VOOR AMS TER DAM R A A J 5
7
WijkSafari Slotermeer Adelheid Roosen / ZINA Platform + Female Economy
2 Inhoudsopgave
3
Voorwoord
04
20 Tafels van 5
06
Voor de creatieve stad
09
Verhoudingen in de stad
12
Nieuw ontwerpperspectief
15
Club van 100 Inclusiviteit en vertrouwen
23
Hergebruik en herontwikkeling
23
Stad van mogelijkheden
29
Eigenaar van de stad
30
10 ontwerpopgaven voor de stad Amsterdam
36
4
Voorwoord
VOORWOORD Pakhuis de Zwijger bestaat dit jaar vijf jaar. In die vijf jaar hebben wij bijgedragen aan de ontwikkeling van onze creatieve stad Amsterdam. Natuurlijk doen we dat vanuit ons ondernemerschap, maar vooral ook vanuit onze idealen en dromen voor de stad. Wij geloven sterk dat juist die combinatie van ondernemerschap en maatschappelijke betrokkenheid in de komende jaren richtinggevend zal zijn voor succesvolle cultureel ondernemers.
Vijf jaar vooruit
Uiteraard wilden wij ons eerste lustrum niet zomaar voorbij laten gaan en hebben we besloten ons vijf jarig bestaan in kleine gezelschappen en vooral inhoudelijk luister bij te zetten. Daarom hebben wij van september 2011 tot en met juni 2012 iedere twee weken met vijf creatieve denkers en doeners uit de stad vijf uur lang aan tafel gezeten om intensief met elkaar in gesprek te gaan. Elke keer met dezelfde centrale vraag op tafel: wat moet er, gezien de huidige economische en maatschappelijke ontwikkelingen, de komende vijf jaar in de stad gebeuren? Daarmee trakteerden we niet alleen onszelf op mooie gesprekken, en door het jaar heen op 100 vrijwillige redacteuren, maar hopen we ook iets terug te geven aan de stad. Wat ons is opgevallen is de enorme passie die onze gasten voelen voor Amsterdam. Alle deelnemers zijn enorm gedreven om vanuit hun eigen kracht bij te dragen aan de stad. Het is niet nodig hen aan te spreken op hun verantwoordelijkheden, want hun betrokkenheid bij de stad komt voort uit intrinsieke motivatie. Wat ze wel nodig hebben is ruimte om initiatief te nemen, bewegingsvrijheid om nieuwe dingen te ontplooien en een luisterend oor van een overheid en andere instanties om een dialoog aan te kunnen gaan. De mensen die aan een van de Tafels van 5 hebben aangeschoven zijn afkomstig uit veel verschillende disciplines en domeinen. Daarom is het ook dat er een enorme veelheid aan verschillende zaken de revue is gepasseerd. Het is voor ons ontzettend interessant geweest om te zien hoe al die verschillende gesprekken raken aan dezelfde set van kernbegrippen. Noem het een paradigma,
of noem het een ontwerperperspectief, hoe dan ook, er is een soort van rode draad te ontdekken die aangeeft waar de grote veranderingen van deze tijd ons heenbrengen.
Ruimte en eigenaarschap
Amsterdam is een creatieve stad. Dat is een kracht die we moeten behouden. Het is echter een illusie dat we die creativiteit moeten ondersteunen met een masterplan of een board. Creativiteit heeft vooral vrijheid nodig en die vrijheid ligt aan de basis van wat al onze gasten voor de komende vijf jaar wensen. Vrijheid gaat dan over de ruimte krijgen om initiatief te nemen. Om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen omgeving, om eigenaarschap te tonen voor de stad waarin men leeft. Dat betekent niet dat de ondernemende geesten in deze stad vooral alleen maar hun eigen gang willen gaan. Zij beseffen juist dat samenwerken ontzettend belangrijk is. Zij begrijpen donders goed dat hun initiatieven breed gedragen moeten worden. Kenmerkend is dan ook dat de meeste van de mensen die wij hebben gesproken hun projecten samen met bewoners, bedrijven en andere instellingen vormgeven en uitvoeren. Die constructieve en co-creatieve houding verwachten ze ook van de overheid. Zij pleiten voor een overheid die op basis van gelijkwaardigheid de dialoog met hen aan gaat. Om samen te creëren, samen te ontwerpen en samen te werken aan de stad. Wat door velen de netwerksamenleving wordt genoemd begint volgens hen met een andere blik op hoe we ons tot elkaar verhouden. Hiërarchie maakt dan plaats voor wederkerigheid en individualisme voor empathie. De allianties die zich in de stad kunnen vormen als we ons meer op die wijze tot elkaar verhouden bieden de mogelijkheid om het publieke domein op een fundamenteel andere wijze vorm te geven. Als de overheid zich kan opstellen als constructieve partner in die allianties is er een wereld te winnen. We kunnen dan spelenderwijs met elkaar aan de stad bouwen, in plaats van top down plannen en uitvoeren.
“Zichtbaarheid en betekenis ontstaan in een verhaal. Door de alternatieve verhalen, de krochten van de stad, te leren kennen maak je je de stad eigen. Je moet die verhalen kennen om de stad echt te begrijpen.” 2OBERT !LBERDINGK 4HIJM s scenarioschrijver
8
5
Door meer ruimte te geven aan bottum-up initiatieven en met elkaar te zoeken om daar verduurzaming en verzelfstandiging te creëren kan de stad zich weer verhouden tot de mensen die haar gebruiken. Het herstel van de menselijke maat is dan ook misschien wel een van de meest prangende vraagstukken in deze tijd. Op alle gebieden, van economie en zorg tot onderwijs en welzijn, van sport tot kunst en cultuur en van politiek tot het uitgaan in de stad. Overal wordt de beklemmende werking van grote instituten en bureaucratie gevoeld. Uit angst voor mislukkingen heeft controledwang en regelzucht zich tot in de haarvaten van de maatschappij genesteld en wordt er voor vernieuwende ideeën steeds weer gekozen voor dezelfde partijen. Dat is paradoxaal. Het is dan een illusie hoge verwachtingen te hebben van creativiteit en initiatief in de stad. De gezamenlijke oproep is dan ook: herstel die ruimte en laat vooral de mensen die dicht bij de concrete praktijk staan zelf de dingen in de stad organiseren. Laat de controle los, durf die controle los te laten, want juist dan kunnen mensen laten zien wat zij te bieden hebben. De stad kent zo ongelofelijk veel potentieel, maar we hebben er een sport van gemaakt om met regels en beleid veel van dat potentieel een halt toe te roepen. We moeten onszelf weer leren om potentie aan te spreken en te gebruiken.
zelfbouw, de broedplaatsen, het terrassenbeleid in het centrum, hergebruik van oude kantoorpanden, 24-uurs horeca en de Floriade in Zuid-Oost. Die initiatieven verdienen onze steun en we moeten samen de uitdaging aan gaan om nog veel meer van dit soort initiatieven te ontwikkelen. Daarnaast moeten we ook met elkaar het gesprek durven aangaan over onze visie en ambities op de lange termijn. In welke stad willen we eigenlijk wonen wanneer Amsterdam in 2025 750 jaar bestaat? En hoe is die stad dan georganiseerd?
Dialoog tot vernieuwing
Dat moet een open en transparant gesprek zijn. En dat is soms ook een moeilijk gesprek. Ruimte geven en de controle los laten betekent in de kern ook dat verantwoordelijkheden, bevoegdheden en middelen een ander tot de beschikking moeten komen te staan. Dat geldt voor de politiek en de overheid, maar net zo goed voor instellingen en bedrijven. We moeten openstaan voor dat moeilijke gesprek want daarmee kunnen we pas echt werken aan de vernieuwing waarvan wij allemaal kunnen profiteren. Wij nemen als Pakhuis de Zwijger samen met onze Club van 100 graag deel aan dit gesprek en geven het de komende vijf jaar nadrukkelijk een plek in onze activiteiten. Wij zijn per slot van rekening niet voor niets het platform voor creatie en innovatie.
Initiatief en experiment
Deze oproep is inmiddels veel gehoord en eigenlijk kan niemand het er mee oneens zijn. Onze gasten zien zeker dat er ook al veel wordt gedaan wordt om tot veranderingen te komen. De Tafel van 5 is optimistisch gestemd, met een positieve blik naar de toekomst. Maar we kunnen niet stil zitten. Om de veranderingen echt fundamenteel te laten zijn moeten we eigenlijk nog even bijschakelen. Om dat te kunnen doen staan ons twee dingen te wachten en de hoop is dat u en uw mede Amsterdammers zich scharen achter deze ambitie. We moeten de komende jaren vooral doorgaan met de vele pilots en experimenten in de stad, zoals bijvoorbeeld rond de wijkondernemingen, de
Amsterdam, 2 juli 2012 Egbert Fransen s DIRECTEUR Joachim Meerkerk s PROGRAMMAMAKER
“Door het regisseren van toeval en chaos stimuleer je de mooie particuliere initiatieven. Het gaat erom de creatieven in de stad hun eigen initiatieven te laten ontplooien.” Giep Hagoort s (OOGLERAAR +UNST %CONOMIE
8
6
Tafel van 5
1
Play, don’t plan de stad!
Krisztina de Châtel
Liesbeth Jansen
Arjan Postma
Morad Bouchakour
Max Bruinsma
Stanja van Mierlo Nazmiye Oral Blijburg
Schrijfster, actrice en columniste
Ronald Rietveld
Marjolijn van Heemstra
Chris Keulemans
Gerard Loozekoot
Jan Rothuizen
Marleen Stikker
Ernestine Comvalius
Jeanne van Heeswijk
Hans Lubberding
Pierre van Rossum
Gilian Schrofer
Isis van der Wel
Stad-Forum
FreedomLab Future Studies
Jeroen Slot
Gemeente Amsterdam O+S
Hans Vermeulen DUS Architects
Dansgroep Amsterdam
2
Stad van positieve energie
Items
Rietveld Landscape
Fotograaf
3
De empatische stad
Tolhuistuin
De inclusieve stad
Bijlmer Parktheater
Olympisch Stadion
Beeldend kunstenaar
Concern
Gemeente Amsterdam PMB
5
De vrije stad
Achmed Baâdoud Lena Euwens Stadsdeel Nieuw-West
IUCN
Ton Poppes
Gert Urhahn
6
De stad van bottum-up initiatief
Hans Boutellier
Titia Bouwmeester
Eva de Klerk
Farida Sedoc
7
De stad van het gevoel
Joost Janmaat
Eduard Nazarski
Adelheid Roosen
Ad Verbrugge
8
De stad als creatieve hub
Verwey-Jonker Instituut
Waag Society
UNStudio
Theatermaker
4
Beeldend kunstenaar
Escape Koninklijke Horeca Nederland
Projectbooster
Urhahn Urban Design
DJ & nachtburgemeester
Hosselaer
5eKwartier
Partizan Publik
Amnesty International
Fermale Economy / ZINAPlatform
Vrije Universiteit
Claudia Hinterseer NOOR
Robert Alberdingk Thijm
Giep Hagoort HKU/UU
Mariëtte Hoitink HTNK
Scenarioschrijver
Hans Karssenberg
Zuzanna Skalska VanBerlo
Stipo
9
Samenwerken in de stad
Neske Beks
Ole Bouman
Wim Pijbes
Marjo van Schaik
Floor Ziegler
10
Vitale coalities in de stad
Johan Fretz
Liesbeth in ‘t Hout
André van Stigt
Caro Verbeek
Bob van der Zande
Theatermaker
Theatermaker en auteur
NAi
Consultant Mode & Design
Rijksmuseum
Architectenbureau J. van Stigt
Change facilitator
Kunsthistorica
Noorderparkkamer
Gemeente Amsterdam OGA
7
11
Identiteit van de stad
Soheila Najand InterArtLab
Liesbeth van der Pol
Bahram Sadeghi
Angelo Bromet
Zef Hemel
Programmamaker
DOK Architecten
12
13
De gemeenschappelijke stad
Lars Boering
Stad van het nieuwe denken
Emer Beamer
FotografenFederatie
NoLIMIT
Stad van veel perspectieven
15
Nieuwe verhoudingen in de stad
Margje de Koning
AndrĂŠ Platteel
Leon Ramakers
Cultuuranalist
Geleyn Meijer
Cees de Graaff
Lucien Kembel
Evelyne Merkx
Rob Ruts
Nel de Jager
Pieter de Jong
Jonathan Maas
Bjarne Mastenbroek
Hettie Politiek
SICA
Straatmanager Haarlemmerdijk
MC Theater
Ymere
Hogeschool van Amsterdam
De verbonden stad
18
Mojo
The Beach
Merkx + Girod
Journalist
Design for Governance
SeARCH
17
Gemeente Amsterdam DMO Wijkaanpak
Floor van Spaendonk
Tim Dekker
Ton Venhoeven
Mirik Milan
Anneloes van Gaalen
Tom Jaspers
Janny Rodermond
Joris Lohman
Elma van Boxtel
De gedeelde stad
Sylvia Dornseiffer
Hans Wolbers
Frank Alsema
Pieter Hilhorst
Andrew Makkinga
Stad van kansen
Hugo van Heijningen & Orpheu de Jong
Max van Engen Gemeente Amsterdam DMO Kunst & Cultuur
Janneke van der Wijk
Jan Jongert
Tracy Metz
Ruben Maes
Melle Daamen
Karin Laglas
AFARAI
Straatkunstprijs
Paperdollwriting
De herbruikbare stad
RMBLR
VenhoevenCS
Nachtburgemeester
Virtueel Platform
Youth Food Movement
Journalist
ZUS
Stimuleringsfonds voor Architectuur
Lava
NDSM
Publicist
Amsterdams Fonds voor de Kunst
Red Light Radio
20
Thonik
Diana Krabbendam
Afaina de Jong
19
Thomas Widdershoven
Matthijs Booij & Mick Johan
Butterfly Works
De decentrale stad
16
Gemeente Amsterdam Bureau Broedplaatsen
IKON
Miktor & Molf
14
Gemeente Amsterdam DRO
Jaap Schoufour
VPRO
&MAES
2012 Architecten
Conservatorium Amsterdam
Stadsschouwburg Amsterdam
Tanja Jadnanansing PvdA
Stad-Forum
Jeffrey Croese Vinger.nl
8
Voor onze creatieve stad
“Laten we collectieve intelligentie inzetten op grootstedelijk niveau, door met open-planning samen de stad in te vullen. In dat systeem onderhouden burgers de stad, in plaats van haar te consumeren.� Zef Hemel s adjunct directeur Dienst Ruimtelijke Ontwikkeling 12
9
VOOR ONZE CREATIEVE STAD
6
en ondernemingszin zijn dan essentieel, vrijheid en tolerantie daarvoor belangrijke voorwaarden. De geschiedenis heeft dat keer op keer bewezen en de stad ademt nog steeds die unieke traditie. Waakzaamheid is geboden om die kernwaarden van Amsterdam levend te houden. We moeten er op toezien dat we ruimte blijven geven aan creatieve geesten om zich de stad eigen te maken. Door vrijheid en tolerantie behouden we de Amsterdamse authenticiteit. Daardoor kan het verhaal van de stad worden verteld en meegroeien met haar gebruikers, oude èn nieuwe. Door een manier te vinden om chaos en toeval te faciliteren en de omstandigheden te regisseren, kan Amsterdam een stad zijn waar al die verschillende spelers hun plek vinden om nieuwe initiatieven op te starten en succesvolle uit te bouwen tot wereldklasse. Amsterdam moet een pluriforme stad blijven die zich op verschillende manieren tot haar pluriforme omgeving en gebruikers kan verhouden. Een constructieve en co-productieve relatie met andere steden zoals Rotterdam blijft daarbij helaas vaak een gemiste kans. De netwerkfunctie van Amsterdam zou ook op regionaal niveau effectiever kunnen worden ingezet, door met andere steden samen te werken, functies te verdelen en te coördineren, en kennis en ervaringen uit te wisselen. De potentie van Amsterdam is enorm, maar soms ontbreekt het ons aan het vermogen om keuzes te
I JUST LOVE by Hosselaer / Farida Sedoc
De kracht van Amsterdam is creativiteit. De unieke cultuur en infrastructuur van de stad hebben haar altijd onderscheidend laten zijn in de ruimte voor vrije en ondernemende geesten. Als er één uitdaging te benoemen is voor de komende vijf jaar dan is dat het behouden van de creatieve stad Amsterdam. Dat is lokaal, nationaal en internationaal de opdracht die we onszelf kunnen meegeven. Amsterdam heeft een rol als creatieve hub in een globaal netwerk. Het is een stad voor wie zowel de interne als externe dynamiek van groot belang is. Het is een transit city, tegelijkertijd een stad van aankomst, een stad van vertrek, maar ook een stad van verblijf. Het maakt Amsterdam tot een stad die nooit af is, constant in beweging en zichzelf opnieuw uitvindend. De schaalgrootte waarop Amsterdam functioneert is van grote relevantie. Enerzijds is opschaling nodig, om zich als speler in een geglobaliseerde en door metropolen gedomineerde wereldeconomie, te kunnen blijven manifesteren. Anderzijds moet de aandacht liggen op kleinschaligheid om daarmee de menselijke maat te behouden. Burgers, ondernemers, kunstenaars e.a. vinden op deze lokale schaal de handelingsvrijheid om zichzelf en de stad te ontplooien. Deze ambiguïteit is de karakterisering van een creatieve hub in een geglobaliseerd netwerk. We moeten op zoek naar een mentaliteit en handelingsperspectief dat daar op aansluit. Creativiteit
10
11
TOON TA LENT
Verhoudingen in de stad
ele en collectieve talenten in de stad ontplooien. Deze opdracht begint tegelijkertijd met een hands on anders doen, en het fundamenteel overdenken van de verhoudingen in het publieke domein en de principes die ten grondslag liggen aan onze manier van ontwerpen en creëren. Dat is het onderwerp geweest tijdens 100 uur lang praten aan de Tafel van 5 in Pakhuis de Zwijger.
