijken, opvragen of je toestemming weer intrekken. Stuur daarvoor een mailtje naar mijnvraag@oxfambelgie.be of bel naar 02/501.67.33. Lees onze volledige privacyverklaring op oxfambelgie.be/privacy.
Daarom is het cruciaal dat er op de klimaattop in Egypte later dit jaar een akkoord komt over de broodnodige, versnelde net-zero transitie. Voorkomen is beter (én goedkoper) dan genezen. En op nóg kortere termijn moet er financiering komen om gemeenschappen in de frontlinie te helpen. Mensen verhongeren niet omdat er niet genoeg voedsel is in de wereld, maar door een gebrek aan politieke moed of foute oplossingen.
Doe een gift
Oxfam Magazine driemaandelijks tijdschrift van Oxfam België
Landen, ook België, kunnen middelen mobiliseren om menselijk lijden te voorkomen. Om politici en bedrijven op die verantwoordelijkheid te wijzen, houden we hen met onze campagne-acties de spiegel voor. We eisen rechtvaardige oplossingen. Het klimaat en de getroffen gemeenschappen kunnen niet langer wachten. Eva Smets Algemeen directeur Oxfam België
Wil je je op dit magazine abonneren, wil je het digitaal ontvangen of wil je het niet meer krijgen? Laat het ons weten via mijnvraag@oxfambelgie.be.
Uitgegeven door Direct Operations Oxfam-Wereldwinkels, Oxfam Fair Trade en Oxfam-Solidariteit bundelen de krachten onder de naam Oxfam België. Samen met Oxfam-Magasins du Monde vormen we Oxfam-in-België, dat lid is van de confederatie Oxfam International.
Dit magazine wordt gedrukt op MACO SILK, 80 gr papier
Oxfam Magazine
27
PB- PP
BELGIE(N) - BELGIQUE
OXFAM MAGAZINE Driemaandelijks tijdschrift van Oxfam België, aug/sept/okt 2022, 1ste jaargang nr 002, erkenningsnummer: P92759
4 pakjes koffie kopen = gratis shopper WEEK VAN DE FAIR TRADE Kom langs in je wereldwinkel, feest mee en geniet van talloze promo's!
Actievoorwaarden: geldig in alle Vlaamse wereldwinkels tussen 5 en 15 oktober 2022 en zolang de voorraad strekt. Niet cumuleerbeer met andere acties en promoties.
5-15 OKTOBER 2022