Artistiek centrum met allure by Redactiebureau Palindroom

jaargang

B E L G I A N

B U I L D I N G

# 87

⎟ 2 nummers per jaar ⎟ april 2017 ⎟ 30

ste

BBM

Muziekkapel 2.0

Artistiek centrum met allure

M A G A Z I N E

Inhoud BBM 87

Voorwoord | Colette Golinvaux, Voorzitster Confederatie Bouw

Muziekkapel 2.0 |

Xavier De Wil en Marie Moignot (MDW Architecture)

Artistiek centrum met allure

22 Quantum Building | Baken voor de toekomst

27 Architectenportret: MDW Architecture | De essentie van het metier

30 Wijnproeven in stijl | Serre wordt degustatieruimte

35 Juridische column | Hoofdelijke aansprakelijkheid voor ' M. Roobaert

onderaannemers

Oude dag in luchtige omgeving

Aannemersperikelen |

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Buitenlandse werknemers: een probleem?

Kwalitatief afvoegen |

Onzichtbare zonnepanelen |

42 Projecten om naar uit te kijken | 44 Dienst voor het Bloed | Eerste BREEAM Outstanding-gebouw

49 De Hamvraag | Hoe staat u tegenover BIM?

Fraai geïntegreerd in het dakvlak

Sterk in binnenisolatie |

Knipoog naar art deco | Gevelstenen met een verleden

20 Coating verhindert condens |

Foto cover: © M. Roobaert

Colofon | BBM ONLINE

37 Ter Bleuk |

Op de BBM website vindt u een uitgebreide versie van dit magazine: meer projectreportages, meer productinformatie, de volledige interviews… Surf naar www.belgianbuilding.be

Voorwoord

Colette Golinvaux Voorzitster Confederatie Bouw

De digitalisering verandert de bouw in een ongezien tempo. De vraag is niet langer of we ons daarop moeten voorbereiden, maar wel hoe we de digitalisering samen het best aanpakken. Het gaat om een zeer belangrijk thema voor onze sector. Enerzijds kunnen bedrijven er enorme winsten door boeken. Ze zullen de productiviteit kunnen verhogen, het concurrentievermogen kunnen aanscherpen en de kwaliteit nog kunnen verbeteren. Anderzijds belangt het iedereen aan, zowel grote als kleine ondernemingen. The Internet of things, drones, robotisering, 3D-scanning en -printing, slimme materialen, big data, artificiële intelligentie, Little & Big BIM, tracking, virtual & augmented Reality,... Stuk voor stuk zijn het digitale ontwikkelingen die de bouw al sterk beïnvloed hebben en in de toekomst niet meer weg te denken zijn. Het is belangrijk dat de sector zich hierin verdiept, de technologieën ontdekt en vooral de voordelen weet te waarderen. Nog belangrijker is dat we dat samen doen. Digitalisering is vooral een verhaal van samenwerken. Het betrekt alle bouwpartners van meet af aan, van de architecten over het studie- en ingenieursbureau tot bouwheren en overheden. Dat vraagt een change of mindset. De sector moet zich bewust worden van de razendsnelle evoluties die de bouw grondig en voorgoed zullen veranderen. De impact van de digitalisering op de samenleving zal ongezien zijn. De Confederatie Bouw wil in deze transitie het voortouw nemen. Samen met de gewestconfederaties, lokale confederaties en het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) zal ze de sector mee informeren, sensibiliseren en adviseren. Tegelijk moet ook de overheid haar verantwoordelijkheid nemen. Ze zal opleidingsprogramma’s aanbieden, samenwerkingsverbanden op poten zetten en steunmaatregelen uitwerken. Het mag duidelijk zijn: de digitalisering zal de bouw grondig hertekenen, verrijkende perspectieven bieden en nieuwe opportuniteiten doen ontluiken. Dat was dan ook dé boodschap op 16 februari, tijdens het Bouwforum van de Confederatie Bouw en het WTCB.

De sector moet zich bewust worden van de razendsnelle evoluties die de bouw grondig en voorgoed zullen veranderen.

Spreek digi-taal!

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Digitalisering is een verhaal van samenwerken

Projectreportage

Muziekkapel 2.0 BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Artistiek centrum met allure

Twee jaar na de inhuldiging van de nieuwe de Launoit-vleugel neemt BBM samen met u een kijkje in Muziekkapel Koningin Elisabeth. Onze gids is architect Sébastien Cruyt (Synergy International), die samen met zijn collega Olivier Bastin (L’Escaut), Michaël Dudekem en Annachiara Eliseo instond voor het ontwerp.

De Muziekkapel is een gerenommeerd artistiek opleidingscentrum met een internationale uitstraling, dat er kwam op initiatief van wijlen Koningin Elisabeth en violist Eugène Ysaÿe. In 2004 kreeg het professionele vormingsen tewerkstellingsproject een nieuwe impuls. Sindsdien kunnen een zestigtal jongeren er zich bekwamen in zes muzikale disciplines. De Muziekkapel organiseert bovendien meer dan 250 concerten per jaar en opent dus regelmatig haar deuren voor het grote publiek. Terwijl het historische gebouw goed is voor 1850 m2, beschikt de de Launoit-vleugel over dubbel zoveel plaats (3500 m²), die voornamelijk wordt ingenomen door twintig woonstudio’s, twee muziekstudio’s, een Artists Village

➙

BBM 87 |

Â© M. Roobaert

(restaurant, keuken, lounge en ontspanningsruimte) en een grote zaal die niet enkel fungeert als repetitie- en concertruimte, maar ook als opnamestudio. De Muziekkapel wordt voor meer dan 80 procent gefinancierd door de privésector en organiseert tal van evenementen, zowel voor het grote publiek als voor bedrijven. De nieuwe vleugel is ontworpen met het oog op de verdere ontwikkeling van deze activiteiten, zij het zonder de artistieke opleiding te hypothekeren. Zo zorgt het doordachte circulatieplan ervoor dat studenten en bezoekers elkaar niet hoeven te kruisen wanneer er evenementen plaatsvinden.

BBM 87 |

Oase van rust

De verschillende ruimtes in de Muziekkapel ademen een specifieke sfeer uit. Toen we ons in het bovenste gedeelte van de grote muziekzaal bevonden en enkele noten hoorden weerklinken die voortgebracht werden door de vingers van de pianostemmer, stonden we versteld van het quasi panoramische zicht op het Zoniënwoud. Het ging de architecten niet enkel om de verdubbeling van

Dit type gebouw bestaat nergens anders, waardoor we dus geen enkele referentie hadden om ons op te baseren.

de nuttige ruimte, maar ook om de herwaardering van het bestaande gebouw (1939), meer bepaald via de integratie van een achterliggende balk met een lengte van een honderdtal meter. De gevels van glas en blauwe steen uit Henegouwen weerspiegelen de contouren van de omgeving, die veranderen naarmate de dag en de seizoenen vorderen. Om dit effect te maximaliseren, is een voormalige uitbreiding zonder al te veel architecturale waarde uit de jaren vijftig gesloopt. Wanneer we de grote zaal achter ons lieten, botsten we op studenten die hun repetitieruimte betraden onder een gewijde stilte. Het typeert de unieke ambiance in de nieuwe vleugel. De overige ruimtes bevinden zich aan weerszijden van de grote zaal, die ingeplant is op dezelfde centrale as als de gang van het historische gebouw en het standbeeld in de vijver. De omgevingsinrichting gaat uit van functionaliteit en respect voor de site. De invalswegen die gebruikt worden voor de leveringen en de eerste hulp bij ongevallen zijn op een quasi natuurlijke wijze geïntegreerd. ➙

DUURZAME WATERDICHTING

Projectreportage

Tijdens de eerste werfbezoeken bleek dat het dertig jaar oude membraan op de daken van het historische gebouw nog steeds intact was. Op de nieuwe vleugel is een warm dak met een PURisolatie van 20 cm en een Derbigum SP FR van 4 mm geplaatst. Sébastien Cruyt: “Het was een geniale vondst om een Derbigum GCmembraan (dat je normaliter terugvindt in bruggen) te gebruiken voor het onderdak. Zo was er gedurende de werffase geen enkel risico op waterinfiltratie. De waterdichtheid is volgens de regels van de kunst verzekerd door een erkende dakdekker van Derbigum. Derbigum is de enige fabrikant van Cradle to Cradle-gecertificeerde bitumineuze membranen.”

40 jaar en langer Waterdicht zonder zorgen Volledige oplossingen, eenvoudig te plaatsen voor duurzame daken bij elk weer.

www.derbigum.be

ÂŠ Arch. Arjaan De Feyter ÂŠ Foto Toon Grobet

BBM 87 |

Bouwteam

Sébastien Cruyt had eerder al contact met de Muziekkapel, en Olivier Bastin deed voordien ervaring op in het Nationaal Theater. Een harmonische samenwerking was het logische gevolg. Sébastien Cruyt: “We konden eveneens bogen op een uitstekende relatie met de bouwheer. Dit type gebouw bestaat nergens anders, waardoor we dus geen enkele referentie hadden om ons op te baseren. Het spreekt dan ook voor zich dat we ons moesten durven overgeven aan het onbekende.” Aangezien het een bouwteam vormde met de bouwheer, de architecten en het studiebureau was hoofdaannemer Amart (Groupe CFE) vanaf het prille begin bij het uitbreidingsproject betrokken – een vruchtbare samenwerking die leidde tot een resultaat dat ook Koningin Elisabeth en de violist Eugène Ysaÿe allicht wel hadden kunnen smaken.

Net zoals in de andere ruimtes van het instituut is de akoestiek in de grote zaal van het allergrootste belang. Akoestische reflectoren op het plafond, muurprofielen die galmende geluiden verhinderen en beweegbare geluidsabsorberende luiken zorgen voor een optimale audiokwaliteit. De akoestische isolatie van de studio’s van de residenten is maximaal doorgedreven, op basis van de normen die al gehanteerd werden in de kamers van het historische gebouw (95-96 dBA, wat neerkomt op het geluidsniveau van een nachtclub). Elke wooneenheid in de nieuwe vleugel is structureel gezien volledig autonoom en wordt individueel verwarmd met een eigen elektrische radiator. Deze keuze vloeit niet enkel voort uit de comforteisen van de bewoners, maar ook uit de wetenschap dat leidingdoorvoeren het akoestische niveau fors zouden reduceren. Het lage-energiegebouw wordt verwarmd met aardgas en profiteert optimaal van zijn energetische mogelijkheden. De passiefstandaard werd niet nagestreefd omdat een te droge lucht en een grotere hoeveelheid temperatuurschommelingen een nefaste invloed zouden hebben op de kostbare muziekinstrumenten.