Verhoudingen in de stad
De manier waarop we het publieke domein vormgeven, vloeit voort uit ons begrip daarvan. Dat begrip hangt af van ons perspectief. Ons perspectief ontstaat in de rol die wij vervullen. Wanneer we het vormgeven toevertrouwen aan één enkele of een selectie van de partijen in het publieke domein, dan zal het uiteindelijke ontwerp ook alleen die perspectieven in zich dragen. Hierin schuilt de structurele oorzaak van de systeemfouten die in het huidige tijdsgewricht manifest worden. De grote opdracht voor de komende jaren is om in het
Room for participation and civic economy Gert Urhahn / Urhahn Urban Design
maken en samen te werken. Onze kunst- en cultuursector is sterk individualistisch georiënteerd en probeert in deze tijden van crisis vooral het ego te redden. De sector is veel meer een instrument van de lokale politiek dan een collectieve onderneming, maar juist met samenwerken en collectiviteit kunnen we de aandacht verschuiven en bouwen aan hernieuwd succes van de stad. Het verbinden van individuen en instituten en het beïnvloeden van processen om gemeenschappelijkheid in de hand te werken kan een energie vrijmaken waarin iedereen op zijn best is. Dat vraagt om een andere inrichten van de stad en haar fysieke en programmatische infrastructuur, om andere afspraken en nieuwe perspectieven, maar vooral ook om een andere mentaliteit van ons allemaal. Het behoud van de creatieve stad is een opgave waar we ons gezamenlijk voor in moeten zetten. Het vraagt ons te leren van successen en tegenvallers. Als we dat samen doen zijn de lessen bruikbaarder en kunnen we effectiever individu-
“Het grootste probleem zijn de remmers in vaste dienst, de bureaucraten. Zorg dat de sleutels ter beschikking zijn; meer niet. De stad kan heel veel zelf.” Ronald Rietveld s oprichter en eigenaar 2 Rietveld Landscape
“Voor ons als gemeente is de grote vraag hoe je het enthousiasme voor vernieuwing en ontwikkeling kunt organiseren. We zijn op zoek naar nieuwe financierings- en organisatiemodellen om de creativiteit in de stad te kunnen faciliteren.” Pierre van Rossum s directeur ProjectManagement Bureau
4
5
12
“Dat de elite de weg weet in het publieke domein betekent niet dat iedereen dat weet. De overheid moet ontwikkelingen bottom-up organiseren, zodat iedereen zijn weg kan vinden naar het bestuur.” Jeanne van Heeswijk s beeldend kunstenaar
4
13
2
heid van de gemeente en wat is de verantwoordelijkheid van burgers? Is het zo dat de verantwoordelijkheid van burgers begint daar waar die van de gemeente ophoudt, of is het in de toekomst juist zaak om een vorm van gezamenlijke verantwoordelijkheid te ontwikkelen? Coalitievorming is de grote uitdaging voor de komende vijf jaar zo bleek tijdens de vele gesprekken die wij voerden. Verschillende modellen en methoden zijn daarvoor de revue gepasseerd, zoals coöperaties, wijkondernemingen, learning communities en vitale coalities. Gezamenlijk kenmerk is dat het collectieven zijn van personen en partijen die zich dwars door verschillende disciplines en domeinen met elkaar verbinden om een gedeelde doelstelling te realiseren, zoals bewoners en sociaal ondernemers in de Indische Buurt of in Nieuw West, of architect, ontwikkelaar en eindgebruikers in het Olympisch Stadion. Het gaat om partnerschappen waarin je tegelijkertijd autonoom en verbonden kunt zijn, individualiteit en collectiviteit met elkaar verenigt. Gelijkwaardigheid en wederkerigheid is dan steeds weer een basishouding die deze coalities vruchtbaar maakt. Wie zich die basishouding aanleert, lijkt klaar voor de toekomst.
Welcome Blijburg Stanja van Mierlo / Blijburg
1
Amsterdam in Madurodam Jeroen Slot / Gemeente Amsterdam O+S
ontwerpen van de stad ruimte te scheppen voor de perspectieven van alle gebruikers van de stad. Onze samenleving heeft zich in de afgelopen decennia georganiseerd en gecentraliseerd rond een geprofessionaliseerd bestuur. In toenemende mate is dat professionele bestuur en haar ‘vocabulaire’ doorgedrongen in ons dagelijks leven. De problemen, vraagstukken en oplossingen worden geformuleerd in een taal van regels en controlemechanismen die vreemd is aan de domeinen waarover zij praat. Zorg gaat over effectief tijdgebruik van de zorgverlener, kunst en cultuur over kwantitatief publieksbereik en veiligheid over straf en slachtofferhulp. Daarmee is een publiek domein ontstaan dat gekenmerkt wordt door een mismatch in vraag en aanbod, dat bedient wordt met symptoombestrijding in plaats van probleemoplossing, en waarin het maatschappelijk middenveld is gedegradeerd tot direct uitvoeringsapparaat van de politiek. De rollen en onderlinge verhoudingen van de overheid en de samenleving zouden rigoureus moeten veranderen. De tijd waarin wij leven vraagt om een herontwerp van de manier waarop verantwoordelijkheden, beslissingsbevoegdheden en middelen zijn verdeeld. Wat is de verantwoordelijk-
“Ik ben klaar met het klagen over de overheid. Hoe kan je als gebruiker de ontwikkelaar van je eigen omgeving worden? Hoe kun je zelf bouwen aan de stad? Organiseer draagvlak, dan heeft de overheid het nakijken.” %VA DE +LERK s projectbooster
6
Nieuw Ontwerpperspectief
“Het probleem van Amsterdam is dat alles gemeentelijk bezit is en dat nou juist die partij niet in staat blijkt om flexibel met de stad om te gaan.” Elma van Boxel s mede-oprichter ZUS Rotterdam 17
“We willen in Amsterdam nooit specifieke groepen bedienen, het moet dan altijd gelijk ook voor anderen. We moeten meer ‘oneerlijke’ keuzes durven te maken.” Pieter de Jong s lid raad van bestuur Ymere 15
13
Amsterdam vs Rotterdam Miktor & Molf
Het is aan de samenleving nog meer dan nu de opdracht om vanuit eigen initiatief het publieke domein vorm te geven. Dat verreist niet alleen een hands on aanpakmentaliteit, maar ook de bereidheid en het vermogen om collaboratief en empatisch te werk te gaan. Bottom-up creëert vele mogelijkheden om vanuit het gebruikersperspectief te ontwerpen, maar daarbij moeten we op zoek gaan naar nieuwe manieren van afstemming om het particuliere initiatief deel te laten uitmaken van een collectief goed. Daarvoor is dialoog noodzakelijk. Partijen in de stad moeten zich verbinden en nieuwsgierig zijn naar het onbekende. Je moet van elkaar willen en durven leren. Daarmee ontwikkelen we de competenties om onze stad te herontwikkelen, uitgaande van wat ons ter beschikking staat en ons creatieve vermogen om dat wat ons niet bevalt tot iets moois te maken.
3
Immers, door een teruglopende overheidsbegroting zijn we genoodzaakt veel dingen op een andere manier te organiseren. Een simpele verdeling van taken over verschillende partijen zal in die schaarste niet afdoende zijn. Door gebruik te maken van de synergetische kracht van een stad creeren we kansen om de vele initiatieven een vruchtbare grond te geven. We moeten daarom leren om elkaar aan te spreken op aanvullende kwaliteiten. De overheid moet zich dan faciliterend opstellen. Het is haar taak om een kader te scheppen en de grenzen te trekken waarbinnen andere partijen aan de slag kunnen. De regels en eisen die invullen hoe het er binnen dat kader uitziet moeten worden opgeschort en de middelen om zaken te realiseren moeten ter beschikking worden gesteld aan hen die het initiatief nemen. Dat is een radicale omslag ten opzichte van het heden, maar is noodzakelijk om in een snel veranderende wereld, waarin die middelen schaars worden, de stad leefbaar te houden.
The Empathic Civilization Jeremy Rifkin Marleen Stikker / Waag Society
14
15
“Denk in duurzame delta’s met de stad als knooppunt. Zo’n netwerk laat zich niet plannen, je moet ruimte geven aan de natuurlijke wrijvingen van alledag om ontwikkelingen te laten ontstaan. Zo krijgt de stad een generatief vermogen.” !RJAN 0OSTMA s research director FreedomLab Future Studies 1
6
Om aan de logica van bestaande structuren te ontsnappen vinden we in Amsterdam de ruimte in de kleinschaligheid. Met haar vele kleinschalige initiatieven kan de stad als laboratorium dienen voor een nieuwe manier van het ontwerpen en vormgeven van de publieke ruimte. In een steeds complexer wordende wereld geeft het ons de vrijheid om niet meer te hoeven zoeken naar algemene principes en alomvattende modellen die alle vragen dwingen te luisteren naar hetzelfde antwoord. Die benaderingswijze is jarenlang wel leidend geweest, maar loopt nu tegen de grenzen van haar bereik aan. De alternatieve strategie is om spelenderwijs en along the way met ontwerpopdrachten om te gaan. De flexibiliteit van de kleinschaligheid schept de ruimte om te kunnen vertrouwen op het zelforganiserende en probleemoplossende vermogen van de mensen aan het front. De stad schept de mens en de mens schept de stad; in die dynamiek is het liberalistische ontwerp van de samenleving dominant over het mensbeeld geworden. Het feit dat we een OV-chipkaart heb-
Miktor & Molf Amsterdam VS Rotterdam
De stad is een georganiseerde chaos. Grote winst ligt voor het oprapen in een georganiseerde vrijheid. Dat klinkt als een paradox, maar is een vaardigheid die in de jazz juist de mogelijkheid heeft geschapen voor mensen om te excelleren. Individuen kunnen door eigen initiatieven een katalysator in hun wijk zijn en dragen zo bij aan het functioneren van het geheel. Een eigen verantwoordelijkheid en de vrijheid die daarmee gepaard gaat, staat dan in dienst van de bindende factor. In de komende vijf jaar is dat een belangrijk element waarop we moeten sturen: het ruimte geven aan eigen initiatief en mensen daadwerkelijk verbinden in samenleven. Dat betekent in zekere zin en op sommige terreinen een einde aan het plannen en voorschrijven vanuit een centrale overheid. Wat het zeker vraagt is een nieuw perspectief op het vormgeven van de stad. De komende jaren zullen we ons tot andere ontwerpprincipes moeten wenden, want de oude voldoen niet langer in een wereld die fundamenteel veranderd is.
Heesterveld Creative Community Sculptuur Elon Lieberman / H-society + Ymere Eva de Klerk
Nieuw ontwerpperspectief
16
17
VER BIND AMB ITIES
18
CLUB VAN 100
Robert Alberdingk Thijm Scenarioschrijver
8
Robert Alberdingk Thijm (1965) studeerde in 1991 af in de Rechtsgeleerdheid en schrijft sinds die tijd scenario’s voor televisie en film. Van 1997 tot 2000 was hij verbonden aan het Nederlands Film en Televisie Academie als docent scenario schrijven. Inmiddels heeft hij vele series en films op zijn naam staan, waaronder DE $ALTONS 7ALTZ :EEUWS MEISJE EN $UNYA $ESIE )N VERSCHEEN DE lLM Dunya en Desie in Marokko, die in Sarajevo de prijs voor de beste jongerenfilm won. Ook portretteerde hij een caleidoscoop aan Amsterdammers in de serie A’dam – e.v.a.. Robert begeleidt nu en dan ook jonge scenaristen met het realiseren van hun eigen dramaprojecten en geeft masterclasses scenarioschrijven in o.a. Amsterdam, Brussel, Berlijn en Santiago de Chili.
Achmed Baâdoud Stadsdeel Nieuw-West
5
Frank Alsema NDSM
18
Frank Alsema (1958) is creatief en zakelijk een duizendpoot die nu vooral actief is als parttime directeur van de Stichting NDSM-werf, daarnaast founder en cco van Camerize BV, een mobile to TV technologie startup en creatief producer van 4xM (Mixed Media Match Makers). Hij is geschoold op de Filmacademie, begonnen als tv-regisseur en producent, was lange tijd werkzaam bij de VPRO en regisseert al jaren het North Sea Jazz festival voor de NTR. Naast presentator van mediabijeenkomsten zoals Beamlab en voorzitter van vele jury’s, was hij ook partner bij IJsfontein Interactieve Media. Zijn specialiteit: het bij elkaar brengen en produceren van innovatieve ideeÍn, mixed technieken, multidisciplinaire teams en financiÍle middelen.
Emer Beamer Butterfly Works
13
Achmed Baâdoud (1972) is geboren in Beni-Said in Marokko. Op negenjarige leeftijd kwam hij in het kader van gezinshereniging naar Nederland en woonde met zijn familie in Amsterdam-Zuid. Daarna woonden zij in Osdorp en inmiddels in Nieuw-West. Achmed heeft veel verschillende baantjes gehad. Hij begon bij Nissan in het magazijn en werkte zich daar op door naast zijn werk te studeren en werd daardoor uiteindelijk hoofd van de afdeling debiteuren en crediteuren, waarvoor hij door heel Europa werkte. Zijn politieke loopbaan begon hij in 2002 als deelraadslid voor de Partij van de Arbeid in Osdorp. Van 2004 tot 2006 was hij fractievoorzitter en portefeuillehouder Werkgelegenheid, Economische zaken, FinanciÍn en Sport. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 trad hij toe tot het dagelijks bestuur van Osdorp. In mei 2010 koos de stadsdeelraad het nieuwe Dagelijks Bestuur. Met de schriftelijke stemming wezen 27 van de 28 aanwezige leden Baâdoud aan tot eerste stadsdeelvoorzitter van Nieuw-West.
Emer Beamer (1970) is social designer en oprichter van Butterfly Works and Nairobits, een designstudio voor social design opererend vanuit Amsterdam en werkzaam met designers en partners van over de hele wereld. Samen met medeoprichters Ineke Aquarius en Hester Ezra heeft Emer concepten ontwikkeld die bijdragen aan een grotere gelijkheid in de wereld. Deze concepten worden in 20 landen, op drie continenten gebruikt. Emer richt zich op leerprogramma’s voor jongeren in landen als Kenia, Nigeria, Cambodja en Afghanistan. Onder andere door het ontwikkelen van online games en leer-apps draagt zij op een informele wijze bij aan het leerproces van jongvolwassenen.
Neske Beks
Lars Boering
Theatermaker
9
Neske Beks (1972) is geboren en getogen in Mortsel, bij Antwerpen, en woont sinds de jaren ‘90 in Amsterdam. Ze is de dochter van een Vlaamse moeder en een Gambiaanse vader en groeide vanaf haar derde week op bij een Vlaams arbeidersgezin. Neske is opgeleid als kleinkunstenaar en actrice, maar ontwikkelde zich al snel tot theatermaker en was oprichter van de Schrijfwerkplaats, een talentontwikkelingsplek van Frascati in Amsterdam. Ze toerde door het land met verschillende voorstellingen en werkte als scenarioschrijver voor diverse omroepen. Haar regiedebuut, de documentaire Eigen Volk, is in het voorjaar van 2011 uitgezonden door de VPRO. Eigen Volk is een persoonlijke film waarin ze het verhaal van haar Vlaamse familie vertelt. Daarnaast schrijft ze aan haar roman met de werktitel De Kleenex Kronieken. Sinds 2011 is Neske artistiek leider van Jeugdtheaterschool Zuidoost.
Matthijs Booij Miktor & Molf
13
FotografenFederatie
12
Lars Boering (1969) studeerde Communicatiewetenschappen en had daarna een lange carrière in leidinggevende functies in de Beeldende kunst en fotografie waarna hij in 2008 voor zichzelf begon. In 2010 werd hij door de FotografenFederatie gevraagd de organisatie opnieuw op te zetten en leiding te geven aan een moderne manier van belangenbehartiging voor fotografen. Hij ontwikkelt bijeenkomsten, adviseert fotografen en praat actief met overheid en bedrijfsleven. Op dit moment is hij directeur van de FotografenFederatie. Daarnaast is Lars medeoprichter van I-BMP en Lux Photo gallery. Hij initieert tentoonstellingen en werkt samen met fotografen, festivals en musea.
Morad Bouchakour Fotograaf
2
-IKTOR -OLF KENNEN ELKAAR VAN DE +ONINKLIJKE !CADEMIE VOOR "EELDENDE Kunsten in Den Haag. Ze waren er onafscheidelijk, tot het moment kwam dat Miktor (Mick Johan) niet meer om kon gaan met de frustratie over de weinig flexibele houding van het instituut en de heersende middelmatigheid. Een jaar later werd hij hoofdredacteur van Vice magazine. Molf (Matthijs Booij) hield standvastig vol op de academie en sloot deze periode af met een legendarisch en visionair afstudeerproject genaamd Matthijs Booij en zijn barmhartige passie voor een willekeurige Marokkaan. Na dit afstuderen twijfelde Mick Johan geen moment en diende zijn ontslag in om met zijn zielenmaatje geschiedenis te schrijven onder de naam -IKTOR -OLF -IKTOR -OLF ZIJN EEN KUNSTENAARS EN ONTWERPDUO :E HEBBEN DE afgelopen twee jaar onder andere gewerkt voor De Jeugd van Tegenwoordig, 6ILLEROY "OCH 5ITGEVERIJ ,EBOWSKI 602/ S VOOR .IKE .ICKELODEON !GIS
de Belastingdienst en nog veel meer. Hun vrije werk is te bewonderen geweest in en bij Code magazine, Mr. Motley op Lowlands, SPRMRKT en Mediamatic.
Morad (1965) groeide op in Amsterdam en studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Daarna vertrok hij naar New York om te gaan werken als fotograaf. In 1996 nam hij als eerste Nederlandse fotograaf deel aan de World Press Photo Masterclass. Zijn werk verscheen onder andere in Volkskrant Magazine, ELLE en New York Time Magazine, ESPN Magazine en Wired. Ook werkte hij commercieel in opdracht van grote bedrijven als Adidas, Nokia, HEMA, Nike en Delta Lloyd. Internationaal staat Morad bekend om zijn portretten, maar ziet zichzelf voornamelijk als reportagefotograaf. In opdracht van NRC en het Rijksmuseum maakte hij een reportage over feestvierend Nederland. Bouchakour heeft als fotograaf en regisseur een flink aantal commercials op zijn naam staan.
Ole Bouman
Hans Boutellier
NAi
9
Voor zijn aanstelling bij het Nederlands Architectuur Instituut (NAi) was Ole Bouman (1960) werkzaam als hoofdredacteur van het tijdschrift Volume en directeur van de stichting Archis. Als directeur van de stichting Archis hield hij zich bezig met publiceren en uitgeven, consultancy en als overheidonafhankelijke organisatie, het opzetten van relaties tussen lokale partijen met een behoefte aan expertise en het wereldwijde netwerk van Archis. Sinds 2007 is Ole directeur van het NAi, ĂŠĂŠn van de grootste architectuurcentra ter wereld. Ole is tevens auteur, curator en docent, onder andere aan het Massachusetts Institute of Technology in Cambridge MA.
