Η αυτοκτονία του δειλού ιάκωβου by Panos Tserolas

ΠΑΝΟ΢ Σ΢ΕΡΟΛΑ΢

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΛΟΥ

ΙΑΚΩΒΟΥ

Επίρριψον επί τον Κύριον το φορτίον σου, και αυτός θέλει σε ανακουφίσει· δεν θέλει ποτέ συγχωρήσει να σαλευθή ο δίκαιος. (Ψαλμοὶ 55:22)

Il n'y a qu'un problème philosophique vraiment sérieux : c'est le suicide (Alber Camus)

Μπορείς να διαλέξεις ποιον τ όπο θα ονομάσεις πατρίδα. Μπορείς να διαλέξεις θεό και θρησκεία. Μπορείς ακόμα και να διαλέξεις τ ο θάνατ ό σου. Αλλά δεν μπ ορεί ς να δι αλέξει ς τ ην οι κ ογένει ά σου.

Σύνοψη Η Ελλάδα της κρίσης. Η Ελλάδα των κινημάτων. Η Ελλάδα της μελαγχολίας. Η Ελλάδα της τραγωδίας. Η Ελλάδα της ελπίδας. Η Ελλάδα του ξεριζωμού. Η Ελλάδα μετά από όλα αυτά. Ιστορίες παράλληλες και ιστορίες ταυτόχρονες, ιστορίες αντικρουόμενες και ιστορίες αλληλοσυμπληρούμενες. Ιστορίες αυτοτελείς και ιστορίες σε θολά μίγματα που δεν ξεχωρίζουν η μια από την άλλη. Άλλες στην πρώτη γραμμή, άλλες σε απόσταση. Ο μικρότερος αδερφός επιστρέφει μετά από καιρό στην πατρίδα που εγκατέλειψε, με αφορμή έναν ετοιμοθάνατο σκύλο, για να βρει τελικά έναν έρωτα που ποτέ δεν πέθανε, μια οικογένεια ολότελα διαφορετική αλλά και ολότελα ίδια όπως την άφησε, ένα τόπο γνώριμο και ταυτόχρονα ξένο. Ο Ιάκωβος θα αυτοκτονήσει απρόσμενα, αναπάντεχα, χωρίς προφανή αιτία και χωρίς κανένα γράμμα αιτιολόγησης. Συγγενείς και φίλοι θα αναζητήσουν απαντήσεις, αρνούμενοι να παραδοθούν στο αναπάντητο και αναίτιο της απώλειας. Όσο αργεί όμως η λύτρωση αυτή, όλα τα σκονισμένα φιτίλια θα αναφλεχτούν ταυτόχρονα. Και να, επιπλέουμε όλοι μαζί σαν ζαρωμένοι φελλοί στα όξινα γαστρικά υγρά του στομαχιού του ίδιου κήτους, και καλούμαστε να επιλέξουμε αν θα συμφιλιωθούμε με αυτό, αν θα το αποδεχτούμε αυτό και θα περιμένουμε στωικά, συνηθίζοντας τις σκιές μας, να μας φτύσει σε κάποια ακτή για να μας επιστρέψει στην Αλήθεια μας, στο θεό του καθενός μας και την Αποστολή του. Ή εναλλακτικά, να βρούμε το δρόμο μας μόνοι μας προς τα έξω, ακόμα και αν αυτό σημαίνει να πατήσουμε στα σκατά ενός ατελείωτου εντέρου, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι μόλις βγούμε μπορεί η στεριά να απέχει και μπορεί ο ανοιχτός ωκεανός να είναι πολύ πιο επικίνδυνος από τα οξέα της χώνεψης που μας σιγοτρώνε και μας γερνάνε. 5

1 Θαη θάπσο έηζη, πέξαζε πνιχ θαηξφο πνπ δελ βξήθα ηελ παξακηθξή αθνξκή λα ζθεθηψ λα γπξίζσ, θαη ηειηθά ην κφλν πνπ ρξεηαδφηαλ ήηαλ έλαο εηνηκνζάλαηνο ζθχινο. Κπνξεί βέβαηα λα πήγαηλα γπξεχνληαο γηα κηα αθνξκή, έηζη πάλε απηά. Άιισζηε, είρα λα δσ ηνλ Σνληξφ πάλσ απφ νρηψ ρξφληα, αλ κε ξψηαγεο κηα κέξα πξηλ ζα ζθεθηφκνπλ φηη κάιινλ έρεη πεζάλεη ήδε, θαηά πάζα πηζαλφηεηα ζα είρε θξάμεη ηηο αξηεξίεο απφ ηελ βνπιηκία ηνπ. Δίρα φκσο πεξάζεη πάιη πνιιέο εκέξεο θνηηψληαο απφ ην παξάζπξφ κνπ ην ρεηκψλα πνπ εξρφηαλ μαλά, θνηηάδνληαο ην ξνιφη γηα λα δσ ηελ κέξα λα κηθξαίλεη, πεξηκέλνληαο θάηη ζπνπδαίν λα ζπκβεί πνπ ήμεξα φηη δελ ζα ζπκβεί αιιά ζα κπνξνχζα θάιιηζηα λα ην θαληαζηψλνκαη θαη λα ην δσ ζε κηα παξαιιειία, εγψ πνπ θνηηάσ απφ ην παξάζπξν θαη εγψ πνπ κε θνηηάσ λα θνηηάσ απφ ην παξάζπξν. Ζ έκπλεπζε είλαη λα κπνξείο λα παίδεηο παξάιιεια ηε θαληαζίσζε θαη ηελ δσή ζνπ, ε επηθνίηεζε είλαη λα κπνξείο λα θξίλεηο πνπ θάλεηο ηνπο ιηγφηεξνπο ζπκβηβαζκνχο. Ρν κήλπκά ηεο κε βξήθε ζε απηήλ ηελ παζεηηθή αλακνλή, κε κπαληαξηζκέλε ηελ κχηε, ηζηξφηα ζηα δπγσκαηηθά θαη ζπκβνπιή απφ ηνλ γηαηξφ λα κείλσ κέζα γηα δπν ηξεηο κέξεο. Ρν κήλπκά ηεο, απνζηαζηνπνηεκέλν ζαλ λα ήκνπλ παξαιήπηεο ζε καδηθή ιίζηα απνζηνιήο, έγξαθε ζην ηέινο: Αλ είζαη ζηα κέξε καο, πέξλα λα ηνλ δεηο αλ ζεο. Ν θηελίαηξνο ζα έξζεη ην Πάββαην ην πξσί. Ρελ ζθέθηεθα λα ην παιεχεη αξθεηή ψξα ην κήλπκα, λα ην ζπληάμεη κε αθξίβεηα θαη λα ην απνρξσκαηίζεη ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν. Ακέζσο κεηά φκσο ζθέθηεθα φηη είλαη Ξέκπηε, παξάηεζα ην παξάζπξν φπνπ ηίπνηα ζπνπδαίν δελ γηλφηαλ θαη ακέζσο ζεθψζεθα λα θηηάμσ κηα πξφρεηξε βαιίηζα θαη γηα θάπνηεο ψξεο ήκνπλ εγψ κε ηελ δαιάδα κνπ θαη ηελ αδπλακία κνπ λα θξίλσ κε ηη λα γεκίζσ ηελ βαιίηζα. Κεηά ήκνπλ εγψ, ε δαιάδα κνπ, ε βαιίηζα κνπ θαη ε θαλεξά αγρσκέλε Άιηληα ζην ηειέθσλν, πνπ κνπ δεηνχζε λα θαζπζηεξήζσ έζησ δπν κέξεο γηα λα γπξίζεη απφ ηελ έθζεζή ηεο ζηε Βνπδαπέζηε. Κεηά κνπ αληηπξφηεηλε λα βξεη αεξνπιάλν γηα Αζήλα. Αξλήζεθα επγεληθά θαη ηα δπν θαη ηελ δηαβεβαίσζα φηη ηελ Γεπηέξα ζα ήκνπλ πίζσ. Κέζα κνπ ζθεθηφκνπλ φηη ζα κπνξνχζα λα γπξίζσ θαη ηελ Θπξηαθή. Ρειηθά ιίγν πξηλ θχγσ 6

ηειεθψλεζα ζηελ αδεξθή κνπ θαη ηεο είπα λα κε πεξηκέλεη ηελ Ξαξαζθεπή ην κεζεκέξη. Πε θακία δελ είπα γηα ηνλ Σνληξφ. Θαη ζηηο δπν είπα φηη έλησζα κηα παξφξκεζε λα θαηέβσ γηα έλα ζαββαηνθχξηαθν. Λα θαζαξίζσ ην κπαιφ κνπ, λα βξσ ιίγν έκπλεπζε. Δίκαη αλαγθαζκέλνο λα δσ απφ ηελ έκπλεπζή κνπ. Θαηέιεμα λα ηελ μεδνπκίδσ γηα λα κνπ δίλεη ιεθηά. Δχινγα, φηαλ ην παξαθάλσ απηή έρεη ηελ ζπλήζεηα λα κνπ γπξίδεη ηελ πιάηε θαη λα εθαξκφδεη εκπάξγθν ζην θξεβάηη καο, πνιιέο θνξέο γηα αξθεηφ θαηξφ. Γελ ζα έπξεπε βέβαηα λα παξαπνληέκαη γηα απηφ, ίζσο κνπ αμίδεη πνιχ ρεηξφηεξε αληηκεηψπηζε απφ ην επνρηθφ ηεο εκπάξγθν. Αλ ε έκπλεπζή κνπ ήηαλ ρεηξαθεηεκέλε θαη αλεμάξηεηε, ζα έπξεπε ήδε λα κε έρεη εγθαηαιείςεη γηα θάπνηνλ λεαξφ κπνέκ πνηεηή θαη λα ηαμηδεχνπλ καδί ηελ Δπξψπε αλαδεηψληαο ηελ ζπγθίλεζε ζε θάζε ηη πνπ αληηκάρεηαη ηελ ζηαζηκφηεηα. ΋πσο φηαλ κε γλψξηζε θαη κε εξσηεχηεθε. Ή λα έρεη αγθαιηάζεη θάπνηνλ αλήζπρν έθεβν, θηιψληαο ζηνξγηθά ην κέησπφ ηνπ φηαλ έξρεηαη ν ππξεηφο θαη ε έμαςε ηεο δεκηνπξγίαο. ΋πσο φηαλ κε πηνζέηεζε θαη κε κεγάισζε ζηελ Αζήλα. Κεηέξα, εξσκέλε, θίιε, κηα γπλαίθα ππφ ηελ θαιινθξαηηθή κνπ κπφηα, καζεκέλε λα είλαη πξφζπκε θαη βνιηθή. Θάζε θνξά πνπ κνπ δίλεη απηφ πνπ ρξεηάδνκαη ληψζσ ηελ εμνπζία κνπ πάλσ ηεο, ληψζσ ηελ ηαπεηλφηεηά ηεο θαη ηελ ιππάκαη, θάζε θνξά πνπ απνκαθξχλεηαη ληψζσ ηελ κηθξή ηεο επαλάζηαζε θαη ηελ εξσηεχνκαη θαη ηελ αλαδεηψ μαλά. Έηζη πάλε απηά. Μέξσ φηη κηα κέξα, ζα κνπ δεηήζεη νξηζηηθφ θαη ακεηάθιεην δηαδχγην, δελ ππάξρεη γπξηζκφο ζε απηφ. Δγψ ζα ηελ μεδνπκίδσ θαη ζα ηελ μεδνπκίδσ, κέρξη πνπ δελ ζα έρεη ηίπνηα άιιν λα κνπ δψζεη, κέρξη πνπ ζα ξνπθάσ ιαίκαξγα ηα θνπθνχηζηα ηεο γηα κηα ηειεπηαία ζηαγφλα απφ ηνπο ιαρηαξηζηνχο ρπκνχο ηεο. Ρφηε είλαη πνπ ζα θχγεη, γηαηί δελ ζα αληέρεη λα κελ κπνξεί λα κνπ δψζεη απηφ πνπ ρξεηάδνκαη, δελ ζα αληέρεη λα κελ είλαη εθεί γηα κέλα. Κπνξεί ηφηε λα ρξεηαζηεί λα θχγσ θαη εγψ, κνπ θαληάδεη πνιχ ινγηθφ θαη θπζηνινγηθφ φηαλ ην ζθέθηνκαη, κνπ θαληάδεη ηίκην, επγελέο, αλζξψπηλν. Έηζη πάλε απηά. Γελ είκαζηε ηίπνηα άιιν πέξα απφ απηφ πνπ είκαζηε- φηαλ απηφ πάςεη δελ είκαζηε παξά αλάκεζα ζηνπο δπν ζαλάηνπο καο, κε ηνλ πξψην, ηνλ νπζηαζηηθφ, λα έρεη ήδε επέιζεη. Αιιά ν ηππηθφο ζάλαηνο, φζν θαη αλ θνβίδεη δελ παχεη πνηέ λα είλαη αβάζηαρηα ηππηθφο, 7

αβάζηαρηα βηνινγηθφο, αλππφθνξα ζηεγλφο λνεκάησλ. Ν νπζηαζηηθφο σζηφζν, απηφο πνπ θαλέλαο δελ θνβάηαη θαη φινη βηψλνπλ, απηφο είλαη πνπ ζα έπξεπε λα θηλεί ηα λήκαηα ηνπ θφβνπ, ηα λήκαηά καο, λα εμνπζηάδεη ηελ ππμίδα ηνπ κηθξνχ καο πεξάζκαηνο ζε απηφ ην ππέξνρν παξάινγν ηεο χπαξμεο. Αιιά εκείο θξαπγάδνπκε κε πζηεξία θαη εμνξθίδνπκε ηνλ κφλν ζάλαην πνπ δελ κπνξνχκε πνηέ λα απνθχγνπκε. Θαη έηζη δελ απνθεχγνπκε θαλέλαλ απφ ηνπο δπν. Δγψ είκαη απηφ πνπ είκαη, θαη απηφ πνπ είκαη δελ είλαη παξά ε έκπλεπζή κνπ. Δθπαίδεπζα ην ζψκα κνπ λα ηελ κεηαθξάδεη, λα ηεο δίλεη δίαπιν έθθξαζεο κε ηνπο αλζξψπνπο, ην έθαλα εξγαιείν, έθαλα ηα ρέξηα κνπ εξγαιείν, έθαλα ηα δάρηπιά κνπ ην πξνζσπηθφ κνπ Τάξη ηεο Βαβέι θαη ηα έθαλα δηθά ηεο, φπσο αθξηβψο εθείλε είλαη δηθή κνπ. Σσξίο απηήλ, ηα ρέξηα κνπ είλαη άρξεζηα, ρσξίο απηήλ είλαη δπν αληηηαθηνί αληίρεηξεο γηα λα κνπ ζπκίδνπλ ηελ θπξηαξρία κνπ ζηνλ έκβην θφζκν θαη ηίπνηα άιιν, φπσο ζα ήηαλ έλα ζθνπξηαζκέλν ζηέκκα γηα έλαλ πξψελ βαζηιηά, γηα έλαλ πξψελ βαζηιηά πνπ έρεη πάςεη πιένλ λα θνηηάεη απφ ην παξάζπξν θαη θνηηάεη πιένλ κφλν ην ζηέκκα ηνπ, θαη φια φζα είλαη βξίζθνληαη ζην ρζεο θαη ζε έλα αδηάθνπν ζήκεξα. Πήκεξα, θαη αχξην ζα είλαη ζήκεξα θαη κεζαχξην ζα είλαη ζήκεξα, έλα ζήκεξα ρσξίο αχξην, ζήκεξα ζήκεξα ζήκεξα κέρξη πνπ ε ήδε αρξεζηεκέλε ζάξθα ζα ζσξηαζηεί ζε έλα θξεβάηη ή ζην πάησκα θαη ην ππέξνρν παξάινγν ηεο χπαξμήο ηεο ζα βξεη ηελ ιχζε ηνπ. Δγψ είκαη απηφ πνπ είκαη, θαη απηφ πνπ είκαη είλαη ε έκπλεπζή κνπ, θαη ε έκπλεπζή κνπ είλαη ην κφλν αχξην πνπ έρσ, ην κφλν πξάγκα πνπ κε πξνζηαηεχεη απφ ην αδηάθνπν ζήκεξα. Ζ έκπλεπζή κνπ έρεη θάπνην θαηξφ ηψξα πνπ κε έρεη αθήζεη κφλν κνπ. Ρα δάρηπιά κνπ θξέκνληαη απφ ηα ρέξηα κνπ ρσξίο ηίπνηα λα κεηαθξάζνπλ. ΢πάξρεη έλα θελφ ζηε ζέζε ηεο ην νπνίν δελ έρσ κε ηη λα γεκίζσ. Ξξηλ κεξηθέο εκέξεο είρα κεηαθέξεη ηελ αγσλία ηνπ Θεξη Βφλεγθαη ζηελ Άιηληα: Ξνην είλαη ην κεγαιχηεξν θξίκα; Έλαο

ζπγγξαθέαο πνπ έρνπλ δέζεη θαη θηκψζεη νη αζηπλνκηθνί, ή έλαο ζπγγξαθέαο ζε θαζεζηψο απφιπηεο ειεπζεξίαο πνπ δελ έρεη θάηη άιιν λα πεη; Ζ Άιηληα έρεη έλα γνεηεπηηθφ ηξφπν πνπ ζθέθηεηαη: ‘’Ν πξψηνο. Ρν ηη ζα θάλεηο ηελ ειεπζεξία ζνπ είλαη έλα εξψηεκα πξνλνκηνχρσλ’’. Απηφ θάλεη ε Άιηληα. Αλαζπλζέηεη. Δίλαη κηα κεραλή αλαζχλζεζεο θαη 8

αλαθχθισζεο. Απφ απηφ δεη θαη απηφ ηελ νξίδεη. Αλαζπλζέηεη έπηπια, άρξεζηα εμαξηήκαηα, αλαζπλζέηεη ηδέεο θαη λνήκαηα. Γελ ππάξρεη πνηέ κνλνζήκαλην ζήκεξα γηα ηελ Άιηληα, ην ζήκεξα δελ είλαη παξά έλαο δνκηθφο ιίζνο ηνπ αχξην. Δίλαη κηα πξαγκαηηθή θαιιηηέρλεο, ίζσο πην θνληά ζηνλ ηδηφηππν ηνπ θαιιηηέρλε απ’φηη είκαη εγψ, αλ θαη εγψ είκαη θαιιηηέρλεο κε επηθχξσζε ελψ απηή είλαη θάηη ζαλ ηνλ νκνηνπαζεηηθφ κπξνζηά ζηνπο γηαηξνχο. Απηφ ήηαλ θαη ην ‘’αζηείν’’, ν δνκηθφο ιίζνο ηεο ηζηνξίαο καο, ε θξάζε απφ ηελ νπνία ξνχθεμε λφεκα θαη πλνή ε δηαζηαχξσζή καο: Δγψ ζπλζέησ, απηή αλαζπλζέηεη. Απηή ε απιντθή επηλφεζε ήηαλ αξθεηή γηα λα καο θξαηήζεη μάγξππλνπο έλα βξάδπ ζηε Βηέλλε, πξάγκα πνπ ήηαλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα έλα εμαηξεηηθφ θαηφξζσκα θαζψο είλαη ζρεδφλ αδχλαην λα κείλεη θαλείο μάγξππλνο ζηε Βηέλλε. Αιιά εκείο, ζπλεπαξκέλνη απφ ηελ γλσξηκία καο θαη ηελ επηλφεζε ηεο κνλαδηθφηεηάο καο, πεξπαηήζακε ζην θξχν απφ ηνλ Θαζεδξηθφ ηνπ Αγίνπ Πηεθάλνπ κέρξη ηηο φρζεο ηνπ Γνχλαβε ελψ ε πφιε θνηκφηαλ. ΋ηαλ ηελ είδακε λα μππλάεη ήκαζηαλ ζίγνπξα πηα εξσηεπκέλνη. Ιίγν θαηξφ αξγφηεξα, επηζηξέθνληαο απφ ηελ Βηέλλε θαη ηελ ηπραία καο ζπλάληεζε εθεί, ε κηθξή, κηζάσξε απφζηαζε αλάκεζα ζην αζπλάξηεην δηακέξηζκά κνπ ζηελ Νπηξέρηε θαη ην ζπίηη ηεο ζην Άκζηεξληακ δελ ζα κπνξνχζε λα ζηαζεί εκπφδην. Θάπνηα ζηηγκή ήκαζηαλ ήδε καδί δπν ρξφληα. Θάπνηα ζηηγκή ε Άιηληα κε ξψηεζε αλ ζα ήζεια έλα παηδί. Δγψ ηελ ξψηεζα αλ ην παηδί είλαη ζχλζεζε ή αλαζχλζεζε. Ζ Άιηληα έρεη έλα γνεηεπηηθφ ηξφπν πνπ ζθέθηεηαη: ‘’Ρν παηδί είλαη ε ζηηγκή πνπ πξέπεη λα θαηαιάβεηο φηη απηά ηα δπν είλαη ην ίδην πξάγκα’’. Θα βξηζθφκνπλ πηζαλφηαηα πάλσ απφ ηηο Γαικαηηθέο αθηέο φηαλ έλα κηθξφ ηξάληαγκα ηνπ αεξνπιάλνπ ελεξγνπνίεζε έλα εγθεθαιηθφ κίμεξ. Ν πάληα ππαξθηφο κνπ θφβνο ζηα αεξνπιάλα. Ρν θξαζί πνπ ππεξέβαια γηα λα κε πάξεη ν χπλνο πην εχθνια γηα λα κελ θηάζσ Αζήλα μάγξππλνο. Ρν παηδί πνπ ζέιεη ε Άιηληα. Ζ έκπλεπζε πνπ δελ είρα. Ν εηνηκνζάλαηνο Σνληξφο. Νη ιφγνη πνπ είρα ρξφληα νιφθιεξα λα παηήζσ ην πφδη κνπ ζηελ Διιάδα. Θαη εληειψο μαθληθά είρα κηα αληίζηξνθε επηθνίηεζε. Ππλεηδεηνπνίεζα φηη δελ ήμεξα γηαηί αθξηβψο ήκνπλ ζην αεξνπιάλν. Γηαηί φπνπ ππάξρνπλ πνιινί ιφγνη, ππάξρνπλ γηα λα 9

θξχβνπλ ηνλ έλαλ ιφγν, ηνλ νπζηψδε ιφγν. Γελ κπνξεί ν Σνληξφο λα ήηαλ ν ιφγνο κνπ. Ν Σνληξφο ήηαλ δπν ρξφληα απφ ηελ δσή κνπ. Απφ ηελ παιηά δσή κνπ. Ή κάιινλ, απφ ηελ δσή κνπ πξηλ ηελ δσή κνπ. Δίλαη πνιχ ζησπειή θαη αζφξπβε κεξηθέο θνξέο, αιιά άηηκε ε μεληηηά, ρσξίδεη ηελ αθήγεζε ηεο δσήο ζνπ ζε θνκκάηηα. Δγψ πξηλ θχγσ θαη εγψ αθνχ έθπγα, ιεο θαη είκαζηε δπν δηαθνξεηηθνί άλζξσπνη, ιεο θαη κπνξνχκε θάιιηζηα λα πηάζνπκε θνπβέληα. Έκεηλα κεηέσξνο θαη ηεκαρηζκέλνο γηα αξθεηή ψξα, έλα άζξνηζκα πνιιαπιψλ εθδνρψλ, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αλήκπνξνο λα δηαθξίλσ ηελ δηαθνξά αλάκεζα ζηα είδσια θαη ηνλ εαπηφ κνπ. Έγεηξα θαη θνίηαμα ην ζθνηάδη έμσ απφ ην παξάζπξν, πεξηκέλνληαο μαλά ηελ απάληεζε λα έξζεη ζε κέλα. Ρν θξαζί θέξδηζε, ην θξαζί πάληα θεξδίδεη ιέλε, θαη έηζη απνθνηκήζεθα κε κηα θαηλνκεληθή γαιήλε ηέηνηα πνπ ζα έθαλε ζίγνπξα ηελ αεξνζπλνδφ λα ζέιεη λα κνπ ρατδέςεη ζηνξγηθά ηα καιιηά. Αλ θπζηθά ην πξφζσπφ κνπ δελ ήηαλ κπαληαξηζκέλν θαη δελ ππήξρε απηφο ν κψισπαο ζε ζρήκα εκηζειήλνπ θάησ απφ ην δεμί κνπ κάηη. Ζ αεξνζπλνδφο δελ κε ράηδεςε πνηέ αιιά ε θσλή ηεο κε εηδνπνίεζε λα βάισ ηελ δψλε κνπ γηα ηελ πξνζγείσζε θαη κε μχπλεζε, ελψ έμσ απφ ην παξάζπξν ήηαλ αθφκα ζθνηάδη. Ρν αεξνπιάλν πξνζγεηψζεθε ζην Διεπζέξηνο Βεληδέινο ζηηο 5 θαη 15, νχηε έλα ιεπηφ λσξίηεξα ή αξγφηεξα απφ ηελ πξνθαζνξηζκέλε ψξα πξνζγείσζεο. Φφξεζα ην ζαθάθη κνπ, θφξεζα ηα καχξα γπαιηά ειίνπ γηα λα θξχςσ ηα ζεκάδηα κνπ, ρακνγέιαζα ζηελ ειηθησκέλε θπξία πνπ θαζφηαλ δίπια κνπ θαη απνραηξέηεζα εγθάξδηα ηελ αεξνζπλνδφ, ζαλ λα ηελ ήμεξα, ζαλ λα ηελ θιέξηαξα, ζαλ λα κε είρε φλησο ρατδέςεη ελψ θνηκφκνπλ.

ΜΕΡΟ΢ ΠΡΩΣΟ

ΠΑΡΑ΢ΚΕΤΗ

Γξφκνη παιηνί πνπ αγάπεζα θαη κίζεζα αηέιεησηα θάησ απ' ηνπο ίζθηνπο ησλ ζπηηηψλ λα πεξπαηψ λχρηεο ησλ γπξηζκψλ αλαπφηξεπηεο θη ε πφιε λεθξή Ρελ αζήκαληε παξνπζία κνπ βξίζθσ ζε θάζε γσληά θάκε λα ζ' αληακψζσ θάπνηε θάζκα ρακέλν ηνπ πφζνπ κνπ θη εγψ Μεραζκέλνο θη αηίζαζνο λα πεξπαηψ θξαηψληαο κηα ζπίζα ηξεκφζβεζηε ζηηο πγξέο κνπ παιάκεο Θαη πξνρσξνχζα κέζα ζηε λχρηα ρσξίο λα γλσξίδσ θαλέλα θη νχηε θαλέλαο θη νχηε θαλέλαο κε γλψξηδε κε γλψξηδε Σ. Λειβαδίηης

2 Αζήλα. Θπκάκαη ην δαρηπιίδη ζηελ έμνδν απφ ηελ Αηηηθή Νδφ γηα Θεθηζίαο. Θπκάκαη λα γπξίδσ γχξσ γχξσ ζην δαρηπιίδη, έρνληαο ζην δηπιαλφ θάζηζκα ηελ Κπέηπ πνπ γεινχζε θαη απφ ηα ερεία λα καο δνλεί ε γξακκή ηνπ κπάζνπ ησλ Οελη Σνη Ρζίιη Ξέπεξο θαη ήκαζηαλ ηαπηφρξνλα ζε ζθελή θαηαδίσμεο απφ πεξηπέηεηα ηνπ Σφιπγνπλη θαη ζνθη πνξλφ. Γπξίδνπκε γχξσ γχξσ γηαηί κπνξνχκε λα πάκε ζηελ Ξάξλεζα αιιά κπνξνχκε λα πάκε θαη ζην Ιπθαβεηηφ. Κπνξνχκε λα πάκε παληνχ φπσο κπνξνχκε θαη λα κείλνπκε ζηνλ ίδην άμνλα πεξηζηξνθήο γηα φζν ζέινπκε. Γχξσ κνπ μεκεξψλεη θαη φια θαίλνληαη νηθεία θαη γλψξηκα θαη βνπηεγκέλα ζε ζηξφπη ζέπηα, ζαλ λα ηξχπσζα ζε θάπνηα παηδηθή θσηνγξαθία. Ρν λαπισκέλν απηνθίλεην έρεη ελζσκαησκέλν ζχζηεκα πινήγεζεο. Ρν αλνίγσ γηαηί δελ ζπκάκαη θαζφινπ πψο λα βξεζψ ζηε Κεηακφξθσζε. Ζ παγθφζκηα ξνκπνηηθή πινεγφο κε εηδνπνηεί λα ζηξίςσ ζε δηαθφζηα κέηξα. Κηα ηακπέια ηελ επηβεβαηψλεη, ζηξίβσ. Δίλαη λσξίο, θάπνπ ζα πξέπεη λα ζηακαηήζσ γηα λα πησ θαθέ θαη λα πεξάζεη ιίγν ε ψξα. Ρν κήλπκά κνπ έιεγε: ‘’Θα πεξάζσ πεξίπνπ ζηηο 8 θαη ηέηαξην’’. Ζ ψξα είλαη κηα ψξα πξηλ. Πηακαηάσ ζε έλα θαθέ πνπ έρεη αθφκα αλακκέλα ηα λπρηεξηλά θψηα θαη αλαπλέσ ηνλ πξσηλφ αέξα ηεο Αζήλαο. Ζ γλψξηκε αίζζεζή ηνπ κνπ πξνθαιεί επεμία θαη ληψζσ αηζηφδνμνο. Έλαο άληξαο καζνπιάεη έλα ζάληνπηηο πληγκέλν ζε ζάιηζα πνπ μερεηιίδεη απφ ηα πιατλά ηνπ. Κηα λεαξή πίζσ απφ ην γθηζέ κνηάδεη λα ππνθέξεη θαη λα ζέιεη λα πάεη γηα χπλν. Θαη νη δπν κε θνηηάλε, πηζαλφηαηα κνηάδσ κε θάπνηνλ άλζξσπν ηεο λχρηαο. Ή ίζσο ην εμσηεξηθφ κε έρεη κεηακνξθψζεη θαη κνηάδσ φλησο γηα μέλνο. Ληψζσ ιίγν ακήραλα ζηε ζθέςε αιιά παξαγγέιλσ ηνλ θξαπέ κνπ θαη θάζνκαη ζηα ςειά ηξαπεδάθηα ραδνινγψληαο κηα ρζεζηλή θνπηζνκπνιίζηηθε εθεκεξίδα. Πε κηα ψξα είκαη έμσ απφ ην ζπίηη ηεο θαη ζθέθηνκαη φηη ηα έρεη πάεη θαιά. Έρεη κηα κεγάιε απιή κε δηθφ ηεο γθαξάδ. Έρεη έλα γξακκαηνθηβψηην δίπια ζηελ ζηδεξέληα πφξηα κε δπν νλφκαηα, ην δηθφ 12

ηεο θαη ην δηθφ ηνπ. Ρν δηθφ ηνπ έρεη θαη ην Γξ. κπξνζηά. Ρν γθαξάδ είλαη άδεην νπφηε ν Γξ. ιείπεη. Ζ απιή έρεη θάπνηεο ισξίδεο κε πεξηπνηεκέλν γθαδφλ. Γελ ηεο πάεη ην γθαδφλ. Πε κηα γσληά παξαηεξψ έλα κπαιάθη ηνπ ηέληο. Τάρλσ ηνλ Σνληξφ κε ην βιέκκα κνπ αιιά κάηαηα. Θα έπξεπε λα ληψζσ θάπσο αγρσκέλνο, αιιά ζπλερίδσ λα ληψζσ ηελ επεμία ηεο νηθεηφηεηαο, ην δέξκα κνπ επηπρηζκέλν απφ ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα. Πηηο 8 θαη ηέηαξην ρηππάσ ην θνπδνχλη ηεο. Έρσ λα ηελ δσ νρηψ ρξφληα. Σακνγειάεη απφ απφζηαζε θαζψο έξρεηαη λα κε θαισζνξίζεη. Κνπ κνηάδεη κε κηα θαθνηππσκέλε θφπηα. Έρεη θφςεη ηα καιιηά ηεο. Έρεη ηα παράθηα ηεο πξφζθαηεο εγθπκνζχλεο. Έρεη ην βιέκκα θαη ην ρακφγειν ηεο κεζναζηήο νηθνδέζπνηλαο αιιά εγψ δελ είκαη θίινο ηνπ άληξα ηεο, είκαη δηθφο ηεο θίινο. Αλαξσηηέκαη αλ ε κεηακφξθσζή ηεο είλαη ε ηζηνξία ελφο καθξφρξνλνπ ζπκβηβαζκνχ ή αλ δελ είλαη θαλ κεηακφξθσζε θαη είλαη απιά θπζηνινγηθή ξνή ησλ πξαγκάησλ. Αζιεηηθά παπνχηζηα γηα ηξέμηκν, θαηάιεπθα ζαλ θαηλνχξηα. Κηα κπινχδα δπν λνχκεξα κεγαιχηεξε. Φξέζθν πξφζσπν θαη ξνδαιά κάγνπια. ‘’Ρη έπαζε ην πξφζσπφ ζνπ;’’, είλαη ε πξψηε ηεο θνπβέληα. ‘’Ξξέπεη λα δεηο ηνλ άιιν’’, είλαη ε πξψηε δηθή κνπ. ‘’Γεηα ζνπ Κπέηπ’’, ζπκπιεξψλσ. Αγθαιηαδφκαζηε. Ζ κπξσδηά ηεο κνπ είλαη μέλε, ην ζψκα ηεο κνπ είλαη μέλν. Ζ αγθαιηά καο θξαηάεη ιίγε ψξα παξαπάλσ, φζν ιίγν ρξεηαδφηαλ γηα λα πάςεη λα είλαη ε κεζναζηή νηθνδέζπνηλα θαη λα γίλεη πάιη ε Κπέηπ, νρηψ ρξφληα κεγαιχηεξε, κεηέξα θαη ζχδπγνο, αιιά ε Κπέηπ. ΋ηαλ επηζηξέθεη κπξνζηά κνπ βιέπσ φηη είλαη βνπξθσκέλε. Ίζσο ζα έπξεπε λα είκαη θαη εγψ. ‘’Θαξθίλνο’’, κνπ ιέεη. ‘’Αιιά λα μέξεηο φηη έδεζε θαιή δσή’’, ζπκπιεξψλεη θαη κνπ δείρλεη πξνο ηελ πίζσ κεξηά ηεο απιήο. Ν Σνληξφο ήηαλ πάληα έλα μεξνθέθαιν ζθπιί. Ν θαξθίλνο δελ ηνπ ηαίξηαδε. Νχηε ε επζαλαζία. Αιιά είρε πάςεη λα είλαη απηφ πνπ ήηαλ. Ήηαλ έλαο μεξνθέθαινο ρνληξφο. Φπζηθά ην Σνληξφο δελ είλαη ζνβαξφ φλνκα γηα ζθχιν. Αιιά ήηαλ ηφζν μεξνθέθαινο ζην λα κελ κάζεη πνηέ ην Κπξακο θαη γξήγνξα θαηαιάβακε φηη άθνπγε ζην ‘’Σνληξέ’’. Ίζσο επεηδή ηνπ ην ιέγακε αξθεηά ζπρλφηεξα ή ίζσο επεηδή είρε ηελ 13

απαξαίηεηε απηνγλσζία. Ν ρνληξφο ήηαλ έλα εκίαηκν Ιακπξαληφξ πνπ καο έθαλε δψξν έλαο θίινο. Ξαξάμελν ην πψο έλαο δπλακίηεο ελέξγεηαο θαη ιαηκαξγίαο κπνξνχζε λα ηαηξηάμεη κε έλα λεαξφ δεπγάξη ρέδνληαο θαη θαηνπξψληαο ην ζαιφλη ηνπ. Ή αξγφηεξα γεκίδνληαο ην κε ςχιινπο ή θέξλνληαο ζπλερψο ιάζπεο ζηε θνηηεηηθή κνθέηα. Ρν παηξηθφ ζπίηη ηεο Κπέηπ φκσο είρε έλα ρσξάθη αληί γηα πίζσ απιή θαη έηζη ήηαλ ινγηθφ λα παξθάξνπκε εθεί ην Σνληξφ φηαλ ηα ζπάζακε. Όζηεξα ην θαηλνχξην ηεο ζπίηη κε ηνλ Γξ. είρε επίζεο κεγάιε απιή, νπφηε ήηαλ ινγηθφ λα ηελ αθνινπζήζεη. Άιισζηε εγψ ήκνπλ ήδε ζηελ Νπηξέρηε φπνπ θξφληηδα έλαλ άιιν ρνληξφ πνπ είρα γηα ζπγθάηνηθν δπν ρξφληα. Θαλνληθά δελ ζα έπξεπε θαλ λα κάζσ φηη ν Σνληξφο ήηαλ έηνηκνο γηα επζαλαζία, ζα κπνξνχζα απιψο λα πιεξνθνξεζψ γηα ην ζάλαηφ ηνπ θαηφπηλ ενξηήο θαη λα λνζηαιγήζσ γηα κεξηθέο ζηηγκέο. ΋πσο ηελ θνξά πνπ κνπ είρε δαγθψζεη ηα θαιψδηα απφ ην αξκφλην θαη ηνλ είρα κηζήζεη, ή γηα ηελ θνξά πνπ κνπ είρε θαηαζηξέςεη δπν βηλχιηα θαη ηνλ θπλεγνχζα κε κηα παληφθια θαζψο ην έλα ήηαλ ε ζξπιηθή κπαλάλα ηνπ Άληη Γνπφξρνι θαη νη Βέιβεη κε ηελ Λίθν. Δίρα ηελ ηχρε λα δσ ηνλ Σνληξφ λα κεγαιψλεη, είρα επίζεο ηελ ηχρε λα κελ ρξεηαζηεί λα ηνλ δσ λα γεξλάεη θαη λα θζείξεηαη. Θάηη κνπ έιεγε ε Κπέηπ γηα απηφλ, θαζψο πξνρσξνχζακε πεξηκεηξηθά ηνπ ζπηηηνχ αλάκεζα ζε ζηνίβεο κε ςπραλαγθαζηηθά ηαθηνπνηεκέλα θαπζφμπια, αιιά ηαμίδεπα ήδε ζηηο αλακλήζεηο κνπ θαη κε αθνξκή ηα θακψκαηα ηνπ Σνληξνχ κηα νιφθιεξε επνρή είρε επηζηξέςεη ζην θεθάιη κνπ. Έλα κηθξφ ξνδ πνδειαηάθη κε επαλέθεξε ζαλ δηαθφπηεο θαη θνίηαμα ηελ Κπέηπ πνπ πεξπαηνχζε κηιψληαο αθφκα. Πθέθηεθα φηη ηα είρε πάεη θαιά. ‘’Ρα έρεηο πάεη θαιά Κπέηπ’’, ηεο είπα. Απηή κνπ ρακνγέιαζε αιιά εγψ ήζεια λα δσ ζην ρακφγειφ ηεο πηθξία θαη απηφ είδα. Ήζεια λα ηε ξσηήζσ γηαηί κνπ έζηεηιε ην κήλπκα γηα ην Σνληξφ. Ήζεια λα ηελ ξσηήζσ γηαηί ήηαλ κφλε ηεο ζην ζπίηη. Ν Σνληξφο θνηκφηαλ πάλσ ζε έλα ραιάθη. Γελ ήηαλ ηφζν ρνληξφο φζν ζα πεξίκελα. Γελ θνξνχζε θνιάξν θαη ην ηξίρσκά ηνπ ήηαλ ζακπφ. Θνληνζηάζεθα. Ζ Κπέηπ πιεζίαζε θαη ηνλ θψλαμε κε γιπθηά θσλή. Έπξεπε λα ηνλ ζθνπληήζεη γηα λα ζεθσζεί. Έλησζα πεξίεξγα, φπσο ζα έλησζε θάπνηνο πνπ δελ μέξεη ηη ζα έπξεπε λα ληψζεη. Ν Σνληξφο μχπλεζε θαη έγεηξε ζρεδφλ αλάζθεια. Κεηά κε είδε. Ή κε κχξηζε. Ή δελ 14

μέξσ θαη εγψ ηη. Ρν ηαιαηπσξεκέλν δψν ηηλάρηεθε ζρεδφλ φξζην. Άξρηζε λα θιαίεη θνπλψληαο ηελ νπξά ηνπ θαη πεξπάηεζε πξνο ην κέξνο κνπ. Ζ Κπέηπ άξρηζε λα θιαίεη. Δγψ ζα έπξεπε λα θιαίσ. Γνλάηηζα πάλσ ζηα πιαθάθηα θαη ν Σνληξφο έπεζε πάλσ κνπ, ζε απηήλ ηελ ζηνξγηθή αγθαιηά ησλ ζθχισλ, γεκάηε ζάιηα θαη αιπρηίζκαηα. Θάηη ηνπ είπα, κε έγιπςε ζην πξφζσπν ξίρλνληαο ηα γπαιηά ειίνπ. Όζηεξα έθαλε έλα βήκα πίζσ, θνίηαμε ην ρψξν γχξσ ηνπ, θάηη έςαρλε, απνκαθξχλζεθε κε γξήγνξα βήκαηα. Ζ Κπέηπ ζθνχπηδε ηα δάθξπά ηεο. Πήθσζα ηα γπαιηά κνπ θαη ηα ζθνχπηζα. Ήηαλ αδηαλφεην πνπ κε ζπκφηαλ ν Σνληξφο κεηά απφ ηφζα ρξφληα. Πθέθηεθα φηη κπνξεί λα ήηαλ ραδεκέλνο ηειείσο θαη λα κε είρε πεξάζεη γηα ηνλ άληξα ηεο. ‘’Έρεη λα ζεθσζεί κηα βδνκάδα’’, είπε ε Κπέηπ κε ιπγκνχο. Ν Σνληξφο γχξηζε θξαηψληαο έλα κπαιάθη ηνπ ηέληο ζην ζηφκα ηνπ, πεξήθαλνο πνπ ην είρε βξεη, πξφζπκνο λα παίμεη, έλαο άξξσζηνο ζθαηφγεξνο ήζειε λα παίμεη καδί κνπ κε ην κπαιάθη ηνπ. Ρνπ ηξάβεμα ην κπαιάθη απφ ην ζηφκα θαη ην έξημα ζε κηθξή απφζηαζε, θαη πξφζπκα ηξάβεμε πξνο ην κέξνο ηνπ, πξνζπαζψληαο λα ηξέμεη ρσξίο επηηπρία. Μαλαθνίηαμα ηελ Κπέηπ, θξαηνχζε ηψξα ηα κάηηα ηεο ζην χςνο ηεο κχηεο. Γέθα ρξφληα είρε κείλεη κε απηφλ ηνλ ζθχιν, δέθα ρξφληα θαη ηψξα έπξεπε λα ηνλ δεη λα πεζαίλεη. Γελ έπξεπε λα αθνξά εκέλα θαζφινπ απηή ε ζηηγκή. Ν Σνληξφο επέζηξεςε θαη μαλαέξημα ην κπαιάθη. Ρε δεχηεξε θνξά δελ πξνζπάζεζε θαλ λα ηξέμεη. Πε θάπνην ζεκείν θνληνζηάζεθε θαη ε νπξά ηνπ ζηακάηεζε λα πεγαίλεη γξήγνξα, γχξηζε θαη κε θνίηαμε, θνίηαμε ηελ Κπέηπ, γηα θάπνηνλ δηθφ ηνπ ιφγν απνθάζηζε λα παξαηήζεη ην κπαιάθη θαη γχξηζε πίζσ, ήξζε θνληά κνπ θαη δέρηεθε δπν ράδηα ζην θεθάιη, χζηεξα μάπισζε αλάκεζά καο, ιαραληαζκέλνο θαη εκθαλψο θνπξαζκέλνο. Ζ Κπέηπ πήγε θνληά ηνπ θαη ηνλ ράηδεςε ζηγνθιαίγνληαο, θαη απηφο γχξηζε αλάζθεια γηα λα δερζεί ράδηα θαη ζηελ θνηιηά ηνπ. Γελ αθνξνχζε εκέλα ε ζηηγκή. Αθνξνχζε εθείλε θαη ηνλ ζθχιν ηεο. Κηα δεθαεηή ζρέζε ζηαζεξή ζηηο ηεξάζηηεο αιιαγέο ηεο δσήο. Δγψ δελ ήκνπλ παξά έλα θιάζκα απηήο ηεο ζρέζεο, θαη χζηεξα ζθέθηεθα φηη είκαη θιάζκα ζε αλαξίζκεηεο ηζηνξίεο, άιινηε κηθξφηεξν άιινηε κεγαιχηεξν, θαη πσο ν Σνληξφο ήηαλ έλα θιάζκα ζηε δηθή κνπ δσή. 15

Ξιεζίαζα θαη εγψ θνληά ηνπο, ηνλ ράηδεςα θαη εγψ ζηελ θνηιηά. Αλάζθεια, κε ηελ γιψζζα ηνπ λα θξέκεηαη, ζην ηειεπηαίν ηνπ 24σξν ζηνλ αζπξφκαπξν θφζκν πνπ έζπξε ηελ ιαηκαξγία ηνπ, καο θνίηαγε ελαιιάμ, καο αγαπνχζε κε ηνλ απεξηφξηζην ηξφπν πνπ αγαπνχλ φια ηα αγειαία δψα ηνπ είδνπο ηνπ. Ζ Κπέηπ μέζπαζε μαλά ζε θιάκαηα, ήηαλ ζησπεξά αιιά κε πνιιά δάθξπα θαη θνθηά αλαθηιεηά. Ν Σνληξφο έγεηξε ιίγν ηελ θεθάια ηνπ θαη κε θνίηαμε θαηάκαηα. Ρν ζπκφκνπλ απηφ ην βιέκκα. Δίλαη ην ίδην βιέκκα φηαλ είλαη αλάζθεια ζε κηα κπεδ κνθέηα, απνθακσκέλνο απφ ηνλ κεζεκεξηάηηθν ήιην ελφο Απγνχζηνπ, έρσ φιε ηελ εκέξα ζην πηάλν θαη δελ ηνπ έρσ δψζεη ζεκαζία θαη απηφο ιαγνθνηκάηαη κε ππνκνλή, πεξηκέλεη έλα κνπ ζήκα γηα λα μεζεθσζεί, δελ γλσξίδεη φηη ε Κπέηπ ζα μαλαγπξίζεη κφλν φηαλ έξζεη γηα ηνλ πάξεη, δελ γλσξίδεη φηη ε δσή ηνπ έρεη ήδε αιιάμεη, πξνο ην θαιχηεξν ή πξνο ην ρεηξφηεξν αλ θαη πνηέ δελ έρεη ζεκαζία γηαηί ζε θάζε αιιαγή έξρεηαη ην λέν θαη ην λέν απιψο είλαη ε θαηλνχξηα ζπλήζεηα. Δίλαη έλα μαθληθφ δξνζεξφ αεξάθη πνπ κε απνζπάεη απφ ηηο λφηεο κνπ θαη ηνλ πιεζηάδσ, γνλαηίδσ, γπξίδεη αλάζθεια, κε θνηηάεη, ζέισ λα ηνπ πσ φηη ζα ηνλ απνρσξηζηψ, είλαη ίζσο ε ηειεπηαία καο εκέξα, ζα θχγεη λνκίδνληαο φηη πεγαίλεη κηα βφιηα, είκαη βνπξθσκέλνο ηφηε ή είκαη βνπξθσκέλνο ηψξα. Γελ ηνλ απνραηξέηεζα ηφηε γηαηί δελ ήμεξα, εμαθνινπζψ λα κελ μέξσ. Ξαξακέλσ, ρξφληα κεηά, ακήραλνο. Ν Σνληξφο ηηλάδεηαη, ηεληψλεηαη, ραζκνπξηέηαη, ζεθψλεηαη μαλά θαη πεξπαηά κέρξη ην ραιάθη ηνπ. Αθήλεη έλα καθξφζπξην γξχιηζκα θαζψο μαπιψλεη, θνηκάηαη ζρεδφλ ακέζσο. Ζ Κπέηπ ζθνππίδεη ηα δάθξπά ηεο. ‘’Πε επραξηζηψ’’, κνπ ιέεη, ζρεδφλ ςηζπξηζηά. Ήκνπλ ην δψξν ηεο ζην ζθχιν ηεο. Άιισζηε, ήκνπλ θνκκάηη ηεο δσήο ηνπ ζθχινπ, πνπ δελ δηάιεμε θπζηθά πνηνο ζα ηνλ πηνζεηήζεη. Νχηε ζε πνηνλ θήπν ζα πεξάζεη ηα ρξφληα ηνπ. Νχηε πσο ζα πεζάλεη. Ήηαλ φκσο ηπρεξφο πνπ είρε ηελ Κπέηπ λα δηαιέγεη γηα απηφλ. Ζ ζπγθίλεζή κνπ ιεηηνχξγεζε κε ρξνλνθαζπζηέξεζε, ιεο θαη έςαρλε ηνλ ηξφπν λα μεηξππψζεη απφ θάπνην βαζχ ιαγνχκη, θαη έλησζα κε θξαηάλε απφ ην ιαηκφ θαη λα κνπ πηέδνπλ ην ζηήζνο. Θάηη αθφκα κνπ είπε ε Κπέηπ, θάηη γηα ηελ κηθξή Διεάλλα πνπ ζα ζηελαρσξεζεί πνιχ γηαηί είρε αγαπήζεη ηνλ Σνληξφ. Ήζεια λα ηελ ξσηήζσ αλ ν Γξ. ζα ζηελαρσξεζεί αιιά δελ είρε λφεκα ε εξψηεζή κνπ. Κε πξφιαβε εθείλε 16

θαη κε ξψηεζε αλ ζπκάκαη εθείλν ή ην άιιν, ζρεηηθά κε ην Σνληξφ. Κνπ θαηλφηαλ βαξχ θαη αρξείαζην φιν απηφ. Έλησζα ζαλ λα ηνλ είρα κφιηο θεδέςεη, θαη έπξεπε λα θάλσ κεηά ηππηθέο θνπβέληεο κε θίινπο θαη γλσζηνχο. ΋πσο κε ηελ κάλα κνπ. Γελ μέξσ γηαηί ήξζε ε κάλα κνπ ζην κπαιφ κνπ. Ζ καθαξίηηζζα πνηέ δελ ζπκπάζεζε ην Σνληξφ.

3 Έλαο λεαξφο κεηαλάζηεο κνπ ρηππά ην ηδάκη κε ρακφγειν, πξνζθεξφκελνο λα κνπ θαζαξίζεη ην ηδάκη. Ρνλ θνηηψ ζαλ λα είρα βγεη κφιηο απφ θάπνην θαζεζηψο χπλσζεο. Αξλνχκαη επγεληθά θαη ςαρνπιεχσ λα βξσ ςηιά, ρσξίο βέβαηα ηχρε ζε έλα ελνηθηαδφκελν απηνθίλεην. Απηφο επηκέλεη, ηνπ θάλσ λφεκα φηη δελ έρσ, επηκέλεη θαη άιιν. Ρειηθά απιψλεη ηελ βνχξηζα πάλσ ζην παξκπξίδ κνπ. Έηζη πάλε απηά. Θεθηζίαο, ιίγν πξηλ ηελ Ξαλφξκνπ, ε Κπέηπ ζην κπαιφ κνπ αθφκα, αλαξσηηέκαη αλ ζηα αιήζεηα κνπ πξφηεηλε λα κπσ γηα θαθέ ή αλ ήηαλ απιά κηα επγεληθή ρεηξνλνκία, αλαξσηηέκαη γηα φια φζα δελ ηελ ξψηεζα γηα ηελ δσή ηεο, αλαξσηηέκαη γηαηί δελ κε ξψηεζε εθείλε γηα ηελ δσή κνπ. Ν λεαξφο ζθνππίδεη ην ηδάκη, αλάβεη πξάζηλν, κε θνηηάεη κε ρακφγειν, δελ έρσ ηίπνηα λα ηνπ δψζσ. Σηππάεη ην ζηήζνο ηνπ κε επγέλεηα, ζαλ λα κνπ ιέεη φηη δελ πεηξάδεη, αθνχσ θφξλεο ηξηγχξσ κνπ, μεθηλψ. Πηξίβσ ζηελ Ξαλφξκνπ, ε θσλή ζην ζχζηεκα πινήγεζεο κνπ ιέεη πνπ λα μαλαζηξίςσ, αλεβαίλσ κηα κηθξή αλεθφξα ζε ιίγν είκαη ζην ηεηξάγσλν ηεο αδεξθήο κνπ, ληψζσ φηη λπζηάδσ θαη φηη ρξεηάδνκαη έλα κπάλην. Ζ Σξηζηίλα ήηαλ ζηνλ φγδνν κήλα. Ζ Σξηζηίλα άξγεζε λα παληξεπηεί, θπξίσο επεηδή ηα ζρέδηά ηεο κε ηνλ Ληθφια αλαηξάπεθαλ. Ν Ληθφιαο ήηαλ κηα ραξά παηδί, θαλείο δελ είρε πξφβιεκα κε ην Ληθφια, αιιά ν Ληθφιαο είρε πξφβιεκα κε ηνλ εαπηφ ηνπ. Αξγνχζε λα ηελ παληξεπηεί, λα ηεο δείμεη έζησ φηη ην πξάγκα πξνρσξάεη, αλ θαη ζπδνχζαλ κεξηθά ρξφληα. Ζ Σξηζηίλα, πνπ πάληα ζεσξνχζε επηπρία ην λα είλαη επηπρηζκέλνη φινη νη άιινη γχξσ ηεο, δελ έδηλε πνιχ ζεκαζία θαη αλακαζνχζε θάπνηεο δηθέο ηνπ ξεηνξείεο- δελ ήηαλ ζίγνπξε αθφκα ε δνπιεηά ηνπ, φηη δελ είλαη απαξαίηεην γηα έλα δεπγάξη λα παληξεχεηαη θαη θάηη ηέηνηα. Δίρε κεγάιε θαςνχξα γηα ηνλ Ληθφια ε Σξηζηίλα, θαη φζν κεγαιχηεξε είλαη ε θαςνχξα ηφζν πην ζνιά βιέπεηο κεξηθά πξάγκαηα. Ρειηθά ν Ληθφιαο είρε κηα άιιε γθφκελα, φρη αξπαρηή ε θάηη ηέηνην, πνπ ζίγνπξα ε αδεξθή κνπ ζα θαηάπηλε ζην ηέινο, αιιά ζρέζε δηαξθείαο, δελ παληξεπφηαλ ηελ Σξηζηίλα επεηδή πηζαλφηαηα δελ ήμεξε πνηα λα παληξεπηεί απφ ηηο δπν. Δίρα ζπκψζεη πνιχ κε ην Ληθφια, 18

θπξίσο επεηδή ηνλ ζπκπαζνχζα ηνλ θεξαηά θαη ήηαλ ηφζα ρξφληα κε ηελ Σξηζηίλα πνπ ηνλ έλησζα δηθφ κνπ άλζξσπν. Φαληαζησλφκνπλ φηη ηνλ έζπαγα ζην μχιν. Θα ην έθαλα θηφιαο, πηζαλφηαηα, αιιά ήηαλ ε πεξίνδνο πνπ έθεπγα. Νχησο ή άιισο, είρε γίλεη θεπγάηνο, ίζσο απφ ληξνπή ίζσο επεηδή έηζη ήηαλ ην ζηπι ηνπ. Ζ Σξηζηίλα πάλησο, αθφκα θαη ζε θαηάζιηςε λα έπεζε, νπδέπνηε καο ην έδεημε. Δίλαη ηθαλή λα κελ έδεηρλε ηίπνηα γηα λα κελ ζηελαρσξηφκαζηε εκείο. Ήηαλ θαη ε κακά άξξσζηε ηφηε. Ή ίζσο ην είρε δεη πνιχ ψξηκα θαη θαηάιαβε φηη γιίησζε. Πε θάζε πεξίπησζε, ν Φψηεο βξέζεθε ζην δξφκν ηεο, θάπνπ εξσηεχηεθαλ έλα θαινθαίξη ζηελ Πθχξν, θάπσο ηα βξήθαλε, θάπσο ηα επηζπεχζαλε φια, θπξίσο γηα ηελ κάλα κνπ. Απηή ήηαλ θαη κφλε κνπ έγλνηα ηφηε, φιν ηελ ξσηνχζα αλ ην θάλεη γηα ηελ κάλα καο ή ζη’ αιήζεηα ηνλ ήζειε ηνλ ηχπν, πάληα ραδνγεινχζε θαη κνπ έιεγε φηη είκαη ειίζηνο. Αιιά ηελ θνβφκνπλ ηελ αδεξθή κνπ, πάληα ηελ θνβφκνπλ, δελ είρε λα θάλεη κε πξνζηαηεπηηθφηεηα ή θάηη ηέηνην, άιισζηε ήκνπλ ν κηθξφηεξνο, είρε λα θάλεη κε θφβν ζθέην θαζψο ήμεξα ηελ πφζν ζεκαληηθφ ήηαλ γηα εθείλε λα είλαη ραξνχκελνη νη άιινη. Ήηαλ ζρεδφλ λεχξσζε απηή ε απηαπάξλεζε θαη απηφο ν ρεηκαξξψδεο αιηξνπηζκφο ηεο- απφ ην ραξηδηιίθη πνπ κνπ έδηλε θξπθά επεηδή κάδεπε ην δηθφ ηεο κέρξη ηνπο απίζαλνπο γθφκελνπο πνπ είρε ζην Ιχθεην, ιεο θαη επέιεγε ςπρέο λα ζψζεη απφ θάπνηα απξνζδηφξηζηε αηπρία πνπ ηνπο θπλεγνχζε. Ζ αδεξθή κνπ ήηαλ πάληα ηφζν αθειψο θηιφηηκε, πνπ αλ ηελ παξαθαινχζεο λα ηελ γακίζεηο επεηδή ήζνπλ θαθφθεθνο, κάιινλ ζα ζνπ θαζφηαλ. Ιεο θαη έπξεπε απφ θάπνην άγξαθν λφκν λα πάξεη ην κάζεκά ηεο, ε δηθή ηεο λεχξσζε έπξεπε λα κπιέμεη κε ηελ λεχξσζε ηνπ Ληθφια, φπνηα θαη αλ ήηαλ απηή, θαη λα ηεο ξίμεη έλα ραζηνχθη. Κφλν θαη κφλν γηα λα νξγηζηνχκε θαη λα ζηελαρσξεζνχκε φινη πέξα απφ απηήλ. Σηχπεζα ην θνπδνχλη θαη κπήθα ζηελ πνιπθαηνηθία, θαη ε πφξηα πίζσ κνπ έθιεηζε ζαλ δηαθφπηεο ηνπο ρπκψδεηο θαη πνιηψδεηο ήρνπο ηεο Αζήλαο. Ζ αδεξθή κνπ κε πεξίκελε κε αλνηρηή ηελ πφξηα ζηνλ ηξίην φξνθν, έηξεμε λα κε αγθαιηάζεη πξηλ θηάζσ ζην θαηψθιη κε ηελ ρνληξή θνηιηά ηεο, ηηο ξνδ παληφθιεο θαη ηηο νινθαίλνπξηεο μαλζέο ηεο αληαχγεηεο, ζηακάηεζε πξηλ νξκήμεη πάλσ κνπ θαη θνίηαμε ην πξφζσπφ κνπ θαη ακέζσο ην πξφζσπφ ηεο πήξε απηφ ην πξνζηαηεπηηθφ θαη 19

εξεπλεηηθφ χθνο ηεο κεγάιεο αδεξθήο, πεξηζζφηεξν έηνηκν λα κε θαηζαδηάζεη παξά απφ αλεζπρία, φπσο θάζε θνξά πνπ θαπγάδηδα ζην γπκλάζην θαη κε πεξηιάκβαλε ζην γπξηζκφ γηα ην ζπίηη. Ρεο αθεγήζεθα κηα γξήγνξε ηζηνξία πνπ είρα έηνηκε γηα ην πψο έπεζα κε ηα κνχηξα ζην ζπίηη ελψ ζθνπγγάξηδα, επέλδπζα ζην φηη πάληα κε ζεσξνχζε αδέμην ζε ηέηνηεο δνπιεηέο θαη ρακνγέιαζε μαλά. Αγθαιηαζηήθακε, κε ηξάβεμε πξνο ηα κέζα θαη παξάιιεια έθεξε ην ρέξη κνπ πάλσ ζηελ καιαθή θνηιηά ηεο ελζαξξχλνληαο κε λα ληψζσ ηηο θισηζηέο ηνπ βξέθνπο, πηζαλψο αλππφκνλνπ λα βγεη γηα λα ζπαξάμεη ζην θιάκα απφ ηνλ απνζηεηξσκέλν αέξα θάπνηνπ λνζνθνκείνπ. Ακέζσο κεηά κε θάζηζε γηα πξσηλφ θαη έθεξε κε ελζνπζηαζκφ κπξνζηά κνπ ηεγαλεηά απγά κε κπέηθνλ θαη θξεζθνζηηκκέλε πνξηνθαιάδα. ‘’Απηά δελ ηξψηε εθεί έμσ;’’, κε ξψηεζε κε ραξά. Ρεο είπα φηη απηά ηα ηξψλε ζε αθξηβά μελνδνρεία αιιά είρε ήδε αιιάμεη ζέκα: ‘’Ν Φψηεο είπε ζα θχγεη ιίγν λσξίηεξα ζήκεξα. Δίπα θαη ζην Βαζίιε, λα έξζεη απφ εδψ λα θάκε ην βξάδπ θαη κεηά πεγαίλεηε φπνπ ζέιεηε, εγψ δελ κπνξψ λα ζαο αθνινπζήζσ αιιά λα ζαο καγεηξέςσ θάηη κπνξψ. Θεο λα ζνπ θηηάμσ θνηφπνπιν ιεκνλάην; Ή ζεο παζηίηζην; Αρ κε κνπ πεηο παζηίηζην βαξηέκαη ηψξα. Αιιά αλ ζεο ην θηηάρλσ. Ξφηε ζα θχγεηο κνπ είπεο; Θα παο θαζφινπ απφ ην κπακπά θαη ην Ιεπηέξε; Ν κπακπάο είπε φηη κπνξεί λα έξζεη ηελ Θπξηαθή αλ ζέισ, ν Ιεπηέξεο ιέεη φηη ν κηθξφο είλαη άξξσζηνο θαη δελ μέξεη αλ κπνξεί λα έξζεη. Δίπα θαη ζηελ Διέλε θαη ηελ Γηψηα, ε Γηψηα… σρ ζε ηξέιαλα ε; Θα ηα πνχκε κεηά, εληάμεη, πεο κνπ φκσο ζεο παζηίηζην ή θνηφπνπιν;’’ Ξήξα κηα βαζηά αλάζα θαη ηελ θνίηαμα. Νπνηαδήπνηε απάληεζή κνπ πηζαλφηαηα ζα ζεκαηνδνηνχζε αθφκα έλα ρεηκαξξψδεο ινγχδξην, νπφηε έκεηλα ιηγάθη ζησπειφο γηα λα ηελ αθήζσ λα πάξεη αλάζεο. Πθέθηεθα φηη ην έκβξπν πηζαλφηαηα θισηζνχζε γηα λα ζηακαηήζεη γηα ιίγν ηηο αζηακάηεηεο δνλήζεηο απφ ηηο παξιάηεο ηεο αδεξθήο κνπ, αλαξσηήζεθα ηη επηπηψζεηο ζα κπνξνχζε λα έρεη πάλσ ζηνλ ππναλάπηπθην εγθέθαιφ ηνπ απηφ ην ερεηηθφ παξαηεηακέλν κίμεξ. ‘’Φξαπέ’’, είπε εθείλε ηειηθά. ‘’Θεο έλα θξαπέ;’’ Ρεο εμήγεζα ήπηα φηη ην κφλν πνπ ήζεια ήηαλ λα θάλσ έλα κπάλην θαη λα ξίμσ έλαλ χπλν κέρξη ην κεζεκέξη. Ρελ είδα πνπ εηνηκάζηεθε λα κνπ πεη πνπ κνπ έρεη ήδε εηνηκάζεη θξεβάηη θαη πσο, πηζαλφηαηα, είρε 20

ήδε πξνλνήζεη λα αλνίμεη ην ζεξκνζίθσλν. Ρεο είπα φηη ηελ αγαπψ θαη πσο κνπ έρεη ιείςεη θαη θάπσο καιάθσζε ην πξφζσπφ ηεο, ζαλ λα πάηεζε ιίγν θξέλν. Γελ είρα ζθεθηεί κέρξη εθείλε ηελ ζηηγκή φηη κπνξεί φλησο ε αδεξθή κνπ λα ήηαλ αγρσκέλε- είρε πνιχ θαηξφ θαη απηή λα κε δεη. ΋ρη, πάληα κηινχζε ε Σξηζηίλα, νη πξψηεο ζνιέο αλακλήζεηο ηεο παηδηθήο κνπ ειηθίαο είλαη ερεηηθά ζχλνια ηεο θσλήο ηεο αδεξθήο κνπ, πνπ κε νηθεηνπνηήζεθε ζαλ έλα αλζξσπφκνξθν θαηνηθίδην απφ ηελ πξψηε ζηηγκή πνπ κε έθεξε ζπίηη ε κάλα κνπ. Κνπ κηινχζε πξηλ πάσ ζρνιείν, κνπ κηινχζε αθνχ πήγα ζρνιείν, κεηά κνπ κηινχζε γηα ηνπο γθφκελνχο ηεο θαη κεηά κνπ κηινχζε γηα ηηο γθφκελέο κνπ. Αιιά φζν θαη αλ κνπ κηινχζε, φζν θαη αλ κε παζπάηεπε ζαλ λα ήκνπλ θάπνην δνπιερηφ παηρλίδη, πνηέ δελ έδηλε πνιχ ζεκαζία λα κε πεξηπνηείηαη. ΋ρη, απηφ ηψξα ήηαλ δηαθνξεηηθφ, απηφ ήηαλ έλα άγρνο, λα ζηγνπξεπηεί φηη ληψζσ άλεηα θαη είκαη ηθαλνπνηεκέλνο πνπ είκαη καδί ηεο, έλα άγρνο πνπ δελ κνπ άμηδε γηαηί ζε ηειηθή αλάιπζε εγψ ζα έπξεπε λα έρσ άγρνο, ηα θσιφπαηδα ζπλήζσο πξέπεη λα έρνπλ άγρνο λα παξακέλνπλ απνδεθηά παξά ηνπο θσινπαηδηζκνχο ηνπο. Έλα ζπνξαδηθφ ηειέθσλν, ιίγν ζθάηπ θάπνην ηπραίν βξάδπ δελ ζπληζηνχλ θαη ζσζηή επηθνηλσλία. Πθεθηφκελνο απηά θαη κφλν ζεθψζεθα θαη ηελ αγθάιηαζα άιιε κηα θνξά θαη επεηδή αγθαιηαζηήθακε ζησπεινί έλησζα φηη ζθεθηφηαλ θαη απηή ηα ίδηα θαη ήιπηδα φηη άθνπγε ζηελ ζησπή κνπ ηελ εζσηεξηθή κνπ απνινγία. ‘’Πνπ έρσ δεζηφ λεξφ’’, κνπ είπε ηειηθά αιιά κε ήπηα θσλή, ρσξίο πνιιά γθάδηα. ‘’Θαη ζνπ έρσ ζηξψζεη ζην δσκάηην ηνπ παηδηνχ’’, ζπκπιήξσζε. Θιείζηεθα ζην κπάλην θαη άθεζα ηηο γλψξηκεο κπξσδηέο απφ ηα αγαπεκέλα ηεο ζακπνπάλ λα κε ραιαξψζνπλ. Θαζψο έβγαδα ηα ξνχρα κνπ, ζθέθηεθα φηη ηα αξψκαηα έρνπλ κηα μερσξηζηή ζέζε ζηηο αλακλήζεηο καο, εμίζνπ ζεκαληηθή κε ηηο νπηηθέο αλακλήζεηο πνπ αλαζχξνληαη πνιχ πην εχθνια απφ αγγίγκαηα, κπξσδηέο θαη ήρνπο. Ρν κπαιφ κνπ έηξεμε μαλά ζηελ Κπέηπ, γηα θάπνην ιφγν, θαη ζθέθηεθα φηη δελ κε πείξαμε πνπ είρε αιιάμεη ε εκθάληζή ηεο, φζν κε πείξαμε πνπ δελ ηελ αλαγλψξηζα νζθξεηηθά. Αζπάζηεθα έλα ζψκα πνπ γλψξηδα πξψηε θνξά θαη αο ην ήμεξα ζρεδφλ απέμσ, έλα ζψκα πνπ εμεξεχλεζα ζηελ λεαληθή ηνπ αθκή, πηζακή πξνο πηζακή, αηέιεησηεο λχρηεο φπνπ 21

ζην ζθνηάδη γηλφκνπλ ν Εαλ Κπαηίζη θαη εηζέπλεα ηνλ ηδξψηα ηεο κε ιαγλεία θαη ιαηκαξγία θαη πφζν. Κηα ζεηξά απφ αλακλήζεηο ή ίζσο ην γεγνλφο φηη δελ είρε ηελ ίδηα κπξσδηά, κνπ πξνθάιεζαλ κηα δηέγεξζε θαζψο έκπαηλα ζην κπάλην. Ρε θαληάζηεθα λα κε θαιεί κέζα, λα ζηέθεηαη παζεηηθά απέλαληί κνπ θαη εγψ λα ηελ αξπάδσ θνληά κνπ θαη λα ηξαβάσ κε δχλακε ηα ξνχρα ηεο, λα ηελ ηξαβάσ κε δχλακε απφ ηα καιιηά θαη λα βξίζθνκαη απφ πάλσ ηεο ζηνλ θαλαπέ ηνπ αθξηβνχ ζαινληνχ ηεο, λα είκαη κηα νξγή ηεο θχζεο, καηλφκελε, μέλε ζηελ ηάμε θαη ηελ ηζνξξνπία ηνπ ρψξνπ, ζπάδνληαο πξάγκαηα θαη κεηαθηλψληαο έπηπια, ζε κηα άγξηα ηειεηνπξγία γηα λα βγάισ απφ ην δέξκα ηεο ηελ δσψδε κπξσδηά ηνπ λεαληθνχ ηδξψηα, λα ζθνηψζνπκε θάζε πξάγκα πνπ γίλακε θαη δελ ζέιακε λα γίλνπκε κε έλα άγαξκπν θαη βηαζηηθφ θαη έλνρν θαη ιαίκαξγν γακήζη- θαη χζηεξα ηα ζψκαηά καο λα απνκαθξπλζνχλ θαη λα πέζνπλ καθξηά ην έλα απφ ην άιιν, ιαραληαζκέλα, ηθαλνπνηεκέλα, έηνηκα λα μαλαπνκαθξπλζνχλ ζην ρψξν θαη ην ρξφλν. Κε ηηο ζθέςεηο απηέο, απλαλίζηεθα βηαζηηθά ζην κπάλην ηεο αδεξθήο κνπ θαη άθεζα ην δεζηφ λεξφ λα κε μεπιχλεη θαη λα εξεκήζεη ηα θχηηαξά κνπ. Άθεζα ην λεξφ λα πξνζγεησζεί ζην πξφζσπφ κνπ θαη λα δεζηάλεη ηηο πιεγέο ηνπ. Θαη ην λεξφ κε αγθάιηαζε θαη νη πδξαηκνί κε αγθαιηάζαλε θαη έλησζα κηα ζσκαηηθή γαιήλε. Θαζάξηζα ηνλ ζακπφ θαζξέπηε κε ην ρέξη κνπ θαη θνίηαμα ηελ ηζαιαθσκέλε θάηζα κνπ, ηξαβψληαο καιαθά ηα βξεγκέλα ηζηξφηα θαη βιέπνληαο ηελ ζθνχξα ξνδαιή ραξαθηά ζην θφθθαιν ηεο κχηεο. Δίρε θιείζεη ζρεδφλ, θαη ε καπξίια θάησ απφ ην κάηη κνπ είρε ππνρσξήζεη αξθεηά. Πθέθηεθα φηη αλ θαζφκνπλ ιίγε ψξα αθφκα ζε απηφ ην ζεξαπεπηηθφ κπάλην κπνξεί θαη λα έθεπγαλ ηειείσο, ζαλ βξσκηέο πάλσ ζην δέξκα κνπ πνπ δελ είρα βξεη ρξφλν λα θαζαξίζσ. Ζ αδεξθή κνπ αθνχζηεθε λα θσλάδεη φηη ηα ξνχρα πάλσ ζην πιπληήξην ήηαλ γηα κέλα. Ξεηάρηεθα έμσ κηα κηα πεηζέηα θαη ηα ξνχρα ζην ρέξη θαη ηεο θψλαμα φηη ζα ήκνπλ μχπληνο ζε δπν κε ηξεηο ψξεο. Έλησζα φηη είρα αλάγθε απηφλ ηνλ χπλν ζηελ δεζηαζηά ηνπ ζπηηηνχ ηεο, έλησζα φηη ηφζν θαηξφ έθαλα θάηη ζαλ κπάλην νπφηε ζα έθαλα θαη θάηη ζαλ χπλν θαη ηψξα επηηέινπο κπαληαξίζηεθα θαη επηηέινπο ζα θνηκφκνπλ.