• LOCATIE: Waterloo • BOUWHEER: Naamloze vennootschap met maatschappelijk doel Muziekkapel

• ONTWERP: Synergy International (Sébastien Cruyt, geassisteerd door Michaël d’Udekem) en L’Escaut (Olivier Bastin, geassisteerd door Annachiara Eliseo)

• INTERIEURINRICHTING:

Fenomenale akoestiek

MBO (Michèle Buchter)

• OMGEVINGSINRICHTING: JNC International (Jean-Noël Capart) • AKOESTIEK: Capri acoustique (Rémy Raskin) • STABILITEIT: Greisch • TECHNIEKEN: A+ Concept

• HOOFDAANNEMER: CFE - Amart

• ONDERAANNEMER WATERDICHTING: DSB • PLAT DAK: Derbigum SP FR 4 mm + Derbigum GC in het onderdak

INFO

Er is zelfs een specifieke plek gereserveerd voor een transmissiewagen, met het oog op de eventuele uitzending van concerten. De parking is verplaatst naar het noordwestelijke gedeelte van de site, zodat het fraaie plaatje – natuur, Muziekkapel en waterpartij – niet verstoord wordt door het onaantrekkelijke silhouet van stilstaande voertuigen.

PROJECTGEGEVENS

Projectreportage

Meer informatie over de producten van Derbigum? Stuur een mail naar bbm@derbigum.com

Aannemersperikelen

Buitenlandse werknemers: een probleem? Na jaren van gestage daling is de werkgelegenheid in de Belgische bouwsector in 2016 gestabiliseerd. Tegelijkertijd blijft, net zoals de voorbije jaren, het aandeel buitenlandse werknemers wel stijgen, van 41.500 in 2015 naar 49.500 in 2016. Is dat een probleem? BBM vroeg het aan een aantal managers en zaakvoerders uit de sector. JEAN-PIERRE WAEYTENS secretaris-generaal van de Bouwunie

Ook al zit het snor met het werkvolume bij de Belgische bouwbedrijven, toch blijft de werkgelegenheid een heikel punt en is de sector het slachtoffer van hevige buitenlandse concurrentie. De bouwbedrijven in ons land voelen die tendens intuïtief aan, al is niet iedereen het eens met de negatieve impact die sommigen aan die evolutie toekennen.

Zo is er een onderscheid tussen bedrijven die buitenlandse krachten in dienst nemen en bedrijven die een beroep doen op buitenlandse onderaannemers. Bij die eerste groep is het vaak uit noodzaak. “De laatste twee jaar komen er opnieuw meer Belgische arbeiders op de markt”, zegt Nancy Van der Putten van ATD Covan. “Maar een tiental jaar geleden begon ik buitenlandse werknemers aan te nemen, vooral Polen en Bulgaren, omdat er gewoon niet genoeg vakmannen van eigen bodem waren die kwaliteit leverden. Die ervaringen waren positief.” Daar is ook Gino D’herde van dakwerkbedrijf Pagidak het mee eens. “Het

➙

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Te weinig Belgen

©?

NANCY VAN DER PUTTEN ATD Covan

Aannemersperikelen

Het aantal buitenlanders in onze sector blijft groeien, ook omdat er te weinig Belgen aan de slag willen in ‘den bouw’.

BBM 87 |

(Gino D’herde, Pagidak)

aantal buitenlanders in onze sector blijft groeien, ook omdat er te weinig Belgen aan de slag willen in ‘den bouw’. Per branche en per regio vist iedereen in dezelfde kleine vijver.” Kris De Brabander, zaakvoerder van pleisterwerkbedrijf In’t Wit, formuleert het nog sterker. “Mochten buitenlandse krachten geen pleisterwerken meer uitvoeren, dan valt het werk zo goed als stil. Ik vind geen Belgische werknemers meer die gemotiveerd zijn om stukadoor te worden, en andere zaakvoerders bevestigen die tendens. Ik heb dan ook slechte ervaringen met het werk dat ze leveren. En als je toch gedreven mensen vindt, dan beginnen ze een eigen zaak van zodra ze het vak goed onder de knie hebben.”

Taal Vo rmt de taalbarrière een probleem? De Brabander vindt van niet. “Integendeel, ik heb liefst dat klanten hun vragen en opmerkingen richten aan de werfleider of aan mij. Dat gebeurt dan ook bij buitenlandse krachten. Als klanten met Belgische arbeiders communiceren en er loopt iets mis, weet ik vaak van niets. Zo kunnen wij ook niet opvolgen of de werken uitgevoerd zijn zoals besproken.” Marc Pinckers van Demonceau Toitures slaat een andere toon aan. Hij ziet dat buitenlandse werknemers plannen en documenten vaak helemaal niet begrijpen en dat de kwaliteit van het werk eronder lijdt. “Maar dan is het ook de taak van de werkgever om die mensen met de nodige zorg te omkaderen”, stelt Gino D’herde van Pagidak.

Het stoort me dat veel mensen denken dat bedrijven meer winst maken door met goedkope buitenlanders te werken. (Christian Goedertier, CFE)

Het aandeel buitenlandse werknemers in de sector blijft stijgen, van 41.500 in 2015 naar 49.500 in 2016.

procent van de tewerkgestelden de Belgische nationaliteit heeft. Bedrijven die louter werven aannemen maar alles behalve de coördinatie uitbesteden aan onderaannemers, moeten eveneens geweerd worden. Dat komt de eerlijke concurrentie ten goede.”

Bouwheren snijden in de prijs Een blijvend probleem is dat de prijs die bouwbedrijven krijgen voor hun werk aan de lage kant is. Dat verplicht hen immers om de stap naar goedkopere buitenlandse arbeidskrachten te zetten. “Het stoort me dat veel mensen denken dat bedrijven meer winst maken door met goedkope buitenlanders te werken”, zegt Christian Goedertier, directeur der werken bij CFE. “Het is omdat bouwheren steeds meer snijden in de prijs die ze voor een gebouw willen betalen, dat we ons vizier wel móeten richten op het buitenland.”

BBM 87 |

Ondertussen zetten beroepsorganisaties zoals de Confederatie Bouw en de Bouwunie druk op de regering om zaken te veranderen. Zo is de strijd tegen sociale dumping en fraude opgevoerd, maar zeker nog niet gewonnen. “In dat geval dient de overheid zeer repressief op te treden”, zegt Jean-Pierre Waeytens, secretaris-generaal van de Bouwunie. “Er zijn ook situaties waarbij buitenlandse onderaannemers met alles in regel zijn, maar op een deloyale wijze concurreren met de Belgische bouwbedrijven omdat de sociale lasten in hun land van herkomst veel lager liggen dan de sociale lasten in België. Daarom vraagt Bouwunie dat de huidige regering dringend een loonlastenverlaging van 6 euro per uur doorvoert.” Bedrijfsleiders denken zelf trouwens ook mee na over eventuele oplossingen. Zoals Nancy Van der Putten van ATD Covan: “Het zou een goede maatregel zijn om in overheidsaanbestedingen te eisen dat 80

Productinfo

Kwalitatief afvoegen

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Gyproc heeft zijn afvoeggamma geĂźpdatet. De JointFiller 90-voegenvuller heeft een langere verwerkingstijd van circa negentig minuten en is verkrijgbaar in een zak van 20 kilogram: ideaal voor middelgrote en grote werven. De ProMix Light-voegenvuller en -finisher kreeg dan weer een verbeterde formule mee.

Gyproc JointFiller 90 en ProMix Light zijn beide ontwikkeld in de laboratoria van Saint-Gobain en uitvoerig getest door vakmannen op de werf.

ProMix Light Gyproc ProMix Light is een kant-en-klare lichtgewicht voegenvuller en -finisher die al enkele jaren beschikbaar is op de Benelux-markt. Om het werk op de werf nog aangenamer te maken voor de vakman heeft Gyproc de formule verbeterd, waardoor het product betere prestaties laat noteren. Met ProMix Light vult de vakman de naden van gipskartonplaten en kan hij ze glad afwerken. Het product kenmerkt zich door

een uiterst soepele verwerking en een zeer hoog vullend vermogen. De voegenvuller droogt mooi wit op en kan eventueel licht opgeschuurd worden. ProMix Light beschikt ook nog over een andere functionaliteit. Je kan er een volledige oppervlakte mee filmen, waardoor een STABU-afwerkingsniveau A of afwerkingsklasse F3 volgens het WTCB haalbaar wordt. Een airless spuitmachine laat toe om het materiaal ergonomisch aan te brengen. Een emmer ProMix Light heeft een inhoud van 17 liter en is 9 maanden houdbaar.

JointFiller 90 JointFiller 90 is een voegenvuller voor de

Achter gladde plafonds en wanden gaan verschillende factoren schuil.

Voegafwerking is vakmanschap Achter gladde wanden en plafonds gaan verschillende factoren schuil. De voegproducten van Gyproc spelen hier, samen met het vakmanschap van de verwerker, een belangrijke rol in. Zo moet de draagconstructie van profielen en gipsplaten vlak zijn en moeten de voegen perfect in het vlak van de gipsplaten liggen. Bij voorkeur brengt de vakman een dunne laag voegproduct aan over de gehele plaatoppervlakte (STABU-afwerkingsniveau A of afwerkingsklasse F3 volgens het WTCB), zodat de kans op het aftekenen van voegen als gevolg van strijklicht minimaal is. Dat kan manueel of machinaal met behulp van een airless spuitmachine.

Meer informatie over de producten van Gyproc? Stuur een mail naar bbm@gyproc.com

BBM 87 |

afwerking van naden van gipskartonplaten met afgeschuinde langskanten. Deze nieuwe voegenvuller heeft een verwerkingstijd van negentig minuten, een hoog vullend vermogen en een soepele verwerking. Je past het product bij voorkeur toe in combinatie met een Gyproc-wapeningsband. JointFiller 90 verhardt door binding en heeft een korte droogtijd met beperkte krimp, afgestemd op het afvoegen van middelgrote of grote hoeveelheden Gyprocwanden of -plafonds. De voegenvuller leent zich eveneens tot de afwerking van hoeken, aansluitingen en schroefkoppen. Een zak JointFiller 90 heeft een inhoud van 20 kilogram en is 12 maanden houdbaar.

De ProMix Light-voegenvuller en -finisher kreeg een verbeterde formule mee om het werk op de werf nog aangenamer te maken.

INFO

De JointFiller 90-voegenvuller heeft een langere verwerkingstijd van circa 90 minuten.

Productinfo

Onzichtbare zonnepanelen fraai geïntegreerd in het dakvlak

Zonnepanelen komen de visuele harmonie in het straatbeeld niet altijd ten goede. Gelukkig zijn er ook varianten die wél bijdragen tot de architecturale uitstraling van een woning of gebouw. Denk bijvoorbeeld aan de Solesia-elementen, die gracieus in quasi elk dakvlak kunnen worden geïntegreerd.