Verwey-Jonker Instituut
6
(ANS "OUTELLIER STUDEERDE AF ALS SOCIAAL PSYCHOLOOG OP HET ONDERWERP Jeugdcriminaliteit en heropvoeding. Hij was hoofdredacteur van Psychologie en maatschappij en van JustitiĂŤle verkenningen en was enige jaren hoofd van de informatieafdeling van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) en daarna hoofd Algemeen Beleid inzake justitieel jeugdbeleid EN CRIMINALITEITSPREVENTIE VAN HET -INISTERIE VAN *USTITIE 3INDS IS (ANS ALgemeen directeur van het Verwey-Jonker Instituut. Tevens bekleedt hij de Frans Denkers Leerstoel Veiligheid en Burgerschap bij Bestuurswetenschappen aan de Vrije Universiteit. Hans publiceerde drie boeken waarvan zijn laatste De improvisatiemaatschappij; over de sociale ordening van een onbegrensde wereld dit jaar werd uitgegeven.
A-D
Titia Bouwmeester 5eKwartier
6
Elma van Boxel ZUS
17
Titia Bouwmeester (1965) is theatermaker, regisseur en artistiek leider van 5eKwartier. Zij ontwikkelt culturele interventies die bijdragen aan de identiteit van gebieden en gemeenschappen in verandering. Met een multidisciplinair team ontwikkelt ze tot de verbeelding sprekende projecten die zich hechten in het collectieve geheugen. Bewoners en organisaties worden actief betrokken als medemaker waardoor ze verbonden worden met elkaar en hun eigen omgeving. Afgelopen jaren werkte 5eKwartier met name in stadswijken in Haarlem en in DORPEN IN DE KOP VAN .OORD (OLLAND "OUWMEESTER WERKTE VAN T M bij Dogtroep, eerst als beeldend kunstenaar, later als regisseur en artistiek leider. Hier ontwikkelde ze haar visie en werkwijze. In 2004 richtte ze 5eKwartier op, gevestigd in Haarlem. Vanaf 2009 is ze als artistiek leider tevens verbonden aan theaterfestival Karavaan.
Elma van Boxel (1975) rondde in 2001 haar opleiding Landschapsarchitectuur aan de Hogeschool Larenstein in Arnhem cum laude af. Zij studeerde op de School of Arts and Architecture aan de University of Greenwich, London en aan de Academy of Architecture and Urban Design, Architecture and Urbanism in Rotterdam. Elma heeft in 2001 in Rotterdam samen met Kristian Koreman architectenbureau ZUS (Zones Urbaines Sensibles) opgericht. Het werk van bureau ZUS richt zich op een breed veld dat varieert van modeontwerpen tot stadsontwikkeling. Koreman en Van Boxel maakten onder andere ontwerpen voor EEN STADSBUURT VAN WONINGEN EN VOOR EEN DRIJVENDE STAD IN DE .EDERLANDSE Delta. Zij mochten voor de Wereldexpositie in Sjanghai in 2010 een centraal park ontwerpen. In 2007 won het duo De Maaskant Prijs. In Rotterdam is hun project LuchtSingel afgelopen voorjaar tot winnaar uitgeroepen van het Stadsinitiatief 2012.
Angelo Bromet
Max Bruinsma
NoLIMIT
12
Items
2
3INDS IS !NGELO "ROMET LIEFHEBBER VAN DATGENE DAT ZICH IN DE LOOP der jaren heeft ontwikkeld tot hiphop. Niet alleen de kleding of de muziek, maar alles wat ook maar iets te maken heeft met de hiphopcultuur. In 2000 richtte Angelo W.O.T.S. (Word On The Street) op, een bedrijf dat zich richt op het ondersteunen van getalenteerde en extreem gemotiveerde talenten van de straat. Hij begeleidt ze in hun ontwikkeling om zo het straattalent en het bedrijfsleven dichter bij elkaar te brengen. Samen met een drietal veteranen uit de hiphopscene (DJ Chainsaw, Bizz Banascus en Ulti’mo) heeft hij zich gestort op sport, muziek en dans. Hun inzet heeft zich gedurende de jaren ontwikkeld tot een bedrijf dat niet meer uit de hiphopscene weg te denken is. Daarnaast is Angelo projectleider bij NoLIMIT, een jongerencultuurhuis in Amsterdam en als bestuursLID VAN 3ALTO VERANTWOORDELIJK VOOR DE AFDELING +UNST #ULTUUR )N WAS HIJ bovendien lid van de Amsterdamse Kunstraad als onderdeel van de commissie Cultuureducatie.
Max Bruinsma (1956) studeerde Kunst-, Architectuur- en Designgeschiedenis in Groningen en Amsterdam. Nu is hij hoofdredacteur van het Nederlandse designtijdschrift Items. Eerder volgde hij oprichter Rick Poynor op als hoofdredacteur van Eye, the international review of graphic design in Londen. Bruinsma stelde in 2005, voor de ExperimentaDesign biÍnnale in Lissabon, een grote tentoonstelling samen over de culturele betekenis van communicatiedesign, Catalysts’. Daarnaast was Max eindredacteur van de Monografiereeks Nederlandse Grafisch Ontwerpers. Verder gaf Bruinsma les aan de Gerrit Rietveld Academie en het Sandberg Instituut. In 2005 was hij medeoprichter van een nieuwe mastersopleiding Editorial Design aan de Graduate School of Visual Arts and Design in Utrecht. Tegenwoordig treedt Max Bruinsma internationaal op als gastdocent en spreker. In 2005 ontving Bruinsma de Pierre Bayleprijs voor Vormgevingskritiek.
Krisztina de Châtel
Ernestine Comvalius
Dansgroep Amsterdam
1
Bijlmer Parktheater
4
$E (ONGAARSE CHOREOGRAFE +RISZTINA DE #HÊTEL STUDEERDE BIJ +URT *OOSS en Kurt Stuyf en richtte in 1976 haar eigen dansgroep op. In ruim dertig jaar heeft zij meer dan vijftig choreografieÍn en een aantal dansfilms uitgebracht. In haar werk creÍert ze een samenspel van dans, muziek en beeldende kunst waarbij altijd twee werelden op elkaar stoten. Uit haar werk blijkt hoe zij de wereld ervaart, het opent je ogen en laat je andere opties zien. Meer dan dertig jaar lang heeft Krisztina de Châtel artistiek leiding gegeven aan haar eigen gezelschap Dansgroep Krisztina de Châtel. De Châtel is nu vaste choreograaf en lid van de artistieke raad van Dansgroep Amsterdam.
Ernestine (1954) is geboren in Suriname. Ze verhuisde op haar negende naar Nederland en groeide verder op bij haar tante in New York. Ze volgde een welzijnsopleiding in Utrecht en hield zich in haar studententijd bezig met het platform Sisa, de Surinaamse vrouwenbeweging. Ook richtte ze toen de theatergroep Makandra op waarmee op theatrale wijze maatschappelijke issues zichtbaar werden gemaakt. Sinds 1991 woont en werkt zij in Amsterdam Zuidoost. Eerst als directeur van Krater Theater (1998), dat zich bezighoudt met het programmeren van theatervoorstellingen en dans-, drama- en beeldende kunstprojecten voor het basisonderwijs in Amsterdam Zuidoost. Sinds 2009 is zij directeur van het Bijlmer Parktheater. Daarnaast is ze voorzitter van de evaluatiecommissie van het Mediafonds, is zij werkzaam als counsellor en loopbaanbegeleider en zit ze in de raad van Toezicht van de Blijfgroep.
Jeffrey Croese
Melle Daamen
Vinger.nl
20
Stadsschouwburg Amsterdam
20
Jeffrey Croese (1979) is medeoprichter van vinger.nl. Gelegen in Amsterdam Zuidoost, werkt vinger.nl in verschillende velden binnen de creatieve industrie. Het werk van vinger.nl reikt van concepten, strategie en art-direction tot aan design, fotografie en film. Naast een sterk commercieel gevoel, heeft vinger.nl veel verschillende klanten in de non-profit sector met een gespecialiseerde focus op muziek en kunstprojecten. De manier van benaderen van vinger.nl is om het beste te halen uit de ontmoeting tussen commerciĂŤle en non-profit partners. Om creatieve, slimme en kwaliteit te garanderen, werkt vinger.nl met de juiste mensen, uitwisseling van werk en goede ideeĂŤn. Ontwerpers, filmmakers, fotografen, schrijvers, producenten en kunstenaars uit verschillende disciplines binnen de grenzen van de Bijlmer en ver daarbuiten.
Melle Daamen (1959) is sinds oktober 2001 directeur van de Stadsschouwburg Amsterdam. In de acht jaar daarvoor was hij (oprichtings)directeur van de Mondriaan Stichting, het cultuurfonds voor beeldende kunst, vormgeving en museale activiteiten. Eerder was Daamen als management consultant en als (waarnemend) directeur van het Amsterdams Uitburo actief in de cultuursector. Melle Daamen was daarnaast bestuurder en commissaris van verschillende culturele organisaties. Hij werd als 17-jarige gekozen in het bestuur van de VPRO en was op zijn 21e het jongste bestuurslid ooit van de NOS. Daamen was voorts onder meer voorzitter van Salto, commissaris van AT5 en secretaris van het CJP. Hij was initiatiefnemer en voorzitter van de Commissie Cultural Governance. Daamen is nu nog voorzitter van de Vereniging Vrienden van het Stedelijk Museum en voorzitter van het Internationaal Filmfestival Rotterdam. Hij is sinds juli 2010 voorzitter van de Raad van Commissarissen van AT5. Daamen is juryvoorzitter van de Charlotte Kohlerprijzen. Hij werd in 2007 benoemd als Kroonlid van de Raad voor Cultuur.
Tim Dekker
Sylvia Dornseiffer
RMBLR
16
Tim Dekker (1977) studeerde rechten aan de universiteit van Utrecht voor hij IN ALS BEDRIJFSADVISEUR WERKZAAM WERD BIJ DE " ! GROEP (IJ WERKTE MET ondernemers in Amsterdam, Utrecht, Almere en Lelystad. In 2009 ontmoette hij Carmen van der Vecht, ontwerpster in Amsterdam. Samen met haar ontwikkelde hij Rambler Social Venture. Rambler is een streetwear kleding merk ontworpen door Straatjongeren in Sao Paulo, Amsterdam, London en Accra. In 2010 opende Carmen en Tim een studio op de Zeedijk waar ze dagelijks met straatjongeren werken aan de streetwear brand. In het dagelijks leven is Tim verantwoordelijk voor de bedrijfsgroei van Rambler en voor het Rambler coachingsprogramma.
Amsterdams Fonds voor de Kunst
18
Dornseiffer (1954) was twintig jaar directeur van het Fonds voor de Letteren en volgde Andries Mulder in 2010 op als nieuwe baas van het Amsterdams Fonds voor de Kunst. Zij studeerde Nederlands in Groningen en werkte in de culturele SECTOR IN 'RONINGEN EN 4ILBURG )N KWAM ZE NAAR !MSTERDAM OM TE WERKEN bij het Nederlands Theater Instituut. Ze is actief in commissies en besturen, en de laatste twee jaar tevens jurylid voor de AKO-Literatuurprijs.
Max van Engen
Gemeente Amsterdam DMO Kunst & Cultuur
19
Max van Engen (1968) is sinds mei 2009 hoofd Kunst en Cultuur van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) van de gemeente Amsterdam. Daarnaast is hij docent financiĂŤn en cultureel ondernemerschap op de opleiding Productie podiumkunsten van de Amsterdamse Theaterschool (AHK). Tijdens en na zijn studie Theaterwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam (1986-1992) werkte hij een tiental jaren als theaterjournalist, dramaturg, vertaler en regisseur. Voor zijn overstap naar de gemeente Amsterdam werkte hij 11 jaar samen met Ivo van Hove, eerst van 1998 tot en met 2000 als hoofd planning en publiciteit bij Het Zuidelijk Toneel en vervolgens van 2001 tot begin 2009 als hoofd financiĂŤn en planning bij Toneelgroep Amsterdam. Max van Engen was ook bestuurslid van onder andere de Toneelschuur/Toneelschuurproducties Haarlem en toneelgroep Dood Paard en adviseur theater van het landelijke Fonds Podiumkunsten.
Johan Fretz Theatermaker en auteur
10
Lena Euwens IUCN
5
Lena (1958) werd geboren en getogen in een klein Duits dorp vlak bij de Nederlandse grens. Ze studeerde af als cultuur- en godsdienstpsychologe aan de universiteit van Nijmegen. Na een korte periode als wetenschappelijk medewerker en docent ging zij bij KPN werken. Ze wilde daar vooral het veranderingsproces van staatsbedrijf naar commercieel bedrijf meemaken en mede vormgeven. Zij bleef negen jaar bij KPN. Daarna gaf zij als programmamanager medeleiding aan enkele grote landelijke cultuurveranderings- en professionaliseringstrajecten. In haar laatste functie was zij marketing adviseur voor de Raad van Bestuur. In 2000 nam ze ontslag bij KPN en werd partner van een organisatieadviesbureau. in januari 2004 werd zij algemeen directeur van de Hortus in Amsterdam. In ruim zes jaar tijd zette ze de Hortus met een hernieuwde missie op de kaart als ĂŠĂŠn van de best bezochte en gewaardeerde musea in Amsterdam. Na een sabbatical werkt ze nu als interimdirecteur bij IUCN NL.
Anneloes van Gaalen Paperdollwriting
17
Johan (1985) studeerde een jaar aan de Nederlandse Film en Televisie Academie, voordat hij de overstap maakte naar de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie. In 2010 studeerde Johan af samen met Marcel Harteveld, met wie hij het muzikale cabaret duo De Gebroeders Fretz vormt. Samen speelden zij de voorstelling Onderweg en deden verschillende Nederlandse theaters aan. Naar aanleiding van de veelgeprezen toespraak die Johan hield op het Malieveld OVER DE RIGOUREUZE KUNSTBEZUINIGINGEN GETITELD 6ECHTLUST 6ERANTWOORDELIJKHEID
schreef hij het pamflet Hart voor Kunst. Hij heeft net een roman uitgebracht Fretz 2025 en schrijft een wekelijkse column voor Volkskrant Online.
Anneloes van Gaalen (1979) is als eigenaar van Paperdoll writing werkzaam als schrijver, curator, brander en producer. Na een studie Engels en Amerikanistiek en Cultuuranalyse legde ze zich toe op het schrijven over kunst, mode en design VOOR TIJDSCHRIFTEN ALS $AZED #ONFUSED 7IRED '//$ EN 3URFACE /OK WERKTE ze als (hoofd)redacteur voor verschillende (online) magazines. Van Gaalen heeft meerdere boeken op haar naam staan, waaronder de Ridiculous Design Rules serie en Indie Brands.
Cees de Graaff
Giep Hagoort
SICA
14
Hogeschool voor de Kunsten Utrecht / Universiteit Utrecht
8
Met ingang van 1 maart 2010 is Cees de Graaff (1957) aangetreden als directeur van SICA. De Graaff was werkzaam voor Cultuurfabriek en Pakhuis de Zwijger. Eerder was hij directeur en zakelijk leider van verschillende culturele organisaties, waaronder Cultureel Erfgoed Noord-Holland, Kunst en Cultuur Noord-Holland en Dansgroep Krisztina de Chatel. Internationale ervaring deed De Graaff onder meer op in EthiopiĂŤ als directeur van Youth Circus Ethiopia en als medeoprichter van Music Mayday International.
Giep Hagoort (1948) studeerde Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 1998 aan de Universiteit Nyenrode op het onderwerp Interactieve strategievorming in de culturele sector. Momenteel is hij cultureel ondernemer, hoogleraar Kunst en Economie aan de Universiteit Utrecht, lector Kunst en Economie aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en founder dean van de Amsterdam School of Management (ASOM). Zijn werkterrein betreft ondernemerschap, creativiteit en innovatie binnen interactieve processen. In 1992 introduceerde hij cultureel ondernemerschap in Nederland en heeft nadien meer dan 100 (internationale) publicaties op zijn naam staan.
Marjolijn van Heemstra
Jeanne van Heeswijk
Theatermaker
3
Beeldend kunstenaar
4
Marjolijn van Heemstra (1981) studeerde af als godsdienstwetenschapper en is nu theatermaker, schrijver en journalist. Voor NRC.nl gaat ze wekelijks onuitgenodigd naar een feestje en beschrijft hoe je daar als vreemde wordt ontvangen. In 2010 kwam haar dichtbundel Als Mozes had doorgevraagd uit, die werd genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs. Voor Frascati en Gasthuis schrijft ze vanaf 2005 verschillende maatschappelijk betrokken en filosofische voorstellingen. Ook maakt ze reportages voor dagblad Trouw, National Geographic, Vrij Nederland en Contrast en verscheen haar interviewbundel Land van werk en honing over Marokkaanse moeders in Nederland.
Jeanne (1965) is beeldend kunstenaar, ze studeerde aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht en de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg en creĂŤert met haar werk interactie in de publieke ruimte. Voor haar projecten werkt ze vaak samen met kunstenaars, designers, softwareontwikkelaars, architecten, overheid en burgers. Jeanne geeft regelmatig lezingen op het gebied van stedelijke vernieuwing, participatie en culturele productie. Ze was initiator van Het Blauwe Huis op IJburg, een plek waar kunstenaars, wetenschappers, schrijvers en architecten voor een bepaalde periode werden uitgenodigd om medebewoner te worden van IJburg en deel uit te maken van de nieuwe gemeenschap. Jeanne is op dit moment vooral actief in Rotterdam-Zuid.
Hugo van Heijningen
Zef Hemel
Red Light Radio
19
Hugo van Heijningen (1982) en Orpheu de Jong zijn de oprichters van Red Light Radio. Vanuit een voormalige peeskamer op de Amsterdamse Wallen zenden zij sinds december 2010 uit. Zowel lokale als internationale gasten maken wekelijks de radioshows uiteenlopend. Naast de bijna dagelijkse radioshows zijn er regelmaTIG SAMENWERKINGEN MET ONDER ANDERE 0ARADISO -ELKWEG /4 42/57 EN Fotografiemuseum Foam. Naast Red Light Radio heeft Hugo zijn eigen bedrijf in onroerend goed en is hij werkzaam bij het Amsterdams Fonds voor de Kunst als cultuurverkenner voor Amsterdam Oost.
Gemeente Amsterdam DRO
12
Zef Hemel (1957) studeerde Sociale Geografie/Planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1994 promoveerde hij aan de UvA. Acht jaar lang was :EF HOOFDREDACTEUR VAN HET VAKTIJDSCHRIFT 3TEDENBOUW 2UIMTELIJKE /RDENING EN SINDS IS HIJ LID VAN HET DAGELIJKS BESTUUR VAN HET &ORUM VOOR 3TEDE lijke Vernieuwing. Daarna was hij werkzaam als directeur van de Academie van Bouwkunst te Rotterdam, waar hij de accreditatie regelde van de masteropleidingen Architectuur en Stedenbouw. Eerder werkte hij als strateeg bij het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) te Den Haag. Sinds 2004 is Zef adjunct directeur van de Dienst Ruimtelijke Ordening Amsterdam. Hij was o.a. de verteller van Bestemming AMS (2006-2007) en curator van de Vrijstaat Amsterdam (2009).