4 22

Έρσ θαηξφ, νχηε εγψ μέξσ πφζν, πνπ βιέπσ ζπρλά παξαιιαγέο ηνπ ίδηνπ νλείξνπ. Φπζηθά ηα φλεηξα είλαη έλα αζχλδεην θνιιάδ θηηαγκέλν απφ ην αηψλην βξέθνο ηνπ ππνζπλείδεηνπ, έλα βξέθνο πνπ θαηαλαιψλεη εηθφλεο άηαθηα θαη άηαθηα ηηο ζθνξπάεη ζην πάησκα γηα λα παίμεη. ΋ηαλ είζαη μχπληνο, δελ ζπλδέεηο ην άγρνο ζνπ κε ην κεηαιιηθφ πνξηαηίθ ζην γξαθείν πνπ δνπιεχεηο. Ρν βξέθνο φκσο κπνξεί λα ην θάλεη. Ρν βξέθνο κπνξεί λα πέζεη απφ ην ηξαπέδη θαη λα ζεσξήζεη ην ηξαπέδη θαθφ, θαη φρη ην φηη έθαλε καιαθία θαη πεξπάηεζε πέξα απφ εθεί πνπ ηειεηψλεη ην ηξαπέδη. Δίκαη ζπρλά ζηα φλεηξά κνπ ζε έλα πςνθνβηθφ παλφξακα, έλαο γεξαζκέλνο αθξνβάηεο ζε έλα καθξχ ζπξκαηφζρνηλν πνπ νη άθξεο ηνπ ράλνληαη ζηηο ζθηέο θαη απφ ςειά βιέπσ ηα άδεηα θφθθηλα θαζίζκαηα ελφο ηζίξθνπ, θαη είλαη άδεηα επεηδή θαλέλαο δελ ρξεηάδεηαη λα δεη πηα θάπνηνλ αθξνβάηε. Αιιά δελ είλαη ε απνπζία θνηλνχ πνπ κε πξνβιεκαηίδεη, νχηε ε απνπζία δηρηπνχ- άιισζηε ζην βάζνο ρακειά είλαη λεξφ θαη φρη ρψκα. Δίλαη φκσο κηα απφιπηε, λεθξηθή εζπρία, έλα απφιπην θελφ ήρσλ πνπ είλαη ηφζν θαηαπηεζηηθφ πνπ θνβάκαη κήπσο αθφκα θαη ε αλάζα κνπ αθνπζηεί ζε ηέηνηα έληαζε πνπ κε ηξνκάμεη θαη κε ξίμεη θάησ. Θαη έηζη, είκαη αθίλεηνο, δελ πάσ νχηε κπξνζηά νχηε πίζσ, θαη ην ζπξκαηφζθνηλν θακππιψλεη απφ ην βάξνο κνπ αξγά θαη ζρεδφλ ζπγθξαηψ ηηο ζηαγφλεο ηνπ ηδξψηα κνπ λα κελ πέζνπλ- αθφκα θαη ν παθιαζκφο ηνπο ζα είλαη ζαλ έθξεμε. Θαη θάπνπ εθεί, ζε απηήλ ηελ αθίλεηε εζπρία πνπ κάιινλ είλαη απφ παγσκέλν ρξφλν, εθεί ηξεθιίδσ θαη πέθησ, θαη έρσ κηα πηψζε πνπ δηαξθεί πνιχ, δηαξθεί ηφζν πνιχ πνπ γξήγνξα θαηαιαβαίλσ φηη δελ πέθησ ζε λεξφ νχηε ζε ρψκα, αιιά ζην ζηφκα κηαο αιιφθνηεο Σάξπβδεο, πνπ ηψξα είλαη έλα ζηθφλη πνπ θαηαπίλεη ηα λεξά ζε έλα ζηξφβηιν γηα ηνπ νπνίνπ ην θέληξν πξννξίδνκαη κε κεγάιε ηαρχηεηα. ΋ια γίλνληαη ηφζν αβάζηαρηα αζφξπβα, έλα θέξκα πεξηζηξέθεηαη κε κεγάιε ηαρχηεηα θαη κάιινλ ζα απνθαζίζεη γηα ηελ ηχρε κνπ, αιιά ε ηχρε κνπ είλαη πξνδηαγεγξακκέλε θαζψο πέθησ ζην κεγάιν λεξνρχηε ηνπ ηζίξθνπ ρσξίο ζεαηέο θαη θαηεπζείαλ ζηνλ ζθνηεηλφ νηζνθάγν. Ρα ζαγφληα θιείλνπλ πίζσ κνπ αιιά εγψ ζπλερίδσ λα πέθησ, λα πέθησ ζαλ πνχπνπιν, ηα ζαγφληα

θιείλνπλ θαη είλαη ζθνηάδη αιιά μέξσ φηη βπζίδνκαη ζην ζηνκάρη ηνπ ηέξαηνο θαη ην θέξκα δελ έρεη αθφκα ζηακαηήζεη λα πεξηζηξέθεηαη. Ζιίζην φλεηξν, ειίζηα έληαζε. Αλνίγσ ηα κάηηα γηα λα ζηγνπξεπηψ φηη βξίζθνληαη φια ζηε ζέζε ηνπο. Αθνχσ έλα απαιφ κνπξκνπξεηφ, πηζαλψο ε Σξηζηίλα ζην ηειέθσλν. Γελ θνηκήζεθα ζρεδφλ θαζφινπ θαη ην δεζηφ κπάλην κε είρε παξαπιαλήζεη. ΢πάξρεη κηα κηθξή ζηάκπα απφ μεξακέλν αίκα ζην καμηιάξη, θαη ρατδεχσ ηελ κχηε κνπ θαη ε πιεγή είλαη αθφκα πγξή. Ζ Σξηζηίλα εηνηκάδεη ππξεησδψο ην βξαδηλφ καο. Κηιψληαο παξάιιεια ζην ηειέθσλν. Αλά πάζα ζηηγκή κπνξεί λα ζπάζνπλ ηα λεξά ηεο. Ή έηζη ηνπιάρηζηνλ πηζηεχσ. ΋ιε απηή ε θηλεηηθφηεηα κε θάλεη λα πηζηεχσ φηη ην έκβξπν ήδε ρνξεχεη κέζα ηεο. Γελ μέξσ αλ παίξλεη θαλ είδεζε φηη έρσ ζεθσζεί, ν απνξξνθεηήξαο θαη ε παξιάηα ηεο κε νδεγνχλ ζην κηθξφ ζαινλάθη ηνπο, κηθξή βηβιηνζήθε, αθξηβέο ζπζθεπέο, κηζά έπηπια κε πξνζσπηθφηεηα κηζά απφ ην ΗΘΔΑ, ςαρνπιεχσ κηα ζηνίβα απφ ζηληί θαη δίζθνπο, κάιινλ ν Φψηεο δελ αζρνιείηαη ηδηαίηεξα κε ηελ κνπζηθή γηαηί φια κνηάδνπλ κε δηθά ηεο, κηα ζπιινγή απφ ζθπιάδηθα θαη κπνπδνπμίδηθα θαη παλεγπξηψηηθα, απηή είλαη ε αδεξθή κνπ, πάληα ήηαλ. Ζ Σξηζηίλα έρεη θνπηάθηα γηα πνιιά πξάγκαηα: Θέιεη ην θαγεηφ ηεο λφζηηκν, ηελ κνπζηθή ηεο γηα θέθη, ηηο ηαηλίεο ηεο γηα λα απνθνηκηέηαη. Νηηδήπνηε παξαβαίλεη ηνλ θαλφλα, ράλεη ηνλ ιφγν ηεο χπαξμήο ηνπ ζηνλ θφζκν ηεο. ‘’Γηαηί θάλεηο κνπζηθή πνπ δελ ζα ρνξέςεη θαλείο;’’, κνπ έιεγε. Άιιε κηα θνξά ηελ ηξάβεμα κε δφξηα λα παξαθνινπζήζεη καδί κνπ ην Γέληξν ηεο Εσήο ηνπ Κάιηθ, γηα θάπνην ιφγν ην απνδέρηεθε επεηδή ηελ απνθνίκηζε, αιιά πξφιαβε λα γειάζεη μαθληαζκέλε απφ ηελ παξνπζία ελφο δεηλφζαπξνπ ζε κηα ηζηνξία απψιεηαο. ‘’Θέιεη λα βάιεη ηελ απψιεηα ζε έλα θνζκηθφ πξίζκα’’, ηεο είπα εγψ, αιιά ε Σξηζηίλα ήδε θνηκφηαλ δίπια κνπ θαη έηζη ζπκβηβάζηεθα κε ην λα θάσ ηα δπν θνκκάηηα πίηζαο πνπ είρε αθήζεη. Βέβαηα, γηα θάπνην ιφγν, φηαλ ε κακά έθπγε, εγψ δπζθνιεχηεθα πνιχ λα βξσ ζπκθηιίσζε ζην θνζκηθφ πξίζκα ηεο απψιεηαο, ε αδεξθή κνπ θάλεθε λα ην δηαρεηξίδεηαη ρσξίο λα ζθεθηεί θαλέλα δεηλφζαπξν θαη θαλέλα αζηξηθφ λεθέισκα. Απηή είλαη ε αδεξθή κνπ, πάληα ήηαλ.

‘’Ινηπφλ άθνπ’’, κνπ ιέεη θαη μαθληάδνκαη θαζψο δελ ηελ είρα αληηιεθζεί φηη είρε έξζεη θνληά κνπ. ‘’Άθνπζα φηη ν Κφηζαξη θαη απηά ηα θιαζζηθά θάλνπλ πνιχ θαιφ ζην κσξφ, φηη κεγαιψλεη ν εγθέθαιφο ηνπ γξήγνξα θαη γίλνληαη πην έμππλα, κνπ ην επηβεβαίσζε θαη ε Γηψηα πνπ αζρνιείηαη κε απηά. Θα πξνιάβεηο λα κνπ θηηάμεηο έλα ζηληί κε ηέηνηα; Θα ην βάδσ φηαλ θνηκάκαη γηα λα ηα αθνχεη ην κσξφ. Βάιε κέζα θαη δπν δηθά ζνπ, λα κάζεη θαη ηελ κνπζηθή ηνπ ζείνπ ηνπ. Βάιε απηφ απφ εθείλε ηελ ηαηλία πνπ κνπ άξεζε, ηα – ξαξα, ηα – ξαξα’’, κνπξκνχξηζε, πξνζπαζψληαο λα ηξαγνπδήζεη ην βαιζάθη κνπ. ‘’Θα αθνχεη πξηλ βγεη Κφηζαξη γηα λα αθνχεη κπνπδνπμίδηθα ζην Ξνξη κπεκπέ ηνπ;’’, ηε ξσηψ ρακνγειψληαο. Κε ζθνπληάεη απαιά θαη θεχγεη πάιη. Ξξηλ μαλαρσζεί ζηελ θνπδίλα ηεο θσλάδεη φηη ν Φψηεο ζα ήηαλ εθεί ζε θακηά ψξα θαη λα μαλαθσλάδεη αλ ζέισ θαθέ. Κεηά, θσλάδεη λα πάξσ ην κπακπά έλα ηειέθσλν. Ππλεηδεηνπνηψ φηη ην κφλν ζεκείν ηνπ ηαμηδηνχ πνπ είρα ζθεθηεί ήηαλ ε ζπλάληεζή κνπ κε ηνλ Σνληξφ θαη ηελ Κπέηπ, φιν ην ππφινηπν ην είρα ηειείσο αζαθέο ζην θεθάιη κνπ. Γελ κπνξνχζα λα βξσ ην λήκα πνπ ζα άξρηδε κε ηελ θξάζε, ‘’γεηα ζνπ κπακπά ήξζα’’. Γελ πνιπθαηάιαβα πσο πέξαζε ε ψξα, θαη ν Φψηεο γχξηζε ζπίηη. Δίρα θαηξφ λα ηνλ δσ, αιιά κνπ θάλεθε θαηεπζείαλ γεξαζκέλνο, ζαλ λα είρε κεγαιψζεη πην γξήγνξα απφ φινπο ηνπο ππφινηπνπο. Δίρε παρχλεη αξθεηά θαη είρε κηα ειαθξηά θακπνχξα, ζαλ λα βαξηφηαλ λα ζηήζεη ηελ πιάηε ηνπ φξζηα. Θάπσο έιακςε ην ρισκφ ηνπ πξφζσπν φηαλ κε είδε θαη κνπ ρακνγέιαζε, πάληα επγεληθφο θαη θηιηθφο ν Φψηεο, δελ πξνζπάζεζε πνηέ λα εληαρζεί, ηνπ βγήθε αβίαζηα θαη θπζηθά. Ήηαλ φκσο ζακπφο, ζνιφο, ζαλ λα ήηαλ εθηφο εζηίαζεο. Σαηξεηεζήθακε, κε ξψηεζε φπσο φινη γηα ην πξφζσπφ κνπ, απάληεζε ε αδεξθή κνπ γηα κέλα, παξαηήξεζα φηη δελ ραηξεηήζεθαλ κεηαμχ ηνπο κε θάπνην ηδηαίηεξν ηξφπν πέξα απφ έλα γεηα, κνπ πξφηεηλε λα βγνχκε ζην κπαιθφλη γηα έλα ηζηγάξν αιιά ηνπ είπα φηη ην είρα θφςεη θάηη πνπ έθαλε ηδηαίηεξε εληχπσζε ζηελ αδεξθή κνπ πνπ κε ζπλεράξε. Αιιά δέρηεθα λα ηνπ θάλσ παξέα. Βγήθακε ζην κπαιθφλη ηνπ ζαινληνχ θαη ν Φψηεο ζηάζεθε δίπια ζε κηα κάιινλ απεξηπνίεηε δαξληηληέξα. Πην καχξν ρσκαηάθη ηεο εμείραλ αξθεηέο γφπεο. Ν Φψηεο έβγαιε έλα θάκει 25

θαη κνπ πξνζέθεξε μαλά, αιιά αξλήζεθα επγεληθά. Ήκνπλ πεξίπνπ ελάκηζη ρξφλν ρσξίο ηζηγάξν, θάηη πνπ ε Άιηληα ζεσξνχζε δηθή ηεο επηηπρία, ρσξίο θπζηθά λα είλαη. Βέβαηα, θαη ελψ απηφο είρε αξρίζεη ήδε λα κνπξκνπξάεη θάηη γηα ηελ δνπιεηά ηνπ, αλαξσηήζεθα αλ ζα κεηξνχζε λα θάλσ κεξηθά ηζηγάξα ζηελ Διιάδα. Όζηεξα μαλαζπγθεληξψζεθα ζε εθείλνλ φηαλ αλέθεξε ην Ληνπκπάη. Έρνληαο ράζεη έλα κηθξφ θνκκάηη ηνπ πξνιφγνπ ηνπ, ηνλ άθνπζα λα κνπ ιέεη φηη είρε θάλεη θάπνηεο ‘’ζεηείεο’’, φπσο ηηο έιεγε, ζην Ληνπκπάη, πξηλ ηελ Σξηζηίλα, φηαλ αθφκα έςαρλε γηα κηα πην ζηαζεξή δνπιεηά. Κνπ είπε φηη ην 2010 ην Ληνπκπάη ήηαλ γεκάην απφ Έιιελεο κεραληθνχο. ΋ινη ηνπο έθαλαλ αξπαρηέο, θάπσο ρσλφληνπζαλ ζε θάπνηα εηαηξεία πνπ είρε αλαιάβεη θάπνην έξγν, θαη ηελ έβγαδαλ έλα εμάκελν κε θιηκαηηζκφ ζην θνπι θαη ηελ αληακνηβή ελφο παρπινχ κηζζνχ γηα ηελ επηζηξνθή ηνπο. ‘’Άζιην’’, κνπ είπε, ‘’αιιά κπνξνχζεο λα βγάιεηο ζε έλα εμάκελν φηη ζα ζνπ έδηλε ν ΝΑΔΓ ζε ηέζζεξα ρξφληα’’. Όζηεξα ην πήγε ζηα ρνχκνπο θαη ζην άλνζην λεξφ, χζηεξα ην μαλαγχξηζε ζηα ιεθηά, έθαλε θάηη πεξίεξγνπο ζηξνβηιηζκνχο ζην ιφγν ηνπ, θαπλίδνληαο λεπξηθά. Δγψ ηνλ άθνπγα ζησπειφο, θαη έθαλα κεξηθά λεχκαηα φπνπ έλησζα φηη έπξεπε, ραδεχνληαο ελίνηε ηελ πιαηεία Βέκπν πνπ μεηξχπσλε πίζσ απφ κηα πνιπθαηνηθία. ‘’Αιιά είλαη θαιά ιεθηά’’, μαλαείπε ηειηθά, θαη ζηακάηεζε ζαλ λα κνπ έδηλε ην βήκα. Ρνλ θνίηαμα λα ξνπζνπλίδεη κηα ηνχθα θαπλνχ θαη λα κε θνηηάεη ζαλ λα πεξηκέλεη έγθξηζε. Ρνπ είπα φηη ην εμσηεξηθφ ζπλεζίδεηαη, φπνηα ρψξα θαη λα είλαη, κηα θξάζε πνπ κάιινλ δελ ηνλ θάιπςε ηδηαίηεξα. ‘’Δίλαη δπν εμάκελα ζην ζχλνιν, δελ ρξεηάδεηαη λα ζπλεζίζσ θάηη’’, κνπ είπε θαη έθνςε κηα κηθξή βφιηα γχξσ απφ κηα θαξέθια ζθελνζέηε. ‘’Έλα ηψξα θαη έλα ζε έλα ρξφλν. Κέρξη λα πάσ ζα έρσ γπξίζεη’’. Γελ είρα θάπνηα ηδηαίηεξε ζπκβνιή ζηελ ζπδήηεζε απηή. Έκνηαδε ζηα αιήζεηα λα πεξηκέλεη θάπνηα ρξήζηκε απάληεζε, λα ηνπ αλαπηχμσ θάπνηα ζπιινγηζηηθή πνπ ζα ηνλ βνεζνχζε. Ρν κφλν πνπ βξήθα λα πσ ήηαλ απηφ πνπ ζίγνπξα ήμεξε ήδε. ‘’Γελ λνκίδσ φηη ζέιεη θαιά ιεθηά ην παηδί, ηνλ παηέξα ηνπ ζα ζέιεη πεξηζζφηεξν’’. Ν Φψηεο μεθχζεζε θαηεβάδνληαο ηνπο ψκνπο ηνπ θαη ρσξίο λα έρεη θηάζεη θνληά ζην θίιηξν έκπεμε ην ηζηγάξν ζηελ δαξληηληέξα. ‘’Πε πήξα κνλφηεξκα’’, ήηαλ ε απάληεζή ηνπ. ‘’Ξεο κνπ εζχ ηα λέα ζνπ, πσο είλαη νη κνπζηθέο ζνπ, γξάθεηο ηίπνηα, θάλεηο καζήκαηα, πσο είλαη ε Νιιαλδία;’’ 26

Ξνιιέο εξσηήζεηο καδί. Δίπα θάπνηα πξάγκαηα, πεξηζζφηεξν απηά πνπ ζα έιεγε θάπνηνο ζε νπνηαδήπνηε ηππηθή θνπβέληα. Δμάιινπ, δελ ήκνπλ ηδηαίηεξα πεξήθαλνο γηα ην νηηδήπνηε ην ηειεπηαίν δηάζηεκα, νχηε θάπνηα θαηλνχξηα δνπιεηά είρα, νχηε ηίπνηα θαηλνχξην είρα θαηαθέξεη λα γξάςσ, ελψ ηα καζήκαηα είλαη καζήκαηα, θαλείο καζεηήο κνπ δελ ήηαλ ηδηαίηεξα ζπλαξπαζηηθφο γηα λα ηνλ αλαθέξσ. ‘’Ζ Άιληα ηη θάλεη;’’, κε ξψηεζε κεηά. ‘’Άιηληα. Θαιά είλαη, ηξέρεη θαη απηή κε ηα δηθά ηεο’’. Έλησζα λα βαξηέκαη ιίγν θαη ζθέθηεθα φηη δελ είρα φξεμε γηα θάπνηα θνπβέληα γηα ηελ Άιηληα. Ίζσο απφ έλζηηθην ε αδεξθή κνπ ην έλησζε θαη άλνημε ηελ κπαιθνλφπνξηα θαιψληαο καο γηα λα θάκε απφ έλα ηνζηάθη θαη κηα ζαιάηα, δειψλνληαο πσο ζα θάκε θαλνληθά ην απφγεπκα κε ηνπο ππφινηπνπο. ‘’Θα θάλσ άιιν έλα ηζηγάξν’’, είπε ν Φψηεο. ‘’Αο θάεη ν Αιέμαλδξνο θαη ην δηθφ κνπ, δελ πεηλάσ πνιχ’’, ζπκπιήξσζε θαη ηνλ αθήζακε ζην κπαιθφλη, λα θνηηάεη ηελ γθξίδα ζέα θαπλίδνληαο, θαη εγψ πξνρψξεζα πξνο ηελ θνπδίλα γηα λα θάσ ηα δπν κνπ ηνζηάθηα.

5 Ρν απφγεπκα πέξαζε επράξηζηα, θαζψο είρα ηελ επθαηξία λα επηθνηλσλήζσ κε θάπνηνπο παιηνχο θίινπο θαη λα ηνπο ελεκεξψζσ φηη βξηζθφκνπλ ζηα πάηξηα εδάθε, έηνηκνο γηα κηα λπρηεξηλή έμνδν. Νη δηαπξαγκαηεχζεηο γηα ην ζεκείν ζπλάληεζεο ήηαλ θάπσο θνπξαζηηθέο, θαζψο ήζαλ φινη ηνπο δηαζθνξπηζκέλνη απφ ηνλ Ξεηξαηά κέρξη ην Καξνχζη, αιιά ήηαλ κάιινλ πξνθαλέο φηη ζα θαηαιήγακε ζηα Δμάξρεηα. Έλησζα φκνξθα πνπ φινη ράξεθαλ λα κε αθνχζνπλ θαη δέρηεθαλ λα αθπξψζνπλ ηα βξαδηλά ηνπο ζρέδηα γηα λα κε δνπλ. Ν Κηράιεο κάιηζηα κνπ είπε φηη ήηαλ κηα θαιή επθαηξία γηα ξηγνχληνλ θαη ζα έπαηξλε θαη απηφο άιινπο λα εκθαληζηνχλ. Γελ ήκνπλ πνιχ ζίγνπξνο γηα ην είδνο ηνπ ξηγηνχληνλ, κηαο θαη νη θίινη κνπ ήηαλ εηεξφθιεηεο παξέεο- άιινη απφ ηελ ζρνιή, άιινη απφ ηελ κνπζηθή, άιινη απφ ηελ γεηηνληά. Ν Κηράιεο βέβαηα ηα ζπλδχαδε φια απηά, νπφηε θάηη ζα ήμεξε θαιχηεξα. Ζ Σξηζηίλα, αλάκεζα ζηηο κπεζακέι θαη ηηο θιπαξίεο ηεο, κε άθνπγε λα θαλνλίδσ θαη κνπ επηζήκαηλε δηαξθψο λα πάξσ ην Βαζίιε θαη ηα μαδέξθηα καδί, θαη αλ ήζειε ν Φψηεο θπζηθά. Ν Φψηεο θαζφηαλ αξθεηή ψξα κπξνζηά απφ ηελ ηειεφξαζε, παξαθνινπζψληαο ληνθηκαληέξ ηνπ Ληηζθφβεξη, ηδηαίηεξα απνξξνθεκέλνο ζε κηα εθπνκπή γηα ηελ Απζηξαιία. ‘’Μέξεηο φηη ην πην δειεηεξηψδεο πιάζκα είλαη έλα βαηξαράθη ζηελ Απζηξαιία;’’, κνπ είπε ζε θάπνηα ζηηγκή πνπ έθαηζα καδί ηνπ λα ραδέςσ. ‘’Ρφζν δα’’, ζπκπιήξσζε θαη έδεημε έλα αφξαην θπβάθη κε ηνλ δείθηε θαη ηνλ αληίρεηξα. Έκνηαδε ζηα αιήζεηα ζπλεπαξκέλνο. Δίδακε καδί γηα ηηο δειεηεξηψδεο κέδνπζεο ηνπ Δηξεληθνχ πνπ ζπλεζίδνπλ λα θνιαηζίδνπλ ζηηο παξαιίεο θνληά ζην Πχδλευ. ‘’Ιεπθνί θαξραξίεο, ζαλαηεθφξεο πιαζηηθέο ζθνπγγαξίζηξεο πνπ επηπιένπλ, έλα βαηξαράθη πνπ ζε ζθνηψλεη ζε ηξία δεπηεξφιεπηα. Φνβεξά πξάγκαηα απηή ε Απζηξαιία’’, αλαθψλεζε θαη ζθέθηεθα φηη ηα έιεγε κε ελζνπζηαζκφ θαη φρη κε θφβν. Σαδνιφγεζα εθεί καδί ηνπ γηα ιίγε ψξα κέρξη πνπ ρηχπεζε ην θνπδνχλη θαη ε Σξηζηίλα είπε φηη ν Βαζίιεο είρε κφιηο θαηαθηάζεη. Πεθψζεθα λα ηνπ αλνίμσ εγψ θαη ράξεθα πνιχ φηαλ ηνλ είδα αθκαίν θαη θακαξσηφ απφ ηελ πφξηα ηνπ αζαλζέξ. Γηα θάπνην ιφγν ε εγθπκνζχλε ηεο αδεξθήο κνπ θαη ν γεξαζκέλνο Φψηεο κε έθαλαλ λα λνκίδσ φηη 28

έρνπλ φινη ηνπο αιιάμεη, ιεο θαη έιεηπα γηα είθνζη ρξφληα θαη απιά ν ρξφλνο θπινχζε πην αξγά γηα κέλα ζηα βφξεηα. Αιιά ν Βαζίιεο ήηαλ πεξίπνπ φπσο ηνλ άθεζα. Ρξία αδέξθηα έρσ, θαη εγψ είκαη ν κηθξφηεξνο. ΋ηαλ ήκνπλ δέθα, ζηελ Διεπζίλα αθφκα, ν Ιεπηέξεο είρε ήδε πάεη ζηελ Ξάηξα γηα λα ζπνπδάζεη ζην ΡΔΗ, ήκνπλ αθφκα ην αγαπεκέλν παηρλίδη ηεο αδεξθήο κνπ θαη ν Βαζίιεο ήηαλ ζηελ άγξηα εθεβεία ηνπ. Έλα απφγεπκα άλνημα ην ζπξηάξη κνπ θαη είδα φηη έιεηπε έλα πεληνρίιηαξν πνπ κνπ είρε δψζεη ε γηαγηά γηα ηα γελέζιηά κνπ. Ν παηέξαο κε είρε πξνεηδνπνηήζεη λα ην θξαηήζεη εθείλνο γηα λα ην πξνζέρεη, αιιά εγψ ην ήζεια γηα δηθφ κνπ, λα ην βάισ ζην ζπξηάξη θαη λα νξγαλψζσ ηα αλαξίζκεηα πξάγκαηα πνπ ζα κπνξνχζα λα αγνξάζσ κε απηφ, θάλνληαο ζίγνπξα ηελ αξρή κε έλα ηεχρνο απφ ην Κεγάιν Κίθπ. Ήμεξα θαη’ επζείαλ ηνλ έλνρν: ν Βαζίιεο πνιιέο θνξέο ςαρνχιεπε ην ζπξηάξη κνπ θαη κνπ έπαηξλε ςηιά θαη θαηνζηάξηθα πνπ απνζήθεπα εθεί, πάληα ‘’γηαηί ππήξρε θάπνηα αλάγθε’’ θαη ζα κνπ ηα επέζηξεθε. Έγηλα έμαιινο πνπ έιεηπε ην πεληνρίιηαξν θαη ήκνπλ έηνηκνο λα ζεθψζσ ην ζπίηη ζην πφδη θαη λα ηνλ καξηπξήζσ, αιιά ν Βαζίιεο κε πεξηέιαβε κε έλα γεξφ ρέξη μχιν θαη κνπ είπε λα ην βνπιψζσ κέρξη λα ην επηζηξέςεη. Θα ην επέζηξεθε φηαλ έθηαλαλ ηα δηθά ηνπ γελέζιηα, πνπ ήηαλ ζε έλα κήλα. Ν έλαο κήλαο κνπ είρε θαλεί ηεξάζηηνο θαη πξάγκαηη ήηαλ- ην πεληνρίιηαξν δελ κνπ ην επέζηξεςε πνηέ. Αληί απηνχ, αθνχ κάδεςε ηα ραξηδηιίθηα ηνπ απφ παππνχδεο θαη ζείνπο, ηφικεζα λα ηνπ ην δεηήζσ θαη έθαγα κεξηθέο αθφκα ςηιέο. ΋ηαλ έγηλα φκσο δεθανρηψ, ζηα γελέζιηά κνπ ν Βαζίιεο κνπ έδσζε εθαηφ επξψ θαη ηέζζεξα θνπηηά πξνθπιαθηηθά. Απηφο ήηαλ ν Βαζίιεο. Γελ κε έρεη μπινθνξηψζεη θάπνηνο πεξηζζφηεξν ζηε δσή κνπ, θαη δελ κε έρεη ζηεξίμεη θαλέλαο πεξηζζφηεξν ζηηο επηινγέο κνπ. Αθφκα θαη ηηο πην παξάινγεο. Ν Βαζίιεο ήηαλ απφ κηθξφο γεξφ ζθαξί θαη αθφκα πην αζιεηηθφο ζσκαηφηππνο απφ ηνλ Ιεπηέξε, αζρέησο αλ δελ αζρνιήζεθε πνηέ ηδηαίηεξα κε ηα ζπνξ πέξα απφ ην λα ζηνηρεκαηίδεη. Απφ ηελ άιιε, είρε πξηλ πάεη αθφκα εηθνζηπέληε ηελ πνξεία ηεο θαξάθιαο ηνπ παππνχ, απηήλ ηελ πεξίεξγε θαξάθια πνπ ζνπ αθήλεη γαηζννπξέο καιιηψλ κφλν πάλσ απφ ηα απηηά θαη πάλσ απφ ην ζβέξθν. Θάπνπ εθεί ηα μχξηζε θαη πάληα ζην θεθάιη ηνπ ππήξρε έλα ζθιεξφ ζθνχξν ρλνχδη. Γηα 29

θάπνην ιφγν ην γνληδηαθφ καο κίγκα είρε κνηξαζηεί ζηα δπν: Απηφο θαη ν Ιεπηέξεο ήηαλ ςεινί θαη γεξνδεκέλνη, εγψ θαη ε Σξηζηίλα ήκαζηαλ θάπσο πην κηθξνθακσκέλνη θαη αδχλακνη. Αιιά είρακε ππθλά θαη πινχζηα καιιηά, απηφ ήηαλ ην ζπγθξηηηθφ καο πιενλέθηεκα. Ν Βαζίιεο κε πήξε κηα δπλαηή αγθαιηά θαη κε δάιηζε ιίγν γηα ηελ κνχξε κνπ, επηκέλνληαο πσο απνθιείεηαη λα έπεζα κφλνο κνπ θαη πσο ζίγνπξα είρα ηζαθσζεί κε θάπνηνλ. Ξξνζπκνπνηήζεθε λα ηνλ πάξσ καδί ζην γπξηζκφ γηα λα θαλνλίζεη ηνλ φπνην ηξακπνχθν κνπ επηηέζεθε, αιιά ηνλ δηαβεβαίσζα πσο ήηαλ έλα αδέμην αηχρεκα θαη ηίπνηα παξαπάλσ. Ζ αδεξθή κνπ άξρηζε λα ηνπ κηιάεη γηα δεθάδεο πξάγκαηα: Θάηη ππνρξεψζεηο ζην ζπίηη ζηελ Διεπζίλα, θάηη γηα έλα ηζεθ-απ ηνπ κπακπά, θάηη γηα κηα ππνρξέσζε ζηε ζεία Θσκαή, θάηη γηα θάηη απγά πνπ έπξεπε λα πάλε ζε θάπνηνλ, κηα κεγάιε πξνθνξηθή ιίζηα ππνρξεψζεσλ ζηελ νπνία ν Βαζίιεο δελ αληηδξνχζε ηδηαίηεξα θαη ζπνξαδηθά έθηπλε θάπνηα απάληεζε, ηχπνπ ‘’λαη, ην ζπκάκαη’’. Όζηεξα ε Σξηζηίλα άξρηζε λα κηιάεη γηα θάπνην θνηλφ γλσζηφ ηνπο ν νπνίνο θάηη ηάρα κνπ έθαλε κε θάηη ιεθηά θαη ν Βαζίιεο έδεημε κεγάιν ελδηαθέξνλ θαη άξρηζαλ λα κηιάλε. Έλησζα θάπσο πεξίεξγα, έλησζα εθηφο θνπβέληαο θαη εθηφο ρσξνρξφλνπ ζε εθείλν ην ζεκείν, αιιά ηαπηφρξνλα έλησζα μαλά νηθεία: Ήηαλ ζαλ λα παξαθνινπζνχζα έλα ηπραίν απφζπαζκα απφ ηηο δσέο ηνπο, ην νπνίν ήηαλ αξθεηφ γηα λα θαληαζηψ νιφθιεξν ην βηβιίν. ΋πσο φηαλ έρεηο αθνχζεη έλα θνκκάηη ηφζεο πνιιέο θνξέο πνπ αθφκα θαη έλα απφζπαζκα δηαζθεπήο ηνπ λα πεηχρεηο θάπνπ ακέζσο ζα ελεξγνπνηεζεί ε κλήκε ζνπ απφ ηηο κηθξέο ιεπηνκέξεηεο, ην χθνο, ηνλ ξπζκφ, ην ηέκπν. Ππνξαδηθά έκπαηλε θαη ν Φψηεο ζηελ θνπβέληα, ρπκέλνο πάληα ζηνλ θαλαπέ θαη κε ηα κάηηα ζηελ ηειεφξαζε, θπξίσο κε παξαίλεζε ηνπ Βαζίιε πνπ δεηνχζε ηνλ ζρνιηαζκφ ηνπ. Όζηεξα ε Σξηζηίλα επέζηξεςε ζηελ θνπδίλα θαη ν Βαζίιεο πέηαμε θάπνηα αζηεηάθηα γηα ηνλ Ξαλαζελατθφ, ζπκήζεθε μαλά θαη εκέλα θαη κε ζθνχληεμε, ‘’έθπγεο θαη παίξλνπκε μαλά πξσηαζιήκαηα’’ κνπ είπε. Κεηά απφ ιίγε ψξα είρακε απνκνλσζεί ζην δσκάηην πνπ θνηκφκνπλ θαη κε ξσηνχζε δηάθνξα, γηα ηελ Άιηληα θαη ηελ κνπζηθή θαη ην ζρνιείν, κε πην γλήζην ελδηαθέξνλ απφ ην Φψηε. Ήκνπλ γηα πνιχ ψξα δηζηαθηηθφο θαη αλαξσηηφκνπλ πνηα ζα κπνξνχζε λα είλαη ε ζσζηή 30

πξνζέγγηζε, αιιά ηειηθά ηνλ ξψηεζα πσο είλαη ν ίδηνο θαη αλ ππήξρε θάπνηα ζεηηθή εμέιημε ζηελ ππφζεζή ηνπ κε ηελ Εέηα. Ν Βαζίιεο έγλεςε αξλεηηθά θαη ηνλ είδα λα θνκπηάδεη ιίγν, νπφηε ζεβάζηεθα φηη κπνξεί, φπσο θαη εγψ, λα κελ ζέιεη λα κνηξαζηεί πνιιά κέρξη λα ηα βάιεη ζε κηα ηάμε κέζα ηνπ. Δλψ φκσο πεξίκελα θάπνην γξήγνξν ζρφιην, πνπ ινγηθά ζα πεξηιάκβαλε ηελ ιέμε ‘’θαξηφια’’, ν Βαζίιεο ρσξίο λα κε θνηηάεη ςέιηζζε έλα απιφ ‘’πνηνο ηεο ξίρλεη άδηθν φκσο;’’, θαη θάπσο ηνλ ιππήζεθα εθεί θαη άιιαμα ζέκα κφλνο κνπ. Κηα θνξά, φηαλ ήκνπλ αθφκα εθηά ή νρηψ, θάλακε πνδήιαην ζηελ καξίλα θνληά ζηελ Θαλειινπνχινπ έθαγα κηα ηνχκπα θαη θάπνηα παηδηά, ζηελ ειηθία ηνπ Βαζίιε, άξρηζαλ λα κε θνξντδεχνπλ. Δίρα καηψζεη ζην γφλαην θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο θνξντδίεο ησλ παηδηψλ έβαια ηα θιάκαηα. Ν Βαζίιεο θξέλαξε δίπια κνπ θαη είπε ζε έλα παηδί λα ην βνπιψζεη, απνθαιψληαο ηνλ καιάθα. Ρν παηδί ηνπ αληαπάληεζε θαη ν Βαζίιεο θαηέιεμε λα παίδεη κπνπληέο θαη πεηξηέο κε ηέζζεξηο ή πέληε ζπκκαζεηέο ηνπ, ελψ εγψ κπμφθιαηγα ζην πεδνδξφκην. Κάησζε ε κχηε ηνπ, κάησζε ην ρέξη ηνπ, κάησζε πην πνιχ απφ εκέλα ζην ηέινο αιιά ηα παηδηά ηα έδησμε. Όζηεξα, κνπ έθηπζε έλα μεξφ ‘’πάκε ζπίηη’’ θαη αλέβεθε ζην πνδήιαηφ ηνπ θαη απνκαθξχλζεθε κε γνξγέο πεηαιηέο, ρσξίο λα πεξηκέλεη λα ζεθσζψ. Όζηεξα απφ ηξεηο εκέξεο ηνπ είπα λα πάκε γηα πνδήιαην καδί θαη αξλήζεθε, ελψ ήηαλ ςπρξφο καδί κνπ γηα άιιεο ηφζεο. Απηφο ήηαλ ν Βαζίιεο. Φιψξν κε αλέβαδε, θιψξν κε θαηέβαδε φζν κεγάισλα. Ήηαλ ν Κπάηκαλ θαη ήκνπλ ν αρξείαζηνο Οφκπηλ ηνπ. ΋ιε ε νηθνγέλεηα θαηάιαβε απφ λσξίο φηη ν Βαζίιεο είρε έλα ηακπεξακέλην πνπ ήζειε εηδηθφ ρεηξηζκφ. ΋πσο φηαλ νη απνβνιέο ηνπ γηα θαπγάδεο έγηλαλ έλα ζρεηηθά πεξηνδηθφ θαη θνηλφηππν θαηλφκελν. ΋πσο φηαλ ηνλ καδέςαλε καδί κε αξθεηνχο άιινπο ζε κηα ζπκπινθή απφ ρνπιηγθάληα ηνπ Ξαλαζελατθνχ θαη ηνπ Νιπκπηαθνχ. ΋πσο φηαλ ηελ θνπαλνχζε απφ ην ζπίηη γηα λα πάεη λα δεη ηνλ Ξαλαζελατθφ. ΋πσο ραζηνχθηζε κηα γθφκελα πνπ είρε λεαξφο, επεηδή ππνπηεπφηαλ φηη ηνπ ηα θνξνχζε κε έλα θίιν ηνπ. Ξνπ φλησο. Σξεηάζηεθε ε Σξηζηίλα, σο ζπλήζσο, λα ηνπ αλνίμεη ηα κάηηα, θαη κεηά ήηαλ ε Σξηζηίλα ε αλαθαησζνχξα πνπ πάιεπε λα απνινγεζεί ζηελ θνπειηά επεηδή είρε θάεη ραζηνχθη. Κε ηε δεχηεξε, ν Βαζίιεο πέξαζε ζην ΡΔΗ ζηελ Αζήλα 31

αιιά νχηε εθεί εξέκεζε. ΋ηαλ έθηαζα θαη εγψ εθεί θαη μαλακείλακε καδί, είρα λα αθνχσ ζρεδφλ θάζε βξάδπ ηηο παλαγίεο θαη ηα βξηζίδηα πνπ έξηρλε ζε θαηά θαηξνχο γθφκελέο ηνπ. Δπηπρψο ηνπιάρηζηνλ είρε απνθηήζεη κηα κεγαιχηεξε ζπλέπεηα κε ηηο ζπνπδέο θαη ηειείσζε λσξίο ηε ζρνιή, νπφηε ε ζπγθαηνίθεζή καο θξάηεζε έλα εμάκελν. Δθείλε ηελ πεξίνδν ζα έιεγα φηη δελ θάλακε θαη πνιχ παξέα, απηή ε ηεηξαεηία πνπ καο ρψξηδε άιινηε ήηαλ κηθξή θαη άιινηε δπζζεψξεηε. Απηή ηνπ ε ζθιεξφηεηα θαη ηξαρχηεηα πνπ ηνλ έθαλε έλα αλζξψπηλν γπαιφραξην ήηαλ πάληα ε αηηία πνπ δελ ηα θαηάθεξλε θαιά κε ηηο ζρέζεηο ηνπ. Ξάληα πξνθαηεηιεκκέλνο, πάληα γεκάηνο ππνςίεο θαη δπζπηζηία, ζπλήζσο πξνιάβαηλε θαη ηηο έζηειλε πξηλ αγαλαθηήζνπλ απηέο θαη ηελ θνπαλήζνπλ απφ θνληά ηνπ. Ζ Εέηα εκθαλίζηεθε αθνχ είρε γπξίζεη ζηελ Αζήλα θαη αθνχ είρε πηάζεη δνπιεηά ζηα ινγηζηηθά γξαθεία κηαο θαηαζθεπαζηηθήο. Ζ Εέηα είρε κάιινλ ζεηεία ζε δφξηθνπο, θαη θάλεθε απφ ηελ αξρή ηδηαίηεξα ηθαλή ζην λα ηνλ θνπιαληξίδεη, ή ηνπιάρηζηνλ λα ηνλ αλέρεηαη θαη λα ηνλ αγαπά. Ν Βαζίιεο ή είρε βαξεζεί λα καιψλεη ή φλησο είρε βξεη ζην πξφζσπφ ηεο κηα θνπέια ηελ νπνία κπνξνχζε λα εκπηζηεπηεί θαη λα αθήζεη λα ηνπ βγάιεη ηελ αθίδα απφ ηελ παηνχζα. Γελ έθαηζα λα ην ςπρνινγήζσ ηδηαίηεξα, άιισζηε γηα κέλα πάληα ν Βαζίιεο ήηαλ απηφ πνπ ήηαλ, καιαθφ βνχηπξν κε ηξαρχ πεξίβιεκα. Ίζσο απηφ είδε ε Εέηα, ή ίζσο απηφ είδε ν ίδηνο ζην είδσιφ ηνπ ζηα κάηηα ηεο Εέηαο. Ή ίζσο δελ ζπλέβε ηίπνηα απφ φια απηά, θαη θάπνηα κάιινλ θνηλσληθή ζχκβαζε ηνπο νδήγεζε λα αγαπεζνχλ θαη λα παληξεπηνχλ- ζην κπάηζεινξ πάξηη ν Βαζίιεο παξαιίγν λα κνπ θνξηψζεη κε ην δφξη κηα πνπηάλα θαη ζην ηέινο έζπαζε ζε κηα αλαίηηα έθξεμε βηαηφηεηαο θακηά δεθαξηά πνηήξηα αξαδηάδνληαο έλα κηζνγχληθν πβξενιφγην γηα ην γεγνλφο φηη παληξεχεηαη. Ήηαλ απφ απηά ηα πάξηη πνπ ηειεηψλνπλ ακήραλα. Παλ ηνλ γάκν ηνπ, αξθεηά ρξφληα κεηά. Δγψ θνίηαγα ηψξα ηνλ άλζξσπν πνπ ππνηίζεηαη φηη ρηχπεζε ηελ ζχδπγφ ηνπ θαη ζπλερίδσ λα αξλνχκαη φηη είλαη ν ίδηνο. Ίζσο, έρνληαο θχγεη ήδε γηα Νιιαλδία, κπήθα θαη εγψ ζην νηθνγελεηαθφ θιίκα ηεο ζησπεξήο ζηήξημεο. Γελ ξσηάκε πνιιά, ζηεξίδνπκε ηνλ δηθφ καο. Ν Βαζίιεο ζησπειφο θαη απηφο, νχηε λα αξλείηαη νχηε λα απνδέρεηαη, κηα 32

ηζηνξία δηαδπγίνπ απφ ηηο ηφζεο δεθάδεο. Ζ νηθνγέλεηα άξρηζε λα γίλεηαη πην εθδεισηηθή: Ζ Εέηα είρε πξνβιήκαηα γπλαηθνινγηθά πνπ ηα είρε θξχςεη, γηα απηφ θαη νη δπν απνβνιέο. Ήηαλ άξξσζηε ε κάλα ηνπ Βαζίιε θαη ε Εέηα ηνπ έιεγε λα θνηηάμεη ηελ δνπιεηά ηνπ, πέζαλε ε κάλα ηνπ Βαζίιε θαη ε Εέηα δελ ηνλ άθελε λα πελζήζεη. Ρνπ είρε ζπάζεη ηα λεχξα ε Εέηα, γθξίληα θαη ζπαηάιεο ελψ πεξλνχζαλ δχζθνια, ήζειε ηα ζέα θαη ηα κέα ηεο θαη θαιή δσή. Κα, λα κελ θαηαδέρεηαη λα έξζεη κηα θνξά ζην παηξηθφ ζηελ Διεπζίλα παξά κφλν ζηηο γηνξηέο πνπ ηελ παίξλεη κε ην δφξη. Θάπνπ εθεί εγψ δηαρσξίζηεθα θαη ήζεια απιά λα πσ ζε φινπο λα ην βνπιψζνπλ θαη πσο ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ν Βαζίιεο είρε ηελ επζχλε. Αιιά αθελφο ήκνπλ πνιχ εθηφο, αθεηέξνπ ην φηη δελ θαηεγνξνχζα ηελ Εέηα δελ ζήκαηλε φηη θαηεγνξψ ηνλ Βαζίιε. Δίρα αληηκεησπίζεη ην γεγνλφο κε θξηηηθή θαη ρσξηθή απφζηαζε, σο έλα γεγνλφο απφ απηά πνπ ζπκβαίλνπλ, κηα επαιήζεπζε πάγησλ ζηαηηζηηθψλ ησλ αλζξψπηλσλ ζρέζεσλ πνπ απερνχλ ζε ηφζν γεληθνχο θαλφλεο πνπ είλαη κάιινλ κάηαην λα ςάρλεη θαλείο εηδηθέο επζχλεο. Ζ κεγαιχηεξε βηαηφηεηα ιάκβαλε ρψξα ζηα πέξημ, ζηηο θνπβέληεο πνπ ζπλφδεπαλ ηελ απιή επηθχξσζε ηεο δπζιεηηνπξγίαο ελφο δεπγαξηνχ. Έηπρε λα είλαη ν Βαζίιεο, έηπρε λα είλαη έλαο απφ εκάο θαη φρη θάπνηνο αλψλπκνο ζε κηα πνιπθαηνηθία ιίγα ηεηξάγσλα πην πέξα. Κέζσ ζθάηπ κπφξεζα γξήγνξα λα δσ φηη ην ζέκα δελ ήηαλ πηα ν Βαζίιεο θαη ε Εέηα, ήηαλ ην ζνχζνπξν γχξσ απφ ην Βαζίιε θαη ην ζνχζνπξν γχξσ απφ ηελ Εέηα. Γελ αζρνιήζεθα ηδηαίηεξα απφ έλα ζεκείν θαη κεηά. ΋ινη έπαςαλ λα αζρνινχληαη απφ έλα ζεκείν θαη κεηά, αιιά ζηνλ παξαινγηζκφ ν Βαζίιεο έκελε λα ηελ θπλεγάεη, ελψ έηξερε παξάιιεια ην δηαδχγην. Θαη κεηά ην δηαδχγην, ‘’ζα κε ζπγρσξέζεη’’ , έιεγε. Πην λνίθη έκελαλ, παηδηά δελ είραλ, ην δηαδχγην βγήθε ζρεδφλ θηιηθφ. Θαη ιίγν θαηξφ πξηλ, θάπνπ θάπνηνο είπε ζε θάπνηνλ θαη απηφο ζε θάπνηνλ άιινλ, φηη κάιινλ ε Εέηα μαλαπαληξεχεηαη. Ν Βαζίιεο κνπ έξημε κηα δπλαηή ζηελ πιάηε. ‘’Δζχ κηθξέ πφηε ιεο λα παληξεπηείο; Θέισ λα δσ ηελ κνχξε ηνπ κπακπά φηαλ ζα ηνπ θέξεηο ηελ καπξνχθα. Δθεί λα δεηο ε πίεζε πνπ ζα θηάζεη’’.

Γηα θάπνην ιφγν πνπ ζα κπνξνχζα εχθνια λα εμεγήζσ αλ έκπαηλα ζηελ δηαδηθαζία, απηή ηνπ ε θξάζε κε ελφριεζε ηφζν πνπ ζρεδφλ κνπ έζηξηςε ην ζηνκάρη θαη παξαιίγν λα αδεηάζσ ηα ηνζηάθηα κνπ πάλσ ηνπ.

6 Όζηεξα ήξζε ε μαδέξθε κνπ ε Διέλε κε ηνλ άληξα ηεο, ήξζε ε κηθξή κνπ μαδέξθε ε Γηψηα κε ην αγφξη ηεο, ήξζε ε θνιιεηή ηεο Σξηζηίλαο Φξαηδέζθα πνπ κηα δσή έθαλα θέθη, ήξζε ε αδεξθή ηνπ Φψηε. Ζ Σξηζηίλα ήηαλ νρηψ κελψλ έγθπνο θαη είρε θηηάμεη παζηίηζην θαη κεδεδάθηα γηα δέθα άηνκα, επεηδή έηζη, επεηδή κπνξνχζε. Ξεξλνχζαλ φινη, κε παίξλαλε κηα αγθαιηά, κε ξσηνχζαλ γηα ην πξφζσπφ κνπ, ζθέθηεθα φηη αλ δελ πέζαηλε ηφζν άκεζα ν Σνληξφο ίζσο ζα έπξεπε λα πεξηκέλσ λα γηάλεη ηειείσο κέρξη λα γπξίζσ. Ζ Φξαηδέζθα είρε κεγάιε αγάπε γηα φια ηα δσάθηα ηνπ θφζκνπ, καδεχνληαο αδέζπνηα φπνηε έβξηζθε επθαηξία, θαη έηζη ν Σνληξφο ήηαλ έλα πξνζθηιέο ζέκα ζπδήηεζεο γηα λα ηεο ηξαβήμσ ηελ πξνζνρή θαη λα πηάζσ θνπβέληα καδί ηεο. Γελ πξέπεη λα είρα καιαθηζηεί πεξηζζφηεξν γηα άιιε γπλαίθα απφ ηελ Φξαηδέζθα φζν ήκνπλ έθεβνο. Δξρφηαλ ην θαινθαίξη θαη ζνπιαηζάξηδαλ κε ηελ αδεξθή κνπ ηα κπνμεξάθηα θαη ηα ηηξαληάθηα, είρε έλα παιιφκελν ζθξηγειφ ζηήζνο ζην νπνίν ήζεια λα ρψζσ ηε κνχξε κνπ, άπισλε ηηο πνδάξεο ηηο ζην θξεβάηη θαη έβαθε ηα λχρηα ηεο, ήμεξε ζίγνπξα ηελ θάςα κνπ θαη επέλδπε ζε απηήλ ιέγνληαο κνπ γιπθφινγα θαη ρατδεχνληαο κε φπνηε κε έβιεπε. Θαη εγψ λα βιέπσ ηαηλία καδί ηνπο θαη κεηά λα ηξππψλσ ζην κπάλην θαη δψζ' ηνπ. Ρελ Φξαηδέζθα ηελ είρα πεδήμεη λνεηηθά ηφζεο πνιιέο θνξέο θαη ζε ηφζα πνιιά ζελάξηα, πνπ είρε ξηδψζεη κέζα κνπ ζαλ πξαγκαηηθή αλάκλεζε. Ρψξα πηα ε Φξαηδέζθα είρε βέξα ζην δάρηπιφ ηεο θαη ν κηθξφο μεθηλνχζε ην Γεκνηηθφ. Ρα ζηήζηα ηεο είραλ θάπσο ράζεη ηε κάρε κε ηε βαξχηεηα αιιά ην πξνηειεπηαίν θνπκπί ζην πνπθάκηζφ ηεο ην είρε μεθνχκπσην θαη νη γάκπεο ηεο είραλ αθφκα κηα αχξα ιαγλείαο λα ηηο ρατδεχεη, φπσο θαη ην βιέκκα ηεο. Ρη γπλαίθα, κα ηελ αιήζεηα. Άξρηζα λα ηεο ιέσ γηα ηνλ Σνληξφ θαη έπαηξλε ςπρνπνληάξηθεο εθθξάζεηο θαη ζθέθηεθα φηη ζα ήηαλ δίθαην λα ηελ επραξηζηήζσ πνπ κεζνιάβεζε ζηελ ζεμνπαιηθφηεηά κνπ, πνπ κε έθαλε λα αγαπψ θάζε ζεκείν ηνπ γπλαηθείνπ ζψκαηνο πνπ αγαπνχζα ζην δηθφ ηεο. Πθέθηεθα φηη ζα ήηαλ θνζκηθά δίθαην λα μεζηξαηίζεη ζηα αζφξπβα απφ ηελ δσή ηεο κφλν γηα κεξηθέο ζηηγκέο θαη λα κε απνπιαλήζεη μαλά θαη εγψ λα έρσ ην ζάξξνο πνπ δελ είρα ζαλ έθεβνο θαη λα ηεο πσ καδεκέλεο φιεο ηηο πξνζηπρηέο 35

ηεο εθεβείαο κνπ. Αιιά θπζηθά, ε θνπβέληα καο ήηαλ γεκάηε δηαιείκκαηα απφ παξεκβάζεηο άιισλ θαη φηαλ κνπ είπε φηη ν κηθξφο Σάξεο αγαπάεη ηα ζθπιάθηα θαη ηνπ πήξε έλα θφθεξ-ζπάληει πνπ βξήθε ζε κάληξα θάπσο μελέξσζα θαη ζθέθηεθα φηη ν θφζκνο ζα ήηαλ θαιχηεξνο αλ κνηξαδφκαζηαλ ιίγν ηηο θαληαζηψζεηο καο θαη αλ είρακε ην ζάξξνο λα ηηο ηθαλνπνηήζνπκε. Ρη γπλαίθα, κα ηελ αιήζεηα θαη πφζν άδηθν πνπ πνηέ δελ ζα είρα ηελ επθαηξία λα γιείςσ ηηο γάκπεο ηεο, κηα πξάμε ηφζν δσληαλή ζην κπαιφ κνπ πνπ έκνηαδε παξάινγν ην φηη δελ ην είρα θάλεη. Θαηά ηα άιια, ε Διέλε λα δειψλεη έηνηκε γηα παηδί ρατδεχνληαο ηελ θνηιηά ηεο Σξηζηίλαο θαη ε κηθξή Γηψηα λα είλαη αξθεηά κπιαδέ, λα ρατδνινγά ηνλ γθφκελφ ηεο πνπ θαηλφηαλ απφ ην θνληφ θνχξεκα θαη ην βαξηεζηεκέλν χθνο φηη έρεη άδεηα απφ θαληαξηθφ θαη λα κε απνγνεηεχεη φηαλ ηελ θάιεζα λα κε αθνινπζήζεη κεηά γηα πνηφ ζηα Δμάξρεηα κε έλα γιηηζεξφ ‘’δελ παηάσ ζηα Δμάξρεηα’’. Ρε ξψηεζα γηα ηνλ αδεξθφ ηεο ηνλ Γεκήηξε, πνπ είρε ηελ κεγαιχηεξε νηθνγελεηαθή δηάθξηζε έρνληαο πεξάζεη ζηε Λνκηθή. Κνπ είπε φηη είλαη ζην πέκπην έηνο θαη ήηαλ έηνηκνο λα πάξεη πηπρίν σο ηα Σξηζηνχγελλα. Ζ Γηψηα θαη ν Γεκήηξεο ήηαλ μαδέξθεο κνπ απφ ηελ πιεπξά ηεο κακάο- δελ είρακε πνηέ ηφζν θνληηλέο ζρέζεηο φπσο κε ηα μαδέξθηα απφ ηνλ αδεξθφ ηνπ κπακπά, θπξίσο επεηδή ήηαλ φια κηθξφηεξα θαη έκελαλ κηζά ζηελ Αζήλα θαη κηζά ζην Γήιεζη. Αιιά ε Σξηζηίλα, εηδηθά κεηά ην ζάλαην ηεο κακάο, ηα πεξηκάδεςε θαη επέβαιε ηνλ εαπηφ ηεο σο ζεκεηαθφ ‘’θέληξν’’ ηνπ ζνγηνχ, ηνπιάρηζηνλ ζηελ Αζήλα. Ζ Διέλε απφ ηελ άιιε ήηαλ αξθεηά πην θηιηθή, ηε ξψηεζα γηα ηνλ Ηάθσβν θαη ηνλ Κηράιε, ‘’φια θαιά’’, κνπ είπε, ‘’ν έλαο ζην πεξίπηεξν θαη ν άιινο ζηελ ηξνραία, φια θαιά’’. Όζηεξα άξρηζε πάιη λα ιέεη γηα ην ζπίηη πνπ βξήθε κε ηνλ άληξα ηεο θαη γηα ην δσκάηην ηνπ παηδηνχ πνπ ζα έρεη ην ηάδε θαη ην δείλα. Ξεξηκέλνληαο λα ζεξβηξηζηεί ην θαί μαλαθνχξληαζα θνληά ζηνλ Φψηε, πνπ ηψξα είρε ηελ ηειεφξαζε ζην αζφξπβν αιιά έπαηδε αθφκα ληνθηκαληέξ, θαη ήκνπλ ζίγνπξνο φηη έξηρλε θιεθηέο καηηέο. Σαδνκηινχζαλ κε ηελ αδεξθή ηνπ θαη ηνλ Βαζίιε, κε ηνλ ηειεπηαίν λα έρεη πηάζεη θάηη αδηάθνξεο ιεπηνκέξεηεο γηα έλα έξγν ηεο εηαηξείαο ηνπ θαη ηελ αδεξθή ηνπ λα πιεθηξνινγεί θάζε ηφζν ζην θηλεηφ. Ν Φψηεο είρε αθφκα έλαλ αδεξθφ, ηνλ νπνίν βιέπακε ζπάληα αιιά είρα ζε πνιχ 36

κεγάιε εθηίκεζε- ν Ζιίαο ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, ελψ ήηαλ θαη παληξεκέλνο κε ηελ Ινπθία, πνπ ήηαλ κηα απφ ηηο θαιχηεξεο θσλέο ζηελ Διιάδα θαη πάληνηε ήζεια λα ηνπ δεηήζσ κε ηξφπν λα κε θέξεη ζε επαθή καδί ηνπο. Αιιά κηα θνξά πνπ ηνπο είδα ζην γάκν θαη άιιε κηα ζηε γηνξηή κεηά. Ρνπ έπηαζα θνπβέληα γηα απηνχο θαη κνπξκνχξηζε θάπνηα λέα γηα έλα θαηλνχξην βηβιίν θάπσο αδηάθνξα θαη βαξηεζηεκέλα, νπφηε δελ έδσζα ζπλέρεηα. ΋ηαλ πηα ε Σξηζηίλα θψλαμε είρα βαξεζεί θαη εγψ πάξα πνιχ, θαη ζθέθηεθα φηη ζα ήηαλ σξαίν λα κελ έξζεη θαλέλαο απφ δαχηνπο καδί κνπ θαη λα πεξάζσ κηα βξαδηά κε ηνπο θίινπο κνπ, ειπίδνληαο φηη δελ ζα κηιάκε γηα παηδηά, γάκνπο θαη θαηαζθεπέο δξφκσλ ζηε Καιαθάζα. Πην ηξαπέδη έθαγα αθφκα κηα ζπιινγηθή αλάθξηζε, κε θχξην ζέκα ηελ Άιηληα θαη απφ έλα ζεκείν θαη κεηά βαξέζεθα λα ηνπο δηνξζψλσ θαη ηνπο άθεζα λα ηελ ιέλε Άιληα. Ζ Σξηζηίλα ήηαλ επίκνλε λα ηνπο μαλαεπηζθεθηψ καδί κε απηήλ, θαη ε Διέλε βξήθε επθαηξία λα θάλεη θαη απηή έλα ζρφιην γηα ην ρξψκα ηεο πνπ κε εθλεχξηζε αιιά ην θαηάπηα κε έλα γεξφ θνκκάηη παζηίηζην. ‘’Θα ηξειαζεί ν ζείνο, ε;’’, ξψηεζε, ηξαβψληαο ην ε παξαηεηακέλα γηα λα κελ είλαη ε θξάζε ηεο νχηε εξψηεζε νχηε δήισζε, κηα άρξεζηε δειαδή θξάζε ρσξίο θαλέλα απνιχησο λφεκα. ‘’΋ηη ζε θάλεη επηπρηζκέλν’’ ζπκπιήξσζε θαη γηα κηα ζηηγκή πάγσζα ην ρξφλν θαη ζθέθηεθα φηη ζα κπνξνχζα θάιιηζηα λα εθζθελδνλίζσ έλα θνκκάηη παζηίηζην θαηεπζείαλ ζηε κνχξε ηεο. Αληί απηνχ, έζηξεςα ηελ πξνζνρή κνπ ζηελ Φξαηδέζθα πνπ κνπ έξηρλε θιεθηέο καηηέο θαη κεηά άξρηζαλ φινη κηιάλε γηα ην παζηίηζην θαη ν Φψηεο έθεξε έλα θξαζί πνπ ήηαλ ιέεη ‘’θαιφ’’ γηα ηελ πεξίζηαζε θαη απφ ην παζηίηζην μαλαγπξίζαλε ζε κέλα θαη κνπ είπαλ θαισζφξηζα θαη λα επηζθέπηνκαη ζπρλφηεξα. Θάπνπ εθεί, ν Βαζίιεο πήξε ζην θηλεηφ ηνλ κπακπά θαη κνπ ην έρσζε θπξηνιεθηηθά ζην απηί. ‘’Γεηα ζνπ κπακπά, ήξζα’’, ηνπ είπα θαη είδα φηη ε Σξηζηίλα είρε ζσπάζεη ηειείσο θαη κε θνίηαδε κε ην ίδην άγρνο πνπ είρε φηαλ είρα κφιηο θηάζεη. Πηελ άβνιε απηή ζέζε έθαλα πσο δελ αθνχσ θαιά θαη βγήθα ζην κπαιθφλη λα κηιήζσ κε εζπρία. ‘’Θα έξζσ, ελλνείηαη’’, ηνπ είπα ζε θάπνην ζεκείν. ‘’Ρελ Θπξηαθή ζα έξζσ θαη ζα θάηζσ κηα κέξα, ζα θχγσ Γεπηέξα βξάδπ’’, ζπκπιήξσζα θαη ην θιείζακε. Πθέθηεθα φηη 37

ην λα θάηζσ κηα κέξα παξαπάλσ δελ ήηαλ δα θαη ηφζν θαθφ. Γχξηζα μαλά ζην ηξαπέδη θαη ε Σξηζηίλα είρε ηελ ίδηα αγσλία, ζαλ λα πεξίκελε λα αλαθνηλψζσ θάηη, ν Βαζίιεο κνπ πήξε ην θηλεηφ θαη πήξε ηνλ Ιεπηέξε θαηεπζείαλ, έθιεηζα ην κάηη κνπ ζηελ Σξηζηίλα θαη κφλν ηφηε απηή ζπλέρηζε λα ηζηκπνινγάεη ην κηθξφ ηεο θνκκάηη απφ ην παζηίηζην. Ξξηλ πξνιάβσ λα θάηζσ, ν Βαζίιεο κνπ μαλαθφξεζε ην θηλεηφ ζην απηί θαη άθνπζα ηελ γλψξηκε κπάζα θσλή ηνπ Ιεπηέξε. ‘’Ξνπ είζαη ξε καιαθηζκέλν;’’, κνπ είπε πξηλ κηιήζσ, γειάζακε ιίγν γηα ηελ απνπζία κνπ αλ θαη θαηά πάζα πηζαλφηεηα δελ ήηαλ ηφζν γηα γέιηα, χζηεξα άξρηζε λα κνπ ιέεη γηα ηνλ κηθξφ πνπ ήηαλ άξξσζηνο θαη ακέζσο κεηά γηα ηηο επηδφζεηο ηνπ ζηελ κπάια θαη γηα ηηο αθαδεκίεο ηνπ Ξαλειεπζηληαθνχ θαη θάπσο έθηαζε ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ σο κηθξνκέηνρνο ηεο νκάδαο. Ρειηθά κε ξψηεζε θαη απηφο αλ ζα πάσ απφ εθεί θαη ηνλ ελεκέξσζα γηα ηα ζρέδηά κνπ γηα ηελ Θπξηαθή. Ν Βαζίιεο δίπια κνπ θψλαμε ζηελ Διέλε αλ ζα καο αθνινπζήζεη θαη απηή γηα Διεπζίλα θαη απηή ζήθσζε ηνπο ψκνπο ζαλ λα έιεγε ‘’γηαηί φρη;’’. ‘’Οε, κελ έξζσ θαη εγψ;’’, αλαξσηήζεθε θσλαρηά ε Σξηζηίλα θαη γχξηζε ζηελ Φξαηδέζθα. Δθείλε ρακνγέιαζε θαη έθαλε λφεκα κε ην δάρηπιφ ηεο. ‘’Γελ παο θαιά, πνπ ζα ηξέρνπκε ηψξα ζηελ Διεπζίλα ρξπζή κνπ’’, ηεο είπε πεξηπαηθηηθά θαη έλησζα λα ηαπηίδνκαη θάπσο θαη ήζεια λα ηεο πσ φηη άπαμ θαπιηάξα, κηα δσή θαπιηάξα. Κε ηελ θαιή έλλνηα. Θαη ην ηξαπέδη θχιεζε κε ελαιιαγέο αλάκεζα ζε βαξεηέο ζπδεηήζεηο θαη ηελ δσή κνπ ζηελ Νιιαλδία, θάπνηα ζηηγκή ε Γηψηα θαη ν θαληάξνο γθφκελφο ηεο καο απνραηξέηηζαλ θαη επραξίζηεζαλ ηελ Σξηζηίλα γηα ην θαγεηφ, θάπνηα ζηηγκή ν Φψηεο βγήθε λα θαπλίζεη, θάπνηα ζηηγκή ε Φξαηδέζθα ζεθψζεθε λα πάεη ζην κπάλην θαη ζα νξθηδφκνπλ φηη κε ράηδεςε ζηελ πιάηε φπσο πέξαζε απφ πίζσ κνπ γηα λα ηελ αθνινπζήζσ, θάπνηα ζηηγκή ν Βαζίιεο άξρηζε λα κηιάεη γηα ηελ πνιηηηθή επηθαηξφηεηα, θάπνπ εθεί πήξε κπξνο θαη ν άληξαο ηεο Διέλεο πνπ δελ είρα πνηέ γλσξίζεη θαη ήηαλ αξθεηά θηιειεχζεξνο θαη ζπκήζεθα φηη ηνλ ιέλε Γηάλλε. Ν Γηάλλεο είπε πέληε θνξέο ηελ θξάζε ‘’κηα απφ ηα ίδηα’’, θάλνληαο έλαλ απνινγηζκφ γηα ηελ ηειεπηαία ηξηεηία βάδνληαο θαη εκέλα ζηελ θνπβέληα ‘’γηα λα μέξεη θαη ν Αιέμαλδξνο πνπ έιεηπε θαη δελ μέξσ αλ ηα παξαθνινπζεί’’, ε αδεξθή ηνπ Φψηε πεηάρηεθε θαη θάπσο 38

ηνπ ηελ είπε γηα θάηη πνπ δελ θαηάιαβα γηα έλαλ ΢πνπξγφ, ν Φψηεο δσήξεςε θαη απηφο θαη άξρηζε λα κηιάεη γηα πνζνζηά θαη ρξέε, ε Σξηζηίλα είπε ζε θάπνην ζεκείν ‘’θφθηε ην’’ ιίγν πξηλ αλάςνπλ ηα αίκαηα αλάκεζα ζην Γηάλλε θαη ηελ αδεξθή ηνπ Φψηε, ε Διέλε άξρηζε λα κηιάεη γηα έλα λέν θχκα κεηαλαζηψλ θαη θάπνπ εθεί ν Βαζίιεο κε ξψηεζε γηα ηελ Νιιαλδία θαη ζηακάηεζαλ φινη γηα λα κε αθνχζνπλ. ‘’Υο κεηαλάζηεο’’, είπα θάπσο επηζεηηθά, ‘’ζα έιεγα φηη δελ δηαθέξνπλ πνιχ ηα πξάγκαηα εθεί’’. Ξεξηζζφηεξν ην είπα απηφ γηα λα κε αθνχζεη ε Διέλε παξά επεηδή είρα θάηη λα ζπκβάισ ζηελ θνπβέληα. Ζ πνιηηηθή πξαγκαηηθφηεηα ηεο Νιιαλδίαο ήηαλ αθαηαλφεηε θαη κε ελδηέθεξε ιίγν, ελψ ε πνιηηηθή πξαγκαηηθφηεηα ηεο Διιάδαο κνπ θαηλφηαλ πάληα ππεξβνιηθά πξνθαλήο γηα λα παξαθνινπζψ κε ζπλέπεηα ηελ επηθαηξφηεηα. Κεηά ηελ αρξείαζηε ζπκβνιή κνπ πνπ ζε θαλέλαλ δελ είπε ηίπνηα, μεθίλεζαλ πάιη θαη εγψ θνίηαμα πξνο ηελ Φξαηδέζθα πνπ γηα κεγάιε κνπ απνγνήηεπζε θνίηαδε ην θηλεηφ ηεο θαη καο αλαθνίλσζε φηη έπξεπε λα θχγεη γηα λα πάξεη θαη ην παηδί απφ ην θνιπκβεηήξην. Κεηά θαη απφ απηφ, αλππνκνλνχζα λα θχγσ αιιά ε Σξηζηίλα ρσξίο λα ηελ θαηαιάβσ κνπ έβαιε έλα αθφκα θνκκάηη παζηίηζην ην νπνίν έθαγα κε αλάινγε επραξίζηεζε. Ζ Σξηζηίλα άιισζηε έθηηαρλε ην παζηίηζην ηεο κακάο θαη είλαη γλσζηφ απηφ πνπ ιέλε, φηη δελ ππάξρεη παζηίηζην ζαλ ην παζηίηζην ηεο κακάο.