Maximaal profiteren van zonneenergie dankzij een esthetische dakoplossing: dat is waar het Solesiasysteem van Eternit voor staat. Terwijl klassieke opbouwpanelen soms ervaren worden als een storend visueel element, zijn de Solesia-zonnepanelen speciaal ontworpen om sierlijk te kunnen worden ingepast in het dakvlak. Sterker nog: vaak zijn ze haast niet meer te onderscheiden van de andere leien of dakpannen. Behalve een lagere energiefactuur en een elegant design brengen ze overigens nog enkele andere waardevolle voordelen met zich mee.

Verschillende motieven Net zoals Eternit-vezelcementleien lenen de Solesia-zonnepanelen zich uitstekend tot het bekleden van strakke dakvolumes. Ze zijn te combineren met leien die geplaatst worden in twee verschillende motieven: ‘dubbele dekking’ voor een horizontaal lijneffect (met schroeven) of het ‘Quarto’-patroon voor een verticaal uiterlijk (met leihaken). Anderzijds zijn de Solesia-elementen ook geschikt voor installatie op een pannendak – te midden van Domino-klei- of Stonewold-betondakpannen.

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Voor de installatie van het Solesia-systeem zijn geen dakdoorboringen nodig.

Breed toepasbaar De Solesia-elementen zijn breed toepasbaar. Voor alle courante types hellende daken bestaat er een op maat ontworpen en perfect geïntegreerde zonnestroomoplossing. Zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten komen in aanmerking. De

• Solesia 40 Wp voor 45/32leien (dubbele dekking) • Solesia 85 Wp voor 45/32leien (Quarto-dekking) • Solesia 127 Wp voor 60/32leien (Quarto-dekking) • Solesia 95 Wp met Stonewoldof Domino-dakpannen

Solesia-elementen kunnen in één beweging met de rest van de leien of dakpannen geplaatst worden, wat een gunstige invloed heeft op het kostenplaatje.

Eenvoudige installatie Voor de installatie van het Solesiasysteem zijn geen dakdoorboringen nodig. De functionele bouwelementen kunnen eenvoudig en zonder accessoires geplaatst worden op standaard panlatten, met behulp van vier inoxschroeven of leihaken. Daardoor is er geen sprake van zwakke plekken of lekken en is het dak 100 procent regendicht. Ook tegen diefstal en wind zijn de Solesia-elementen uitstekend bestand. De regendichtheidsgarantie van 30 jaar (op dakbedekking en zonnepanelen) en de elektrische garantie van 25 jaar maken van het Solesia-zonnedak een zekere en duurzame investering.

Meer informatie over de producten van Eternit? Stuur een mail naar bbm@eternit.com

BBM 87 |

De technische kwaliteit van de zonnecellen bepaalt in welke mate je zonne-energie kan capteren en omzetten in ‘groene’ elektriciteit. Zoals het hedendaagse PV-technologie betaamt, garanderen de Solesia-zonnepanelen een hoog rendement, zeker als ze geplaatst worden op zuidelijk georiënteerde daken met een hellingsgraad van 30°. Het glazen oppervlak beschermt de monokristallijne zonnecellen tegen kwalijke weersinvloeden zoals wind, regen, hagel en storm.

Op de website van Eternit kan de bezoeker via een simulatietool zelf berekenen hoeveel een energieproducerend Solesiadak oplevert. Eenmaal alle parameters correct ingevuld zijn, ontvangt men per e-mail een overzicht van verschillende zonnestroomoplossingen met vezelcementleien of dakpannen. www.solesiacalculator.com

INFO

Hoog rendement

HET SOLESIA-GAMMA

BEREKEN ZELF JE VOORDEEL MET DE SOLESIA-CALCULATOR

Voor alle courante types hellende daken bestaat er een op maat ontworpen en perfect geïntegreerde zonnestroomoplossing.

Productinfo

Sterk in binnenisolatie

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Bij het renoveren en na-isoleren van een bestaande woning is een isolerende voorzetwand aan de binnenkant van de buitenmuren een ideale manier om het gewenste resultaat te verkrijgen.

Buitenmuren isoleer je nu sneller en beter met het all-in-onesysteem van ISOVER. Het systeem zorgt voor een maximale isolatie en luchtdichtheid van de muren. Bovendien genieten verbouwers van een vijftigjarige garantie op het luchtdichtheidsassortiment. Comfortpanel 32 is nu verkrijgbaar in een nieuwe dikte van 70 millimeter, waardoor je met één laag isolatie voldoet aan de premievoorwaarden.

Geen kans op koudebruggen Comfortpanel 32 is uitgerust met een zacht beschermend vlies en is bovendien erg flexibel. Daardoor sluiten de isolatieplaten

steeds goed aan tegen de basismuur, ook al heeft deze een onregelmatige oppervlaktestructuur. De zaagsnede in de glaswolplaat laat toe om in één vlotte beweging zowel tussen als achter de draagstructuur van Metal Studs te isoleren, waardoor koudebruggen tussen de metalen profielen geen kans krijgen.

Luchtdichtheid met vijftig jaar garantie Het Vario ® Xtra-systeem garandeert de luchtdichtheid van het all-in-one-systeem voor binnenisolatie. De Vario XtraFix ® strips breng je aan op de Metal Studs. Dankzij het klittenbandsysteem hecht het

vochtregulerend Vario ® XtraSafe-dampscherm zich aan de strips. De overlappingen kleef je af met Vario® XtraTape, en de aanpalende bouwdelen worden luchtdicht gemaakt met behulp van de Vario ® XtraFit-dichtingsmastiek. Op al deze luchtdichtheidsproducten geeft ISOVER vijftig jaar garantie.

Eenvoudige plaatsing

Dankzij de grote elasticiteit en het uitstekende mechanische gedrag kan Comfortpanel 32 eenvoudig geplaatst worden.

Dankzij de grote elasticiteit en het uitstekende mechanische gedrag kan Comfortpanel 32 eenvoudig geplaatst worden. Eerst installeer je de voorzetwandstructuur. De afstand tussen de muur en de Metal Studstructuur hangt af van de dikte van de isolatie. Vervolgens breng je een eerste Comfortpanel 32-isolatielaag aan tussen de verticale profielen. Daarna plaats je de aanwezige kabels tussen het isolatiemateriaal en het dampscherm. Aansluitend breng je het dampscherm aan, waarvan je de voegen dichtkleeft. Tot slot dicht je de aansluiting tussen muur, plafond, vloer en dampscherm af met mastiek. Als afwerking kan je nadien bijvoorbeeld Gyproc-platen gebruiken.

Premie Sinds begin dit jaar is er heel wat veranderd in het Vlaamse premiestelsel. Zo kan de bouwheer vanaf januari 2017 aanspraak maken op een premie voor buitenmuurisolatie langs de binnenkant, op voorwaarde dat de werken uitgevoerd worden door een aannemer met een certificaat van bekwaamheid of onder toezicht van een architect. De premie bedraagt 15 euro per vierkante meter. Dankzij de nieuw beschikbare dikte van Comfortpanel 32 (70 millimeter) kan je met één laag een R-waarde van 2 m²K/W halen, die nodig is om aanspraak te maken op de premie.

Meer informatie over de producten van ISOVER? Stuur een mail naar bbm@isover.be

BBM 87 |

De isolatieplaten sluiten steeds goed aan tegen de basismuur, ook al heeft deze een onregelmatige oppervlaktestructuur.

INFO

Dankzij het klittenbandsysteem hecht het vochtregulerend Vario® XtraSafe-dampscherm zich aan de strips. De overlappingen kleef je af met Vario® XtraTape.

Productinfo

Knipoog naar art deco Gevelstenen met een verleden In de nieuwe series gevelstenen van Wienerberger duiken heel wat gevelstenen op die door hun tint, vorm, verschijning, afmetingen en mogelijkheden alluderen op de modernistische art-decostijl. Ontdek hoe het verleden blijft doorzinderen in de productontwikkeling van vandaag.

De art deco werd gekenmerkt door een virulente drang naar modernisering, die rijkelijk van brandstof werd voorzien door de opkomst van radicaal nieuwe kunstbewegingen als het kubisme, expressionisme en functionalisme. De bouwstijl had, evenals de art nouveau, zijn wortels in de laatnegentiende-eeuwse Engelse arts & craftsbeweging. Die laatste streefde naar vernieuwing in de kunst en wou het vakmanschap opnieuw een prominente plaats geven in de industriĂŤle vormgeving. Tegenover het uitbundige en artisanaal dure motievenspel van de art nouveau legde art deco de nadruk op de industriĂŤle component om de maakbaarheid en betaalbaarheid te bevorderen.

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Zakelijke baksteenarchitectuur

In de architectuur kanaliseerde deze energieke zoektocht naar vernieuwing zich in het modernisme van de jaren twintig en dertig, waarvan de art deco een wezenlijk bestanddeel uitmaakte. Architecten bekeerden zich enthousiast tot het moderne denken, dat wars was van alle ornamentiek en overbodige versiering. Ze ontwikkelden een zakelijke baksteenarchitectuur, gekenmerkt door asymmetrische en dynamische volumes, ingenieus in elkaar gepuzzeld uit rechte of gebogen, abstracte geometrische vlakken in zachte kleurtinten.

In de nieuwe collecties gevelstenen schemert het verleden duidelijk door. De Galleria Geel uit de Metropolis-collectie lijkt dankzij zijn lange en smalle formaat geconcipieerd voor een gelaagde, geometrische architectuur.

De uitgesproken favoriet voor verfijnde detaillering is de Latero Avorio-gevelsteen.

De Giallo-gevelsteen uit de Linaqua-collectie geeft horizontale architectuurtaal een diepere klank waarin het verleden doorklinkt.

Speelse patronen in metselwerkverbanden De dynamische asymmetrie van volumes met gebogen, vloeiende vormen wordt veelal geaccentueerd door speelse, gestroomlijnde patronen in metselwerkverbanden. De uitgesproken favoriet voor een dergelijke verfijnde detaillering is de Latero Avorio-gevelsteen. Verticaal verwerkt, afwisselend horizontaal en verticaal

geschikt tot een dambordpatroon: de variaties om de expressie van de gevel nog meer zeggingskracht te verlenen zijn eindeloos.

Gedempte heldere kleurtinten Karakteristiek voor de modernistische art-decostijl zijn de gedempte heldere kleurtinten: geel, oker en lichte aardetinten. Ze brengen afwisseling en borstelen accenten in de architectonische compositie van volumes en vlakken. Hun waardige hedendaagse opvolger is de Giallo-gevelsteen uit de Linaqua-collectie. Gestapeld met brede lintvoegen en smalle kopse voegen geeft hij horizontale architectuurtaal met zijn lange formaat, natuurlijke look en zachte okergele tint een diepere klank waarin het verleden doorklinkt. Zoals het hoort in architectuur.