E-J
Pieter Hilhorst Publicist
18
Pieter Hilhorst (1966) studeerde politieke wetenschappen en schrijft een wekelijkse column voor de Volkskrant waarin hij vaak de logica van de overheid en de politiek ontrafelt. Daarnaast schrijft hij theaterteksten en essays. Voor Llink presenteerde hij elke maandag het radioprogramma Oba Live. Voor de IKON maakte hij de televisieprogramma’s ‘Voor je Kiezen’ met interviews met alle lijsttrekkers VOOR DE 4WEEDE +AMERVERKIEZING EN EN 0IONIERS OVER MENsen met baanbrekende ideeĂŤn. Hij schreef verschillende boeken, waaronder De Wraak van de Publieke Zaak (De Balie 2001). Zijn toneelstuk Hetze (2002) over een aanslag op een populistische politicus ging vijf dagen voor de moord op Pim Fortuyn in première. Van 2010 tot 2012 was Pieter Hilhorst Ombudsman in het gelijknamige tv-programma van de VARA.
MariĂŤtte Hoitink HTNK
8
Claudia Hinterseer NOOR
7
Claudia Hinterseer (1975) heeft in september 2007 het Internationale documentairefotografie agentschap en de stichting NOOR medeopgericht. Zij is er werkzaam als directeur en is, net als de 12 internationaal erkende fotojournalisten die het agentschap vertegenwoordigt, member. Hinterseer heeft een academische achtergrond in de Visuele Antropologie (UvA) en heeft in het verleden onder andere 6 jaar voor de stichting World Press Photo gewerkt, eerst als communicatiemedewerker en later als coĂśrdinator van internationale onderwijsprojecten en het tentoonstellingsprogramma.
Liesbeth in ‘t Hout Consultant Mode & Design
10
MariĂŤtte (1964) studeerde in 1989 af aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem in de richting Fashion Design. Daarna deed ze op bestuurlijk niveau uitgebreide ervaring op. Vandaag de dag is MariĂŤtte managing director van HTNK en werkt als adviseur van diverse modeacademies en neemt deel aan verschillende selectiecommissies van Nederlandse mode talent. Daarnaast was ze in 2010 oprichter van NL Fashion Incubator dat de Nederlandse mode in het buitenland ondersteunt en als doel heeft een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de Nederlandse mode-industrie als geheel. Mariette is tevens betrokken BIJ PROJECTEN ALS $54#( &!3()/. (%2% ./7 /NEDAYSHOP ,ICHTING EN Redlight Fashion Amsterdam. HTNK functioneert als initiator, projectmanager, adviseur, inspirator en connector. Ook is ze sinds die tijd officiĂŤle afgevaardigde van de mode-industrie in de Economic Development Board van Amsterdam en bestuurslid van de Coupeurs Masteropleiding en House of Denim.
Liesbeth in ‘t Hout (1976) studeerde in 1976 als illustrator af aan de mode-afdeling van de Academie voor Beeldende kunsten in Arnhem. Na twee jaar als freelancer te hebben gewerkt, trad zij in dienst bij de Dienst voor Esthetische Vormgeving van de PTT. In 1984 besloot zij parttime te gaan werken om samen met Ravage Paris opdrachten uit te voeren op het gebied van Corporate Fashion. )N WERD ,IESBETH DOOR ,I %DELKOORT GEVRAAGD OM SAMEN DE AFDELING -AN Leisure bij de Design Academy te leiden als respectievelijk hoofd en coĂśrdinator en docent van de afdeling. Na 14 jaar vertrok Liesbeth naar Amsterdam om daar als directeur te gaan werken van het Amsterdam Fashion Institute (AMFI). Op dit moment is zij weer zelfstandige. Gedurende haar loopbaan heeft Liesbeth deel uitgemaakt van vele commissies, (internationale) jury’s, besturen en Raden van Toezicht.
Tanja Jadnanansing
Nel de Jager
PvdA
19
Tanja is geboren in Leiden (1967), maar opgegroeid in Suriname. In 1994 studeerde zij af in de rechten en was medeoprichter en later directeur van een informatiecentrum voor jongeren in Amsterdam. Op haar 26e werd zij lid van de PvdA, waarna ze enige tijd deel uitmaakte van het bestuurd van de partij. Van 2004 tot 2010 bekleedde zij diverse functies voor de NOS, Multiculturele Televisie Nederland en de omroep Organisatie Hindoe Media, zoals diversiteitsmanager, adviseur jongeren, presentator en programmamaker, samensteller, eindredacteur EN PROJECTMANAGER )N HAAR VRIJE TIJD IS ZIJ MENTOR VAN EEN GROEP VAN JONGEREN van verschillende afkomsten en is zij lid van verschillende comitĂŠs en commissies. Sinds 17 juni 2010 is Tanja lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdA.
Joost Janmaat Partizan Publik
7
Straatmanager Haarlemmerdijk
15
.EL DE *AGER IS SINDS WAARVAN JAAR VRIJWILLIG WINKELSTRAATMAnager van de Haarlemmerbuurt en de Utrechtsestraat. Van origine een “Haagsche� en na een aantal omzwervingen (Oudenbosch, Roosendaal, Tilburg en Breda) in 1985 met dochter neergestreken in Amsterdam. Nel heeft gewerkt als buurtopbouwwerker, maatschappelijk werkster, consulent stadsvernieuwing en beleidsmedewerker Economische Zaken. Zij geeft regelmatig gastcolleges op scholen, begeleidt studenten/trainees en geeft organisaties met de regelmaat van de klok gevraagd en ongevraagd advies/commentaar. Nel won in 2011 de Piet Kranenberg ring omdat zij zich onvermoeibaar inzet voor het oppeppen van de leefbaarheid en de economie van Amsterdamse winkelstraten.
Liesbeth Jansen Stad-Forum
1
Joost Janmaat (1977) haalde na een aantal niet voltooide en nietszeggende academische dwalingen in de wereld van de geschiedenis, sociale wetenschappen, taal en antropologie zijn diploma in Politieke Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde af op de politieke economie van de Afghaanse burgeroorlog. Hij startte zijn professionele carrière als onderzoeker en lobbyist voor een aantal Nederlandse NGO’s om vervolgens Partizan op te richten. Joost combineert een voorliefde voor houtje-touwtje zigeunerarchitectuur met een obscene interesse in grootschalige sociale constructieschema’s.
Liesbeth Jansen (1956) studeerde Theaterwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en werkte voor culturele instellingen en festivals, waaronder het Mickery Theater en Festival aan de Werf. In 1992 redde zij de vervallen Westergasfabriek van de ondergang en was in de achttien jaren daarna als directeur verantwoordelijk voor de succesvolle programmering en exploitatie van het oude fabrieksterrein. Bovendien was zij de initiator van vele producties zoals het internationale samenwerkingsproject Digital Park en het Festival van het licht. Op dit moment is Liesbeth kernlid van Stad-Forum, een podium voor gesprekken en debatten over ruimtelijke vraagstukken in Amsterdam. Daarnaast houdt ze zich bij BOEi bezig met het herbestemmen van industrieel erfgoed en is zij adviseur op het gebied van herontwikkeling, cultureel erfgoed en creatieve economie.
Tom Jaspers
Mick Johan
Straatkunstprijs
17
Tom ‘artvark’ Jaspers (1969) wist al tijdens zijn studie Communicatie dat hij uiteindelijk op een directere manier met kunst en creatieve ideeĂŤn aan de slag wilde. Een studie Psychologie daarna verhevigde zijn hunkering om full contact met kunst te gaan werken. Als ‘artvark’ was hij in de rol van scout, initiator, curator en producent betrokken bij vele exposities en projecten van zeer verschillende kunstenaars, in galeries, musea en locaties door het hele land en daarbuiten. Vorig jaar nodigde artvark met zijn project De Straatkunstprijs in verschillende steden het brede publiek uit om meer betrokken te raken bij kunst in de openbare ruimte.
Miktor & Molf
13
-IKTOR -OLF KENNEN ELKAAR VAN DE +ONINKLIJKE !CADEMIE VOOR "EELDENDE Kunsten in Den Haag. Ze waren er onafscheidelijk, tot het moment kwam dat Miktor (Mick Johan) niet meer om kon gaan met de frustratie over de weinig flexibele houding van het instituut en de heersende middelmatigheid. Een jaar later werd hij hoofdredacteur van Vice magazine. Molf (Matthijs Booij) hield standvastig vol op de academie en sloot deze periode af met een legendarisch en visionair afstudeerproject genaamd Matthijs Booij en zijn barmhartige passie voor een willekeurige Marokkaan. Na dit afstuderen twijfelde Mick Johan geen moment en diende zijn ontslag in om met zijn zielenmaatje geschiedenis te schrijven: Miktor -OLF -IKTOR -OLF ZIJN EEN KUNSTENAARS EN ONTWERPDUO :E HEBBEN DE AFGELOPEN TWEE JAAR ONDER ANDERE GEWERKT VOOR $E *EUGD VAN 4EGENWOORDIG 6ILLEROY "OCH 5ITGEVERIJ ,EBOWSKI 602/ S VOOR .IKE .ICKELODEON !GIS DE "ELAStingdienst en nog veel meer. Hun vrije werk is te bewonderen geweest in en bij Code magazine, Mr. Motley op Lowlands, SPRMRKT en Mediamatic.
Afaina de Jong AFARAI
16
Pieter de Jong Ymere
15
Afaina de Jong (1977) is een architecte, schrijver en fotografe gevestigd in Amsterdam. Ze is een ‘creative do-it-all’ als het gaat over ruimte en de stad. Met haar bedrijf AFARAI, dat ze in 2005 oprichtte, heeft ze gewerkt aan een diverse set projecten, die urban lifestyles vertalen in stedenbouw en architectuur, zoals bijvoorbeeld de herontwikkeling van het Hofplein Station in Rotterdam tot de Mini Mall, installaties voor de Architectural League in New York en verschillende innovatieve events en tentoonstellingen. Ze werkte internationaal met onder andere AMO-OMA/Rem Koolhaas, 2Ă—4 in New York, en de Hakuhodo Think Tank HILL in Tokyo. Ze is als contributing editor sinds de oprichting van MARK Magazine betrokken geweest bij dit architectuurtijdschrift.
0IETER DE *ONG STUDEERDE #IVIELE 4ECHNIEK AAN DE 4ECHNISCHE 5NIVERSITEIT in Delft. Sinds 2004 is hij lid van de Raad van Bestuur van Ymere. Deze corporatie beheert rond de 78.000 woningen en ontwikkelt daarnaast op grote schaal woningen, bedrijfsruimten en maatschappelijk vastgoed. Pieter de Jong werkt sinds 1996 in de corporatiebranche. Daarvoor bekleedde hij vanaf 1980 diverse functies bij de Gemeente Den Haag waaronder als Sectordirecteur Wonen bij de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Ook is hij politiek actief namens Groen Links. Pieter is tevens lid van de Raad van Toezicht van Humanitas Groep Den Haag; een organisatie die verzorgingshuizen in Den Haag beheert.
Orpheu de Jong
Jan Jongert
Red Light Radio
19
2012 Architecten
19
Hugo van Heijningen en Orpheu de Jong (1982) zijn de oprichters van Red Light Radio. Vanuit een voormalige peeskamer op de Amsterdamse Wallen zenden zij sinds december 2010 uit. Zowel lokale als internationale gasten maken wekelijks de radioshows uiteenlopend. Naast de bijna dagelijkse radioshows zijn er regelmaTIG SAMENWERKINGEN MET ONDER ANDERE 0ARADISO -ELKWEG /4 42/57 EN Fotografiemuseum Foam. Orpheu de Jong studeerde in 2005 af aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Van 2005 tot 2009 was hij mede-oprichter en eigenaar van twee grafisch ontwerpbureaus, Newsgroup en The Living Eye. Hij is sinds 2004 actief in de Amsterdamse muziekscene en het nachtleven als organisator van feesten, DJ, radiomaker en momenteel ook als programmeur van Club Up/De Kring.
Jan Jongert (1971) studeerde Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft en vond toen al de heersende opvattingen over architectuur te eenzijdig. Daarom richtte hij met medestudenten het tijdschrift De Omslag op, waarin dogma’s van docenten werden bekritiseerd. Met studievriend Cesare Peren richtte hij in 1996 het bureau 2012 Architecten op, verwijzend naar het jaartal waarin hun eerste opgeknapte pand in Rotterdam zal worden gesloopt. Een voormalig Italiaans restaurant doet dienst als kantoor. Van hieruit lanceert Jongert ambitieuze initiatieven over bouwen met afvalmateriaal. Zijn ideeÍn zijn hun tijd vaak ver vooruit, maar met de huidige aandacht voor duurzaamheid heeft hij de wind mee.
Hans Karssenberg
Lucien Kembel
Stipo
8
MC theater
14
Hans Karssenberg (1970) is oprichter van Stipo, team voor stedelijke ontwikkeling. Eerst bij de UvA en sinds 1995 zelfstandig. Als senior projectleider werkt hij internationaal en door heel Nederland aan allerlei stedelijke projecten. In Amsterdam Park Frankendael, Stadionplein, Olympisch Gebied, Kolenkitbuurt, stedelijke vernieuwing in Noord en Nieuw-West, de nieuwe broedplaatsenstrategie en Museumplein. Daarnaast is hij ĂŠĂŠn van de oprichters van het internationale Inspiring Cities.
Lucien Kembel (1965) is opgegroeid in Amsterdam-Oost en -West en heeft na zijn middelbare school Notarieel en Nederlands Recht gestudeerd aan de Vrije Universiteit. Na zijn afstuderen ging hij werken bij een belastingadviesbureau, maar besloot al snel om zijn droom na te jagen en reisde een aantal jaar de wereld over als MUZIKANT )N HEEFT HIJ SAMEN MET -ARJORIE "OSTON EN -AARTEN VAN (INTE DE theatergroep Made in da Shade opgericht. Hiernaast was hij ook actief als agent manager van diverse kunstenaars en artiesten. In 2005 werd hij algemeen directeur van het Cosmic Theater en na de fusie met Made in da Shade in 2009, behield hij deze functie. Met een nieuwe naam: MC Theater heeft het vandaag de dag naast de functie van een productiehuis en producent ook een eigen podium waar een brede programmering te zien is. Naast zijn werk als directeur is hij ook nog actief bestuurslid van meerdere organisaties.
Chris Keulemans
Eva de Klerk
Tolhuistuin
3
Projectbooster
6
Tot aan de Tolhuistuin was Chris Keulemans (1960) schrijver en journalist. In 2004 publiceerde hij het vierluik De Amerikaan die ik nooit geweest ben bestaande uit een roman, website, dvd en radiodocumentaire. Eerder opende hij het boekwinkeltje annex poĂŤzietheater Perdu aan de Kloveniersburgwal (1984) en was bovendien werkzaam als programmamaker bij De Balie, waar hij van 1995 tot 1999 directeur was. Als radar in een netwerk was Chris medeverantwoordelijk voor de oprichting van het Rushdie ComitĂŠ en Press Now, dat zich tot op de dag van vandaag inzet voor onafhankelijke media. Na een periode van reizen en schrijven werkte hij aan een boek over kunst na crisis met verhalen uit Sarajevo, Beirut, New York, Algiers en Jakarta. Zijn meest recente project is de Tolhuistuin, de culturele vrijplaats in Noord, waar hij het brein achter is en sinds 2009 de artistiek directeur.
Eva de Klerk (1965) is project booster, dat wil zeggen aanjager, netwerkversterker, fondsenwerver, sparringpartner en zo nodig initiatiefnemer van innovatieve, creatieve en stedelijke projecten. Eva is de drijvende kracht achter de Kunststad, de grootste creatieve werk-plaats in Europa in de scheepsbouwloods op de NDSM-werf. Samen met o.a. Skatepark Amsterdam en Klimmuur Centraal ontwikkelt zij de grootstedelijke jongerenbroedplaats NDSM Underseas. Met Layana Mokoginta en Ruud Vriens heeft Eva Open Innovation Capital opgericht, onder andere een open source platform voor gebiedsontwikkeling. Eva de Klerk geeft in binnen- en buitenland workshops over bottom up gebiedsontwikkeling.
Margje de Koning
Diana Krabbendam
IKON
12
Margje de Koning (1964) studeerde Theaterwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en Radio-, Film- en Televisiestudies in Bristol. Na haar studies maakt Margje gedurende 12 jaar allerlei soorten documentaires voor verschillende omroeporganisaties. In 2004 werd ze parttime docent bij Cultuur en Mediastudies aan de afdeling Film en Televisie van de Universiteit van Amsterdam en in datzelfde jaar werd ze benoemd tot eindredacteur documentaires bij de IKON, afdeling Televisie. Daarmee initieert en begeleidt ze documentaires op het gebied van hedendaagse maatschappelijke, sociaal culturele en morele onderwerpen met een sterke human interest invalshoek. Sinds 2005 is Margje verantwoordelijk voor de gehele televisieafdeling van de IKON en met ingang van januari 2012 ze benoemd tot hoofd Radio, Televisie en Nieuwe Media van de IKON.
The Beach
13
Diana Krabbendam (1956) is social designer en cultureel ondernemer. Ze werd opgeleid als grafisch ontwerper aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht (HKU) en werkte als ontwerper, creatief directeur en partner voor diverse grote bedrijven. In 2006 was zij medeoprichter van The Beach, netwerkorganisatie voor creatieve innovatie en was directeur van Pal West. Sinds 2007 werkt zij in Amsterdam Nieuw-West, en was mede-initiatiefnemer van de ontwikkeling van de Garage Notweg tot broedplaats, waar The Beach nu is gevestigd. In 2010 was zij samen met anderen initiatiefnemer was van Makers + co en NieuwWest Express. Ze werkt onder andere mee aan de ontwikkeling van PlayReal en maakte samen met Brigitte van Mechelen het boek KOST nieuwe gezichten op eten. Verder was zij recentelijk medeontwikkelaar van het onderwijsconcept van THNK. en is zij lid van de Creative Board van de Executive Master Information Management van de UvA.