7 Γπν ψξεο κεηά βξηζθφκνπλ ήδε ζηελ Ηππνθξάηνπο θαη ε λχρηα είρε ηπιίμεη ηελ Αζήλα. Ζ επίζθεςή κνπ ζηελ Κπέηπ θαη ην Σνληξφ έκνηαδε ζαλ πξνρζεζηλφ γεγνλφο θαη ε παξακνλή κνπ ζηελ Διιάδα έκνηαδε κε νιφθιεξε εβδνκάδα. Ξαξαζθεπή βξάδπ θαη ππήξρε θίλεζε θαη θαζαξία ζην δξφκν, είρα θιεηζηεί κέζα ζηα παξάζπξα ηνπ απηνθηλήηνπ θαη έπαηδα λεπξηθά κε ηνπο ξαδηνζηαζκνχο, πεξηκέλνληαο λα πέζσ πάλσ ζε θάπνην γλψξηκν θνκκάηη θαη λα ην αθήζσ λα παίμεη αιιά δελ γλψξηδα ζρεδφλ θαλέλα ειιελφθσλν θαη κνπ θάλεθε φηη νη ζηαζκνί παίδαλε ηα ίδηα μελφγισζζα πνπ άθνπγα φηαλ ήκνπλ αθφκα θνηηεηήο ζηνπο ίδηνπο δξφκνπο. Έλα γλψξηκν ζνπβιαηδίδηθν κνπ πξνθάιεζε γεπζηηθέο αλακλήζεηο αιιά ήκνπλ αξθεηά ρνξηαζκέλνο απφ ηελ ηξηπιή κεξίδα παζηίηζηνπ θαη ην πξνζπέξαζα. Ζ θίλεζε, φζν πιεζίαδα ηελ Πηαδίνπ, γηλφηαλ φιν θαη πην ππθλή θαη ζε ιίγν πήγαηλα κφλν ιίγα κέηξα ηε θνξά, θαη έηζη απνθάζηζα λα ην παξθάξσ ζηελ πξψηε επθαηξία θαη λα πεξπαηήζσ. Ν αέξαο ηεο Αζήλαο είλαη πάληα θηιηθφο, θάζε επνρή θαη ζε θάζε επθαηξία, είλαη έλα θιίκα θηηαγκέλν γηα πεξίπαην θαη πάληα έλαο πεξίπαηνο ζην θέληξν ηεο Αζήλαο είλαη επράξηζηνο, εθηφο θαη αλ κέλεηο εθεί. Βγήθα απφ ην απηνθίλεην θαη άξρηζα λα ζηγνζθπξίδσ ην ‘’Γξφκνη παιηνί’’ ηνπ Θενδσξάθε, πξνζπαζψληαο λα ζπκεζψ ηηο γσλίεο θαη ηα ξαγηζκέλα πεδνδξφκηα, πξνζπαζψληαο λα αληηγξάςσ παιηέο κνπ ηξνρηέο ζηα ζνθάθηα ησλ Δμαξρείσλ θαη λα επηβεβαηψζσ φηη θάζε πηζαλή δηαδξνκή νδεγεί ηειηθά ζην ΔΚΞ. Ξαξά ηελ θίλεζε ζηνλ δξφκν νη δηαβάηεο κνπ θάλεθαλ ιίγνη θαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ζησπεινί θαη ζθεθηηθνί. ΢πήξρε κηα επηφηεηα πνπ δελ κνπ ηαίξηαδε κε ηα Δμάξρεηα, νη ηειεπηαίεο κνπ βφιηεο ζηα θαηεθνξηθά ζηελά είραλ πάληα ηελ ζπλνδεία κηαο ππφγεηαο έληαζεο, ζαλ κηα δηαξθή ηαιάλησζε ζηα ζεκέιηα ησλ γεξαζκέλσλ θηηξίσλ, ζαλ αέξαο ππεξθνξησκέλνο κε ειεθηξφληα θαη κηα δηαξθή αίζζεζε φηη θάπνπ θάπσο ζα πξνθιεζεί έλαο ζπηλζήξαο θαη ζα αλαθιερζνχλ δεθάδεο θηηίιηα πνπ νδεγνχλ ζε ζηνηβαγκέλνπο δπλακίηεο πνπ βξίζθνληαη ζηα έγθαηα ηεο πφιεο. Θπκάκαη άιινηε λα πξνζπεξλψ επηδεηθηηθά δίπια έλζηνιεο θαη νπιηζκέλεο νκάδεο θαη άιινηε λα αιιάδσ πεδνδξφκην γηα λα κελ δηαζηαπξσζνχλ ηα βιέκκαηά καο, είηε 40

κνζηξάξνληαο κηα θάπνηα αζσφηεηά κνπ είηε κε ληψζνληαο ηδηαίηεξε ζηγνπξηά γηα απηήλ. Ρηο κηζέο εκέξεο ζηα Δμάξρεηα ήζεια λα δείμσ επηθίλδπλνο θαη ηηο άιιεο κηζέο ήζεια λα πείζσ φηη είκαη αθίλδπλνο, θάηη πνπ απφ έλα ζεκείν θαη κεηά έκνηαδε κε ην θαζεκεξηλφ παηρλίδη ζηελ Σαξηιάνπ Ρξηθνχπε θαη ηελ πιαηεία Δμαξρείσλ. Βξέζεθα ζε έλα ζηελφ γηα ην νπνίν δελ είρα θακία απνιχησο αλάκλεζε θαη έλησζα έλαλ απφηνκν απνπξνζαλαηνιηζκφ, ζαλ λα είρα πάζεη ηελ λφζν ησλ δπηψλ επεηδή βνχηεμα ζηελ παιηά κνπ πφιε πνιχ απφηνκα θαη δελ έθαλα απνζπκπίεζε φπσο έπξεπε. Ν πξννξηζκφο κνπ ζα κπνξνχζε λα είλαη πξνο ηα θάησ ή πξνο ηα πάλσ ή κπνξεί λα ήκνπλ ηειείσο παξάιιεια θαη καθξηά. Γηα θάπνην ιφγν έλησζα φπσο έλησζα κηα ζην ηφζν ζηελ Νπηξέρηε, πνπ πήγαηλα γηα θάπνηα κεγάιε βφιηα θαη ραλφκνπλ ηφζν πνιχ πνπ έπαηξλα ηαμί γηα λα γπξίζσ. Κε έπλημε ιίγν ην ζπλαίζζεκα λα ληψζσ φηη ράλνκαη ζηελ πφιε πνπ ππνηίζεηαη φηη δελ ράλνκαη, φπσο θαη ε δηαπίζησζε πσο νχηε ε Αζήλα ήηαλ ε πφιε κνπ θαη πσο ην κφλν κέξνο πνπ δελ ππήξρε πεξίπησζε λα ραζψ ήηαλ ε Διεπζίλα. Κηα Διεπζίλα φκσο ζηελ νπνία είρα λα πεξπαηήζσ πεξηζζφηεξα απφ δεθαπέληε ρξφληα, νπφηε ινγηθά ζα ραλφκνπλ θαη εθεί γηαηί δεθαπέληε ρξφληα είλαη δηανιεκέλα πνιιά. Αλαξσηήζεθα ηελ αμία ηνπ λα έρεηο έλα ηφπν ζηνλ νπνίν απνθιείεηαη λα ραζείο θαη δηάιεμα κηα πνξεία ζηελ ηχρε, ειπίδνληαο λα βξεζψ ζε θάπνηνλ γλψξηκν θεληξηθφ δξφκν. Ξεξλψληαο απφ κηα ζθνηεηλή πηάηζα κε βξαρχζσκεο αθξηθαλέο πνπηάλεο δέρηεθα κηα πξφζθιεζε γηα ιίγα ιεθηά, θαη ζηελ κε απάληεζή κνπ, ε θνπέια κνπ επαλέιαβε ηελ πξφηαζε ζε ζπαζηά αγγιηθά θαη ην ‘’ηνχεηη γηνχξν’’ ρηχπεζε ην θεθάιη κνπ ζαλ θφςηκν απφ ραξηί θαη θνίηαμα ηελ γπλαίθα πνπ ίζσο ζεψξεζε φηη βξήθε πειαηεία. ‘’Ρνπέηη γηνχξν’’, επαλέιαβε απηή θαη ζήθσζε ην έλα ηεο βπδί θάλνληαο κεξηθά απνθαζηζηηθά βήκαηα πξνο ην κέξνο κνπ. Γελ είκαη ζίγνπξα Νιιαλδφο αιιά δπζθνιεχνκαη λα νξίζσ κέζα κνπ θαη ηελ έλλνηα είκαη Έιιελαο φηαλ δελ κπνξψ λα ην πξνζδηνξίζσ ιίγν πεξηζζφηεξν αθφκα, γηαηί δελ είκαη ζίγνπξα Αζελαίνο θαη έρσ κφλν ηα παηδηθά κνπ ρξφληα, πνηηζκέλα απφ έλα ραιθνπξάζηλν ρξψκα ηεο ζθνπξηάο ζηηο αλακλήζεηο κνπ, γηα λα πσ φηη είκαη απφ ηελ Διεπζίλα. Δίλαη ε γιψζζα κνπ ζθέθηνκαη, αιιά ε γιψζζα κνπ είλαη εμίζνπ ξένπζα ζηα Αγγιηθά θαη ηα Νιιαλδηθά ηψξα πηα, αιιά ζε ηειηθή αλάιπζε ε 41

γιψζζα κνπ ζπάεη ηα ζχλνξα γηαηί είλαη ε γιψζζα ηεο κνπζηθήο πνπ παληνχ, ή ζρεδφλ παληνχ, ζα ηελ δηαβάζνπλ ζε λφηεο θαη ζα ηελ αθνχζνπλ ρσξίο λα δηαβάδνπλ ηίπνηα. Δίκαη κνπζηθφο, άπαηξηο, δελ νξίδνκαη ζε θάπνην ηφπν θαη πξνζπαζψ λα νξηζηψ ζην ρξφλν, άιισζηε ε κνπζηθή είλαη αηψληα ή ηνπιάρηζηνλ έρεη ηε δσή πνπ έρεη θαη ην κέζν ζην νπνίν απνζεθεχεηαη. Πθέθηνκαη φηη ε απνζχλδεζή κνπ απφ θάπνην ηφπν ζα έπξεπε λα πξνθαιεί θάπνηα πλεπκαηηθή αλχςσζε, ζα έπξεπε λα απειεπζεξψλεη ην πλεχκα κνπ γηα λα θηλεζεί ππεξβαηηθά θαη αθαηξεηηθά ζε ζρέζε κε γεσγξαθηθνχο πξνζδηνξηζκνχο, λα κεηαθεξζεί γηα ιίγν ζηνπο πεξηπάηνπο ηνπ Σέλξπ Κίιεξ ζην Ξαξίζη θαη ην Θιηζχ θαη λα κεηνπζησζεί ζε κηα νληφηεηα ηεο ηέρλεο πνπ θαηαθέξλεη ηνλ απψηεξν ζηφρν, λα γίλεη νηθνπκεληθή, γηα θάζε παηξίδα θαη γηα θάζε ηφπν. Αιιά, απνπξνζαλαηνιηζκέλνο ζηελ Αζήλα πνπ πεξπάηεζα κε επιάβεηα ζηε λεφηεηά κνπ, έλησζα ηελ απψιεηα ηνπ ηφπνπ λα κε θξαηάεη απφ ην ιαηκφ θαη λα πξνζπαζεί λα κε γνλαηίζεη. Δπηηάρπλα, έλησζα λα αγρψλνκαη, δελ κνπ πήξε πνιχ κέρξη λα βξεζψ ζε γλψξηκνπο δξφκνπο θαη μεθχζεμα ζαλ λα γιίησζα απφ θάπνηνλ αφξαην δηψθηε. Ξιεζίαζα πξνο ηελ πιαηεία Δμαξρείσλ απνθαζηζκέλνο λα θξαηήζσ απηήλ ηελ κηθξή εκπεηξία σο έλαλ απζφξκεην παξαινγηζκφ, πηζαλψο ζπλέπεηα ηεο θνχξαζήο κνπ θαη ηνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο πνπ είρα λα πεξπαηήζσ ζηελ Αζήλα. Ζ αχμεζε ηεο θίλεζεο θαη ησλ αλζξψπσλ γχξσ κνπ ιεηηνχξγεζε επεξγεηηθά, άθνπγα κε ιαηκαξγία ειιεληθέο ιέμεηο θαη απνζπάζκαηα δηαιφγσλ πνπ κνπ θαηλφληνπζαλ σζηφζν γλψξηκα θαη θπζηνινγηθά. Ππλζήκαηα ζε ηνίρνπο θαη θάδνπο κε καχξεο θαη πξάζηλεο κπνγηέο, θάπσο μεζσξηαζκέλα αιιά πάληα κε γσληψδε γξάκκαηα θαη θνθηέο γξακκέο, ζαλ λα ήζειε ν δεκηνπξγφο ηνπο λα ηξππήζεη ηνλ ηνίρν ή ηα κάηηα ηνπ πεξαζηηθνχ. Λεαξά παηδηά, γπξλνβνινψληαο θάπσο παζεηηθά θαη ζε θαηλνκεληθά απξνζδηφξηζηεο ηξνρηέο, ζαλ λα κελ έξρνληαη απφ πνπζελά θαη ζαλ λα κελ πάλε πνπζελά, πεηακέλεο γφπεο θαη ιεξσκέλα θεηγ βνιάλ. Ρειεθσλψ, ‘’πνπ θάηζαηε;’’ Γελ είρα νχηε κηα ψξα θαη δελ είρα θαλ νινθιεξψζεη ην πξψην κνπ νπίζθη, φηαλ ηελ είδα λα κπαίλεη ςάρλνληαο κε ην βιέκκα ηεο λα καο βξεη, ηα βιέκκαηα καο δηαζηαπξψζεθαλ θαη ρακνγέιαζε πιαηηά 42

ραηξεηψληαο ζαλ λα κε είδε ηπραία, ν Κηράιεο δίπια κνπ θψλαδε δπλαηά ζηνλ Αληψλε γηα θάηη πνπ είρε ζρέζε κε ηνλ ΦΞΑ, ε Καίξε, κα πνπ ζπκήζεθε ν Κηράιεο ηε Καίξε, κε ξσηνχζε αζηακάηεηα γηα ηελ Νιιαλδία θαη θάζε ηφζν κνπ έιεγε φηη θαη απηή ζα ήζειε λα είλαη έμσ αιιά δελ είρε ην ζάξξνο λα θάλεη ην βήκα, εθείλε πιεζίαζε κε θαξθσκέλν ην βιέκκα ηεο πάλσ κνπ θαη ην δεζηφ ηεο ρακφγειν, ν Ξάλνο βξέζεθε αλάκεζα ζηελ νπηηθή καο ιεσθφξν θαη ηελ ζηακάηεζε. ‘’Δίπεο ζηελ Γαλάε;’’, ξψηεζα ην Κηράιε πνπ δελ κνπ έδσζε ζεκαζία αξρηθά θαη χζηεξα κε θνίηαμε κε πνλεξφ χθνο, ‘’έκαζε φηη ήξζεο θαη ράξεθε πνιχ’’. Δίρακε φινη καδί θαηαθιχζεη κηα γσλία ηνπ κπαξ, ζπδεηνχζακε δσεξά ζαλ λα είρακε βγεη άιιε κηα Ξαξαζθεπή, ηα ξηθο απφ ηνλ Ξέηηδ θαη άιινπο ξνθάδεο άιισλ επνρψλ εκπφδηδαλ ιίγν ηηο θνπβέληεο καο θαη ηα πνηά ήηαλε κπφκπεο. Δγψ δελ ήκνπλ παξά ε αθνξκή γηα κηα έμνδν παιηψλ θίισλ, ήκνπλ θαη δελ ήκνπλ ην ζέκα, ε απνπζία κνπ φιε θαη φιε κπνξνχζε λα ρσξέζεη ζε κηα ζπδήηεζε γηα κηα κειαληά ζηε κνχξε κνπ θαη κεηά έπξεπε λα αθνχσ κηα ζεηξά απφ λέα ησλ ππνινίπσλ ηα νπνία δελ κπνξνχζα αθξηβψο λα θαηαιάβσ γηαηί έλησζα λα κνπ δηαβάδνπλ έλα βηβιίν απφ ηε κέζε θαη έπεηηα. Ήκνπλ ακήραλνο αιιά ρσξίο λα αγρψλνκαη ηδηαίηεξα αιιά ε Γαλάε κε μάθληαζε, κε εμέπιεμε, ήηαλ ζαλ είρα θαηεβάζεη κηα θνπηαιηά θαθείλεο, κέρξη θαη ην ζηνκάρη κνπ γνπξγνχξηζε. Σξεηάζηεθε λα έξζεη ε Γαλάε γηα λα αθνπζηεί ην πξψην ‘’ζπκάζαη ξε πνπ…’’, θαη ε βξαδηά απέθηεζε ηνλ ραξαθηήξα πνπ ζα έπξεπε λα είρε απφ ηελ πξψηε ζηηγκή, ζαλ λα βξέζεθε ε ζπγθνιιεηηθή νπζία πνπ έιεηπε. Υ Γαλάε, θφιια πνπ ηα ελψλεηο φια. Ξξνζπέξαζε ηνλ Ξάλν, αληάιιαμε άιιεο δπν ρεηξαςίεο, έκνηαδε λα ην θαζπζηεξεί ιηγάθη επίηεδεο, ηειηθά έθηαζε κπξνζηά κνπ, κε θνίηαμε κε αλνηρηφ ρακφγειν, ‘’γεηά ζνπ βξε’’, κε αγθάιηαζε, ηελ αγθάιηαζα, κείλακε αγθαιηαζκέλνη γηα αξθεηή ψξα. Γαλάε, ην θνξίηζη πνπ άθεζα πίζσ. Ή ίζσο, Γαλάε, ην θνξίηζη πνπ κε άθεζε λα θχγσ. ‘’Οε, ζπκάζαη ηφηε πνπ…’’, αθνχζηεθε μαλά. Γελ άθνπζα ηε ζπλέρεηα ηεο θνπβέληαο αιιά ζίγνπξα ζπκφκνπλ, ηα ζπκφκνπλ φια ζαλ λα αληηθαηέζηεζε θάπνηνο φιεο ηηο βηληενθαζέηεο ησλ αλακλήζεψλ κνπ κε κπινπ-ξέη. Ζ Γαλάε έθαηζε απέλαληί κνπ. Παλ λα ηελ είδα ηειεπηαία θνξά πξηλ κεξηθέο εκέξεο, αλέγγηρηε απφ ην ρξφλν.

‘’Ξνηνο ζε ηζαιάθσζε ινηπφλ;’’, κε ξψηεζε, θνηηψληαο ην πξφζσπφ κνπ. ‘’Ξήγαηλα γπξεχνληαο’’, ηεο απάληεζα. ‘’Υ, είκαη ζίγνπξε’’ κνπ είπε, θαη έβαιε ην πνηφ ζηα ρείιε ηεο. Γαλάε, Γαλάε, Γαλάε, αιήζεηα δελ πεξίκελα λα ζε δσ.

8 Θπκάζαη ξε; ‘’Απηνζρεδηάδνληαο: Έξγα κεγάισλ πνηεηψλ’’, απφ ην ζεαηξηθφ εξγαζηήξη ηνπ νπνίνπ ην φλνκα δελ ζπκάκαη πηα. Ρα δεηνχζα απηά, ηα έςαρλα. Ήζεια λα ελψζσ ην ιφγν κε λφηεο, ήζεια νη λφηεο θαη ν ιφγνο λα είλαη κηα εληαία κνξθή πνπ μεπεξλά ην άζξνηζκά ηνπο θαη λα είλαη αδηαρψξηζηα, λα κελ κπνξεί θαλείο λα μεκπιέμεη ην ιφγν απφ ηε κνπζηθή θαη αληηζηξφθσο. Έηζη πνπ ζην ηέινο φηαλ κηιάκε ζα παίδνπκε θαη φηαλ παίδνπκε ζα κηιάκε. Κηα θίιε κε ζχζηεζε ζε έλα θίιν, ν θίινο κε έθεξε ζε επαθή κε θάπνηνλ άιιν θίιν, θάπσο βξήθα ηηο ζεαηξηθέο νκάδεο ζηα Δμάξρεηα θαη ην παλεπηζηήκην, βξήθα ρψξν λα ληχζσ κνπζηθά εξαζηηερληθέο παξαζηάζεηο, δηνρεχηεπα κηα εθθξαζηηθή ελέξγεηα πνπ είρε πάςεη θάπνην θαηξφ λα κνπ πξνζθέξεη ε κπάληα καο, έλα ζπλνζχιεπκα εξαζηηερλψλ κνπζηθψλ πνπ ηηο Γεπηέξεο ζα θαηαθηνχζαλ ηνλ θφζκν θαη ηηο Ξαξαζθεπέο ζα αθχξσλαλ ηηο πξφβεο γηα λα δνπλ κπάια. Έλα μεραζκέλν ηζηπνπξάδηθν ζε έλα ζηελφ ζηα Δμάξρεηα, δέθα θνηηεηέο ησλ Θεαηξηθψλ ζπνπδψλ, κηα νκάδα γεηηνληάο απφ λενιαία θαη ιηγνζηνχο κεγάινπο, κηα γεηηνληά πξνζσξηλή αθνχ φινη έκελαλ πξνζσξηλά ζε απηή, κηα ηδέα, ‘’έια, ζα δηαβάδνπκε, ζα παίδεηο, ζα ην θάλνπκε ιέζρε, ζα..’’, κνπ άξεζε, δέρηεθα. Κνπ δψζαλε ηα πνηήκαηα, ην ζέκα ήηαλ λα κελ γίλεη πξφβα, λα απηνζρεδηάζνπλ φινη, απηνί πνπ ζα δηαβάδαλε ηα πνηήκαηα θαη εγψ πνπ ζα έπαηδα ζε έλα πηάλν πνπ κνπ θάλεθε μεθνχξδηζην θαη ην νπνίν είρε ην ξφιν επίπινπ θαη φρη νξγάλνπ. Ρν ζθεληθφ ζηήζεθε, ε πξνεηνηκαζία ησλ νκηιεηψλ αξγνχζε, θάπσο έθηαζε Γεθέκβξεο, ζα ην ζπλδπάδακε κε ηε γηνξηή ελφο Ληθφια πνπ κάιινλ ζα έθεπγε θηφιαο νξηζηηθά απφ ηελ Αζήλα πξηλ αθφκα πάξεη πηπρίν γηαηί είρε ιέεη θηάζεη έθην θαη δελ ην άληερε ε ηζέπε ηνπ. Ζ πφιε είρε ζηνιηζηεί γηα ηα Σξηζηνχγελλα, αθφκα δελ είρε θξπν, ν Κηράιεο βαξέζεθε λα έξζεη, ε Γέζπνηλα, κηα θνπέια κνπ ηελ πεξίνδν εθείλε, είρε λα πάεη ζην ζείν ηεο πνπ γηφξηαδε, μεθίλεζα κφλνο ζθεπηφκελνο φηη δελ ήμεξα ζρεδφλ θαλέλαλ εθεί θαη πσο ππήξρε πνιχ ζνβαξφο θίλδπλνο ην φιν πξάγκα λα βγεη κάπα. Δίρα δηαβάζεη ηα 45

πνηήκαηα αιιά είρε πεξάζεη αξθεηφο θαηξφο θαη δελ ζπκφκνπλ θάπνηα κεισδηθή γξακκή. Δίρα πεξάζεη έλαλ κάιινλ κειαγρνιηθφ Λνέκβξε, ζθεθηφκνπλ φηη έπξεπε θάπσο λα καδεχσ ηελ ζρνιή λα ηειεηψλσ, γθξίληαδε ιίγν ν παηέξαο γηα ην καγαδί πνπ είρε πέζεη θαη ηα ιίγα ιεθηά πνπ είρε λα ζηέιλεη, ε Γέζπνηλα κε δάιηδε κε ηα ηειέθσλα θάπνηνπ πξψελ ηεο, ην ζπγθξφηεκα έβγαδε έλα κεξνθάκαην ηηο δεθαπέληε κέξεο θαη θαλείο δελ είρε κηα θαηλνχξηα ηδέα, επαλαιακβάλακε ην ίδην ξεπεξηφξην ζαλ ξνκπνηάθηα. Ρν θπξηφηεξν: Έπξεπε λα ζηξσζψ γηα ην δίπισκα ζην πηάλν, θάηη ην νπνίν είρα θαζπζηεξήζεη αλαίηηα γηα πάξα πνιχ θαηξφ. Αιιά θάπσο έηζη ήηαλ ηα πξάγκαηα, έλαο κήλαο ήηαλ φιεο νη ζθνηνχξεο καδεκέλεο ζε κηα θαηζαξή θαη ελνριεηηθή κνπηδνχξα ζην κπαιφ κνπ, ν επφκελνο ζα είρε ηηο ίδηεο ζθνηνχξεο αιιά εκέλα πην αδηάθνξν. Έθηαζα λσξίηεξα ζην καγαδί θαη ραδνιφγεζα ζην πηάλν φηαλ άξρηζε λα καδεχεηαη ε νκάδα ηεο γεηηνληάο, έλησζα ιίγν μέλνο αιιά ήηαλ φινη θηιηθνί θαη επδηάζεηνη. Ζ πξψηε θνπέια δηάβαζε Ιεηβαδίηε, ηε ζπλφδεπζα φπσο φπσο αιιά ήηαλ εκθαλψο ηξαθαξηζκέλε θαη έθαλε κεξηθά ζαξδάκ, ελψ ην ραξηί έηξεκε ζηα ρέξηα ηεο. Άιιεο θνξέο θφκπηαδε θαη θνηηνχζε πξνο ηα εκέλα, ζαλ λα πεξίκελε λα ηεο θάλσ θάπνηα εηζαγσγή- ήηαλ ιίγν ακήραλν ζε ζηηγκέο αιιά αξθνχζαλ νη ιέμεηο ηνπ ακεηαλφεηνπ ξνκαληηθνχ Ιεηβαδίηε γηα λα απνθηήζεη δχλακε ε ζηηγκή θαη λα πάξεη έλα δεζηφ ρεηξνθξφηεκα- ν δεχηεξνο, θνηηεηήο ησλ Θεαηξηθψλ Ππνπδψλ θαη εκθαλψο πην έκπεηξνο, κνπ ςηζχξηζε πσο ζα ήζειε λα ηνλ ζπλνδεχζσ θαη δηαβάδνληαο ην Νπξιηαρηφ ηνπ Γθίλζκπεξγθ αθέζεθα λα δπλακψλσ θαη λα ρακειψλσ καδί ηνπ, ζπκάκαη φηη ην πήγακε φκνξθα. Θάπνπ εθεί μεςάξσζα θαη εγψ, ζηακάηεζα λα ηνπο θνηηάσ, αθέζεθα λα θαηαζηξψλσ ερεηηθά λεθειψκαηα γηα λα ζπλνδεχνπλ ηηο αλαγλψζεηο ηνπο θαη λα κελ έρσ νμείεο θξάζεηο θαη γσληψδε ζρήκαηα, ε βξαδηά θχιεζε επράξηζηα γηα φινπο, ε Γαλάε ήηαλ ίζσο ε πέκπηε ή έθηε πνπ αλέβεθε φξζηα θαη ζηάζεθε δίπια κνπ, έλα αδχλαην πιάζκα ρακέλν κέζα ζέλα καθξχ κσβ πνπιφβεξ απφ ην νπνίν εμείρε ην θεθάιη θαη ηα πφδηα ηεο, ην ‘’Πψπα κε κηιάο’’ κνπ ιέεη θαη ζηάζεθε φξζηα κε ην ραξηί ζηα ρέξηα θαη έκεηλε ζησπειή, ζησπειφο θαη εγψ, είηε επεηδή δελ μέξακε πνηνο λα αξρίζεη πξψηνο είηε επεηδή δελ έπξεπε λα αξρίζεη θαλέλαο 46

αθφκα. Θαη χζηεξα ε θσλή ηεο μεθίλεζε, ξένπζα θαη πδάηηλε, ζίγνπξε θαη εχζξαπζηε ηαπηφρξνλα φπσο είλαη θάζε ξεπζηφ, ζηξσηή ζηελ επηθάλεηα θαη ηπξβψδεο ζην βάζνο, κε έλα απαιφ γνπξγνχξηζκα απφ θάπνηα κηθξή, αλεπαίζζεηε αιινίσζε ζηηο θσλεηηθέο ρνξδέο ηεο, ζηάζεθα λα ηελ αθνχσ ρσξίο λα παίδσ ηίπνηα γηα λα αλαδπζψ καδί ηεο απφ ηελ ζησπή καδί κε ην θξεζέλην ηνπ πνηήκαηνο, ηελ άθεζα γηα ιίγν κφλε θαη φηαλ αλέβεθε απηή κηα θσλεηηθή νθηάβα ηφηε κφλν ζπγθέληξσζα έλα ςηζπξηζηφ κηλφξε θαη ην άθεζα λα θηλεζεί δίπια ηεο, απηή λεξφ θαη εγψ ιάζπε κε κεγάιν ημψδεο, έλα βήκα πίζσ αιιά ζηαζεξά θνληά ηεο, αθνχ θπιάο εζχ θπιάκε φινη καδί ζνπ, εζχ ξένπζα θαη γάξγαξε θαη εκείο αο είκαζηε νγθψδεηο ζθνχξεο κάδεο πνπ αλαδεηθλχνπλ απηήλ ζνπ ηελ νκνξθηά. Θάπνηεο θσλέο απ’έμσ, απνζπληνλίδνπλ ην θνηλφ αιιά φρη εθείλε. Ππλερίδεη θαη ζπλερίδσ θαη εγψ. Φσλέο μαλά. Κέιε ηνπ θνηλνχ αλαζεθψλνληαη θαη θνηηνχλ απφ ηα ζακπά παξάζπξα. Έλαο ζεθψλεηαη λα βγεη πξνο ηα έμσ. Θάπνηνη ηξέρνπλ, κηα καθξηλή ζεηξήλα, θάηη έγηλε. Ζ Γαλάε θνκπηάδεη, θνκπηάδσ θαη εγψ, θνηηαδφκαζηε φινη απνξεκέλνη αλ θαη είκαζηε ζηα Δμάξρεηα, πάληα θάηη κπνξεί λα ζπκβαίλεη ζηα Δμάξρεη ή κπνξεί θαη φρη. Γπν παηδηά βγαίλνπλ έμσ, απφ ηελ αλνηρηή πφξηα αθνχκε μαλά θσλέο, ‘’ζα πιαθσζήθαλε πάιη ζηελ πιαηεία’’, είπε θάπνηνο δπλαηά, θάπνηνο κηιάεη ζην ηειέθσλν θαη δεηά έληνλα λα ηνπ επαλαιάβνπλ θάηη, πηζαλφηαηα ηελ είδεζε πνπ έρεη μεζεθψζεη ηελ γεηηνληά, ε αλαθαησζνχξα κεγαιψλεη θάπνηνο θαη ηψξα κηα αλεζπρία γαηδψλεη θαη κέλα, γαηδψλεη θαη ηελ Γαλάε πνπ αθνπκπάεη ην ραξηί ηεο ζε έλα ηξαπέδη θαη πιεζηάδεη λα ξσηήζεη, θάπνηνο θιείλεη ην ηειέθσλφ ηνπ θαη φινη πεξηκέλνπλ λα κηιήζεη, κνηάδεη θνβηζκέλνο, ε θσλή ηνπ βγαίλεη αβέβαηε θαη αλήκπνξε λα εθθξάζεη απηά πνπ ήηαλ λα πεη. ‘’Πθνηψζαλε έλα παηδί ξε, ζθνηψζαλε έλα παηδί’’. Θπκάζαη ξε; ‘’Κε θχγεη θαλείο κφλνο ηνπ’’, ‘’ζα θανχλ απφςε ηα Δμάξρεηα’’, ‘’ζα είλαη ε λχρηα ηνπ Αγίνπ Βαξζνινκαίνπ απφςε’’, ‘’15 ρξνλψλ’’, ‘’κπάηζνο’’, ‘’καδεχνληαη ζηε Κεζνινγγίνπ’’, ‘’έρεη γεκίζεη Αζθάιεηα’’, ‘’πάξηε ηαμί θαη θχγεηε’’, ‘’ηη είλαη απηά πνπ ιεο, πάκε θαη εκείο εθεί’’, 47

‘’θαλείο δελ πάεη ζπίηη ηνπ απφςε’’, ‘’κπάζηαξδνη’’. Δίκαζηε φινη μαθληθά, ζην κέζν κηαο δίλεο γηαηί θάπνηνο άλνημε απφηνκα ην λεξνρχηε. Θαη λα ζέιεηο δελ κπνξείο λα θάλεηο έλα βήκα πίζσ θαη λα δεηο ηελ κεγάιε εηθφλα. Γελ ππάξρεη κεγάιε εηθφλα. ΢πάξρεη κφλν πνηνο, πσο, γηαηί. Δίλαη νη ίδηεο ιεπηνκέξεηεο πνπ αθνχ απαληεζνχλ δελ ζα δψζνπλ θακία απάληεζε, θακία απνιχησο. Αιιά δελ κπνξεί θαλέλαο καο, ζην ζεκείν εθείλν, λα βξεη ηελ ζσζηή εξψηεζε. Θάπνηνη θεχγνπλ ηξέρνληαο, θάπνηνη είλαη ζην ηειέθσλν, αθνχσ ηελ Γαλάε ςχρξαηκα λα ιέεη λα θάηζνπκε εθεί πνπ είκαζηε κέρξη λα δνχκε ηη γίλεηαη, ν ηδηνθηήηεο αλνίγεη κηα ηειεφξαζε, φια ηα θαλάιηα δείρλνπλ ην πξφγξακκά ηνπο. Ξαίξλσ θαη εγψ ηειέθσλν, ν Κηράιεο δελ ην ζεθψλεη, παίξλσ ηελ αδεξθή κνπ θαη ηελ αθνχσ κε θαζαξία θαη κνπζηθή, είλαη θάπνπ έμσ, ‘’γηνξηάδεη ε Ιέηηα’’, κνπ θσλάδεη, ην θιείλσ ρσξίο λα πσ ηίπνηα. Πθέθηνκαη λα βγσ λα πάξσ έλα ηαμί γηα λα πάσ ζην ζπίηη, κηα θνπέια έξρεηαη θαη κε ξσηάεη αλ έρσ απηνθίλεην, ηελ απνγνεηεχσ. Πε ιίγν βιέπνπλ φινη ηειεφξαζε πεξηκέλνληαο θάπνηα ελεκέξσζε θαη εγψ θαπλίδσ ακήραλνο, θνηηάδνληαο έμσ απφ ην ηδάκη ζε έλα δξφκν άδεην ζαλ λα είλαη φια θπζηνινγηθά, ζε έλα δξφκν ήξεκν πνπ δηαηαξάζζεηαη κφλν απφ αλζξψπνπο πνπ ηνλ πεξηδηαβαίλνπλ κε ηαρχηεηα θαη ράλνληαη ζε ζηξνθέο θαη ζηελά, κνηάδνπλ φινη λα πεγαίλνπλ θαη λα έξρνληαη απφ ην ίδην ζεκείν. Ζ Γαλάε έξρεηαη δίπια κνπ, δελ κνπ κηιάεη, θνηηάεη θαη απηή καδί κνπ. Αθνπγθξαδφκαζηε ηηο καθξηλέο ζεηξήλεο θαη απνθξππηνγξαθνχκε άλαξζξεο θξαπγέο θαη θσλέο. Θάπνηα θψηα αλνίγνπλ, θάπνηα παηδνχξηα θιείλνπλ. Θάηη κνπ ιέεη γηα έλα απηνθίλεην πνπ ζα έξζεη λα πάξεη δπν παηδηά, λνκίδσ κε ξσηάεη αλ ζέισ λα πάσ θάπνπ, ηηο ιέσ φρη επραξηζηψ. Έλαο καθξηλφο θξφηνο. Αθφκα έλαο. Νη ζεηξήλεο είλαη ηψξα δίπια καο, νιφγπξά καο, νη θσλέο ζηα ηειέθσλα είλαη αγξηεκέλεο θαη θνβηζκέλεο, ηα ρλψηα καο ζακπψλνπλ ην ηδάκη θαη θαηαιαβαίλνπκε φηη αλαπλένπκε γξήγνξα. Θπκάκαη. Θαζίζακε ζε έλα ηξαπέδη, έμη κείλακε. Άιινη θχγαλε γηα ην ζπίηη ηνπο, άιινη γηα ηελ θαξδηά ησλ γεγνλφησλ. Δκείο νη έμη κάιινλ ήκαζηαλ κεηέσξνη, νχηε ζπίηη καο ζέιακε λα είκαζηε νχηε δίπια ζηνπο θξφηνπο. 48

Άιιε κηα παξέα ιίγν πην δίπια, πελεληάξεδεο ή θαη κεγαιχηεξνη, θνηηνχζαλ ηελ ηειεφξαζε κνπξκνπξψληαο γηαηί δελ ιέεη θάηη. Ρν πξψην έθηαθην δειηίν ήξζε πεξίπνπ κηα ψξα κεηά, πιάλα αξρείνπ, ‘’επεηζφδηα’’ γεληθά θαη αφξηζηα, ζηα ηειέθσλα καο επηβεβαηψλνπλ θαη καο επηβεβαηψλνπλ μαλά φηη ην παηδί είλαη λεθξφ, έλαο έθεβνο είλαη λεθξφο απφ ζθαίξα αζηπλνκηθνχ, δπζθνιεπφκαζηε λα ην ζπιιάβνπκε. Νη θσλέο καο πιεζηάδνπλ, νη ζεηξήλεο καο πιεζηάδνπλ, νη θξφηνη καο πιεζηάδνπλ. ΋ιε ε γεηηνληά αληερεί θαη θσλάδεη θαη βνγγά γηαηί πάλσ ηεο καίλεηαη βηα. Αηζζαλφκαζηε ηε βηα ζην αλήζπρν πξφζσπν ηεο δεκνζηνγξάθνπ ζηελ ηειεφξαζε. Πηελ παξέα ησλ κεζήιηθσλ πνπ αθήλεη θάπνηα ιεθηά θαη απνρσξεί. Αηζζαλφκαζηε ηελ βηα ρσξίο λα κηιάκε ηδηαίηεξα, θάλνληαο θάπνηεο ιαθσληθέο ππνζέζεηο θαη ελεκεξψζεηο αθνχ θιείλακε ηα ηειέθσλα. Ξνδνβνιεηά απ’εμσ αθξηβψο. Κηα νκνβξνληία απφ θξφηνπο. Ππαζκέλα γπαιηά. Πεηξήλεο. Φσλέο. Βξηζηέο. Κηα παξέα, δέθα δεθαπέληε αηφκσλ εηζβάιεη ζην καγαδί. Καδί ηνπο θαη ε κπφρα ηεο βηαο πνπ έρεη θάλεη ηα δηθά ηνπο κάηηα θαηαθφθθηλα θαη ηψξα εξεζίδεη ηα δηθά καο. Ζ Γαλάε ηξέρεη θνληά ηνπο, θσλάδεη γηα λεξφ, ‘’φρη λεξφ’’, ιέεη θάπνηνο, αθφκα κηα νκνβξνληία θξφησλ, νπξιηαρηά ηψξα, θάπνηνο νπξιηάδεη, ε παξέα θάζεηαη ζε θαξέθιεο θαη πηάλεη ηα γσληαθά ηξαπέδηα, ζηα πξφζσπά ηνπο είλαη θφβνο θαη νξγή ηαπηφρξνλα, ε Γαλάε θιείλεη ηελ πφξηα θαη ζηέθεηαη κε πιάηε ζε απηήλ, ζαλ λα ζέιεη λα καο πξνζηαηέςεη απφ ην έμσ, λα θξαηήζεη ηελ βηα έμσ. Γελ ζπκάκαη φιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο θαιά. Αιιά ζπκάκαη εκέλα θαη ηελ Γαλάε, ζα ήηαλ ηέζζεξηο ην πξσί ή κπνξεί θαη πέληε, πεξπαηάκε αξθεηή ψξα, ζα ηελ πάσ ζπίηη ηεο πνπ είλαη θνληά ζηελ Αιεμάλδξαο, ν αέξαο κπξίδεη θαη καο εξεζίδεη ηα κάηηα θαη θαζψο αξγνπνξνχκε θαη πεξπαηάκε ζηηο ζθηέο απνθεχγνπκε εζηίεο κε θίηξηλε περηή ζθφλε πάλσ ζηελ άζθαιην, θνληνζηεθφκαζηε ζην άθνπζκα κηαο καθξηλήο ζεηξήλαο, αιιάδνπκε θαηεχζπλζε αλ βιέπνπκε καπξνληπκέλεο παξέεο, ε πφιε καο είλαη έλα ερζξηθφ ηνπίν ηψξα κε θηλδχλνπο ζε θάζε ζηξνθή, ζαλ θάπνηνο λα απειεπζέξσζε κε κηαο φια 49

ηα ηέξαηα. Ζ λχρηα έκνηαδε ηφζν βαζηά πληγκέλε ζηε βηα πνπ ίζσο θαη λα κελ μεκέξσλε. Κνπ πξφηεηλε λα αλέβσ θαη λα θαιέζσ ηαμί, λα αλέβσ κέρξη λα ζηγνπξεπηνχκε φηη ζα μεκεξψζεη, λα αλέβσ λα πησ έλα ηζάη. Αλέβεθα, παηάγακε ζηηο κχηεο ησλ πνδηψλ γηαηί νη δπν ζπγθάηνηθνί ηεο θνηκφληνπζαλ, πηζαλφηα ρσξίο λα γλσξίδνπλ ηίπνηα ή απιψο κεζπζκέλεο απφ θάπνηα φκνξθε ενξηαζηηθή βξαδηά. Κηα καθξφζηελε ζηελή θνπδίλα κε γαιαδσπφ θσο, ε Γαλάε αθφκα ζην κσβ πνπιφβεξ ηεο κε ηα κάηηα πξεζκέλα απφ ηελ ηαιαηπσξία, ραδεχσ ηηο θσηνγξαθίεο ζην κηθξφ ηνπο ςπγείν φζν ζθπξίδεη ν βξαζηήξαο, ‘’γηα ζηάζνπ’’, ηεο ιέσ, ‘’εζχ είζαη εδψ;’’. Ρξαβάσ ηελ θσηνγξαθία. Διεπζίλα. Ρν κλεκείν ηνπ Άγλσζηνπ Πηξαηηψηε ζηελ θεληξηθή πιαηεία. Βξεζήθακε θαη ζπληνπίηεο. Έμη ηεηξάγσλα καθξηά, γηα ηελ αθξίβεηα. Έηζη γλψξηζα ηελ Γαλάε. Απφ κηα ζεηξά ζπκπηψζεσλ. Απφ έλα ζάλαην θαη κηα πεξηνδνιφγεζε ζε παηδηθά ζηέθηα κέρξη πνπ μεκέξσζε θαη απφ ην αδηαθαλέο γπαιί ηεο πφξηαο ηεο θνπδίλαο ν νπξαλφο έγηλε αζεκί θαη ηξαρχο θαη ζα νξθηδφκαζηαλ φηη φιε ε λχρηα δελ ήηαλ παξά έλα ζπκβάλ, έλα θξηθηφ ζπκβάλ ην νπνίν ζίγνπξα ζα απαζρνινχζε γηα ιίγν ηα θαλάιηα θαη χζηεξα ζα έζβελε θαη ζα ζαβφηαλ θαη ζα έκελε ζηελ αλάκλεζε κηαο άγξηαο λχρηαο. Αιιάμακε ηα ηειέθσλά καο θαη δψζακε δηάθνξα ξαληεβνχ- ζηελ Αζήλα αιιά θαη ζηελ Διεπζίλα ηα Σξηζηνχγελλα. Ρελ Γαλάε ζηα ηέιε ηνπ Γελάξε ηεο επφκελεο ρξνληάο. Ζ βηα είρε ζπκππθλψζεη ηφζν πνιχ ην ρξφλν πνπ καο θάλεθε ζαλ λα ήηαλ ε επφκελε θηφιαο κέξα.

9 Θάπνηα ζηηγκή ήκνπλ ζίγνπξα πηα κεζπζκέλνο, γηαηί ήκνπλ πάιη κε ηελ Γαλάε θαη πεξπαηνχζακε αξγά θαη δελ είρα αθξηβψο ζην κπαιφ κνπ γηα πφηε έθπγα απφ ην καγαδί θαη γηα πφηε κείλακε νη δπν καο. Ήηαλ έλα ξεχκα θξχνπ αέξα απηφ πνπ κε επαλέθεξε, απφ απηά πνπ ζπλαληάο απξφζκελα ηηο πξσηλέο ψξεο θαη θαηαιαβαίλεηο φηη ζα έπξεπε λα θνηκάζαη ή ηνπιάρηζηνλ λα θαηεπζχλεζαη ζπίηη ζνπ. Κπξνζηά καο ήηαλ ν ιφθνο Φηινπάππνπ θαη έπξεπε λα ζπκεζψ θάπνηα νλφκαηα νδψλ γηα λα θαηαιάβσ φηη είρακε θηάζεη ζηελ Ξιάθα, εθείλε ηε γσληά ηεο Αζήλαο πνπ πάληα ζεσξνχζα πην γνεηεπηηθή φηαλ άδεηαδε νιφηεια θαη ηα καγαδηά έθιεηλαλ. Γξήγνξα μεκπιφθαξα απφ ην κηθξφ θελφ κλήκεο θαη ζπκήζεθα ηνλ Κηράιε λα καο βάδεη ζην ακάμη γηα λα καο πάεη ζε απηνθίλεηα θαη ζπίηηα, ζπκήζεθα ηελ Γαλάε λα κε θνηηάεη απφ ηνλ θαζξέπηε ζην πίζσ θάζηζκα, ζπκήζεθα ηελ κεζπζκέλε κνπ παξφξκεζή κνπ λα πεξπαηήζσ ιίγν αθφκα ζηελ πφιε πνπ άθεζα πίζσ κε ην θνξίηζη πνπ άθεζα πίζσ. Λνζηαιγία ίζσο. Ή απιά κέζε. Δγψ ζα είρα ην έλα θαη απηή ζα είρε ην άιιν, αθνχ θάλεθε λα δέρεηαη κε ραξά. Ξεξπαηψληαο πίζσ ηεο, παξαηήξεζα κηα αζεκί ηνχθα λα απιψλεηαη, αθξηβψο πίζσ απφ ην δεμί ηεο απηή, θαη λα ράλεηαη απαιά αλάκεζα ζην καχξν πνπ αθνπκπνχζε απαιά ζηνπο ψκνπο ηεο. Γελ ππάξρεη δσή πνπ λα κελ αθνπκπάεη ν ρξφλνο, απιά κπνξεί λα είλαη ιίγν πην δηαθξηηηθφο ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο. Νη πξψηεο κνπ άζπξεο ηξίρεο εκθαλίζηεθαλ ζην κνχζη, θάπνπ ζηα ηξηάληα κνπ ζηελ Νπηξέρηε. Ζ Βάληα ηφηε ήζειε νχησο ή άιισο ηνπο άληξεο ηεο μπξηζκέλνπο θαη είρε θάλεη ππνρψξεζε γηα κέλα, ζθέθηεθα φηη ζα ηεο έθαλα ράξε απαιιαζζφκελνο απφ ηα κνχζηα κνπ. Γηα θάπνην ηπραίν ιφγν, ε Βάληα έθπγε κε πςσκέλν ην θσινδάρηπιν κεξηθέο κέξεο κφλν κεηά απφ ηε κέξα πνπ μπξίζηεθα, αιιά ε Βάληα ήηαλ νχησο ή άιισο παιαβή ζε φια ηα επίπεδα ηεο δσήο ηεο- πέξα απφ ην λα είκαη μπξηζκέλνο, ήζειε λα ηελ μπινθνπψ ζρεδφλ ζε θάζε καο επαθή θαη ζηραηλφηαλ νπνηαδήπνηε εθδήισζε ηξπθεξφηεηαο έμσ απφ ην ζπίηη. Θαη γηλφηαλ έμαιιε θάζε θνξά πνπ ηελ εηξσλεπφκνπλ γηα ηηο λπρηεξηλέο αλαγλψζεηο πνπ έθαλε ζηελ Θαηλή Γηαζήθε. Έδησμα ηελ Βάληα απφ ηε ζθέςε κνπ θαη μαλαζπγθεληξψζεθα ζηελ αζεκέληα ηνχθα ηεο Γαλάεο. Δθείλε, ζαλ λα 51

κε είρε θαηαιάβεη, είρε αλαθαηέςεη ιίγν ηα καιιηά ηεο θαη δελ θαηλφηαλ πηα, θαη ηψξα πεξπαηνχζακε ζε έλαλ άδεην πεδφδξνκν θαη ζηα πιαηλά καο έπαηδε θξπθηφ ε Αθξφπνιε, ινπζκέλε ζε θίηξηλν θσο θαη ηφζν αλαπάληερα θαη φκνξθα πξνθαλήο γηα θάζε Αζελαίν. Παλ λα ζπλέρηδε θάπνηα θνπβέληα πνπ δελ ζπκφκνπλ ηελ αξρή ηεο, ε Γαλάε κίιεζε γηα θάπνηα παξάζηαζε ζα έπαηδε ηνλ Γεθέκβξε θαη πσο είρε ηελ ραξά λα ζπλεξγαζηεί κε έλαλ εμαηξεηηθφ ζθελνζέηε θαη κνπζηθφ πνπ είρε ζπνπδάζεη ζηελ Νιιαλδία θαη κήπσο ηνλ μέξσ, αιιά δελ ηνλ ήμεξα. Ρελ ξψηεζα θάπσο δεηιά αλ δεη απφ ηηο παξαζηάζεηο θαη πσο είλαη ε δσή ηεο εζνπνηνχ θαη απηή επηβξάδπλε ιίγν θαη ρακνγέιαζε ήπηα θαη κειαγρνιηθά. ‘’Θάπνηεο δνπιεηέο ην ρξφλν δελ είλαη αθξηβψο ζηαζεξή δνπιεηά’’, κνπ είπε, θαη χζηεξα κνπ αλέθεξε κηα θαθεηέξηα ζην Γθάδη, θάπνηα κεξνθάκαηα ζέλα βίληενθιακπ ζην Σαιάλδξη θαη θάπνηεο πεξηζηαζηαθέο ζεαηξηθέο νκάδεο γηα παηδηά. ‘’Βαζηθά κε ιεο θαη άλεξγε’’, ζπκπιήξσζε ζηνλ ίδην ηφλν. Ρελ ζπκήζεθα λα μεκεξνβξαδηάδεηαη ζηελ Γξακαηηθή Πρνιή, ελψ ηειείσλε παξάιιεια θαη ρσξίο ηδηαίηεξν άγρνο ηελ Θεαηξηθψλ Ππνπδψλ. Θπκήζεθα θάπνηεο παξαζθεπέο πνπ πήγαηλα λα ηελ βιέπσ, ην πφζν μερψξηδε ζηα κάηηα κνπ θαη ηελ ζηφθα ηεο, ηελ ηθαλφηεηά ηεο λα ηξππψλεη θαη λα ράλεηαη κέζα ζε ξφινπο κε ηελ άλεζε πνπ είρε ραζεί ζην κσβ καθξχ πνπιφβεξ ηεο κέξαο πνπ γλσξηζηήθακε. Γέιαζα απζφξκεηα ελζπκνχκελνο ηηο βξαδηέο πνπ μελπρηνχζακε θάλνληαο πξφβα δηαιφγνπο θαη ζθελέο, θαη εγψ αλαγθαδφκνπλ λα παξηζηάλσ ηνλ εζνπνηφ θαηαθεχγνληαο ζπλερψο ζε πνκπψδεηο ζεαηξηληζκνχο πνπ ηελ απνζπνχζαλ. Κε θνίηαμε λα γειάσ μαθληαζκέλε, θαη ηεο δήηεζα ζπγλψκε, εμεγψληαο ηελ ξνή ησλ ζθέςεψλ κνπ κε ιίγν ληξνπή. Ππκπιήξσζα κηα θάπσο κεραληθή πξνζδνθία φηη ‘’φια ζα πάλε θαιά θαη ζα ηα θαηαθέξεη’’ θαη απηή αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο, επίζεο κεραληθά. Νδεγεζήθακε ζηα Αλαθηψηηθα κέρξη λα μαλακηιήζνπκε, θαη θάπνπ απηή πεξπάηεζε θαη βξήθε έλα ζπγθεθξηκέλν πεδνχιη πνπ έβιεπε έλα θαιφ θνκκάηη ηνπ θέληξνπ θαη θαζίζακε. Έθαλε ιίγν θξπν ηψξα, θαη απηή είρε ρψζεη ηα ρέξηα ηεο αλάκεζα ζηνπο κεξνχο ηεο θαη ηα θνπλνχζε κπξνο πίζσ, ηνπξηνπξίδνληαο δηαθξηηηθά ζε θάζε ςπρξφ αέξηλν θχκα. Δίρακε μαλαθάηζεη εθεί, ζε κηα απξνζδηφξηζηε ζηηγκή ηεο 52

πεξίπνπ δηεηνχο ζρέζεο καο. ‘’Γηα πεο κνπ ινηπφλ’’, ηεο είπα ηξίβνληαο ηελ πιάηε ηεο, ‘’πσο πάλε νη… ζρέζεηο ζνπ;’’. Ζ Γαλάε ζήθσζε πάιη ηνπο ψκνπο ηεο θαη κε θνίηαμε θάπσο πην δσεξά. Ζ Γαλάε είρε έλα δεπγάξη κηθξά κάηηα πνπ έπαηξλαλ ην ρξψκα απφ ην ξνχρν πνπ θνξνχζε. Γαιαλά φηαλ θνξνχζε κπιε, ζκαξαγδέληα φηαλ θνξνχζε πξάζηλν. Πην ρακειφ θσο ηεο λπρηεξηλήο Αζήλαο, ηα κάηηα ηεο είραλ κηα γθξίδα ιάκςε πνπ έκνηαδε κε ραιαδία. ‘’Δ, εληάμεη, μέξεηο’’, είπε δηζηαθηηθά, ζαλ λα ληξεπφηαλ ιίγν λα κνπ νκνινγήζεη. Ρελ ελζάξξπλα θαη άιιν ιίγν θαη κνπ αλέθεξε θάπνηνλ Ράζν, ν Ράζνο ήηαλ ερνιήπηεο θαη ηνλ γλψξηζε κέζα απφ θάπνηεο δνπιεηέο ηεο, ήηαλ ιίγν λεφηεξνο αιιά ‘’πνιχ θαιφ παηδί’’. Πθέθηεθα φηη ζα ξσηνχζε κε ηελ ζεηξά ηεο θαη κέλα θαη αλαξσηήζεθα πψο λα ραξαθηεξίζσ ηελ Άιηληα, αιιά δελ κε ξψηεζε πνηέ θαη αληί απηνχ κε ξψηεζε γηα ηα αδέξθηα κνπ, ηελ Σξηζηίλα ζπγθεθξηκέλα θαη ηνλ παηέξα κνπ. Ρειεπηαία θνξά πνπ είρα κηιήζεη δηα δψζεο κε ηελ Γαλάε ήηαλ ζηελ θεδεία ηεο κεηέξαο κνπ, φπνπ είρε έξζεη θάπσο απξφζκελα θαζψο δελ ηελ είρα εηδνπνηήζεη αιιά κε είρε δεζηάλεη πνιχ ε παξνπζία ηεο θαη κε θάπνην ηξφπν είρακε βξεζεί πάιη καδί μεκνλαρηαζκέλνη ζε θάπνην παγθάθη ηεο Διεπζίλαο. Θάπνηεο θνξέο αληαιάζζακε θάπνηα επρή ζην δηαδίθηπν θαη άιιε κηα θνξά ηελ είρα πεηχρεη ζην ζθάηπ, ελψ είρα ήδε κηα εβδνκάδα κε αππλίεο. Αθνχ ράξεθε κε ηα λέα ηεο εγθπκνζχλεο ηεο Σξηζηίλαο κε πιεξνθφξεζε κε ραξά φηη θαη απηή ζα πήγαηλε Διεπζίλα ηελ Θπξηαθή, θαζψο κηα αληςηά ηεο είρε γελέζιηα. Ππκθσλήζακε λα βξεζνχκε θαη εθεί γηα έλαλ θαθέ θαη γηα θάπνην ιφγν απηφ έκνηαζε ζαλ λα ηειεηψλνπκε ηελ βξαδηά θαη λα αλαλεψλνπκε ην ξαληεβνχ καο, νπφηε ζεθσζήθακε θαη αξρίζακε λα πεξπαηάκε μαλά, θαηεθνξίδνληαο πάιη πξνο ηελ Ξιάθα. Ξεξάζακε θάπνηα ζενζθφηεηλα ζηελά φπνπ κε ξψηεζε γηα ηελ δνπιεηά κνπ θαη κε δηέθνςε φηαλ άξρηζα λα ιέσ γηα ηα καζήκαηα θαη ηελ κνπζηθή ζρνιή, ‘’γηα ηελ πξνζσπηθή ζνπ δνπιεηά ιέσ’’, κνπ είπε θαη εθεί θφκπηαζα ιίγν γηαηί δελ ήζεια λα παξαδερηψ φηη είρα ζηεξεχζεη απφ ηδέεο θαη είρα ζηεξεχζεη απφ έκπλεπζε, ζαλ θάπνην θξνχην πνπ είραλ παξαζηίςεη θαη δελ είρε άιινπο ρπκνχο. Θπκήζεθε αλαπάληερα θάπνηα θνκκάηηα πνπ έγξαθα ιίγν πξηλ θχγσ, θνκκάηηα πνπ είρα μεράζεη θαη εγψ ν ίδηνο θαη πνπ ηψξα ήηαλ ηζαιαθσκέλεο παξηηηνχξεο θαηαρσληαζκέλεο ζε ληνζηέ παξαθνπζθσκέλα κε ηζαιαθσκέλεο παξηηηνχξεο. Κνπξκνχξηζα θάηη 53

αεξνινγίεο θαη αγρψζεθα ζηελ ηδέα φηη ζα κπνξνχζε λα κε ξσηήζεη θάηη βαζχηεξν, θάηη πνπ δελ ήμεξα ηη κπνξεί λα ήηαλ αιιά ζίγνπξα ζα κε έθεξλε ζε πνιχ δχζθνιε ζέζε. ‘’Έραζεο φιν ην ηδέξηδειν αθφηνπ έθπγεο’’, είπε ηειηθά θαζψο πεξάζακε έλα ζηελφ πιαθφζηξσην ηνηρνθφιιεκέλν κε αθίζεο ηνπ Π΢ΟΗΕΑ, πξνθαλψο παξαηεκέλεο απφ θάπνηα πξνεγνχκελε εθινγηθή κάρε. ‘’Θα ζνπ εξρφηαλ έκπλεπζε ζίγνπξα’’, ζπκπιήξσζε, ρσξίο λα είλαη ζαθέο αλ ην έιεγε ζηα αιήζεηα ή εηξσληθά. ‘’Κέρξη ην ’13 σζηφζν, ε Αζήλα δελ είρε θαη πνιχ έκπλεπζε’’, ηεο είπα θαη εθείλε ζήθσζε μαλά ηνπο ψκνπο, ιεο θαη ήηαλ ηθαλή απάληεζε γηα θάζε ζέκα. Γηα ιίγε ψξα θάπσο έζηξηβε θαη θάπσο πξνζπαζνχζε λα απνθαζίζεη γηα ηελ δηαδξνκή καο, κέρξη πνπ θηλήζεθε απνθαζηζηηθά ζε άιιν έλα ζηελφ θαη πξνρψξεζε θνηηψληαο ηνπο ηνίρνπο. Πηακάηεζε θαη έδεημε ρσξίο λα κηιήζεη κε ην ρέξη ηεο έλα αθφκα γθξάθηηη ζηε γσλία ελφο ηνίρνπ. Ξιεζίαζα θαη ην θνίηαμα, ήηαλ μεζσξηαζκέλν θαη είρε αξθεηά απνκεηλάξηα αθηζψλ επάλσ ηνπ, αιιά κπφξεζα λα ην δηαθξίλσ. ‘’Υπ’’, αλαθψλεζα. ‘’Θπκάζαη;’’, κνπ είπε ρακνγειαζηά. Ρν γθξάθηηη απεηθφληδε έλα ζθηνπξάθη, θάπσο θαξηνπλίζηηθν, πνπ θξαηνχζε έλα βειαλίδη ζε ζρήκα θαξδηάο. ‘’Ξσο δελ ζπκάκαη’’, ηεο είπα θαη έλησζα κηα ξνκαληηθή παξφξκεζε λα ηελ αγθαιηάζσ. ‘’Πε απηφ ην ζεκείν ζα ήζεια λα ζνπ δψζσ έλα θηιί, γηα λα ζπκάκαη ην ζεκείν θαη λα ζπκάκαη ην θηιί’’, είπα ζαλ λα έβαια θαζέηα, αλαπαξάγνληαο ιφγηα δηθά κνπ. ΋λησο ζπκφκνπλ ην ζεκείν. Αιιά δελ ζπκφκνπλ ην θηιί. Ζ Γαλάε πήξε κηα έθθξαζε, ζαλ λα ππνδπφηαλ ηνλ εαπηφ ηεο πέληε ρξφληα πξηλ: ‘’Πε απηφ ην ζεκείν, ζα ζνπ δψζσ έλα θηιί αλ κνπ ππνζρεζείο φηη δελ ζα αθήζνπκε ηελ απφζηαζε λα καο ρσξίζεη θαη ζα γπξίζεηο έγθαηξα’’. Γελ ην ζπκφκνπλ γηαηί είρακε αγθαιηαζηεί, είρακε αγθαιηαζηεί ζαλ λα ζέιακε ν έλαο λα βάιεη ην ζψκα ηνπ κέζα ζην ζψκα ηνπ άιινπ, είρακε αγθαιηαζηεί θαη εγψ ηεο έιεγα ζην απηί φηη ηελ αγαπάσ θαη δελ πξφθεηηαη λα ηελ εγθαηαιείςσ, δελ πξφθεηηαη λα ηελ μεράζσ, αγθαιηαζηήθακε θαη εγψ είρα πεη πσο ζα γπξίζσ, θαη εθείλε είρε θνιιήζεη ην ζηφκα ηεο ζην δηθφ κνπ ην απηί θαη κνπ ςηζχξηδε πσο κε αγαπάεη, κε ζέιεη, κε έρεη αλάγθε, θαη χζηεξα απνκαθξχλακε ηα ζψκαηά καο θαη κείλαλε ηα ρέξηα καο κπιεγκέλα, θαη πεξπαηήζακε κέρξη ην Κνλαζηεξάθη. Ρελ επφκελε εκέξα έθεπγα. Ρελ επφκελε εκέξα κε άθελε λα θχγσ. 54

Μαλαζπκήζεθα εθείλν ην ζεκείν κε ην ζθηνπξάθη θαη ζθέθηεθα φηη ζα κπνξνχζα θάιιηζηα λα ηελ θηιήζσ κεξηθά ρξφληα κεηά θαη ε ζηηγκή λα παξακείλεη ην ίδην δπλαηή. Άιισζηε, ζε θάζε καο ζηηγκή, δελ είρακε ηδέα φηη θηηάρλακε αλακλήζεηο, απιψο πεξλνχζακε θαιά ζηνλ ελζνπζηαζκφ καο, ζηηο ηέρλεο καο, ζηα άιινηε κεγαιεπήβνια θαη άιινηε ηαπεηλά ζρέδηά καο γηα ην κέιινλ. Ίζσο θαη λα ηελ θίιαγα, αιιά είρε ήδε γπξίζεη ρακνγειψληαο θαη ζπλέρηζε λα θαηεθνξίδεη πξνο ην θέληξν, ην θέληξν κηαο πφιεο πνπ ζήκαηλε ζηγά ζηγά ηελ βάξδηα ησλ πνιχ πξσηλψλ, ηελ βάξδηα ησλ αγνπξνμππλεκέλσλ πνπ γεχνληαη ιίγν πην πηθξφ ηνλ θαθέ ηνπο, θαη ην ςπρξφ αεξάθη κε μεκέζπζε ηειείσο θαη ήκνπλ πηα λεθάιηνο, εμαληιεκέλνο, θάπσο κειαγρνιηθφο θαη αξθεηά καθξηά απφ ην απηνθίλεηφ κνπ. Ιίγν πξηλ θάλεη λφεκα ζε έλα ηαμί γηα λα καο πεξηκαδέςεη θαη ηνπο δπν θαη καο αθήζεη ζηα απηνθίλεηα θαη ηηο δηαθνξεηηθέο καο πνξείεο, κνπ βγήθε κφλν έλα ζπγλψκε ην νπνίν έπλημα θαη δελ είπα πνηέ, ην νπνίν θπζηθά δελ ζα είρε θαλέλα λφεκα λα μεθνπξλίζσ νχησο ή άιισο. Κε ηελ Γαλάε δήζακε καδί δπν ρξφληα θαη θάηη, ζπλ θάηη αθφκα απφ απφζηαζε. Κηα κέξα ηεο είπα φηη βξήθα κφληκε δνπιεηά ζηελ Νπηξέρηε. Κνπ είπε ζπγραξεηήξηα. Ρε ξψηεζα πφηε ζα εξρφηαλ, κνπ είπε δελ έρεη πνιιά ιεθηά θαη ζα αξγνχζε. Κε ξψηεζε πφηε ζα εξρφκνπλ, ηεο είπα φηη είρα πνιχ δνπιεηά θαη ζα αξγνχζα. Θάπνηα κέξα, ίζσο ηελ ίδηα, μππλήζακε θαη νη δπν θαη ζπλεηδεηνπνηήζακε φηη είρακε λα κηιήζνπκε πνιχ θαηξφ, ηφζν θαηξφ πνπ δελ πήξε μαλά ν έλαο ηνλ άιιν.