Meer info over de producten van Wienerberger? Stuur een mail naar bbm@wienerberger.com

BBM 87 |

Heel die stilistische context resoneert in een boeiende serie nieuwe gevelstenen. De Galleria Geel uit de Metropolis-collectie lijkt dankzij zijn lange en smalle formaat geconcipieerd voor een gelaagde, geometrische architectuur. Plaatsing met een horizontale Dudok-voeg geeft het strakke horizontale lijnenspel extra kracht.

INFO

Gelaagde architectuur

Productinfo

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Coating verhindert condens

Isolerende beglazing is gezien de steeds strengere energieregelgeving een must, maar heeft ĂŠĂŠn belangrijk nadeel: veel gebouwen krijgen te maken met een aangedampte buitenruit. Een vervelend euvel dat echter makkelijk op te lossen is dankzij VIEWCLEAR, een transparante coating die condensatie tegengaat.

Raampartijen met een VIEWCLEARcoating laten zelfs nog iets meer licht door dan een normale beglazing.

De eisen van de overheid inzake thermische isolatie en de wensen van veel bouwheren op het vlak van natuurlijke lichtinval zijn enkel te verenigen via het gebruik van isolerende hoogrendementsbeglazing. Toch heeft dit één vervelende consequentie die steeds vaker opduikt: condensvorming op de buitenruit. Hoe sterker het glas isoleert, hoe groter de kans op aangedampte raampartijen – bij drievoudige beglazing kan dit zelfs oplopen tot meer dan 45 dagen per jaar.

zelfs onder het dauwpunt duiken, wat bij vochtige weersomstandigheden kan resulteren in condensatie. Een VIEWCLEARcoating zal de thermische energie die normaliter verloren gaat via de buitenruit echter tegenhouden. Ze houdt de warmte vast in het glas, waardoor de temperatuur van de buitenruit minder snel onder het dauwpunt zakt en de kans op condens aanzienlijk verkleint.”

Op zoek naar een oplossing

VIEWCLEAR is vergelijkbaar met de coating die Saint-Gobain Building Glass aanbrengt op het binnenglasblad van isolerende beglazingen. Ze wordt verhard, zodat ze conform de huidige normen ook op een buitenruit kan worden geplaatst. “Bovendien is de VIEWCLEAR-coating zo samengesteld dat raampartijen met VIEWCLEAR zelfs nog iets meer licht doorlaten en transparanter zijn dan normale beglazingen”, verklapt Laura Bonnave.

Met VIEWCLEAR speelt Saint-Gobain Building Glass handig in op de omstandigheden waarin condens doorgaans optreedt. “Lucht condenseert op koude oppervlakken”, weet Laura Bonnave. “Bij glas dat sterk isoleert en dus weinig warmte doorlaat, zal de temperatuur van de buitenruit soms lager liggen dan de omgevingstemperatuur en

Thermisch comfort In Europa is VIEWCLEAR al vijf jaar verkrijgbaar, in België is de coating pas vorig jaar geïntroduceerd. Voor alle duidelijkheid: de coating moet worden aangebracht bij de productie van de SGG-beglazing en kan dus niet geplaatst worden op bestaande ramen. “Het is met andere woorden een optie die je moet bijbestellen, maar die zeker zijn vruchten afwerpt”, benadrukt Laura Bonnave. “Als de binnenzijde van de SGG-beglazing bekleed is met een low e-coating (SGG CLIMAPLUS XN of SGG CLIMAPLUS ONE) leidt VIEWCLEAR tot een optimale visuele beleving.”

Meer informatie over de producten van Saint-Gobain Building Glass? Stuur een mail naar bbm@saintgobain-glass.com

BBM 87 |

Warmte bijhouden

Ultratransparant

INFO

Condens op de ruiten van goed geïsoleerde woningen of gebouwen is met andere woorden geen zeldzame uitzondering. Ook beglazingsspecialist Saint-Gobain Building Glass kreeg lucht van het probleem. “Klanten en particulieren vroegen ons regelmatig of er oplossingen voor bestonden, want het spreekt voor zich dat grote glaspartijen beter tot hun recht komen als er geen sprake is van condens”, vertelt Laura Bonnave. “Onze R&D-afdeling is aan de slag gegaan met de verzamelde informatie en kwam voor de dag met VIEWCLEAR, een kleurloze hoogrendementscoating die wordt aangebracht op de buitenkant van buitenruiten.”

Condens op de buitenruit is een vaak voorkomend probleem dat een negatieve invloed kan hebben op de architecturale uitstraling van gebouwen met grote raampartijen.

Projectreportage

Quantum Building Baken voor de toekomst

Op een van de drukste verkeersknooppunten in Gent, tussen de Oude Dokken en station Dampoort, vormt de Quantum Building de aanzet tot een ingrijpende stadsvernieuwing. Terwijl de met kleurrijke kleipannen beklede zijgevels aansluiting zoeken bij de aanpalende gebouwen, communiceert de glazen zuidgevel met de voorbijgangers. Evr-Architecten, dat het kantoorgebouw ontwierp, werkte in de voorontwerpfase nauw samen met projectontwikkelaar Alides en het stadsontwikkelingsbedrijf sogent. Zo kwam een gebouw tot stand dat beantwoordde aan een breed palet van verwachtingen. De Quantum Building combineert een hoge beeldkwaliteit met een BREEAMgecertificeerde duurzaamheid en een vlot verhuurbaar aanbod aan kantoren.

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Iedereen op de eerste rij

Architect Luc Reuse: “Op de kop hebben we het gebouw visueel opgedeeld in drie volumes: een kantoorschijf, een volledig beglaasd en overdekt atrium en een tweede kantoorschijf. Zo ontstond in de richting van het verkeersplein een geritmeerde opdeling van volume, leegte en volume, die toch één volumetrisch geheel vormen. Daarmee profileert het gebouw zich op deze beladen plek zonder de menselijke schaal uit het oog te verliezen.” Het atrium vormt een essentieel bestanddeel van het concept – als centraal tussengebied. Luc Reuse: “Ons streven naar een maximaal aantal kwaliteitsvolle werkplek-

ken hadden we samengevat onder de noemer ‘iedereen op de eerste rij’. Om het even waar iemand werkt: hij of zij moet altijd een mooi uitzicht en voldoende daglicht hebben. Dat draagt niet alleen bij tot een lager energieverbruik, maar versterkt ook de belevingswaarde en het welbevinden van de gebruikers.”

Vooruitblik op de toekomst Architectuur omvat inderdaad veel meer dan de gevels. “We wilden een gebouw dat aan de buitenzijde goed oogt en functioneert en dat van binnenuit een geslaagde relatie met de omgeving aangaat. Gezien de drukte aan de Dampoort hebben we veel aandacht besteed aan een goede akoestiek. Mensen kunnen hier in alle rust en stilte werken, terwijl ze de hele tijd de film van de stad zien passeren. De plek zal nog interessanter worden als de Ring in de toekomst wordt verlegd, de zijstroken van de Oude Dokken aan de westzijde van het gebouw worden heraangelegd voor wandelaars en fietsers en er verderop een nieuwe stadswijk groeit, met alle voorzieningen van dien.”

➙

BBM 87 |

Projectreportage

Reeds in 1997 gebruikte evr-Architecten kleipannen als gevelafwerking voor het Oxfam-gebouw in Gent. Sindsdien is het aantal toepassingen van met kleipannen beklede gevels legio. De technische en architecturale voordelen zijn dan ook groot. Kort samengevat zijn dat een licht gewicht, de mogelijkheid om thermisch goed te isoleren, een eenvoudige plaatsing die veel creativiteit toelaat, een veilige en budgetvriendelijke oplossing, de mogelijkheid om een compleet vlakke gevel te realiseren met de Façatile-kleipan en de beschikbaarheid van alle hulpstukken die vereist zijn voor een perfecte detaillering.

GEVEL MET KLEIPANNEN: MOOI EN DUURZAAM

Door de getrapte vorm oogt de zuidgevel minder massief en krijgt hij een ietwat dramatisch, theatraal effect.

Met de kleurengradiënt van de Koramic-tegelpannen zetten we het gebouw bij wijze van spreken in vuur en vlam.

BBM 87 |

(architect Luc Reuse)

BREEAM-certiﬁcatie

Tegelpan draagt bij tot uitstraling

Door toedoen van de ontwerpers werd het gebouw BREEAM-gecertificeerd, wat resulteerde in een ‘Excellent’-kwalificatie. “Bij evr-Architecten realiseren we uitsluitend duurzame projecten in de brede betekenis van het woord. Al die aspecten zitten ook in de benadering van BREEAM: locatie, mobiliteit, werforganisatie, materiaalgebruik, energie, biodiversiteit, sociale criteria en waterbeheer. De koeling, altijd een heuse opgave in een kantoorgebouw waar de gebruiksdichtheid sowieso hoog is en sterk kan fluctueren, wordt gedeeltelijk verzorgd door een BEO-veld.”

Opmerkelijk is de trapsgewijze verspringing van de zuidgevel. “Het RUP voorzag in een nieuwe, terugwijkende rooilijn. Door deze volumetrische ingreep wilden we het verzoek van sogent om een groter Oktrooiplein verzoenen met de vraag van de opdrachtgever naar voldoende werkoppervlakte. Door de ingreep oogt de gevel minder massief en krijgt hij een ietwat dramatisch, theatraal effect, wat past bij de locatie en de signaalfunctie van het gebouw. Het geeft de openbare ruimte meteen extra zuurstof, want als de ontwikkeling van de omgeving verder staat, zal ➙

Bellus keramische lei: Superlichtgewicht Supermooi Superﬁjn.

Architect Erik Maeyaert, Diksmuide

Er bestaat geen ﬁjnere of lichtere keramische lei dan de Bellus van Wienerberger. Dankzij haar hedendaagse lijn oogt uw dak heel strak. Als kwaliteitsvol en oogstrelend alternatief voor leien of dakpannen in nieuwbouw én renovatie, is de Bellus naast antraciet mat nu ook verkrijgbaar in de kleuren natuurrood en terra bruin. Ontdek Bellus in onze showrooms in Londerzeel of Kortrijk. Of vraag uw brochure aan via info@wienerberger.be

www.wienerberger.be

Projectreportage

BBM 87 | 26

In vuur en vlam Voor de kleurinvulling werd na het nodige studiewerk een kleurengradiënt opgebouwd die vertrekt van Blauw Gesmoord onderaan en gradueel evolueert naar Rustiek, Amarant

en Natuurrood voor de hoogste verdiepingen. “We zetten de plek bij wijze van spreken in vuur en vlam. De opbouw, die we op voorhand pan per pan hebben vastgelegd, is gebaseerd op een herhaaldelijk, maar onzichtbaar patroon. Een fikse klus voor de uitvoerder, maar dankzij diens engagement en het nodige overleg is het uitstekend gelukt. Architectuur kan pas slagen als alle partijen er mee hun schouders onder zetten.” Het gebouw beschikt over een beperkt aantal ondergrondse parkeerplaatsen en een grote, comfortabele fietsenberging op het gelijkvloers, met laadpunten voor elektrische fietsen en ruimte voor bakfietsen. De jonge, dynamische look en aanpak weerspiegelen zich in de huurders. Zo vond Co. Station hier onlangs onderdak, een campus voor jonge digitale bedrijven met groeiplannen. Wedden dat de Quantum Building over een tiental jaar een kwantumsprong voor de Oude Dokken zal blijken?