J-M
Karin Laglas Stad-Forum
20
Joris Lohman Youth Food Movement
17
Karin Laglas (1959) is sinds 1 januari 2011 decaan van de faculteit Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Daarvoor heeft ze 25 jaar gewerkt in de praktijk van de gebouwde omgeving. Na haar opleiding tot civiel ingenieur in Delft werkte ze eerst als bouwprojectmanager bij Twynstra Gudde en daarna als projectontwikkelaar MAB aan binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen in binnen en buitenland. Na een verblijf in Parijs voor dit bedrijf als ‘directeur du developement’ werd ze in 1998 directeur van de Nederlandse vestiging en enige jaren later directeur van de internationaal werkende MAB group. In 2004 stapte ze over naar belegger Rodamco en in 2007 naar OVG. Alvorens de functie van decaan te aanvaarden was Laglas ruim een jaar interim directeur van de Bond van Nederlands Architecten (BNA). Naast decaan is Laglas lid van verschillende commissariaten en Raden van Toezicht.
Joris Lohman (1985) is voorzitter van de Youth Food Movement en directeur van het Food Film Festival. De Youth Food Movement is een netwerk van young professionals en studenten die werken aan een verandering in het voedselsysteem, UITGAANDE VAN DE PRINCIPES VAN 3LOW &OOD GOOD CLEAN FAIR $E NADRUK WORDT gelegd op de verbinding tussen jonge producenten en jonge consumenten. Joris studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en Paris VII.
Gerard Loozekoot
Hans Lubberding
UNStudio
3
Olympisch Stadion
4
Gerard Loozekoot (1970) voltooide zijn master in Architectuur aan de TU Delft in 1998, voor hij in 2000 bij UNStudio aantrad werkte hij bij verschillende architectenbureaus. EĂŠn van de voornaamste pijlers in zijn werk is duurzaamheid, zoals de kantoortoren voor de Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst in Groningen dat de Nederlandse Bouwprijs voor Integraal Ontwerpen en Bouwen heeft gewonnen. Als projectmanager is Gerard betrokken bij verschillende projecten en verantwoordelijk voor planning, financiĂŤn, contracten en contacten met opdrachtgevers. Hij houdt zich bezig met het ontwikkelen van planningtools voor complexe stedenbouwkundige projecten, het integreren van ontwerpambitie in technische en financiĂŤle oplossingen en de coĂśperatie van alle partijen die betrokken zijn bij een ontwerp.
Hans (1956) studeerde af in de Healthcare-Home-Economics Third World Issues aan de Hogeschool van Amsterdam en werd kort daarop coÜrdinator van Youth Tourism, daar legde hij de basis voor o.a. het latere Hotel Arena. Daarna was hij hoofd bedrijfsvoering van het Muziektheater in Amsterdam en was daar nauw betrokken bij de bouw, inrichting en exploitatie van het theater. Bovendien was hij hoofd van de jeugdafdeling en eindredacteur Cultuur en Amusement bij de AVRO. Vanaf 2001 is Hans directeur van het Olympisch Stadion in Amsterdam, waar na een aantal mindere jaren nu zo’n 800.000 bezoekers per jaar over de vloer komen. Sinds 2009 is hij lid van de programma- en adviesraad van RTV Noord Holland. Zijn toekomstdroom is een nieuwe inrichting van het Olympisch Stadium gebied, als het aan hem ligt zou er een grote sportboulevard gerealiseerd worden.
Jonathan Maas
Ruben Maes
Journalist
15
&MAES
20
Jonathan Maas (1976) is journalist en publiceert in de VPRO Gids, Trouw en Nieuwe Revu. Bij uitgeverij Lebowski verscheen in 2011 zijn boek Wereldverbeteraars. Hiervoor vloog Jonathan de wereld rond en sprak met modemakers uit Londen, designers uit New York en architecten uit Shanghai. Over het kweken van kleding met microbacteriÍn, kunst in plaats van reclame op de billboards van Times Square en een Twittereconomie waarbij mensen meer consumeren en toch minder vervuilen. In juni verschijnt het boek O’Hanlons Helden, naar aanleiding van de gelijknamige televisieserie waarbij de Britse schrijver Redmond O’Hanlon in de voetsporen van de 19e eeuwse ontdekkingsreizigers en avonturiers trok. Jonathan reisde mee met in het achterhoofd de vraag: valt er nu nog wat te ontdekken?
Na zijn studie politicologie werkte Ruben Maes (1976) bij een onderzoeksbureau gericht op strategische advisering bij campagnes. Tevens werkte hij freeLANCE VOOR ".2 .IEUWSRADIO EN WAS HIJ REDACTEUR VAN 0- $EN (AAG )N RICHT TE 2UBEN ZIJN EIGEN BUREAU OP ONDER DE NAAM -!%3 .AAST ZIJN SPECIAlisatie in strategisch communicatieadvies, is hij een veelgevraagd dagvoorzitter en gespreksleider van debatten en expertmeetings. Ruben is voorzitter van het directieoverleg podiumkunsten in Den Haag en interim-voorzitter van SICA, Dutch Centre for International Cultural Activities. Bij Pakhuis de Zwijger is Ruben vaste moderator van het programma Talk of the Town.
Andrew Makkinga
Bjarne Mastenbroek
VPRO
18
SeARCH
15
Andrew Makkinga (1982) verbindt vele werelden in zich. Zijn roots liggen net zozeer in het Afrikaanse Uganda als het nuchtere Groningen. Hij heeft zijn eigen PROGRAMMA OP 2ADIO 3OUL *AZZ MAAR DRAAIT ZIJN HAND OOK NIET OM VOOR HET leiden van stevige debatten over thema’s als de rechtstaat, ontwikkelingssamenwerking en de rol van het bedrijfsleven. Met zijn aanstekelijke, onderzoekende stijl betrekt hij als geen andere het publiek bij elke discussie; een erfenis wellicht uit zijn tijd als lid van VARA’s Lagerhuis. Andrew is bestuurslid van de Stichting Museumnacht Amsterdam, de The Ghetto Radio Foundation en www.nowhere. nl. Hij schuift regelmatig aan bij De Wereld Draait Door.
Bjarne Mastenbroek (1964), hoofdarchitect en directeur van SeARCH, studeerDE AAN DE 45 $ELFT (IJ WERKTE TWEE JAAR BIJ 9AGO #ONDE %NRIC -IRALLES "ENEdetta Tagliabue (EMBT) Barcelona, vervolgens 2 jaar bij Gamerem Mastenbroek architecten en 5 jaar bij de architectengroep. In 2002 richtte Bjarne SeARCH op. Samen met Dick van Gameren ontwierp hij de Nederlandse ambassade in Addis Ababa, EthiopiÍ waar zij de prestigieuze Aga Khan award voor ontvingen. SeACH ontwierp onder andere de synagoge voor de Liberale Joodse Gemeente in Amsterdam, Villa Vals dichtbij het Peter Zumthor’s Therme Vals in Zwitserland en het Conferentiecentrum in Hillerød, Denemarken. EÊn van de meest actuele projecten is een vijfsterren Lodge hotel in Zwitserland.
Geleyn Meijer
Evelyne Merkx
Hogeschool van Amsterdam
13
Geleyn Meijer (1960) is voorzitter van het domein Media, Creatie en Informatie van de Hogeschool van Amsterdam. Voorheen was hij directeur Innovatie van de LogicaCMG Groep en gaf hij leiding aan 75 consultants op het gebied van ICT en daarmee samenhangende strategische managementvraagstukken. Vanaf mei 2009 is Geleyn ook directeur van IIP CREATE. In 2000 heeft hij, samen met TNO een joint venture op het gebied van mobiele diensten opgezet, daarna was hij vanaf 2002 een jaar manager en adviseur bij LogicaCMG Unwired Concepts. Geleyn heeft de verkoop en distributie van mobiele tickets in het personenvervoer ONTWIKKELD WAARVOOR HIJ IN DE #OMPUTER 7ORLD (ONOURS !WARD ONTVING (IJ is onder andere gastdocent bij de Technische Universiteit Delft en de Erasmus Universiteit. In 1991 promoveerde hij in de Informatica en Robotica aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij bestuurslid van PICNIC en mededirecteur van het onderzoeksprogramma COMMIT.
Merkx + Girod
14
Nadat Evelyne (1947) haar studie architectonische vormgeving aan de Rietveld Academie had afgerond, startte zij in 1984 haar eigen studio. Vanaf 1990 ontstond een samenwerking met Patrice Girod, architect, die in 1996 uitmondde in de oprichting van een gemeenschappelijk bureau voor architectuur en interieurarchitectuur. Merkx + Girod ontwerpen zowel interieurs voor particuliere verbouwingen als ook strategieĂŤn voor grote en complexe interieurs van gebouwen met publieke functies waarbij de logistieke en functionele eisen worden geĂŻntegreerd in de ruimtelijke visie. Het bureau werkt voor uiteenlopende opdrachtgevers zoals Hema, de Bijenkorf, het Concertgebouw, Rijksgebouwendienst, Rijksmuseum, van Gogh museum, Hermitage en Bibliotheek bijzondere manuscripten van de UvA.
Tracy Metz Journalist
20
Stanja van Mierlo Blijburg
2
Tracy Metz (1954), van oorsprong Amerikaanse, is journalist en auteur. Zij schrijft voor NRC Handelsblad en is internationaal correspondent voor het Amerikaanse tijdschrift Architectural Record. In 2006-’07 kreeg ze de prestigieuze mid-career Loeb Fellowship aan de universiteit Harvard. Aansluitend publiceerde zij een selectie van haar columns en essays, Op de Grond: Observaties vanuit Harvard. Ook initieerde zij een tweejarige samenwerking tussen Harvard en de (toenMALIGE MINISTERIES VAN 6ERKEER 7ATERSTAAT EN 62/- :IJ IS NU ALS VISITING fellow aan Harvard verbonden. In 2007-’08 was zij lid van de Deltacommissie. Daarvoor was ze gastonderzoeker bij het Ruimtelijk Planbureau en lid van de Raad voor het Landelijk Gebied. Tracy is auteur van een aantal boeken, vaak in samenwerking met fotografen.
Stanja van Mierlo (1968) was eigenaar van een bedrijf in belevingscommunicatie en directeur voor Radio Jazz voor ze zich stortte op Blijburg aan Zee, waar ze DE BEDENKER OPRICHTER EN DRIJVENDE KRACHT ACHTER IS %EN PROJECT DAT ZE IN opende en dat naar haar eigen zeggen gaat over vrolijkheid, vrijheid en muziek. Hoewel het door de uitbreidingsplannen voor IJburg nog steeds geen vaste plek heeft en al een aantal keer is verhuisd, is het inmiddels een begrip in Amsterdam. Deze vrijplaats aan het water heeft de sfeer van een strand en de mogelijkheden van een stadspodium. Stanja is thuis in het cultureel ondernemerschap en weet wat dit aan regelgeving met zich meebrengt op het gebied van veiligheid en evenementen. De rol die Blijburg speelt in Amsterdam maakte Stanja in 2004 Amsterdammer van het jaar.
Mirik Milan
Soheila Najand
Nachtburgemeester
16
InterArtLab
11
Mirik Milan (1981) is sinds 1 maart 2012 de nieuwe nachtburgemeester van Amsterdam. Hij is de opvolger van dj Isis van der Wel. Milan is de afgelopen jaren als producer onder de naam MRKMLN betrokken geweest bij de organisatie van veel feesten en culturele evenementen. Dit deed en doet hij op het gebied van zowel evenementenorganisatie en -strategie. Sinds kort is MRKMLN zich in samenwerking met Thamar Luthart bezig gaan houden met de art direction voor fotoshoots en modeshows.
Soheila Najand zat tot voor kort in diverse adviescommissies en jury onder andere Fonds BKVB, Erfgoed Nederland en Mondriaan Stichting, maar is in de eerste plaats beeldend kunstenaar. Een bekend werk van haar is de installatie On invisible waves (2001) dat in vaste collectie van Museum voor Moderne Kunst Arnhem is opgenomen. Daarnaast is zij ĂŠĂŠn van de oprichters van Stichting InterArt, waarvan zij tot op heden directeur en artistiek leider is. Ze geeft als supervisor of gastdocent vaak workshops over haar visie als kunstenaar en de visie van InterArt omtrent Nieuw Cultureel Burgerschap. Tevens is ze aanjager van onderwijsvernieuwingen binnen diverse educatieve instellingen als o.a. ArteZ, Dansacademie, Fontys en PABO Arnhem en Nijmegen. Soheila heeft voor haar werk prijzen en waardering ontvangen van: BiĂŤnnale, Nestheaters. Ien Dales Fondsprijs voor Initiatief van Stichting InterArt te Arnhem en veel meer.
Eduard Nazarski
Nazmiye Oral
Amnesty International
7
Schrijfster, actrice en columniste
2
%DUARD .AZARSKI STUDEERDE 3OCIALE EN #ULTURELE !NTROPOLOGIE AAN DE Katholieke Universiteit Nijmegen en haalde in 2000 zijn MBA-diploma. Sinds 2006 is Eduard directeur van Amnesty International Nederland In deze hoedanigheid is hij verantwoordelijk voor algemeen management, representatie en internationaal beleid. Zijn expertisegebieden zijn mensenrechten, het vluchtelingenbeleid en het maatschappelijk middenveld. Voor hij bij Amnesty begon werkte Eduard 15 jaar in verschillende functies voor VluchtelingenWerk Nederland en de laatste 6 jaar als directeur. Tevens was Eduard van 1997 tot 2009 lid van het bestuur van de Europese Raad voor Vluchtelingen (ECRE), waar hij van 2005 tot 2009 voorzitter was.
Nazmiye (1969) werd als kind van Turkse ouders geboren in Hengelo, maar werd op haar zesde voor vier jaar in Turkije bij haar grootouders ondergebracht. De schrijfster, actrice en columniste studeerde aan de kunstacademie in Arnhem die ze echter niet afmaakte. In 2001 ging zij naar het Amsterdamse Binger Film Institute en acteerde vervolgens bij onder andere het Theater van het Oosten, de Theatercompagnie, het Nationale Toneel en in diverse televisieseries en films. 3INDS SCHRIJFT .AZMIYE EEN TWEEWEKELIJKSE COLUMN OP DE OPINIEPAGINA VAN de Volkskrant. In datzelfde jaar speelde Nazmiye in de Gesluierde Monologen, een theaterproductie waarin de aandacht wordt gelegd op intimiteit, liefde en seksualiteit bij Nederlandse vrouwen met een Islamitische achtergrond. Nazmiye is medeoprichter van het Zinaplatform en recent medeverantwoordelijk voor de succesvolle voorstelling WijkSafari Slotermeer.
Wim Pijbes
AndrĂŠ Platteel
Rijksmuseum
9
Cultuuranalist
12
Wim Pijbes (1961) studeerde Kunstgeschiedenis in Groningen en werkte in Theater LantarenVenster in Rotterdam. Vanaf 1992 organiseerde hij in verschillende landen (o.a. Japan en ItaliĂŤ) een aantal tentoonstellingen over 17e-eeuwse Nederlandse schilderijen en over Dutch Design. In 1994 richtte hij de onderneming Art Support op en organiseerde hij diverse tentoonstellingen in Milaan, Keulen en Frankfurt. Twee jaar later werkte Wim voor de Kunsthal Rotterdam, en was daar van 2000 tot en met 2008 directeur. In juli 2008 werd Wim directeur van het Rijksmuseum. Daarnaast is Wim lid van diverse commissariaten en bovendien voorzitter van de Penseeljury (CPNB) en voorzitter van de jury van de Shell Young Technical Award. Wim Pijbes heeft gepubliceerd in diverse tijdschriften, catalogi en boeken.
AndrĂŠ Platteel (1969) analyseert hedendaagse cultuur en is auteur van Symbol Soup (2000), The Tale of Red and Orange (2002), Margeting, inventing a different marketing language (2004) en Our World (2009). Hij geeft wereldwijd lezingen over veranderende culturele fenomenen en de invloed daarvan op de manier waarop we onszelf en de wereld vormgeven. AndrĂŠ is daarnaast als gastdocent verbonden aan diverse academies en werkt als adviseur voor bedrijven die erin geĂŻnteresseerd zijn een verbinding aan te gaan met hun omgeving die leidt tot gezamenlijke groei. Bovendien is AndrĂŠ directeur van de stichting Biography Foundation die zich bezig houdt met het overbrengen van competenties als openheid, empathie, cocreatie en intuĂŻtie aan jongeren en jonge professionals. Ook is AndrĂŠ initiator van het project YOUR LAB dat na Rotterdam ook in Amsterdam wordt gerealiseerd.
Liesbeth van der Pol
Hettie Politiek
DOK architecten
11
Liesbeth van der Pol (1959) studeerde in 1988 cum laude af aan de TU Delft. In 1989 vestigde ze zich als zelfstandig architect, waarna ze in 1995 samen met haar partner Herman Zeinstra het bureau Atelier Zeinstra van der Pol oprichtte. In 2007 gingen zij samen in Dok architecten. In augustus 2008 trad Liesbeth voor drie jaar aan als Rijksbouwmeester maar bleef zij verbonden aan Dok architecten. Naast haar werk als architect was en is Liesbeth verbonden als gastdocent aan verschillende universiteiten en academies en heeft ze zitting genomen in talloze jury’s. In 1992 ontving Liesbeth van der Pol van het Prins Bernard Fonds de CharLOTTE +ÚHLERPRIJS VOOR ARCHITECTUUR EN IN KREEG ZE IN 2OTTERDAM DE -AASKANTprijs voor jonge architecten. In de loop der tijd kwam daar een keur aan prijzen bij.
Gemeente Amsterdam DMO Wijkaanpak
15
Hettie Politiek (1970) is geboren in een dorp in een polder en studeerde Geschiedenis aan de VU in de gereformeerde traditie. Zij is altijd werkzaam geweest in de publieke zaak waarbij wijkontwikkeling, samenwerking, vernieuwing (sociale verheffing), etc. de invalshoek was (en is). Daarnaast is Hettie met diezelfde gedrevenheid ook 8 jaar politiek actief geweest. Momenteel is zij werkzaam in een vrije verbindersrol tussen al die verschillende bovengenoemde partijen op de doorstart dossier Wijkaanpak voor gemeente Amsterdam. Mottowoorden: ‘liefde en aandacht voor de wijken’/eigenaarschap/maatschappelijke innovatie “hoe kan het wel?�; opbouw werk van binnenuit voor overheid (voorbij het indekken).
M-S
Ton Poppes
Escape/Koninklijke Horeca Nederland
5
Ton Poppes (1952) ronde zijn horecaopleiding af en startte in 1972 Club Cartouch in Utrecht. Vanaf 1980 presenteerde hij verschillende radio- en TELEVISIEPROGRAMMA S OP 2ADIO )N OPENDE HIJ ZIJN BEKENDE CLUB %SCAPE op het Rembrandtplein en zond daar vandaan SKY Channel TV uit. Recentelijk won de Escape de Nightlife Award 2011 en is daarmee de beste club van Nederland. In de jaren daarna opende hij verschillende cafĂŠs en in 2010 werd Ton voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland afdeling Amsterdam. Hij geldt als ĂŠĂŠn van de meest succesvolle horecabazen van Nederland. In 2004 waren Ton en zijn tweelingbroer Dick een van de initiatiefnemers van de stichting Green Cups, een samenwerkingsverband tussen de overheid en horeca om bij grote evenementen ecobekers te gebruiken. Kort geleden nam Ton samen met zijn broer Dick het voormalige KooistracafĂŠ The Three Sisters op het Rembrandtplein over.