10 Μχπλεζα ρσξίο λα ζέισ ηδηαίηεξα λα μππλήζσ, αιιά μχπλεζα επεηδή είρα βξεζεί μαλά ζηελ ίδηα νλεηξηθή ινχπα- ε απφιπηε εζπρία, ε ζησπειή κνπ πηψζε πξνο ηα ζαγφληα ηνπ θήηνπο, ε θαηαβχζηζε ζην ζθνηάδη ησλ ζπιάρλσλ ηνπ. Μχπλεζα ρσξίο ηδηαίηεξε αίζζεζε ηνπ ρξφλνπ- ζα κπνξνχζε λα είλαη απφγεπκα ζαββάηνπ ή ραξάκαηα αθφκα. Πθέθηεθα λα πάσ ηνπιαέηα θαη λα ζπλερίζσ ηνλ χπλν κνπ θαη ζεθψζεθα αξγά, πξνζπαζψληαο λα πξνζδηνξίζσ ηελ έληαζε ηνπ θσηφο πνπ ηξχπσλε κέζα απφ ην θιεηζηφ παηδνχξη. Κηα ζθνηνδίλε πήγε λα κε ξίμεη μαλά ζην θξεβάηη αιιά παξαπαηψληαο έθηαζα κέρξη ηελ πφξηα θαη ην άπιεην δεζηφ θσο ζην δηάδξνκν κνπ έδσζε λα θαηαιάβσ φηη ήηαλ ζίγνπξα κεζεκέξη, κπνξεί θαη ιίγν πην αξγά. Ζ πφξηα ηνπ δσκαηίνπ κνπ έθαλε έλαλ ηδηαίηεξα ζηξίγγν θαη ηδηαίηεξα έληνλν ήρν, θαη ε Σξηζηίλα δελ άξγεζε λα κε αληηιεθζεί θαη ηελ άθνπζα απφ ην ζαιφλη ή ηελ θνπδίλα λα κνπ θσλάδεη αλ ζέισ πξσηλφ θαη ηη ψξα γχξηζα ερζέο θαη αλ νδήγεζα κεζπζκέλνο, φια ζε κηα πξφηαζε. ΋πσο θαηάιαβα ζηε ζπλέρεηα, ήηαλ πεξαζκέλεο δπν ην κεζεκέξη, ην θηλεηφ πνπ είρα παξαηήζεη ζην ζαιφλη είρε ρηππήζεη αξθεηέο θνξέο, κε είραλ δεηήζεη ηξεηο ή ηέζζεξηο δηαθνξεηηθνί άλζξσπνη ζην ηειέθσλν θαη είρε ήδε επηζθεθηεί θαη ήδε θχγεη κηα ζεία καο, αδεξθή ηεο κάλαο κνπ, πνπ κνπ είρε θηηάμεη ζπαλαθφπηηα. Ξέξαζα αξθεηή ψξα πεξηκέλνληαο ηελ Σξηζηίλα λα κε ζεξβίξεη ζθεθηφκελνο πφζν θαηξφ, ίζσο ρξφληα νιφθιεξα, είρα λα θάσ ζπαλαθφπηηα. Ν Φψηεο κε θαιεκέξηζε εηζεξρφκελνο απφ ην κπαιθφλη, θξαηψληαο δπν ηξεηο εθεκεξίδεο θαη κε ελεκέξσζε γηα θάπνηεο πνιηηηθέο εμειίμεηο ζηελ Οσζία ρσξίο λα ηνλ ξσηήζσ ή λα έρσ δείμεη θάπνην ελδηαθέξνλ. Ρν αικπξφ ηπξί ηεο ζπαλαθφπηηαο κε έθαλε λα αδεηάζσ ηξηα πνηήξηα λεξφ, κηα θίλεζε απφ ηελ νπνία ε Σξηζηίλα ζπκπέξαλε φηη είρα πηεί πνιχ ην βξάδπ θαη κε ελεκέξσζε φηη ήηαλ πνιχ αλψξηκν απφ ηελ κεξηά κνπ λα νδεγψ κεζπζκέλνο γηαηί πέξα απφ φια ηα άιια, ‘’γξάθνπλε ζαλ ηξειινί’’. Όζηεξα πξνζθέξζεθε λα κνπ ζηίςεη έλα γθξέηπθξνπη αιιά ζε αληίζεζε κε ηελ ζπαλαθφπηηα ην γθξέηπθξνπη θαη θάζε ρπκψδεο παξάγσγφ ηνπ δελ κνπ είρε ιείςεη θαζφινπ, κηαο θαη βξηζθφηαλ ζηελ πξσηλή ηειεηνπξγία ηεο Άιηληα θαη πνιιέο θνξέο πνπ επέβαιιε ηελ πηθξία ηνπ, 56

πνπ παξά ηηο φπνηεο επγεξγεηηθέο δπλάκεηο κπνξεί λα κνπ παξνπζίαδε, έθαλε ηελ φιε δηαδηθαζία ηνπ μππλήκαηνο αθφκα πην ελνριεηηθή. Νη πεξηζζφηεξεο θιήζεηο ζην θηλεηφ κνπ ήηαλ απφ εθείλε, θαη έηζη απνζχξζεθα ζην κπαιθφλη θαη έθαηζα ζηελ θαξέθια ηνπ Φψηε, κε έλα γεκάην ηαζάθη ηζηγάξα δίπια κνπ λα κε αλαθαηεχεη ειαθξψο. Ζ Άιηληα ήηαλ ιίγν απνξεκέλε θαη ειαθξψο ελνριεκέλε πνπ δελ είρα επηθνηλσλήζεη καδί ηεο, αιιά θπξίσο ραηξφηαλ πνπ κε άθνπγε επηηέινπο. Κε ξψηεζε πσο πεξλάσ θαη μαλαπξφηεηλε αλ ζέισ λα θαηέβεη θαη εθείλε, αιιά αξλήζεθα επγεληθά ιέγνληαο πσο ζε κηα δπν κέξεο ζα ήκνπλ πίζσ. Όζηεξα μαλαξψηεζε πσο πεξλάσ θαη κεηά ηελ αδηάθνξε απάληεζή κνπ άξρηζε λα κνπ ιέεη κε ζπγθξαηεκέλν ελζνπζηαζκφ γηα έλα πινχζην αγνξαζηή πνπ ζήθσζε ηε κηζή ‘’πξάζηλε αίζνπζα’’, θάπνηα έπηπια ζαινληνχ ηα νπνία είραλ έλα πξαζηλννηθνινγηθφ ζέκα. Ρεο έδσζα ζπγραξεηήξηα θαη κε ξψηεζε αλ είρα βξεη έκπλεπζε ζηελ παηξίδα κνπ, θάηη πνπ δελ κνπ έθαηζε θαιά ζαλ εξψηεζε θαη κνπ θάλεθε ιίγν πηεζηηθή. Σσξίο ιφγν έγηλα θάπσο ερζξηθφο θαη ηεο είπα φηη ε κνπζηθή δελ είλαη ζαλ λα βάδεηο δπν μχια λα παξηζηάλνπλ ην ηξαπέδη, θάηη πνπ κνπ θάλεθε ακέζσο αλαίηηα πξνζβιεηηθφ αιιά ε Άιηληα αληηκεηψπηζε κε έλα εηξσληθφ γέιην γηαηί ε Άιηληα δχζθνια πξνζβάιιεηαη, ιεο θαη ήηαλ πξνζβιεηηθφ λα πξνζβάιιεηαη θάπνηνο. Άιισζηε, δελ ήηαλ θαλ πηεζηηθή, εγψ ηεο είρα πεη φηη είρα έξζεη γηα λα βξσ ιίγν έκπλεπζε, ήηαλ κηα εχινγε εξψηεζε. Πε εθείλν ην ζεκείν ε Άιηληα ζπλέρηζε λα κηιάεη γηα θάπνηα θνπηζνκπνιηά θαη πεξίεξγα απφ ηελ Βνπδαπέζηε θαη εγψ ζθέθηεθα φηη αθφκα δελ είρα απαληήζεη ην εξψηεκα ηεο επίζθεςήο κνπ θαη έπαςα λα ηελ αθνχσ ζπιινγηδφκελνο φηη φινη νη άλζξσπνη γχξσ κνπ είραλ κηα δηαθνξεηηθή εθδνρή θαη εγψ δελ είρα θακία. Ζ Άιηληα κε επαλέθεξε αιιάδνληαο ειαθξψο ηνλ ηφλν ηεο θσλήο ηεο θαη ηελ γιψζζα πνπ κηινχζε, φηαλ ζηα Νιιαλδηθά κνπ ςηζχξηζε φηη ηεο είρε ιείςεη ην πνπιί κνπ θαη αλππνκνλνχζε λα ην βάιεη ζην ζηφκα ηεο. Ρελ Άιηληα δελ ηελ έλνηαδε λα κηιάκε Αγγιηθά ή Νιιαλδηθά ζηελ θαζεκεξηλφηεηά καο, αιιά ζην θξεβάηη δελ ήζειε λα κηιάεη Αγγιηθά γηαηί ήζειε λα ηεο βγαίλεη αβίαζηα ε παξφξκεζε. Κε είρε ελζαξξχλεη κάιηζηα λα κηιάσ ειιεληθά αλ ζέισ, γηαηί άιισζηε ε γιψζζα εθείλε ηελ ζηηγκή δελ είλαη παξά κηα δεπηεξεχνπζα φςε, έλα πξφζζεην πνπ κπνξεί 57

λα ππάξρεη θαη κπνξεί λα κελ ππάξρεη θαζψο ην θαζνξηζηηθφ είλαη πάληα ηα ζψκαηα. Θαη εγψ ζπκήζεθα ηελ Άιηληα, μαπισκέλε ζην γπκλφ κεξφ κνπ θαη έλησζα δηέγεξζε αιιά θαη ακεραλία, θαζψο ην χθαζκα ηεο πηηδάκαο πνπ κνπ είρε αθήζεη ε Σξηζηίλα ήηαλ πνιχ ιεπηφ γηα λα θξχςεη ηελ δηέγεξζή κνπ. Ρν είπα ζηελ Άιηληα θαη γειάζακε, θαη απηή ζθέθηεθε φηη ζα ήηαλ σξαίν λα αξρίζεη λα πεξηγξάθεη ιίγν πεξηζζφηεξν ην ηη ζα έθαλε θαη πσο ζα ην έθαλε θαη βηαζηηθά ηεο είπα φηη ζα κηινχζακε αξγφηεξα. Έθιεηζα ην ηειέθσλν θαη θαζηζκέλνο ζηαπξνπφδη μαλαζθέθηεθα κήπσο λα έθαλα έλα ηζηγάξν, αιιά ην γεκάην ηαζάθη ηνπ Φψηε κνπ πξνθάιεζε μαλά κηα απνζηξνθή νπφηε απιά πιεθηξνιφγεζα ην ηειέθσλν ηνπ Κηράιε, πνπ επίζεο κε αλαδεηνχζε απφ λσξίο κε αξθεηέο θιήζεηο. Θαη ν Κηράιεο κίιεζε πξφζηπρα. ΋ινη γηα θάπνην ιφγν, Πάββαην κεζεκέξη κηινχζαλ πξφζηπρα. ‘’Ιέγε ξε, πεδερηήθαηε;’’, ήηαλ ε πξψηε ηνπ εξψηεζε. Ζ εξψηεζή ηνπ αθνπγφηαλ ζαλ ήηαλ φλησο έλα ινγηθφ ελδερφκελν ηεο βξαδηάο. Απφξεζα, αιιά κνπ είπε φηη ήηαλ ηαηξηαζηφ γηα κεηά απφ καθξφρξνλεο απνπζίεο, κηα πξφηαζε πνπ δελ έβγαδε θαλέλα απνιχησο λφεκα πέξα απφ ην ρανηηθφ κπαιφ ηνπ Κηράιε πνπ ηα πάληα κπνξνχζαλ λα βγάινπλ λφεκα. Ν Κηράιεο ήηαλ κηα κεραλή λνήκαηνο. Ν Κηράιεο είρε αλαγνξεχζεη ζε εκπεηξία δσήο ηελ βξαδηά πνπ καο είρε εγθαηαιείςεη έλα ηαιαηπσξεκέλν θίαη ζηε Φνιέγαλδξν θαη ελψ γπξίδακε ζην θάκπηλγθ απφ έλα ιάηβ πνπ είρακε θιείζεη. Ζ πφιε απφ ην θάκπηλγθ απείρε πάλσ απφ πέληε ρηιηφκεηξα θαη είρακε θάλεη κφιηο ηα δπν, θαη πξνηηκήζακε λα θνηκεζνχκε ζην απηνθίλεην απφ ην λα πεξπαηήζνπκε ηξηα ρηιηφκεηξα ζηηο ηέζζεξηο ην πξσί. Αιιά ν Κηράιεο είρε ελζνπζηαζηεί ηφζν απφ ην γεγνλφο πνπ έκεηλε μάγξππλνο. Ρνπ είπα φηη ε Γαλάε είρε πξνρσξήζεη ζηε δσή ηεο, φπσο θαη εγψ, θαη ηνπ ζχκηζα θαη ηελ Άιηληα αιιά θαη ηνλ ερνιήπηε, ηνπ νπνίνπ ην φλνκα δελ ζπκφκνπλ πηα. Ν Κηράιεο γέιαζε θαη ππνζηήξημε φηη απηά είλαη βιαθείεο θαη πσο ην ξνκαληηθφ καο ζηφξπ πξέπεη λα νινθιεξσζεί κε ηελ επηζηξνθή κνπ θαη ηελ επαλαζχλδεζή καο, ‘’ζε αγαπάεη αθφκα ην θνξίηζη’’, κνπ ηφληζε, θάηη πνπ θάλεθε ηαπηφρξνλα ινγηθφ θαη παξάινγν, αλάινγα κε ην ρξσκαηηζκφ ηεο θξάζεο. Λα κε αγαπάεη αθφκα, θπζηθά, πεξάζακε δπν ππέξνρα ρξφληα, δελ ρσξίζακε απφ κίζε νχηε απφ ηελ θζνξά ηεο ξνπηίλαο αιιά απφ ηελ απφζηαζε. Λα κε 58

αγαπάεη φκσο αθφκα, απηφ ήηαλ παξάινγν. Απφ ηελ άιιε φκσο ν Κηράιεο αγαπνχζε αθφκα ηελ Άλλα θαη αο είραλ πεξάζεη πιένλ πάλσ απφ δέθα ρξφληα πνπ ηεο ην είπε ηειεπηαία θνξά. Δπίηεδεο, γχξηζα ηελ θνπβέληα ζε εθείλε κε κηα δήζελ αζψα εξψηεζε θαη ν Κηράιεο κε απνθάιεζε καιάθα θαη κε πξνζθάιεζε γηα απνγεπκαηηλφ θαθέ ζην Ξεξηζηέξη, θάηη πνπ κνπ θάλεθε θαη καθξηλφ θαη θνπξαζηηθφ. ‘’Θα δνχκε, ζα κηιήζνπκε'’, ηνπ είπα θαη ην θιείζακε αθξηβψο ζην ζεκείν πνπ ν Φψηεο άλνημε ηελ κπαιθνλφπνξηα θαη ήξζε πξνο ην ηαζάθη ηνπ, αλάβνληαο έλα ηζηγάξν. Κε ξψηεζε αλ ελνριεί θαη ηνπ είπα πσο φρη, ζέινληαο λα ζπκπιεξψζσ πσο ήηαλ ην ζπίηη ηνπ θαη δελ ζα κπνξνχζε λα ελνριεί ζε θακία πεξίπησζε. Κε ξψηεζε πνπ βγήθα, ηνπ είπα Δμάξρεηα θαη ‘’κεηά πεξπάηεζα ιίγν ζηε λπρηεξηλή Αζήλα, κνπ είρε ιείςεη’’. Έγλεςε απξνζδηφξηζηα ξνπθψληαο ην ηζηγάξν ηνπ θαη χζηεξα θνίηαμε απξνζδηφξηζηα πξνο ηα κέζα. ‘’Γηα κηα βφιηα θαιά είλαη, αιιά ηελ θαιχηεξε δνπιεηά έθαλεο, πνπ έθπγεο, δελ είλαη γηα ηίπνηα εδψ, δελ αιιάδεη ηίπνηα, έλα λεθξνηαθείν είλαη’’. Ρα ιφγηα ηνπ βγήθαλ κε κηα ιεπηή ζιίςε πνπ δελ είρε ζεκαζία ηη έιεγε. Αλαξσηήζεθα αλ ήηαλ εηζαγσγή γηα θάπνηα πνιηηηθή ζπδήηεζε ή αλ είρε λα θάλεη κε ηηο ζθέςεηο ηνπ λα θχγεη ή απιψο ήζειε λα πηάζεη θνπβέληα. Ρε θξάζε ‘’λεθξνηαθείν’’ ηελ είρα ρξεζηκνπνηήζεη θαη εγψ θάπνηε, γηα ηελ Αζήλα θαη ηελ Διιάδα ζην ζχλνιν, αιιά ήηαλ ν ηξφπνο πνπ ηελ μεζηφκηζε πνπ κε έθαλε λα ζέισ λα αληηδξάζσ. Ρνπ είπα φηη είρε θάηη πνιχ θαιφ εδψ, ελλνψληαο ηελ αδεξθή κνπ θαη ην κσξφ θαη ηαπηφρξνλα αλαξσηήζεθα γηαηί πάκε λα θάλνπκε ηελ ίδηα θνπβέληα. Ρν ηειέθσλφ κνπ ρηχπεζε θαη ν Βαζίιεο κε έβγαιε απφ ηελ ακήραλε ζέζε, δίλνληαο κνπ ιεπηνκέξεηεο γηα ηελ απξηαλή κέξα. ‘’Πηηο δέθα λα είζαη έηνηκνο’’, κνπ είπε, ‘’κελ μελπρηήζεηο πάιη’’. Γελ είρα νχησο ή άιισο φξεμε λα μελπρηήζσ. Γηα ηελ αθξίβεηα δελ είρα φξεμε λα θάλσ ην νηηδήπνηε, θαη ζα κπνξνχζα απιά λα αθήζσ ηελ κέξα λα πεξάζεη γηα λα έξζεη ε Θπξηαθή θαη λα μεκπεξδεχσ θαη κε ηελ Διεπζίλα θαη ζηγά ζηγά λα γπξίζσ πίζσ. Πθέθηεθα λα θιείζσ ηελ εκεξνκελία ηνπ εηζεηεξίνπ ηεο επηζηξνθήο κνπ αιιά κηα αθεξεκέλε αίζζεζε κε ζπκβνχιεςε λα ην θάλσ ηελ επφκελε ην βξάδπ. Μαλαπήξα ην Κηράιε θαη ηνπ δήηεζα λα έξζεη απηφο πξνο ηα κέξε κνπ αλ ήζειε, 59

γηαηί βαξηφκνπλ λα ηξαβηέκαη ζην Ξεξηζηέξη. Απηφο δέρηεθε κε ηέηνηα επθνιία πνπ κε έθαλε λα ληψζσ φηη ήκνπλ ιίγν γαηδνχξη, αιιά ηειηθά δψζακε έλα ξαληεβνχ ζε κηα θαθεηέξηα ζηελ Ξαλφξκνπ γηα ‘’λα ηα πνχκε θαη νη δπν καο’’. Δλεκέξσζα γηα ηα ζρέδηά κνπ ηελ αδεξθή κνπ, πνπ κνπ είρε πξνηείλεη αλ ήζεια λα πάκε κε ην Φψηε ζηελ ζεία Θηθή πνπ είρε θάλεη ζαθέο φηη αλ ήζεια άιιε ζπαλαθφπηηα ζα έπξεπε λα πάσ ζην δηακέξηζκά ηεο ζηελ Ιπθφβξπζε, θάηη πνπ κνπ θάληαδε επίζεο καθξηλφ. ‘’Κνπ θαίλνληαη κεγαιχηεξεο νη απνζηάζεηο απφ φηη ήηαλ’’, είπα ζην Κηράιε ιίγεο ψξεο κεηά, θαη απηφο κνπ απάληεζε φηη απηφ δελ είρε λα θάλεη κε ηελ απνπζία κνπ, φζν κε ην φηη γεξλάκε. Ν ίδηνο νκνιφγεζε φηη νη απνζηάζεηο ηνπ θαηλφληνπζαλ κεγάιεο, ην σξάξηφ ηνπ θαηλφηαλ κεγάιν, ην λα παίδεη ηελ θηζάξα ηνπ θαηλφηαλ άζθνπν. Ρνλ ξψηεζα γηα ηα πξνζσπηθά ηνπ, ζθεθηφκελνο φηη ζα ήζεια θάπνηα ζηηγκή λα μαλαζπδεηήζνπκε γηα ηελ Γαλάε. Κνπ κίιεζε γηα κηα Θαιιηφπε, κε ηελ νπνία ηα πήγαηλε θαιά αιιά βιεπφληνπζαλ δπν ηξεηο θνξέο ηελ εβδνκάδα. ‘’Έρεη ειεχζεξα ηα πξσηλά θαη έρσ ειεχζεξα ηα απνγεχκαηα, δελ πνιπβγαίλεη’’, ζπκπιήξσζε. Όζηεξα άξρηζε ζπλνκσηηθά λα ςηζπξίδεη γηα κηα λεαξή γξακκαηέα ζην γξαθείν ηνπ θαη ηνπ είπα φηη ήηαλ αβάζηαρηα θιηζέ, αθφκα θαη ζαλ θαληαζίσζε. Κε ην Κηράιε είρακε γλσξηζηεί ζην ΡΔΗ. Ίδην έηνο, ίδηα γεηηνληά, ίδηα θάςα γηα ηελ κνπζηθή. Δγψ θαη απηφο ππήξμακε νη ηδξπηέο θαη κφλεο ζηαζεξέο ζην κεγαιχηεξν καο πξφηδεθη απφ φια, ηελ Άηηηιε κπάληα καο, έλα κνπζηθφ ζρήκα πνπ ήζειε λα ρσλέςεη ιαίκαξγα ξεχκαηα θαη αθνχζκαηα θαη λα παξάγεη έλα επηζπκεηφ, απξνζδηφξηζην αθφκα ‘’λέν’’. Θαη είρακε ηφηε, πξηλ γίλνπκε αθφκα είθνζη, ηελ ζηγνπξηά φηη είρακε απηφ πνπ ρξεηαδφηαλ. Ρν φξακά καο ήηαλ αξθεηφ γηα λα θάλνπκε ηηο πξψηεο καο ζηξαηνινγήζεηο. Ν Βαγγέιεο, ζηα θξνπζηά. Ζ Άλλα ζην ηζέιν. Ζ Φαίε, γηα λα πιαζηψλεη ηα θσλεηηθά ηνπ Κηράιε. Θπκάκαη ηηο πξφβεο καο ζαλ κηα ηεξή ηειεηνπξγία κεηακφξθσζεο, ζπκάκαη ηα γθξίδα αθξνιέμ ζηνπο ηνίρνπο ελφο παξαθκηαθνχ ζηνχληην θαη ηελ κπξσδηά ηνπο, ηελ αίζζεζε φηη ήκαζηαλ εθείλνη πνπ ρξεηαδφηαλ ε ηέρλε καο, έηνηκνη λα γξάςνπκε ηζηνξία θαη λα δψζνπκε θάζε ηθκάδα ηνπ εαπηνχ καο ζηελ δεκηνπξγία, ζηελ γέλλεζε, ζην λέν, 60

απνδεηνχζακε ην λέν πξηλ αθφκα κεγαιψζνπκε αξθεηά γηα λα βαξεζνχκε ην παιηφ. Ρφηε ήηαλ αθφκα ε Κπέηπ θαη είρε εκθαληζηεί θαη ν Σνληξφο. Γελ ππήξρε γηα κέλα ηίπνηα ηφηε πέξα απφ ηελ Κπέηπ κε ην Σνληξφ θαη ηα μελχρηηα κνπ ζην ζηνχληην. Θαη δελ ζα έπξεπε λα ππάξρεη ηίπνηα άιιν. Ρα πάληα είραλ λφηεο, ην λφεκα ηεο δσήο ήηαλ γξακκέλν ζε πεληάγξακκν θαη έπξεπε απιά λα βξνχκε ηελ ζσζηή ηνληθφηεηα. Κνπζηθή, ήζεια λα παξαγεκίζσ ηελ ςπρή κνπ κε κνπζηθή κέρξη λα ζθάζεη. Ζ Φαίε έθπγε πξψηε. Καιψλακε γηαηί κηα εξρφηαλ κηα δελ εξρφηαλ ζηηο πξφβεο, θαη γθξίληαδε πνπ δελ ιέγακε πνιιά ειιεληθά θνκκάηηα. Ήηαλ πην επηπρηζκέλε ζηα θνπηνχθηα θαη φλησο ηεο ηαίξηαδε πεξηζζφηεξν. Ν Βαγγέιεο ην 2006 εμαθαλίζηεθε γηα δπν κήλεο ζε θνηηεηηθέο θαηαιήςεηο θαη καο ηξαβνχζε ζε πξφρεηξα ιάηβ ζε θαηεηιεκκέλεο ζρνιέο θαη ζε θνηηεηηθά πάξηπ, ‘’αλ δελ ζπλδεζνχκε κε απηφ, κε απηφ πνπ ζπκβαίλεη ηψξα, ηη λφεκα έρεη’’, αλαξσηηφηαλ επηζεηηθά. Ρνλ επφκελν ρξφλν εμαθαλίζηεθε εμ’νινθιήξνπ, δίλνληαο ην ρξφλν θαη ηελ ελέξγεηά ηνπ ζην ζπλδηθαιηζκφ, θάηη πνπ ν Κηράιεο αληηκεηψπηζε κε ηαπηφρξνλε γθξίληα θαη ζεβαζκφ ελψ εγψ ήκνπλ αξθεηά απαζρνιεκέλνο λα ρσξίδσ κε ηελ Κπέηπ. Έθπγε ζε κηα ζηηγκή πνπ είρακε θηηάμεη φλνκα θαη βγάδακε θαιά κεξνθάκαηα θαη ζηα αιήζεηα ληψζακε φηη είρακε πηάζεη ηνλ παπά απφ ηα αξρίδηα. Άιιαμε πξνηεξαηφηεηεο ζε κηα ζηηγκή πνπ ήδε είρακε δηθφ καο πιηθφ θαη ληψζακε έηνηκνη θαη απνθαζηζκέλνη λα αξρίζνπκε λα γξάθνπκε. Αιιά δελ ππήξμε κεγαιχηεξν πιήγκα ζηελ κπάληα καο απφ φηαλ έθπγε ε Άλλα. Ιίγνη άλζξσπνη έρνπλ κείλεη ηφζν έληνλα ζην κπαιφ κνπ, φζν ε Άλλα. Ζ Άλλα ήηαλ αέξαο, ήηαλ δξνζηά, ήηαλ θαινθαίξη, κφληκν θαινθαίξη. Ν Κηράιεο εξσηεχηεθε ηελ Άλλα ηφζν βαζηά θαη αλεμίηεια πνπ έκπιεμε ηεο ξίδεο ηνπ καδί ηεο ηφζν πνιχ θαη φηαλ πηα ε Άλλα έθπγε μεξίδσζε θαη έλα θνκκάηη ηνπ εαπηνχ ηνπ καδί ηεο. Ζ Άλλα ζίγνπξα αγάπεζε ην Κηράιε, φζν θαη αλ απηφο ην ακθηζβήηεζε ζηελ πνξεία επαλέληαμήο ηνπ. Αιιά ε Άλλα αγάπεζε γηα θάπνην κπζηήξην ιφγν ηελ λχρηα, θαη ε λχρηα ηελ θαηάπηε. Δίηε ζα μελπρηνχζε παίδνληαο κνπζηθή κε εκάο, είηε ζα μελπρηνχζε δνπιεχνληαο ζηα κπαξ. Νη νηθνλνκηθέο ηεο αλάγθεο ήηαλ απφ έλα ζεκείν θαη κεηά απιά ε 61

πξφθαζε- ε Άλλα ηξεθφηαλ απφ ηελ λχρηα φπσο φινη νη ππφινηπνη νξγαληζκνί ηξεθφληνπζαλ απφ ην θσο ηνπ ήιηνπ. Θάπνπ ζηελ πνξεία ηα κπέξδεςε, θαη ν Κηράιεο απνδείρζεθε φηη δελ ήηαλ ζε ηδηαίηεξε ζέζε λα ηελ μεκπεξδέςεη. Ν Κηράιεο ήηαλ παηδί ηνπ ήιηνπ θαη ηνπ θσηφο, ήηαλ θαη απηφο θαινθαίξη αιιά ζε δηαθνξεηηθή ζρεηηθή ζέζε ηνπ πιαλήηε κε ηνλ ήιην. Θαη ε πεξηζηξνθή ηεο Γεο φζν θαη αλ επεξεαδφηαλ απεηξνειάρηζηα απφ ηελ ζηξνθνξκή ηνπ έξσηά ηνπο, δελ ήηαλ ηθαλή λα ηνπο θξαηήζεη. Θπκάκαη ηελ Άλλα, ηνλ πεγαίν εξσηηζκφ ηεο, απφ απηνχο πνπ ζίγνπξα κπνξνχζαλ λα θάλνπλ έλαλ άληξα λα πεηάμεη ηελ θαξδηά ηνπ ζηα πφδηα ηεο. Ρελ ζπκάκαη λα είλαη αζέιεηα κνηξαία, γηα ηνλ Κηράιε αιιά θαη γηα ηνλ ηπραίν πειάηε πνπ ηελ επηζθεπηφηαλ θάζε βξάδπ ζην καγαδί ηεο θαη δεηνχζε έλα πνηφ αθφκα θαη πξνζπαζνχζε λα βξεη θάπνηνλ ηξφπν λα ηελ πξνζεγγίζεη, ηελ θνπέια κε ηα καθξηά θνξέκαηα θαη ηα αλαπάληερα ηαηξηαζηά ληεκνληέ ζηεθάληα πνπ θνξνχζε ζηα καχξα ηεο καιιηά. Ρελ ζπκάκαη λα ζηέθεηαη θξαηψληαο ην ηζέιν αλάκεζα ζηα μππφιεηα πφδηα ηεο, ηηο θακάξεο ησλ πςσκέλσλ πεικάησλ ηεο θαη ηνλ ιεπηεπίιεπην θαξπφ ηεο λα θξαηά ην δνμάξη, λα θιείλεη ηα κάηηα ηεο θαη λα αθήλεηαη ζηελ κνπζηθή, λα βπζίδεηαη ζηελ κνπζηθή, λα εθζηαζηάδεηαη κνλαρή ηεο, πφζεο θνξέο δελ άξρηδε λα ζνιάξεη κφλε ηεο, αλάκεζα ζηα θνκκάηηα καο, έλα βξάδπ πέηαμε ηα παπνχηζηα ηεο ζην δηάιεηκκά καο ζε έλα ιάηβ ζην Γθάδη θαη ζηάζεθε κφλε κε ην ηζέιν θαη έπαημε ηελ ζνπίηα ηνπ Κπαρ, κείλακε εκείο θαη ην θνηλφ λα ηελ θνηηάκε καγεκέλνη θαη ν Κηράιεο λα ζηγνιηψλεη απφ πάζνο δίπια κνπ, λνκίδσ ηφηε ελψζεθαλ νη κεισδίεο ηνπο γηα πξψηε θνξά θαη ίζσο απηφ λα ήηαλ ην εξσηηθφ ηεο θάιεζκα. Ζ Άλλα αξγφηεξα έγηλε βξηθφιαθαο, έλα γνεηεπηηθφ ρισκφ βακπίξ πνπ ηπθισλφηαλ ζην θσο. Αιιά ε Άλλα πνηέ δελ ήπηε ην αίκα θαλελφο, αληίζεηα, άθελε ην δηθφ ηεο λα ζηξαγγίδεηαη αξγά. Γηα λα πάξεη ην πηπρίν ηεο, πνπ δελ ηελ έλνηαδε θαη ηδηαίηεξα, ε θνθαίλε θάληαδε ινγηθή επηινγή. Ρν ραζίο γηα λα ηελ ‘’επαλαθέξεη’’ κεηά επίζεο ινγηθφ. Ζ ίδηα φκσο, ηα απνγεχκαηα κε θιεηζηά παηδνχξηα, πεξηκέλνληαο ηελ λχρηα λα αξρίζεη, δελ είρε πηα ηίπνηα ινγηθφ θαη ε κνπζηθή ηεο έθπγε απιά έλα απφγεπκα απφ κέζα ηεο.

Ρνλ ίδην Γεθέκβξε πνπ γλψξηζα ηελ Γαλάε, παίμακε ζε κηα ππαίζξηα ζπλαπιία ζηα Ξξνπχιαηα θαη φινη είραλ αιιάμεη πέξα απφ εκέλα θαη ηνλ Κηράιε. Ήηαλ ε ηειεπηαία καο ζπλαπιία. ‘’Γελ είλαη κφλν απηφ’’, είπε ν Κηράιεο ζε κηα παξφκνηα θνπβέληα πνπ είρακε πηάζεη. ‘’Θαη νη Άηηηινη αιιά θαη απηά πνπ έθαλεο εζχ κεηά, θαη απηά πνπ θάλακε κε ηελ Γαλάε κεηά, φια απηά ξε θίιε ήηαλ ηέρλε, ήηαλ θαηλνηφκα, ήηαλ θαηλνχξηα, ήηαλ κνλαδηθά. Πε νπνηαδήπνηε άιιε ρψξα, ζε νπνηαδήπνηε άιιε ζπγθπξία, απηά πνπ θάλακε ζα έπξεπε λα είλαη ζηελ πξψηε γξακκή ηεο επηθαηξφηεηαο. Γελ ζα έπξεπε λα έρνπκε άγρνο αλ ζα έξζεη θφζκνο ζηα κπαξ ζην Θνπθάθη θαη δελ ζα έπξεπε λα ηξέρνπκε κέρξη ηελ Αλάβπζζν γηα λα βγάινπκε έλα κεξνθάκαην ή λα καδέςνπκε ιεθηά γηα λα γξάςνπκε έλα θνκκάηη. Υ, πφζν θαηαιαβαίλσ γηαηί έθπγεο, είλαη ν ίδηνο ιφγνο πνπ ην παξάηεζα εγψ, ν ίδηνο ιφγνο πνπ ε Γαλάε καδεχεη κεξνθάκαηα θαη ε κφλε δηέμνδνο πνπ έρεη είλαη λα γιείςεη θάπνηνλ γηα λα παίδεη ζε ηειενπηηθέο ζεηξέο. Γελ ππήξρε ρψξνο γηα θαηλνχξην, φινη απιά αιιάδαλε ηηο δνζνινγίεο ζηηο δνθηκαζκέλεο ζπληαγέο, γηαηί απηά ζέιεη ην θνηλφ θαη καιαθίεο, ιεο θαη ην θνηλφ δελ δηακνξθψλεηαη, πάληα ην θνηλφ ην δηακνξθψλνπλ νη πξσηνπφξνη, δελ ππάξρεη ζηαηηθφ θνηλφ, ην θνηλφ είλαη δπλακηθή δηαδηθαζία, πάληα αιιάδεη θαη έρεη αλάγθε ηελ αιιαγή. Γελ ηελ ςψληζα, αιιά ξε θίιε είλαη δπλαηφλ; Απηφ ηεο ζεαηξηθήο νκάδαο ηεο Γαλάεο, ην ζέαηξν ζηα έγθαηα ηεο πφιεο, φινη πεγαίλαλ λα ην δνπλ, αμηνπνίεζαλ ην ρψξν, ηε κνξθή, ην πεξηερφκελν, ελψζαλε ζηελ ηέρλε ηελ κεηαπνιίηεπζε κε ηηο πιαηείεο θαη δελ βξέζεθε έλαο θεξαηάο, έλαο, λα ηνπο δψζεη δπν επξψ λα ην ζηήζνπλ θαιχηεξα θαη λα δήζνπλ απφ ηελ δεκηνπξγία ηνπο. Αιιά φπνηνο έθαλε θαιά απηφ πνπ ήδε γηλφηαλ θαιά, απηφο έπαηξλε ιίγν ηειεφξαζε, έπαηξλε ιεθηά, έδηλε ζην θνηλφ ‘’απηφ πνπ ζέιεη’’. ΋ινη θξάδαλε ηφηε, ζπκάζαη, αιιά εγψ ζε ζηήξημα, θαιά έθαλεο θαη έθπγεο, δελ ππήξρε κνπζηθή εδψ, ππήξρε κφλν κνπζηθή ελφο πνιχ κεγάινπ αζαλζέξ, θηηαγκέλε γηα λα αθνχγεηαη θαη λα κελ αθνχγεηαη ηαπηφρξνλα, θηηαγκέλε γηα λα ζπκπιεξψλεη κηα εηθφλα απφ κηα κάξθα βνχηπξνπ ζηελ ηειεφξαζε. Αθνχ ήζειεο κνπζηθή, δελ έπξεπε λα κείλεηο, πάεη θαη ηειείσζε. Θαη αλ ην ζθεθηείο, ζθαηά, γηα απηφ θχγαηε φινη, θαη ρέζε ηε κνπζηθή, ην κφλν πνπ ρξεηαδφζνπλ ζαλ επηρείξεκα γηα 63

λα θχγεηο ήηαλ λα αγαπάο θάηη, νηηδήπνηε, θαη ε Διιάδα ζνπ έιεγε φηη αλ ην αγαπάο αιήζεηα, εδψ δελ ππάξρεη ηίπνηα λα βξεηο. Θαη βγήθε ν άιινο αθνχ είρεο θχγεη θαη είπε ‘’γπξίζηε πίζσ’’ θαη δελ άιιαμε ηνλ ππξήλα απηνχ ηνπ θαξθίλνπ, γπξίζηε πίζσ γηα λα βνιεπηείηε κε ιίγν θαιχηεξε αγάπε, δελ είλαη απηφ ζσζηφ, φρη δελ είλαη. Έρσ βαξεζεί φζα ρξφληα ιείπεηο λα πεξηκέλσ λα θάηζεη επηηέινπο απηή ε γακεκέλε κπίιηα ζηε ξνπιέηα θαη φιν γπξίδεη, γπξίδεη, πάεη λα ζηακαηήζεη θαη γπξίδεη μαλά, γπξίδεη ηφζν θαηξφ πνπ έρσ μεράζεη πηα ηη πφληαξα, φπνπ θαη λα θάηζεη ρέζηεθα, αξθεί λα θάηζεη.’’ Ξήξε κηα αλάζα θαη ήπηε ζρεδφλ κνλνξνχθη ηνλ εζπξέζν ηνπ. Δηνηκάζηεθα λα πσ θάηη, πεξηζζφηεξν λα ζπκθσλήζσ καδί ηνπ, αιιά κε πξφιαβε μαλά. ‘’Αιιά ξε καιάθα θαη εζχ, γχξλα πίζσ ηψξα’’, κνπ είπε αλαπάληερα, αληηθαηηθά. ‘’Έπξεπε λα θχγεηο, λαη, αιιά ην πέηπρεο, δελ είλαη έηζη; Ήζνπλ εδψ θαη ζε μέξαλε δέθα άλζξσπνη ηεο κνπζηθήο θαη έλα θνηλφ πνπ γνχζηαξε φπσο γνχζηαξε θαη ην επφκελν βξάδπ ηα κπνπδνχθηα. Θαη φηαλ βγήθε ε ηαηλία ζε είδακε εδψ ζε εηθνζηπέληε ζπλεληεχμεηο θαη ζε δέθα αθηεξψκαηα. Ρν ζπκάζαη εθείλν, ζε εθείλν ην ζάηη, ηη έιεγε λα δεηο, ‘’απφ ηηο ζπλαπιίεο ηνπ Γεθέκβξε ζηα αλεξρφκελα νλφκαηα ηεο Δπξψπεο’’ ή θάηη ηέηνην, σξαίν αθηέξσκα θαη πνιχ γεινία ε θσηνγξαθία ζνπ κε ην μπιφθσλν, ιεο θαη μέξεηο μπιφθσλν. Αιιά ξε θίιε, εδψ ηψξα είζαη πην δηάζεκνο απφ φηη είζαη ζηελ Νιιαλδία. Δδψ κπνξείο λα θάλεηο θάηη, λα εθκεηαιιεπηείο ην γεινίν ζχζηεκα πνπ πξέπεη λα θάλεηο φλνκα έμσ γηα λα ζε αλαγλσξίζνπλ κέζα. Δδψ ηψξα αλ θηηάμεηο κπάληα έρεηο έηνηκν ζπκβφιαην, ην μέξεηο απηφ, έηζη δελ είλαη; Θαη κε κνπ πεηο φηη δελ ζε λνηάδνπλ ηα ζπκβφιαηα, κε εκέλα κηιάο, ην μέξσ φηη δελ ζε λνηάδνπλ ηα ζπκβφιαηα, θαη ην μέξεηο φηη ηα ζπκβφιαηα δελ είλαη παξά ν βαηήξαο κε ζέα, θαη απφ εθεί ζήθσζε θαη ην θσινδάρηπιν αλ γνπζηάξεηο, αιιά αλέβα ζην βαηήξα λα ην δεη θάπνηνο’’ ‘’Κηιάο θαη απαληάο κφλνο ζνπ’’, ηνλ δηέθνςα. Πθέθηεθα λα ηνπ εμεγήζσ φηη ζηελ Νιιαλδία έθαλα πξάγκαηα πνπ δελ ζα κπνξνχζα λα θάλσ ζηελ Διιάδα, αιιά απέθπγα ηειηθά κηα ηέηνηα ζπδήηεζε γηαηί δελ ήκνπλ θαη απφιπηα ζίγνπξνο. ‘’Αιιά αλ πηάζεηο ηελ θηζάξα μαλά, έξρνκαη’’, ηνπ είπα ρακνγειαζηά. 64

‘’Άζε κε εκέλα, εγψ ηψξα είκαη εηζνδεκαηίαο, πξέπεη λα βξσ κηα γπλαίθα λα θάλσ θαλά παηδί, ππάξρνπλ άιινη δηαθφζηνη θηζαξίζηεο ζαλ εκέλα θαη έρνπλ ηελ δεθαεηία πνπ είρα εγψ λα γίλνπλ δηαθφζηεο θνξέο θαιχηεξνη. Θα παληξεπηψ ηελ Θαιιηφπε κάιινλ κφιηο δηνξηζηεί’’. Ρνπ είπα φηη αθνπγφηαλ ζαλ αγγαξεία θαη ακέζσο ην κεηάλησζα- αθφκα θαη αλ πξάγκαηη έλησζε έηζη δελ είρα θαλέλα ιφγν λα θάλσ ηνλ έμππλν. Ππκπιήξσζα φηη ε Άιηληα ζέιεη παηδί. ‘’΋ινη θάλνπλ παηδηά’’, κνπ είπε, ‘’απηφ είλαη κάιινλ ην κνηίβν’’. ‘’Πθαηά ζηα κνηίβα’’, ηνπ είπα. ‘’..Δίπε ν κνπζηθφο’’, ζπκπιήξσζε. Όζηεξα θνίηαμε ην άδεην πνηήξη ηνπ γηα κεξηθέο ζηηγκέο, κε θνίηαμε ζαλ λα ηνπ ήξζε επηθνίηεζε θαη ξνπζνχληζε έλα ρακφγειν: ‘’Ρα παηδηά πνπ εγθαηέιεηςαλ ηα φλεηξά ηνπο θάλνπλ ηψξα παηδηά γηα λα θηηάμνπλ θαηλνχξηα.’’. Κε θνίηαμε ζαλ λα κελ είρε ηειεηψζεη. ‘’Πε απηφ ζπκπεξηιακβάλσ θαη ηα παηδηά πνπ θχγαλε γηα λα κελ εγθαηαιείςνπλ ηα φλεηξά ηνπο’’. ‘’Ή γηα λα απνθχγνπλ ηνπο εθηάιηεο ηνπο’’, ζπκπιήξσζα εγψ. ‘’Πε αγαπψ ξε θιχαξε κπάζηαξδε’’. Ρνλ αγαπνχζα πξάγκαηη, ηνλ θιχαξν κπάζηαξδν. Έζθπςα θνληά ηνπ θαη ηνπ έθαλα λφεκα λα πιεζηάζεη. Πηαζήθακε αληηθξηζηά, φπσο ζηεθφκαζηαλ ζπλήζσο φηαλ έλαο απφ ηνπο δπν είρε θάπνηα πνιχ θαιή ηδέα ή θάπνηα πνιχ ζεκαληηθή απνθάιπςε. ‘’Θεο λα κάζεηο πσο κνπ ηζαιαθψζαλε ηε κνχξε;’’

ΜΕΡΟ΢ ΔΕΤΣΕΡΟ

ΚΤΡΙΑΚΗ Δθεί πνπ θχηξσλε θιηζθνχλη θη άγξηα κέληα θη έβγαδε ε γε ην πξψην ηεο θπθιάκηλν ηψξα ρσξηάηεο παδαξεχνπλ ηα ηζηκέληα θαη ηα πνπιηά πέθηνπλ λεθξά ζηελ πςηθάκηλν. Δθεί πνπ ζκίγαλε ηα ρέξηα ηνπο νη κχζηεο επιαβηθά πξηλ κπνπλ ζην ζπζηαζηήξην ηψξα πεηάλε απνηζίγαξα νη ηνπξίζηεο θαη ην θαηλνχξγην πάλ λα δνπλ δηπιηζηήξην. Δθεί πνπ ε ζάιαζζα γηλφηαλ επινγία θη ήηαλ επρή ηνπ θάκπνπ ηα βειάζκαηα ηψξα θακηφληα θνπβαιάλ ζηα λαππεγεία άδεηα θνξκηά ζηδεξηθά παηδηά θη ειάζκαηα. Θνηκήζνπ Ξεξζεθφλε ζηελ αγθαιηά ηεο γεο ζηνπ θφζκνπ ην κπαιθφλη πνηέ κελ μαλαβγείο. Ν.Γκάηζος

11 Γελλήζεθα θαη κεγάισζα ζε έλα ζπίηη κε απιή ζηελ Διεπζίλα. Ξνιινί ιέλε δηάθνξα γηα ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ, γηα ηελ Αθξφπνιε θαη ην Ιπθαβεηηφ, ζε φιεο ηηο θαξη πνζηάι γηα ηελ Διιάδα ζα ζπλαληήζεηο έλαλ ξάζπκν γατδαξάθν κπξνζηά ζε έλα ιεπθφ ηνίρν κε κπιε παηδνχξηα θαγσκέλα απφ ηελ αξκχξα ησλ Θπθιάδσλ, αιιά γηα κέλα ε Διιάδα είλαη ε Διεπζίλα θαη ε Διεπζίλα είλαη ε Διιάδα. Γελ κπνξψ λα βξσ άιιε γσληά ζε απηφλ ηνλ ηφπν πνπ λα ζε πεγαίλεη απφ ην εηδηθφ ζην γεληθφ θαη ηνχκπαιηλ. Έλα ρσξηφ Αξβαληηψλ, έλα ςαξνρψξη 200 αλζξψπσλ πνπ άλζηζε παξάιιεια κε ην λενζχζηαην ειιεληθφ θξάηνο. Ν ηζζκφο ηεο Θνξίλζνπ, ε ζαπσλνπνηεία ηνπ Σαξίιανπ, ηα πξψηα ηζηκέληα. Ζ βηνκεραληθή άλζηζε. Ζ αληίζηαζε ζην Β’ Ξαγθφζκην πφιεκν. Ζ κεηαπνιεκηθή άθξηηε βηνκεραλία θαη ν αηειείσηνο νρεηφο ησλ ξχπσλ θαη ηεο κφιπλζεο. Ρν ηέινο ηεο βηνκεραλίαο, ε κηθξή επηρείξεζε, νη απνζήθεο θνληά ζηελ Δζληθή νδφ, νη απνζήθεο πνπ αξαρληάζαλε θνληά ζηελ Αηηηθή Νδφ. Γελλήζεθα θαη κεγάισζα ζε έλα ζπίηη πνπ ήηαλ είθνζη ρηιηφκεηξα απφ ηελ Αζήλα θαη κηζφ ρηιφκεηξν απφ ηελ ζάιαζζα, αλ αθνινπζνχζεο έλα κηθξφ κνλνπάηη ζα κπνξνχζεο λα βγεηο ζε έλα αθξσηήξη λα δεηο ην λεθξνηαθείν πινίσλ, λα δεηο ηα ζηδεξέληα θήηε λα ζαπίδνπλ αξγά ζην θσο ηνπ ήιηνπ, κηζνβπζηζκέλα ζην γαιάδην ηεο γεηηνληάο ηνπ Παξσληθνχ. Αλ έπαηξλεο άιιν δξφκν ζα πήγαηλεο λα ραζείο ζηα παιηά, εγθαηαιειεηκέλα εξγνζηάζηα πνπ ζα κπνξνχζαλ λα είλαη ην ζεκείν πνπ έζηεζε ηνλ θακβά ηνπ ν Ρδνπδέπε Ξηλφ Γθαιίδην ηνπ νπνίνπ έλα πίλαθα είρα ζην δσκάηηφ κνπ ζηελ Νπηξέρηε, ίζσο γηα λα κνπ ζπκίδεη ηελ αίζζεζε ηνπ αραλνχο ηζηκέληνπ κε ηα ζπαζκέλα ηδάκηα θαη ηελ κπξσδηά ζθνπξηάο, ηελ ζθφλε λα ρνξεχεη ζε θάζε ζεκείν πνπ ην θσο ηνπ ήιηνπ ηξχπσλε ζαλ ζπκπαγήο θσηεηλή αθηίλα. Γελλήζεθα θαη κεγάισζα ζε έλα ζπίηη πνπ άλνηγεο ηελ πφξηα θαη ήζνπλ ζην ίδην επίπεδν κε ην δξφκν, θαη έηζη κπνξψ λα πσ φηη κεγάισζα θπξίσο έμσ απφ ην ζπίηη θαη φρη κέζα ζε απηφ, θαη γηα απηφ ε Αζήλα ζηελ αξρή κνπ θαθνθάλεθε γηαηί αλάκεζα ζην ζπίηη θαη ην δξφκν ππήξρε κηα νιηγφιεπηε κεζνιάβεζε, κηα ζρεδφλ ακειεηέα γηα θάζε Αζελαίν κεζνιάβεζε ελφο αλεθιθπζηήξα θαη θάπνησλ νξφθσλ, 67

αιιά ήηαλ ηφζν παξάδνμε απηή ε κεζνιάβεζε πνπ κνπ θαηλφηαλ αγγαξεία παξά ηελ κηθξή ηεο δηάξθεηα. Έηζη αλέπηπμα δπν παξάιιειεο ζπλήζεηεο, αληηθξνπφκελεο ε κηα κε ηελ άιιε αιιά πνπ κπνξνχζε θάπνηνο λα ηηο εξκελεχζεη αλ έβαδε ζηε ζθέςε ηνπ απηή ηελ κηθξή, ακειεηέα κεζνιάβεζε. Ζ κηα ζπλήζεηα ήηαλ λα θάζνκαη ζπίηη αξθεηέο ψξεο, θαη λα παξαγγέιλσ αθφκα θαη ηνλ θαθέ θαη ηα ηζηγάξα κνπ, πφζν κάιινλ ην θαγεηφ κνπ. Ζ άιιε ζπλήζεηα ήηαλ λα κέλσ πεδφο φζν πεξηζζφηεξε ψξα κπνξνχζα φηαλ έβγαηλα θαη λα πεξπαηάσ πνιχ. Αλάινγα κε ην ηη κέξα ήηαλ, ζα κπνξνχζε θάπνηνο λα κε πεη παζεηηθφ ή ππεξβνιηθά ελεξγεηηθφ άλζξσπν. Ρε Γεπηέξα ζα κε ξσηνχζαλ γηαηί είκαη ηξεηο εκέξεο θιεηζκέλνο ζπίηη, θαη ηελ Ρξίηε ζα κε ξσηνχζαλ γηα πνηνλ αθξηβψο ιφγν απνθάζηζα λα πεξπαηήζσ κηα απφζηαζε ηεζζάξσλ ρηιηνκέηξσλ απφ ην ζπίηη κνπ κέρξη θάπνην άιιν ζπίηη πνπ ζα είρακε θάπνηα ζπλάληεζε. Αθφκα θαη εγψ βέβαηα, δελ κπνξνχζα αζθαιψο λα αηηηνινγήζσ φηη έθηαηγε ε κεζνιάβεζε ηνπ αζαλζέξ θαη ην γεγνλφο φηη δελ είρα αδηακεζνιάβεηε ζρέζε κε ηνλ δξφκν. Αιιά αλ κπνξψ θάπσο λα βξσ θάπνηα ζεκαληηθά ζηνηρεία πνπ φξηδαλ ηα παηδηθά κνπ ρξφληα, ην έλα ήηαλ απ’επζείαο ζρέζε κνπ κε ην δξφκν. Έλα άιιν ήηαλ φηη νη κέξεο ηεο εβδνκάδαο δελ είραλ θακία δηαθνξά- κνπ ήηαλ ίδην ην αλ ήηαλ Ρεηάξηε ή Θπξηαθή. Αιιά απηφ ίζρπε κάιινλ γηα θάζε παηδί, θαη επηπιένλ, ηδίσο γηα ηα πξψηα κνπ ρξφληα ζαλ ζπνπδαζηήο, είρα αθξηβψο ηελ ίδηα ζρέζε κε ηηο εκέξεο ηεο εβδνκάδαο θαζψο ππήξμαλ αξθεηέο εκέξεο πνπ δελ ήμεξα ηη κέξα είλαη. Κπνξεί λα κεγάισζα θπξίσο έμσ απφ ην ζπίηη, αιιά δελ ήκνπλ πνηέ πνιχ δσεξφο, ηνπιάρηζηνλ φρη ηφζν φζν ήηαλ ν Βαζίιεο πνπ ζπρλά γπξλνχζε κε γξαηδνπληέο ή κε θάπνηα επίπιεμε. Ρν πην δσεξφ πξάγκα πνπ έθαλα, ε πξψηε κνπ ζρέζε κε θάπνηα αίζζεζε παξαβαηηθφηεηαο, ήηαλ φηαλ έζπαγα ηδάκηα κε πέηξεο ζε έλα παιηφ εξγνζηάζην. Γηα ηελ αθξίβεηα έζπαγα ήδε ζπαζκέλα ηδάκηα, γηαηί φια ηα παηδηά ζπάγακε ηδάκηα θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ ήηαλ θαη θάπνηα πνιχ ζνβαξή ππφζεζε λα ξίρλεηο πέηξεο ζε άρξεζηα ηδάκηα ζε άρξεζηα γθξίδα θηίξηα κε θακηλάδεο. Ίζσο επεηδή ε Διεπζίλα πάληα κχξηδε πεξίεξγα, θπξίσο ηηο λπρηεξηλέο ψξεο, ίζσο επεηδή ε κπξσδηά ήηαλ ζεκαληηθή γηα φινπο καο εθεί, πνιιέο κπξσδηέο ζπγθξαηψ απφ ηα παηδηθά κνπ ρξφληα. Ππγξαηψ 68

ηελ παρηά κπξσδηά απφ ην πξάζηλν ζαπνχλη πνπ είρε ε κάλα κνπ φηαλ έβαδε θνπξεινχδεο ζηε ζθάθε, φπσο ζπγθξαηψ ην δηαπεξαζηηθφ άθηεξζέηβ ηνπ παηέξα κνπ, φπσο ζπγθξαηψ ην αλππφθνξν άξσκα ηεο δαζθάιαο ζηα Θξεζθεπηηθά. Δπίζεο ζπκάκαη ηελ κπξσδηά ηεο θνπβέξηαο φηαλ θαηέβαηλε γηα πξψηε θνξά απφ ηηο ληνπιάπεο. ΋ινη κε ξσηνχζαλ αλ βξψκαγε ε Διεπζίλα, αιιά θαληάδνκαη φηη θάζε πφιε βξσκάεη θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ζπλεζίδεηο ηελ βξψκα ηεο. Γελλήζεθα θαη κεγάισζα ζε έλα θφζκν γεκάην κπξσδηέο θαη έκαζα λα εθηηκάσ ηηο κπξσδηέο. Ζ Αζήλα άιινηε κνπ βξσκνχζε θαη άιινηε ήηαλ εληειψο αδηάθνξε νζθξεηηθά, θάηη πνπ κνπ θαίλεηαη αξθεηά ρεηξφηεξν απφ ηελ βξψκα ηνπ κεζαλίνπ ηελ νπνία κεγαιψλνληαο έκαζα λα ελζσκαηψλσ ζαλ ιεπθφ ήρν ζηελ φζθξεζή κνπ. Ήηαλ εθεί, αιιά ήηαλ ηφζν πξνθαλψο εθεί πνπ δελ ππήξρε ιφγνο λα αζρνιείζαη κε ην φηη είλαη εθεί, φπσο δελ αζρνιείζαη κε ηνλ ήιην φηαλ είλαη κέξα. Θα ήηαλ κάιινλ άζηνρν λα βξσ ζεκαληηθέο ζηηγκέο αλάκεζα ζηηο δεθάδεο εκπεηξίεο, ηα κηθξά δξάκαηα θαη ηηο αλαπάληερεο ζπγθηλήζεηο ησλ παηδηθψλ κνπ ρξφλσλ. Δίλαη αλνχζην γηαηί ζηελ πξαγκαηηθφηεηα νη αλακλήζεηο δελ είλαη παξά ε εμηδαλίθεπζή ηνπο, κηα ζησπειή αζφξπβε δηεξγαζία ζην κπαιφ καο πνπ γίλεηαη ηφζν ζηα κνπισρηά θαη ηφζν κεζνδηθά, πνπ φηαλ ζεξβίξεηαη κηα νπνηαδήπνηε εηθφλα είλαη αιινησκέλε θαη αλαπξνζαξκνζκέλε ζηα κέηξα ηεο αλάγθεο ηνπ ζήκεξα πνπ ηελ αλέζπξε. Ζ Άιηληα πάληα ζεσξνχζε φηη ν ςπρνιφγνο είλαη έλαο παζνιφγνο ηνπ κπαινχ θαη πσο ην κπαιφ είλαη έλα φξγαλν ζην ζψκα καο φπσο ην ζηνκάρη. ΋πσο εγψ πεγαίλσ θαη θνηηάσ ην ζηνκάρη κνπ θαη ην ζπθψηη κνπ θαη ηα λεθξά κνπ, έηζη ζα έπξεπε λα πεγαίλσ λα θνηηάσ θαη ηνλ εγθέθαιφ κνπ. Αλ κε πνλάεη ην ζηνκάρη κνπ, δελ είλαη παξά κηα πάζεζε, έιεγε, θαη ζηελ πάζεζε απηή επηιέγσ έλα θάξκαθν χζηεξα απφ ηελ ζπκβνπιή ελφο γηαηξνχ θαη ηελ ζπλεπηθνπξψ ζηελ ίαζε. Ζ Άιηληα ιέεη φηη ην άγρνο, ν θφβνο, ε κειαγρνιία, φια, δελ είλαη παξά παζήζεηο ηνπ εγθεθάινπ πνπ δελ έρνπλ παξά λα βξνπλ ην ζσζηφ θάξκαθν θαη ηελ ζσζηή ηαηξηθή θξνληίδα. Γελ είλαη φια ηα ίδην ζνβαξά, φπσο δελ είλαη ην ίδην φια ζνβαξά ζην ζηνκάρη καο. Αιιά ην ζηνκάρη καο δελ γηαηξεχεηαη πνηέ αλ ην ‘’ζθεθηείο ζεηηθά’’ θαη έηζη ηεο θαηλφηαλ εληειψο νπηζζνδξνκηθφ λα πξέπεη θάπνηνο λα ιχζεη ηα πξνβιήκαηά ηνπ απιά ‘’ζθεθηφκελνο ζεηηθά’’, πνπ θαηά θάπνηνλ ηξφπν 69

ήηαλ ε βαζηθή επίιπζε θάζε πξνβιήκαηνο ζηελ νηθνγέλεηά κνπ. Ζ Άιηληα ινηπφλ εθκεηαιιεχηεθε ηελ παζεηηθή κνπ ζπκθσλία κε ηηο δηαπηζηψζεηο ηεο θαη κνπ θφξεζε γηα αξθεηφ θαηξφ έλα ςπρνζεξαπεπηή, κε ηνλ νπνίν δηαπηζηψζακε απφ ηελ αξρή ζρεδφλ φηη ην ζέκα είλαη λα βξεηο απφ θάπνπ λα αξρίζεηο θαη επεηδή εγψ είρα πάεη ζπζηεκέλνο θαη φρη απφ κφλνο κνπ, απηφ ζα ήηαλ ην πην δχζθνιφ καο έξγν. Απηφο ινηπφλ, φπσο θάζε παζνιφγνο πνπ ζέβεηαη ηνλ εαπηφ ηνπ, μεθίλεζε κε ην εγρεηξίδην ηεο επηζηήκεο ηνπ θαη κε έβαιε λα ηνπ κηιάσ γηα ηα παηδηθά κνπ ρξφληα. Δθεί θαηάιαβα γηα πξψηε θνξά ηελ πιάλε ησλ αλακλήζεσλ, παξαηεξψληαο ηα ζεκεία πνπ έδηλε εθείλνο βάξνο, πνπ ζπλήζσο ήηαλ ζεκεία γηα ηα νπνία εγψ δελ έδηλα δεθάξα. ΋ιν ην ππφινηπν, ήηαλ δεκνζηνγξαθία, κηα βαξεηή γηα ηνλ θφζκν εμηζηφξεζε, έλα άζξνηζκα ζηηγκψλ θαη γεγνλφησλ πνπ ζθπξειαηνχλ κηα άιιε κεγάιε ςεπδαίζζεζε, ηελ ςεπδαίζζεζε ηεο κνλαδηθφηεηάο καο, πνπ δελ είλαη παξά κηα παξαιιαγή αζήκαλησλ ιεπηνκεξεηψλ, πνπ ηειηθά φινη είκαζηε θχιια απφ έλα καξνχιη πνπ θαλέλα δελ είλαη ίδην κε ην άιιν αιιά είκαζηε φινη θχιια ζε έλα καξνχιη θαη ζηελ κεγαιχηεξε εηθφλα, φηαλ θνηηάο ην καξνχιη απνζηαζηνπνηεκέλα, φια ηα θχιια ηνπ καξνπιηνχ είλαη ίδηα θαη αο κελ είλαη. Πηελ πνξεία ησλ ζπδεηήζεψλ κνπ κε ηνλ ςπρνζεξαπεπηή ζπλέβε πξάγκαηη θάηη άμην ιφγνπ, ζπλέβε φηη φζν απηφο πξνζπαζνχζε λα βξεη ηηο ιεπηνκέξεηεο ζην δηθφ κνπ θχιιν απφ ην καξνχιη, ηφζν εγψ ηξάβαγα πξνο ηα πίζσ θαη πξνζπαζνχζα λα δσ έλα κεγάιν καξνχιη, ηφζν ζφισλα ηελ αλάιπζε ζηηο ιεπηνκέξεηεο ηνπ θχιινπ θαη έζηξεθα ηελ πξνζνρή κνπ ζηελ θαξδηά, ζην ρνληξφ θνηζάλη πνπ θξαηνχζε φια ηα θχιια ζην ίδην κέξνο. ΋ηαλ έπαςε λα κε ελδηαθέξεη ε κνλαδηθφηεηά κνπ, αλαθάιπςα ην πφζν ζπλαξπαζηηθφ είλαη λα αλαθαιχςεη θαλείο ηελ θνηλφηεηά ηνπ κε φια ηα ππφινηπα θχιια. Θαη φπσο απνδείρζεθε, ήηαλ εμαηξεηηθά πην δχζθνιν λα θάλνπκε παξαηεξήζεηο ζε ζρέζε κε απηφ, γηαηί είλαη κάιινλ πην πεξίπινθν ην παηρλίδη λα βξεηο ηηο νκνηφηεηεο παξά λα βξεηο ηηο δηαθνξέο. Δηδηθά αλ είλαη φλησο φκνηα ηα θχιια ελφο καξνπιηνχ, πνπ αιήζεηα είλαη φκνηα; ΋ια ηα θχιια ηνπ καξνπιηνχ είλαη ίδηα, θαη ηδίσο ην δηθφ κνπ, απνθάλζεθα. Θαη θάπσο έηζη, ζπκπέξαλα φηη νη αλακλήζεηο ησλ παηδηθψλ κνπ ρξφλσλ δελ έρνπλ παξά δεκνζηνγξαθηθή αμία.