INFO

het Oktrooiplein aan het water grenzen.” Terwijl de frontale zuidgevel volledig beglaasd is, zijn de oosten westgevel afgewerkt met een Koramic Tegelpan 301. “Het gebouw is opgetrokken in een betonskelet. Om een heel goed geïsoleerde en luchtdichte buitenschil te bekomen, hebben we de wanden opgebouwd met houten caissons, gevuld met isolatie. Voor de afwerking was een licht materiaal nodig, waarmee we ook kleur konden introduceren. Zo zijn we bijna automatisch bij keramische tegelpannen beland. Heel interessant is de manier waarop ze inspelen op het schaalgevoel. Van dichtbij zie je de aparte kleipannen en sluiten ze aan bij de menselijke schaal, van ver vertonen ze een grotere samenhang.”

PROJECTGEGEVENS

Terwijl de frontale zuidgevel volledig beglaasd is, zijn de oosten westgevel afgewerkt met een Koramic Tegelpan 301.

• LOCATIE: Gent • BOUWHEER: Alides • ONTWERP: evrArchitecten

• HOOFDAANNEMER: Algemene Bouw Maes

• GEVELBEKLEDING: Koramic Tegelpan 301, mix van Natuurrood, Rustiek, Amarant en Blauw Gesmoord

Meer informatie over de producten van Koramic? Stuur een mail naar bbm@koramic.com of surf op www.wienerberger.be

Architectenportret

Xavier De Wil, Marie Moignot en hun team

MDW Architecture

De essentie van het metier

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

De Politietoren van Charleroi, de ‘houten’ Super Delhaize in Luik, het toekomstige RTBF-gebouw,... BBM stelt u voor aan MDW Architecture. We hadden een gesprek met de twee vennoten van het bureau, Marie Moignot en Xavier De Wil. Plaats van afspraak: het nieuwe kantoor in Etterbeek, dat plaats biedt aan een dertigtal medewerkers.

Zeepziederij Heymans (2010), Brussel 27

Architectenportret

wen tot wooncomplexen. De vooruitstrevende visie op stedelijke duurzaamheid is zonder twijfel een van de voornaamste pijlers van het DNA van MDW.

Super Delhaize (2014), Quai de Rome in Luik

BBM 87 |

Marie Moignot en Xavier De Wil richtten MDW Architecture op in 2001. Vijftien jaar later beschikt het bureau over tal van referenties die al heel wat prijzen en onderscheidingen opleverden. Het project dat MDW definitief lanceerde was de reconversie van Zeepziederij Heymans in Brussel tot een complex met 42 sociale woningen (2005). Het was de eerste overheidsopdracht waarvoor het bureau zich inschreef.

Xavier De Wil: “Wat in onze ogen belangrijk is, zijn contextualiteit en duurzaamheid, in de ware zin van het woord. Wanneer ik Zeepziederij Heymans na de oplevering in 2010 opnieuw ging bezichtigen, constateerde ik dat het project geenszins achterhaald was. Integendeel: het heeft zelfs aan waarde gewonnen. En dat niet enkel omdat de vegetatie er welig tiert, maar ook omdat de bewoners zich de ruimtes hebben toegeëigend, wat toch het ultieme doel is als je sociale woningen ontwerpt.” Dat het bureau in 2013 een Global Award for Sustainable Architecture in de wacht sleepte, is te danken aan de visie omtrent duurzame architectuur, inclusief de sociale, economische en ecologische dimensies. Economie en het sociale aspect zijn erg belangrijk in het ontwerpmatige denkproces. Bovendien legt MDW Architecture zich quasi exclusief toe op stedelijke projecten, vertrekkend van de wil om de stad te verdichten via innovatieve oplossingen, waaronder een reeks enthousiasmerende alternatieven voor de steeds voortschrijdende verstedelijking. Denk bijvoorbeeld aan de omvorming van kantoorgebou-

Marie Moignot: “Het duurzaamheidsidee is ook terug te vinden in de Politietoren van Charleroi, die we ontwierpen in samenwerking met Ateliers Jean Nouvel. Het is een project dat functioneert omdat het juist is. Het volstaat om vast te stellen welke positie het inneemt in de stad. Het is uitgegroeid tot een symbool van Charleroi.” “Een ander aspect dat onze aandacht wegdraagt is materialiteit: materialen gebruiken zoals ze zijn, zonder ervoor terug te deinzen om de platgetreden paden te verlaten. Materiaalkeuze is fundamenteel. In de Politietoren van Charleroi vertaalt dit zich in de vloer, het type baksteen,... Een project mag nog zo goed ontworpen zijn: zonder een accurate materiaalkeuze zal het per definitie verouderd blijken.” RTBF-gebouw op de Reyers-site, operationeel in 2022

Een sterk signaal voor Charleroi

In al onze projecten zoeken we naar de essentie en trachten we de zaken voor te stellen zoals ze zijn.

Marie Moignot: “We houden van elke schaal. We vertrekken van een macroperspectief en evolueren naar een microperspectief, wat zich doorzet in al onze projecten: de Politietoren, het nieuwe RTBF-gebouw, sporthal Terre-Neuve, de uitbreiding van het gemeentehuis van Anderlecht,... Al deze projecten profileren zich allereerst als een stedelijk antwoord. Het Terre-Neuve-project wordt een echt juweeltje. We zitten nog maar in de voorontwerpfase, maar je voelt al dat het iets bijzonder zal zijn. We stapelen alle programma’s in een hoek van de site om een interessante buitenruimte te genereren. De verbinding tussen de spoorweg en het rechthoekige parallellepipedum creëert een specifieke vorm die de oplossing automatisch afdwingt. Al wat we anders hadden kunnen doen – in een conventionelere vorm – zou niet gefunctioneerd hebben. Er is dus sprake van een rationaliteit die zich vertaalt via een zoektocht naar de essentie, die – in extreem geconcentreerde mate – aanwezig is in al onze projecten, me dunkt.” Op een andere schaal dient het RTBF-gebouw (in samenwerking met V+) zich aan als een hedendaags paleis met een uitermate open karakter. Xavier De Wil: “We richten ons op concepten die zich voortdurend vernieuwen binnen een flexibel gebouw. Het moet geen hightechomgeving zijn, want ze zal gedateerd zijn binnen enkele jaren. We werkten tien jaar geleden al eens voor de RTBF. Je kan je niet voorstellen hoezeer de technologie sindsdien geëvolueerd is. De essentie van het project is opnieuw dat we ons louter focussen op het essentiële. Al wat bijkomstig is moet bijkomstig blijven en mag zich trouwens ook zo profileren.”

MDW Architecture Legerlaan 82a 1040 Brussel www.mdwarchitecture.be

Op de BBM-website vindt u een uitgebreide versie van dit magazine: meer projectreportages, meer productinformatie, de volledige interviews… Surf naar www.belgianbuilding.be

BBM 87 |

Xavier De Wil: “We gaan steeds verder in die zoektocht naar de juiste materialiteit. Houtskeletgebouwen van zes of zeven verdiepingen zijn interessant, maar het hout zelf zal nooit uitblinken omdat je het moet beschermen, isolatie moet toevoegen,... En dus heeft dat voor ons minder belang. In de Delhaize op de Quai de Rome in Luik (2014) vervult het hout wél een prominente rol. Los van de oplossingen op het vlak van stedelijkheid en lichtinval is dat gebouw vooral een mooie structuur die zich toont zoals hij is. De interne en externe materialiteit sluit perfect aan bij de uitstraling die Delhaize voor ogen had. Het filiaal heeft veel succes vanwege zijn menselijke dimensie. De klanten vinden het er zo aangenaam dat ze blijven hangen na hun boodschappen, wat de directie ertoe bracht om tafeltjes en een koffiemachine te plaatsen.”

BBM ONLINE

Projecten in uitvoering

Een echte super-Delhaize

INFO

Sporthal Terre-Neuve in Brussel

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Projectreportage

Wijn

proeven in stijl Serre wordt degustatieruimte De tijd dat een tuinkas uitsluitend bedoeld was voor het kweken van groenten ligt al een tijdje achter ons. Dat bewijst de serre van deze Brugse wijnhandelaar. Het gebouw uit smeedwerk en glas doet ook dienst als ontvangstruimte voor wijndegustaties.

De omschrijving lijkt misschien eerder aan de vage kant, maar de bouwheer wist duidelijk wat hij wilde: een serre die niet op een serre lijkt. Daarnaast was het belangrijk dat het gebouw opging in de omgeving zonder ze te domineren. Het resultaat is een bijzondere plek die rust uitstraalt, zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde. De groenten en de kruiden die er groeien, vullen de belevenis van het wijnproeven aan.

Een serre werd vroeger enkel gebruikt voor het kweken van groenten en kruiden. Toch was het toen al een universum op zich. Een oase van rust binnen de tuin. Die sfeer had de bouwheer voor ogen voor een ruimte die het toneel zou worden van wijndegustaties voor beperkte groepen. Om de juiste sfeer te kunnen creëren, moest de ontwerper annex aannemer heel duidelijk weten wat de bouwheer wilde. “We hielden daarom heel intensief en frequent contact met de opdrachtgever”, zegt Dries Heylen van De Nieuwe Smid. “We wilden een duidelijk beeld krijgen van wat de bedoeling was. Zo konden we een ontwerp voorstellen dat volledig aansluit bij de wensen van de klant.”

➙

BBM 87 |

Claude Smekens, © De Nieuwe Smid

Een universum op zich

Projectreportage

Claude Smekens, © De Nieuwe Smid

De Silirub Tradition combineert het uitzicht van klassieke stopverf met mechanische eigenschappen van moderne voegkitten.

Met een gewone standaardvoegkit zou het handwerk van het gesmede metaal niet tot zijn recht komen. Met de Silirub Tradition is dat wel het geval.

Zomer en winter Naast ideeën omtrent sfeer en uitstraling had de bouwheer ook enkele wensen die eerder van praktische aard zijn. Zo vindt hij het belangrijk dat de serre zowel in de winter als in de zomer te gebruiken is. Ze heeft daarom twintig ramen, verdeeld over het glazen dak en de wanden, die op warme dagen voor verfrissing zorgen. De winterse koude wordt dan weer bestreden met een gezellig haardvuur.