Leon Ramakers Mojo
13
Is vanaf 1970 werkzaam voor Mojo Concerts en werd daar in 1978 grootaandeelHOUDER EN DIRECTEUR )N WAS HIJ VERANTWOORDELIJK VOOR DE ACQUISITIE VAN HET North Sea Jazzfestival en in datzelfde jaar nam hij initiatief tot het festival Lowlands. Een paar jaar later verkocht hij Mojo Concerts en opende hij de Heineken Music Hall. Twee jaar later was hij medeoprichter van Emagic in Boekarest. Acht jaar geleden trad Leon af als directeur van Mojo Concerts en ging er verder als consultant. Daarna richtte hij mede de Agents After All en Night of Comedy op en was hij mede-initiator van de Ziggo Dome die in 2012 wordt geopend. Daarnaast is Leon lid van de Raad van Toezicht van het Nederlands Architectuur Instituut en NAi-uitgevers ĂŠn lid van bestuur ACT (de belangenvereniging voor acteurs) en van de investeringscommissie van het Triodos Cultuurfonds.
Janny Rodermond Stimuleringsfonds voor Architectuur
17
Arjan Postma FreedomLab Future Studies
1
6ANUIT DE MARKETING RESEARCHWERELD WERD !RJAN 0OSTMA DOCENT INTERactieve en strategische marketing op verschillende businessschools. Hij focuste zich op hoe technologische innovatie de samenleving beĂŻnvloedt en vice versa. Arjan experimenteerde met zowel open innovatieplatforms als transmedia producties waarna hij in 2002 FreedomLab oprichtte, een researchlab en Europese denktank. FreedomLab doet toekomstgericht onderzoek naar maatschappelijke verandering en helpt verschillende organisaties op weg bij de ontwikkeling van een nieuwe visie en creatieve strategieĂŤn.
Ronald Rietveld Rietveld Landscape
2
,ANDSCHAPSARCHITECT 2ONALD 2IETVELD STUDEERDE IN CUM LAUDE AF aan de Academie van Bouwkunst te Amsterdam. Nadat hij de Prix de Rome Architectuur 2006 had gewonnen, richtte hij Rietveld Landscape op. Vanaf de oprichting bestaat het vaste team naast hem ook uit econoom en filosoof Erik Rietveld (Harvard University). In 2010 was Rietveld Landscape curator van de Nederlandse inzending voor de 12de ArchitectuurbiĂŤnnale van VenetiĂŤ. Ronald en Erik Rietveld zijn tevens medeoprichters van het Landelijk Kennisplatform Tussentijd in Ontwikkeling en initiatiefnemers van de nieuwe masteropleiding Vacant NL, een tweejarig programma gericht op ontwerpend onderzoek naar de potentie van tijdelijk leegstaande gebouwen uit de 17e, 18e, 19e, 20e en 21e eeuw aan het Sandberg Instituut.
Adelheid Roosen Female Economy / ZINA Platform
7
Janny Rodermond (1952) voltooide in 1979 de studie Urbane en rurale Sociologie aan de Koninklijke Universiteit Nijmegen. Sinds meer dan twintig jaar is zij actief in de architectuurjournalistiek, waarin zij de wisselwerking tussen architectuur en maatschappij in vele facetten onderzocht. Het vaktijdschrift De Architect ontwikkelde zich onder leiding van Rodermond tot een gezaghebbend medium met een groot bereik in de Nederlandstalige ontwerpwereld. Vanaf 1 november 2002 bekleedt Rodermond voor het Stimuleringsfonds voor Architectuur de functie van directeur.
Theatermaker Adelheid Roosen (1958) combineert in haar werk hoogst persoonlijke onderwerpen met belangrijke sociale kwesties uit het publieke debat. Ze schreef en regisseerde drie voorstellingen over moslimmigranten. Met het kunst- en cultuurplatform Zina trekt zij de wijken in, raapt met de bewoners hun verhalen op en bouwt daar voorstellingen van. In 2009 maakte ze de korte documentaire Mam waarin zij het wonderlijke traject van haar moeder volgt die Alzheimer heeft. Adelheid kreeg de Amsterdam Prijs voor haar grensoverschrijdende bijdrage aan de kunsten in Amsterdam. Recent was zij medeverantwoordelijk voor de succesvolle voorstelling WijkSafari Slotermeer.
Pierre van Rossum
Jan Rothuizen
Gemeente Amsterdam PMB
4
Beeldend kunstenaar
3
Pierre (1960) studeerde Planologie aan de UvA en specialiseerde zich in Volkshuisvesting, Stadsvernieuwing en Stedelijk Beheer. Hoewel hij zijn studie niet af maakte zat hij tijdens zijn studie in verschillende commissies en werkte hij acht JAAR LANG BIJ DE 3TEDELIJKE 7ONINGDIENST !MSTERDAM 3INDS WERKT 0IERRE bij het ProjectManagement Bureau van de gemeente Amsterdam, als projectmanager, daarna senior projectmanager en achtereenvolgens als adjunct directeur en algemeen directeur. Daarnaast is hij projectleider van Project 1012, een project om het gebied rond het Damrak, Rokin en de Wallen aantrekkelijker te maken voor ondernemers en de criminaliteit terug te dringen en was hij lid van de Raad van Toezicht CoĂśrdinatiestelsel onder- en bovengrondse infrastructuur Amsterdam.
Jan Rothuizen (1968) studeerde aan de Rietveld Academie en woonde en werkte daarna drie jaar in New York. Na zijn terugkomst publiceerde hij zijn werk On A Clear Day You Can See Forever en had hij tentoonstellingen in het Stedelijk Museum, The Townhouse (Cairo) en het New Museum (New York). Zijn tekeningen verschenen in Vrij Nederland, de Groene Amsterdammer en de Volkskrant. Al wandelend door de stad doet Jan indrukken op van Amsterdam die hij verwerkt in zijn tekeningen voor de Zachte Atlas van Amsterdam, geschreven plattegronden, zoals hij ze zelf noemt. Eind 2011 werd zijn Zachte Atlas van Nederland uitgebracht.
Rob Ruts
Bahram Sadeghi
Design for Governance
14
Rob Ruts (1955) is veelzijdig. Hij is theaterman, beeldend kunstenaar, documentairemaker, onderwijsontwikkelaar en deskundige of het gebied van stedelijke ontwikkeling, stedelijk beheer, stedelijke veiligheid. Oprichter van Design for Governance, een nieuw netwerk van interessante mensen die gereedschap ontwerpen en ontwikkelen voor het goed omgaan met de stad, met projecten in onder meer Mumbai, San Christobal de las Casas, New York City, Seattle, Kaapstad en Amsterdam. Hij is verbonden aan de afdeling Safety and Security Management Studies van de Haagse Hogeschool.
Programmamaker
11
Bahram Sadeghi (1967) werd geboren in Iran en kwam in 1986 in Rotterdam. Hij ging in 1998 bij de VPRO Waskracht! als redacteur aan de slag en werd na 1 jaar programmamaker bij de VPRO en tot 2008 tevens programmamaker bij de VARA (De Wereld Draait Door). Verder werkte hij twee jaar bij De Balie en probeert sinds 2008 schrijven, het maken van films en het organiseren van debatten met elkaar te combineren. Zijn eerste boek is net uit: Waarom bent u zo arm?.
Marjo van Schaik Change facilitator
9
Jaap Schoufour
Gemeente Amsterdam Bureau Broedplaatsen
11
-ARJO VAN 3CHAIK BEGON HAAR CARRIĂ’RE IN DE COMMERCIĂ‘LE SECTOR .A ruim tien jaar maakte Marjo de overstap naar de culturele sector en werd verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering van Het Muziektheater in Amsterdam. In 2006 werd ze vervolgens directeur van ZO! cultuur Zuidoost Foundation. Daarnaast is zij gaan deelnemen aan besturen van verschillende lokale en landelijke culturele organisaties. Nu combineert ze al deze ervaringen als zelfstandig ondernemer en werkt het liefst op het snijvlak van culturele organisaties met een sterke maatschappelijke betrokkenheid. Rode draad is inzetten, organiseren en begeleiden van veranderingen tot verbetering van resultaat in termen van geld en inspiratie.
Jaap Schoufour (1961) werd geboren in Amsterdam trad na zijn middelbare school in dienst als Aspirtant Officier bij de Cavalerie als commandant van vier Leopard 2 tanks. In 1985 begon hij een studie Economie aan de UvA waarna hij twee jaar later overstapte naar Communicatiewetenschap. Na zijn studie deed Jaap allerlei klussen zoals onderzoekswerk bij de NS, VSNU en Milieudienst Amsterdam. Later werkte hij bij een Consultancy in Oost-Europa en was hij docent aan diverse Hogescholen. In 1996 is hij gestart als beleidsonderzoeker BIJ DE " ! GROEP TE $EN (AAG MAAR EEN JAAR LATER TRAD HIJ IN DIENST BIJ HET 0-" ALS assistent van Kees van Ruyven bij de IJ-oevers op het terrein van de planontwikkeling van het Oosterdokseiland en de communicatie van het gehele plangebied. Vanaf 2004 is Jaap werkzaam bij Bureau Broedplaatsen waar hij nu nog steeds aan het hoofd staat.
Gilian Schrofer
Farida Sedoc
Concern
4
Hosselaer
6
Gilian (1966) begon zijn carrière in de horeca en was eigenaar van patisserie Schrofer Delights en een cateringbedrijf in de Beurs van Berlage. Vanaf 1990 werkte hij voor o.a. Ronald Hooft, Peter Giele en Seymour Likely als meubelmaker en manifesteerde zich daarbij als autodidact interieurarchitect. In 1997 was hij medeoprichter van Concrete, waar hij interieurs ontwierp voor horeca en retailbedrijven. Bekende ontwerpen van zijn hand zijn o.a. Coffeecompany, Australian Homemade en Rituals. Vanaf 2004 richtte Gilian zich meer op het lesgeven aan de HKU, de Academie voor de Bouwkunst en de Design Academie en ontwerpt hij tentoonstellingen voor onder meer Boymans van Beuningen en het Stedelijk Museum. Gilian is oprichter, partner en directeur van Concern, een bureau met ruimtelijke vormgevers die zich voor elke opdracht bedienen van nieuwe partners en frisse ideeÍn van buitenaf.
Farida Sedoc (1980) is een zelfstandig ondernemende (mode)vormgever uit !MSTERDAM )N BEGON ZE MET HET BEDRUKKEN EN CUSTOMIZEN VAN T SHIRTS ONder de naam Dashiki, met maatschappij kritische teksten, grafische prints en een guerilla verkoopstijl leidde dit tot een underground succes. Desondanks maakte zij de stap naar de kunstacademie, waarna ze in 2008 het exclusive streetwear fashion label Hosselaer oprichtte. De symbiose tussen bewoner en stad is altijd het startpunt van haar ontwerpen.
Zuzanna Skalska
Jeroen Slot
VanBerlo
8
Gemeente Amsterdam O+S
1
Na haar afstuderen aan de Design Academy Eindhoven en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunst en Vormgeving in Den Bosch begon Zuzanna (1971) haar carrière als Sensorial Trendwatcher bij de Strategic Design afdeling van Philips Design in Eindhoven. Sinds 2001 werkt Zuzanna voor VanBerlo Design Strategy + Product Development. Daar is ze verantwoordelijk voor het TRENDONDERZOEK IN EEN GROOT AANTAL INDUSTRIETAKKEN :E IS AUTEUR VAN DE ² Trendrapport boeken en winnaar van de Red Dot Communication Award 2009. De afgelopen 7 jaar was Zuzanna lid van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Design Week Eindhoven en neemt ze deel in de adviesraad van Capital D / Design Samenwerking Brainport. Sinds 2006 is ze als docent verbonden aan de Technische Universiteit Eindhoven, afdeling Industrial Design. Daarnaast richtte ze in 2011 samen met Li Edelkoort een nieuwe Design Academy-School van de Vorm op in Poznan, Polen.
Jeroen Slot (1958) studeerde sociale geografie en is nu als adjunct-directeur en hoofd onderzoek verbonden aan de Dienst Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam. Hij geeft leiding aan het onderzoek dat in dienst staat van de gemeente Amsterdam gericht op het ontwikkelen en evalueren van het beleid. Dienst O+S produceert een groot aantal basisstatistieken en doet tevens onderzoek in opdracht naar diverse gebieden als wonen, leefbaarheid, bevolking, werkgelegenheid, veiligheid, onderwijs en infrastructuur. Daarnaast doet O+S onderzoek op het gebied van dienstverlening, klanttevredenheid en medewerkertevredenheid.
Floor van Spaendonck
Andre van Stigt
Virtueel Platform
16
Architectenbureau J. van Stigt
10
Floor van Spaendonck (1971) is directeur van Virtueel Platform, het landelijke kennisinstituut voor digitale kunst- en cultuur (e-cultuur). Programma’s als hybrid city, social city en studies naar ‘ownership�: onderzoeken de kansen die de media bieden voor verbeteringen in de publieke ruimte, voor kunstenaars om met het publiek te ontwerpen en te communiceren. Floor van Spaendonck is betrokken als bestuurslid bij diverse besturen van culturele organisaties in Amsterdam. Eerder was ze werkzaam bij de Mondriaan Stichting, Waag Society en het Amsterdams Fonds voor de kunsten.
AndrÊ van Stigt (1959) studeerde Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft en was direct na zijn studie betrokken werkzaam bij Architectenbureau J. van Stigt waar hij sinds 1999 eigenaar en directeur van is. Hij is oprichter van het Amsterdams Monumenten Fonds, Buurt Ontwikkeling Maatschappij (BOM) en recent de Tram Remise Ontwikkeling Maatschappij (TROM). Bovendien is hij architect van ondermeer de herontwikkeling van de Graansilo’s, Pakhuis de Zwijger, Olympisch Stadion en recent Tramremise de Hallen. Hij is onderscheiden met de Frans Banning Cock penning en daarnaast is AndrÊ drager van de Piet Kranenberg ring. Zijn motto is: ideeÍn hebben consequenties.
Marleen Stikker
Gert Urhahn
Waag Society
3
Marleen Stikker (1962) stichtte na haar studie Filosofie in Amsterdam De Digitale Stad (DDS) op in 1994, de eerste virtuele gemeenschap met vrije publieke toegang tot het internet. Al snel is ze medeoprichter van de Maatschappij voor /UDE EN .IEUWE -EDIA NU 7AAG 3OCIETY )NSTITUTE FOR !RT 3CIENCE 4ECHNOlogy. Samen met Bas Verhart (Media Republic) zette ze PICNIC op. In 2007 geven Marleen Stikker en Emile Aarts (Philips Research) de aanzet van het IT Innovatie Platform Creatieve Industrie. Stikker is lid van de Raad van Bestuur van WPG Uitgevers, een onafhankelijke uitgeversgroep. Ze blijft haar boodschap van “aan-sluiting door middel van technologie� bepleiten over de hele wereld.
Urhahn Urban Design
5
Gert Urhahn (1945) studeerde Urban Planning aan de Universiteit van Karlsruhe en publiceerde diverse studies op het gebied van stedelijkheid, typologieĂŤn en vernieuwingsstrategieĂŤn. Van 1985 tot 1990 was hij hoofd stegenbouwkundige bij de dienst Ruimtelijke Ordening van de Gemeente Amsterdam. Gert is oprichter van Urhahn Urban Design en werkt aan een diverse nationale en internationale ontwerp- en onderzoeksprojecten. Hij werkte in Amsterdam onder andere aan de herontwikkeling van de Kolenkitbuurt en de Venserpolder. Gert is bovendien verbonden aan International Federation for Housing and Planning en geeft lezingen en symposia over de hele wereld. ook is hij auteur van het dit jaar gepubliceerde boek de Spontane Stad, een pleidooi voor openheid, flexibiliteit en verrassing in de stedenbouw.
S-Z
Ton Verhoeven VenhoevenCS
16
Caro Verbeek Kunsthistorica
10
Ton Venhoeven (1954) is architect/directeur van VenhoevenCS architecture+ urbanism en Rijksadviseur voor de Infrastructuur. VenhoevenCS architecture+ urbanism is in Amsterdam onder andere bekend van het ‘groene’ zwembad Sportplaza Mercator in De Baarsjes, de Jan Schaeferbrug die onder Pakhuis de Zwijger doorloopt en Parktorens De Rietlanden. Maar het bureau werkt ook aan grote stedenbouwkundige opdrachten, zoals Delhi 2050, een samenwerkingsproject tussen Indiase en Nederlandse partijen voor de toekomst-visie van New Delhi, India. In zijn functie van Rijksadviseur adviseert Ton de rijksoverheid over ruimtelijke kwaliteit bij complexe infrastructurele opgaven en duurzame stedenbouwkundige ontwikkelingen.
Caro Verbeek (1980) is kunsthistorica met specialisaties op het gebied van geur en tast in relatie tot cultuur en expert in olfactieve en tactiele kunst. Zij heeft bijgedragen aan een sensuele reconstructie van de kunstgeschiedenis van de 20ste eeuw, waarin de lagere zintuigen hun rechtmatige positie innemen. Caro Verbeek adviseert musea en andere instellingen over geur op het gebied van educatie en tentoonstellingen, onder andere het Rijksmuseum en GEMAK in Den Haag. Zij geeft lezingen, doet onderzoek, schrijft artikelen en organiseert symposia. Zij werkte onder andere voor het Stedelijk Museum, Amsterdam en werkt tegenwoordig in het Rijksmuseum.
Ad Verbrugge
Hans Vermeulen
Vrije Universiteit
7
Ad Verbrugge (1967) is universitair hoofddocent Sociale- en Culturele Wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit. Van 1994 tot 2002 was hij verbonden als docent Wijsgerige Ethiek aan de faculteit Wijsbegeerte in Leiden. In 1999 promoveerde hij aan het Hoger Instiuut voor Wijsbegeerte te Leuven op de Verwaarlozing van het Zijnde, een kritisch commentaar op Heideggers Sein und Zeit. Hij publiceerde onder andere over Aristoteles, Hegel, Kierkegaard, Heidegger en maatschappelijke thema’s als zinloos geweld. In 2007 verscheen zijn bundel Tijd van onbehagen - filosofische essays over een cultuur op drift. Zijn boek Staat van Verwarring is een verdere doordenking van deze problematiek. Zijn laatste boek Het Ware Leven over de Ethica Nicomachea van Aristoteles verscheen eind 2011.