Αλ πνηέ θάπνηνο δεκνζηνγξάθνο γξάςεη γηα κέλα, ζα πξέπεη λα γξάςεη ηα ζεκαληηθά γεγνλφηα αιιά γηα λα είλαη θαιφ ην θείκελφ ηνπ, ζα πξέπεη λα ηα γξάςεη ππφ ην πξίζκα ελφο γεγνλφηνο πνπ ζα κπνξνχζε λα ζπκβεί θαη ζε θάπνηνλ άιιν. Λα ηα γξάςεη σο ζηηγκέο κηαο δηαξθνχο ζπλζήθεο αλνηρηψλ ελδερνκέλσλ. Ζ κεηέξα ηεο κεηέξαο κνπ, ήξζε ζην ζπίηη καο ιίγν πξηλ μεθηλήζσ ην δεκνηηθφ. Απφ κηα εγρείξεζε πνπ είρε θάλεη, δελ είρε πιένλ θσλή, δελ κπνξνχζε λα βγάιεη άιινλ ήρν απφ ην ζηφκα ηεο πέξα απφ θάπνηνπο αλαηξηρηαζηηθνχο ιαξπγγηζκνχο ηνπο νπνίνπο δελ άληερα λα αθνχσ, ηδίσο φηαλ ήμεξα φηη πνλνχζε. Ζ κακά κνπ κίιαγε ζπλήζσο κε πνζνζηά γηα ηελ κεηέξα ηεο, έιεγε θάπνηα πνζνζηά πηζαλνηήησλ κεηάζηαζεο, φπσο αθξηβψο ηεο ηα κεηέθεξαλ θάπνηνη γηαηξνί ζηελ Αζήλα πνπ θάζε ηφζν ηελ πεγαίλαλ θαη ηελ θέξλαλε, ζαλ θάπνην εκπφξεπκα πνπ πεξλνχζε δηαδνρηθέο δνθηκαζηηθέο αμηνινγήζεηο κέρξη λα απνθαλζεί θάπνηα επηηξνπή φηη ζα κπνξνχζε ή δελ ζα κπνξνχζε λα βγεη ζηελ αγνξά. Ζ κάλα ηεο κάλαο κνπ θαηαγφηαλ απφ ηελ Πκχξλε αιιά κεγάισζε ζηελ Διιάδα θάπνπ έμσ απφ ηελ Ξαξακπζηά. Ζ κάλα κνπ έιεγε φηη ήηαλ αξρφληηζζα θαη ζπάληαο νκνξθηάο γπλαίθα, αιιά εγψ ηελ ζπκάκαη κφλν γξηά θαη ηαιαίπσξε πνπ ληπλφηαλ θάπσο πην θαληαρηεξά απφ νπνηαδήπνηε άιιε ρήξα. ΋κσο ε γηαγηά δελ ήξζε κφλε ηεο ζην ζπίηη. Δίρε καδί ηεο κηα κεγάιε παξαθνπζθσκέλε βαιίηζα θαη έλα ηειέθσλν απφ έλα θνξηεγφ πνπ ζα εξρφηαλ πέληε εκέξεο κεηά απφ εθείλε. Ρν θνξηεγφ ήξζε ηειηθά δέθα ή θαη παξαπάλσ κέξεο κεηά απφ εθείλε ζην ζπίηη καο, θαη μεθφξησζε ζηελ απιή καο έλα πνιχ κεγάιν θηβψηην πνπ έγξαθε ζε πνιιέο θνξδέιεο Δ΢ΘΟΑ΢ΠΡΝΛ θαη ε γηαγηά βγήθε έμσ λα ην ππνδερηεί ζαλ λα ήηαλ θάπνηνο εθιεθηφο θαιεζκέλνο θαη νη ιαξπγγηζκνί ηεο είραλ κηα ρξνηα ραξάο θαη αο ήηαλ αθφκα αλαηξηρηαζηηθνί. ΋ηαλ ν παηέξαο κνπ κε ηνλ Ιεπηέξε μειψζαλε ηα ηνηρψκαηα ηνπ θηβσηίνπ θαη απνθαιχςαλε ην ηπιηγκέλν ζε κνπζακά πηάλν ε κάλα κνπ ζρεδφλ βνχξθσζε κε ηελ ραξά ηεο κάλαο ηεο. Βνήζεζα θαη εγψ θαη έλαο γείηνλαο λα ην πάκε κέζα, θαη ζπκάκαη φηη ν γείηνλαο έιεγε φηη ζα έρνπκε έλα θαινθαίξη φκνην κε απηφ ηνπ 1977 φπνπ ζηελ Διεπζίλα ην ζεξκφκεηξν έδεημε 48 βαζκνχο Θειζίνπ πνπ ήηαλ θαη ην ξεθφξ ζε φιε ηελ Δπξψπε. Απηή ηε ιεπηνκέξεηα ηελ ζπκάκαη γηαηί ν γείηνλαο καο ππνζηήξηδε απηήλ ηελ εθηίκεζε θάζε δπν θαινθαίξηα, θαη έκνηαδε 71

ζπλήζσο απνγνεηεπκέλνο φηαλ ηειηθά δελ επηβεβαησλφηαλ ε εθηίκεζή ηνπ ζαλ λα ηνπ θιέβαλε θάπνηα πεξεθάληα γηα ηνλ ηφπν ηνπ. Δθείλν ην θαινθαίξη πνπ ήξζε ην πηάλν ην ζεξκφκεηξν βάξαγε 37 θαη 38 θαη κνπ θαηλφηαλ πξαγκαηηθά αλππφθνξν, ηφζν πνπ ζεσξνχζα φηη κφλν έλαο γξνπζνχδεο ζα κηινχζε γηα δέθα παξαπάλσ βαζκνχο. Αιιά αθνχ καο βνήζεζε λα βνιέςνπκε ην πηάλν ζην ελδηάκεζν ζαινλάθη ηνπ ζπηηηνχ πνπ έγηλε ην δσκάηην ηεο γηαγηάο, ηελ πξνζθάιεζε κε πξαγκαηηθή επγέλεηα θαη ελδηαθέξνλ λα παίμεη κηα κεισδία, θαη ζηελ πξνηξνπή ηνπ άθνπζα γηα πξψηε θνξά ηελ γηαγηά κνπ, παξ’φιν πνπ ήηαλ άθσλε. Θεψξεζα φηη ε γηαγηά κνπ είρε ηελ πην σξαία θσλή πνπ είρα αθνχζεη πνηέ. Κε ηε Σξηζηίλα πάληα κηινχζακε πνιχ, πάξα πνιχ, κε ηνλ Βαζίιε αληαιάζζακε θπξίσο βξηζηέο θαη ςηιέο, κε ηνλ Ιεπηέξε κηινχζα ιηγφηεξν, κε ηνπο γνλείο κνπ κηινχζα φζν κηιάεη έλα παηδί κε ηνπο γνλείο ηνπ αιιά ηα πην πνιιά πξάγκαηα ηα είπα κε ηελ άθσλε γηαγηά κνπ. Ξνπ επεηδή ήηαλ άθσλε, πξνθαινχζε θαη ζε κέλα κηα ζπζηνιή λα κηιάσ, φπσο δελ ζα έηξερα κπξνζηά ζε έλα θνπηζφ παηδί. Αιιά επεηδή ήκνπλ ην κφλν παηδί πνπ θαζφηαλ θνληά ηεο θαη ηελ ράδεπε φζν έπαηδε, ε γηαγηά κνπ κε θαινχζε θνληά ηεο θαη κνπ έβαδε ην δάρηπιν ζε έλα πιήθηξν θαη χζηεξα κνπ έδεηρλε κηα παξηηηνχξα θαη κνπ έιεγε ηη είρα πεη. Λην ξε κη θα ζνι ια ζη, απηνί ήηαλ νη πξψηνη καο ερεηηθνί θζφγγνη, πνπ ήηαλ θάηη ζαλ κηα θνπηζνπξεκέλε αιθάβεην. ΋ηαλ φκσο άξρηζα λα ελψλσ ηα γξάκκαηα, θαηάθεξα λα ηεο κηιήζσ θαη θαηαθέξακε λα ζπδεηήζνπκε ζαλ δπν θαλνληθνί άλζξσπνη πνπ ζπδεηνχλ ζε έλα θαθελείν. Ππδεηνχζακε γηα ην θαγεηφ, γηα ηνλ θαηξφ, γηα ηηο ιχπεο θαη ηηο ραξέο κνπ, ζπδεηνχζακε γηα ηα καζήκαηά κνπ ζην ζρνιείν θαη γηα ηα θνξίηζηα πνπ ραδνθνίηαδα, ζπδεηνχζακε γηα ηνπο πφλνπο ηεο θαη γηα ηε κνλαμηά ηεο, ζπδεηνχζακε θαη ζπρλά ελνρινχζακε φινπο ηνπο ππφινηπνπο γηαηί έιεγαλ φηη κηιάκε δπλαηά. Έηζη, κάζακε θαη λα ςηζπξίδνπκε θαη κάζακε λα ην γιεληάκε νιφηεια φηαλ ήκαζηαλ κφλνη ζην ζπίηη. Αληί γηα ζηφκαηα, είρακε δάρηπια. Νη ιέμεηο ίζσο κπνξνχζαλ λα πεξηγξάςνπλ κε αθξηβή αλαπαξάζηαζε θάπνην γεγνλφο απφ ηελ δσή ηεο, λα κνπ πεξηγξάςνπλ κε δεκνζηνγξαθηθή αθξίβεηα ηνλ γάκν ηεο θαη ηηο ιεπηνκέξεηεο ηνπ λπθηθνχ ηεο. Ν εγθέθαιφο κνπ ζα κπνξνχζε λα πάξεη ηηο ιέμεηο απηέο θαη λα θηηάμεη κηα αλαπαξάζηαζε ηεο πεξηγξαθήο, 72

θαη απφ απηήλ ηελ αλαπαξάζηαζε λα ζηίςεη ηα αηζζήκαηα θαη ην γεγνλφο σο βίσκα θαη ίζσο λα πξνζεγγίζεη ην βίσκα ηεο γηαγηάο κνπ. Αιιά ηα πιήθηξα ηνπ πηάλνπ ηεο γηαγηάο έθαλαλ ηελ φιε δηαδηθαζία αδηακεζνιάβεηε. Γελ ρξεηαδφληνπζαλ νη θψδηθεο ησλ ιέμεσλ, γηαηί είρακε απ’επζείαο πξφζβαζε ζηνπο θψδηθεο ηεο ςπρήο, ή ζε φπνηνλ άιιν κεραληζκφ κεηαηξέπεη έλα γεγνλφο ζε βίσκα, ζε κηα ηδηαίηεξε ππνθεηκεληθή αίζζεζε, πνπ φζν βαζχηεξα ππνθεηκεληθή είλαη, ηφζν πην θνηλή, ηφζν πην ζπιινγηθή, ηφζν πην εχθνια κεηαβηβάζηκε είλαη. Ζ απνπζία ησλ ιέμεσλ ην κφλν πνπ πξνθαινχζε ήηαλ θάπνηα κηθξά επηξάπεια, ήζζνλνο ζεκαζίαο. Έπξεπε αο πνχκε λα θηάζσ ζην Γπκλάζην γηα λα θαηαιάβσ φηη ν Κπεπβέξ ιεγφηαλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα Κπέηεξ θαη ν Κνδάξη ιεγφηαλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα Κφηζαξη. Αιιά ε γηαγηά ηφηε είρε ήδε πεζάλεη γηαηί ηα πνζνζηά δελ ήηαλ κε ην κέξνο ηεο, θαη δελ κνπ δφζεθε ε επθαηξία λα ηεο πσ απηέο ηηο κηθξέο παξαλνήζεηο. Πηελ πξαγκαηηθφηεηα, ν ζάλαηφο ηεο κε είρε επεξεάζεη ηφζν πνιχ πνπ ην πηάλν έκελε ηνλ πεξηζζφηεξν θαηξφ θιεηζηφ θαη θνπθνπισκέλν κε ζεκέλ. Ζ κεηέξα κνπ ήηαλ απηή πνπ κε παξφηξπλε λα θάζνκαη κηα ζην ηφζν, κέρξη πνπ ηειηθά κνπ βξήθε δαζθάια φηαλ ήκνπλ ζην Γπκλάζην, θάηη πνπ δελ άξεζε πνιχ ζηνλ παηέξα κνπ πνπ ζεσξνχζε φηη ήκνπλ αξθεηά ζθξάπαο ζηα καζήκαηα γηα λα έρσ θαη άιιεο αζρνιίεο. Αιιά ν παηέξαο κνπ ήηαλ ζηελ απνζήθε ζρεδφλ φιε ηελ εκέξα θαη εγψ κπνξνχζα λα θάλσ φηη ζέισ ηα απνγεχκαηα ρσξίο λα κε θαηζαδηάδεη. Έηζη, ζην ζπίηη ήξζε ε Ρδίλα, ε νπνία ήηαλ ληφπαληξε θαη είρε έξζεη ζηελ Διεπζίλα απφ ηελ Αζήλα. Ζ Ρδίλα ήηαλ κηα κηθξνζθνπηθή ηξηαληάξα πνπ έκνηαδε κε εηθνζηπεληάξα θαη ίζσο κηθξφηεξε, κε θνληφ καχξν θαξέ καιιί θαη κεγάια κάηηα. Ζ Ρδίλα ζα αλαιάκβαλε λα κε κάζεη πηάλν, πνπ γξήγνξα θαηάιαβα φηη ήηαλ θάηη δηαθνξεηηθφ απφ ηηο ζπδεηήζεηο πνπ έθαλα κε ηελ γηαγηά κνπ ζην πηάλν, θαη αξθεηά ιηγφηεξν ελδηαθέξνλ. Ζ Ρδίλα δελ ήηαλ θαζφινπ άθσλε θαη γηα ηελ αθξίβεηα κηινχζε πάληα πεξηζζφηεξν απφ φηη έπαηδε, θαη κηινχζε χζηεξα ιίγν αθφκα. ΋ηαλ ηειείσλε λα κηιάεη καδί κνπ, κηινχζε κε ηελ κεηέξα κνπ θαη ζπδεηνχζαλ γηα ηελ δσή ζηελ Διεπζίλα θαη ‘’επηπρψο πνπ ε Αζήλα είλαη κηζή ψξα καθξηά κνλάρα’’ θαη χζηεξα κε επαηλνχζε ζπλερψο: ‘’Δίλαη πξαγκαηηθά ηαιέλην ν γηνο ζαο, σ λαη, είλαη ζηα αιήζεηα έλα κνπζηθφ ηαιέλην, αιιά δελ κπνξεί αθφκα λα ην 73

ειέγμεη, απηφ είλαη ην ζέκα, φηη μέξεη πξάγκαηα ρσξίο λα μέξεη γηαηί ηα μέξεη. Αιιά ζηα αιήζεηα είλαη ηαιέλην, ηη εθθξαζηηθφηεηα, ηη ζπλαίζζεκα, δελ ζαο πεξηγξάθσ, κπνξεί λα πεξάζεη ηηο ηάμεηο πνιχ γξήγνξα, αξθεί λα ζηξσζεί θαη λα κειεηήζεη θαη λα κελ επαπαλαπαπζεί ζην ηαιέλην’’. Δγψ ηφηε ζεσξνχζα φηη αλ έπξεπε λα επαλαπαπζεί θάπνηνο θάπνπ, απηφ ήηαλ ην ηαιέλην θαη κνπ θαηλφληνπζαλ πνιιέο θνξέο παξάινγεο νη βαξεηέο αζθήζεηο πνπ κε έβαδε λα θάλσ. Γηα απηφ ην ιφγν δελ ηα πεγαίλακε πνιχ θαιά κε ηελ Ρδίλα, ή ηνπιάρηζηνλ δελ είρα ζην ειάρηζην ηνλ ελζνπζηαζκφ πνπ είρα φηαλ ζπδεηνχζα κε ηελ γηαγηά κνπ. Δπίζεο δελ ηα πήγαηλα θαιά κε ην ζρνιείν, θαη έηζη ζηα κέζα ηεο ηξίηεο γπκλαζίνπ ν παηέξαο κνπ επέβαιε λα ζηακαηήζεη λα έξρεηαη ε Ρδίλα θαη ζηε ζέζε ηεο Ρδίλαο λα έξζεη θάπνηνο λα κε μεζηξαβψζεη. Πε εθείλν ην ζεκείν ήκνπλ ηαπηφρξνλα αλαθνπθηζκέλνο πνπ ζα ζηακαηνχζα λα θάλσ καζήκαηα κε ηελ Ρδίλα αιιά θαη έληνλα δπζαξεζηεκέλνο πνπ κνπ επέβαιαλ λα ζηακαηήζσ λα θάλσ καζήκαηα κε ηελ Ρδίλα. Γηα έλα δηάζηεκα ελνξρήζηξσζα έλα παξάδνμν εκπάξγθν ζην εκπάξγθν, θαη πήγαηλα κεηά ην ζρνιείν ν ίδηνο ζην ζπίηη ηεο Ρδίλαο γηα λα θάλνπκε ην βαξεηφ κάζεκα θαη ε Ρδίλα κε επραξίζηεζε δέρηεθε λα θάλεη απηά ηα καζήκαηα δσξεάλ φηαλ ηεο εμήγεζα ηελ παξαλνκία κνπ θαη ην πεξηνξηζκέλν κνπ ραξηδηιίθη. Αιιά ε Ρδίλα ήηαλ έγθπνο κεηά θαη ζηακαηήζακε θαη απηφ. Πην ηειεπηαίν καο κάζεκα κνπ είπε φηη ήκνπλ έηνηκνο, φπνηε ήζεια, φηαλ κε ην θαιφ γηλφκνπλ θνηηεηήο θαη θαηάθεξλα λα πάσ θαιά ζηα καζήκαηά κνπ, λα πάξσ ζε δπν ρξφληα κφλν πηπρίν γηαηί ήκνπλ ηφζν θαιφο. Απηφ φκσο δελ ζήκαηλε ηίπνηα γηα κέλα γηαηί ήηαλ πνιχ καθξηά ζην ρξφλν θαη δεχηεξνλ έθαλε θαηά θάπνην ηξφπν ην ραηίξη ζηνλ παηέξα κνπ. Ππλέρηζα λα δηαβάδσ πηάλν κφλνο κνπ φηαλ πήγα ζην Ιχθεην, θαη κπνξνχζα πξηλ αθφκα δψζσ παλειιήληεο γηα ηελ Γεπηέξα ιπθείνπ λα παίμσ Πνπέλ θαη Κπεηφβελ. Πηηο γηνξηέο ν παηέξαο κνπ ραηξφηαλ θαη κε ελζάξξπλε λα παίδσ δηάθνξα θνκκάηηα ζην πηάλν, θαη αλάκεζα ζηηο γηνξηέο κνπ θψλαδε φηη παίδσ πηάλν αληί λα δηαβάδσ. Ρν θαινθαίξη αλάκεζα ζηε δεπηέξα θαη ηελ ηξίηε Ιπθείνπ κνπ επέβαιε εληαηηθά ηδηαίηεξα καζεκαηηθψλ κε ηνλ θχξην Νδπζζέα, ηνλ ζπληαμηνχρν καζεκαηηθφ θίιν ηνπ ζείνπ, γηαηί ‘’γηα φλνκα ηνπ ζενχ λα κελ γξάςεηο πάλσ απφ δέθα ζηα καζεκαηηθά’’. Ν θχξηνο Νδπζζέαο πνπ κάιινλ ήηαλ 74

αξθεηά έμππλνο, πξνζπάζεζε λα κε κπήζεη ζηα καζεκαηηθά αληηκεησπίδνληάο ηα θαη απηά ζαλ ηηο λφηεο κνπ, δειαδή ζαλ έλαλ ελαιιαθηηθφ γισζζηθφ θψδηθα, κέζσ ηνπ νπνίνπ κπνξνχζακε λα κηιάκε ρσξίο λα κηιάκε. Έηζη δελ κηινχζακε ζρεδφλ θαζφινπ θαη απιψο γξάθακε, θαη φζν κνπ έθαλε κάζεκα ζηελ απιή θάπληδε έλα νιφθιεξν παθέην Θαξέιηα. Ν θχξηνο Νδπζζέαο κε βνήζεζε λα αληηκεησπίζσ ηα Καζεκαηηθά κε ελδηαθέξνλ, ζαλ αγξηφζθπιν πνπ παξαηεξεί φηη ν εηζβνιέαο θξαηάεη θηιηθά έλα ινπθάληθν θαη επηπιένλ πφηηζε ηα ξνπζνχληα κνπ κε ηελ κπξσδηά ηνπ θαπλνχ, ηα πφηηζε ηφζν θαιά θαη ηφζν κεζπζηηθά πνπ άλαβα κεηά ην κάζεκα ηα κηζνηειεησκέλα ηνπ ηζηγάξα θαη θάπληδα θαη εγψ, βήρνληαο θαη μεξνβήρνληαο κε αεδία, κέρξη πνπ θηάλνληαο ηξίηε ιπθείνπ αγφξαζα ην πξψην κνπ παθέην. Σάξε ζηνλ θχξην Νδπζζέα έγξαςα 14 κηζφ ζηα Καζεκαηηθά ζηηο παλειιήληεο, πνπ ήηαλ ην ζσζίβηφ κνπ φπσο απνδείρηεθε, θαη ήκνπλ ήδε θαπληζηήο. Αλ ν θχξηνο Νδπζζέαο κνπ έθαλε θαη Φπζηθή κπνξεί λα πέξλαγα ζε θάπνην ΑΔΗ, πνπ ήηαλ θαεκφο ηνπ παηέξα κνπ, αιιά ηα κφλα ΑΔΗ πνπ πεξλνχζα ήηαλ ζε θάηη λεζηά θαη δελ ηα έβαια θαλ. Αλ ν Νδπζζέαο κνπ έθαλε θαη Φπζηθή ζα θάλακε κάζεκα κέρξη ην απφγεπκα φπνπ ην απφγεπκα ν θχξηνο Νδπζζέαο δελ θάπληδε ζθέην αιιά ζπλφδεπε ηα ηζηγάξα ηνπ κε ηζίπνπξν, νπφηε ην αληάιιαγκα γηα έλα θαιφ βαζκφ ζηε Φπζηθή θαη ε εηζαγσγή ζε θάπνην ΑΔΗ ηεο Αζήλαο ζα ήηαλ λα είκαη έλαο αιθννιηθφο θαπληζηήο νπφηε ίζσο γιίησζα ηα ρεηξφηεξα. Ρειηθά απηφ βξήθα λα απνθαιχςσ εγψ ζηνλ ςπρνζεξαπεπηή ηεο Άιηληα θαη φρη απηφο ζε εκέλα, φηη νη ιέμεηο φζν θσδηθνπνηνχλ ηελ ζθέςε καο άιιν ηφζν ηελ πεξηνξίδνπλ, γηαηί νη ιέμεηο γελλήζεθαλ απφ ηελ ζθέςε θαη είλαη ζάξμ εθ ηεο ζαξθφο ηεο ζθέςεο, θαη θνπηνπιάλε ζην ίδην ηαβάλη πνπ θνπηνπιάεη θαη απηή. Θα έπξεπε λα ππάξρνπλ θαη άιιεο ιέμεηο, πνπ δελ έρνπλ γελλεζεί αθφκα, γηα λα εθθξάζσ λνήκαηα πνπ κπνξψ λα εθθξάζσ ζε άιινπο θψδηθεο, φπσο είλαη νη κνπζηθνί θψδηθεο. Ή φπσο ζα κπνξνχζαλ λα είλαη νη καζεκαηηθνί θψδηθεο. Έθαλα αξθεηφ δηάβαζκα γηα λα παληξέςσ απηνχο ηνπο θψδηθεο θαη ηειηθά έθηαζα ζην ζεκείν λα ζεσξψ φηη είλαη πνιχ πην ελδηαθέξνπζεο νη αραξηνγξάθεηεο γσλίεο ηεο ζθέςεο πνπ κπνξνχλ λα πεξπαηεζνχλ κφλν απφ απηνχο ηνπο θψδηθεο. ‘’Άξα’’, ηνπ είπα, ‘’ην φηη δελ κηιάσ πνιχ 75

δελ είλαη φηη είκαη απαξαίηεηα ζιηκκέλνο’’. Πε εθείλν φκσο ην ζεκείν κε ξψηεζε γηαηί πηζηεχσ φηη είκαη ζιηκκέλνο, κηαο θαη θαλέλαο καο δελ είρε αλαθέξεη πνηέ ηελ ζιίςε ζε νπνηαδήπνηε θνπβέληα. ΋ιε ε θνπβέληα καο κπήθε ζε κηα πεξίεξγε θαη δπζεπίιπηε ινχπα θαη κηα κέξα αληί λα πάσ λα ζπδεηήζνπκε ηνπ έζηεηια έλα βίληεν φπνπ έπαηδα κηζή ψξα θνληά ηηο Ξαξαιιαγέο ηνπ Κπαρ θαη ηνλ ξψηεζα αλ απηφ είλαη ζιηκκέλν ή ραξνχκελν. ΋ια απηά πεξηζηξέθνληαλ ζην θεθάιη κνπ ζε κηα αζζχκεηξε δίλε, θαζψο ν ήιηνο κε δαβιάθσλε θαη ν Βαζίιεο κνπ πεξηέγξαθε ηελ θαζεκέξηλφηεηά ηνπ νδεγψληαο, θαη εγψ πξνζπαζνχζα λα θαηαιάβσ αλ ήηαλ ζιηκκέλνο ή αλ ήηαλ ραξνχκελνο ή αλ ήηαλ έζησ ηθαλνπνηεκέλνο, γηαηί θαη ε ραξά θαη ε ζιίςε δελ είλαη παξά παξαιιαγέο ηεο ηθαλνπνίεζεο θαη ε ηθαλνπνίεζε δελ είλαη παξά ν επηζπκεηφο κέζνο φξνο. Ζ κπξσδηά ηεο Διεπζίλαο είρε θηάζεη ζηα ξνπζνχληα κνπ ζαλ ζπηηηθή κειφπηηα. ΋ηαλ είδα ηηο ςειέο θακηλάδεο κνπ είπε ηνλ αλαιπηηθφ ηαηξηθφ θάθειν ηνπ κπακπά θαη έλησζα φηη ήηαλ ιίγν δεθηηθφο απέλαληί κνπ, θαη αλαξσηήζεθα αλ ήζειε λα φλησο λα κνπ πεη ζηα ίζηα φηη ην είρα παξαθάλεη κε ηελ απνπζία κνπ θαη πσο ήκνπλ αδηθαηνιφγεηνο. Θα κνπ άξεζε λα κνπ ην πεη γηαηί δελ ήμεξα ζηα αιήζεηα αλ ήκνπλ ή φρη. Ρνπιάρηζηνλ ζα κνπ δηλφηαλ κηα επθαηξία λα δηθαηνινγεζψ, νπφηε αλάινγα κε ηα επηρεηξήκαηά κνπ ζα κπνξνχζακε λα ην δηαιεπθάλνπκε. Αιιά βγαίλνληαο απφ ηελ Αηηηθή Νδφ ν Βαζίιεο κνπ είπε απιά φηη έρσ ιείςεη ζε φινπο θαη φηη ζα έπξεπε λα επηζθέπηνκαη πην ζπρλά. Ξξηλ θηάζνπκε, κνπ εμηζηφξεζε θάπνηνπο ζαλάηνπο ζηελ γεηηνληά καο, έλαο εθ ησλ νπνίσλ ήηαλ ν γείηνλάο καο πνπ δελ έκειιε λα δήζεη άιιν ζεξκφ θαινθαίξη ζαλ απηφ ηνπ 1977. Ιίγν πξηλ ζηξίςεη ζην ζηελφ γηα ην ζπίηη καο κε ξψηεζε πσο πέξαζα ην Παββαηφβξαδφ κνπ θαη ηνπ εμήγεζα φηη έκεηλα ζπίηη θαη ηα ιέγακε κε ηε Σξηζηίλα θαη ην Φψηε θαη θνηκήζεθα ραδεχνληαο ηειεφξαζε. Ρνλ ξψηεζα γηαηί ν Φψηεο κνπ θαηλφηαλ αξθεηά πεζκέλνο θαη κειαγρνιηθφο, θαη κνπ είπε φηη θαη ν ίδηνο ην είρε παξαηεξήζεη αιιά δελ ηνπ έβγαδε θνπβέληα νχηε απηνπλνχ νχηε ηεο Σξηζηίλαο γηα ην ζέκα. ‘’Κάιινλ έρεη λα θάλεη κε ην φηη ζα θχγεη ηψξα πνπ γελληέηαη ην παηδί. Μέξσ ‘γσ;’’, ζρνιίαζε ιίγν πξηλ παξθάξεη. 76

Θνίηαμα ηελ κάληξα ηεο απιήο θαη ηα γλψξηκα θεξακίδηα, ηελ θαπλνδφρν θαη ηα πξαζηλσπά θάγεια. Ρελ αδηακεζνιάβεηε επαθή ηεο εμψπνξηαο κε ην δξφκν. Όζηεξα, θέληξαξα ην βιέκκα κνπ ζε κηα γσλία ηεο απιήο, θαη παξαηήξεζα ηελ νγθψδε κάδα πνπ ήηαλ ζθεπαζκέλε κε ιηφπαλν. Άλνημα θαη έθιεηζα ηελ πφξηα κε δχλακε θαη ν Βαζίιεο κε θνίηαμε απνξεκέλνο. Δίλαη δπλαηφλ;, αλαξσηήζεθα θαη χζηεξα ην επαλέιαβα θσλαρηά. Θνίηαμα ην Βαζίιε αγξηεκέλνο. ‘’Ξεο κνπ έλαλ ιφγν, έλαλ αλαζεκαηηζκέλν ιφγν πνπ παξάηεζε ην πηάλν έμσ απφ ην ζπίηη. Έλα ιφγν ξε Βαζίιε πεο κνπ, αιήζεηα’’ Ν παηέξαο κνπ άλνημε ηελ εμψπνξηα θαη βγήθε έμσ, ρακνγειαζηφο θαη επζπηελήο θαη γεξαζκέλνο. Ρν ‘’γεηά ζνπ κπακπά’’ ην είπε πξψηνο ν Βαζίιεο. Κνπ ήηαλ θπζηθά θαη κπηθά αδχλαην λα παξακνξθψζσ ην πξφζσπφ κνπ ψζηε λα ζρεκαηίζεη έζησ κηα ακπδξή ππνςία ρακφγεινπ.

12 Γελ ρσξνχζε, δελ έπαηδε, έπξεπε λα κπεη άιιν έλα θξεβάηη γηα ηα παηδηά ην θαινθαίξη. Ρξεηο ιφγνη, αλ κηινχζακε ιίγν παξαπάλσ γηα ην ζέκα ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ πέληε ή έμη, παξαπάλσ απφ έλαο ιφγνο άξα κφλν πξνθάζεηο γηα λα θξχςνπλ ηνλ θαλνληθφ ιφγν πνπ αλάζεκα θαη αλ ζα ηνλ βξίζθακε πνηέ. Ζ θνπδίλα είρε ηελ αίζζεζε εγθαηάιεηςεο, θαη αο είρε γπλαίθα ν κπακπάο λα ηνπ θξνληίδεη ην ζπίηη. Γελ ππήξραλ άπιπηα πηάηα θαη δελ ππήξρε ζθφλε ζην κσζαηθφ ηνπ παηψκαηνο. Αιιά ε θνπδίλα θαηλφηαλ γεξαζκέλε ζαλ λα ηνλ ίδην, ζαλ λα είραλ γεξάζεη ηα μχια ζηα ληνπιάπηα θαη ζαλ λα είρε γεξάζεη ην ηξαπέδη πνπ θαζφκαζηαλ. ‘’Ξνπ ρηχπεζεο;’’, επέκελε λα κάζεη θαη πεξηεξγαδφηαλ ηηο πιεγέο ζην πξφζσπφ κνπ. ‘’Έια ηψξα κε ην πηάλν’’, κνπ έιεγε ν Βαζίιεο θαη άλνηγε ζέκαηα ζπδήηεζεο γηα λα κελ ζπδεηάκε γηα ην πηάλν πνπ βξηζθφηαλ ζηελ απιή θαη πφηηδε κε ηελ βξσκηά ηνπ αέξα ηεο Διεπζίλαο. Έξημα θαηά ιάζνο έλα πνηήξη κε λεξφ ζην ηξαπέδη, θαη ν παηέξαο κνπ βξήθε επθαηξία. ‘’Γηαηί ηφζε λεπξηθφηεηα ξε παηδί κνπ, ηνλ παηέξα ζνπ βιέπεηο ηφζα ρξφληα έρεηο λα έξζεηο εδψ’’. ΋λησο, ζθέθηεθα. Ρχιημα ζην ρέξη κνπ ραξηί θνπδίλαο θαη πάηεζα ην λεξφ πνπ είρε ρπζεί ζην πιαζηηθφ θάιπκκα ηνπ ηξαπεδηνχ. Κνπξκνχξηζα φηη απιά κνπ έθαλε εληχπσζε πνπ είρε βγάιεη ην πηάλν έμσ θαη κνπ απάληεζε φηη δελ ην ζθέθηεθε θαη δελ ήμεξε φηη ην ήζεια κέζα, αιιά εγψ κεηέθξαζα ηνλ ηφλν ηεο θσλήο ηνπ θαη θαηάιαβα φηη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα κνπ έιεγε ‘’εζέλα ηη ζε θφθηεη, αθνχ νχησο ή άιισο δελ παηάο ην πφδη ζνπ εδψ πνηέ’’. Απνθάζηζα λα αθήζσ ην ζέκα θαζψο νχηε ε απάληεζή ηνπ νχηε ε ππνλλννχκελε απάληεζή ηνπ είραλ θάπνην ιφγν λα πάξνπλ ζπλέρεηα. Μαλαέθαηζα καιαθψλνληαο ηελ έθθξαζε θαη ηελ ςπρνινγία κνπ, θαη κπήθα ζηηο ζπδεηήζεηο θαη ηα ζέκαηα πνπ άλνηγε ν Βαζίιεο. Ν παηέξαο κνπ είρε αθήζεη θαη ηηο δπν απνζήθεο ζηνλ Ιεπηέξε, θαη ν Ιεπηέξεο είρε βξεη έλα ζπλαίηεξν απφ ηελ Αζήλα. Δγψ ζπλέρηδα ηα καζήκαηα ζηελ Ξεηξακαηηθή Πρνιή Κνπζηθήο θαη Πχλζεζεο ηεο Νπηξέρηεο θαη πήγαηλα θαιά κε ηα ηδηαίηεξα θαη ηηο δνπιεηέο. Ν παηέξαο κνπ έςειλε ηαθηηθά ζηελ εθθιεζία γηαηί ε δσή ηνπ ζαλ ζπληαμηνχρνο ήηαλ θάπσο κνλφηνλε, θαη επηπιένλ βνεζνχζε πνπ θαη πνπ ζηελ απνζήθε ηνλ Ιεπηέξε ή θξαηνχζε ηα παηδηά. Δγψ ηα πήγαηλα θαιά κε 78

ηελ Άιληα πνπ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ιεγφηαλ Άιηληα θαη ηελ επφκελε θνξά ζα θαηεβαίλακε καδί γηα επίζθεςε λα ηελ γλσξίζεη ε νηθνγέλεηα. ‘’Δίλαη έγρξσκε;’’, κε ξψηεζε ζε εθείλν ην ζεκείν κε θάπνηα επηφηεηα, ‘’είλαη’’, ηνπ απάληεζα θνθηά, ‘’νη αζπξφκαπξεο ηειείσζαλ ην ’50 ζηελ Νιιαλδία’’. Γελ έδσζε ζπλέρεηα. Νη γηαηξνί ηνπ είραλ θφςεη ζρεδφλ ηα πάληα, αιιά δελ δερφηαλ λα θφςεη έλα θξαζάθη εκεξεζίσο κε ην κεζεκεξηαλφ. Δγψ είρα θφςεη ην θάπληζκα θαη νχησο ή άιισο, πνηέ δελ έπηλα ηδηαίηεξα. Ήηαλ ελζνπζηαζκέλνο γηα ην εγγνλάθη πνπ εξρφηαλ θαη απνιάκβαλε ηηο ψξεο ηνπ κε ηα παηδηά ηνπ Ιεπηέξε. ‘’Απηφ είλαη ην ζέκα’’, κνπ είπε ζε θάπνην ζεκείν ζαλ λα είρε βγάιεη κφιηο ηνλ βαζηιηθφ πνιηφ απφ ηελ θεξήζξα ηεο ζπδήηεζήο καο, ‘’λα θηηάρλεηο ηε δσή ζνπ γηα λα θηηάμεηο κηα θαιή νηθνγέλεηα’’. Ήμεξα φηη απηφ πήγαηλε ζε κέλα αιιά κνπ θάλεθε αγελέο θαη αλάξκνζην λα ην πεη κπξνζηά ζην Βαζίιε. Θνίηαμα ηνλ αδεξθφ κνπ αιιά απηφο δελ έθαλε ηνλ παξακηθξφ κνξθαζκφ. Ν κπακπάο καο είρε κάζεη γεληθά λα κελ αληηδξάκε, αθφκα θαη αλ, φπσο έιεγε, ‘’ληψζνπκε φηη αδηθνχκαζηε’’. Ν Βαζίιεο άλνημε κηα ζπδήηεζε γηα ηνλ ζείν, ηνλ αδεξθφ ηνπ παηέξα κνπ, πνπ ήηαλ ζπληαμηνχρνο πςειφβαζκνο αζηπλνκηθφο θαη φπσο άθνπγα πεξλνχζε δχζθνια κε ηα λεθξά ηνπ. Πεθψζεθα θαη πεξπάηεζα ζην ρψξν, πξνρσξφληαο ηνλ ζηελφ δηάδξνκν ζην καθξφζηελν ζπίηη καο γηα λα θηάζσ ζην ελδηάκεζν ζαιφλη πνπ ήηαλ θάπνηε ην πηάλν θαη ε γηαγηά θαη κέρξη ηα δσκάηηα. Πην ρψξν πνπ ήηαλ ην πηάλν δελ ππήξρε ‘’επηπιένλ θξεβάηη’’ αιιά ππήξρε έλα ηξαπεδάθη πάλσ ζην νπνίν ππήξραλ θσηνγξαθίεο ζε θνξλίδεο. Πε εμέρνπζα ζέζε, κπξνζηά κπξνζηά, ήηαλ κηα θσηνγξαθία ηεο κακάο, πεξίπνπ ζηα 35 ηεο, θξαηνχζε ην Ιεπηέξε θαη ηε Σξηζηίλα θαη ρακνγεινχζε πιαηηά έρνληαο ρηφληα ζην κάιιηλν θφθθηλν ζθνπθί ηεο. Γχξσ ηνπο φια ιεπθά. Φαηλφηαλ ζηα αιήζεηα επηπρηζκέλε ε κακά ζε εθείλε ηελ θσηνγξαθία θαη θαηά πάζα πηζαλφηεηα θαη εγψ απηήλ ζα δηάιεγα. Θάπνηεο άιιεο κε εκάο, αλά δεχγε, ηξηάδεο θαη ζθέηνπο, πην πίζσ θάπνηεο κε ηνπο γνλείο κνπ ζηελ Δθθιεζία. Κνπ έκνηαζε κε κνπζείν ην ηξαπεδάθη απηφ θαη κηα δπζθνξία έζηξεςε ην βιέκκα κνπ αιινχ. Ξάλσ ζηελ παιηά ηειεφξαζε ππήξρε έλα κεγάιν ινγηζηηθφ ηεηξάδην πνπ απ’έμσ έγξαθε ην φλνκά κνπ. Ρν πεξηεξγάζηεθα κε πεξηέξγεηα θαη ην άλνημα, κφλν θαη κφλν γηα λα δσ κε έθπιεμε απνθφκκαηα εθεκεξίδσλ θαη εθηππσκέλεο ζειίδεο απφ ζάηη 79

ζηα νπνία ππήξραλ αξζξάθηα γηα κέλα ή ζπλεληεχμεηο κνπ. Ρν μεθχιηζζα βηαζηηθά, πξέπεη λα ππήξρε θάζε πηζαλή αλαθνξά ζε εκέλα, κε ρξνλνινγηθή ζεηξά θαη θαζαξά πξνζερηηθά θνςίκαηα ζηα πεξηζψξηα. Πηελ πέκπηε ζειίδα ππήξρε έλα κηθξφ απφθνκκα πνπ θαζφηαλ κνλάρν ηνπ ζην θέληξν ηνπ θχιινπ, θαη αο ρψξαγαλ αξθεηά αθφκα λα ην γεκίζνπλ. ‘’Πηνπο πέληε πην αλεξρφκελνπο ζπλζέηεο ηεο Δπξψπεο ν ‘’δηθφο καο’’...’’. Σακνγέιαζα. Γελ είρε ππάξμεη πνηέ θάπνηα ιίζηα κε πέληε αλεξρφκελνπο ζπλζέηεο ζηελ Δπξψπε θαη ην ζπγθεθξηκέλν απφθνκκα δελ ήηαλ παξά έλα θαθφ ξεπνξηάδ πνπ ήζειε λα δηαθεκίζεη έιιελεο ηνπ εμσηεξηθνχ. Ζ ζπγθεθξηκέλε εθεκεξίδα είρε κηα πεξίνδν πνπ νηηδήπνηε κηινχζε ειιεληθά έμσ απφ ηα ζχλνξα ην εθζείαδε ζαλ ππφδεηγκα θαη είδεζε πξψηνπ κεγέζνπο. Αλαξσηηφκνπλ ζπρλά αλ κηα ηέηνηα πξνζέγγηζε αλέβαδε φλησο ην θαηαβεβιεκέλν ζπιινγηθφ εζηθφ ή απιά πξνζέζεηε έλα αθφκα θίλεηξν ζε λένπο αλζξψπνπο λα κπνπλ ζε έλα αεξνπιάλν θαη λα θπλεγήζνπλ ηελ δσή ηνπο θάπνπ αιινχ. Ν Βίιρεικ, ν θαιχηεξφο κνπ θίινο κεηά ην Κηράιε, κε ξσηνχζε αλ ηειηθά είκαη θνζκνπνιίηεο ή Έιιελαο πνπ λνζηαιγεί ηνλ ηφπν ηνπ θαη πσο αθφκα δελ ην είρα απνζαθελίζεη κέζα κνπ. Ζ κφλε απνζαθήληζε φκσο πνπ κπνξνχζα λα θαηαζέζσ ήηαλ φηη θαη ζε απηφ, φπσο θαη ζρεδφλ ζε θάζε φςε ηεο δσήο κνπ, ήκνπλ πάληα εγψ θαη εγψ πνπ κε θνηηάσ. Κηα πνιιαπιφηεηα ζε ινχπα, έλα θαηο-22. Πε κηα ζπλέληεπμε ζε επφκελε ζειίδα βξήθα κηα απάληεζή κνπ, αιιά δελ κπνξνχζα λα ζπκεζψ αλ ηελ είρα γξάςεη εγψ ή εγψ πνπ κε θνίηαδα λα γξάθσ: ‘’Δίκαζηε πνιίηεο ηνπ θφζκνπ θαη ε δεκηνπξγία δελ κπνξεί λα πεξηνξίδεηαη απφ ζχλνξα. Ή αθφκα θαη αλ ιακβάλεη ρψξα εληφο θάπνησλ ζπλφξσλ, νθείιεη λα πξνζπαζεί λα ηα ζπάεη, ή κάιινλ, λα ηα ππεξβαίλεη. Γηαηί θάζε δεκηνπξγία νθείιεη λα είλαη νηθνπκεληθή, λα αθνπκπάεη ηελ ςπρή ελφο ζπκπαηξηψηε αιιά θαη ελφο αλζξψπνπ εθαηνληάδεο ρηιηφκεηξα καθξηά πνπ κπνξεί λα απέρεη έλαλ σθεαλφ κε ηνλ ζπλάλζξσπφ ηνπ αιιά βξάδεη ηειηθά ζην ίδην θαδάλη. Πην θαδάλη απηφ φινη αθνχκε κνπζηθή θαη φινη ηελ απνιακβάλνπκε, αθφκα θαη αλ έλαο κνπζηθφο έρεη παηξίδα ζα πξέπεη λα ηελ θαηαξγήζεη απφ ηελ κνπζηθή ηνπ ή έζησ λα παηήζεη πάλσ ηεο γηα λα νξίζεη κηα λέα παηξίδα πνπ ζα ζπκπεξηιακβάλεη πνιιέο’’.

Γηάβαζα θαη μαλαδηάβαζα ηελ θξάζε κνπ, πξνζπαζψληαο λα δηαιεπθάλσ αλ ζπκθσλψ ή δηαθσλψ κε ηνλ εαπηφ κνπ πεξίπνπ ηξηα ρξφληα πξηλ. Αιιά δηαβάδνληάο ηελ μαλά ζθέθηεθα φηη ήηαλ κηα απάληεζε ζε κηα ζπλέληεπμε, δνζκέλε κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη δχζθνιν λα ζπκθσλήζεηο ή λα δηαθσλήζεηο, πεξηζζφηεξν λα ζθεθηείο φηη ήηαλ θάπνηα σξαία απάληεζε θαη λα πξνζπαζήζεηο λα βγάιεηο δηθά ζνπ ζπκπεξάζκαηα. Ήηαλ κηα κνξθή, κνξθή ρσξίο πεξηερφκελν. Ζ θξηηηθή ηνπ Γθαζπάξ Παληίλ γηα ηηο κνπζηθέο κνπ επελδχζεηο, κηα ζειίδα κεηά, αλέθεξε ηξεηο θνξέο ηε ιέμε ‘’θνξκαιηζκφο’’ θαη άιιε κηα θνξά ηελ θξάζε ‘’παηρλίδη κε ηηο κνπζηθέο θφξκεο θαη ηηο κνξθέο’’. Πθέθηεθα φηη ε κεγαιχηεξε απάηε θάζε αλζξψπνπ ζηελ ηζηνξία ησλ αλζξψπσλ είλαη πάληα ε απφζηαζε ηεο κνξθήο απφ ην πεξηερφκελν, απφ ην βαζχηεξν πεξηερφκελν, απφ ηελ νπζία ηνπο. ΋ηη επηθνηλσλνχκε ζπλερψο κε ηηο κνξθέο εμσζηξέθεηαο ελ φζσ ζθάβνπκε θαη ζθάβνπκε λα θηάζνπκε ζηνλ ππξήλα, ζην εζψηεξν ηνπ εζσηεξηθνχ, θαηαδηθαζκέλνη κάιινλ πνηέ λα κελ ηνλ βξνχκε αθξηβψο αιιά πάληα ππνρξεσκέλνη ζε απηφλ ην ζθνπφ. Θαη ίζσο αλ θηάλακε λα βξίζθακε ην θνηζάλη πνπ θξαηάεη ηελ θαξδηά ηνπ καξνπιηνχ παξέα κε φιεο ηηο θαξδηέο ηνπ θφζκνπ, θαη ίζσο απηή ε θνηλνηππία λα καο απνγνεηεχζεη θαη ε κνλαδηθφηεηά καο λα γίλεη ζξχςαιια. Ιίγν πην θάησ, αθφκα κηα ζπλέληεπμε, δηαδηθηπαθή, ε ηειεπηαία εξψηεζε ηεο δεκνζηνγξάθνπ, κηα εξψηεζε πνπ απάληεζα γξάθνληαο ζηελ νζφλε ηνπ ππνινγηζηή κνπ: ‘’Πθέθηεζηε λα επηζηξέςεηε;’’ – ‘’Φπζηθά, αγαπψ ηνλ ηφπν κνπ. Θα επηζηξέςσ, δελ γίλεηαη λα κελ επηζηξέςσ. Θάζε πξάγκα θάλεη ηνλ θχθιν ηνπ, έηζη θαη εγψ θάπνηα ζηηγκή ζα επηζηξέςσ. Απιά δελ είλαη ζηα άκεζα ζρέδηα’’. Ζ απάληεζή κνπ κνηάδεη θαινγπαιηζκέλε θαη έηνηκε γηα ζεξβίξηζκα. Ξαίδσ ην παηρλίδη. Δίκαη εγψ, εγψ πνπ απαληάσ ηελ εξψηεζε, θαη εγψ πνπ κε παξαθνινπζψ λα απαληάσ ηελ εξψηεζε, είκαζηε ηξεηο εθεί θαη κπνξεί θαη ζε άιιεο ζηηγκέο λα γηλφκαζηε ηέζζεξηο θαη πέληε. Θα κπνξνχζα θάπνηα ζηηγκή λα ζθάζσ θαη λα αθήζσ κφλν ηε κνπζηθή λα κηιάεη γηα κέλα, λα αλέβσ ζην βαηήξα θαη ην θνηλφ λα βιέπεη θαη εγψ λα ηνπο παίμσ ην 4’ 33’’ ηνπ Θέηηδ, απηφ κφλν, θαη λα βπζηζηνχκε φινη ζηελ πξνζκνλή ηεο ζησπήο θαη λα εθηηκήζνπκε ηελ αμία ηεο, γηαηί πνιχ απιά ην δεκηνχξγεκα γίλεηαη απηφλνκν απφ ην δεκηνπξγφ ηνπ απφ ηελ 81

ζηηγκή πνπ μεπεηαρηεί απφ ηα ζπιάρλα ηνπ κπαινχ ηνπ, θαη ηελ ίδηα ζηηγκή κηιάεη θαιχηεξα γηα ηνλ δεκηνπξγφ ηνπ απ’φηη ν δεκηνπξγφο γηα ηνλ εαπηφ ηνπ. Ξάεη ελάκηζεο ρξφλνο απφ ηελ εκεξνκελία ηνπ ηειεπηαίνπ απνθφκκαηνο. Θάηη δελ πάεη θαιά κε εκέλα ή αθφκα θαη ζε έλα ιεχθσκα απνθνκκάησλ ν παηέξαο κνπ θάλεη θξηηηθή. Γπξίδσ ζηελ απάληεζή κνπ θαη ςάρλσ απαληήζεηο, αλαξσηηέκαη αλ ν θχθινο έρεη θιείζεη θαη απιά ηνλ παξαηείλσ γηαηί έηζη γίλεηαη πάληα, γηαηί πάληα εθεί γπξίδνπκε, ζην λα παξαηείλνπκε ιίγν αθφκα ηνπο θχθινπο καο. Ζ ζχγρξνλε κνπζηθή ζεκειηψζεθε πάλσ ζηελ παξάηαζε, ζηελ θαζπζηέξεζε ηνπ ‘’ζπκβάληνο’’, ζηελ θαιιηέξγεηα ηεο πξνζνκνλήο γηα απηφ πνπ έξρεηαη, θαη φια ρνξεχνπλ ζην ξπζκφ απηφ, θαζπζηεξεκέλνη ρσξηζκνί, θαζπζηεξεκέλα ζ’αγαπψ, θαζπζηεξεκέλνη ηζαθσκνί, θαζπζηεξεκέλεο εμνκνινγήζεηο, θαζπζηεξεκέλε θπγή, θαζπζηεξεκέλε επηζηξνθή, θαζπζηεξεκέλεο αθίμεηο, θαζπζηεξεκέλεο αλαρσξήζεηο, θαζπζηεξεκέλε δσή θαη θαζπζηεξεκέλνο ζάλαηνο. Έλα θιηθ πην κεηά φια, έλα θιηθ πνπ θξαηάεη ηφζν φζν ρξεηάδεηαη γηα λα πεηο κεηά, ‘’α, απηφ έπξεπε λα ην θάλσ λσξίηεξα’’. Ιίγν πξηλ θχγσ γηα Νιιαλδία, κε ηνλ παηέξα κνπ ζρεδφλ δελ κηινχζα. Δίρα ξσηήζεη ηφηε ηελ κάλα κνπ, ηελ είρα ξσηήζεη κε απζάδεηα θαη ηζακπνπθά, γηαηί ζπκβηβάδεηαη κε φια ηνπ ηα ρνχγηα, γηαηί δελ αληηδξά, γηαηί δελ αληηζηέθεηαη φπνπ ληψζεη ηελ αδηθία. Νχηε ε κάλα κνπ δελ ήζειε λα θχγσ, αιιά θακία κάλα δελ ζέιεη λα θεχγεη ην παηδί ηεο νπφηε δελ κε πείξαδε. Δθείλε κνπ είπε φηη θάπνηα ζηηγκή ζηε δσή ζνπ παίξλεηο απνθάζεηο, θαη δεηο κε απηέο. Κνπ θάλεθε φηη ρεηξφηεξν είρα αθνχζεη πνηέ. Ν ςπρνζεξαπεπηήο κνπ, πνπ δηάβαδε ηηο απαληήζεηο απφ ην λνεηηθφ ηνπ εγρεηξίδην, κε ξψηεζε φηαλ ηνπ ην είπα αλ κε πείξαδε φλησο γηα ηηο απνθάζεηο κε ηηο νπνίεο δνχζε ε κεηέξα κνπ ή αλ εγψ ήζεια κηα αθήγεζε δσήο ρσξίο ην βάξνο ηέηνησλ απνθάζεσλ. Απέξηςα ηελ εξψηεζή ηνπ σο αλνχζηα. Ζ Άιηληα, πνπ έρεη έλα μερσξηζηφ ηξφπν λα ζθέθηεηαη ηα πξάγκαηα θαη λα αλαζπλζέηεη ηηο εξσηήζεηο, κνπ είπε φηη νχησο ή άιισο ε δσή είλαη κηα ζεηξά ζπκβηβαζκψλ ην ζέκα είλαη λα θηηάρλεηο θακηά θνξά ηνπο φξνπο εζχ. Νηηδήπνηε άιιν είλαη παηδηθνχ ηχπνπ ηδεαιηζκνί. Ξιένλ κνπ θαίλεηαη φηη ε απάληεζε ηεο κεηέξαο κνπ ήηαλ απηφ πνπ ήηαλ, αιεζηλή κέρξη ην 82

θφθθαιν θαη αο ήηαλ ηφζν γεληθφινγε πνπ δελ ζα κπνξνχζε πνηέ λα απνηειέζεη απάληεζε γηα ην νηηδήπνηε. Αλαξσηήζεθα αλ ήκνπλ Νιιαλδία επεηδή είρα πάξεη κηα απφθαζε θαη έπξεπε λα δήζσ κε απηήλ. Αιιά ην ίδην ζα ήηαλ θαη ε επηζηξνθή κνπ. Ζ αλαδήηεζή κνπ ήηαλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα κάηαηε θαη ν Βαζίιεο δηέθνςε ηηο ζθέςεηο κνπ εξρφκελνο ζην ζαινλάθη. Έκνηαδε εθλεπξηζκέλνο θαη κπνξεί λα είρε δίθην πνπ ήηαλ. Γελ κηιήζακε αιιά κπνξνχζα λα θαηαιάβσ ηελ θξηηηθή ηνπ. Κε έλα λεχκα κνπ ηελ απνδέρηεθα. ‘’Ξάκε ζηνπ Ιεπηέξε, ζα θάκε εθεί ην κεζεκέξη’’, κνπ είπε θαη παξάηεζα ηα ιεπθψκαηα ηνπ παηέξα κνπ, ηηο θσηνγξαθίεο θαη ηηο αλνχζηεο, κάηαηεο ζθέςεηο κνπ.

Ν Ιεπηέξεο καο ππνδέρζεθε κε ηηο αζιεηηθέο ηνπ θφξκεο θαη έλα κνχζη θάπνησλ εκεξψλ, πνπ κε θάπνην ηξφπν ηνλ έθαλε λα δείρλεη θάπσο πην λένο θαη ακέζσο θαηάιαβα φηη απηφ ζα ήηαλ ην κνηίβν ηεο πεξηφδνπ, λα δείρλεη λεφηεξνο. Πηελ αζιεηηθή δαθέηα ηνπ είρε πάλσ ην ζήκα ηνπ Ξαλειεπζηληαθνχ. Πρεδφλ κνπ έθνςε ηελ αλάζα ζηελ αγθαιηά ηνπ, ίζσο λα ήηαλ θαη ν κφλνο φισλ πνπ δελ ξψηεζε ηίπνηα γηα ην πξφζσπφ κνπ. Ν Ιεπηέξεο ήηαλ θαηά θάπνην ηξφπν, ν αζιεηήο ηεο νηθνγέλεηαο. ΋ηαλ εγψ ήκνπλ έθεβνο, απηφο έπαηδε ζηνλ Ξαλειεπζηληαθφ θαη ήηαλ ζηελ απνζηνιή ηεο αλδξηθήο νκάδαο φηαλ απηή αλέβαηλε κηα πεξίνδν θαηεγνξίεο. Θεσξνχηαλ ηαιέλην κηθξφο αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ ήηαλ ηφζν, απιά ήηαλ δπλαηφο θαη απνθαζηζηηθφο θαη πεηζκαηάξεο. Ήηαλ απηφ ην ζηπι πνδνζθαηξηζηψλ πνπ έπαηδαλ είηε θεληξηθνί ακπληηθνί είηε ζέληεξ θνξ γηαηί δελ είραλ πάζα κεγάιεο εκβέιεηαο, πνιχ πεξηνξηζκέλε θαη πξνβιέςηκε ληξίκπια αιιά δελ καζάγαλε ζηα ζπξσμίκαηα θαη είραλ δπλαηά πφδηα. ΋ηαλ ν Ξαλειεπζηληαθφο έθηαζε ζηε Β’ Δζληθή, είρε έμη ιεπηά ζπκκεηνρήο ζε έλαλ αγψλα εληφο έδξαο κε ηνλ Ξαλαησηιηθφ, ζηα νπνία αθνχκπεζε κηα θνξά ηελ κπάια θαη ηνπ ηελ πήξαλε πξηλ πξνιάβεη λα βαξέζεη ζνπη. Πην κηθξφ πέξαζκα ηνπ Ξαλειεπζηληαθνχ ζηελ Α’ Δζληθή δελ ήηαλ θαλ δεισκέλνο ζην ξφζηεξ ηεο νκάδαο αιιά είρε θαη ν ίδηνο απνδερζεί ηελ αδπλακία ηνπ λα αληαπεμέιζεη ζην επαγγεικαηηθφ πνδφζθαηξν. Ρειηθά θαηέιεμε λα ρεηξίδεηαη ηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε θαη λα είλαη κέηνρνο ζηελ νκάδα πνπ έπαημε κπάια θαη αγαπνχζε, απνιακβάλνληαο απιά λα παίδεη ‘’κε ηα παηδηά’’ ζηηο πξνπνλήζεηο. Θαη νη δπν ηνπ γηνί θπζηθά, έπαηδαλ ζηα ηκήκαηα ππνδνκψλ αλ θαη ‘’ε νκάδα δελ έρεη ιεθηά νχηε γηα κπάιεο’’, φπσο κνπ έιεγε ζπρλά θαη πσο ‘’εγψ ηελ μαλαλέβαζα ζηε θνχηκπνι ιίγθ ηφηε, θαη έβαια ιεθηά λα μέξεηο. Αιιά δελ μαλαβάδσ αλ δελ ππάξρνπλ ζνβαξνί άλζξσπνη ζην Γ.Π.’’. Ν Ιεπηέξεο κπνξνχζε λα ζθνξπίζεη ιεθηά γηα θάηη πνπ αγαπνχζε θαη λα κελ ηνλ λνηάδεη, αιιά κηινχζε ζπλερψο γηα απηά, κηινχζε γηα ηηο ζπαηάιεο θαη ηηο νηθνλνκίεο ηνπ θαη γηα ηα κειινληηθά ζρέδηα γηα ζπαηάιεο θαη νηθνλνκίεο θαη έκνηαδε φια λα ηα έρεη ζηηβάμεη ζηε ζθέςε ηνπ κε αληίζηνηρα πνζά. 84

Αθφκα θαη ηα δπν ηνπ αγφξηα, αλ ηνλ ξσηνχζεο ηη θάλνπλ, ζπλήζσο ζα έιεγε θάηη ηνπ ζηπι ‘’Ν Ξαληειήο είλαη ζηελ Ξξψηε Γεκνηηθνχ. Θαη θάλεη θαη πηάλν επεηδή ζέιεη λα κνηάζεη ιέεη ζην ζείν ηνπ. Βάιε ηζάληεο, ζρνιηθά, πηάλν, ζα αξρίζνπκε θαη αγγιηθά ηψξα, είλαη ιεθηά ηα παηδηά φρη αζηεία’’. Απφ ηελ άιιε, φηαλ επξφθεηην γηα θάπνηα επηρεηξεκαηηθή επέλδπζε ή γηα ηνλ Ξαλειεπζηληαθφ, ν ρξσκαηηζκφο ηνπ άιιαδε: ‘’Θνίηα, αλ είλαη λα θέξνπκε απηφ ην καπξνχθν θαη καο δεηήζεη έλα ρηιηάξηθν ην κήλα, λα βάισ ηα κηζά εγψ θαη ηα κηζά νη ρνξεγνί. Ρν παηδί κπνξεί λα είλαη 30 ρξνλψλ θαη αο δειψλεη 20, αιιά ην παηδί μέξεη κπάια, μέξεη πνιχ κπάια ζα ραδέςεη ν θφζκνο’’. Ζ δηαθνξά βέβαηα ήηαλ φηη γηα ηνλ Ξαληειή θαη ηνλ Γεκεηξάθε ηα έδηλε ρσξίο δεχηεξε ζθέςε- γηα ηνλ Ξαλειεπζηληαθφ θαη ην καγαδί ζπλήζσο έθαλε πίζσ. Ν Ιεπηέξεο γλψξηζε ηελ Αγγειηθή φηαλ αθφκα έπαηδε κπάια. ΢πήξρε κηα πεξίνδνο πνπ ε ζρέζε ηνπ Ιεπηέξε θαη ηεο Αγγειηθήο είρε θάηη απφ ηελ αχξα ηνπηθψλ ζειέκπξηηη, πξάγκα φρη άδηθν θαζψο ν Ιεπηέξεο ήηαλ πάληα νκνξθάληξαο θαη ε Αγγειηθή κηα πνιχ φκνξθε θαη ζπρλά εθξεθηηθή γπλαίθα. Ξνιχο θφζκνο ζπδεηνχζε γηα ηνλ Ιεπηέξε θαη ηελ Αγγειηθή θαη ν γάκνο ηνπο ήηαλ έλα θνηλσληθφ ζπκβάλ κεγάιεο θιίκαθαο ζηελ Διεπζίλα. Ρν πξψην ηνπο παηδί, ηνλ Ξαληειή, ηνλ ρξίζαλε πνιινί σο ην σξαίνηεξν παηδί πνπ ζα έρεη γελλεζεί ζηελ Διεπζίλα, θαη πσο αιιηψο απφ έλα ηφζν σξαίν κίγκα. Γελ μέξσ βέβαηα αλ ε Αγγειηθή απνγνεηεχηεθε πνπ αληί γηα ζχδπγνο πνδνζθαηξηζηή ηεο Β΄ ή θαη ηεο Α’ Δζληθήο έπηαζε πφζην ζηηο απνζήθεο ηεο νηθνγέλεηαο καδί κε ηνλ άληξα θαη ηνλ πεζεξφ ηεο. Ζ Αγγειηθή πάληα κνπ θαηλφηαλ ππεξβνιηθά ήζπρε, ππεξβνιηθά σξαία ζην κάηη, ππεξβνιηθά θαιή κακά, φπσο ππεξβνιηθέο κνπ θαηλφληνπζαλ νη αληαχγεηεο ηεο, ηα καθξηά ηεο λχρηα, ην βάςηκν ησλ καηηψλ ηεο θαη ηα ςειά ηεο ηαθνχληα πνπ φηαλ ηα θφξαγε ήηαλ ςειφηεξε απφ ηνλ αδεξθφ κνπ. Απφ ηελ άιιε φκσο, κε ηνλ αδεξθφ κνπ θαη κε ηελ κεηέπεηηα νηθνγέλεηά ηνπ, πάληα καο ρψξηδε ν ρξφλνο αιιά θαη ν ρψξνο. Πε αληίζεζε κε ηνλ Βαζίιε, ζπαλίσο κε ηαιαηπσξνχζε θαη ελίνηε είρε κηα θαιή ζπκβνπιή γηα κέλα. Δίρε, πηζαλφηαηα σο θάπνην θνηλσληθφ γνλίδην ησλ κεγαιχηεξσλ αδεξθψλ, πνιχ ςειά ηηο γπλαίθεο ηεο νηθνγέλεηαο θαη ήηαλ πάληα πξνζηαηεπηηθφο απέλαληη ζηελ Σξηζηίλα θαη ηε κακά. Απηή αθξηβψο ε πηπρή ηνπ ήηαλ θαη πνπ ηνπ έδηλε έλα ραξαθηεξηζηηθφ ην νπνίν είρα πάληα ζε πνιχ 85

κεγάιε εθηίκεζε: Ήηαλ ίζσο ν κφλνο απφ φινπο καο πνπ δελ δίζηαδε λα ηα βάιεη κε ηνλ κπακπά, δελ δίζηαδε λα ην θηάζεη θαη ζηα άθξα, δελ θψισλε λα θσλάμεη, λα ρηππήζεη ην ρέξη ζην ηξαπέδη, λα θνπαλήζεη ηελ πφξηα θεχγνληαο, λα ηνπ θάλεη θξηηηθή. Βέβαηα, φηαλ απέθηεζα ηελ αλαγθαία απφζηαζε απφ ην ζπίηη θαη θαηάθεξα λα δσ ηηο ζρέζεηο καο ρσξίο ην παξακνξθσηηθφ θίιηξν ηεο θαζεκεξηλφηεηαο, θαηάιαβα φηη ν Ιεπηέξεο δελ ήηαλ παξά ν παηέξαο κνπ μαλά απφ ηελ αξρή, ζε έλα λέν ρσξνρξφλν. Ζ ζχγθξνπζή ηνπο δελ ήηαλ παξά κηα αιιαγή ζθπηάιεο. Κε ην πνπ θηάζακε, ν Ξαληειήο θαη ν Γεκεηξάθεο βγήθαλ έμσ ηξέρνληαο θαη κε ραηξεηήζαλε ελζνπζηαζκέλνη, ‘’γεηά ζνπ ζείε’’ θαη ηέηνηα, αλ θαη εγψ ην ‘’ζείε’’ δελ ην είρα ζπλεζίζεη αθφκα σο ξφιν θαη αξκνδηφηεηα. Κνπ θαηλφληνπζαλ γιπθά θαη ραξηησκέλα παηδηά. Ν Ξαληειήο ζηάζεθε κπξνζηά κνπ κε γνπξισκέλα κάηηα θαη ην πεξίεξγν θνχξεκά ηνπ πνπ έκνηαδε κε αλαρξνληζηηθφ θαπειάθη. ‘’Θείε λα ζνπ δείμσ ηη έκαζα, παίδσ ηα θαιάληα’’, κνπ είπε κε ραξά θαη ν Ιεπηέξεο παξελέβε πξηλ πξνιάβσ λα απαληήζσ, ξσηψληαο ηνλ αλ ηειείσζε θάπνηα δνπιεηά πνπ είρε κε ηνλ Γεκεηξάθε θαη πσο ν ζείνο κφιηο είρε έξζεη. Δγψ εηνηκαδφκνπλ λα δερηψ ηελ πξφζθιεζή ηνπ, αιιά ν Ξαληειήο θαηέβαζε ιίγν ηα κνχηξα ηνπ θαη κνπξκνχξηζε έλα ‘’ζα ζνπ δείμσ κεηά’’. Δηνηκάζηεθα λα ηνπ πσ φηη ζα πήγαηλα θαη ηψξα ακέζσο αιιά ν Ιεπηέξεο καο θάιεζε λα κπνχκε ζην ζπίηη φπνπ ε Αγγειηθή εηνίκαδε γεκηζηά γηα λα θάκε ην κεζεκέξη. Ζ Αγγειηθή καο ππνδέρηεθε βγαίλνληαο απφ ηελ θνπδίλα, κε έλα πιαηχ ρακφγειν. Ήηαλ ε πξψηε θνξά πνπ δελ κνπ θαηλφηαλ θαζφινπ ππεξβνιηθή- ηα καιιηά ηεο είραλ ην θπζηθφ θαζηαλφ ηνπο ρξψκα, ήηαλ άβαθε θαη θαηλφηαλ δεζηή θαη πξνζηηηθή θαη γιπθηά. Δίπε θάηη γηα ηα γεκηζηά γειψληαο, καο ραηξέηεζε κε ζεηξά θαη πξψηα ηνλ πεζεξφ ηεο, αθήλνληαο εκέλα γηα ην ηέινο ζπκπιεξψλνληαο έλα ‘’θαιά, δελ κεγαιψλεηε εθεί ζην εμσηεξηθφ;’’ Ν Ιεπηέξεο κνπ ρηχπεζε ηελ πιάηε δπλαηά. ‘’Πηγά κε κεγαιψζεη ν κηθξφο κνπ αδεξθφο’’, είπε θαη καο έδεημε πξνο ην ζαιφλη. Δθεί, πεξάζακε θάπνηα ψξα ζηελ νπνία θάλακε κηα γεληθή ζπδήηεζε γηα ηελ Νιιαλδία θαη ηα ζρέδηά κνπ, ελψ ε Αγγειηθή καο έθεξε λεξά θαη θνπινπξάθηα. Ν Γεκεηξάθεο πεγαηλνεξρφηαλ αζθφπσο θαη κε πεξηεξγαδφηαλ κε ηελ άθξε ηνπ καηηνχ ηνπ, ελψ απφ ηα κέζα δσκάηηα άθνπζα θάπνηεο λφηεο θαη ζθέθηεθα λα πάσ λα βξσ ηνλ 86