Claude Smekens, © De Nieuwe Smid

BBM 87 |

Voegkit vervangt klassieke stopverf De Nieuwe Smid werkte tot voor kort met stopverf om de beglazing van serres af te kitten. Met een gewone standaardvoegkit zou het handwerk van het gesmede metaal namelijk niet tot zijn recht komen. Daartegenover staat dat een moderne kit wel gebruiksvriendelijker is en betere mechanische eigenschappen heeft. Vandaar dat De Nieuwe Smid in dit project opteerde voor Soudal Silirub Tradition. Deze voegen beglazingskit combineert het uitzicht van klassieke stopverf met de mechanische eigenschappen van een moderne voegkit.

➙

TOT 2 UUR BRANDWEERSTAND

1 systeem, 3 producten, snel en eenvoudig

ADVERT369

BRANDWERENDE DOORVOEREN

Soudafoam FR 2K B2 is het brandwerend aerosol schuim geschikt voor doorvoeren. Geen voorbereidingen en snel uitgehard.

Vraag naar de certificaten op info@soudal.com of voor meer info surf naar www.soudal.com

Claude Smekens, © De Nieuwe Smid

Projectreportage

BBM 87 | 34

De Silirub Tradition is makkelijk verwerkbaar en droog afmesbaar. Hij heeft een korrelige structuur, is blijvend elastisch en weerbestendig. Hij hecht zeer goed op glas en is overschilderbaar. Zowel de bouwheer, De Nieuwe Smid als Soudal hechten veel belang aan duurzaamheid. “We zijn voortrekkers op het vlak van duurzaamheid”, klinkt het bij De Nieuwe Smid. “We trachten altijd duurzame producten te ontwikkelen. Ook onze investering in een eigen lakkerij is een voorbeeld van ons constante streven naar duurzaamheid. Daarom is het feit dat deze Soudal-kit geen solventen of isocyanaten bevat een belangrijk pluspunt. Ook de goede technische support die Soudal ons biedt, maakt dat we graag met hun producten werken.”

PROJECTGEGEVENS

Moderne eigenschappen, vertrouwd uitzicht

INFO

Claude Smekens, © De Nieuwe Smid

De serre wordt niet enkel gebruikt voor het kweken van groenten en kruiden, maar fungeert tevens als een uniek decor voor wijndegustaties.

LOCATIE: Brugge ARCHITECT: De Nieuwe Smid

HOOFDAANNEMER: De Nieuwe Smid

VOEG- EN BEGLAZINGSKIT: Soudal Silirub Tradition

Meer informatie over de producten van Soudal? Stuur een mail naar bbm@soudal.com

Juridische column

Hoofdelijke aansprakelijkheid

voor onderaannemers Werkt u soms met onderaannemers? En werken uw onderaannemers op hun beurt ook met onderaannemers? Dan loopt u het risico om hoofdelijk aansprakelijk te zijn voor de loonschulden, sociale schulden en fiscale schulden van al uw (onder)onderaannemers.

Om de sociale fraude binnen de bouwsector aan te pakken, heeft de wetgever de hoofdelijke aansprakelijkheid ingevoerd. Deze zorgt ervoor dat opdrachtgevers en aannemers aansprakelijk zijn voor de loonschulden, sociale schulden en fiscale schulden van hun (onder)aannemers. Vaak wordt hierbij gesproken over de bouwsector in de enge zin, maar in wezen moet dit veel ruimer geïnterpreteerd worden. Zo goed als alle werken die uitgevoerd worden op of aan een onroerend goed kunnen in aanmerking komen: bouwen, verbouwen, herstellen, afbreken, inrichten of zelfs onderhouden.

De aansprakelijkheid beperkt zich niet tot rechtstreekse (onder)aannemers. Ze is uitgebreid naar verdere (onder)aannemers in de keten. Volgend voorbeeld kan voor verduidelijking zorgen. U bent opdrachtgever. Uw (onder)aannemer betaalt de verschuldigde RSZ-bedragen niet binnen de dertig dagen na verzending van een aangetekende ingebrekestelling. Hierdoor kan de overheid in chronologische volgorde opklimmen in de keten van medecontractanten voor de betaling van de schulden. Wanneer niemand anders in de keten overgaat tot betaling, kan u als laatste in de keten worden aangesproken. ➙

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Alle aannemers in de keten

Juridische column

Vijf tips om aansprakelijkheid te voorkomen Tip 1: Controleer op verschillende momenten of uw (onder)aannemer sociale en fiscale schulden heeft

De hoofdelijke aansprakelijkheid speelt al wanneer de (onder)aannemer sociale of fiscale schulden heeft op het ogenblik van het afsluiten van de (onder)aannemingsovereenkomst. Het is dus heel belangrijk dat u als opdrachtgever steeds controleert of uw (onder)aannemer schulden heeft. De controle moet enerzijds gebeuren vooraleer de (onder)aannemingsovereenkomst wordt afgesloten. Anderzijds moet de controle ook gebeuren bij de betaling van de facturen van de (onder)aannemer. Sociale schulden kan u controleren via de onlinedienst Inhoudingsplicht Sociale Zekerheid (http://www.socialsecurity.be). Fiscale schulden kan u controleren via de onlinedienst Inhoudingsplicht FOD FinanciĂŤn (http://www.min.fin.fgov.be). Na elke controle kan u best een gedateerd bewijs afdrukken en bijhouden.

BBM 87 |

Tip 2: Inhoudings- en doorstortingsplicht naleven

U kan zich indekken tegen de hoofdelijke aansprakelijkheid door de inhoudingsplicht na te leven. Dit is zelfs verplicht wanneer na de consultatie van de databanken van de RSZ en de fiscus is gebleken dat uw (onder)aannemer fiscale of sociale schulden heeft. Voor fiscale schulden moet u als opdrachtgever 15 procent van het te betalen bedrag inhouden (exclusief btw). Voor sociale schulden bedraagt dit 35 procent. Enkel wanneer het ingehouden bedrag wordt doorgestort aan de RSZ of de fiscus, kunnen zij u niet meer aanspreken voor die sociale of fiscale schulden. Opgelet! Wanneer de inhoudings- en doorstortingsplicht niet wordt gerespecteerd, bent u als opdrachtgever het dubbele van het inhoudingsbedrag verschuldigd. Als er al sociale schulden waren bij het aangaan van de overeenkomst, dan ligt dat bedrag nog hoger.

U kan zich indekken tegen de hoofdelijke aansprakelijkheid door de inhoudingsplicht na te leven.

Tip 3: Verklaring op eer van de (onder)aannemer

Als voorzichtige opdrachtgever kan u aan uw (onder)aannemer een schriftelijke, door beide partijen ondertekende verklaring op eer vragen. In de verklaring bevestigt de aannemer dat hij het verschuldigde loon onmiddellijk aan zijn werknemers betaalt en dat hij het ook in de toekomst zal betalen. Tip 4: Verbreking contract

Wanneer de sociale inspectie of de betrokken werknemers u laten weten dat er loonschulden zijn, kan u de samenwerking met uw (onder)aannemer verbreken. Indien u dat doet binnen de veertien dagen na de kennisgeving, zal u niet langer aansprakelijk zijn. Deze mogelijkheid tot eenzijdige verbreking moet wel opgenomen zijn in de (onder)aannemingsovereenkomst. Tip 5: Bepalingen in je contract

Als opdrachtgever kan u in de (onder) aannemingsovereenkomst enkele bedingen opnemen die het risico op hoofdelijke aansprakelijkheid kunnen beperken. Denk bij voorbeeld aan bedingen die de (onder)aannemer opleggen om altijd de inhoudingsplicht toe te passen. Mieke Vanden Poel Junior Legal Consultant, Deloitte Accountancy

Projectreportage

Ter Bleuk Oude dag in luchtige omgeving

➙

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Een veel gehoorde kritiek is dat bepaalde ziekenhuizen, grootschalige seniorenresidenties of andere ‘klassieke’ zorgomgevingen ietwat kil en afstandelijk aanvoelen. Niets van dat alles in Ter Bleuk, een complex met 52 assistentiewoningen in Bonheiden. Hoofdingrediënt van het unieke succesrecept: een overvloedige lichtinval.

Projectreportage

BBM 87 |

De architecten opteerden voor een sterke, eenvoudige typologie.

Ter Bleuk bevindt zich midden in een residentiële wijk in Bonheiden, op een spievormig terrein van 1,5 hectare dat omringd is door het nodige groen. Meer dan dertig jaar stond er op diezelfde plek een rusthuis, dat na verloop van tijd fors verouderd was en door zijn beperkte omvang niet meer rendabel bleek. “Ook de uitbreidingsmogelijkheden waren beperkt”, vertelt architecte Hilde De Ruysscher, die in begin van de jaren 90 voor het eerst gecontacteerd werd door directeur Hendrik Ghekiere. “We hebben ettelijke jaren geschipperd tussen de stringente voorschriften van het BPA en de ontwikkeling van het nieuwe concept, dat uiteindelijk gebruikt is als basis voor een nieuw ruimtelijk uitvoeringsplan voor de omgeving. We trachtten af te stappen van de stereotiepe regeltjes en hebben onze ideeën regelmatig getoetst bij een advocaat met een specialisatie in ruimtelijke ordening. Zo zijn we erin geslaagd om het roer

Het centrale dienstenpaviljoen biedt onder meer plaats aan een gezellig café met verschillende zithoeken.

volledig om te gooien. Ter Bleuk is het enige woonzorgproject in de ruime omgeving dat louter assistentiewoningen aanbiedt.”

Sterke, eenvoudige typologie Het complex omvat vier losstaande woonpaviljoenen, die gegroepeerd zijn rond een transparant dienstenvolume met een verpleegpost, een dokterskabinet, een café met terras en een ondergronds restaurant met een beschutte buitenruimte. De blokken zijn enkel onder het maaiveld met elkaar verbonden, zodat de zichten op het groene binnengebied en het achterliggende bos gevrijwaard blijven. Tussen de paviljoenen in bevinden zich enkele technische lokalen, een polyvalente ruimte, een wellnesskwartier met sauna en jacuzzi, een kine- en fitnessruimte en een kapsalon. De architecten opteerden voor een sterke, eenvoudige typologie. De gevelbekleding van de

Dankzij de riante natuurlijke lichtinval voelen de gangen aan als een publieke passage met een menselijke dimensie.

woonpaviljoenen – een mix van lichtgrijs metselwerk en een volkernbeplating met een roodbruine houtprint – is tegelijk dynamisch en sereen. “Bovendien is hun tweelaagse dimensionering piekfijn afgestemd op de omringende gebouwen, waardoor de woonblokken zich profileren als luxueuze villa’s op menselijke schaal”, verduidelijkt Hilde De Ruysscher. “Het ontwerp is uitgewerkt in nauwe samenwerking met Elisabeth Elegeert. We hebben alles mee mogen bedenken en bepalen, tot het gemeenschappelijk meubilair en de buitenaanleg toe.”