Isis van der Wel DJ & nachtburgemeester
5
Isis van der Wel (1975) is ĂŠĂŠn van ‘s werelds eerste vrouwelijke pioniers op het gebied van elektronische dansmuziek en wordt gezien als ĂŠĂŠn van de top tien vrouwelijke dj’s in de Techhouse ter wereld. Daarnaast is zij al twintig jaar de bekendste vrouwelijke DJ van Nederland. Isis startte in 2001 haar eigen artiestenmanagement- en evenementenproductiebureau Magma. Daarnaast organiseert ZE SINDS EVENEMENTEN ONDER DE NAAM !LL IS /NE )N OKTOBER RICHTTE ze een platenlabel op onder dezelfde naam. Tijdens haar gehele carrière heeft Isis verschillende succesvolle club nights en evenementen georganiseerd, zoals Sate of Bliss en All is One. Op 20 februari 2010 werd Isis voor 2 jaar verkozen tot Nachtburgemeester van Amsterdam.
Janneke van der Wijk Conservatorium Amsterdam
19
DUS Architects
1
(ANS 6ERMEULEN STUDEERDE IN AF AAN DE 45 $ELFT 4IJDENS ZIJN STUdie verbleef hij enige tijd in India voor een project aan de CEPT University in Ahmedabad. Hier ontstond zijn fascinatie voor de informele (nano) stad ten opZICHTE VAN DE FORMELE MEGA STAD 6ANAF IS (ANS DIRECTEUR EN MEDE OPrichter van DUS Architects en geeft sinds 2008 les aan de architectuurfaculteit van de TU Delft. Vanaf 2009 is hij onderdeel van het netwerk the Responsive City.
Thomas Widdershoven Thonik
11
Thomas Widdershoven (1960) is ĂŠĂŠn van de twee oprichters van Thonik, een ONTWERPBUREAU VOOR VISUELE COMMUNICATIE $E STUDIO WERD IN OPGERICHT Aanvankelijk opereerde Thonik in de culturele sector bij uitgeverijen, musea, culTURELE STICHTINGEN EN EVENEMENTEN 3INDS WERD HET WERKVELD VERBREED NAAR instellingen op het gebied van politiek en bestuur. Recente opdrachtgevers zijn het Museum Boijmans van Beuningen, de Architectuur BiĂŤnnale VenetiĂŤ 2008, de Socialistische partij (SP), de Openbare Bibliotheek Amsterdam en Spiral Art Center Tokyo. Thonik combineert een conceptuele ontwerpmethode met een nadruk op typografie. De afgelopen twee jaar paste Thonik haar grafische taal en manier van werken toe in multimediale campagnes voor grote opdrachtgevers zoals: de Gemeente Amsterdam, VPRO en NRC.
Hans Wolbers Lava
18
Janneke van der Wijk (1971) studeerde Muziekwetenschap en Pedagogiek en Onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zij studeerde af op een onderzoek naar de geschiedenis van het Amsterdams Conservatorium en de professionalisering van het Nederlands muziekleven tot 1940. Janneke was vanaf 1 januari 2008 de eerste directeur van MCN en vertrok na vier jaar. Vanaf 2007 was zij met de fusie bezig. Muziek Centrum Nederland ontstond op de eerste dag van 2008 uit een fusie van het Nationaal Pop Instituut, Donemus, Gaudeamus, De Kamervraag en de Gezamenlijke Jazzinstellingen. Van 2005 tot 2007 was Van der Wijk werkzaam als directeur van De Kamervraag en schoof na de fusie door naar de functie van directeur van het MCN, wat voor alle muziekgenres een landelijk kennis- en promotiecentrum moest worden. Hiervoor was zij werkzaam bij de overheid in diverse functies. Op dit moment is Janneke directeur van het Conservatorium Amsterdam.
Hans Wolbers (1965) is oprichter en creatief directeur van Lava grafisch ontwerpers. Lava is een bureau dat haar creativiteit inzet om opdrachtgevers te helpen hun bedrijfsvoering te verbeteren en te innoveren door design. Design is nooit een doel op zich. Hij ontving in december een ere-doctoraat aan de Polytechnic Universiteit van Shenzhen in China. Na zijn studie grafisch ontwerpen aan de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht richtte hij in 1990 zijn ontwerpstudio Lava op in Amsterdam waar het zich vanaf het begin al onderscheidt binnen het editorial design. Als ontwerpfilosofie hanteert het bureau ‘consistancy and change’. Er moet geen hiĂŤrarchie in de creativiteit zijn, wel in de ervaring. Samen met Reza Abedini heeft hij een boek gemaakt over Iraans grafisch ontwerpen en zijn bureau werd in 2011 uitgeroepen tot European Design Studio.
Bob van der Zande
Floor Ziegler
Gemeente Amsterdam OGA
10
"OB VAN DER :ANDE STUDEERDE IN AF ALS "OUWKUNDIG )R IN $ELFT EN is sindsdien in dienst van de gemeente Amsterdam. De eerste 7 jaar was hij werkzaam op het gebied van stadsvernieuwing, tussen de krakers in de Staatsliedenbuurt, maakte hij de eerste schetsen voor de Westergasfabriek en het GWL-terrein. Vervolgens werd hij sectorhoofd binnen Dienst Ruimtelijke Ordening in Stadsdeel Westerpark. Bob zat 10 jaar in de directie van de Stedelijke 7ONINGDIENST )N ONTWIERP HIJ DE CONTOUREN VAN HET /NTWIKKELINGSBEDRIJF waar hij 6 jaar adjunct-directeur was. Sinds 2009 is Bob fulltime woningbouwregisseur, strategisch aanjager van woningbouw in Amsterdam en de Stadsregio. Daarnaast heeft hij 10 jaar vanuit Amsterdam aan woningbouw en stadsherstel in Suriname gewerkt (Stichting Brasa).
Noorderparkkamer
9
Floor Ziegler (1971) was actief als zakelijk leider en coach in de wereld van de klassieke muziek voordat ze door het Amsterdams Fonds voor de Kunst werd gevraagd om cultuurverkenner te worden in haar eigen Stadsdeel Amsterdam Noord. Ze nam het initiatief tot de Noorderparkkamer, waar creatieve initiatieven tot ontplooiing komen en waar met kunst en cultuur als bindmiddel de betrokkenheid van de wijkbewoners bij hun eigen leefomgeving wordt vergroot. Daarnaast nam Floor in 2010 het initiatief tot de Broedstraten. Door het succes van haar aanpak is ze veelgevraagd spreker en adviseur op het gebied van kunst en cultuur, wijken en stadsontwikkeling.
19
20
21
NEEM RUI MTE
Inclusiviteit en vertrouwen
laat de mens de stad en de stad de mens vormen en herinstalleert het gebruik als startpunt van het ontwerpen. Experimenteren en het loslaten van controle lijken daarbij kernbegrippen: Play, don’t plan. Het gaat als stad om het scheppen van vrijheden en mogelijkheden waarbinnen bewoners kunnen excelleren. Burgers en ondernemers moeten meer ruimte krijgen om eigenaarschap te tonen. Amsterdam kan daarmee een generatieve stad worden, een campus waar antwoorden worden ontwikkeld die passen bij de specifieke vragen die leven onder de bewoners. De stad is gebaat bij openheid in het ontwerpproces. In het ontwerpen van de stad moeten we het idee van het geniale individu loslaten en meer vertrouwen stellen in de gemeenschap. De kunst is om naar buiten te durven treden met ruwe schetsen en die open te stellen voor de gretige en wijze crowd. Een onaf idee kan worden ingevuld en aangevuld door de samenleving. Door open planning kan de collectieve
Fretz 2025 Johan Fretz
ben die het onmogelijk maakt iemand op meereizen te trakteren is in zijn kleinste vorm dwingend in de vorming van ons gedrag. De crises en het verzet die we vandaag om ons heen zien, zijn een uiting van deze fundamentele ontwerpfout en het effect dat het heeft op mensen. Empathie zou daarom een van de pijlers moeten zijn van een nieuwe opvatting van ontwerpen. Gemeenschappelijkheid en saamhorigheid moeten standaard onderdeel worden van de doelstellingen die we voor onszelf formuleren. Juist door het aanraken van gevoeligheden en het vermogen jezelf als de ander te zien, kan vanuit interesse (letterlijk “het zijnde tussen mensen: inter esse”) positieve kracht in de stad worden geschapen. Projecten waarin verschillende (belevings)werelden worden gemixt, zoals H-spot in Heesterveld, kunnen alleen slagen als op een empatische manier gevoelsmatige barrières worden weggenomen om deze verschillende werelden samen te brengen. Het institutionaliseren van een empatisch mensbeeld
10
22
“Het ontwerp van instituties beloont een ander dan empatisch gedrag. We raken de empathie kwijt als we het niet bewust implementeren in het ontwerp van de dingen om ons heen.” Marleen Stikker s oprichter en algemeen directeur Waag Society
3
23 intelligentie op grootstedelijk niveau worden ingezet om zo vanuit een gevoel van saamhorigheid en eigenaarschap de stad leefbaar en duurzaam te herontwerpen. De sleutel naar succesvol vernieuwen van de stad is gelegen in creatieve experimenten, door het uitproberen van - en openstaan voor nieuwe aanvliegroutes en invalshoeken. Daarvoor zijn leiders met visie nodig, mensen die anderen inspireren en kunnen laten spelen. Het gaat er niet om mensen exact te kunnen vertellen wat ze moeten doen. In de komende jaren hebben we behoefte aan leiders die mensen mobiliseren om eigen ideeën en projecten te ontwikkelen. Zo’n leider staat niet meer tussen de onderlinge relaties van mensen in en is geen bemiddelaar door middel van regels die er voor zorgen dat de gebruikers van de stad zich anoniem tot elkaar kunnen verhouden. Hij organiseert de ontmoeting en verbindt. Hij is een coach die ondersteuning en aanmoediging biedt, waardering uitspreekt voor wat anderen doen en hen open, eerlijk en persoonlijk aanspreekt op wangedrag. Dat is een aspect dat door velen wordt gemist in de stad en daar ligt een rol voor de politiek en de overheid. Dat is niet altijd en alleen een financiële zaak. Juist door initiatiefnemers te ondersteunen met expertise en kennis, door mogelijkheden te scheppen in de zin van ontheffingen, door hen persoonlijk te bezoeken en aan te moedigen en door hun verhaal op andere plekken te vertellen kan de overheid zich positief onderscheiden Amsterdam is een plek waar wereldklasse en talent elkaar ontmoeten en versterken. De mode branche bijvoorbeeld, kan juist in deze stad floreren omdat zij door alle lagen heen vertegenwoordigd is, van onderwijs instituut tot kleine ontwerpstudio’s tot high-end designers tot hoofdkantoren van grote merken. Door te concentreren op een leven lang leren kan niet alleen een nieuwe generatie zich optrekken aan wereldklasse, maar kan wereldklasse zich continu blijven voeden en vernieuwen. Een bijzondere rol in het nieuwe ontwerpperspectief is weggelegd voor een nieuwe generatie. Vanuit hun ervaringen met de digitale wereld waarin zij zijn grootgebracht is deze generatie bij uitstek in staat om het rigoureus nieuwe te bedenken. Daarom moet deze nieuwe vorm van ontwerpen vanuit samenwerking en wederkerigheid onderdeel zijn van het onderwijs. We moeten van jongs af aan leren om naar elkaar te luisteren en een gevoeligheid te ontwikkelen voor onze omgeving en de ander. Dat vraagt ook om een andere manier van het organiseren van het onderwijs. Door onderwijsinstituten uit hun gespecialiseerde kokers te halen en binnen scholen de productie-
ketens te verbinden, wordt het vormen van allianties en coalities een kerncompetentie van nieuwe generaties. Zelfstandigheid, kleinschaligheid en flexibiliteit van de onderwijsorganisatie zijn daarbij de voorwaardes om hoge mate van creativiteit te waarborgen.
Inclusiviteit en vertrouwen
Hoe zorg je ervoor dat creativiteit en ondernemerschap in de stad zichtbaar worden en hun werk kunnen doen? En hoe zorg je dat de juiste mensen op de juiste plaats terechtkomen? In deze tijden van crisis is er een grote urgentie om krachten en talenten in de stad zichtbaar en productief te maken. We moeten leren om het talent van de stad te ontplooien. In de afgelopen jaren zijn we daar echter niet goed in geslaagd. Onvoldoende hebben we vat gehad op de verschillende gemeenschappen en gebruik kunnen maken van de krachten die in buurten en wijken aanwezig zijn. Waar we dat wel hebben gedaan zijn veel positieve impulsen gegeven aan de leefbaarheid van de stad. Zowel met broedplaatsen als in zogenaamde achterstandswijken blijkt veel winst te behalen met de inzet en het initiatief van lokale burgers. Het faciliteren van zaken als een gezamenlijk aangelegd en onderhouden park, buurttheatervoorstellingen of het aanbieden van betaalbare woon-/werkplekken aan lokale creatieven in de wijk zijn succesvolle voorbeelden die op verschillende plekken hebben geleid tot nieuwe energie. Organisatorische efficiëntie en effectiviteit is niet het enige argument voor coalitievorming. De stad heeft behoefte aan inclusiviteit. Het beslissings- en initiatiefrecht moet uit het exclusieve domein van de elite worden gehaald en worden teruggegeven aan de pluriformiteit van de stad. Door het gewicht van verantwoordelijkheden bij coalities neer te leggen kunnen we de bestaande structuren en systemen poreus en toegankelijk maken. Daarin vinden we een nieuwe opvatting van eigenaarschap die essentieel zal zijn voor de ontwikkeling van de stad in de komende jaren. Vertrouwen speelt hierbij een cruciale rol. Vertrouwen is gebaseerd op wederkerige waardecreatie. In deze tijd van crisis kan dat een stimulerende rol hebben in de openbare ruimte. Mobiliseren en stimuleren van particulier initiatief zijn daarom van groot belang, maar daarvoor is ruimte nodig, zowel fysiek als mentaal.
Hergebruik en herontwikkeling
Onder invloed van die crisis ontstaat in de stad het relatief nieuwe probleem van leegstand van vastgoed. Tegelijkertijd is er in de stad grote behoefte
“De stad wordt nu geproduceerd door een zeer beperkt aantal partijen. Dat is een groot verlies voor de diversiteit en onvoorspelbaarheid van de stad. De afstand tussen de burger en de stad moet kleiner worden.”
“De uitdaging is om de waarde die in producten zit zo lang mogelijk en op zo veel mogelijk verschillende manieren te gebruiken. Duurzaamheid bereik je veelal door waardestromen die van elkaar gescheiden zijn weer te verbinden.”
Gert Urhahn s oprichter Urhahn Urban Design
Jan Jongert s research director 2012 Architecten 19
5
“We moeten met z'n allen niet alleen naar de gemeente wijzen. Als je een plan hebt, begin dan met het vormen van een coalitie die een brede basis heeft in een buurt of wijk. Een coalitie met bijvoorbeeld alleen maar ondernemers zet geen zoden aan de dijk.” Hans Lubberding s directeur Olympisch Stadion 4
2
Architectuurbiënnale Venetië - vacant.nl Robbert Rietveld / Rietveld Landscape
24
"Ik merk dat het makkelijker is om met drie eieren te jongleren dan een van de eieren door te geven. Ik wil graag leren loslaten en risico nemen om ondernemers en bewoners aan zet te laten. Mijn ervaring is dat je meer gedaan krijgt als je zegt: jullie agenderen en wij faciliteren." !CHMED "AĂŠDOUD s voorzitter Stadsdeel Nieuw-West
5
"Sturen op beleid rond innovatie en topsectoren concentreert de energie op de verkeerde plekken. We zijn al vijf jaar bezig met beleidsontwikkeling, bijeenkomsten en noem maar op. Eigenlijk gebeurt er niets en daar schaam ik me voor. Ik ga me concentreren op innovatie vanuit een nieuw denken." 'ELEYN -EIJER s HvA domeinvoorzitter Media Creatie Informatie
13
"We moeten echt anders gaan slopen, want de manier van slopen bepaald of en hoe je kan hergebruiken". *EFFREY #ROESE s Vinger.nl 20
17
LuchtSingel Rotterdam Elma van Boxel / ZUS
25
26
27
WO RDT EIGE NAAR
28
Stad van mogelijkheden
“Sociale media hebben loopholes in het publieke domein gecreëerd waardoor lokale activiteiten globale effecten kunnen hebben. Bouwen aan de stad is het zoeken naar initiatieven die kleinschalig werken, maar met een bereik tot ver daarbuiten.” (ANS 6ERMEULEN s medeoprichter DUS Architects 1
29
aan investeringen, niet alleen financieel, maar ook in fysieke infrastructuur voor initiatieven. Hergebruik en herontwikkeling kan zowel in tijdelijke als permanente vorm deze ontwikkelingen met elkaar verbinden, zoals Wijk 7 in Zuid Oost, Broedplaats de Vlugt in Nieuw West of het GAK gebouw in West. Tijdelijke invulling van leegstaand vastgoed, bijvoorbeeld door het initiëren van broedplaatsen kan voor een positieve impuls in buurten en wijken zorgen. Met het samenbrengen van creatieve krachten kunnen nieuwe dingen ontstaan op plekken die anders hun waarde verliezen. Met de uitstraling daarvan op de omringende wijk kunnen kleine ingrepen grote effecten hebben. Door de onzekere tijd en de onbestemdheid van de stad is ER RUIMTE OM DOOR MIDDEL VAN TRIAL ERROR NIEUWE vormen van bestemming en productie uit te proberen en zo nodig bij te stellen. Tegelijkertijd moet worden gekeken naar meer permanente vormen van ontwikkeling. Door tijdelijke projecten in te richten met onafhankelijkheid als doel op langere termijn kan de herbestemming uiteindelijk worden verduurzaamd en maatschappelijk worden gelegitimeerd. Met het aanboren van nieuwe verdienmodellen kan de creatieve en innovatieve sector een rol spelen in een zachte landing van deze crisis. Met het provisorisch lappen van de wonden zoals dat nu op veel plekken gebeurt, komt de klap op termijn des te harder aan. Met fundamenteel andere modellen kunnen we de processen die aan de basis staan van de financieel economische misère ombuigen en inzetten voor een positieve stimulans. In het ontwikkelen van nieuwe modellen speelt duurzaamheid een belangrijke rol. Duurzaamheid vinden we in het intensiever gebruiken van grondstoffen, producten, ruimte, kennis, geld, etc., en in het creëren van metabolische ecosystemen. Veel winst kan worden behaald met het in kaart brengen van de waardestromen in de stad. De zogenaamde Oogstkaarten van 2012 Architecten laten zien hoe we de levensloop van wat we gebruiken kunnen inventariseren en hoe we vervolgens op zoek kunnen gaan naar ongebruikt potentieel. Ook hier blijkt het essentieel om in de toekomst disciplines en domeinen met elkaar te verbinden, deze keer niet vanwege het synergetische effect, maar om het verlies ‘tussen de linies’ te beperken. Eigenaarschap is een belangrijke schakel naar duurzaamheid. Het geeft gebruikers een betrokkenheid en economisch argument om duurzaamheid na te streven. Zonder dat eigenaarschap verdwijnt die motivatie.