Ξαληειή λα κηιήζνπκε γηα ην πηάλν. Ν Ιεπηέξεο κε ζπγθξάηεζε ζηε ζέζε κνπ πξηλ πξνιάβσ λα ζεθσζψ, έρνληαο πάξεη έλα επίζεκν χθνο γηα λα κε ξσηήζεη ηη βιέπσ γηα ηα επφκελα ρξφληα. ‘’Ιέγε ινηπφλ, ηη ζα θάλεηο; Θα παληξεπηείο θακηά κηθξή Νιιαλδέδα θαη ζα ξίμεηο καχξε πέηξα ή ζθέθηεζαη λα γπξίζεηο; Ιεθηά βγάδεηο εθεί; Έρσ έλα θίιν εδψ πνπ ε γπλαίθα ηνπ δνπιεχεη ζην Δζληθφ Υδείν, ζηελ Αζήλα, ζεο λα ηνπ πσ ηίπνηα κήπσο ζε ζπξψμεη εθεί, ηη ιεο;’’. Ν Βαζίιεο ζπκπιήξσζε θάηη, πνπ κάιινλ ήηαλ αζηείν γηαηί ν Ιεπηέξεο γέιαζε. Ήηαλ θάηη ηνπ ζηπι φηη ζα θέξσ ηελ Νιιαλδέδα ζηελ Διιάδα. Ν κπακπάο δελ κίιαγε, αληίζεηα θνηηνχζε αθεξεκέλα ηνλ Ιεπηέξε θαη εκέλα ελαιιάμ. Γηα θάπνην ιφγν έλησζα λα δπζθνξψ, θπξίσο απφ ην γεγνλφο φηη δελ είρα θάπνηα πην μεθάζαξε απάληεζε απφ ην ‘’βιέπνπκε’’. Ν Ιεπηέξεο είρε θάηζεη ζηαπξνπφδη, θξαηνχζε ην λεξφ ηνπ ζην ρεξνχιη ηεο πνιπζξφλαο ηνπ, ην βιέκκα ηνπ ήηαλ ζρεδφλ παηξηθφ. Ζ Αγγειηθή θψλαμε απφ κέζα αλ ζέιεη θαλείο ειιεληθφ θαη ν παηέξαο κνπ θψλαμε ‘’εγψ γιπθηά κνπ αλ κπνξείο, ζθέην’’, ν Γεκεηξάθεο κνπ ρακνγέιαζε ζηεθφκελνο δίπια ζηελ ηειεξφαζε, ν Ξαληειήο αθνχζηεθε απφ κέζα λα αλεβνθαηεβαίλεη ηελ ζθάια ηνπ λην θαη ζθέθηεθα λα ηνπ πσ φηη πξέπεη λα θξαηάεη ζηαζεξφ ηέκπν θαη λα βειηηψζεη ην γχξηζκά ηνπ ζηνλ αληίρεηξα, ε κπξσδηά απφ ηα γεκηζηά εξρφηαλ ζην ζαιφλη θαη ν Βαζίιεο πεξηεξγαδφηαλ έλα κηθξφ πεξίεξγν μπιφγιππην πνπ ήηαλ πάλσ ζην ηξαπεδάθη θαη έκνηαδε κε θνξκφ ελφο δέληξνπ κπανκπάκ ιαμεπκέλν λα ππεξεηεί ζαλ ηαζάθη. ‘’Έρσ αθφκα κεξηθά πξάγκαηα λα θάλσ εθεί, κφιηο ηα θάλσ ζα ζθεθηψ πην νξγαλσκέλα γηα ην ζέκα’’, είπα ηειηθά, ειπίδνληαο φηη απηφ ήηαλ κηα ρξήζηκε απάληεζε. Ν Ιεπηέξεο δελ θάλεθε λα θαιχπηεηαη. Κε ξψηεζε ηη είρα λα ζθεθηψ θαη ηη είρε εθεί πνπ δελ κπνξνχζα λα βξσ εδψ, χζηεξα ζπκπιήξσζε φηη έρνπλ αιιάμεη ηα πξάγκαηα θαη κεηά επηζήκαλε φηη ε νηθνγέλεηα είλαη πνιχ ζεκαληηθφ πξάγκα, ‘’φρη κφλν ε δηθηά καο, αιιά θαη απηή πνπ ζα θηηάμεηο εζχ’’. Ν Γεκεηξάθεο έθπγε ηξέρνληαο πξνο ην δσκάηηφ ηνπ ζαλ λα ζπκήζεθε θάηη. Αλάκεζά καο απιψζεθε κηα εζπρία πνπ ήηαλ ακήραλε κφλν γηα κέλα. ‘’Ρνλ πήξακε απφ ηα κνχηξα κε ην πνπ ήξζε’’, είπε ν Βαζίιεο θαη ζεθψζεθε φξζηνο. ‘’Αθήζηε ην παηδί, είλαη θαιιηηέρλεο, νη θαιιηηέρλεο είλαη κπνέκηθνη ηχπνη, φια ζα γίλνπλ φηαλ γίλνπλ’’, ζπκπιήξσζε. Απηφο ήηαλ ν Βαζίιεο. Ξάληα κε ζηήξηδε φηαλ ήκαζηαλ παξαπάλσ απφ δπν ζε έλα δσκάηην. Αλ 87

ήκαζηαλ νη δπν καο, πηζαλφηαηα ζα κνπ έθαλε ηηο ίδηεο αθξηβψο εξσηήζεηο. Ζ Αγγειηθή ήξζε κε ηνλ ειιεληθφ θαη ηνλ αθνχκπεζε ζηα ρέξηα ηνπ πεζεξνχ ηεο, πνπ ηελ επραξίζηεζε. Ρνλ άθνπζα λα ξνπθάεη ηελ πξψηε, θαπηεξή γνπιηά, απηή πνπ αλ δελ ξνπθήμεηο ζσζηά ζνπ θαςαιίδεη ηελ γιψζζα θαη χζηεξα δελ έρεηο γεχζε γηα έλα εηθνζηηεηξάσξν. ‘’Έια, δείμηνπ ην εξγαιείν’’, ζπκπιήξσζε ν Βαζίιεο κε ζπλνκσηηθφ χθνο. Ν Ιεπηέξεο ρακνγέιαζε, θνίηαμε πξνο ηελ θνπδίλα, θνίηαμε ην ξνιφη ηνπ, ‘’δελ μέξσ αλ ζα είλαη ηψξα...θάηζε λα δνχκε’’, κνπξκνχξηζε θαη ζεθψζεθε φξζηνο θάλνληάο κνπ λφεκα. Ν Γεκεηξάθεο επέζηξεςε θέξλνληαο έλα κπινθ δσγξαθηθήο πξνο ηνλ παηέξα κνπ, ζέινληαο λα δείμεη ζηνλ παππνχ ηνπ θάπνηεο δσγξαθηέο. Ν Βαζίιεο κνπ έθαλε θαη απηφο λφεκα θαη ηνπο αθνινπζήζσ. Πθέθηεθα φηη ν Ιεπηέξεο ζα είρε αγνξάζεη θάηη- πηζαλφηαηα θάηη ζην κνηίβν ηνπ λα δείρλεη λένο θαη ήκνπλ έηνηκνο λα δσ θάπνηα κνηνζηθιέηα ζηελ πίζσ απιή ή ελδερνκέλσο θάπνηνλ εμνπιηζκφ νηθηαθνχ ζηλεκά. Έξημα κηα καηηά ζηνλ Γεκεηξάθε θαη ηνλ παηέξα κνπ, πνπ θνηηνχζε κηα δσγξαθηά θάπσο αθεξεκέλε θαη ρακνγεινχζε. Ξξνζπάζεζα λα ηνλ ζθεθηψ ζαλ παππνχ, αιιά ήηαλ δχζθνιν λα ηνλ ζθεθηψ σο θάηη άιιν απφ παηέξα. Ν Ιεπηέξεο καο νδήγεζε ζηελ θξεβαηνθάκαξα θαη έθιεηζε ηελ πφξηα, ιέγνληαο ζην Βαζίιε λα θάλεη εζπρία λα κελ θαξθσζνχκε. Ζ θξεβαηνθάκαξα ηνπ Ιεπηέξε δελ είρε θαλέλα ‘’εξγαιείν’’, ηνπιάρηζηνλ εκθαλέο. Έλα ππέξδηπιν θξεβάηη κε έμη θαη παξαπάλσ καμηιάξηα, δπν θνκνδίλα, έλαο κεγάινο θαζξέπηεο, κηα κηθξή ηειεφξαζε ςειά ζηνλ ηνίρν. Ν Ιεπηέξεο πιεζίαζε ζην παξάζπξν θαη θνχλεζε ειαθξψο ηελ θνπξηίλα θνηηάδνληαο έμσ. ‘’Δδψ είλαη ην εξγαιείν’’, ςηζχξηζε ραξνχκελνο θαη καο έθαλε λφεκα λα πιεζηάζνπκε. Πηαζήθακε θαη νη ηξεηο λα θνηηάκε ελαιιάμ απφ ηελ κηζάλνηρηε θνπξηίλα, κε ηνλ Βαζίιε λα κνπ παξαρσξεί ηελ ζεηξά ηνπ κε ζπγθξαηεκέλν ελζνπζηαζκφ. Ρν γεηηνληθφ ζπίηη ην ρψξηδε ε επηκήθεο πίζσ απιή ηνπ Ιεπηέξε θαη έλαο ρακειφο θξάρηεο. Ρν παξάζπξν ηεο θξεβαηνθάκαξαο έβιεπε ζην παξάζπξν θαη ην κπαιθφλη ηεο θνπδίλαο ηνπ δηπιαλνχ ζπηηηνχ. Δθεί, κηα γπλαίθα απξνζδηφξηζηεο ειηθίαο, ζηεθφηαλ κπξνζηά απφ ην λεξνρχηε, πηζαλφηαηα θαζαξίδνληαο παηάηεο, απ’φζν κπνξνχζα λα δσ. Ζ θνπέια ήηαλ ςειή θαη είρε καθξηά θνθθηλσπά ζπαζηά καιιηά, ελψ θνξνχζε έλα 88

κάιινλ απνθαιππηηθφ κπέηκπη ληνι, θνληφ κέρξη ηνπο κεξνχο ηεο. Πηακάηεζα λα θνηηάσ θαη γχξηζα θαη θνίηαμα ηα αδέξθηα κνπ απνξεκέλνο. ‘’Απηφ;’’, ξψηεζα. ‘’Απηφ είλαη ην εξγαιείν; Ζ γεηηφληζζα; Γίλαηε εδνλνβιεςίεο ζηα γεξάκαηα;’’. Ν Βαζίιεο έπλημε έλα γέιην. Ν Ιεπηέξεο κε έζπξσμε θαη θνίηαμε απηφο απφ ηελ θνπξηίλα. ‘’Γελ θαηαιαβαίλεηο’’, κνπ είπε. ‘’Θπθινθνξεί έηζη ζπλερψο, ή θαη ρεηξφηεξα, κε ηα εζψξνπρα ή κε πεηζέηεο ηπιηγκέλεο. Σεηκψλα θαινθαίξη. Βγαίλεη ζην κπαιθφλη ην δίπια θαη απιψλεη ηα ξνχρα θαη ηα βιέπσ φια ζνπ ιέσ! Γηα κέλα ην θάλεη, δελ εμεγείηαη αιιηψο, πνηνο θπθινθνξεί έηζη ζην ζπίηη ηνπ;’’. Θνίηαμα ην Βαζίιε, ζπλερίδνληαο λα είκαη απνξεκέλνο. Απηφο κνπ έθαλε κηα ρεηξνλνκία, ζαλ λα ήζειε λα κνπ δείμεη κεγάια ζηήζε. Όζηεξα κνπ είπε φηη ν Ιεπηέξεο ήηαλ έηνηκνο λα ζηήζεη θάκεξα θαη έπλημε άιιν έλα γέιην, κε ηνλ Ιεπηέξε λα ηνλ ρηππάεη ζηνλ ψκν γηα λα ζηακαηήζεη. Καο ελεκέξσζε φηη ε γεηηφληζζα είρε κεηαθνκίζεη κε ηνλ ζχδπγν πεξίπνπ ελάκηζη ρξφλν ζην δίπια ζπίηη, θαη πσο ν ζχδπγνο ήηαλ θάηη ζαλ ζηέιερνο ζηα δηπιεζηήξηα θαη ζρεδφλ πνηέ ζην ζπίηη. Όζηεξα γχξηζε θαη καο θνίηαμε θαη ζθχβνληαο ειαθξά, πήξε ην χθνο κηαο αλνκνιφγεηεο απνθάιπςεο: ‘’Θέιεη λα πάσ κηα κέξα δίπια λα ηελ θαλνλίζσ, απηφ ζέιεη. Γηα κέλα ην θάλεη. Ρελ έρσ δεη πνπ κε έρεη δεη, θαη δελ πηνείηαη, ζπλερίδεη λα θπθινθνξεί έηζη’’. Απνκαθξχλζεθα γηα λα δείμσ ηελ απνπζία ελδηαθέξνληνο απφ ηελ κεξηά κνπ, θνπλψληαο απνδνθηκαζηηθά ην θεθάιη κνπ. Αλαξσηήζεθα αλ ν Ιεπηέξεο ήηαλ θνξεζκέλνο ζαξαληάξεο πνπ αλαδεηνχζε κηα θαηλνχξηα έμαςε, ή αλ ν θνξεζκφο θαη ε αλαδήηεζε ηεο έμαςεο ήηαλ κηα πάζεζε πνπ ηνπο βξίζθεη φινπο νχησο ή άιισο θαη απιά είρε πηάζεη ηνλ Ιεπηέξε εθείλε ηελ πεξίνδν. Κηα πεξίεξγε αλαινγία ζρεκαηίζηεθε ζην θεθάιη κνπ, νη ψξεο πνπ πεξλνχζα θνηηψληαο απφ ην παξάζπξφ κνπ ηνλ γθξίδν νπξαλφ ηεο Νπηξέρηεο, ε αδπλακία κνπ λα βξσ, αθφκα θαη σο εδνλνβιεςίαο, ηελ έμαςε ζε θάπνηα ιεπηνκέξεηα ηεο ζέαο, ε παξνξκεηηθή κνπ επηζηξνθή ζηελ Διιάδα, νη λφηεο κνπ πνπ δελ κπνξνχζαλ λα ζρεκαηίζνπλ κηα νινθιεξσκέλε πξφηαζε. Βγήθα απφ ηελ θξεβαηνθάκαξα θαη αθνινχζεζα ηελ κνπζηθή, κπήθα ζην παηδηθφ ρξσκαηηζηφ δσκάηην θαη είδα ηνλ Ξαληειή λα ρηππάεη ηα πιήθηξα ζε έλα κηθξφ, θηεληάξηθν αξκφληθν ηεζζάξσλ νθηάβσλ, κνπ ρακνγέιαζε ελζνπζηαζκέλνο πνπ κε έβιεπε, εκέλα, έλα ζείν πνπ δελ είρε ζηελ 89

θαζεκεξηλφηεηά ηνπ θαη έβιεπε θπξίσο ζε θσηνγξαθίεο, ζεθψζεθε γηα λα θάηζσ ζηε ζέζε ηνπ ζαλ λα ήκνπλ θάπνηνο ζεβάζκηνο ειηθησκέλνο πνπ απφ ζηηγκή ζε ζηηγκή ζα ηνπ κεηέδηδα έλα λέν θφζκν αζζχιεπησλ δηαζηάζεσλ. Ζ πξνζδνθία ηνπ, ε αλαίηηα έθθξαζε ηεο αγάπεο θαη ηνπ ζεβαζκνχ ηνπ, ν γλήζηνο ελζνπζηαζκφο πνπ βξηζθφηαλ θνληά ζηελ επηπρία απφ ην γεγνλφο φηη εγψ ζα έπαηδα ζην κηθξφ ηνπ αξκφλην ζρεδφλ κε ιχγηζαλ πξηλ αθφκα θηάζσ θαη ζθέθηεθα λα πάξσ ην παηδί κηα αγθαιηά. Έθαηζα ζην κηθξφ ζθακπφ ηνπ, ηνλ πήξα ζηα πφδηα κνπ, θαη ρσξίο λα κηιήζνπκε, αλεβήθακε θαη θαηεβήθακε ηελ ζθάια ην λην θαη εγψ ηνπ έθηηαρλα ηα δάρηπια θαη ηνλ ρηππνχζα απαιά κε ην δάρηπιν ζην πφδη γηα λα θξαηήζεη ην ξπζκφ. ΋ηαλ ν Βαζίιεο ήξζε λα καο θσλάμεη λα θάκε, παίδακε ήδε κηα ψξα, ην πέξαζκα ηεο νπνίαο δελ θαηαιάβακε θαζφινπ θαη καο έκνηαζε φηη κφιηο είρακε θάηζεη. Ν Ξαληειήο έθαγε κε γξήγνξεο θηλήζεηο ηα γεκηζηά ηνπ, ε Αγγειηθή ηνπ έθαλε δπν θνξέο παξαηήξεζε ρσξίο λα ηνλ πηνήζεη θαη ακέζσο απνζχξζεθε γηα λα ζπλερίζεη λα εθαξκφδεη φζα είρε κάζεη. Ν Ιεπηέξεο κηινχζε κε ηνλ παηέξα κνπ γηα θάπνηα ζέκαηα ησλ απνζεθψλ θαη έκνηαδε αξθεηά ελνριεκέλνο κε θάπνηνλ εξγαδφκελν πνπ είρε. Ν Βαζίιεο πέξαζε φιε ηελ ψξα ζρνιηάδνληαο ζε θάζε κπνπθηά ηα γεκηζηά ηεο Αγγειηθήο, πνπ θνιαθεπφηαλ θαη αξλνχηαλ νπνηαδήπνηε ηθαλφηεηα ζην καγείξεκα. ΋ιν ην ηξαπέδη, αθφκα θαη ην ηξαπεδνκάληηιν, βξηζθφληνπζαλ ζε κηα ιίκλε θαλνληθφηεηαο θαη εχξπζκεο ιεηηνπξγίαο, φια ήηαλ εηθφλεο γλψξηκεο θαη ζπδεηήζεηο πνπ είρα μαλαθνχζεη, μαλά θαη μαλά, κηα ινχπα, έλα κνηίβν, κηα ζπλζήθε ζηελ νπνία ηίπνηα ζπνπδαίν δελ αλακέλεηαη λα ζπκβεί θαη πνπ ε έμαςε κπνξεί λα θξχβεηαη ζε κηα άλεηε κε ηε ζεμνπαιηθφηεηά ηεο γεηηφληζζα ή ζε έλα αγψλα πνδνζθαίξνπ ή ζε θάπνηνλ αξηζκφ ηνπ Ρδφθεξ. Ρελ ίδηα αθξηβψο ζηηγκή ν Φψηεο ζα έθαλε ην ηζηγάξν ηνπ ζην κπαιθφλη θνηηάδνληαο ηελ πιαηεία Πνθία Βέκπν, ε Σξηζηίλα ζα λνηαδφηαλ γηα κεξηθέο δεθάδεο αζήκαληα πξάγκαηα αθνπγθξαδφκελε ην έκβξπν ζηελ θνηιηά ηεο, γεγνλφηα παγθφζκηα θαη ηνπηθά ζα ιάκβαλαλ ρψξα αλά πάζα ζηηγκή θαη ζα ηα ζπδεηνχζακε ιίγν ή πνιχ, ζα αθήλακε ηελ θαλνληθφηεηα λα καο θξχςεη απφ θάζε θαθφ θαη θάζε απεηιή πνπ ζα κπνξνχζε λα δηαηαξάμεη ηελ ιίκλε καο θαη μαθληθά ζθέθηεθα φηη ζηνλ χπλν κνπ απηφ βιέπσ ζίγνπξα, εκέλα λα αθξνβαηψ αλάκεζα ζε εθδνρέο κηαο δσήο θαη απφ 90

θάησ ην κεγάιν θήηνο ηεο θαλνληθφηεηαο λα πεξηκέλεη λα πέζσ κέζα ηνπ θαη λα βνιεπηψ θαη εγψ ζην πξνζηαηεπηηθφ ηνπ ζηνκάρη, φπνπ φια ζπλερίδνπλ λα ξένπλ απφ ηελ είζνδν πξνο ηελ έμνδν αιιά πιένλ ν ρψξνο ηεο θίλεζεο θαη ηεο νξαηφηεηαο κπνξεί λα ππνινγηζζεί ζε κεηξηθά ζπζηήκαηα θαη κπνξείο λα κείλεηο ζηαζεξφο. Δίλαη ε κήηξα ζηελ νπνία επηζηξέθνπκε γηα λα θνπινπξηαζηνχκε μαλά πεξηκέλνληαο ηελ επφκελε έμνδν φπνπ πιένλ δελ ζα είκαζηε παξά πγξή ζθφλε γηα λα ηζηκπνινγνχλ ηα θξηι. Έβγαια ην θηλεηφ κνπ θαη έγξαςα έλα κήλπκα ζηελ Γαλάε, δειψλνληαο φηη ήκνπλ Διεπζίλα θαη ζε θαηεπείγνπζα αλάγθε λα πάσ κηα βφιηα, ζε ηξηα ιεπηά κνπ είρε απαληήζεη απνδερφκελε ηελ πξφζθιεζε θαη έλησζα κηα αλαθνχθηζε θαη κηα πξνζκνλή λα ηελ δσ. Φάγακε ζρεδφλ φινη κηα δεχηεξε κεξίδα θαη ε Αγγειηθή πξφηεηλε λα πηνχκε έλα θαθέ, αιιά ηνπο ελεκέξσζα γηα ηελ βφιηα κνπ θαη πσο ζα ηνπο έβιεπα μαλά αξγφηεξα ην απφγεπκα. Ν Ιεπηέξεο πξφηεηλε δηάθνξα πξάγκαηα, αιιά ζπκθσλήζακε φηη ζα πεγαίλακε φινη ζην παηξηθφ θαη ζα θαινχζακε θαη ηνπο ζείνπο πνπ ήζειαλ λα κε δνπλ θαη απηνί. Ξέξαζα μαλά απφ ην δσκάηην ηνπ Ξαληειή θαη ηνπ ςηζχξηζα ζπλνκσηηθά λα δεηήζεη έλα θαιχηεξν αξκφλην απφ ηνλ αδεξθφ κνπ, θαη ηνπ είπα φηη ζα ηα μαλαιέγακε ην βξάδπ γηα λα ζπδεηήζνπκε θαη άιια πξάγκαηα γηα ηελ ηερληθή ηνπ. Βγαίλνληαο απφ ην ζπίηη πξνζπάζεζα λα θνηηάμσ απφ ην δξφκν ην δηπιαλφ κπαιθφλη αιιά δελ είρα θαιή νξαηφηεηα ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζπηηηνχ θαη ζθέθηεθα φηη ν αδεξθφο κνπ είρε πξψηε ζέζε ζε απνθιεηζηηθή πξνβνιή, ελψ αλαξσηήζεθα γηα ηνλ θαπγά αλ ηνλ έθαλε ηζαθσηφ ε Αγγειηθή. Δίρα ιίγε ψξα ζηε δηάζεζή κνπ θαη έηζη απνθάζηζα λα θαηεθνξίζσ πξνο ηελ παξαιία γηα λα βξσ ηνλ Ηάθσβν ζην πεξίπηεξν, αιιά φηαλ έθηαζα εθεί βξηζθφηαλ κηα θνπέια θαη κε ελεκέξσζε κε θάπνην παξάπνλν φηη ν Ηάθσβνο ζα εξρφηαλ ην απφγεπκα θαη πσο ηελ εηδνπνίεζε ηειεπηαία ζηηγκή ερζέο ην βξάδπ πσο δελ ζα έθαλε ηελ πξσηλή βάξδηα. Αγφξαζα κηα ιίια πάνπδ πνπ ήμεξα φηη αξέζεη ζηελ Γαλάε θαη ηεο είπα λα ηνπ κεηαθέξεη ραηξεηίζκαηα κφιηο ηνλ δεη. Όζηεξα αλεθφξηζα μαλά, θαη ε Διεπζίλα ήηαλ φπσο ήηαλ πάληα, ρσξίο εθπιήμεηο.

14 ‘’Ρν ζέκα φκσο είλαη λα επηζηξέςνπκε ζηνλ άλζξσπν, λα επηζηξέςνπκε ζε βαζηθά πξάγκαηα, έρνπκε ππεξθνξηψζεη φια ηα πεξηθεξεηαθά αιιά φια δνπιεχνπλ απφ έλα θαη απιφ ηζηπ, έηζη δελ είλαη; Πην θέληξν, ζηε βάζε, ζηελ νπζία’’ Ζ Γαλάε κε θνίηαμε εξεπλεηηθά κε ζθηγκέλα ηα ρείιε ηεο, δείρλνληάο κνπ φηη δελ ζπκθσλεί ηδηαίηεξα κε ην ζπιινγηζκφ κνπ. Δίρε ζεθψζεη ιίγν αέξα θαη ηνχθεο καιιηψλ πέθηαλε ζην πξφζσπφ ηεο, ηηο νπνίεο θαη απνκάθξπλε θάζε ιίγα ιεπηά. Κηα πξάζηλε ηέληα ρηππνχζε απαιά απφ πάλσ καο θαη ε βνπή ηεο εζληθήο νδνχ καο αλάγθαδε κεξηθέο θνξέο λα κηιάκε πην δπλαηά. Θαζφκαζηαλ ζε έλα κηθξφ θαθέ ηνπ δξφκνπ, ην νπνίν πξνζέθεξε εζπξέζν ζε πιαζηηθφ, ζάληνπηηο αιιά θαη ζνπβιάθηα. Δίρε κηα κεγάιε απιή κε ραιίθη θαη ζηξνγγπιά κεηαιιηθά ηξαπέδηα κε ςειά ζθακπφ. Ζ θαθεηέξηα ήηαλ ζηέθη δηεξρφκελσλ απηνθηλεηηζηηθψλ θαη ληαιηθέξεδσλ, ακέζσο κεηά έλα βελδηλάδηθν, φπνπ ζπλήζσο νη πεξαζηηθνί ζηακαηνχζαλ γηα ηνπαιέηα θαη ζπαλίσο θαζφληνπζαλ γηα πάλσ απφ δέθα ιεπηά. Ν παηέξαο ηεο Γαλάεο ήηαλ νδεγφο ληαιίθαο θαη ε Γαλάε πάληα αξεζθφηαλ λα πεγαίλεη ζε ηέηνηνπ ηχπνπ θαθέ, πηζαλφηαηα ζε κηα πξνζπάζεηα λα επηθνηλσλήζεη ιίγν καδί ηνπ θαη ηελ δσή ηνπ. Γελ είρε αγγίμεη αθφκα ηελ ζνθνιάηα πνπ ηεο είρα πάξεη. ‘’Λνκίδσ φηη δελ έρεη πνιχ λφεκα απηφ πνπ ιεο. Αλ ζεο λα κηιήζεηο γηα θάηη, δελ είλαη ν άλζξσπνο γεληθά θαη αφξηζηα, πνπ ακθηβάιισ αλ ππάξρεη θαη ζαλ έλλνηα. Λα κηιήζεηο αλ ζεο γηα ηνλ άλζξσπν ηνπ 21νπ αηψλα, απηφ λαη, λα ηνλ δεηο δειαδή ζε ρξφλν αιιά θαη ζε ρψξν, δειαδή πνηνλ άλζξσπν; Ρνπ δπηηθνχ πνιηηζκνχ ή ηεο Αλαηνιήο; Φησρφ ή πξνλνκηνχρν; Κφλν έηζη κπνξείο λα ηνλ δεηο. Απηφ πνπ ιεο εζχ είλαη θάηη άρξνλν θαη άρσξν, έρεηο θάλεη κηα πεξίεξγε αληηθαηάζηαζε ηνπ ζενχ κε κηα –πσο ην πεο;-....θαξδηά καξνπιηνχ ελψ ην ζέκα είλαη κελ αληηθαηαζηήζεηο κε θάηη ην ζεφ αιιά λα βγεηο απφ ηελ ηδέα ηνπ ηειείσο. Γελ λνκίδσ φηη ππάξρεη άλζξσπνο έμσ απφ ην ρξφλν θαη ην ρψξν.’’ Γηα πξψηε θνξά έλησζα ηελ βαζηά, εζσηεξηθή αλάγθε, λα αλάςσ έλα ηζηγάξν. Γηαηί ην ηζηγάξν είλαη ‘’ζπλνδεία κηαο ελδηαθέξνπζαο 92

θνπβέληαο’’, φπσο έιεγα φηαλ ην άλαβα ζε θάπνηα ελδηαθέξνπζα θνπβέληα. ‘’Κα ην ζέκα φκσο είλαη απηφ, δελ είλαη; Κπνξείο λα νξίζεηο ηνλ άλζξσπν ηνπ εηθνζηνχ πξψηνπ αηψλα. Κπνξείο λα ηνλ δεηο ζην ρψξν θαη ην ρξφλν. Αιιά ην ζέκα είλαη λα βξνχκε εθείλα ηα θξπκκέλα δνκηθά πιηθά πνπ είλαη νηθνπκεληθά, πνπ δηαπεξλνχλ θαη ηαμηδεχνπλ ζην ρψξν θαη ην ρξφλν, πνπ θξχβνπλ ηελ νπζία καο θαη έπεηηα ηελ εμεγνχλ, ζε θάζε ρξφλν θαη ζε θάζε ρψξν. Ζ αηνκηθφηεηα θξχβεη ηελ νηθνπκεληθφηεηα, φια ηα αλάγνπκε ζε κηα απηναλαθνξά πνπ ζέιεη λα βξεη απφζηαζε απφ ηελ δηπιαλή ηεο’’ Έλαο νδεγφο θνξηεγνχ κε κεγάιε θνηιηά πέξαζε απφ δίπια καο θαζαξίδνληαο ζνξπβσδψο ηα δφληηα κε ηελ γιψζζα ηνπ. Ζ Γαλάε αλαθάεηεςε κε ην θαιακάθη ηνλ θαθέ ηεο. ‘’Αλ δελ ήμεξα ηη επηδηψθεηο ζηελ πξαγκαηηθφηεηα κε απηφ, ζα ζνπ έιεγα φηη έρεηο θπιήζεη ζηνλ ηδεαιηζκφ θαη ζχληνκα ζα ην γπξίζεηο ζηελ ζξεζθεία, θπξίσο επεηδή δελ ζα κπνξείο λα θηηάμεηο κηα θαηλνχξηα δηθηά ζνπ’’ ‘’Γηαηί ην ιεο απηφ;’’ ‘’Γηαηί ζξεζθεία ζεκαίλεη ζχκβνια θαη δελ κπνξψ λα θαληαζηψ κηα ζξεζθεία κε ζχκβνιν ην καξνχιη’’ ‘’΋ρη, ελλνψ ηη επηδηψθσ’’ ηεο είπα θαη ηεο πέηαμα ηζαιαθσκέλε ηελ απφδεημε. Ζ Γαλάε ρακνγέιαζε θαη ην ρακφγειφ ηεο κνπ θάλεθε γιπθφ θαη ζθέθηεθα φηη ζα ήζεια λα απαζαλαηίζσ ηελ ζηηγκή εθείλε. ‘’Απηφ πνπ επηδίσθεο πάληα’’, κνπ είπε γπξίδνληαο ην βιέκκα ηεο. ‘’Τάρλεηο λα βξεηο θάπνηα ζεσξία γηα λα ζηεξίμεηο ηελ αλάγθε ζνπ λα γξάςεηο θάηη πνπ ζα αθνξά φιν ηνλ θφζκν ηαπηφρξνλα. Ζ νπξά ζνπ είλαη ε κεγαινκαλία ζνπ θαη απ’φηη βιέπσ δελ έρεηο ζηακαηήζεη λα ηελ θπλεγάο. Κε άιιε κνξθή, ζε άιιν ρξφλν, ηελ έρνπκε μαλαθάλεη απηήλ ηελ θνπβέληα. Θαη βάδσ ζηνίρεκα φηη αθφκα ζε εκπνδίδεη λα γξάςεηο εθείλν ην κηθξφ, ην φπνην κηθξφ θαη απιφ θαη ζπλεζηζκέλν θνκκάηη ην νπνίν κπνξεί λα αξέζεη ζε εθαηφ ή ρίιηνπο ή δέθα ρηιηάδεο, αιιά εζχ δελ ηα βιέπεηο απηά παξά θιάζκαηα θαη αξλείζαη λα απνδερηείο φηη άιινη δέθα ρηιηάδεο ζα ην βξνπλ απιφ κηθξφ θαη ζπλεζηζκέλν θαη φηη αθφκα δέθα δελ ζα ην αθνχζνπλ θαλ. Αίζζεζε παληνδπλακίαο λνκίδσ ην ιέλε απηφ’’ 93

‘’Αζρνιείζαη θαη κε ςπρνινγία ηψξα Γαλάε;’’, ηε ξψηεζα. ‘’Δίρα έλα κηθξφ ξφιν σο Άλλα Φξφπλη’’, κνπ απάληεζε ρσξίο λα κε θνηηάεη. ‘’Γηάβαζα αξθεηά γηα πέληε γξακκέο δηαιφγνπ, γηα ηνλ κπακπά ηεο ήηαλ ην έξγν. Αιιά δελ λνκίδσ φηη ρξεηάδεηαη λα μέξεη θαλείο θάηη ηδηαίηεξν γηα λα θαηαιάβεη ηελ κεγαινκαλία θαη ηνλ λαξθηζζηζκφ ζνπ’’. Δίρε θάηη ζην ιφγν ηεο πνπ ήηαλ ηαπηφρξνλα παηρληδηάξηθν θαη δεθηηθφ. Αιιά απηή ήηαλ ε Γαλάε, φηαλ δελ έπαηδε ξφινπο ήηαλ φινη νη ξφινη ηαπηφρξνλα. ‘’Γελ λνκίδσ φηη έρσ δείμεη ζηνηρεία λαξθηζζηζκνχ σο ηψξα...’’, έθαλα λα πσ, αιιά κε δηέθνςε θάπσο απφηνκα. ‘’Κα δελ έρεη λα θάλεη κε ην ηη ιεο ή ην πσο θέξεζαη, δελ ζε είπα ςψλην ή θάηη ηέηνην. Έρεη λα θάλεη κε ην πνπ βάδεηο ηνλ πήρε. Ξφηε ήηαλ, έλα ρξφλν πξηλ θχγεηο θαη αθνχ πήξεο ην δίπισκα, πνπ κνπ έιεγεο φηη ε κνπζηθή έπαςε λα είλαη νπζηψδεο θαη πσο εζχ ζα αζρνιηφζνπλ κφλν κε απηφ, λα θάλεηο νπζηψδε κνπζηθή’’ ‘’Αθφκα ην πηζηεχσ απηφ’’, δηακαξηπξήζεθα. ‘’Ρν μέξσ φηη αθφκα ην πηζηεχεηο απηφ, αιιά ην πξφβιεκα είλαη φηη δελ πθίζηαηαη θάπνηα ζπδήηεζε πνπ λα μεθηλάεη απφ ην νπζηψδεο κνπζηθή. Ή νπζηψδεο ζέαηξν ή νπζηψδεο ηέρλε ελ γέλεη. Ξφζν αλνχζην είλαη ην νπζηψδεο ζε κηα ηέηνηα ζπδήηεζε, αθνχ δελ νξίδεηαη; Ξνην είλαη ην θξηηήξηφ ζνπ γηα ηελ νπζία; Κνπ ‘πεο φηη ε νπζία ήηαλ έλα αλθφξ ζην αιιεγθξέην ηεο 7εο ηνπ Κπεηφβελ, φηαλ παίρηεθε πξψηε θνξά..’’ ‘’Θαιφ απηφ ήηαλ έλα παξά...’’ ‘’Έρεηο είθνζη απφ δαχηα, δηάιεμα έλα ηπραίν. Απιά ιέσ φηη παο λα πεηο θάηη ζσζηφ θαη ιεο θάηη ιάζνο. Γελ ππάξρεη κνπζηθή γηα φινπο γηαηί δελ είλαη φινη ίζνη απέλαληη ζηε κνπζηθή. Θαη, εδψ κάιινλ ζα δηαθσλήζεηο πάιη, νχηε κνπζηθή πνπ λα νξίδεηαη ρσξίο ρξφλν θαη ρψξν ππάξρεη. Κελ αξρίζεηο πάιη ηα παξαδείγκαηα- φηη θαη λα πεηο ζα είλαη πεξηπηψζεηο πνπ αξλνχληαλ ην ρψξν θαη ην ρξφλν ηνπο θαη θάλαλε έλα βήκα κπξνζηά ή πίζσ ή φηη άιιν. Αιιά θαη πάιη, είλαη δεκέλεο φιεο νη ζηηγκέο κε ην ρψξν θαη ην ρξφλν. Ρνλ απνδέρνληαη ή ηνλ αξλνχληαη. Ν δεκηνπξγφο κπνξεί λα είλαη ζπκθηιησκέλνο κε ην ρσξνρξφλν ηνπ ή λα είλαη ζε άξλεζε. Πε θάζε πεξίπησζε, σο κνπζηθφο κνλάρα, ή ζα καο δείμεη ην ρσξνρξφλν ηνπ ή ζα καο αλνίμεη έλα παξάζπξν ζε έλαλ παξάιιειν ρσξρξφλν πνπ έρεη ηδεαηά ζην θεθάιη ηνπ. Ή θαη ηα δπν 94

ηαπηφρξνλα. Αιιά απηφ είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ αλαβιχδεη, δελ εηζπηέδεηαη. Δίλαη κηα πεγή, δελ είλαη πεγάδη.’’ Αλαζηέλαμα θαη παξαηήξεζα ην ράδη ηνπ ήιηνπ πνπ ηελ έθαλε ηψξα λα κηζνθιείλεη ηα κάηηα ηεο. ΋λησο είρακε μαλαθάλεη απηήλ ηελ θνπβέληα, αιιά ζαλ λα κελ καο έλνηαδε, ηελ παίδακε ζε κηα επαλάιεςε. Ζ ψξα πεξλνχζε γξήγνξα, ιεο θαη ε δέζηε ηνπ απνγεχκαηνο είρε δηαζηείιιεη ηνπο αξκνχο ηνπ ρξφλνπ. Ή κπνξεί θαη λα επζπλφηαλ ε δεζηαζηάο ηεο παξέαο καο. Όζηεξα εθείλε, πξηλ πξνιάβσ λα αξρίζσ ην δηθφ κνπ ηξνπάξην, φπνπ ζα επέκελα γηα ηελ χπαξμε ηεο δηαρξνληθήο κνπζηθήο θαη δεκηνπξγίαο, ε Γαλάε κε θνίηαμε θαη ζήθσζε ηνπο ψκνπο ηεο, ζαλ λα ήζειε λα απνηηλάμεη θάπνην βάξνο. ‘’Γηα απηφ θαη πήγεο Νιιαλδία άιισζηε. Ξνιχ ρσξνρξφλνο εδψ, ζθέθηεθεο φηη έμσ ζα απειεπζεξσζείο θαη απφ ηα δπν. Δδψ ήκνπλ εγψ, ην ζπίηη ζνπ, νη γνλείο ζνπ, ην πηπρίν, ν ζηξαηφο, θάζε κέξα εηδήζεηο γηα ηελ θξίζε, ε δηκνηξία ζην ηεηξάγσλν πνπ έκελεο θαη ζνπ ηελ έδηλε, φια.’’ Μαλά ηψξα, ν ηφλνο ηεο ήηαλ κηλφξε θαη καηδφξε ηαπηφρξνλα, Γαλάε, ην αηνλάι θνξίηζη πνπ έπξεπε πάληα λα πξνζπαζψ λα απνθσδηθνπνηήζσ. Ρα έιεγε κε ρξσκαηηζηφ καξθαδφξν δπν θίισλ πνπ ηα ιέλε κεηά απφ θαηξφ, ηα ππνγξάκκηδε κε έλα παιηφ θαγσκέλν κνιχβη ελφο έξσηα πνπ έιεμε άδνμα. ‘’Δζχ δελ ήζνπλ πάλησο ζηνπο ιφγνπο πνπ έθπγα’’, ηεο είπα, αιιά ην κπαιφ κνπ βξέζεθε μαλά ζε εθείλα ηα ρξφληα φπνπ πξάγκαηη, φια φζα είρε απαξηζκήζεη θάληαδαλ ζαλ κηα ζπκπαγήο κάδα πνπ έθιεηλε γχξσ κνπ, αξγά θαη ζηαζεξά. Ζ Γαλάε νχηε ρακνγέιαζε νχηε δπζθφξεζε ζηελ επηζήκαλζή κνπ. Έκεηλε αλέθθξαζηε θαη ζησπειή. Έλησζα φηη έπξεπε λα επηκείλσ. ‘’Γαλάε, εζχ ήζνπλ ην κφλν πνπ κε θξαηνχζε, θαη ην μέξεηο’’, ζπκπιήξσζα απνθαζηζηηθά. Ζ έθθξαζή ηεο άιιαμε ζηηγκηαία. ‘’Ιεο δειαδή φηη δελ ήκνπλ αξθεηή γηα λα ζε θξαηήζσ;’’ ‘’Κα δελ είπα θάηη ηέηνην, πσο..’’ ‘’Δίλαη εχθνιν θαληάδνκαη έηζη’’ ‘’Ρη ελλνείο είλαη εχθνιν;’’ ‘’Ξεξαζκέλα μεραζκέλα φκσο’’, είπε ηειηθά θαη ε έθθξαζή ηεο καιάθσζε. Ήζεια λα ηεο πσ φηη ηελ μέξσ αξθεηά θαιά γηα λα κπνξψ 95

λα θξίλσ πφηε ππνδχεηαη θαη πφηε φρη. Αιιά κηα ππνδφξξηα ελνρή πνπ είρε αξρίζεη λα κε πηέδεη ζην ζβέξθν κε εκπφδηζε απφ ην λα επηκείλσ, θαη έηζη κείλακε γηα ιίγε ψξα ζησπεινί, αθήλνληαο ηηο ζησπέο καο λα ζπλερίζνπλ ηελ θνπβέληα φπσο ηηο είρακε κάζεη λα θάλνπλ. Αλαξσηήζεθα κήπσο λα δεηνχζα απφ θάπνηνλ πεξαζηηθφ έλα ηζηγάξν, γηαηί ζε ηειηθή αλάιπζε, ην ηζηγάξν είλαη ην θάξκαθν ηεο θνηλσληθήο ακεραλίαο, φπσο επίζεο έιεγα. Ζ Γαλάε θφξεζε ηα γπαιηά ειίνπ ηεο, θνηηάδνληαο πξνο ηελ κεξηά ηεο ζάιαζζαο. ‘’Λα μέξεηο πάλησο, φηη εχθνιν δελ είλαη’’, ηεο είπα ηειηθά. ‘’Γπν κέξεο πξηλ έξζσ, είρα βγεη κε θάηη παηδηά γηα κηα κπίξα, κε θαληαζηείο φηη βγαίλσ ζπρλά, άιινο ηξφπνο δσήο εθεί, ηα πεξηζζφηεξα πξάγκαηα γίλνληαη θαη’νίθνλ. Ρν ζπλεζίδεηο θαληάδνκαη. Γελ ήκνπλ ζηα θαιχηεξά κνπ, θαη έηζη φηαλ θεχγακε ηνπο δήηεζα λα πηνχκε άιιε κηα κπίξα θάπνπ αιινχ, πεξηζζφηεξν γηα λα παξαηείλσ ιίγν ην λα είκαη εθηφο ζπηηηνχ. Νη δπν απφ ηνπο ηέζζεξηο ζπάζαλε, ζπλερίζακε ηξηα άηνκα θαη πήγακε ζε έλα αθφκα κπαξ, θαη ζε έλα αθφκα. Κε θαληαζηείο μελχρηη ή θάηη ηέηνην, απφ ηηο νρηψ βγήθακε θαη δελ ζα ‘ηαλ δψδεθα. Πην ηειεπηαίν πνπ θάηζακε πήξακε κπίξεο θαη ζθελάθηα νπίζθη θαη ζπκάκαη φηη έπαηδε ξνθηέο θαη ζηνπο Ιέλη Εέπειηλ θάηη θψλαμα ζηελ παξέα κνπ, θάηη γηα ην θνκκάηη πνπ έπαηδε, έλαο άληξαο πνπ θαζφηαλ δίπια καο κνπξκνχξηζε λένπθε ηκηγθξάληε, πνπ ζεκαίλεη γακεκέλνη κεηαλάζηεο, κε θαηάιαβε κάιινλ απφ ηα ζπαζκέλα νιιαλδηθά κνπ ή απφ ηε θάηζα κνπ, δελ μέξσ. Απιά ην είπε, ρσξίο λα κε θνηηάμεη θαη ρσξίο λα πεη θάηη άιιν, ην είπε θαη θαηέβαζε κηα γνπιηά απφ ηελ κπίξα ηνπ θαη ζπλέρηζε λα θνηηάεη ηελ ηειεφξαζε, απιά ην μεζηφκηζε έηζη, γηα λα δειψζεη ηελ παξνπζία ηνπ. Κνπ ηελ έδσζε πνιχ απηφ ην ηνκάξη, κνπ ηελ έδσζε πάξα πνιχ θαη δελ ήηαλ ην πνηφ ή θάηη ηέηνην μέξεηο, ην πνηφ κνπ θηηάρλεη ην θέθη δελ κε θάλεη λεπξηθφ. Αιιά κνπ ηελ έδσζε πνιχ θαη κνπ ηελ έδσζε αθφκα πεξηζζφηεξν πνπ νη θίινη κνπ έβγαιαλ λα πιεξψζνπλ, ιεο θαη έπξεπε λα ηνπ πεξάζεη απηφ, ιεο θαη έπξεπε λα θχγνπκε απφ ην κπαξ επεηδή απηφο γνχζηαξε λα πηεί ηελ κπίξα ηνπ ρσξίο λα ηνλ δηαηαξάζζνπλ ζπαζκέλα νιιαλδηθά. Ρνπ δήηεζα ινηπφλ, λα επαλαιάβεη απηφ πνπ είπε, θαη απηφ ην ηνκάξη γχξηζε αξγά πξνο ην κέξνο κνπ, κε ηα άδεηα κπιε ηνπ κάηηα θαη ηα μαλζά αξαηά ηνπ καιιηά, έλα θαιναλαζξεκκέλν ξνδαιφ θαζηζηάθη, θαη κνπ επαλέιαβε αξγά 96

λένπθε ηκηγθξάληε, ηνλίδνληαο θάζε ζπιιαβή. Έρσ ηζαθσζεί ηφζεο ιίγεο θνξέο πνπ δελ μέξσ θαλ πσο γίλεηαη. Γελ ήμεξα αλ ζα έπξεπε λα ηνπ δεηήζσ λα ην επαλαιάβεη πάιη ή αλ ην επφκελν ινγηθφ βήκα ήηαλ λα ηνπ ξίμσ ηελ κπίξα ζην θεθάιη. Έλαο θίινο κνπ κε ηξάβεμε απφ ηνλ αγθψλα θαη ζρεδφλ κε απέζπξε, αιιά πξφιαβα λα ηηλάμσ ηα ρέξηα κνπ θαη λα ηνλ ζπξψμσ. Ρνπ έδσζα κηα ζην ζψξαθα, κηα απιή ζπξσμηά, δελ ήηαλ ηθαλή νχηε λα ηνλ ξίμεη απφ ηελ θαξέθια. Θαη απηφο ηφηε κνπ γχξηζε κηα δπλαηή κπνπληά πνπ κε πήγε πέληε βήκαηα πίζσ. Θαη πξηλ πξνιάβσ λα ηζζνξνπήζσ μαλά, κνπ έξημε άιιε κηα θαη πήγα άιια πέληε βήκαηα πίζσ θαη πξηλ ην θαηαιάβσ νη θίινη κε θπγάδεπαλ απφ ηελ πφξηα θαη εγψ ηνπο αθνινπζνχζα ζαζηηζκέλνο, κέρξη πνπ έλα ρέξη κε ηξάβεμε κε δχλακε πξνο ηα πίζσ θαη κνπ έξημε αθφκα κηα, αλάκεζα ζηα κάηηα. Όζηεξα, ήκνπλ έμσ, θαζηζηφο ζε θάπνηα ζθαιάθηα, κε ηνπο θίινπο κνπ λα κνπ παηνχλ κηα ραξηνπεηζέηα ζηε κνχξε θαη λα κε ξσηάλε γηα αζζελνθφξα ή πεξηπνιηθά. Ν πφλνο κνπ δελ ήηαλ ηίπνηα κπξνζηά ζηελ ληξνπή κνπ, θαη απέξξηςα ηηο επηινγέο ηνπο γηα λα πάξσ έλα ηαμί θαη λα γπξίζσ κέζα ζηα αίκαηα ζπίηη. Κεηά νχηε ν πφλνο νχηε ε ληξνπή κπνξνχζαλ λα ζπγθξηζνχλ κε ην κέγεζνο ηεο κνλαμηάο κνπ. Απιά έθαηζα ζπίηη θαη πεξίκελα λα εξεκήζεη ε αλαπλνή κνπ θαη λα θχγεη ην κνχδηαζκα ηεο έληαζεο απφ ηα άθξα κνπ θαη λα ζηακαηήζεη ην αίκα απφ ηελ κχηε κνπ θαη θνηκήζεθα κε κηα παγσκέλε κπξηδφια ζην πξφζσπφ κνπ θαη ην επφκελν πξσί ην καμηιάξη ήηαλ γεκάην απφ ζηάκπεο κε αίκα. Μαλαβγήθα απφ ην ζπίηη κφλν γηα λα έξζσ εδψ’’ Ζ Γαλάε κε θνίηαμε θαη ηψξα ζην εθθξαζηηθφ ηεο κίγκα ππήξρε θαη ζηνξγή, ή θάηη άιιν πνπ εκπφδηδε ηελ απνζηαζηνπνίεζή ηεο θαη ηελ έθαλε λα κε πιεζηάζεη. Γελ είπε θάηη, νχηε κνπ έπηαζε ην ρέξη νχηε κε ράηδεςε ή θάηη ηέηνην. Άιισζηε, ην ρεηξφηεξν θνκκάηη ηεο ηζηνξίαο κνπ, απηφ πνπ κε εκπφδηδε λα ηελ πσ, δελ ήηαλ ε ληξνπή νχηε ην γεγνλφο φηη έθαγα μχιν απφ έλαλ Νιιαλδφ ληαή. Ξνιχ απιά, δελ ήηαλ θάηη ην ηδηαίηεξν, έκνηαδε ζαλ κηα απνθιηκάθσζε απφ απηά πνπ ζα κπνξνχζαλ λα καξηπξνχλ ηα μεζσξηαζκέλα κνπ ζεκάδηα, θάπνηα πεξίεξγε ή θαη ζπλαξπαζηηθή πεξηπέηεηα ή θάπνην απξφνπην. Ήηαλ έλα ηίπνηα, έλαο ιίγν κεζπζκέλνο ηζακπνπθάο ζε έλαλ άιινλ ηζακπνπθά, κηα αλαίηηα ζπκπινθή, κηα αλψξηκε παξφξκεζε, δπν γεξέο κπνπληέο ηηο νπνίεο κε θάπνην πεξίεξγν ζαδηζκφ πήγαηλα γπξεχνληαο λα θάσ, εγψ πνπ ήκνπλ 97

αλίθαλνο λα δείξσ αθφκα θαη ηελ αδεξθή κνπ, ζε έλα κπαξ ζηελ Νπηξέρηε, εθαηνληάδεο ρηιηφκεηξα καθξηά απφ ην ζπίηη κνπ. Ή κάιινλ, πέληε ιεπηά κε ηαμί καθξηά απφ ην ζπίηη κνπ. Ή ηέινο πάλησλ, φπνπ δηάνιν είλαη ην ζπίηη κνπ, ιεο θαη έρεη ζρέζε. Θαζίζακε ζην ίδην ηξαπέδη γηα αξθεηή ψξα αθφκα, κέρξη πνπ ν ήιηνο μαλαθξχθζεθε πξνο ηελ Γχζε θαη μαλαέβγαιε ηα γπαιηά ηεο θαη ζηα πνηήξηα καο είρε κείλεη λεξφ απφ ιησκέλα παγάθηα θαη ζπδεηνχζακε γηα δεθάδεο άιια πξάγκαηα, κηθξέο θνπβέληεο, ηα θιείλακε γξήγνξα θαη πξνρσξνχζακε ζην επφκελν, θάπνηα ζπνξαδηθή αλάκλεζε απφ εκάο, θάπνηα βξάδηα ζηελ Διεπζίλα θαη θάπνηα βξάδηα ζηελ Αζήλα, ε πεξηπέηεηα φηαλ είρακε ραζεί ζην θέληξν ην θαινθαίξη ηνπ 2012 θαη γχξσ καο γηλφηαλ ραιαζκφο ζε φιεο ηηο θαηεπζχλζεηο, θάπνηνη παιηνί γλσζηνί, αγλννχκελνη ζην ρψξν θαη ην ρξφλν. Δπεξεαζκέλνο ίζσο απφ ην Κηράιε, πξνζπαζνχζα λα θαηαιάβσ ηη αθξηβψο ραξαθηήξα είρε ε ζπδήηεζή καο, πξνζπαζνχζα λα θαηαιάβσ γηαηί έλησζα σξαία καδί ηεο θαη γηαηί ην θξαηνχζακε ηφζν θαη ην παξαηείλακε ηφζν, γηαηί ρηππνχζαλ ηα θηλεηά ζηηο ηζέπεο καο θαη ηα αγλννχζακε θαη ηη κπνξεί λα πεξίκελε ν έλαο απφ ηνλ άιιν, ίζσο θάπνηα εμνκνιφγεζε, ίζσο θάπνηα θίλεζε πην εξσηηθή, ιεο θαη ήηαλ θιεηδσκέλεο νη ζεμνπαιηθέο κνπ αλακλήζεηο απφ ηελ Γαλάε μαθληθά μερχζεθαλ κέζα κνπ θαη έθηαζαλ κέρξη ηα αθξνδάρηπιά πνπ καγλεηίδνληαλ απφ ηα δηθά ηεο, αλαξσηήζεθα αλ απηφ ήηαλ έλαο πξφινγνο γηα κηα ζηηγκαία παξφξκεζε παιηψλ εξαζηψλ πνπ έρνπλ πξνρσξήζεη ζηε δσή ηεο, αιιά ακέζσο κεηά ζθέθηεθα φηη ε Γαλάε δελ ήηαλ νχηε ε Κπέηπ, νχηε ε Φξαηδέζθα, νχηε θαλ θάπνηα εκίγπκλε γεηηφληζζα, δελ ήηαλ έμαςε, δελ ήηαλ εξεζηζκφο, ήηαλ έλαο ρσξνρξφλνο πνπ καο θιείδσλε απφ ηνλ κεγάιν ρσξνρξφλν θαη εγψ απιά ήζεια λα είκαη εθεί καδί ηεο, ζηελ θαθεηέξηα γηα θνξηεγαηδήδεο πάλσ ζηελ παιηά εζληθή, λα κηιάκε θαη λα είκαζηε ακήραλνη ηαπηφρξνλα, λα κε κηζεί θαη λα κε αγαπάεη ηαπηφρξνλα, λα είλαη φια ηα ελδερφκελα αλνηρηά, φπσο ήηαλ πάληα αλάκεζά καο. Δθείλε ήηαλ πνπ θνίηαμε ην ξνιφη θαη κνπ είπε φηη έπξεπε λα πεγαίλνπκε, θαη ην είπε κε ηξφπν ηφζν ηππηθφ πνπ έλησζα κηα απνγνήηεπζε. Ακέζσο θαηέβαζα ξνιά θαη είπα πξάγκαηη κε παξφκνην χθνο, θαη χζηεξα ηεο είπα γηα ηνλ ζείν κνπ θαη ην ζπίηη πνπ κε πεξίκελε. Ξεξπαηήζακε ζησπεινί γηα ιίγν 98

θαη χζηεξα πήξακε δηαθνξεηηθνχο δξφκνπο γηα λα βξεζνχκε αξθεηά πην θάησ κεξηθά ηεηξάγσλα απφζηαζε, φπνπ κε πεξίκελε ε νηθνγέλεηά κνπ πηζαλφηαηα γηα λα πεξάζσ έλα δεχηεξν γχξν κε ην Ιεπηέξε θαη ηελ ζπλεπηθνπξία ηνπ ζείνπ. Ήηαλ φινη εθεί, θαη γξήγνξα άξρηζαλ λα κε πεξηθπθιψλνπλ θαη λα πξαγκαηνπνηνχλ κηθξέο εθφδνπο, λα απνζχξνληαη θαη λα μαλαεπηηίζεληαη, αιιά ήμεξα φηη απηφο ν θιεθηνπφιεκνο δελ ήηαλ παξά ε εηζαγσγή κηαο μεθάζαξεο επεξρφκελεο επηρείξεζεο θιίκαθαο, ηελ νπνία ζα έπξεπε λα ππνζηψ θαη λα δηαρεηξηηψ κε ππνκνλή θαη ζχλεζε. Ν ζείνο, ν ζπληεξεηηθφο, αθέξαηνο θαη ζπλεηφο ζείνο, πνπ θάπνηε κνπ έζβεζε θάηη θιήζεηο θαη κηα θνξά κεζνιάβεζε ζε κηα αλαίηηα πξνζαγσγή πνπ κνπ θάλαλε ζηελ Αζήλα γηα αλαγλψξηζε ζηνηρείσλ, πνπ φζν κεζνιαβνχζε κε έιεγε ζηνλ παηέξα κνπ αλαξρηθφ θαη κε έθαλε λα ληψζσ φηη ηνπ είκαη ρξεσκέλνο θαη πσο παίδσ κε ην θαιφ φλνκα ηεο νηθνγέλεηαο. Θαη γηαηί; Γηα κεξηθέο θιήζεηο θαη έλαλ αλφεην αζθαιίηε πνπ κε ζβέξθσζε γηαηί έηπρε λα θπθινθνξψ πεδφο ζηα Δμάξρεηα θνξψληαο ηδηλ κε ζθίζηκν ζην γφλαην. Ξξνο θαθή κνπ ηχρε, ν Ηάθσβνο είρε ηελ βξαδηλή βάξδηα ζην πεξίπηεξν θαη δελ ήηαλ εθεί λα ηνπ πεγαίλεη θφληξα θαη λα κε ππεξαζπίδεηαη, θαη έηζη πνιιέο θνξέο ζθεθηφκνπλ λα πάσ κέρξη ην πεξίπηεξν γηα λα θχγσ απφ απηνχο, λα δσ ηνλ μάδεξθφ κνπ θαη ίζσο λα πάξσ επηηέινπο ηζηγάξα. Νχηε εγψ νχηε θαλείο είρε ηελ παξακηθξή ηδέα φηη ε ηξαγσδία εξρφηαλ θαηά πάλσ καο κε κεγάιε ηαρχηεηα, εξρφηαλ αζφξπβα θαη απξφζκελα, φπσο είλαη ίζσο πάληα ν χπνπινο ραξαθηήξαο ηεο ηξαγσδίαο, ε νηθνγέλεηα πνπ γπξίδεη επηπρηζκέλε απφ ηηο δηαθνπέο θαη έλαο νδεγφο ζην άιιν ξεχκα έρεη πηεί, έλα μεραζκέλν αλνηρηφ ζεξκνζίθσλν ζε έλα παιηφ ζπίηη, έλα γιίζηξεκα ζε κηα ζθάια, κηα απξνεηδνπνίεηε αλαθνπή έλα ήζπρν κεζεκέξη, λήκαηα πνπ θφβνληαη ρσξίο πξνεηδνπνίεζε θαη ρσξίο εμήγεζε, κηα ζνιή αηειείσηε αιπζίδα αίηηνπ θαη αηηηαηνχ πνπ φζν πξνρσξάεη ηφζν ράλεη ην λφεκά ηεο. Ζ ηξαγσδία εξρφηαλ θαη εκείο παίδακε ηνπο νηθνγελεηαθνχο καο ξφινπο θηιχζερα, έλα απεηξνειάρηζην ζξφηζκα νη θσλέο καο ζηε ρνξσδία θαη ηελ κνπζηθή ηνπ ρσξνρξφλνπ καο. Ήκαζηαλ εθεί, έρνληαο απνδερηεί φηη 99

κάιινλ ην ζηνκάρη ηνπ θήηνπο είλαη φλησο ν θφζκνο καο, θαη δελ ππάξρεη θάηη λα θάλνπκε απφ ην λα είκαζηε εθεί. Θα πξέπεη λα είλαη ζηα αιήζεηα παξάθξσλ θαη ηξειιφο θάπνηνο, γηα λα ζέιεη λα θχγεη απφ εθεί. Θα πξέπεη λα ζηα αιήζεηα ην θεθάιη ηνπ λα κελ δνπιεχεη ζσζηά, γηα λα ζέιεη λα ηξππήζεη ην ζηνκάρη θαη λα βγεη έμσ.