De assistentiewoningen zijn in functie van hun grootte en ligging onderverdeeld in verschillende types. Ze zijn stuk voor stuk uitgerust met een praktische kookhoek, een living, diverse opbergmeubels, een slaapkamer met ingebouwde kleerkast en een aanpalende badkamer met wc en inloopdouche. Elke flat beschikt tevens over grote raampartijen en een private buitenomgeving in de vorm van een terras. In de grotere wooneenheden bevindt zich naast de slaapkamer nog een bijkomend vertrek, dat kan fungeren als logeerruimte of bureau. Opvallend is dat de ruimtes niet van elkaar gescheiden worden door deuren, maar door houten schuifpanelen. Zo is het mogelijk om binnen het open plan van de flats toch de nodige privacy te creëren. Zowel de kasten als de schuifpanelen bestaan uit donkerbruine bamboe, wat een warm effect creëert. “We hebben er alles aan gedaan om het normale leven van de bewoners zo min mogelijk te verstoren en de overgang naar een assistentiewoning verteerbaar te maken. Ze kunnen er perfect zelfstandig leven, maar hebben tegelijk toegang tot permanente zorgondersteuning en service op maat. Bovendien vormen de gemeenschappelijke ruimtes voor iedereen een enorme meerwaarde”, weet De Ruysscher. ➙

BBM 87 |

Open plan

Projectreportage

BBM 87 | 40

Niet enkel de wooneenheden, maar ook de gemeenschappelijke ruimtes en de circulatievoorzieningen hebben een uitermate licht en luchtig karakter. Dankzij de riante natuurlijke lichtinval voelen de gangen aan als een publieke passage, die aan weerszijden uitmondt in een gezellige zithoek met een weids uitzicht. Een lichtstraat over de volledige lengte van de gang zorgt ervoor dat de bewoners zich onder een open hemel wanen. “We hebben bewust geopteerd voor een modulaire lichtstraat van VELUX in plaats van voor een opsomming van koepeltjes”, legt De Ruysscher uit. “We wilden de blik naar buiten ‘ervaarbaar’ maken: je ziet de wolken passeren, de regen vallen, de

sterren fonkelen,... Het is bovendien een vernuftig systeem dat de weersomstandigheden registreert en dat de dakramen automatisch opent of sluit via een regelsensor – open bij warme temperaturen, dicht bij regenweer of sterke wind. De glaselementen zijn onder een lichte helling geplaatst, waardoor ze als het ware zelfreinigend zijn. VELUX heeft ons uitstekend ondersteund via een prima voorbereiding (maatvoering lichtstraat) en een nauwkeurige werfopvolging (intensief overleg met stabiliteitsingenieur, elektricien, dakdichter,...). Het illustreert in welke positieve, constructieve sfeer de realisatie van Ter Bleuk verlopen is.”

• LOCATIE: Bonheiden • BOUWHEER: Hendrik Ghekiere – Ter Bleuk nv

• ARCHITECTEN: Architectenbureau Hilde De Ruysscher en Kennes-Elegeert architectuur & design • STUDIEBUREAU: DWE

• HOOFDAANNEMER: Willemen

• MODULAIRE LICHTSTAAT: VELUX

INFO

Unieke lichtstraat

PROJECTGEGEVENS

De architecten wilden de blik naar buiten ‘ervaarbaar’ maken. Dankzij de modulaire lichtstraat van VELUX zie je de wolken passeren, de regen vallen, de sterren fonkelen,...

Meer informatie over de producten van VELUX? Stuur een mail naar bbm@velux.com

De renovatie van het Europese gebouwenbestand dringt zich op. Want in 2050 zullen 90% van de nu bestaande woningen nog steeds in gebruik zijn. Het RenovActive concept: maar vernieuwend, gericht om · Eenvoudig bestaande huizen te transformeren naar

· ·

gezonde en duurzame plekken om te wonen Technisch en financieel toegankelijke verbouwing Reproduceerbaar: een renovatieconcept, op grote schaal toepasbaar in ons huidige vastgoed

Interesse? Ontdek het volledige project of vraag een bezoek aan op

renovactive.velux.be

RenovActive Active House | Betaalbaar | Reproduceerbaar In partnership with :

Projecten om naar uit te kijken

INFO

Welke architecturale parels verrijzen de komende jaren in het Belgische landschap? Esthetische hoogstandjes, duurzame krachttoeren of ingenieuze constructies: een overzicht

ARCHITECT: M2 ARCHITECTEN

ARCHITECT: Crepain Binst Architecture STUDIE + STABILITEIT: ELD Partnership

Parkwijk Groeningen

De Persgroep Publishing verhuist medio 2019 van zijn huidig hoofdkwartier in het VlaamsBrabantse Kobbegem naar hartje Antwerpen. De raad van bestuur van AG VESPA, het vastgoedbedrijf van de stad, heeft de mediagroep een groot bouwblok aan het Kievitplein toegewezen. Het ontwerp met vier daktuinen is van de hand van Crepain Binst Architecture en omvat onder meer een grote transparante sokkel die vormelijk inspeelt op de historische spoorwegbedding.

In het kader van het Groeningenproject wordt langs de E19 in Kontich werk gemaakt van de allereerste woonwal in ons land, een vernieuwend woonconcept dat komt overwaaien uit Nederland. Het Masterplan Parkwijk Groeningen van STRAMIEN gaat uit van geluidswalwoningen parallel met de autosnelweg. "Dit zorgt niet enkel voor een aangename en gezonde leefomgeving in de nieuwe wijk, maar verbetert bovendien de omgevingskwaliteit in de omliggende wijken", klinkt het bij het bureau.

HQ Persgroep Publishing

INFO

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

INFO

Montevideo Na jaren van onzekerheid en leegstand is er nu een definitieve invulling voor de beschermde Montevideo-site op het Eilandje. M2 ARCHITECTEN tekende een echte blikvanger die in het oog springt als je Antwerpen via het noorden binnenrijdt. De nieuwbouw bevat retail, horeca, kantoren en circa dertig woningen met zicht op het Limaplein. Daarnaast komt er ook een grote luifel met een semipublieke ruimte.

ARCHITECT: STRAMIEN

INFO

Hoteltoren Waver

ARCHITECT: 3XN, BEE architect

Confluence

INFO

In december 2016 werd BEE architect verkozen tot laureaat van een internationale ontwerpwedstrijd, georganiseerd door de stad Namen in het kader van de heraanleg van Le Grognon. In samenwerking met de Deense architecten 3XN en de Belgische landschapsdeskundige JNC stelt het bureau een nieuw, golvend landschap voor. Dit met het oog op de revitalisatie van deze strategische site ten voordele van de Namenaars, die, als alles goed gaat, in 2020 van de nieuwe omgeving kunnen genieten.

ARCHITECT: ARTE POLIS

INFO

Op de site van de voormalige azijnfabriek l’Etoile in Bierges verrijst binnenkort een viersterrenhotel met een hoogte van 120 meter. Het zal 204 kamers en 24 appartementen tellen. Het ontwerp van ARTE POLIS is goed voor een record: het wordt het hoogste gebouw in Waals-Brabant en moet symbool staan voor de vernieuwing van Waver.

ARCHITECT: R2D2 Architecture

Op de BBM-website vindt u een uitgebreide versie van dit magazine: meer projectreportages, meer productinformatie, de volledige interviews… Surf naar www.belgianbuilding.be

BBM 87 |

Op de Vandergoten-site in de Emile Bockstaellaan in Laken komen 56 woningen voor gezinnen met een middeninkomen, naar een ontwerp van R2D2 Architecture. Citydev.brussels gunde de opdracht aan Eiffage Development. Het project omvat de constructie van een woongebouw met 56 geconventioneerde appartementen. Het telt vier appartementen met één slaapkamer, 28 met twee slaapkamers, 22 met drie slaapkamers en twee met vier slaapkamers.

BBM ONLINE

Woningen voor de Vandergoten-site

Projectreportage

Dienst voor het Eerste BREEAM Outstanding-gebouw

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

De nieuwbouw van het Rode Kruis in Mechelen zorgt voor de centralisering van de Dienst voor het Bloed, die tot voor kort verdeeld was over een aantal ziekenhuizen. Het is het eerste gebouw in BelgiĂŤ dat zowel voor Design als Post Construction het BREEAM Outstandingcertificaat verkreeg. Het schrijnwerk van Reynaers Aluminium droeg bij tot dit unieke resultaat.

Bloed De Dienst voor het Bloed van Rode Kruis Vlaanderen staat in voor de inzameling, controle, verwerking en distributie van bloed, plasma en bloedplaatjes. Sinds 2015 is deze dienst gecentraliseerd in het Sangocomplex op de Raghenosite in Mechelen, naast de bestaande gebouwen waarin Rode Kruis Vlaanderen al actief was. POLO Architects stond in voor het ontwerp.

De activiteiten zijn verdeeld over verschillende bouwlagen. Overspanningen van ruim 20 meter en verdiepingshoogtes van circa 4 meter geven het geheel een zeer open uitstraling. Ondanks deze transparantie worden de vrijwilligers die bloed komen geven toch in een zeer huiselijke sfeer ontvangen. Dat was een van de prioriteiten van bouwheer Sustainable Development Mechelen, dat voor dit project nauw samenwerkte met Bopro. “Rode Kruis Vlaanderen stelde energiezuinigheid en het gebruik van duurzame materialen voorop”, zegt Sofie Lambert van POLO Architects. “Zo waren de eisen op het vlak van EPB en BREEAM zeer ambitieus: een ISO 14001-certificering, een Uwaarde van 0,6 en een maximale luchtwissel van 1 per uur.” Met resultaat, want het werd het eerste BREEAM Outstanding-gebouw in België. De BREEAM-score wordt uitgedrukt in sterren en bestaat uit deelscores met een eigen wegingscoëfficiënt: management, gezondheid, energie, transport, water, materialen, afval, landgebruik en ecologie, vervuiling. Een gebouw krijgt het label Outstanding, en dus vijf sterren, als het voor al deze categorieën een gemiddelde van minstens 85 procent behaalt. ➙

BBM 87 |

Duurzaamheid en huiselijkheid

Projectreportage

EPB en duurzaamheid op alle mogelijke vlakken waren belangrijke uitdagingen. Het buitenschrijnwerk speelde een belangrijke rol bij het behalen van het BREEAM Outstanding-label.

Ramen dragen bij tot klimaatbeheersing Bij het behalen van deze uitstekende score speelde het buitenschrijnwerk uiteraard een belangrijke rol. Hiervoor ging men ten rade bij Reynaers Aluminium. De ramen en deuren, van het type Concept System 104, zijn specifiek ontwikkeld in functie van een hoger comfort en een lager energieverbruik. Het systeem is geschikt voor passiefhuizen. De hoge warmteweerstand, de drievoudige beglazing, de duurzaamheid van het materiaal en de gesloten recycleketen maken het mogelijk om te voldoen aan de doelen voor klimaatbeheersing die door de overheden worden opgelegd.