Herbestemming en herontwikkeling moet niet het soloproject van gemeenten of projectontwikkelaars zijn. Inspraak van gebruikers aan de voorkant van het proces is essentieel voor het succes. Door het verbinden van partijen vanuit gedeelde belangen ontstaan vitale coalities die de herontwikkelingen kunnen dragen. Deze coalities spelen een grote rol in het zich uiteindelijk kunnen verzelfstandigen van bijvoorbeeld broedplaatsen. In die strategie huist de permanente ontwikkeling van tijdelijke oplossingen. Laat nieuwe allianties experimenteren vanuit de tijdelijkheid met het invullen van de stad en wees vooral ongeduldig om continu nieuwe mogelijkheden te verkennen.
Stad van mogelijkheden
“Amsterdam moet meer Rotterdam worden.” Deze voor de echte Amsterdammer nogal boude stelling levert veel gespreksstof op. Is Amsterdam verworden tot een openluchtmuseum? Kan het nog wel ruimte geven aan pop-up initiatieven en niet-geïnstitutionaliseerde kunst en cultuur? In die zin kan Amsterdam veel leren van bijvoorbeeld Rotterdam en van Berlijn. Of geldt dat alleen voor de historische binnenstad? Zeker, daarbuiten is vrijheid te vinden, maar ook daar speelt de regelgeving, macht van bestaande instituten en netwerken, bestuurscultuur en een megalomane prestigestrijd een beperkende rol op de creatieve sector. Juist de periferie, de rafelranden van de stad, spelen in deze tijd een belangrijke rol in het scheppen van de stad. Burgerschap en eigenaarschap maken van de kleine metropool Amsterdam een dynamische stad. Amsterdam heeft behoefte aan fysieke en mentale vrijplaatsen. Het vele initiatief dat in de stad aanwezig is, wordt nog te vaak belemmerd vanuit instituties die niet begrijpen hoe je daarvoor ruimte kunt bieden. In de afgelopen decennia heeft het surplus aan mogelijkheden en kennis in de stad paradoxaal geresulteerd in controledwang en regelzucht. Dat verdient een fundamenteel overdenken van de manier waarop de stad is georganiseerd. We moeten weg van het oude denken waarin de stad aan de hand van vragen bediend wordt met kant-en-klare producten. In het nieuwe denken staat een experimentele en ongoing ontwerp- en ontwikkelingsproces centraal. Uitgangspunt is het transformatieve karakter van alles wat we produceren. Dat onaffe karakter past beter bij een steeds wisselende vraag en het steeds wisselen van wat we willen. Een ander beleid is nodig, en niet minder be-
“Amsterdam moet meer Rotterdam worden. Er moet veel meer ruimte gegeven worden aan pop-up initiatieven en niet geïnstitutionaliseerde kunst en cultuur. Ruimtes waar iets mag mislukken. Amsterdam lijkt nu wel een openluchtmuseum.” Mathijs Booij en -ICK *OHAN s -ICKTOR -OLF 13
Eigenaar van de stad
van de competenties die het in de komende vijf jaar verdient veel aandacht te krijgen in de talentontwikkeling van scholieren tot professionals.
Eigenaar van de stad
Het inclusieve, omarmende karakter van de stad Amsterdam roept een gevoel van eigenaarschap, vrijheid en trots op. Door het bijdragen aan de stad vanuit een actief gevoel van burgerschap, waarbij je elkaar deelgenoot maakt van problemen, kun je de stad of een wijk optillen. De rol van producent en consument van de stad kan zo worden omgedraaid. Al onze tafelgasten, die vanuit vele verschillende achtergronden aanschoven, blijken een gemeenschappelijk gevoel van eigenaarschap te voelen door het omarmende karakter van de stad. Integratie en emancipatie zijn geen resultante van het werk van de overheid. Mensen moeten dat zelf bewerkstelligen en de overheid is daar slechts een partner in. Daarom moet de overheid vertrouwen uitstralen. Geef mensen de tools in handen om zichzelf te ontwikkelen, maar ga hen niet voorschrijven hoe ze dat moeten doen. Wees bewust van de toegevoegde waarde die je daarin kunt spelen, maar ook van de afbreuk die een te grote bemoeienis kan hebben. Laat nieuwkomers door middel van ondernemerschap en eigen initiatief van een interculturele stad een internationale stad
Repair Café Tracy Metz
langrijk, een andere mentaliteit. Het investeren in de creatieve sector en (sociale) innovatie volgens de huidige wijze voldoet niet langer. Het helpt alleen in stand te houden wat er is en kiest stelselmatig voor fysieke infrastructuur en het iconische boven activiteiten en inhoud. Dat beleid is onder andere gebaseerd op een angst voor mislukken, echter het zou veel meer opleveren om dat risico juist wel te durven nemen. Kies daarom vaker voor programmering. Durf nieuwe initiatieven in de stad te ondersteunen en stap af van de gebruikelijke circuits waarin veel van het geld slechts wordt rondgepompt. Bovenal, schrap de structuren waarbinnen mensen risico vermijden en zich verschuilen achter bureaucratie. De creatieve en culturele sector moet ook bij zichzelf te rade gaan. Veel van wat we hebben gecreëerd functioneert niet meer en is aan verandering toe. Dat vergt ook opoffering. Innovatie gaat altijd ten koste van het bestaande. We moeten niet denken dat die creatieve destructie geen pijn doet en geen investeringen kost. Het begint dan bij zelf verantwoordelijkheid nemen. De creatieve sector zou zich minder afhankelijk moeten opstellen en vaker zelf naar slimme manieren van organiseren moeten zoeken waardoor dingen wèl kunnen. Die verantwoordelijkheid is voor velen van ons niet meer vanzelfsprekend. Het is daarom één
“De consumentenrol is ons opgeplakt waardoor we te weinig initiatief nemen en verantwoordelijkheid voelen. De toekomst ligt in het zelf doen en het samen organiseren. Ik pleit voor vrije ruimtes, voor plekken waar spontaniteit en flexibiliteit de dienst uitmaken.” Isis van der Wel s dj en voormalig nachtburgemeester
5
20
30
“Investeringen in de creatieve sector gaan bovendien altijd naar de usual suspects. Dat is een contradictio in terminis. We moeten vaker voor de risico’s kiezen en investeren in programmering, inhoud en vernieuwing.” ,EON 2AMAKERS s oprichter Mojo Concerts 13
31
“De Amsterdamse overheid, onderwijsinstellingen en bedrijven moeten de handen acuut ineenslaan om er voor te zorgen dat er door de crises in de stad geen lost generation ontstaat.” 4ANJA *ADNANANSING s Tweede Kamerlid PvdA 19
“In de stad moeten we leren om naar elkaar te luisteren. Organiseer de ontmoeting en creëer plekken waar de verhalen van mensen in de stad worden verteld. Daarmee groeit de gemeenschappelijkheid en saamhorigheid.” -ARGJE DE +ONING s directeur Televisie IKON 12
14
Turning the place over by Richard Wilson Evelyne Merkx / Merkx + Girod Architecten
Zooi / Krisztina de Châtel (Dansgroep Amsterdam)
kunnen we grote stappen zetten. Laat de identiteit van een buurt of wijk afhangen van de mensen die daar wonen en werken en bouw daarop voort. Dan wordt eigenaarschap meer dan een formele beleidsopdracht. Eigenaarschap komt dan voort uit trots en verantwoordelijkheid. Doordat de stad in economische tegenspoed als een ui wordt afgepeld zijn het juist de kernwaarden van creativiteit, ondernemerschap, vrijheid en tolerantie waaraan we ons moeten vasthouden. Door ze als uitgangspunt te formuleren kan een gezamenlijke energie worden gecreëerd. Daarvoor moeten we ze blijvend zichtbaar maken, gevoed door het doen en laten, maar zeker ook vanuit een meer communicatieve strategie. Ze moeten doorklinken in elk verhaal dat in de stad ontstaat. Zo maken we de kernwaarden compact, geconcentreerd, krachtig en autarkisch. Door het terugbrengen van de menselijke waarden in de identiteit van de stad kunnen we ontsnappen aan de diepe crisis in het vormingsproces en de crisis in burgerschap. Compacte kernwaarden kunnen zich als identiteit of logo op die manier zichtbaar maken naar buiten, en naar binnen. Projecten rond zelfbouw, wijkondernemingen en succesvolle ontwikkelingen in Noord zijn daar prachtige voorbeelden van. Daar begint een belangrijk deel van het behoud van de creatieve stad, bij het vieren van de vele positieve ontwikkelingen in ons Amsterdam.
1
Zooi Krisztine de Châtel / Dansgroep Amsterdam
maken. Wel moet de overheid er scherp op zijn om de belangen van minderheden en kansarmen te bewaken. Juist in een economisch moeilijke tijd kunnen er groepen ontstaan die worden buitengesloten en voor wie de kansen worden neergeslagen. Het gaat dan om sociaal lagere klassen, om mensen met moeilijke toegang tot werk en onderwijs, om immigranten, maar ook om jongeren die geen plek vinden tussen de gevestigde orde. We moeten er bedachtzaam op zijn dat er slechts een klein verschil zit tussen het gebruik maken van deze groepen om vernieuwing aan te jagen, en het orchestreren van een sociaal maatschappelijke tragedie met bijvoorbeeld het verloren gaan van een generatie. Of het nu gaat om de bloei van kunstenaars en een creatieve klasse, de ondernemerszin van entrepreneurs of de integratie en emancipatie van nieuwkomers in de maatschappij, Amsterdam moet een vrije stad zijn waar mensen zich kunnen ontwikkelen en waar solidariteit er voor zorgt dat er niemand buiten de boot valt. Vooralsnog speelt de stedenbouwkundige praktijk zich af onder een klein aantal mensen. Dat gaat ten koste van de diversiteit in de stad. Ondernemers en burgers worden gezien als passieve factoren in de regulering en beleidsvorming van de stad waardoor veel particulier initiatief en de profilering die daarmee gepaard is verloren gaat. Door juist dat initiatief te omarmen en te ondersteunen
“We leven in een pluro-monoculturele samenleving: we ervaren onze verscheidenheid als een opsomming van afzonderlijke identiteiten. We zouden meer moeten kijken naar gemeenschappelijkheden om te komen tot een gedeelde identiteit.” %RNESTINE #OMVALIUS s initiatiefnemer en directeur Bijlmerparktheater
4
32
33
MA AK PUB LIEK
35
COLOFON Deze uitgave is gerealiseerd ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan van Pakhuis de Zwijger (2006 - 2011) en is het resultaat van twintig tafelgesprekken van ieder vijf uur in de periode september 2011 tot en met juni 2012. Met steeds vijf inspirerende en ondernemende denkers en doeners aan tafel die de stad Amsterdam een warm hart toedragen. Onderwerp van gesprek was de vraag: Wat moet er, gezien de huidige economische en maatschappelijke ontwikkelingen, de komende vijf jaar in Amsterdam gebeuren? Concept Egbert Fransen Teksten Joachim Meerkerk Productie Nathalie Smeding, Meike Zwaan, Hedwich van der Steen en Onno Warns Fotoverslag Misha Boon
foto: Razor Sharp
Portretten Robin de Kruijff Grafisch ontwerp Sam van Doorn en Dinfy van de Broek Artez Hogeschool van de Kunsten, Arnhem Met dank aan alle honderd tafelgasten, Faisal Sefrioui (chefkok), Jeroen Keijzer (supervisor catering) en in het bijzonder drukkerij Veenman+ uit Rotterdam
PAKHUIS DE ZWIJGER Piet Heinkade 179 1019 HC Amsterdam T 020 6 246 380 www.dezwijger.nl
Š juli 2012
VOOR AMSTERDAM
10 ONTWERPOPGAVEN VOOR DE STAD 1
LEER IN DE STAD
Amsterdam is een geweldige leeromgeving. Het heeft de schaal van een campus en een enorme diversiteit aan instellingen, instituten en bedrijven die op fietsafstand van elkaar liggen. De stad is een unieke plek waar talenten zich kunnen ontplooien en professionals zich moeten blijven ontwikkelen. Opgave: Creëer hybride leeromgevingen waarin wordt samengewerkt door de vele partijen in de stad. Een campus die de stad gebruikt als infrastructuur. Daarvoor zijn geen nieuwe gebouwen nodig, maar wel een gezamenlijk programma. De stadscampus kan talenten, professionals en wereldklasse verbinden en hun gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de stad voeden.
2
VERTEL DE VERHALEN
6
GEBRUIK DE TUSSENTIJD
De stad kent een relatief nieuw probleem van groeiende leegstand. Tegelijkertijd is er grote behoefte aan ruimte, maar lijkt slechts een klein deel van de leegstand daarvoor te worden gebruikt. Opgave: Ontwikkel mechanismes waardoor belangen worden verbonden. Maak leegstand duur en gebruik aantrekkelijk. De tussentijd biedt dan goede oplossingen, maar zoek ook naar manieren om uit die tijdelijkheid permanente ontwikkelingen voort te laten komen. Maak nadrukkelijk gebruik van de inspiratie, kennis en ervaringen van de crowd, de bewoners èn de overige gebruikers van de stad.
7
LEEF MET DE NATUUR
Amsterdam heeft een enorme potentie aan talent, maar veel blijft nog steeds verborgen. Tegelijkertijd zijn ook grote delen van de stad nog onbekend terrein voor de mensen die daar niet wonen.
De natuur in de stad is belangrijk voor ons ritme. Het geeft ons de seizoenen en verruimt onze horizon tot buiten de stenen realiteit. Natuur heeft ook een verbindende kracht in gemeenschappen en vereist eigenaarschap in haar onderhoud.
Opgave: Creëer meer en verschillende soorten podia waar de persoonlijke verhalen uit de stad worden verteld. Zet talenten in de spotlights en organiseer geregisseerde èn onverwachte ontmoetingen tussen mensen. Gebruik daarvoor alle mogelijke internetplatforms, maar vergeet ook vooral de fysieke plekken in de stad niet.
Opgave: Maak van de natuur in de stad een speerpunt in beslissingen over de publieke ruimte. Haal de natuur daarom uit haar beleidskaders en betrek bewoners in de aanplant en het onderhoud. Gebruik natuur ook om van te leven en begin moestuinen met je buren op plekken die anders onbenut blijven. En ondersteun het plan Floriade 2022.
3
DURF TE KIEZEN
8
VERBIND MET BUITEN
Het initiatiefrecht is oneerlijk verdeeld. Met de huidige systematiek en besluitvorming worden vooral bestaande initiatieven en instellingen in stand gehouden. Het gelijkheidsbeginsel belemmert de overheid in het maken van keuzes en uitzonderingen.
Amsterdam lijkt vaak op een eiland. Dat is zonde, want buiten de stad, bijvoorbeeld in Rotterdam, is zo veel moois gaande. Tegelijkertijd leeft de behoefte in andere steden om van Amsterdam te leren en gebruik te maken van het enorme aanbod in onze stad.
Opgave: Maak de overheid toegankelijk voor iedereen en zorg dat de bureaucratie het probleem van de gemeente wordt. Zorg voor ambtenaren die als oliemannetjes initiatiefnemers door de bureaucratie heen leiden en geef hen het mandaat om regels tijdelijk op te schorten.
Opgave: Verbind Amsterdam met andere steden en breng uitwisseling tot stand. Begin met een Rotterdamse Ambassade in Amsterdam en vise versa waar maandelijks door de ene stad in de andere stad geprogrammeerd wordt.
4
LAAT WIJKEN BLOEIEN
Veel plekken in de stad hebben een onaantrekkelijk of zelfs negatief imago. Dat blijkt vaak onterecht, maar komt voort uit een gebrek aan profilering en stigmatisering. Ook in wijken zelf doet dit gebrek aan profiel af aan eigenwaarde en trots. Opgave: Durf wijken in hun kracht te zetten en juist vanuit hun eigenheid zichtbaar te maken. Gebruik de bewoners en hun activiteiten om wijken te branden en zorg daarbij dat het eigenaarschap van de wijk wordt vergroot. Zet sociale media in om communities te versterken en krachten te verbinden. Zoek uniciteit.
5
HOUD WAARDE IN DE STAD
9
ZOEK DE GEMEENSCHAP
Soms dreigt de stad uiteen te vallen en worden de verschillen in de stad een kwetsbaarheid. Werelden blijven gescheiden en ontoegankelijk voor anderen, individuen hebben geen aandacht meer voor de gemeenschap en groepen mensen vallen buiten de boot omdat ze geen echte kansen krijgen. Opgave: Ga in het ontwerpen van de stad en haar voorzieningen uit van empathie en inclusiviteit. Kijk eerst naar wat gemeenschappen zelf kunnen doen en ondersteun ze daarin, voordat je ze bedient. Zorg dat mensen kunnen delen en stimuleer dat ze elkaar leren kennen, in buurten maar ook daarbuiten.
10
LAAT CONTROLE LOS
Grondstoffen worden steeds schaarser, terwijl de afvalberg doorgroeit. De verhouding tussen consumeren en produceren is uit balans en er zijn teveel waardestromen die door de stad heen trekken maar waarvan er niets geproduceerd wordt of achterblijft.
In veel gevallen is de overheid helaas eerder de rem dan het gaspedaal op vernieuwing. Initiatieven worstelen met regelgeving en bureaucratische rompslomp. Hierdoor wordt er te weinig gebruik gemaakt van de eigen kracht en talenten van bewoners en ondernemers in de stad.
Opgave: Breng het metabolisme van de stad in kaart en buig waardestromen om. Zorg dat je alle waarden die in producten zitten volledig benut en gebruik alles meervoudig. Versterk de interne economie door waarde in wijken te creëren en de opbrengsten daar te houden.
Opgave: Stel regelluwe zones in waar nieuwe initiatieven de ruimte krijgen om te experimenteren en iets op te bouwen. Stuur niet langer op resultaten, maar stel vragen die bewoners en ondernemers zelf gaan oplossen. Realiseer daarvoor digitale tools, organiseer de dialoog en maak gebruik van open-planning.