100

15 Θπκάκαη ην ηειέθσλν. Δλζσκαησκέλν ζε θάπνην φλεηξν, εθεί γηα θάπνην ιφγν δελ κπνξψ λα ην ζεθψζσ γηαηί κηα αφξαηε θξνχζηα θαζειψλεη ηα πφδηα κνπ. Ρν ηειέθσλν είλαη ζηελ θνπδίλα. Θπκάκαη ηηο παληφθιεο ηνπ κπακπά, λα πξνρσξάεη απφ ην δσκάηην, λα πεξλάεη απφ ην ζαινλάθη πνπ θνηκφκνπλ, λα πεγαίλεη πξνο ηελ θνπδίλα γηα λα ζεθψζεη ην ηειέθσλν. Αλνίγσ αξγά ηα κάηηα κνπ ζην ζθνηάδη. Αλαξσηηέκαη γηα ηελ ψξα θαη ηα βιέθαξά κνπ είλαη βαξηά, αδχλαην λα ηα ζεθψζσ γηα λα θνηηάμσ λα βξσ ην θηλεηφ κνπ. Ρα βιέθαξά κνπ ηηλάδνληαη φκσο φηαλ αθνχσ ηνλ παηέξα κνπ λα θσλάδεη δπλαηά, λα δεηάεη λα ηνπ επαλαιάβνπλ απηφ πνπ είρε αθνχζεη. Ξαγψλσ ζηε ζέζε κνπ, ζπγθξαηψ ηελ αλαπλνή κνπ, αθνπγθξάδνκαη. Δξσηήζεηο, ν παηέξαο κνπ θάλεη δπλαηά εξσηήζεηο, πνπ, πφηε, είζαη ζίγνπξνο, ηη ιεο, ηη ελλνείο, πσο, πσο, θαη μαλά πσο. Αθνχσ ζχξζηκν απφ ην κέζα δσκάηην, ν Βαζίιεο ζεθψλεηαη θαη πξνρσξάεη κε βαξηά βήκαηα, ηνλ αθνχσ λα θσλάδεη ‘’ηη έγηλε’’ πξνο ηελ θνπδίλα. Πεθψλνκαη αξγά θαη αλαθάζνκαη, ε θαξδηά κνπ ρηππάεη δπλαηά θαη ηα κάηηα κνπ ζπλεζίδνπλ ην ζθνηάδη. Ν Βαζίιεο ηξέρεη πξνο ηα πίζσ θαη πεγαίλεη ζην δσκάηην, αθνχσ ηελ δψλε ηνπ λα ρηππάεη, ληχλεηαη, πεξλάεη μαλά, κε βιέπεη, αλνίγεη ην θσο, ηα κάηηα κνπ θιείλνπλ απφ ην απφηνκν θσο, έξρεηαη θνληά κνπ, κνπ δεηάεη λα ζεθσζψ, ‘’ν Ηάθσβνο’’ ιέεη, λα ζεθσζψ, ν Ηάθσβνο. Αλνίγσ ηα κάηηα κνπ θαη ν αδεξθφο κνπ είλαη κηα ζθνηεηλή θηγνχξα, ν παηέξαο κνπ πεξλάεη απφ πίζσ καο θξαηψληαο ην θεθάιη ηνπ, πεγαίλεη λα ληπζεί θαη απηφο, ην θαθφ ην αηζζάλνκαη, κε πλίγεη ρσξίο λα μέξσ αθφκα ηη είλαη, ‘’φρη φρη φρη ξε γακψην, φρη’’, κνπξκνπξάεη ν αδεξθφο κνπ, ζπάεη ε θσλή ηνπ, δελ ηνικψ λα ξσηήζσ, δελ ηνικψ λα πσ ηίπνηα παξά κφλν λα ζεθσζψ θαη λα θνξέζσ ηα ξνχρα κνπ, ν παηέξαο κνπ επηζηξέθεη κε ζθηγκέλα ρείιε θαη ηα ρέξηα ηνπ ηξέκνπλ, ηα βιέπσ λα ηξέκνπλ, είλαη ιεπθφο ζαλ ην παλί, ν αδεξθφο κνπ αθνπκπάεη ην θεθάιη ηνπ ζηελ πφξηα, ‘’ν Ηάθσβνο’’, κνπ ιέεη, ‘’πέζαλε, απηνθηφλεζε’’. Δίθνζη ιεπηά κεηά, ν Βαζίιεο κνπ δίλεη ην ηειέθσλν θαη κε πξνζηάδεη λα ηεο πσ εγψ λα κείλεη εθεί πνπ είλαη. Θάπνηνο ην έρεη πεη 101

ζηε Σξηζηίλα θαη ε Σξηζηίλα εηνηκάδεηαη λα έξζεη κε ηνλ Φψηε. Ν Βαζίιεο ιέεη φηη ε Σξηζηίλα δελ πξέπεη λα πάεη πνπζελά θαη λα θάηζεη ζπίηη. Βάδσ ην αθνπζηηθφ ζην απηί κνπ θαη απηή κηιάεη κε ιπγκνχο, κε ξσηάεη γηα πξάγκαηα πνπ δελ μέξσ, κε ξσηάεη πσο, κε ξσηάεη γηαηί. Ιίγα κέηξα κπξνζηά κνπ ε ζεία κνπ ζπαξάδεη ζηνλ θαλαπέ, ηελ θξαηάεη κηα αδεξθή ηεο θαη ν Καλψιεο, ν κεγάινο αδεξθφο, απηφο ηνλ βξήθε, απηφο αλεζχρεζε θαη απηφο ηνλ βξήθε. Ιέσ ζηελ αδεξθή κνπ λα κείλεη ζπίηη θαη πσο δελ θάλεη λα κπεη ζε ηέηνηα πεξηπέηεηα γηα ην κσξφ. Κε ξσηάεη ηη ζρέζε έρεη ην κσξφ κε νηηδήπνηε θαη κνπ θιείλεη ην ηειέθσλν. Θα έξζεη, δελ ππάξρεη πεξίπησζε λα κελ έξζεη ε Σξηζηίλα. Άλζξσπνη πεξλάλε γχξσ κνπ ζε λεπξηθή έληαζε, θάπνηνη θάηη θάλνπλ θάπνηνη φπσο εγψ απιά ζηέθνληαη εκβξφλεηνη, ν ζείνο είλαη κε ηνλ παηέξα κνπ θάπνπ, πηζαλψο ζην ζπίηη ηνπ Ηάθσβνπ, ζθέθηνκαη φηη έπξεπε λα είκαη θαη εγψ εθεί, ηειέθσλα ρηππνχλ καληαζκέλα, αζηακάηεηα, πζηεξηθά. Ν Ιεπηέξεο θσλάδεη ζην θηλεηφ, ηνλ αθνχσ λα θσλάδεη αηχρεκα, ν Βαζίιεο ηψξα πεγαίλεη θνληά ζηελ ζεία κνπ θξαηψληαο έλα πνηήξη λεξφ, απηή βγάδεη κηα καθξφζπξηε θξαπγή πνπ ζην ηέινο ηεο ζβήλεη άερε θαη μέπλνε, ληψζσ αζθπμία θαη πφλν, ληψζσ φηη ζέισ λα θχγσ, λα πάσ λα ηνλ δσ, λα δσ ηνλ Ηάθσβν. Ν Βαζίιεο κε παίξλεη απφ ην ρέξη θαη βγαίλνπκε ζηελ λχρηα. Θαλέλα ζπίηη δελ είλαη θσηαγσγεκέλν πέξα απφ ηνπ ζείνπ. Πην βάζνο ηνπ ηεηξαγψλνπ είλαη ην δπαξάθη ηνπ Ηάθσβνπ, νχηε δηαθφζηα κέηξα απφζηαζε. Γηαθφζηα κέηξα απφζηαζε. Δθεί κπξνζηά, δπν πεξηπνιηθά κε ζησπειέο ζεηξήλεο θαη έλα αζζελνθφξν. Ιηγνζηνί ζηα κπαιθφληα ηνπο, ε ψξα είλαη ηξεηο ην πξσί θαη ην θξχν ζπκίδεη ρεηκψλα. Γπν θίινη ηνπ Ηάθσβνπ είλαη απ’έμσ, ν έλαο θαπλίδεη θνηηάδνληαο ηα πφδηα ηνπ θαη ν άιινο είλαη θαζηζηφο, κε ηα ρέξηα λα θαιχπηνπλ ην πξφζσπφ ηνπ. Ρέζζεξηο αζηπλνκηθνί, άιινη δπν πνπ βγαίλνπλ απφ ηελ εμψπνξηα ηνπ ηξηψξνθνπ νηθνδνκήκαηνο, θψηα ζηνλ πξψην φξνθν. ‘’Ρν ζείν, ην λνπ ζνπ ζην ζείν’’, κνπ ιέεη θαη ηξέρεη αθξηβψο ηελ ζηηγκή πνπ ηξεηο λνζνθφκνη βγάδνπλ έμσ έλα ξάηδν κε έλα ζθεπαζκέλν ζψκα επάλσ ηνπ. Ν Βαζίιεο ηξέρεη λα ζεθψζεη θαη απηφο, απφ δίπια κνπ πεξλάεη ν Καλψιεο, αθνχσ θιάκα. Ρν ζψκα ζηα ιεπθά ζεληφληα κπαίλεη ζην αζζελνθφξν θαη απφ ηελ εμψπνξηα βγαίλεη ν παηέξαο κνπ πνπ θξαηάεη 102

ηνλ αδεξθφ ηνπ ζηνλ ψκν. Ξιεζηάδσ θαη θξαηψ απφ ηνλ άιιν ψκν, ηα κάηηα ηνπ ζείνπ κνπ είλαη θφθθηλα θαη άδεηα, άδεηα ζαλ λα κελ είρε κείλεη ηίπνηα κέζα ζην ζψκα ηνπ. Ρν θηλεηφ κνπ ρηππάεη θαη βιέπσ ην φλνκα ηεο Σξηζηίλαο. Αθνχσ ηνλ παηέξα κνπ λα κνπξκνπξάεη ζηνλ αδεξθφ ηνπ, ηνπ ιέεη θνπξάγην, ηνπ ιέεη λα θξαηήζεη, ηνπ ιέεη γηα ηελ γπλαίθα ηνπ, ηνλ Καλψιε θαη ηελ Διέλε, φηη ρξεηάδνληαη ηψξα απηφλ, ν ζείνο κνπ αλαπλέεη βαξηά θαη θσλάδεη ‘’πάιη, πάιη ξε Ξαληειή, πάιη’’ θαη χζηεξα ε θσλή ηνπ ζπάεη θαη γίλεηαη ζξχςαιια ιπγκψλ. Πθίγγνκαη. Ρν μέξσ φηη δελ είλαη ην πξψην παηδί πνπ ράλεη. Ν Πσηήξεο ζα ήηαλ ηψξα ζαξαληαπέληε, πην κεγάινο θαη απφ ηνλ Ιεπηέξε. Ν Πσηήξεο ηξάθαξε κηα κέξα, κεζπζκέλνο, ζηελ Αζελψλ Θνξίλζνπ. Θα ήηαλ ηψξα ζαξαληαπέληε αιιά ηφηε ήηαλ κφιηο δεθαεθηά. Ρν ζψκα ηνπ ζείνπ βαξαίλεη πάλσ κνπ, ζαλ λα κελ κπνξεί λα θξαηήζεη ηα πφδηα ηνπ, θαη ηνλ αγθαιηάδσ κε δχλακε. Ν Ιεπηέξεο έξρεηαη θνληά καο, κηιάεη ζηνλ παηέξα κνπ, ςηζπξίδνπλ, δελ είκαη ζίγνπξνο ηη ιέλε, αιιά δελ δίλσ ζεκαζία. Έλαο πεξαζηηθφο πιεζηάδεη, ξσηάεη ηη έγηλε, έλαο αζηπλνκηθφο ηνλ ζηακαηάεη απφ ην λα πιεζηάζεη άιιν, αθνχσ ζθφξπηεο ιέμεηο, ‘’έλα παηδί, ζθνηψζεθε, ζπίηη ηνπ, αηχρεκα’’. Ν παηέξαο κνπ βάδεη ηνλ ζείν ζε έλα απηνθίλεην θαη ηνπο θνηηάσ λα θεχγνπλ κε φπηζζελ. Ρν αζζελνθφξν μεθηλάεη επίζεο, ην έλα πεξηπνιηθφ απφ πίζσ ηνπ. Ν Βαζίιεο έξρεηαη θνληά κνπ θαη πεγαίλνπκε πξνο ην Ιεπηέξε πνπ κηιάεη κε κηα θνπέια. Ρελ μέξσ απηήλ ηελ θνπέια. Δίλαη ε θνπέια ζην πεξίπηεξν. Θιαίεη. Δίλαη ρισκή, απνπξνζαληνιηζκέλε θαη θιαίεη. Ν Ιεπηέξεο ή ηελ εξεκεί ή ηελ ξσηάεη θάηη, δελ κπνξψ λα θαηαιάβσ. Ρξεηο θίινη ηνπ Ηάθσβνπ θαηεβαίλνπλ απφ ην απηνθίλεην θαη ηξέρνπλ. Ν Βαζίιεο θαη ν Καλψιεο πνπ έρεη έξζεη ηνπο ζηακαηνχλ. Οσηάλε λα κάζνπλ ηη έγηλε. Ν θφζκνο ζηα κπαιθφληα είλαη αξθεηφο. Ν Καλψιεο δελ έρεη απαληήζεηο αιιά εξσηήζεηο. ‘’Ξείηε κνπ θάπνηνο, θάπνηνο λα μέξεη γηαηί’’, ηνπο θσλάδεη θαη θαλείο δελ απαληά. Βιέπσ κε ηελ άθξε ηνπ καηηνχ κνπ ηελ Σξηζηίλα λα πεξπαηάεη θξαηψληαο ηελ θνηιηά ηεο. Ν Φψηεο είλαη ιίγν κπξνζηά ηεο θαη θάλεη λφεκα πξνο εκέλα ή ην Βαζίιε. Ν Βαζίιεο κε πξνιαβαίλεη θαη ηξέρεη πξνο ηελ αδεξθή κνπ, ε νπνία σξχεηαη λα κάζεη. ΋ινη ζέινπλ λα κάζνπλ. ΋ινη έρνπλ αλάγθε λα κάζνπλ. Ξιεζηάδσ ηελ θνπέια ζην πεξίπηεξν, έρεη θάηζεη 103

ζην πεδνδξφκην θαη θιαίεη αθφκα, βνπβά. Θάζνκαη δίπια ηεο θαη ηεο ζθίγγσ ηνλ ψκν, απφ ηα πλεπκφληα κνπ αλαδχεηαη έλα βάξνο θαη δαθξχδσ θαη εγψ. Έρσ αληίιεςε ηνπ θφζκνπ δηαθνπηφκελε θαη κνπδηαζκέλε. Αλνίγσ ηα κάηηα θαη δελ είλαη απηή δίπια κνπ, κεηά κνπ θσλάδεη ν Βαζίιεο, πξνρσξάκε πάιη, ζηακαηάκε πάιη, νχηε πνπ μέξσ. Δγψ, ν Βαζίιεο, ν Καλψιεο, ν Ιεπηέξεο, ν Φψηεο, ε Σξηζηίλα, δπν θίινη ηνπ Ηάθσβνπ. Δίκαζηε ζηελ απιή. Νη κηζνί θαπλίδνπλ. Ζ Διέλε είλαη κέζα θαη κηιάεη ζηε κεηέξα ηεο. Θφζκνο κπαίλεη θαη βγαίλεη ζην ζπίηη. Ν παηέξαο κνπ θαη ν ζείνο είλαη ζην λνζνθνκείν αθφκα. Απιά ζηεθφκαζηε, ακίιεηνη, πεξηκέλνπκε. Θαλείο δελ είλαη πηα έμσ απφ ην ζπίηη ηνπ Ηάθσβνπ. Ζ ψξα είλαη κάιινλ πέληε ή θάπνπ εθεί. Ζ θνπέια ζην πεξίπηεξν έξρεηαη θαη απηή θνληά καο. Κνπ είπε φηη ηελ ιέλε Μέληα. Αγθαιηάδεη ηνλ Καλψιε θαη θιαίεη μαλά. Ν Ηάθσβνο βξέζεθε ζην ζπίηη ηνπ ζηηο 2κηζε ηα μεκεξψκαηα απφ ηνλ αδεξθφ ηνπ, ηνλ Καλψιε. Βξέζεθε λα θξέκεηαη ζην δσκάηηφ ηνπ, απφ κηα απηνζρέδηα αγρφλε. Ρν ηαηξηθφ πφξηζκα καο επηβεβαίσζε φζα μέξακε ήδε: Ν Ηάθσβνο είρε πεζάλεη απφ αζθπμία, θάπνπ αλάκεζα ζηηο 4 θαη ηηο 6 ην κεζεκέξη ηεο Θπξηαθήο. Ζ Μέληα ηνλ αλαδήηεζε πξψηε γηαηί έπξεπε λα αιιάμεη ε βάξδηα, αιιά ππέζεζε αξρηθά φηη ν Ηάθσβνο είρε ινπθάξεη, πξάγκα πνπ έθαλε ζπρλά θαη ηελ είρε μαλαπάζεη. Ξξνο ην βξάδπ, θαη αθνχ ζηακάηεζε λα ηνλ ςάρλεη, έθιεηζε ην πεξίπηεξν θαη έθπγε γηα ην ζπίηη ηεο. Ρνλ Ηάθσβν εθείλε πεξίπνπ ηελ ψξα ηνλ αλαδήηεζε ε κεηέξα ηνπ γηα ηελ επίζθεςε ζην ζπίηη ηνπ ζείνπ, αιιά νχησο ή άιισο ν Ηάθσβνο ην ζήθσλε ζηε κάλα ηνπ κηα ζηηο πέληε. Ζ κάλα ηνπ έβαιε ηνλ Καλψιε λα ηνλ βξεη, πνπ είρε ππεξεζία ζηελ Δζληθή, θαη απηφο αξρηθά δπζθφξεζε γηαηί πάληα ηνπ θνξηψλαλε απηήλ ηελ δνπιεηά θαη ελληά ζηηο δέθα ν Ηάθσβνο ήηαλ θάπνπ θαη γθνκέληδε ή έπηλε ή έπαηδε ραξηηά. Ρνλ πήξε θάπνηα ηειέθσλα αιιά θνληά ζηα κεζάλπρηα ζπκήζεθε φηη επίζεο ελληά ζηηο δέθα ν Ηάθσβνο έπαηξλε ελ ηέιεη πίζσ. Ρν ηειέθσλν ηεο Μέληαο μαλαρηχπεζε εθεί, ιίγν κεηά ηα κεζάλπρηα, γηα λα πεη θαη απηή ζην Καλψιε φηη έςαρλε αλεπηηπρψο ηνλ Ηάθσβν. Κέζα απφ έλα γχξν ηειεθσλεκάησλ, φινη θαηαιάβαλε πσο φινη ςάρλαλε ηνλ Ηάθσβν, πξάγκα πεξίεξγν αθνχ ν Ηάθσβνο πάληα κε 104

θάπνηνλ ήηαλ. Ν Καλψιεο πήγε κηα θνξά ζπίηη ηνπ θαη δελ ηνπ άλνημε θαλείο, θαη χζηεξα πέξαζε αξθεηή ψξα πεγαίλνληαο ζε θάπνηα παξαιηαθά κπαξ. Έλαο θίινο ηνπ πήγε ζε θάπνηα γλσζηά ζηέθηα ηνπ Ηάθσβνπ θαη ηειεθσλήζεθαλ αξθεηνί άλζξσπνη αθφκα. Πηηο δπνκηζε πεξίπνπ, ν Καλψιεο πήξε ην αληηθιείδη απφ ην ζπίηη ησλ γνληψλ ηνπ θαη κπήθε ζην ζπίηη θαη βξήθε ηνλ αδεξθφ ηνπ. Γελ βξήθε θαλέλα ζεκείσκα θαη θαλέλαο δελ είρε λα πεη ην νηηδήπνηε γηα θάπνηα παξάμελε ζπκπεξηθνξά σο εθείλε ηε ζηηγκή. ‘’Ξάκε ζην πεξίπηεξν’’, καο είπε ηειηθά ν Καλψιεο, πνπ είρε λα κηιήζεη πνιχ ψξα. Πηελ άιιε άθξε ηνπ δξφκνπ είδα δπν απηνθίλεηα λα έξρνληαη. Άθνπζα ην Φψηε λα ιέεη ζηε Σξηζηίλα λα κείλεη κέζα. Άθνπζα ην Ιεπηέξε λα θσλάδεη ζηελ Διέλε λα θξαηήζεη ηε κάλα ηεο γηαηί εξρφληνπζαλ. Ν Καλψιεο πξνρψξεζε βηαζηηθά, ζαλ λα ήζειε λα πξνιάβεη ηελ κηθξή πνκπή πνπ εξρφηαλ, θαη έβαιε θάπνηνπο ζην πεξηπνιηθφ. Νη ππφινηπνη, εγψ, ν Φψηεο θαη δπν θίινη ηνπ Ηάθσβνπ θηλήζακε κε ηα πφδηα. Γελ είρε αθφκα ραξάμεη θαη ζηαζήθακε πεξηκεηξηθά απφ ην πεξίπηεξν, αθνχγνληαο ηηο αλάζεο καο θαη ηνπο κεηαιιηθνχο ήρνπο απφ ηηο ιακαξίλεο πνπ ζήθσλε ν Καλψιεο. Άιινη δπν θίινη ηνπ Ηάθσβνπ έθηαζαλ ζην ζεκείν θαη ζηάζεθαλ καδί καο. Ρα δάθξπα δελ είραλ ζηεγλψζεη θαη βξηζθφκαζηαλ αθφκα φινη καδί ζε έλα θαζεζηψο έθπιεμεο θαη ζνθ. Ξνπ θαη πνπ αθνπγφηαλ θάπνηνο ιπγκφο, έλα αλαθηιεηφ, θάπνηα θαηάξα. Ξνπ θαη πνπ ρηππνχζε θάπνην ηειέθσλν. Ν Ιεπηέξεο κίιαγε πεξηζζφηεξν απφ φινπο, καο ελεκέξσζε γηα ην γξαθείν θεδεηψλ πνπ αξρηθά είρε πεη φηη ζα ππάξρεη πξφβιεκα κηαο θαη ν Ηάθσβνο ήηαλ απηφρεηξαο. Δίπε ζε φινπο φηη παληνχ πξέπεη λα ιέκε πσο ν Ηάθσβνο πέζαλε απφ αηχρεκα, θαη θαζψο ην έιεγε ήζεια λα θάλσ εκεηφ θαη ην ζηνκάρη κνπ ζπζηξεθφηαλ θαη ρηππηφηαλ κε αεδία θαη ζιίςε. Ν Ηάθσβνο ήηαλ θάπνηα ρξφληα κηθξφηεξφο κνπ. Αλ εμαηξέζνπκε θάπνηεο πεξηφδνπο πνπ ν κπακπάο κάισλε κε ηνλ ζείν, εκείο θαη ηα παηδηά ηνπ ζείνπ, ν Καλψιεο, ε Διέλε θαη ν Ηάθσβνο, θάλακε πνιχ παξέα θαη ήκαζηαλ ζρεδφλ ζαλ αδέξθηα. Ρνλ Πσηήξε δελ ηνλ 105

ζπκφκνπλ ζρεδφλ θαζφινπ, αιιά ζπκφκνπλ, πεξίπνπ δέθα ρξφλψλ ήκνπλ, λα θξαηάσ ηνλ Ηάθσβν απφ ην ρέξη πνπ έθιαηγε αζηακάηεηα, έθιαηγε κε αλαθηιεηά θαη δελ κπνξνχζε θαλέλαο λα ηνλ παξεγνξήζεη. Ν Ηάθσβνο ήηαλ κηθξφηεξφο κνπ, αιιά έθαλε πην θαιή παξέα κε ηνλ Βαζίιε, θπξίσο επεηδή ήηαλ πην αζιεηηθφο θαη αξθεηά πην μεςαξσκέλνο. Έλα θαινθαίξη, ίζσο ήκνπλ δεθανρηψ ήδε, κε πήξε ζε έλα παιηφ εξγνζηάζην θαη κε θέξαζε ην πξψην κνπ ηζηγάξν κε ραζίο, θαη χζηεξα γεινχζακε αζηακάηεηα καζνπιψληαο παηαηάθηα θαη βιέπνληαο ηα κηζνβπζηζκέλα θαξάβηα ζε έλαλ απφκεξν ιφθν. Ν Ηάθσβνο ήηαλ ζηα αιήζεηα μχπληνο θαη ηα κφλα ηνπ πξνβιήκαηα ζην ζρνιείν ήηαλ νη απνπζίεο ηνπ θαη ε ‘’έιιεηςε ελδηαθέξνληνο’’. Θαηά ηα άιια, φηαλ ηνλ ζηξηκψρλαλε λα δηαβάζεη ήηαλ απνηειεζκαηηθφο θαη έηζη φινη ραξήθακε πνπ ηειηθά πέξαζε ζην παλεπηζηήκην, ζηελ Δπηζηήκε ΢ιηθψλ ζηελ Ξάηξα. Γηα θάπνην ιφγν εθεί θάπσο ραζήθακε, ζηελ Αζήλα ή ηελ Διεπζίλα νη πεξηζζφηεξνη, απηφο καθξηά, κάζαηλα θάζε ηφζν λέα ηνπ θαη ήηαλ ζρεδφλ πάληα δηαλζηζκέλα κε βφιηεο θαη πάξηπ θαη ‘’θάζεηο’’. Ππλαληηφκαζηαλ θπξίσο ζε γηνξηέο θαη νηθνγελεηαθέο ζπγθεληξψζεηο, ηνλ ζπκάκαη λα ηξψεη θαηζάδεο απφ ην ζείν γηα δηάθνξα πξάγκαηα, ην ληχζηκφ ηνπ ή ηελ δσή ηνπ ζηελ Ξάηξα αιιά λα ηηο αληηκεησπίδεη κε εχζπκε δηάζεζε θαη ραβαιέ. Κηα θνξά είρακε ζπλαληεζεί ηπραία ζηελ Ξιαηεία Ππληάγκαηνο, άλνημε ηνπ 2012, κνχηδσλε ηξαγνπδψληαο πξνο ηελ Βνπιή θαη κε θάιεζε ζε έλα πάξηπ πνπ ζα έθαλε ζε ιίγεο εκέξεο ζηελ Ξάηξα γηα ην πηπρίν πνπ ζα έπαηξλε. Θπκάκαη λα κνπ ιέεη φηη ζθεθηφηαλ γηα κεηαπηπρηαθφ, ‘’γηαηί φρη θαη έμσ’’, κνπ έιεγε φηαλ εγψ ηνλ ξψηαγα. ‘’΋πνπ λα’λαη’’, ζπκπιήξσλε. Ρν θαινθαίξη ηνλ μαλαβξήθα ζηελ Διεπζίλα θαη κνπ γλψξηζε κηα θνπειηά πνπ είρε θέξεη απφ ηελ Ξάηξα, ‘’παηξηληά 105%’’ κνπ έιεγε θαη κνπ έθιεηλε ην κάηη, ‘’μέξεηο ηη ζεκαίλεη απηφ έηζη;’’, ρσξίο λα μέξσ θαη ρσξίο λα κνπ ην απνζαθελίδεη. Όζηεξα πήγε θαληάξνο θαη ηνλ έραζα πάιη, αιιά ζηελ άδεηα απνιχζεσο ηνπ πηάζακε κηα θνπβέληα ζε έλα νηθνγελεηαθφ ηξαπέδη θαη πιένλ βαξηφηαλ γηα κεηαπηπρηαθφ θαη ‘’πνπ λα ηξέρσ, ζα ςάμσ γηα δνπιεηά’’. ΋ηαλ εγψ άξρηζα λα βάδσ ζην ηξαπέδη ηελ εξσηθή κνπ έμνδν, ν Ηάθσβνο ήηαλ απφ ηνπο ιίγνπο πνπ κε ελζάξξπλαλ- ‘’αθνχ δελ ππάξρνπλ δνπιεηέο εδψ, ηη λα ην θάλεη ην πηπρίν θαη λα ην πάξεη;’’, έιεγε. Ήδε ήκνπλ θάπνην θαηξφ ζηελ Νιιαλδία φηαλ έκαζα απφ ηε 106

Σξηζηίλα φηη ν Ηάθσβνο είρε βαξεζεί ηηο ραδνδνπιεηέο πνπ έθαλε θαη ηνλ ΝΑΔΓ, θαη κε ηελ βνήζεηα ηνπ παηέξα ηνπ αγφξαζε ην ‘’κηζφ’’ πεξίπηεξν απφ ηνλ παηέξα ηεο Μέληαο, ν νπνίνο ήηαλ θίινο ηνπ ζείνπ. Θπκάκαη ηνλ είρα πάξεη, ‘’πξνζσξηλφ είλαη’’, κνπ είρε πεη γειψληαο, ‘’ζα αλνίμνπλ δνπιεηέο θάπνηα ζηηγκή εδψ, αιιάμαλε ηα πξάγκαηα’’. Γελ μέξσ αλ αλνίμαλε ηειηθά δνπιεηέο ή φρη, αιιά ‘’νπδέλ κνληκφηεξνλ’’ κνπ είρε πεη πξηλ θάηη κήλεο ζε δηαδηθηπαθή καο επηθνηλσλία. Ν Καλψιεο δελ άλνημε ηα θψηα απφ ην πεξίπηεξν, νχηε ηα ςπγεία νχηε ηα ζηάλη. Ρνλ αθνχγακε λα θιαίεη ζην εζσηεξηθφ, ν Ιεπηέξεο κπήθε κέζα καδί ηνπ, εκείο θνηηάδακε ζην ζθνηάδη, ζαλ βξηζθφκαζηαλ κπξνζηά απφ θάπνην κλεκείν. Κλήκεο απφ ηνλ Ηάθσβν δηαπεξλνχζαλ ην κπαιφ κνπ, κηθξέο ζηηγκέο θαη πην εθηεηακέλεο ζθελέο, δελ ήηαλ φια παξά κηα λεπξηθή αλαδήηεζε ζην παξειζφλ γηα έλα εξψηεκα πνπ κε έθαηγε ζην παξφλ θαη κφλν. Αλαδήηεζα φιν ην κλεκνληθφ κνπ αξρείν ειπίδνληαο φηη θάπνπ, έζησ θαη ζε αξαρληαζκέλα ζπξηάξηα παηδηθψλ αλακλήζεσλ ζα ππήξρε θάηη, κηα έλδεημε, κηα επηζήκαλζε, κηα πξνθεηεία, αιιά δελ ππήξρε απνιχησο ηίπνηα. Θιίςε θαη ελνρή, λα ρνξεχνπλ καδί κπξνζηά ζηα κάηηα κνπ, λα κε ζαξθάδνπλ ρνξεχνληαο πνπ δελ μέξσ, πνπ θαλέλαο καο δελ μέξεη, πνπ δελ πξνβιέςακε θαη δελ ήκαζηαλ εθεί. Θαη εγψ, εγψ ήκνπλ μαλά κηθξφο ζε έλα θφζκν κεγάισλ, φπνπ ν Ιεπηέξεο ςηζπξίδεη ζηνλ κπακπά, ν Βαζίιεο πεγαηλνέξρεηαη θάλνληαο θάηη, φπνπ φια δξνκνινγνχληαη θαη δηαρεηξίδνληαη ρσξίο λα ην θαηαιαβαίλσ. Ζ νκχγεξε άξρηζε λα ζπλνκηιεί κε ςηζχξνπο, νη θσλέο ηνπο ήηαλ ξφδεο ζε ραιίθηα θαη άκκν, κηινχζαλ γηα εθείλνλ ζε έλα ηειεζίδηθν αφξηζην, κήπσο ήηαλ ην έλα, κήπσο ήηαλ ην άιιν, κήπσο απηφ, ηα ραξηηά, νπζίεο, πνηφ, ρακέλα φλεηξα, θεπγαιένη έξσηεο, ε Διεπζίλα, εγθισβηζκφο, νη ςπρέο ησλ αλζξψπσλ, επράξηζηνο, θεθάηνο πάληα θαη πάληα πξφζπκνο, κηα Καξία, ηα αθνχσ φια λα πξνζπαζνχλ απεγλσζκέλα λα απνηειέζνπλ ην άζξνηζκα θαη λα ζηαζνχλ αλάκεζά καο κε ηελ κνξθή ηνπ, λα ηνλ δνχκε δηάθαλν θαη λα κελ κπνξεί λα θξχςεη ηίπνηα, δελ ζπκάκαη ηελ ηειεπηαία θνξά πνπ ηνλ είδα θαη κηιήζακε, κε πλίγεη θαη ζέισ λα πάσ λα βξσ απηφ ην άςπρν ζψκα θαη λα ην θνηηάμσ, λα ην ηαξαθνπλήζσ θαη απφ ηε ζθηγκέλε ηνπ γξνζηά λα 107

βγεη έλα θιεηδί θαη λα κε νδεγήζεη ζε κηα πφξηα θαη κηα απάληεζε, λα δσ πνην είλαη απηφ ην βάξνο πνπ θνπβαιάκε, λα δσ πνπ ράλεη θάπνηνο θαη πνπ θεξδίδεη θαη γηαηί ράλεη φηαλ ράλεη, γηαηί μέξσ φηη ζην βάζνο, ζηνλ πγξφ ππξήλα καο, είκαζηε ην ίδην ζε παξαιιαγέο ηνπ ίδηνπ. Θάπνηνο θάλεη εκεηφ θαη απνκαθξχλνκαη γηαηί ην ζηνκάρη κνπ ζα πξνδψζεη θαη εκέλα. Απνκαθξχλνκαη θαη θνληνζηέθνκαη θαη θνηηάδσ ηελ ζάιαζζα, ηελ ζάιαζζα πνπ ηαμηδεχακε κε ηα κάηηα θαη ηα ζίδεξα απφ ηα απνηειεησκέλα πινία ζθνπξηάδαλε κε ηαρχηεηα πνπ κπνξνχζακε λα δνχκε, θαη θνηηνχζακε πξνο ηελ κεξηά ηνπ Παξσληθνχ θαη ήηαλ φια γηα ην αχξην, ήκαζηαλ πάληα θάηη ελ δπλάκεη θαη νη γιάξνη βνπηνχζαλ γηα ζθνππίδηα γχξσ καο θαη νη καχξεο θακηλάδεο ηνπο έθηπλαλ θιφγεο θαη θαπλνχο γηα λα απνθεχγνπλ κε ζεακαηηθέο καλνχβξεο. Θαη απφ εθείλε ηελ ζηηγκή ζθεθηφκαζηαλ κηα ζηηγκή ζαλ θαη απηή, θνπβαιψληαο φκσο μαλά ηα αλχπαξθηα ίδηα βάξε πνπ θνπβαινχζακε παηδηά, αιιά ζε απηήλ εδψ ηε ζηηγκή γπξίδσ ζε εθείλε, ν Ηάθσβνο δελ είλαη εδψ θαη θάπνην βάξνο πνπ δελ μέξσ ηνλ ζπλέζιηςε.

108

Θα θαζπζηεξήζσ άιιεο δπν εκέξεο, ηεο είπα, κπνξεί φκσο θαη παξαπάλσ. Ζ Άιηληα ήηαλ ζησπειή, αδχλακε λα βξεη θάηη λα πεη. Ίζσο ηψξα λα είρε φλησο λφεκα λα κνπ πεη λα έξζεη θαη εθείλε, αιιά απηφ ήηαλ ην κνλαδηθφ καο ηειεθψλεκα ζην νπνίν δελ πξνζθέξζεθε. ΋ζν κνλαδηθφ ηξφπν θαη αλ είρε λα ζθέθηεηαη, εθείλε ηελ ζηηγκή δελ κνπ έδσζε ηίπνηα, αιιά θαη εγψ δελ πεξίκελα ηίπνηα απφ εθείλε. Κείλακε απιά κε ην ηειέθσλν ζην απηί καο, λα αθνχκε ηηο αλαπλνέο καο θαη λα αθνινπζνχκε ηα κνλνπάηηα ηεο ζθέςεο καο. Πε θάπνην ζεκείν ηελ απνραηξέηεζα θαη κνπ θάλεθε ηφζν καθξηλή θαη ηφζν ζνιή, ζαλ λα έιεηπα ρξφληα απφ εθεί θαη φρη απφ εδψ. Ρν κπαιφ κνπ ιεηηνπξγνχζε ζαλ ραιαζκέλν κνηέξ γηα αξθεηή ψξα. Έζβελα θαη έκπαηλα πάιη ζε ιεηηνπξγία κε ηξφπν ρανηηθφ θαη αζπλάξηεην. Έθιεηζα ην ηειέθσλν γηα λα δσ φηη βξίζθνκαη ζηελ απιή ηνπ ζπηηηνχ κνπ, κε κηα ζαθνχια ζθνππηδηψλ ζην ρέξη. Ζ Σξηζηίλα ήξζε θνληά κνπ. Ρελ άθνπζα λα κνπ κηιάεη αιιά έκνηαδε λα βξίζθεηαη θαη απηή θαη εγψ κέζα ζε θάπνην φλεηξν. Κνπ είπε λα πάσ λα θνηκεζψ κεξηθέο ψξεο, φηη πξέπεη λα θνηκεζψ ιηγάθη. Ζ Σξηζηίλα ήηαλ εθεί θαη είρε αξρίζεη λα αλαιακβάλεη. Ήηαλ εθεί γηα λα αλαιάβεη θάζε πηζαλφ πεξηηηφ θνξηίν πνπ ζα καο έθαλε λα μεραζηνχκε. Λα πέζσ λα θνηκεζψ γηαηί δελ είρα θνηκεζεί θαζφινπ. Δγψ πξνρψξεζα κπξνζηά, ππνζέηνληαο φηη ε απνζηνιή κνπ εθείλε ηελ ζηηγκή ήηαλ λα πεηάμσ ηα ζθνππίδηα θαη ηίπνηα άιιν. Πηελ απιφπνξηα ήηαλ θφζκνο, ήηαλ εθείλα ηα πξφζσπα πνπ θάπνπ ηα ήμεξα αιιά δελ ηα ήμεξα, θαηαρσληαζκέλα ζε πεξηηηέο αλακλήζεηο. Κηα γεληθεπκέλε αεδία αλεξρφηαλ ζπλερψο απφ ην άδεην κνπ ζηνκάρη θαη θάιππηε ηνλ νπξαλίζθν κνπ. Γελ κπνξνχζα λα ηελ εξκελεχζσ νχηε λα ηελ ζβήζσ, θαη έηζη μεξνθαηάπηλα θαη έθηπλα θαη άθελα ην ζηφκα κνπ αλνηρηφ, γηα λα μεξαίλεηαη θαη λα μερληέκαη. Δίλαη γείηνλεο, θίινη ηνπ κπακπά, ίζσο καθξηλνί ζπγγελείο, πεξηθέξνληαη εδψ θαη ζην ζπίηη ηνπ ζείνπ, ξσηάλε, ζπδεηάλε κεηαμχ ηνπο θαη θηηάρλνπλ ζεσξίεο, ε ζπλνκσζία ηνπ Ιεπηέξε έρεη παξαπιαλήζεη ηνπο πάληεο πέξα απφ ηνπο πξψηνπο ζπγγελείο θαη θάπνηνη ξσηάλε λα κάζνπλ ηη είδνπο αηχρεκα είρε ζπκβεί, θάπνηνη άιινη φκσο ηνπο 109

δηνξζψλνπλ ρακειφθσλα, απνθαιχπηνληαο ηελ ακαξηία, απνθαιχπηνληαο κε πξφζσπν πνπ κνπ κνηάδεη φηη ηξέκεη απφ ηελ ιαγλεία απηήο ηεο απνθάιπςεο, απηνχ ηνπ ζθαλδάινπ, απηνχ ην ζαηαληθνχ κπζηηθνχ, ηξέκεη θαη ηα κάηηα ζπηλζεξνβνινχλ θαη ζάιην θξέκεηαη απφ ηα ρείιε ηνπο φηαλ ιέλε φηη ν Ηάθσβνο απηνθηφλεζε, ν Ηάθβσβνο θξεκάζηεθε, ν Ηάθσβνο ήηαλ λεθξφο ψξεο πξηλ ην πάξνπλ ρακπάξη νη δηθνί ηνπ. Ν Ηάθσβνο, ν ρακέλνο γηφο πνπ ήηαλ δηαθφζηα κέηξα καθξηά, ζε έλα θηελφ δπάξη πνπ δελ λνίθηαδε θαλείο γηαηί ε γξηά πνπ έκελε ην είρε πνηίζεη ζηελ βξψκα ηεο κέρξη λα πεζάλεη θαη ην είρε ζηνηρεηψζεη, αιιά θπζηθά νη ζηνηρεησκέλεο ηζηνξίεο ήηαλ νη αγαπεκέλεο ηνπ Ηάθσβνπ. Ζ Σξηζηίλα δηάβαζε θάζε αλάξηεζή ηνπ ζην δηαδίθηπν, άθνπγε ηα ηξαγνχδηα θαη δηάβαδε ηα ζρφιηα, ν Καλψιεο έθαλε ηα ζπξηάξηα ηνπ θχιιν θαη θηεξφ, νη θίινη ηνπ πεξλνχζαλ αλάθξηζε ν έλαο ηνλ άιιν θαη φινη λα ιπγίδνπλ ζην βάξνο ηεο άγλνηαο, λα πλίγνληαη ζην γηαηί θαη ζα νξθηδφκνπλ φηη ρξεηάζηεθε κφιηο κεξηθέο ψξεο, ψξεο γηα λα ηξππήζεη ην θεθάιη ηνπο ην παξάπνλν ηεο άγλνηαο θαη λα θνληαξνρηππεζεί αθφκα θαη κε ηελ απψιεηα ηελ ίδηα. Θάπνηνο κίιεζε γηα ηα λαξθσηηθά, θαη πσο ν Ηάθσβνο ‘’έπεθηε’’ ζπρλά ζε βαξηά ρεκηθά ηαμίδηα, ηξίπαξε κφλνο ηνπ θαη κε θιεηζηά παηδνχξηα. Θάπνηνο άιινο ην επηβεβαίσζε θαη έλαο άιινο ην δηέςεπζε. Θάπνηνο κίιεζε γηα ηα ραξηηά θαη αλαξσηήζεθε αλ είρε θάπνην ρξένο, θάπνην δπζβάζηαρην ρξένο γηα ην νπνίν ληξεπφηαλ θαη γηα ην νπνίν δελ έβξηζθε ιχζε. Θάπνηνο νκνιφγεζε φηη κηα κέξα είρε παίμεη πεξίπνπ δηαθφζηα επξψ ζε έλα θχιιν, θάπνηνο φηη πήγαηλε ζπρλά κφλνο ζην Ινπηξάθη ζην Θαδίλν, άιινο έλαο φηη έπαηδε πνιιά ιεθηά ζην ζηνίρεκα, θαλέλαο δελ βξήθε ηνλ κπζηεξηψδε καθηφδν πνπ ζα κπνξνχζε λα απεηιεί ηελ δσή ηνπ. Θάπνηνο είπε φηη κηα Καξία ηνλ πιήγσζε θαη θάπνηνο άιινο ηνπ εμήγεζε φηη κεηά ηελ Καξία πεξάζαλε πνιιέο απφ ην θξεβάηη ηνπ, θαη πσο ν Ηάθσβνο πνηέ δελ κηινχζε γηα ηελ Καξία. Κηινχζαλ φινη, φινη είραλ θάηη λα πνπλ ή λα δηαςεχζνπλ, κπνξνχζα λα ηνπο αθνχζσ λα ςηζπξίδνπλ πίζσ απφ θιεηζηά παξάζπξα, λα ζπαξηαξνχλ φινη απφ ηελ ιαγλεία ηνπ ζθαλδάινπ, απφ ην αλνκνιφγεην ηνπ κπζηεξίνπ, ν γηφο ηνπ κπάηζνπ, ν αληςηφο ηνπ ςάιηε, 110

ν αδεξθφο ηνπ ηξνρνλφκνπ, ην παηδί ζην πεξίπηεξν, ην παηδί πνπ έθεξλε γπλαίθεο ζπίηη κε αλνηρηά θψηα θαη παξάζπξα, ην παηδί πνπ έπηλε θαη γπξλνχζε ηα κπαξ, ην θαινζπλάην θαη εχζπκν παηδί πνπ μεζήθσλε ηελ παξέα, ην επγεληθφ παηδί πνπ άθελε βεξεζέ, ην άηπρν παηδί πνπ δελ βξήθε κηα θαιή δνπιεηά ή κηα θαιή γπλαίθα, φια ηα θνκκάηηα ήηαλ εθεί αιιά πνηέ δελ έβγαδαλ άζξνηζκα θαη θαλέλα λήκα δελ νδεγνχζε πνπζελά θαη ίζσο έηζη λα ήηαλ ηα πξάγκαηα θαη έπξεπε φινη λα ην απνδερηνχκε. Πθέθηεθα φηη ην λα ςάρλεη θαλείο κηα ζηέξεε αιπζίδα αηηίσλ θαη αηηηαηψλ ήηαλ ρακέλνο θφπνο. Γελ κπνξνχζα λα θαληαζηψ θακία απφ ηηο ππνςήθηεο αθεγήζεηο, αθφκα θαη αλ ήηαλ πέξα γηα πέξα αιεζηλή, λα θαηαιήγεη θαη λα δίλεη λφεκα ζηελ πξάμε ηνπ Ηάθσβνπ. Θαλέλα ρξένο, θαλέλαο έξσηαο, θακία κνλαμηά δελ ζα κπνξνχζαλ επαξθψο λα αηηηνινγήζνπλ, αθφκα θαη αλ ηα έγξαθε ζε έλα ραξηί θαη καο ηα έδηλε κε ηελ ππνγξαθή ηνπ. Αθφκα θαη ε απηνθαηαζηξνθή δελ είλαη παξά έλα θάιεζκα γηα βνήζεηα, ηνπιάρηζηνλ έηζη κνπ είρε πεη έλα βξνρεξφ απφγεπκα ν ςπρνζεξαπεπηήο κνπ. Ν Ηάθσβνο δελ είρε θαιέζεη γηα θακία βνήζεηα, είρε κάιηζηα ραξάμεη ην ζρέδηφ ηνπ γηα λα απνθχγεη θάζε πηζαλή βνήζεηα θαη ην είρε θάλεη κεζνδηθά, ρξφληα νιφθιεξα, κέξα ηε κέξα, ζαλ θξαηνχκελνο πνπ έζθαβε ην ηνχλει ηεο εμφδνπ ηνπ θάησ απφ ηα πφδηα καο θαη εκείο βιέπακε αθεξεκέλνη ηελ αθίζα ηεο Οίηα Σέηγνπνξζ ρσξίο λα μέξνπκε φηη ην αηζζεζηαθφ ηεο ρέξη πνπ αθαηξεί ην γάληη θξχβεη απφ πίζσ ηεο κηα ζθνηεηλή ηξχπα, κηα ραίλνπζα πιεγή ζην νηθνδφκεκα ηνπ ζνθξσληζκνχ καο. Ή απφ ηελ άιιε, κπνξεί φιν απηφ λα ήηαλ απιά κηα παξφξκεζε, έλα θιηθ κφλν καθξηά απφ φινπο φζνπο εθείλνπο ζηέθνληαη επηθχλδηλα κε ηελησκέλν ζψκα έμσ απφ ην παξάζπξν θαη θνηηνχλ ηελ άζθαιην πέληε νξφθνπο θάησ. Αλ ζθάςεηο πνιχ βαζηά ιέλε, αλ κπεηο ζηα αιήζεηα πνιχ βαζηά θαη αλαξσηεζείο γηα ην παξάινγν ηνπ θφζκνπ, γηα ην παξάινγν ηνπ λα δεηο, δπν δξφκνπο έρεηο: Λα απνδερηείο ην παξάινγν θαη λα γίλεηο επηπρήο κε ηελ ζπκθηιίσζε κέζα ζε απηφ, ή λα αξλεζείο ην παξάινγν θαη λα ηνπ βάιεηο έλα ηέινο. Αιιά απηφλ ηνλ γξίθν δελ ζα ηνλ ιχζεηο, φπνηα επηινγή θαη λα πάξεηο απφ ηηο δπν. Δίρα ζηαζεί αξθεηή ψξα, κε ηε ζαθνχια ησλ ζθνππηδηψλ δίπια ζηνλ θάδν, φηαλ είδα ηνλ Βαζίιε λα αλεθνξίδεη κε γξήγνξεο 111

δξαζθειηέο. Κε είδε θαη κε πιεζίαζε, ήηαλ ηδξσκέλνο θαη ηα κάηηα ηνπ θνπξαζκέλα θαη ζνιά. ΋ινη πεγαηλνεξρφληνπζαλ ζε ζπίηηα, κηινχζαλ θαη κηινχζαλ μαλά, θφζκνο εξρφηαλ θαη έθεπγε, εγψ απιψο πήγαηλα ηα ζθνππίδηα ζηνλ θάδν. Κε ξψηεζε πσο είκαη θαη ηνπ απάληεζα πσο είκαη θαιά. Όζηεξα κνπ δήηεζε λα πάσ απφ ην ζπίηη ηνπ ζείνπ, ‘’λα κηιήζεηο θαη εζχ ιίγν ζηε ζεία, ηα ζπδεηάο σξαία απηά ηα πξάγκαηα’’. Γελ κπνξνχζα λα θαηαιάβσ πσο ζπδεηάσ σξαία ηέηνηα πξάγκαηα θαη ηνπ ην είπα. Κνπ εμήγεζε φηη ε γεηηφληζζά ηνπο, ε Δηξήλε, ηελ είρε απφ ην πξσί θαη ηελ είρε θάλεη ρεηξφηεξα απφ φηη ήηαλ. Ζ γεηηφληζζα Δηξήλε ήηαλ κηα απερζήο γεξαηά ζηαθίδα, πνπ ήηαλ γεξαηά φηαλ αθφκα ήηαλ ζαξάληα ρξνλψλ θαη εγψ παηδί. Δίρε έληεθα παηδηά θαη κάιινλ απφ ιάζνο δελ είρε βγάιεη ην δσδέθαην, γηα λα ηαηξηάμεη κε ηνπο Απνζηφινπο. Ζ θφξε ηεο Ινπθία ήηαλ ζπλνκίιεθή κνπ, θαη κηα κέξα ζην Γεκνηηθφ ηελ έπηαζα λα θιαίεη κφλε ηεο, θξπκκέλε ζην πίζσ πξναχιην. Ρν θαιζφλ ηεο είρε ζθηζηεί ζε έλα ζεκείν θαη είρε κηα γξαηδνπληά. Ρελ πιεζίαζα γηα λα ηεο πξνηείλσ λα ηεο θηηάμνπλ ηε γξαηδνπληά νη δάζθαινη, αιιά ην πξφζσπφ ηεο έζπαζε θαη κνπ εμνκνινγήζεθε φηη έθιαηγε γηα ην ζθίζηκν θαη ην μχιν πνπ ζα έηξσγε γηα ην θαιζφλ ηεο. Απφ εθείλε ηελ εκέξα ζηραηλφκνπλ βαζηά, ζηραηλφκνπλ απφ ηα ζεκέιηα ηεο ςπρήο κνπ ηελ γεηηφληζζα ηνπ ζείνπ Δηξήλε, πνπ κε ηνλ άληξα ηεο είρε ιεθηά κνλάρα γηα δπν κπξηδφιεο θαη ηηο έηξσγαλ απηνί δίλνληαο ζηα παηδηά ηνπο ξχδη θαη ληνκάηεο. ΋ζν κεγάισλα έκαζα λα ηελ ζηραίλνκαη φιν θαη πην βαζηά, φιν θαη πην δνκηθά, έκαζα λα απνζηξέθνκαη νηηδήπνηε εθπξνζσπνχζε ζε απηφλ ηνλ θφζκν. Ρε θαληάζηεθα λα κηιάεη ζηε ζεία γηα ην Θεφ, ηε θαληάζηεθα λα θξίλεη ηνλ Ηάθσβν γηα ηνλ ηξφπν πνπ επέιεμε λα πάςεη λα αλέρεηαη ην γεγνλφο φηη αλέπλεε ηνλ ίδην αέξα κε εθείλε, ηε θαληάζηεθα λα γνλαηίδεη ηε ζεία κνπ γηα λα πξνζεπρεζεί θαη απηφ απφ κφλν ηνπ ήηαλ αξθεηφ γηα λα κε εμνξγίζεη. Θαηεθφξηζα ρσξίο λα πσ θάηη παξαπάλσ, παξαηψληαο ηελ ζαθνχια ζθνππηδηψλ δίπια ζηνλ θάδν θαη αθνχγνληαο θαζψο απνκαθξπλφκνπλ ηελ Σξηζηίλα λα θσλάδεη ζην Βαζίιε λα πάεη λα θνηκεζεί έζησ γηα ιίγν. Έθηαζα ζην ζπίηη πξνζπεξλψληαο ζπγγελείο θαη θίινπο πνπ είραλ καδεπηεί ηξηγχξσ, πξνζπαζψληαο λα κελ αθνχσ ηηο θσλέο θαη ηνπο 112

ςηζχξνπο ηνπο, αιιά φηαλ κπήθα κέζα ε γεηηφληζζα Δηξήλε είρε θχγεη θαη ε νξγή καδεχηεθε ζε θάπνηα γσληά θαη άθεζε νιφθιεξε ηελ πίζηα μαλά ζηελ ζιίςε. Θάπνηνο θφζκνο κε ραηξέηεζε, θάπνπ ηνπο ήμεξα, έςαμα λα βξσ ηελ ζεία κνπ λα ηεο κηιήζσ θαη απιά λα ηεο πσ ην κφλν πξάγκα γηα ην νπνίν ήκνπλ ζίγνπξνο θαη ην κφλν πξάγκα πνπ ήμεξα φηη ρξεηαδφηαλ πξαγκαηηθά λα αθνχζεη: Λα ηεο πσ φηη δελ θηαίεη. ΋ηη αθφκα θαη αλ βξνχκε πνηέ φια φζα θηαίγαλε, εθείλε δελ ζα ήηαλ κέζα. Έλαο ζπγγελήο, νχηε πνπ ηνλ ζπκφκνπλ κε ζπγθξάηεζε απφ ηνλ ψκν. ‘’Δίλαη πνιχ θαιφ πνπ είζαη εδψ’’, ηνλ άθνπζα λα κνπ ιέεη θαη απειεπζεξψζεθα απφ ηε ιαβή ηνπ θάλνληαο απιά έλα επγεληθφ λεχκα. Βξήθα ηελ ζεία κνπ ζηνλ θαλαπέ ηεο θνπδίλαο ηεο, δίπια ζηελ Διέλε, δελ έθιαηγε πηα, κφλν θνηηνχζε ζαλ ρακέλε έμσ απφ ην παξάζπξν. Ζ Διέλε κε είδε, ζεθψζεθε, έθαηζα δίπια ηεο, απηή κνπ έζθημε ην ρέξη παίξλνληαο κεξηθέο βαζηέο αλάζεο ζαλ λα ήζειε λα ζπγθξαηήζεη θάπνηνλ ιπγκφ. ‘’Γελ θηαηο εζχ ζεία’’, ηεο είπα θαη ηελ έλησζα λα κνπ ζθίγγεη ην ρέξη θαη ηελ αγθάιηαζα. Πηελ θνπδίλα κπήθε θαη ν ζείνο κνπ, θνηηάδνληαο ην πάησκα θαη κε ηα ρέξηα γεξκέλα εκπξφο, βαξχο θαη ηαιαηπσξεκέλνο. Καο θνίηαμε θαη άιιαμε θαηεχζπλζε, ζαλ λα ήζειε λα καο δψζεη ην ρξφλν λα αληαιιάμνπκε ηηο θνπβέληεο πνπ έπξεπε λα αληαιιάμνπκε. Δγψ έκεηλα κε ην βιέκκα κνπ γηα ιίγν πάλσ ηνπ, ηνλ είδα λα γεκίδεη έλα πνηήξη λεξφ θαη ζθέθηεθα φηη δελ ζα κπνξνχζα ζε εθείλνλ λα πσ ην ίδην, δελ ζα κπνξνχζα ζε εθείλνλ λα πσ ‘’δελ θηαηο εζχ’’ θαη απέβαιια ηελ ζθέςε κνπ κε ην λα θξαηήζσ ηελ ζεία κνπ ιίγν αθφκα, ιίγν πην ζθηρηά, ζε κηα απεγλσζκέλε πξνζπάζεηα λα ηεο κεηαδψζσ έζησ θαη γηα κηα ζηηγκή κνλάρα κηα ζηάια ηξπθεξφηεηαο θαη γαιήλεο. Δθείλε κε θνίηαμε κε έλαλ ηξφπν πνπ θαηάιαβα φηη δελ ήκνπλ πηα κηθξφο ζε έλα θφζκν κεγάισλ, κε θνίηαμε κε έλα ηξφπν πνπ έκνηαδε λα δεηάεη απαληήζεηο απφ εκέλα. ‘’Γηαηί’’, κε ξψηεζε θαη εθείλε, αιιά ην εξψηεκά ηεο δελ ήηαλ ξεηνξηθφ, δελ ήηαλ παξάπνλν, δελ ήηαλ κηα θηπζηά πξνο ηνλ Θεφ πνπ δελ εμεγνχζε ηίπνηα. Ήηαλ ε γλψκε κνπ, ήηαλ ε δηθή κνπ πξνζέγγηζε, ήηαλ θάπνηα αιήζεηα πνπ ζα κπνξνχζα εγψ λα έρσ θαη ηελ ζπκήζεθα ην πξνεγνχκελν βξάδπ φζν νη ππφινηπνη απιψο κε ξσηνχζαλ πφηε ζα γπξίζσ, εθείλε λα κε ξσηάεη ηη ζρέδηα είρα. Αιιά εγψ δελ είρα θακία αιήζεηα κέζα κνπ θαη νχηε ήζεια λα ηεο πσ απηφ πνπ ζα ηεο είραλ πεη μαλά θαη μαλά, δελ ήζεια λα ηεο πσ φηη ε 113

ςπρή ηνπ αλζξψπνπ είλαη άβπζζνο γηαηί ήηαλ απιά κηα θξάζε γηα λα μεγιηζηξήζσ, κηα θξάζε κάηαηε, ςεχηηθε, έλαο αβάζηαρηνο αγλσηηζηηθηζκφο ζε έλαλ άλζξσπν πνπ δηςάεη γηα γλψζε. Κάδεςα θάπνηεο ζθέςεηο πνπ είρα φιε ηελ εκέξα θαη πξνζπάζεζα λα ηηο βάισ ζε ζεηξά, πξνζπάζεζα λα ηελ θνηηάμσ ζηα κάηηα θαη λα ηεο δψζσ θάηη αλ θαη ήμεξα φηη ήηαλ πνιχ λσξίο, είλαη πάληα λσξίο λα θξίλεηο αλ δελ έρεηο ηελ αλαγθαία απνζηαζηνπνίεζε, αλ, φπσο έιεγε θαη ε Γαλάε κάιινλ, δελ κπνξείο λα ηνπνζεηήζεηο θάζε ζπκβάλ ζην ρσξνρξφλν ηνπ. Ρεο είπα γηα εκάο, γηα ηελ δηθή καο γεληά, πξνζπάζεζα λα ηεο πσ γηα ηφηε πνπ κεγαιψλακε θαη δελ ππήξρε ηαβάλη, δελ ππήξρε φξην θαη ππήξρε κφλν δηαγσληζκφο γηα ην θαιχηεξν φλεηξν, ην πην ζπλαξπαζηηθφ πιάλν. Ρεο είπα φηη εκάο καο γνλάηηζε θάπνηα ζηηγκή ε επνρή καο, καο έθαλε ινχηξηλα παηρλίδηα πνπ γηα λα βγνπλ απφ ην ζάιακν ζέιαλ κηα θαιή αξπαγή απφ κηα δαγθάλα ηεο νπνίαο ην ρεηξηζηή δελ γλσξίδακε. Ρεο είπα λα δεη εκέλα πνπ έθπγα, ηνπο δεθάδεο ζπλνκήιηθνπο θαη θίινπο πνπ καο έζηειλαλ ζπιιεπεηήξηα κελχκαηα απφ δεθάδεο γσληέο ηνπ πιαλήηε, γηα εθείλνπο πνπ νχηε έθπγαλ νχηε πξνέβεζαλ ζε παξάινγεο πξάμεηο αιιά βπζίδνληαη ζηελ κειαγρνιία ηνπο θαη πξνζπαζνχλ λα πνπλ φηη απηφ είλαη, φηη δελ ππάξρεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θάηη άιιν. ΋ηη φπσο είλαη εχθνιν θαη θπζηθφ λα βξεζεί θάπνηα ιχζε, έηζη είλαη εχθνιν θαη αο είλαη πνιχ πην ζπάλην, λα βξεζεί έλα αλεξκήλεπην θαη δπζβάζηαρην αδηέμνδν. ΋ηη ζα έπξεπε λα θαηαιάβεη φηη ν Ηάθσβνο βξηζθφηαλ ζε έλα κεηαίρκην, ζηελ κφλε ίζσο επνρή πνπ έλησζε φηη δελ αλήθεη πνπζελά, νχηε ζηελ νηθνγέλεηα πνπ ηνλ κεγάισζε νχηε ζηελ νηθνγέλεηα πνπ δελ είρε αθφκα θηηάμεη ν ίδηνο, θιεηζκέλνο ζε κηα πξνζσξηλφηεηα ηελ νπνία ν ίδηνο εμέιαβε ζαλ αδηέμνδν. Ρεο έιεγα φια απηά θαη δελ ήμεξα αλ ηελ ηθαλνπνηνχλ, αλ ηα είρε ζθεθηεί απφ κφλε ηεο ή αλ ηελ αλαθνχθηδαλ έζησ θαη ιίγν. Άιισζηε ε πξάμε ηνπ Ηάθσβνπ ήηαλ θηηαγκέλε γηα λα κελ βνεζήζεη ζην ειάρηζην κηα ηέηνηα δηαδηθαζία αλαθνχθηζεο. Ήηαλ κηα πξνβνιή ηνπ ζαλάηνπ ζε φινπο καο, κηα βίαε εγσηζηηθή επηβνιή ηνπ πάλσ ζηηο ζθέςεηο καο, έλαο εθδηθεηηθφο ζαδηζκφο πνπ ηειηθά ν ηειεπηαίνο πνπ αθνξνχζε ήηαλ ν ίδηνο. Ζ ζεία κνπ είπε φηη ζα εξρφηαλ ζε ιίγν, ζα έθεξλαλ ην άςπρν ζψκα ηνπ ζην ζαιφλη ηεο, γηα ηνλ ηειεπηαίν απνραηξεηηζκφ. Ν ζαδηζκφο ηνπ ζαλάηνπ είρε αθφκα ζπλέρεηα. 114

Αλαξσηήζεθα κήπσο ην θαιχηεξν γηα απηήλ ήηαλ λα κελ ζπκκεηάζρεη ζε απηήλ ηελ δηαδηθαζία, λα ηελ πάλε καθξηά ή λα απνθχγνπλ εληειψο απηφ ην αλαίηην καξηχξην. Απφ ην ζαιφλη αθνχζηεθαλ θσλέο θαη ζηακαηήζακε ηελ θνπβέληα καο. Αλαγλψξηζα ηελ θσλή ηνπ Καλψιε, ηξαρηά θαη βξαρλή, επηζεηηθή. Ζ Διέλε κπήθε ζηελ θνπδίλα ζπγθξαηψληαο δάθξπα θαη αθνινχζεζε ν ζχδπγφο ηεο θάπσο εθλεπξηζκέλνο. Ν Καλψιεο αθνινχζεζε θσλάδνληαο, ηεο έιεγε λα κελ θιαίεη, ηεο έιεγε λα κελ απνκαθξχλεηαη, ν ζείνο κπήθε αλάκεζα θαη πξνζπάζεζε λα ηνλ θξαηήζεη, γξήγνξα θαηάιαβα ην ζθεληθφ πνπ είρε ζηεζεί, ζα εξρφηαλ θάπνηε θαη απηφ, ν έλαο λα γπξίζεη απέλαληη ζηνλ άιιν γηα λα βξεη ηνλ έλνρν. Γχξηζα πάιη ζηε ζεία θαη ηεο ην είπα φπσο ήηαλ, ηεο είπα φηη θαιψο ή θαθψο, ηψξα είραλ φινη αλάγθε ν έλαο ηνλ άιιν θαη είραλ αλάγθε θαη εθείλε, λα ηνπο θάλεη έζησ γηα κηα ζηηγκή μαλά κηθξνχο ζε θφζκν κεγάισλ γηαηί είλαη αθφκα κηθξνί πνπ βηάδνληαη λα γίλνπλ κεγάινη. Ζ ζεία κνπ θάλεθε λα ζπκθσλεί κε απηφ, ζθνππίδνληαο έλα δάθξπ. Ν Καλψιεο είπε άιιεο δπν θνπβέληεο ελψ ν παηέξαο ηνπ ηνλ απνκάθξπλε αξγά απφ ην δσκάηην, θψλαδε γηα ηειέθσλα θαη επηζθέςεηο πνπ ε Διέλε δελ έθαλε, γηα ηελ Αζήλα πνπ ήηαλ κφλν κηζή ψξα απφζηαζε αιιά θαλέλαο δελ ηελ θάιππηε. Παλ λα κνπ έδσζε εθείλε θάπνην ζησπειφ ζήκα ζεθψζεθα εγψ, πήγα πξνο ηνλ Καλψιε θαη ηνπ έδσζα εγψ ηελ απνθαζηζηηθή ζπξσμηά γηα λα βγεη απφ ηελ θνπδίλα, ηνπ είπα φηη ήηαλ έγθιεκα λα θαηεγνξεί γηα ην νηηδήπνηε ηελ αδεξθή ηνπ θαη απηφο δελ αληέδξαζε, έζθπςε ην θεθάιη θαη άξρηζε λα πηζσπαηά κφλνο ηνπ, ηνλ αθνινχζεζα έμσ ζηελ απιή, ηνλ θξάηεζα, ν Καλψιεο γχξηζε ηειηθά λα κε θνηηάμεη, ‘’θαιά έθαλεο θαη έθπγεο μάδεξθε, απφ ηελ κηδέξηα καο εδψ, θαιά έθαλεο’’, κνπ είπα θαη γηα θάπνην ιφγν ηα ιφγηα ηνπ αληήρεζαλ αλεζηξακκέλα κέζα ηνπ θαη έλησζα φηη απηφ δελ ήηαλ παξά ε ζεηξά κνπ λα κνπ θαηαινγίζεη επζχλεο. ‘’Κελ ηνλ μελπρηήζεηε’’, ηνπ είπα ηειηθά, ‘’πάξε φζνπο κπνξείο θαη πάκε ην βξάδπ ζην πεξίπηεξν μαλά, λα ηνλ απνραηξεηίζνπκε θαλνληθά, εθεί’’. Θαη πξάγκαηη ην βξάδπ, ζησπεξέο πνκπέο εκθαλίζηεθαλ απφ δηάθνξα ζηελά θαη γσληέο ηεο κηθξήο καο πφιεο, κε θεθάιηα ζθπθηά θαη ζρεδφλ αζφξπβα, θαη έγηλαλ έλα ζψκα κπξνζηά απφ έλα πεξίπηεξν πνπ 115

θσηαγσγήζεθε ζαλ έλαο παξάδνμνο λαφο κηαο αιιφθνηεο ζξεζθεπηηθήο ηειεηήο, θαη ην κπζηήξην ζπιινγηθφ καο αζπλείδεην καο ζχκηζε ην ρακφγειν ηνπ ρακέλνπ αδεξθνχ καο θαη ν Καλψιεο πξψηνο άλνημε ην ςπγείν θαη καο κνίξαζε ηηο κπίξεο, καο κνίξαζε ηα παθέηα κε ηα ηζηγάξα θαη καο είπε φηη ν αδεξθφο ηνπ ζα καο ηα έδηλε νχησο ή άιισο βεξεζέ, καο είπε λα πηνχκε ζηελ πγεηά ηνπ θαη αγθάιηαζε ηελ Διέλε θαη κείλαλε αγθαιηαζκέλνη θαη εκείο αλνίμακε ηηο κπίξεο καο θαη θεξαζηήθακε ηζηγάξα, άλαςα θαη εγψ έλα ηζηγάξν θαη ηζνχγθξηζα ην κεηαιιηθφ θνπηάθη κε αγλψζηνπο θαη θίινπο θαη ρακνγειάζακε. Απνραηξεηίζακε ηνλ Ηάθσβν κε ηζηνξίεο αζηείεο, παξάμελεο, θηηάμακε κχζνπο θαη μεζηνκίζακε ππεξβνιέο θαη ςέκκεηα ηα νπνία θαλείο δελ ακθηζβήηεζε θαη αληηζέησο φινη ζπκπιήξσλαλ, θαη θαλείο δελ αλαξσηήζεθε γηα εθείλν ην βξάδπ, θαλείο δελ ήζειε λα αλακεηξεζεί άιιν κε ην εξσηεκαηηθφ πνπ καο άθεζε ν θεξαηάο, ήπηακε θαη θαπλίζακε ην εξσηεκαηηθφ ηνπ θαη γειάζακε ζηα κνχηξα ηνπ ζαλάηνπ πνπ καο επέβαιε.