BBM 87 |

Sheddaken

Het dak van het gelijkvloerse deel naast de toren is opgevat als een sheddak. Dat is door zijn vorm een knipoog naar de archetypische vorm van een klassieke fabriek. Het sheddak werd uitgewerkt met het aluminium gevelsysteem Reynaers CW50. Enerzijds uit esthetische overwegingen, omdat het veel mogelijkheden biedt op het vlak van binnen- en buitenafwerking. Een ander belangrijk argument is dat de waterhuishouding in het systeem ervoor zorgt dat zowel verticale als hellende constructies volledig wind- en waterdicht zijn. â&#x17E;&#x2122;

IMAGINEâ&#x20AC;Ś Ramen, deuren en glasgevels van Reynaers Aluminium in al uw ontwerpen.

Fotograaf: Philippe Van Gelooven - Architect: Jaspers-Eyers

NIEUW inspiratieplatform op reynaers.be

Uw ontwerp verdient extra aandacht. De raam- en deurprofielen van Reynaers Aluminium vullen perfect uw plannen aan met esthetische en functionele oplossingen, waar u trots op kan zijn. Creatief passen ze door hun veelzijdigheid bij elk ontwerp: modern of klassiek, nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog jaren extra woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede isolatie en het duurzame materiaal.

Info & inspiratie op reynaers.be

Projectreportage

Het aluminium gevelsysteem Reynaers CW 50 garandeert een volledige wind- en waterdichtheid voor zowel verticale als hellende constructies.

PROJECTGEGEVENS

De gevel van de toren is een Curtain Wall 60-gordijngevel (CW60) van Reynaers Aluminium. Met dit systeem beoogde men een combinatie van esthetisch design, een optimale stabiliteit en een hoge thermische isolatie. De geïsoleerde profielen van het skelet behalen Uf-waarden tussen 0.56 en 1.1 W/m²K. Ook de inkomzone en de patio’s van de toren zijn uitgevoerd met het CW60-vliesgevelsysteem. Dit systeem, met een aanzichtbreedte van 60 millimeter, is zeer geschikt voor het maken van grote overspanningen. In dit project lopen die op tot wel 20 meter. Daarnaast voldoet het systeem aan alle eisen met betrekking tot waterdichtheid, luchtdoorlatendheid en thermische isolatie. De patio’s kunnen geopend worden met behulp van aluminium schuiframen. Ook daarbij waren de strenge eisen rond thermische isolatie een uitdaging. Het Concept Patio 155-systeem maakt het mogelijk om grote transparante en stabiele schuiframen met een vleugelgewicht tot 250 kg te maken. De toegepaste isolatoren zijn glasvezelversterkte polyamidestrippen met een hoge isolatiewaarde. De profielen zijn gelakt in bicolor omdat de binnen- en de buitenzijde een verschillende kleur moesten hebben. Daarnaast zijn ook veiligheid en bedieningsgemak pluspunten die zeker meespeelden bij de keuze voor dit systeem.

De patio’s kunnen geopend worden met behulp van aluminium schuiframen. Ook daarbij waren de strenge eisen rond thermische isolatie een uitdaging.

• LOCATIE: Mechelen • BOUWHEER: Sustainable Development Mechelen i.s.m. Bopro • ARCHITECT: POLO Architects

• STUDIEBUREAU: VK Architects & Engineers

• AANNEMER: ATRO Bouw • SCHRIJNWERK: Reynaers Aluminium raam- en gevelsystemen: CS104, CS86-HI, CW50-HI, CW60-HI, CP155-LS-HI

INFO

BBM 87 |

Gordijngevel toren

Meer informatie over de producten van Reynaers Aluminium? Stuur een mail naar bbm@reynaers.com

Hamvraag

De vraag

In elk nummer van BBM leggen we een actuele, bouwgerelateerde vraag voor aan vier bouwkundeprofessionals.

Zonder instap in BIM zet je jezelf als bedrijf buiten de markt.

Door de betere afspraken en de snelle uitwisseling van informatie verkleint de foutenmarge.

Ben Vervoort BIM-coördinator STABO

BIM is de toekomst. Het wordt dé manier van werken in de bouwwereld, een evolutie waar wij zeer positief tegenover staan. Omdat BIM momenteel nog in zijn kinderschoenen staat, moet er echter nog een leerproces doorlopen worden om het voor ons als studiebureau rendabel te maken en de meerwaarde ten volle te benutten. Al vanaf een vroeg stadium wordt er op een gedetailleerd niveau informatie in de plannen verwerkt. Enerzijds betekent dit dat de werkbelasting voor het studiebureau vergroot, maar anderzijds houdt dit ook in dat er minder sprake is van dubbel werk. Bovendien verkleint de foutenmarge door de betere afspraken en de snelle uitwisseling van informatie. Vooral bij het werken in bouwteams zal BIM het bouwproces vlotter laten verlopen, maar in de huidige aanbestedingscultuur zal dat minder eenvoudig zijn. Omdat iedereen de voordelen en logica van BIM begint in te zien, zal BIM volgens ons de standaard worden.

➙

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Onze voornaamste drijfveren om met BIM-software te starten waren een verhoogde tekenefficiëntie en een verminderde kost ten gevolge van tekenfouten. Deze redenen waren de enige die je aan een boekhouder kon uitleggen. Maar een nog veel belangrijkere reden is: zonder instap in BIM zet je jezelf als bedrijf buiten de markt. Dat er David Dupont door deze overstap heel wat Engineering Manager problemen ontstaan, is onvermijCRH Structural delijk. Zo zijn er op maat geschreConcrete Belgium ven programma’s die vervangen moeten worden door minder efficiënte BIM-software. En tekenaars die vroeger konden toveren in AutoCAD, hebben nu moeite om bij te benen. Hebben we er dan helemaal geen baat bij? Natuurlijk wel, maar de meeste grote voordelen komen pas tot uiting wanneer interne bedrijfsprocessen en externe samenwerkingsprotocols worden aangepast aan de nieuwe mogelijkheden die BIM biedt. En laat dat nu net een erg traag proces zijn. Traag maar noodzakelijk. Toen de eerste postduif vervangen werd door een telegraaflijn, zullen er ook mensen geweest zijn die zich afvroegen hoeveel duiven ze hadden kunnen kopen voor de kost van één telegraaflijn.

Hoe staat u tegenover BIM?

Hamvraag

Voor een multidisciplinair ontwerpbureau als ABT België speelt BIM een belangrijke rol doorheen de gehele levensloop van een project, vanaf het initiële idee tot in de operationele fase. Momenteel ligt het zwaartepunt op het ontwerpen en het voorbereiden van het werkelijke bouwen. ABT België is onderdeel van de Oosterhoff Group (ABT bv, Luning, ABTWassenaar, IBD) en combineert verschillende bouwdisciplines in het ontwerpproces. Binnen de Oosterhoff Group worden dezelfde afspraken en BIM-tools gebruikt, waardoor informatie voor elke stakeholder breder en kwalitatiever beschikbaar wordt. Vaak werken de verschillende ontwerpdisciplines integraal in één virtueel model. Hierdoor wordt er conflictvrij gemodelleerd en hoeven er naderhand geen gemodelleerde conflicten te worden opgelost. Wanneer we samenwerken met externe bouwpartners, worden er duidelijke afspraken gemaakt over hoe informatie wordt gedeeld en hoe er grondig kan worden samengewerkt met respect voor ieders belangen in het bouwproces.

Rudy de Smedt BIM-adviseur ABT België

Informatie wordt voor elke stakeholder breder en kwalitatiever beschikbaar.

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

Dave de Busschere

Architectzaakvoerder De Busschere + Wolfs architecten

In 2005 hebben wij ons bureau in vraag gesteld en zijn we tot volgende conclusie gekomen: “Waar zijn wij eigenlijk mee bezig? Ze rijden op Mars met robotwagentjes en wij houden ons hier nog steeds bezig met veredeld tekentafelwerk (2D-CAD)?!” In onze zoektocht naar een antwoord hebben we geëxperimenteerd met 3D-modellen, met de bedoeling om de voor- en nadelen ervan te achterhalen. In 2007 zijn we dan voor 100 procent overgeschakeld op BIM-software. In de omschakelingsfase zal het tijdelijke productiviteitsverlies voor de meeste bureaus het grootste bezwaar zijn. Maar de voordelen achteraf geven zeer veel voldoening, vooral de reductie van de foutenlast dankzij de overeenstemming van gevels, plannen en snedes. Bovendien is het zeer eenvoudig om allerhande tabellen, vlekkenplannen, enzovoort te genereren. In kleine projecten is BIM echter overkill en heeft het enkel als voordeel dat ontwerpbureaus intern beschikken over een 3D-model.

In kleine projecten is BIM overkill.

IMPERBEL 02 334 87 00 | bbm@derbigum.com www.derbigum.be

GYPROC

BBM ONLINE

Colofon

Meer bouwnieuws op

www.belgianbuilding.be

VELUX BELGIUM

Wil je nog meer weten over het reilen en zeilen in de Belgische bouwsector? Surf dan naar de website van BBM, het digitaal verlengstuk van dit vernieuwde magazine. Alle teksten uit het magazine vind je hier terug, vaak nog met extra fotomateriaal. Maar je kan er ook nog veel andere artikels lezen die specifiek gemaakt werden voor de website en de digitale nieuwsbrieven. Op de website kan je je gratis aanmelden voor de digitale nieuwsbrief die we vier keer per jaar zullen versturen.

010 42 09 09 | bbm@velux.be www.velux.be | pro.velux.be

www.belgianbuilding.be

+32 (0)3 360 22 11 | bbm@gyproc.be www.gyproc.be

KORAMIC 056 24 96 38 | bbm@koramic.com www.koramic.com

ETERNIT 0800 14 144 | bbm@eternit.be www.eternit.be

SOUDAL 014 42 42 31 | bbm@soudal.com www.soudal.com

ISOVER 03 360 23 50 | bbm@isover.be www.isover.be

WIENERBERGER TERCA - DESIMPEL - POROTHERM 056 24 96 38 | bbm@wienerberger.com www.wienerberger.be

REYNAERS ALUMINIUM 015 30 88 10 | bbm@reynaers.be www.reynaers.be

SAINT-GOBAIN BUILDING GLASS Verantwoordelijke uitgever Els Trio Bergensesteenweg 32 1651 Lot

Redactie en vertaling www.palindroom.be

Lay-out, prepress en druk www.roularta.be

Oplage 35.000 exemplaren

BBM 87 | www.belgianbuilding.be

02 556 37 10 | bbm@saint-gobain-glass.com www.saint-gobain-glass.com | www.glaskeuze.be

• ONTWERPEND & UITVOEREND ARCHITECT: Synergy International en L’Escaut

BBM IS EEN INITIATIEF VAN DERBIGUM - ETERNIT - GYPROC - ISOVER - KORAMIC - REYNAERS ALUMINIUM - SAINT-GOBAIN BUILDING GLASS - SOUDAL - VELUX - WIENERBERGER