116

ΜΕΡΟ΢ ΣΡΙΣΟ

ΣΡΙΣΗ Γηψξγν, ε λχρηα είλαη αηέιεησηε απφςε Φνβάκαη ην κπαιφ κνπ δε ζ αληέμεη Ληψζσ πσο πξέπεη λα αξρίζνπλ λένη αγψλεο, γηα λα πεξάζνπλ ηα αηζζήκαηά κνπ ηέηνηεο πφξηεο Γηψξγν, ε αιήζεηα ησλ πνιιψλ πψο κε ηξνκάδεη, ζαλ θίδη εθηάιηε ηε ραξά κνπ αγθαιηάδεη Πε κηα αλδξφγπλε θαηάζηαζε αησξνχκαη Γελ μέξσ αλ ζα κπνξέζσ λα ζηαζψ ζσζηφο παηέξαο Θη αλ ζέιεηο λα κηιήζνπκε γηα πξάγκαηα κεγάια, πξέπεη λα πςψζνπκε δεφλησο ηνπ νλείξνπ καο ηε ζθάια, γηαηί ε δσή πνπ δνχκε δε ρνξηαίλεη κε νμπγφλν, δελ ππνθιίλεηαη ζην ηίπνηα, ζην πξέπεη θαη ζην κφλν Θη αλ ζέιεηο λα κηιήζνπκε γηα πξάγκαηα γεινία, πξέπεη λα ελψζνπκε θξεβάηηα, καμηιάξηα θαη θξαλία, γηαηί ην ρέξη κνπ απφςε σο ηα λχρηα κνπ πνλάεη θαη ληψζσ ηελ θαξδηά κνπ λ αγσλίδεηαη λα πάςεη λα ρηππάεη Γηψξγν, λπζηάδσ, αιιά κε αγίνπο δελ θνηκάκαη Αξλνχκαη λ αθεζψ θαη λα ελδψζσ Γηαηί κπνξεί λα κελ έρσ ην ρξίζκα ηεο Γαιάλε, αιιά ζην ηέινο ηεο πνξείαο ζ εκέλα ζα θνξέζνπλ ην ζηεθάλη Θη αλ ζέιεηο λα κηιήζνπκε γηα πξάγκαηα κεγάια, πξέπεη λα ζπάζνπκε ηνλ πάγν κε ηηο πξφδεο ηνπ Θσζηάια, γηαηί ε δσή πνπ δνχκε δε βνιεχεηαη ζε ζξφλν, ζηελ ακαξηία ππνθιίλεηαη, εξσηεχεηαη ηνλ πφλν Θη αλ ζέιεηο λα κηιήζνπκε γηα πξάγκαηα γεινία, πξέπεη λα ελψζνπκε θξεβάηηα, καμηιάξηα θαη ζξαλία, γηαηί ε λχρηα απηή κε αξλήζεηο άιιεο ηάμεσο κ έρεη δψζεη θαη ηξέκσ κήπσο ην γαηάθη πνπ ηαΐδσ θάπνηα κέξα κε πξνδψζεη Κόρε.Ύδρο. 117

17 Πηελ θεδεία ήηαλ κεηαμχ άιισλ θαη ε Γαλάε. ΋πσο θαη ζηελ πξνεγνχκελε. Άξγεζα λα ηελ παξαηεξήζσ, αλάκεζα ζε αδέξθηα θαη μαδέξθηα, αιιά ηελ είδα ηειηθά ζε κηα άθξε ηεο καπξνληπκέλεο πέλζηκεο ζχλαμεο θαη ακέζσο καγλεηίζηεθα πξνο ην κέξνο ηεο, πξνο ηελ αληίζεζε ηεο καχξεο κπινχδαο κε ην ιεπθφ ηεο δέξκα. ‘’Υξαίν, λα αλαηακψλνπκε ζηηο θεδείεο κειψλ ηεο νηθνγέλεηάο κνπ’’, ηεο είπα. Ίζσο παξαήηαλ καχξν ην ρηνχκνξ κνπ θαη εθείλε δελ ρακνγέιαζε. ‘’Ίζσο ζα ήηαλ πξνηηκφηεξν λα θεδεπηεί ρσξίο δηάβαζκα’’, είπε εθείλε θνηηψληαο πξνο ην ζεκείν πνπ δπν άληξεο εηνηκαδφληνπζαλ λα θαηεβάζνπλ ην θέξεηξν ζηνλ κηθξφ ιάθθν. ‘’Ξξνηηκφηεξν απφ φιν απηφ ην ζέαηξν αηπρήκαηνο πνπ φινη μέξνπλ φηη δελ ήηαλ αηχρεκα’’, ζπκπιήξσζε. Ππκθσλνχζα κε απηφ αιιά ηεο εμήγεζα φηη θαη ν ζείνο θαη ε ζεία ήηαλ πνιχ ζξήζθνη γηα λα απνθεπρζεί κηα θάπνηα εμέιημε. Αιιά ζηα αιήζεηα, ν Ηάθσβνο ηνπο είρε ζθαξψζεη πνιχ κεγάιν ρνπλέξη, απφ θάζε άπνςε. Δπέιεμα λα θάηζσ καδί ηεο αθφκα θαη ζηνλ ηειεπηαίν αζπαζκφ, λα κείλσ καθξηά απφ ηελ χζηαηε θξαπγή ηεο κάλαο θαη ηελ παξάδνζή ηεο ζηελ εμάληιεζε. Νη πεξηζζφηεξνη πιεζίαζαλ θαη πεηάμαλε ηα ινπινχδηα ηνπο ζην αλνηρηφ κλήκα, θαη χζηεξα έλαο ειηνθακέλνο άληξαο άξρηζε λα θηπαξίδεη ρψκα θαη ε πνκπή μεθίλεζε κε αξγφ βάδηζκα γηα έλα δηπιαλφ θαθελείν. ‘’Δίλαη κηα θαθή ηειεηνπξγία’’, ηεο είπα, ελψ καο πξνζπεξλνχζαλ νκάδεο αλζξψπσλ. ‘’Δίλαη κηα θνηλσληθή ηειεηνπξγία’’, κνπ απάληεζε απηή θαη χζηεξα βαιζήθακε λα ζπδεηάκε γηα ην Κεμηθφ θαη ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ζαλάηνπ σο κηα γηνξηή, έλα θνηλσληθφ γεγνλφο πξφζραξνπ απνραηξεηηζκνχ θαη ζπκθηιίσζεο. ‘’Αθφκα θαη ηνλ ζάλαην πξέπεη λα ηνλ βάδεηο ζε ρσξνρξνληθφ πιαίζην’’, ζπκπιήξσζε. Πθέθηεθα λα ηεο πσ φηη ν ζάλαηνο ήηαλ ίζσο ε κφλε θνηλή αιήζεηα καο, αλεμαξηήησο ηνπ ηξφπνπ. ΋ηη ε ζπλαίζζεζε ηνπ θζαξηνχ ησλ ζσκάησλ καο θαη ν θφβνο ηνπ αλαπφδξαζηνπ θηλάιε δηαηξέρνπλ ην ρψξν θαη ην ρξφλν ζαλ θπζηθέο ζηαζεξέο, αιιά πξηλ πξνιάβσ λα επηρεηξεκαηνινγήζσ ήμεξα φηη έρσ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα άδηθν. Ν ίδηνο ζάλαηνο, ζε άιιν ρξφλν θαη άιιν ρψξν, ζα κπνξνχζε λα είλαη κηα πξάμε εξσηζκνχ, κηα πξάμε δεηιίαο, κηα πξάμε κέγηζηεο θηινζνθηθήο αιήζεηαο ή κηα πξάμε αλείπσηεο ληξνπήο. Θα κπνξνχζακε λα 118

ρεηξνθξνηάκε ή λα θηχλνπκε κε αεδία πάλσ ζην θέξεηξν, ζα κπνξνχζακε λα θιαίκε γηα φζα δελ πξφιαβε λα δήζεη ή λα ρακνγειάκε ζπλνκσηηθά γηα φζα γιίησζε. Ζ ζεσξία κνπ έκπαδε ζαλ ηα ζαπηνθάξαβα ηεο Διεπζίλαο, νμεηδσλφηαλ θαη θαηέξεε θάζε ιεπηφ πνπ κε άθελα εθηεζεηκέλν ζηελ Γαλάε. Γελ είλαη φκσο θάζε δηάβξσζε γηα θαθφ. Ζ δηάβξσζε είλαη ζηνλ θχθιν ηεο θχζεο, είλαη κεραληζκφο αλαγέλλεζεο θαη δεκηνπξγίαο ηελ ίδηα αθξηβψο ζηηγκή πνπ είλαη κεραληζκφο ηζνπέδσζεο θαη θζνξάο. Θνίηαμα ηελ Γαλάε θαη ζηα αιήζεηα ηελ επραξηζηνχζα πνπ ήηαλ εθείλε ηελ ζηηγκή εθεί καδί κνπ, εθηεζεηκέλε ζηε ζιίςε γηα έλαλ άλζξσπν πνπ δελ ήμεξε θαλ παξά κφλν σο φλνκα. ‘’Πε επραξηζηψ’’, ηεο είπα θαη ηεο έπηαζα απζφξκεηα ην ρέξη θαη εθείλε ην θξάηεζε θαη έπιεμε ηα δάρηπιά ηεο ζηα δηθά κνπ, φπσο είρε θάλεη θαη ζηελ θεδεία ηεο κεηέξαο κνπ φπνπ θαη πάιη είρακε θξπθηεί ζε κηα γσληά απφ ην πέλζνο θαη πάιη ζπδεηνχζακε γηα ην Κεμηθφ, πάιη ζπδεηνχζακε γηα ην ζάλαην θαη εθείλε κνπ έπαηξλε ηα ηζηγάξα πνπ άλαβα καλησδψο απφ ην ζηφκα θαη κε ηξαβνχζε κε πείζκα ζε φιεο ηηο θνηλσληθέο ζπλαλαζηξνθέο πνπ ήζεια λα απνθχγσ, ηα ‘’δσή ζε κέλα’’ θαη ηα ‘’λα ηελ ζπκάκαη’’ θαη ηα ‘’δελ έθπγε, είλαη καδί ζνπ’’. Ρξάβεμα ην ρέξη ηεο θαη ηελ αγθάιηαζα θαη εθείλε αληαπέδσζε πξφζπκα ηελ αγθαιηά κνπ θαη κε άθεζε λα βνπξθψζσ ιηγάθη ρσκέλνο ζην ιαηκφ ηεο θαη κε ηελ γλψξηκε, αθφκα γλψξηκε κπξσδηά ησλ καιιηψλ ηεο λα κε αλαθνπθίδεη. Ρελ έλησζα λα κε ζθίγγεη, ηελ έζθημα θαη εγψ θνληά κνπ, φινη είραλ ζρεδφλ θχγεη θαη ήκαζηαλ νη δπν καο, αλάκεζα ζε αλακλήζεηο αλζξψπσλ ζηηβαγκέλεο ζε παξφκνηα νξζνγψληα θνπηηά, ελ αλακνλή ηνπ λα γίλνπλ ιίπαζκα γηα θππαξίζζηα ή ελ αλακνλή ηεο εηζφδνπ ζε κηα αθεξεκέλε αησληφηεηα. Δίπα ζηελ Γαλάε φηη ηελ αγαπψ, ηεο είπα φηη ηελ αγαπψ βαζηά θαη απφιπηα. Έλησζα ην ζηέξλν ηεο λα αλαζηελάδεη. Έθαλε έλα βήκα πίζσ θαη κε θνίηαμε, κε έλα απαιφ ρακφγειν πνπ ζήκαηλε πνιιά ηαπηφρξνλα θαη κνπ είπε ‘’πάκε’’ θαη ηξάβεμε ην ρέξη κνπ γηα λα αθνινπζήζνπκε ηελ πνκπή θαη λα πηνχκε ην θνληάθ θαη λα ζηγνπξέςνπκε φηη ζα δήζνπκε λα ηνλ ζπκφκαζηε. Ιίγε ψξα κεηά, θαη ελψ θνβφκνπλ ζηα αιήζεηα φηη ζα θχγεη θαη ζα κε αθήζεη, βγήθα απφ ην θαθελείν θαη ηελ έςαμα ζηελ απιή, ηελ βξήθα θαζηζκέλε ζε κηα ζεηξά απφ αζβεζησκέλα αγθσλάξηα, λα ζπδεηάεη κε 119

θάπνηνπο αγλψζηνπο. Ρελ έπηαζα απφ ην ρέξη θαη απηή κε αθνινχζεζε ζην δξφκν θαη ζην δηπιαλφ νηθφπεδν, πεξπαηήζακε κέζα απφ ςειά θηηξηληζκέλα ρφξηα θαη πξνζπεξάζακε έλα γέξηθν εγθαηαιειεηκέλν θηίζκα, ζηξίςακε πίζσ ηνπ θαη πεξάζακε έλα ζθνπξηαζκέλν καγθαλνπήγαδν θαη ζηακαηήζακε ζε κηα μεξνιηζηά θαη εθεί αγθαιηαζηήθακε μαλά θαη ηελ θίιεζα ζηα ρείιε, θαη κε θίιεζε πίζσ, εγψ λα ηελ θξαηψ θνληά κνπ θαη απηή λα θξαηά κε ην έλα ηεο ρέξη ην πηαηάθη κε ηνλ ειιεληθφ θαθέ, κε ην άιιν ηεο ρέξη λα κε ραηδεχεη ζηα καιιηά, θαη θηιεζήθακε ιίγν αθφκα θαη χζηεξα αθνπκπήζακε κέησπν κε κέησπν θαη δελ μέξακε ζηα αιήζεηα ηη λα πνχκε. Ξήγα λα πσ θάηη, ην κάδεςα, πήγα λα πσ θάηη άιιν, ίζσο δελ είρε λφεκα. ‘’Ξσο είλαη δπλαηφλ;’’, ηελ ξψηεζα ηειηθά θαη εθείλε έθαλε έλα κνξθαξζκφ πνπ δελ ήηαλ πνιιαπιφο αιιά πνιχ ζπγθεθξηκέλνο, έλα κνξθαζκφ πνπ κνπ έιεγε φηη ζα έπξεπε λα μέξσ. ‘’Άγγημεο ηελ ςπρή κνπ. Κε έθαλεο λα ζε αγαπήζσ. Πε αγάπεζα. Γελ ππάξρεη θάηη άιιν, απηφ είλαη’’. ‘’Κα είκαη εθεί, ηφζν καθξηά, ηφζα ρξφληα...’’, βξήθα λα ηεο πσ. ‘’Λα θάηη ινηπφλ, πνπ δηαηξέρεη ην ρψξν θαη ην ρξφλν’’, είπε θαη γέιαζε θαη εγψ ηε θίιεζα μαλά, αθέζεθα ζηελ πγξαζία ησλ ρεηιηψλ ηεο θαη άθεζα ηελ γιψζζα κνπ λα ρατδέςεη ηελ δηθή ηεο, ζηακαηήζακε ην θηιί επεηδή γέιαζα. ‘’Δίπεο κφιηο αηάθα απφ ην Ηληεξζηέιαξ;’’, ηε ξψηεζα γειψληαο θαη γέιαζε θαη απηή, είρακε δεη εθείλε ηελ ηαηλία αθνχ είρα ήδε θχγεη, ζε κηα επίζθεςή κνπ ζηελ Διιάδα πνπ ηφηε έθαλα ζπρλά, είρακε δεη εθείλε ηελ ηαηλία θαη αλππνκνλνχζακε λα ηειεηψζεη γηαηί ηφηε αθφκα ν ρξφλνο θαη ν ρψξνο δελ καο είραλ θεξδίζεη. Ζ Γαλάε αθνχκπεζε ην πηαηάθη ηεο ζε κηα μεξνιηζηά θαη έθαηζε δίπια ηνπ. Δγψ έβγαια ην ζαθάθη ηνπ αδεξθνχ κνπ, πνπ νχησο ή άιισο κνπ ήηαλ δπν λνχκεξα κεγαιχηεξν θαη κε δέζηαηλε πνιχ. ‘’Ξξνρσξήζακε φκσο’’, ηεο είπα αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηελ ξσηνχζα. Δθείλε ζήθσζε ηνπο ψκνπο. ‘’Δίλαη ιεο ινηπφλ ε ζηηγκή λα κνπ πεηο γηα ηελ γθφκελά ζνπ; Λα κνπ ζπκίζεηο φηη ε δσή ζνπ είλαη εθεί θαη ε δσή κνπ είλαη εδψ;’’. Ρελ θνίηαμα ελνρηθά. ‘’Ξσο ζα κπνξνχζακε λα κελ πξνρσξήζνπκε; Θαη εζχ πξνρψξεζεο’’, είπα. Ζ Γαλάε μεθχζεμε. ‘’Ρη ελλνείο’’, κε ξψηεζε θάπσο επηζεηηθά απηή ηε θνξά. ‘’Θα ήζειεο λα κείλσ κφλε κνπ;’’. ‘’Κα δελ είπα θάηη ηέηνην’’, είπα θάπσο αηθληδηαζκέλνο. ‘’Ρφηε ηη είπεο;’’, επέκεηλε. Ζ ζηηγκή είρε πεξάζεη.

120

Ζ παξφξκεζε είρε πεξάζεη. Κπνξνχζα ηψξα λα ληψζσ ηελ δπζθνξία ηεο. Γελ απάληεζα θάηη θαη μαλακίιεζε απηή. ‘’Απηφ ηψξα ηη ήηαλ; Ιίγν λα μεραζηείο απφ ην πέλζνο; Έηπρε λα είλαη κηα παιηά ζνπ γθφκελα ζην ρψξν; Δίζαη, πσο ζα ην έιεγεο, ζπλαηζζεκαηηθά επάισηνο θαη αδχλακνο; Δμαληιεκέλνο; Πε θαηάπηε ε λνζηαιγία θαη ε παξφξκεζε ηεο ζηηγκήο;’’ Έλησζα λα ακχλνκαη. ‘’Κπνξνχζεο λα κελ κε θηιήζεηο’’, ηεο είπα. ‘’Κα γηαηί, εγψ ήζεια λα ζε θηιήζσ. Αιιά εγψ μέξσ γηαηί ήζεια λα ζε θηιήζσ, εζχ μέξεηο; Δγψ ήμεξα φηη ζέισ λα ζε θηιήζσ θαη αο μαλακπεηο ζε έλα αεξνπιάλν ζε δπν κέξεο θαη αο γπξίζεηο ζηελ δσή ζνπ, ηελ γθφκελά ζνπ θαη φηη άιιν. Μέξσ θαη αο κε θαηαθξίλσ γηα απηφ. Αιιά εζχ; Δζχ γηαηί ην έθαλεο; Γηαηί εζχ δελ ζα θξίλεηο ηνλ εαπηφ ζνπ γηα απηφ, έηζη δελ είλαη; Θα κπεηο ζην αεξνπιάλν, ζα γπξίζεηο, θαη απηφ ζα είλαη έλα κπζηηθφ, θάηη πνπ έγηλε ζηελ Αζήλα, πνπ δελ ζα πεηο πνπζελά παξά κφλν ζηνλ εαπηφ ζνπ’’. Μαλά, δελ έβξηζθα αθξηβψο ηη λα πσ ζηελ επίζεζή ηεο. Μαλά, ην κφλν πνπ θαηάθεξα λα μεζηνκίζσ ήηαλ έλα ‘’δελ ήμεξα φηη ληψζεηο έηζη, δελ πεξίκελα λα ληψζεηο έηζη. Ξάλε ηφζα ρξφληα...’’ Ζ Γαλάε ζεθψζεθε απφηνκα ζαλ λα ήζειε λα κε ρηππήζεη. ‘’Γηαηί, ξψηεζεο; Οψηεζεο πνηέ; Λα ζνπ ζπκίζσ, Αιέμαλδξε, γηα ζπκίζνπ θαη εζχ, κηιήζακε; Ξφηε θαη πνπ κηιήζακε; Ξφηε ην ιήμακε; Ξφηε απνραηξεηηζηήθακε θαη δψζακε ηα ρέξηα; Θπκάζαη θαζφινπ;’’ Γηα κηα ζηηγκή δελ ππήξρε ηίπνηα, κφλν ην ζξφηζκα ηνπ αέξα. Ξνηέ δελ κηιήζακε. Ξνηέ δελ ξψηεζα. Αιιά δελ ρξεηάζηεθε, ηνπιάρηζηνλ έηζη θαληαδφκνπλ. Γηαηί έξρεηαη κηα κέξα πνπ ν ρξφλνο θαη ν ρψξνο δελ θαιχπηνληαη πηα, θαη νη ηξνρηέο καο έρνπλ παξεθθιίλεη ηφζν πνπ δελ κπνξνχλ θαλ λα δνπλ ηελ παιηά ηνπο δηαθιάδσζε. Ζ Γαλάε δελ είρε ηειεηψζεη αθφκα. ‘’Δζχ, πνπ κπνξείο λα κηιήζεηο ψξεο νιφθιεξεο γηα ηνπο θψδηθεο πνπ κπνξνχλ λα επηθνηλσλήζνπλ κε ηηο ςπρέο καο, αλίθαλνο λα ζπκκεηέρεηο ζε κηα ζπδήηεζε ηνπ πην απινχ θψδηθα, λα αληαιιάμεηο δπν ιέμεηο. Γπν ιέμεηο. Λα πεηο, κελ πεξηκέλεηο πηα. Λα πεηο, ζα αξγήζσ. Λα πεηο πεξίκελε, λα πεηο φηη κηα κέξα ζα γπξίζεηο ή δελ ζα γπξίζεηο πνηέ. 121

Αιιά λα ζνπ ζπκίζσ, ε ηειεπηαία ζνπ θνπβέληα απηή ήηαλ. ΋ηη ζα γπξίζεηο. Θα γπξίζεηο εδψ θαη ζα αλαδεηήζεηο εκέλα. Απηή ήηαλ ε ηειεπηαία ζνπ θνπβέληα θαη μέξεηο πφηε; Πηελ θεδεία ηεο κάλαο ζνπ. Δίραλ ήδε πεξάζεη ηφηε ηα ρξφληα. Δίρακε ήδε ζηακαηήζεη λα κηιάκε. Δίρεο ήδε πξνρσξήζεη θαη είρα ήδε πξνρσξήζεη. Αιιά εζχ είρεο βξεη λα πεηο απηφ, θαη ηψξα βξήθεο λα κε θηιήζεηο θαη λα κνπ πεηο φηη κε αγαπάο. Δζχ έθπγεο, Αιέμαλδξε, ήηαλ δηθή ζνπ επηινγή λα θχγεηο θαη δηθφο ζνπ ν ηξφπνο λα δηαρεηξηζηείο απηνχο πνπ κείλαλ πίζσ. Αλ εζχ βξίζθεηο ηξφπν λα κέλεηο ρσξίο απαληήζεηο, ρσξίο νινθιήξσζε, απηφ δελ ζεκαίλεη φηη νη άλζξσπνη γχξσ ζνπ αηζζάλνληαη ην ίδην.’’ Γελ ήμεξα αλ ε Γαλάε κνπ δεηνχζε εθβηαζηηθά λα γπξίζσ πίζσ ή κε έζηειλε κηα θαη θαιή ζην δηάνιν. Γελ ήμεξα αλ ηα ιφγηα ηεο ήηαλ ιφγηα κηαο πιεγσκέλεο θαξδηάο πνπ αθφκα κάησλε, ή ηα ιφγηα κηαο θαξδηάο πνπ είρε ζξέςεη θαη δηαπίζησζε φηη κάησλε αλαίηηα. Γελ ήμεξα αλ ήζειε λα ηεο δεηήζσ ζπγλψκκε ή λα ηελ θηιήζσ μαλά. Απηή ήηαλ ε Γαλάε. Θαη ε αξγή ηεο ξένπζα δηάβξσζε ήηαλ ηψξα έλαο νξκεηηθφο ρείκαξξνο πνπ κε ρηππνχζε θαη κε ζηξίκσρλε θαη κε πίεδε. Ήζεια λα ηεο θσλάμσ γηα ην άδηθν θαη ην παξάινγν ηεο νξκήο ηεο. Ήζεια λα ηεο πσ φηη ήηαλ δηθφ ηεο ιάζνο θαη φρη δηθφ κνπ πνπ ηελ πιήγσζα. ‘Ζζεια λα ηεο πσ φηη εγψ αλέιαβα λα πξνρσξήζσ κε δηθφ κνπ θφζηνο, πξνζσπηθφ θφζηνο, λα μεξηδσζψ, λα θχγσ, λα μαλαθηηάμσ κηα άιιε αθήγεζε θαη πσο απηή ήηαλ αθφκα εγθισβηζκέλε ζηελ ίδηα αθήγεζε πνπ ηελ άθεζα. Ρεο έδεημα πξνο ηελ κεξηά ηνπ θαθελείνπ. ‘’Θνίηα απηφ’’, θψλαμα. ‘’Θνίηα απηή ηε κηδέξηα. Πηακάηα επηηέινπο λα κε θαηεγνξείο πνπ έθπγα. Πηακάηα λα κνπ ιεο φηη ζα έβξηζθα θάηη, νηηδήπνηε, κε ην λα γπξίζσ ζηελ Διεπζίλα ή λα καδεχσ κεξνθάκαηα γηα λα θάλσ θάηη πνπ αγαπάσ, θάηη ζην νπνίν είκαη θαιφο, θάηη ζην νπνίν έρσ λα δψζσ. Πηακάηα επηηέινπο λα κνπ ρηππάο φηη δελ ζπκβηβάζηεθα κε απηή ηε δσή, κε απηήλ ηελ νηθνγέλεηα, κε απηή ηελ θαηήθεηα. Ξσο κπνξείο λα κνπ ιεο ην νηηδήπνηε, κεηά απφ ηφζα ρξφληα; Δγψ ζνπ είπα φηη ζε αγαπάσ θαη ιέσ ηελ αιήζεηα, αιιά νπδέπνηε ζνπ δήηεζα λα κε πεξηκέλεηο. Νπδέπνηε.’’ Ζ Γαλάε θνχλεζε ην θεθάιη ηεο θαη κνπ θάλεθε ππνηηκεηηθφ. Έλησζα λα νξγίδνκαη πεξηζζφηεξν.

122

‘’Γελ ζνπ δήηεζα λα ζπκβηβαζηείο κε ηελ δσή ζνπ ή κε ηελ νηθνγέλεηά ζνπ. Πνπ δήηεζα λα θηηάμεηο εζχ ηελ δηθή ζνπ. Νχηε ζνπ είπα πνηέ λα κελ θχγεηο’’, είπε κηα παζεηηθφηεηα πνπ κνπ ηξππνχζε ηα κελίγγηα. ‘’Αιιά φια απηά γηα ηα νπνία κέλεηο καθξηά, δελ είλαη παξά δηθαηνινγίεο. Ξξνζπαζείο λα βξεηο εκκνληθά ηελ θνηλφηεηα, θαη δελ βιέπεηο ην πφζν θνηλά είλαη απηά πνπ ππνηίζεηαη ζε βαξαίλνπλ αλππφθνξα. Κνπ ιεο γηα ηνλ παηέξα ζνπ ζπλέρεηα, ην πφζν ζε έθξηλε θαη ζε θαηαπίεδε λα γίλεηο θάηη άιιν απφ απηφ πνπ ήζειεο. Δγψ έβιεπα ηνλ παηέξα κνπ κηα θνξά ηελ εβδνκάδα θαη φηαλ έγηλα θνηηήηξηα ε κφλε ηνπ ζπκβνπιή ήηαλ λα κελ γίλσ ιεζβία θαη λα παληξεπηψ. Γελ έρεη δεη νχηε κηα κνπ παξάζηαζε. Θαη λα ζνπ πσ θαη θάηη άιιν; Αλ ηνπ δήηαγα κηα κέξα λα θχγσ απφ ηελ Διιάδα γηα λα θπλεγήζσ ηα φλεηξά κνπ, καθάξη λα κνπ γθξίληαδε θαη λα κε θαηεγνξνχζε φπσο ν δηθφο ζνπ. Νη δηθνί κνπ γνλείο δελ ζα κπνξνχζαλ θαλ λα κνπ δψζνπλ ιίγα ρξήκαηα γηα λα κπνξέζσ. Γελ ζα κπνξνχζα. Αιιά δελ ζέησ θαλ ζέκα ζχγθξηζεο θαη κελ βηάδεζαη λα κνπ πεηο φηη ζπγθξίλσ. Θα δερφκνπλ κηα ραξά λα ζε δσ θαη λα έρεηο θηηάμεη εζχ ην δηθφ ζνπ δξφκν. Αο είλαη θαη εθεί. Κελ λνκίδεηο φηη έρσ απηαπάηεο γηα ηνλ έξσηα θαη ηελ αγάπε, θαη κελ λνκίδεηο φηη δελ έρσ κάζεη λα ζε αγαπάσ ζαλ αλάκλεζε θαη κφλν. Θα ήκνπλ ραξνχκελε λα ζε αγαπψ θαη λα μέξσ φηη είζαη θάπνπ θαη έρεηο θηηάμεη ηνλ δηθφ ζνπ ζπκβηβαζκφ, κε ηνπο φξνπο ζνπ θαη κε ηα δηθά ζνπ φλεηξα. Αιιά έξρεζαη εδψ, έλαο ζεφο μέξεη γηαηί, ίζσο επεηδή έθαγεο μχιν έλα βξάδπ, έξρεζαη εδψ θαη μελπρηάο καδί κνπ θαη κε θηιάο, ζαλ λα ιείπεηο δπν κήλεο θαη πξέπεη λα αληέμνπκε δπν κήλεο αθφκα. Έξρεζαη εδψ θαη είζαη αθφκα κεηέσξνο, θαη ζπδεηάκε ηα ίδηα πξάγκαηα, θαη νλεηξεχεζαη ηα ίδηα πξάγκαηα κε ηξφπν πνπ ζα κίιαγε θάπνηνο πνπ δελ έρεη θάλεη αθφκα κηζφ βήκα θαη αλαξσηηέκαη, αλαξσηηέκαη αιήζεηα αλ είζαη απιά αράξηζηνο γηα φζα έρεηο θαηαθέξεη, αλ είζαη ζηα αιήζεηα ηφζν αλαζθαιήο πνπ δελ ηα βιέπεηο ή αλ πνιχ απιά αθφκα παξαηείλεηο ηελ αλακέηξεζε, αθφκα επηκέλεηο λα ηνπνζεηείο ηνλ εαπηφ ζνπ ζε κηα θαληαζηαθή λεφηεηα. Θαη ζε παξαθαιψ, έθαλεο ηελ θξίζε θαξακέια πηα, έρσ θνπξαζηεί. Γελ ζπκάκαη ηελ ραδφθαηζά ζνπ πην ραξνχκελε φηαλ κνπ κφζηξαξεο ηα γπαιάθηα θνιπκβεηεξίνπ θαη ηελ ηαηξηθή κάζθα θαη παίδακε θξπθηφ ζην Πχληαγκα. Δίκαζηε παηδηά ηεο επνρήο καο, ηελ πηάζακε κπακ ηελ επνρή καο, νχηε ιίγν πξηλ νχηε ιίγν κεηά, ππήξμακε 123

ζε εθείλν ην ζεκείν αθξηβψο θαη ηψξα ηα ίδηα παηδηά ηεο ίδηαο επνρήο θηηάρλνπλ ηελ επφκελε επνρή, κε κεξνθάκαηα θαη κε παξέεο θαη κε πξνζδνθία θαη κε ιχπε θαη κε ραξά. Ξήγαηλε θάλε ηα ίδηα ιάζε, θάλε δηαθνξεηηθά ηα πην ρνληξά πνπ πηζηεχεηο εζχ, αιιά θάλε, δηάιεμε. Θαη, ρηχπα μχιν, έια μαλά ζε κηα επφκελε θαθή ζηηγκή θαη πεο κνπ Γαλάε, εδψ ζην πνξηνθφιη έρσ κηα θσηνγξαθία ηνπ παηδηνχ κνπ, Γαλάε ην ζπίηη κνπ ζηελ Νιιαλδία έρεη πξάζηλε απιφπνξηα θαη κπνξληψ θεξακνζθεπή, ή πεο κνπ φηη ζα είζαη έλαο ακεηαλφεηνο κπνέκ πνπ πάληα ζα γπξίδεηο ηνλ θφζκν αλαδεηψληαο έκπλεπζε θαη ζα ραξίδεηο ζηνλ θφζκν κνπζηθή θαη είζαη επηπρηζκέλνο έηζη, θαη ζα πνχκε ζε αγαπψ ν έλαο ζηνλ άιιν θαη ζα ιέκε αιήζεηα γηαηί ζα είλαη αιήζεηα θαη ζα μέξνπκε φηη απηφ πνπ είκαζηε ηψξα θξαηάεη αθφκα θαη έλα ρλάξη απφ θάηη πνπ ήκαζηαλ ηφηε. Θαηαιαβαίλεηο; Θαηαιαβαίλεηο ηη ζνπ ιέσ;’’ ‘’Κνπ ιεο λα θάλσ νηθνγέλεηα’’, ηεο είπα θαη εγψ κε ηελ ζεηξά κνπ πεξηθξνλεηηθά. ‘’Αλ είλαη δπλαηφλ’’, ζπκπιήξσζα. ‘’΋ρη δελ ζνπ ιέσ λα θάλεηο νηθνγέλεηα, κάιινλ εζχ ιεο ζηνλ εαπηφ ζνπ λα θάλεη νηθνγέλεηα θαη δνξίδεζαη γηαηί δελ μέξεηο νχηε πνπ λα ηελ θάλεηο νχηε πσο ζα ηελ θάλεηο νχηε ηη ζα είζαη ζε απηήλ. Θαη μέξεηο γηαηί, γηαηί αθφκα θαη ζε απηφ ην εθβηάδεηο θαη χζηεξα ην αξλείζαη πεηζκαηηθά, δελ είλαη πεγαίν, δελ είλαη ξνή, είλαη ζηαζηκφηεηα. Θαη λα ζνπ πσ θαη θάηη, επεηδή μέξσ πσο ζθέθηεζαη; Γελ έρεη ζεκαζία, θακία ζεκαζία ηη ζα απαληήζεηο ζην εξψηεκα ηνπ παηέξα ζνπ. Απάληα λαη, απάληα φρη γηα λα ηνπ παο θφληξα. Θακία ζεκαζία. Ή ζα ζέζεηο εζχ έλα άιιν εξψηεκα, ή ζα κέλεη γηα πάληα εξψηεκα ηνπ παηέξα ζνπ.’’ Ζ ζπδήηεζε ήηαλ ζηα αιήζεηα άζθνπε. Ήηαλ ζηα αιήζεηα έλα ράζηκν ρξφλνπ θαη έλησζα ηηο λφηεο ηεο πηθξίαο λα ζηνιίδνπλ ηηο ιέμεηο καο, ηελ ζηάζε ηνπ ζψκαηφο καο λα καο απνκαθξχλεη, ζαλ παιηφ ρξένο έλησζα ηε ζηηγκή, ζαλ ρξένο πνπ έπξεπε λα έρεη μεγξαθηεί ηψξα πηα αιιά ν καγαδάηνξαο επέκελε θαη δεηνχζε ηφθνπο. Ξαιηνί ινγαξηαζκνί παιηψλ επνρψλ, ηα θνηλφρξεζηα πνπ άθεζα θαπίθη ζηνλ ζπηηνλνηθνθχξε κνπ απφ ην δπαξάθη ζηα Δμάξρεηα, κηα ηαηλία πνπ δελ επέζηξεςα ζην βίληενθιακπ αιιά πιένλ ην βηληεθιακπ είρε θιείζεη. Γελ κνπ άξεζε πνπ έλησζα έηζη απέλαληί ηεο, αιιά έλησζα ηα ιφγηα ηεο λα ζέινπλ λα κνπ επηβάιινπλ ελνρή, ελνρή δηαθνξεηηθή απφ απηήλ πνπ έλησζα ήδε, ελνρή άδηθε. 124

‘’΋πσο θαη λα έρεη, ηψξα είλαη πηα αξγά’’, ηεο είπα μεξά θαη θάπσο ηειεζίδηθα, ήδε ζηξέθνληαο ην ζψκα κνπ πξνο ην δξφκν ηνπ γπξηζκνχ. Γελ είρα θακία δηάζεζε λα αληηθξνχζσ απηά πνπ έιεγε. Ζ Γαλάε έγλεςε ζαλ λα κνπ έιεγε ‘’δεθηφ’’ θαη ζεθψζεθε θξαηψληαο ην πηαηάθη κε ηνλ ειιεληθφ. ‘’Ξνηέ δελ είλαη αξγά’’, είπε θαη θνξψληαο ηα γπαιηά ειίνπ ηεο κε πξνζπέξαζε θαη πξνπνξεχηεθε. Έθαλα λα ηελ αθνινπζήζσ, ‘’ην ζαθάθη ζνπ πάξε’’, κνπ είπε θαη φηαλ γχξηζα μαλά είρε ήδε ζηξίςεη. Γχξηζα πίζσ αξγά θαη ην κπαιφ κνπ ηαμίδεςε απζφξκεηα ζηελ ραδφθαηζά κνπ κε ηα γπαιηά θνιπκβεηεξίνπ θαη ηελ ηαηξηθή κάζθα, Ηνχληνο κάιινλ, πιαηεία Ππληάγκαηνο θαη ε δέζηε απνξνχζε γηαηί δελ βξηζθφκαζηαλ φινη ζε κηα παξαιία. Σνξφο ζηε κέζε ηεο πιαηείαο, θσλέο ζε ληνπληνχθεο πνπ έθηπλαλ ζπλζήκαηα πνπ επαλαιάκβαλαλ δέθα ή δεθαπέληε, θσλέο λα κελ βξίζθεηαη θφζκνο έμσ απφ ηα κπινθ αλζξψπσλ θαη πίζσ απφ θάπνην παλφ, νχηε πνπ ζπκάκαη ηη έγξαθαλ ηα παλφ γηα λα θξίλσ ζε πνην ζα κπνξνχζα λα είκαη, ε γλσζηή νκνβξνληία, ε αλδξελαιίλε θαη ν θφζκνο πνπ ηξέρεη πξνο φιεο ηηο θαηεπζχλζεηο, νη θξαπγέο, ην ζηξίκσγκα ζην κεηξφ, ε Γαλάε πνπ δελ είλαη καδί κνπ θαη εγψ λα πεγαίλσ αληίζηξνθα λα ηελ βξσ, ε γπλαίθα πνπ θιαίεη θαη ν απνπξνζαλαηνιηζκέλνο θνηηεηήο κε ηε ζεκαία, ν αξρηθφο ελζνπζηαζκφο πνπ ζβήλεη φηαλ γξήγνξα καο δηαπεξλάεη, ζαλ εληαίν ζψκα, ε αίζζεζε ηνπ θξηθηνχ, ε αίζζεζε φηη είλαη θάηη δηαθνξεηηθφ εθείλε ε εκέξα θαη φηη ε βηα εθείλε ηελ εκέξα έρεη βαιζεί λα κλεκνλεχεηαη ζην κέιινλ, ν θφβνο, ν θφβνο γηα κέλα, γηα ηελ Γαλάε, ν δηζηαγκφο γηα λα ηελ αλαδεηήζσ ή λα αθνινπζήζσ ηε ξνή ηνπ πιήζνπο θαη λα θχγσ, θάηη ζπλέβαηλε εθεί ρσξίο λα έρνπκε αθφκα ηελ ζπλαίζζεζε ηνπ ηη αθξηβψο, ρσξίο λα κπνξέζνπκε λα αθνχζνπκε ην ραιαξφ ηξίμηκν ησλ γξαλαδηψλ ηεο ηζηνξίαο αλάκεζα ζηνπο εθθσθαληηθνχο θξφηνπο, ηηο θξαπγέο θαη ηα γπαιηά πνπ ζπάγαλε, κηθξά ζκήλε απφ θνβηζκέλα ςαξφληα ζε ρανηηθνχο ζρεκαηηζκνχο, φινη καδί σο κφλε ιχζε απέλαληη ζηνπο ζεξεπηέο, θαη φια θξαηάλε γηα ιίγν ή πνιχ θαη κεηά απφ ιίγν έλαο ρνξφο μαλαξρίδεη ζην θέληξν ηεο πιαηείαο, θαη αλαζπγθξνηνχκαζηε, έηνηκνη γηα ην επφκελν θχκα θαη κε πείζκα φηη δελ ζα καο παξαζχξεη.

125

Δίρα βξεη ηε Γαλάε ηξεηο ψξεο κεηά, λα βαξηαλαζαίλεη ζηα Ξξνπχιαηα, παζαιεηκέλε κε καιφμ, ζα θαηαιήμνπκε λα ηξέρνπκε καδί πξνο ηελ Νκφλνηα θαη ζα ρσζνχκε ζε ζηελά θαη δελ ζα ζηακαηήζνπκε λα ηξέρνπκε κέρξη πνπ ζα βγνχκε Κεηαμνπξγείν θαη ζα βγάισ ηα γπαιάθηα λα κελ δίλσ ζηφρν. Θάπνπ εθεί, ίζσο αθφκα ζην Πχληαγκα ή κπνξεί θαη ζηελ Αιεμάλδξαο, ήηαλ ηφηε θαη ν Ηάθσβνο. Ίζσο φρη εθείλε ηελ εκέξα αιιά ήηαλ θαη ν Βαζίιεο, θαη ε Σξηζηίλα πνπ κάιινλ εξρφηαλ απφ θνληά γηα λα καδέςεη εκέλα ή ην Ληθφια αλ ρξεηαδφηαλ. Ρφηε πνπ θάπνηνο απηνθηνλνχζε θαη ζα κπνξνχζε λα είλαη πξάγκαηη δηαθφζηα κέηξα καθξηά ην ζπίηη ηνπ απφ ην δηθφ ζνπ, αιιά κεηά θάπνηνο απεθάλζε φηη ην θαηλφκελν ππνρσξεί θαη ν ίδηνο ίζσο έιεγε ηψξα φηη ν Ηάθσβνο δελ είρε ιφγν, αιιά πάληα θάπνηνο απηνθηνλεί θαη αλ δελ εκπίκπηεη ζε θάπνηα ζηαηηζηηθή παξάκεηξν κάιινλ δελ έρεη αμία λα αλαθέξεηαη θαλ. Αλ ππήξρε πξάγκαηη θάπνηα επηθνίηεζε ζην κπαιφ ηνπ, αλ φλησο ππήξρε έλα ζχξκα ινγηθήο ην νπνίν αθνινχζεζε γηα λα θαηαιήμεη λα αησξείηαη κηζφ κέηξν απφ ην πάησκα, ηφηε δελ κπνξεί παξά λα ήηαλ έλα λνζεξφ, χπνπιν ζρέδην ελαληίνλ καο, ελαληίνλ ησλ ζηαηηζηηθψλ καο θαη ηεο θνηλήο ινγηθήο. Θαζψο επέζηξεθα ζην θαθελείν ην κπαιφ κνπ έθπγε απφ ηελ πιαηεία Ππληάγκαηνο θαη εγψ πνπ κε βιέπσ λα θνηηάσ απφ ην παξάζπξν κε κεηέθεξα ζηελ πιαηεία Ππληάγκαηνο κεξηθά ρξφληα κεηά, φπνπ εγψ θνηηνχζα απφ ην παξάζπξν ζηελ Νπηξέρηε αιιά ήκνπλ θαη εθεί, ζε κηα παξάιιειε αθήγεζε πνπ πνηέ δελ παίρηεθε ζηα αιήζεηα, θαζηζκέλνο ίζσο ζε θάπνηα θαθεηέξηα λα θνηηάσ ηνλ ήιην λα ραηδεχεη ηα ιεπθά κάξκαξα θαη χζηεξα λα θνηηάσ ηελ Γαλάε, κνπ ρακνγειάεη θαη κνπ πηάλεη ην ρέξη ζαλ κνπ ιέεη ‘’θαιψο ήιζεο, ζε πεξίκελα’’ θαη χζηεξα λα κνπ ιέεη φηη έλα σξαίν ζπίηη ζην Σαιάλδξη βξίζθεηαη ζηνλ πξψην φξνθν θαη δελ ζα ελνριψ θαλέλαλ παίδνληαο θαη πσο αθξηβψο δίπια έρεη έλα θνχξλν πνπ θηηάρλεη εθπιεθηηθέο ηπξφπηηεο, θαη κεηά κνπ ιέεη πσο ε δσή δελ είλαη παξά απηφ πνπ θηηάρλνπκε θαη ηίπνηα παξαπέξα θαη πσο ε κνλαμηά κπνξεί λα ληθεζεί κε έλα θπξηαθάηηθν πξσηλφ πνπ ζα πάκε ζηνπ Πηξέθε γηα λα πηνχκε θαθέ θαη ζα έξζνπλ δπν θίινη θαη ζα θαηαζηξψζνπκε κε ζηπιφ θαη ραξηνπεηζέηα έλα παιαβφ δεκηνπξγηθφ ζρέδην πνπ ζα αθήζεη επνρή θαη θάπνηα κέξα θάπνην φλησο ζα αθήζεη. Γειάσ δπλαηά. Αθφξεηεο γεληθφηεηεο. 126

΋ινη, εθηφο απφ ηε κακά θαη εθηφο απφ ην πηάλν πνπ δηαβξψλεηαη ηπιηγκέλν κε κνπζακά ζηνλ θήπν, κηα άρξεζηε αληίθα πνπ πηάλεη ρψξν. Δίκαζηε φινη, θαη είκαζηε ήζπρνη, θνπξαζκέλνη θαη ζθεθηηθνί. Ζ Σξηζηίλα κε ην Φψηε, ν Ιεπηέξεο κε ηελ Αγγειηθή, ν Βαζίιεο, εγψ, ν κπακπάο. Θαζηζκέλνη νιφγπξα ζε έλα παιηφ μχιηλν ηξαπέδη πνπ ζα έπξεπε λα έρεη αιιάμεη. Θάηη ζα έπξεπε λα ζπδεηάκε εθείλε ηε ζηηγκή, αιιά γηα ιίγε ψξα απιά θνηηάδακε ηα κηζνάδεηα πηάηα καο, ηνπο θφθθνπο ξπδηνχ πνπ είραλ πέζεη απ’έμσ, ηα ςίρνπια απφ ην ςσκί θαη ηα ιεξσκέλα καραηξνπήξνπλα. Ζ Σξηζηίλα αξρίδεη λα ηα καδεχεη, ν Βαζίιεο θαη ε Αγγειηθή ζεθψλνληαη λα ηελ βνεζήζνπλ θαη ηελ παξνηξχλνπλ λα θάηζεη, ‘’γηα φλνκα ηνπ ζενχ είζαη εηνηκφγελλε θαη ηξέρεηο ζαλ λα κελ ζπκβαίλεη ηίπνηα’’, ‘’έρσ έλα κήλα αθφκα’’ απαληάεη απηή. Ρειηθά θάζεηαη δίπια κνπ, ε αλαθαησζνχξα ζπάεη ηε ζησπή καο θαη ν Ιεπηέξεο καο ιέεη κηα ζεσξία ηνπ γηα ηνλ Ηάθσβν, ν Βαζίιεο ηνλ δηνξζψλεη ζε θάπνηα πξάγκαηα, ε Σξηζηίλα ζθχβεη ζην απηί κνπ θαη κε ξσηάεη πφηε ζα θχγσ θαη ηεο ιέσ φηη δελ μέξσ αθφκα. ‘’Θάηζε ιίγν αθφκα αλ κπνξείο κσξέ, ε ζεία κνπ είπε ζηελ θεδεία φηη εξέκεζε ε ςπρή ηεο πνπ ήζνπλ εθεί θαη πσο ηεο κίιεζεο σξαία θαη ζσζηά, θάηζε ιίγεο κέξεο αθφκα γηαηί ην ρξεηαδφκαζηε φινη’’. Ήζεια λα ηεο πσ φηη δελ ρξεηαδφηαλ λα κνπ ην πεη θαη φηη απφ κφλνο κνπ είρα ζθεθηεί λα θάηζσ κεξηθέο εκέξεο αθφκα θαη δελ ρξεηαδφκνπλ ηελ ζπκβνπιή ηεο. Ξξηλ πξνιάβσ λα απαληήζσ κνπ είπε ‘’θάλε φηη ζεο’’ θαη ζεθψζεθε μαλά θσλάδνληαο πξνο ην Ιεπηέξε λα ζηακαηήζεη ηελ θνπβέληα θαζψο απηφο είρε πηάζεη κηα ζεσξία πνπ πεξηιάκβαλε ιεθηά θαη ρξέε. ‘’Ρα δηθά ζνπ ηα ρξέε λα θνηηάο θαη άζε ηα ρξέε ηνπ Ηάθσβνπ’’, ηελ άθνπζα λα ιέεη θαη ηνλ θνίηαμα κε πεξηέξγεηα λα δπζθνξεί ζε απηήλ ηεο ηελ πξφηαζε θαη λα αληηδξά, θάηη θψλαμε ζε ζρέζε κε ηα δηθά ηνπ ρξέε, γηα ηελ δνπιεηά πνπ δελ πήγαηλε θαη γηα ηα δπν ηνπ παηδηά. Ζ Αγγειηθή βηάζηεθε πίζσ ζαλ λα ήζειε λα πξνιάβεη θάπνηα ππξθαγηά θαη ηελ παξαηήξεζα λα ηνπ ζθίγγεη ην κπξάηζν ζαλ λα ηνπ έιεγε λα ζηακαηήζεη. Ν παηέξαο κνπ έπηλε αξγά έλα πνηεξάθη θξαζί, ρσξίο λα παξεκβαίλεη. ‘’Γελ ππάξρεη ζπίηη ρσξίο ρξέε’’, είπε ν Φψηεο πνπ επίζεο είρε λα κηιήζεη πνιχ ψξα 127

θαη ε Αγγειηθή έγλεςε θαηαθαηηθά ζαλ λα βξήθε θάπνην ζχκκαρν. Ρνπ είπε φηη έρεη δίθην θαη πσο αθφκα πεξηκέλνπλ φινη λα ηζζνξνπήζεη ε θαηάζηαζε. Ν Ιεπηέξεο παξελέβε πάιη, ‘’ε θαηάζηαζε ηζζνξφπεζε αιιά πξνο ηα θάησ γηα ηνπο πεξηζζφηεξνπο’’ είπε θαη ε Αγγειηθή ζπκθψλεζε θαη κε απηφλ. Όζηεξα θνίηαμε πάιη πξνο ηνλ Φψηε. ‘’Ξάλησο κπξάβν ζαο παηδηά, πάξα πνιχ ραίξνκαη, λα έξζεη κηα ραξά ζηελ νηθνγέλεηα εηδηθά ηψξα, Σξηζηηλνχια κνπ κπξάβν ζηα αιήζεηα γηα ην παηδάθη ζαο, λα ζαο δήζεη.’’. Ρν βιέκκα κνπ πξνζγεηψζεθε ζην Φψηε. Ρνλ είδα λα ρακνγειάεη κε έλα ηξφπν νινθάλεξα ςεχηηθφ, λα ζθχβεη ην θεθάιη ηνπ θαη λα θνπλάεη λεπξηθά ηα πφδηα ηνπ. Πθέθηεθα ηηο θνπβέληεο καο ζην κπαιθφλη, ην Ληνπκπάη, απηήλ ηνπ ηελ θαηήθεηα. Ρνλ είδα μαλά λα ζεθψλεηαη αξγά, λα παξακεξίδεη επγεληθά ηελ Σξηζηίλα πνπ ήηαλ φξζηα πίζσ ηνπ θαη λα βγαίλεη πξνο ηα έμσ, ςαρνπιεχνληαο έλα κηζνηειεησκέλν παθέην ηζηγάξα. Δίδα ην βιέκκα ηεο Σξηζηίλαο λα ηνλ αθνινπζεί κέρξη πνπ άλνημε ηελ εμψπνξηα θαη βγήθε ζηελ απιή. Έλησζα φηη ηα είρα θαηαιάβεη φια, ζθέθηεθα φηη ζα κπνξνχζα λα ηνλ ζπλαηζζαλζψ θαη απνθάζηζα φηη έπξεπε λα θάλσ έλα ηζηγάξν καδί ηνπ, λα πξνζπαζήζσ λα κηιήζσ καδί ηνπ θαη λα ηνλ αθήζσ λα εμσηεξηθεχζεη απηφ ην βάξνο πνπ έλησζε. Λα πξέπεη λα θάλεη έλα παηδί ρσξίο λα ληψζεη ζίγνπξνο γηα ηελ νηθνλνκηθή ηνπ θαηάζηαζε, ρσξίο λα ληψζεη ζίγνπξνο γηα ην ζε πνην κέξνο ηνπ θφζκνπ ζα βξίζθεηαη, γηα ηηο πξννπηηθέο ηεο δνπιεηάο ηνπ θαη ηα φλεηξά ηνπ. Αθξηβψο εθείλε ηελ ζηηγκή έλησζα φηη κπνξνχζα λα ηνλ θαηαιάβσ, θαη έηζη ηνλ αθνινχζεζα έμσ γηα λα ηνλ ζπλαληήζσ λα πεξπαηά θαπλίδνληαο ζηελ απιή. Ρνλ πιεζίαζα θαη ηνπ δήηεζα έλα ηζηγάξν, κνπ έδσζε ην ηειεπηαίν. ‘’Κελ λνκίζεηο, θαηαιαβαίλσ ηελ δπζθνιία’’, ηνπ είπα. ‘’΋ια είλαη ξεπζηά, πνιινί βηάδνληαη λα θάλνπλ παηδί, ρσξίο λα εμαζθαιίζνπλ πξψηα..’’. Πηακάηεζα λα κηιψ γηα κηα ζηηγκή γηαηί είδα ην απνξεκέλν ηνπ βιέκκα. ‘’Μέξεηο..ε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαη ηα ινηπά’’. Ν Φψηεο γέιαζε, θάπσο ζαξθαζηηθά. ‘’Γελ ππάξρεη θαιχηεξν πξάγκα’’, κνπ είπε αιιά έλησζα φηη ην ιέεη ηππηθά, απιά γηα λα ην πεη. Ήζεια λα ζπλερίζσ, λα ηνπ εθκαηεχζσ απηήλ καο ηνπιάρηζηνλ ηελ ζπκθσλία ζε απηφ ην ζέκα. ‘’Λαη αιιά ζε βιέπσ, είζαη πεζκέλνο πνιχ, απφ ηε κέξα πνπ ήξζα, δελ μέξσ αλ είλαη ε θαηάζηαζε ηψξα θαη ην εμάκελν πνπ πξέπεη 128

λα θχγεηο, απιά ζέισ λα ζνπ πσ φηη θαη ε Σξηζηίλα έρεη απφ πίζσ ηεο, δελ λνκίδσ φηη ηα πξάγκαηα είλαη ηφζν ηξαγηθά’’. Ν Φψηεο έκεηλε γηα ιίγν ζησπειφο, θπζψληαο αξγά ην θαπλφ ηνπ. ‘’Δζχ, γηα ηα ιεθηά πήγεο έμσ;’’, κε ξψηεζε κε έλα ηξφπν πεξίεξγν. Ρνπ είπα πσο φρη. Ππκθψλεζε. ‘’Γελ είλαη πάληα ηα ιεθηά ινηπφλ’’, κνπ είπε. Έλησζα λα κπεξδεχνκαη. Άξρηζε λα πξνρσξάεη καθξηά κνπ θαη ηνλ αθνινχζεζα. ‘’Θα γπξίζεηο;’’, κε ξψηεζε. ‘’Θάπνηα ζηηγκή ίζσο’’, ηνπ είπα. ‘’Γηαηί ζθνηίδεζαη ινηπφλ; ΋ηαλ γπξίζεηο ίζσο ηα δεηο φια, ίζσο φρη. Δίζαη ηπρεξφο, θάλεηο ηελ κνπζηθή ζνπ, είζαη πεηπρεκέλνο, είζαη δηάζεκνο ζρεδφλ. Κε πνιπλνηάδεζαη γηα ηίπνηα γηα ηελ ψξα’’ ‘’Λαη’’, ηνπ είπα ζπλερίδνληαο λα απνξψ, ‘’απιψο πεξίκελα λα είζαη ελζνπζηαζκέλνο έλα κήλα πξηλ ην παηδί. Θα ζην πσ φπσο ην βιέπσ, γηαηί νχησο ή άιισο δελ είκαη εδψ θαη δελ ηα μέξσ ηα πξάγκαηα φπσο ιεο. Θάλεηο ζαλ κελ είζαη έηνηκνο, ηη λα ζνπ πσ; Ίζσο είλαη άγρνο..’’ Ν Φψηεο γχξηζε θαη κε θνίηαμε ζηα κάηηα, θαη γηα πξψηε θνξά κνπ θάλεθε γεκάηνο ελέξγεηα. ‘’Λα κελ είκαη έηνηκνο;’’, κε ξψηεζε θνθηά. Έθαλα έλα βήκα πίζσ αηθληδηαζκέλνο, θνβνχκελνο φηη είρα πεη θάηη ηειείσο αλάξκνζην. ‘’Μέξεηο πφζν πνιχ ην ζέισ; Μέξεηο πφζν πνιχ ήζεια έλα παηδί;’’ Δίρε λπρηψζεη θαη ζην δξφκν ππήξρε εζπρία. Θαη εγψ θαη ν Φψηεο ήκαζηαλ δπν κέξεο ζρεδφλ αχπλνη θαη ε έληαζή ησλ ζηηγκψλ ππνρσξνχζε ζε κηα γιπθηά εμάληιεζε. ‘’Ήζειεο; Κα..’’ Ξιεζίαζε θνληά κνπ θαη κε έπηαζε απφ ηνλ ψκν. Ρν πξφζσπφ ηνπ ήηαλ ζθηγκέλν, ηφζν πνπ έιεγεο φηη ζα ζπάζεη. ‘’Γελ είλαη δηθφ κνπ ην παηδί Αιέμαλδξε. Ρν παηδί ηεο αδεξθήο ζνπ, δελ είλαη δηθφ κνπ’’. Ξηζνπάηεζα αηθληδηαζκέλνο, ζαλ λα κε είραλ ρηππήζεη ζην ζηνκάρη. Έκνηαδε λα κεηάλησζε πνπ ην είπε. ‘’Ζ αδεξθή κνπ πνηέ δελ..’’, πήγα λα πσ αιιά απηφο κε έθνςε μαλά. ‘’Ζ αδεξθή ζνπ φλησο πνηέ δελ. Δθηφο απφ κηα πεξίπησζε. Κηα θαη κφλν γακεκέλε πεξίπησζε. Γελ αλαξσηήζεθεο πνηέ, αιιά πνπ λα αλαξσηεζείο εθεί ζηα μέλα ινγηθφ είλαη, αλαξσηήζεθαλ φινη νη ππφινηπνη φκσο, γηαηί ην αξγνχζακε; Γνπιεηέο είρακε, ζπίηη είρακε, ηη 129

δελ είρακε; Θαη λα ήμεξεο πφζν ην ζέιακε, πφζν ην ήζεια. Αιιά δελ είλαη φηη αξγήζακε εζθεκκέλα. Απνηπγράλακε. Μαλά θαη μαλά απνηπγράλακε. Θαη πήγα θαη θνηηάρηεθα, θαη είρα πξφβιεκα εγψ. Αδχλαηνλ, είπαλ νη γηαηξνί. Άρξεζηνο. Θαη δελ βγάιακε κηιηά, ε Σξηζηίλα δελ ήζειε λα βγάινπκε κηιηά κέρξη λα ην ρεηξηζηνχκε, είρε θνβεζεί θαη απφ ηνλ αδεξθφ ζνπ πνπ είρε ηα ίδηα πξνβιήκαηα, ήζειε λα εμαληιήζνπκε θάζε πηζαλφηεηα. Ρν μέξεηο φηη ήκαζηαλ έηνηκνη λα ρσξίζνπκε; Έηνηκνη λα ην αλαθνηλψζνπκε. Ρεο είπα λα πηνζεηήζνπκε, λα βξνχκε δσξεηή, λα θάλνπκε θάηη άιιν, ήζειε λα ην ιχζεη κε ην δηθφ ηεο ηξφπν. Θέιεη φια λα ηα θάλεη κε ην δηθφ ηεο ηξφπν. Θαη απιά κηα κέξα ήξζε θαη κνπ είπε άθνπ πσο ζα γίλεη θαη ηελ άθνπζα θαη δελ είπα θνπβέληα. Γελ μέξσ γηαηί δελ είπα θνπβέληα. Ίζσο επεηδή εγψ έθηαηγα, εγψ ήκνπλ άρξεζηνο. Αιιά δελ είπα θνπβέληα. Καθάξη λα έιεγα θάηη. Καθάξη λα ηεο έιεγα φηη πξνηηκνχζα λα ρσξίζνπκε, δελ μέξσ, νχηε ηψξα μέξσ’’. Ρα έιεγε απηά θαη ήηαλ έηνηκνο λα βνπξθψζεη. ‘’Ξνηνο’’, ξψηεζα ηειηθά. ‘’Ν Ληθφιαο’’ ‘’Ν Ληθφιαο;’’ ‘’Ν Ληθφιαο. Δίρε μαλαγπξίζεη απηφο, θάπνηεο κέξεο ηεο ηειεθσλνχζε, δελ έδηλα ζεκαζία. Ζ αδεξθή ζνπ πνηέ δελ, ηζρχεη απηφ, δελ έρσ λα πσ θάηη. Ρν παξειζφλ καο είλαη παξειζφλ καο έηζη δελ είλαη; Ξνηνο ν ιφγνο λα γπξλάκε ζε απηφ; Γελ κε έλνηαδε ζηα αιήζεηα. Γελ μέξσ πσο ηα ζθέθηεθε ε Σξηζηίλα, δελ μέξσ. Απιά ήξζε θαη κνπ είπε κηα κέξα ην ζρέδηφ ηεο θαη εγψ δελ είπα ηίπνηα. Φνβήζεθα φηη ζα ηελ ράζσ, δελ μέξσ.’’ Ρν ηζηγάξν είρε ζβήζεη αλάκεζα ζηα δάρηπιά κνπ. Θνίηαδα πξνο ηα κέζα, ζηελ νηθνγελεηαθή καο ζηηγκή ζην ηξαπέδη, ζθέθηεθα ηελ Σξηζηίλα λα πιέλεη ηα πηάηα θαη λα ηεο δεηνχλ λα θάηζεη γηα λα μεθνπξαζηεί. Ζ Σξηζηίλα, ν άλζξσπνο πνπ πάληα ήζειε λα είλαη φινη επηπρηζκέλνη. Ν άλζξσπνο πνπ φηαλ θιαίγακε καο παξεγνξνχζε θαη πνπ φηαλ θνβφκαζηαλ καο έπαηξλε αγθαιηά. ‘’Κελ πεηο ηίπνηα. Πε παξαθαιψ κελ πεηο ηίπνηα. Απηή είλαη ε ζπκθσλία καο’’ ‘’Ξσο κπνξψ λα κελ...’’ 130

‘’Λα κπνξέζεηο. Δγψ πσο κπνξψ; Δθείλε πσο κπνξεί; Κνπ είπε πξηλ ιίγν θαηξφ φηη ηα παηδηά έρνπλ γνλείο απηνχο πνπ ηα κεγαιψλνπλ, θαη δηάνιε, έρεη δίθην. Ρν μέξσ φηη έρεη δίθην. Θαη εγψ πξέπεη ζηγά ζηγά, λα ην θαηαπηψ. Απηή ζπκθσλεί λα μέξεηο, κνπ ιέεη αλ ρξεηάδεηαη λα θχγσ γηα ιίγν θαηξφ, λα ην θάλσ, ζα κπνξνχκε λα ην δηθαηνινγήζνπκε. Θαη χζηεξα λα γπξίζσ θαη λα γίλσ ν παηέξαο πνπ πάληα ήζεια. Λα παίμσ κπάια καδί ηνπ θαη λα δηαιέμσ ρξψκα γηα ην δσκάηηφ ηνπ. Λα ηνπ δηαβάδσ θαη λα ην πεγαίλσ εθδξνκέο. Θαη κηα κέξα, φηαλ ζα είλαη κεγάινο, λα ηνπ πσ φηη ν βηνινγηθφο ηνπ παηέξαο είλαη θάπνηνο άιινο, θαη ίζσο λα ην πνχκε ζε φινπο κεηά, φηαλ πηα θαλείο δελ ζα πεη ηίπνηα. Γελ μέξσ. Ίζσο δελ έπξεπε λα ζην πσ. Κάιινλ δελ έπξεπε λα ζην πσ. Πε παξαθαιψ κελ πεηο ηίπνηα, φια είλαη ηφζν εχζξαπζηα απηή ηε ζηηγκή, κπνξεί λα ζπάζνπλ κε ην παξακηθξφ. Βιέπσ εθηάιηεο φηη ρσξίδνπκε θαη εθείλε παληξεχεηαη ην Ληθφια θαη κεγαιψλεη καδί ηνπ ην δηθφ ηνπ παηδί. Θαη εγψ είκαη ζην Ληνπκπάη, αλίθαλνο, άρξεζηνο. Δπεηδή δελ θαηάπηα θάπνηε θάηη, πνπ ζα κπνξνχζα απιά λα απνδερηψ. Ρη δηαθνξά ζα είρε έλαο αλψλπκνο δσξεηήο ζπέξκαηνο; Ρη δηαθνξά ζα είρε έλα παηδί πνπ πηνζεηήζακε; Θακία. Θαη ζα ήκνπλ ηξειιφο λα κελ ην αγαπήζσ, ζα ήκνπλ αράξηζηνο απέλαληη ζε ηφζν θφζκν πνπ δελ κπνξεί λα θάλεη ηίπνηα θαη απιά πεξηκέλεη ζε αηειείσηεο ιίζηεο πηνζεζίαο κέρξη θάπνηνο λα θξίλεη φηη είλαη θαηάιιεινη λα αγαπήζνπλ έλα παηδί κε βάζε ηα εηζνδήκαηα θαη ηελ θαιή γεηηνληά θαη ην θαιφ φλνκα. Αεδίεο. ΋ζν πξνζπαζψ φκσο λα ην θαηαπηψ, ηφζν απηφ βγαίλεη, ζαλ πξσηλή αλαθαησζνχξα βγαίλεη. Θαη λα, ζην είπα ηψξα, θαη δελ μέξσ θαλ αλ κπνξψ λα ζε εκπηζηεπηψ φηη ζα ην θξαηήζεηο κεηαμχ καο γηαηί ζνπ μαλαιέσ, φια ηψξα είλαη εχζξαπζηα θαη θνβάκαη...Αιιά...αιιά αλ δελ κνπ κνηάδεη θαζφινπ;’’ Πε εθείλν ην ζεκείν ν Φψηεο δελ ζπγθξάηεζε ηα δάθξπά ηνπ θαη ε θσλή ηνπ έζπαζε ζε έλα παξαπνλεκέλν ζηξίγγν ιπγκφ. Ήκνπλ αλίθαλνο λα πσ ην νηηδήπνηε, ηίπνηα πνπ λα ηνλ παξεγνξήζεη θαη ηίπνηα πνπ λα ηνλ θαζνδεγήζεη. Δίρα πάεη ζε απηφλ ειπίδνληαο λα απαληήζσ δηθά κνπ ζέκαηα, είρα πάεη ζε απηφλ μαλά σο παηδί ζε έλα θφζκν κεγάισλ, αλίδεν γηα ηα πξνβιήκαηα ηνπο θαη γηα ην πξνζσπηθφ ηνπο βάζαλν. Θαη κέζα ζην ζπίηη, ε νηθνγέλεηά κνπ, λα ζπδεηάεη θαη λα ζπλνκηιεί ζαλ λα κελ ζπκβαίλεη ηίπνηα, ν Ιεπηέξεο κε ηα ρξέε ηνπ θαη 131

ηελ έμαςε κηαο γεηηφληζζαο, ε Σξηζηίλα κε ην κσξφ ηνπ Ληθφια ζηελ θνηιηά ηεο, ν Βαζίιεο θαη ν απνηπρεκέλνο ηνπ γάκνο, ν παηέξαο κνπ ζησπειφο θαη ήζπρνο, λα πίλεη ην θξαζί ηνπ θαη λα αλαξσηηέκαη αλ βιέπεη, αλ κπνξεί λα δεη θαη αλ κπνξεί λα θάλεη απνινγηζκφ. Μαλά ε νξγή, μαλά ε αγαλάθηεζε. Έθαλα λα θχγσ θαη ν Φψηεο κε θξάηεζε, κε παξαθάιεζε λα κελ πσ ηίπνηα θαη ηνλ δηαβεβαίσζα φηη ζα θξαηήζσ ην ζηφκα κνπ θιεηζηφ. Κπήθα μαλά ζην ζπίηη θαη θνίηαμα ηελ αδεξθή κνπ, κε θνίηαμε πίζσ θαη ήμεξα φηη βιέκκα ηεο ήηαλ εξεπλεηηθφ θαη έηζη δελ ηεο έθαλα ηελ ράξε θαη έθαηζα ζηελ θαξέθια κνπ, ηψξα κηινχζαλ πάιη γηα ηνλ Ηάθσβν θαη ε Αγγειηθή έιεγε πσο δελ λνκίδεη φηη έπαηξλε βαξηά λαξθσηηθά, θαη θνίηαμα ηνλ παηέξα κνπ πξνζπαζψληαο λα ζεθψζσ ην βιέκκα ηνπ κε ην δηθφ κνπ, ‘’εζχ ηη ιεο;’’, ηνλ ξψηεζα ηειηθά θαη φινη ζσπάζαλε γηαηί αηζζαλζήθαλε ηελ επηζεηηθφηεηά κνπ. ‘’Ρη λα πσ εγψ;’’, αλαξσηήζεθε. Ήκνπλ απνθαζηζκέλνο. ‘’Λα πεηο γηα ην γεγνλφο φηη κηα κηιάκε γηα λαξθσηηθά, κηα κηιάκε γηα ρξέε, κηα κηιάκε γηα γθφκελεο. Λα πεηο θαη εδψ απηφ πνπ ιεο πάληα, φηη πάλσ απφ φια είλαη ε νηθνγέλεηα. Γηαηί δελ ην ιεο θαη γηα απηήλ εδψ ηελ πεξίπησζε;’’ Ν παηέξαο κνπ κε θνίηαμε θαη πεξηέζηξεςε ην πνηήξη κε ην θξαζί. Ζ Σξηζηίλα εηνηκάζηεθε λα πεη θάηη, ν Βαζίιεο εηνηκάζηεθε λα ζεθσζεί, ν Ιεπηέξεο θάλεθε λα απνξεί. Έκνηαδε ζαλ λα είρα ηξαβήμεη απφηνκα ην ζεληφλη, θαη ν ειέθαληαο ζην δσκάηην ήηαλ έλα παξακνξθσκέλν βξψκηθν πιάζκα πνπ θαλείο δελ ήζειε λα αληηθξχζεη θαηάκαηα. ‘’Θέιεηο λα πσ φηη θηαίλε νη γνλείο ηνπ;’’, κε ξψηεζε. ‘’Λα ζνπ πσ φηη θηαίεη ν αδεξθφο κνπ;’’ Πηελ πξαγκαηηθφηεηα απηφ ήζεια. Λα κνπ πεη φηη θηαίεη ν αδεξθφο ηνπ. Ν απηαξρηθφο, ζπληεξεηηθφο, θαζίδσλ, επιαβήο κπάηζνο αδεξθφο ηνπ. ‘’Ξεο φηη λνκίδεηο’’, ηνπ απάληεζα. Ν Ιεπηέξεο κε θνίηαδε ηψξα απζηεξά. Κε ηελ άθξε ηνπ καηηνχ κνπ είδα ην Βαζίιε λα έρεη ραιαξψζεη μαλά ζηελ θαξέθια ηνπ, ελψ ν Φψηεο μαλακπήθε ζην ζπίηη θαη ε πφξηα έηξημε θαη αλ θάπνηνο ήηαλ παξαηεξεηηθφο ζα θαηαιάβαηλε φηη είρε θιάςεη. Ζ Σξηζηίλα ήηαλ θαη ηελ έλησζα λα πεγαίλεη πξνο ην κέξνο ηνπ.

132

‘’Λνκίδσ φηη έρεηο δίθην’’, κνπ είπε ηειηθά, θαη ν ηφλνο ηνπ ήηαλ ήξεκνο θαη ζησηθφο. ‘’Γελ κπνξεί λα θηαίεη θαλέλαο άιινο, πέξα απφ ηελ νηθνγέλεηα ζπκπιήξσζε. Καθάξη λα ήμεξα αθξηβψο ην ιάζνο, λα κπνξψ λα ηνπο ην πσ, φρη ηψξα, αιιά πξηλ. Αιιά λαη. Φηαίεη ν αδεξθφο κνπ θαη ε λχθε κνπ. Ρν καιψλαλε, ην πηέδαλε, ην ζηξηκψρλαλε ην παηδί. ΋πσο θαη φια ηνπο ηα παηδηά.’’ ‘’΋πσο θαη εζχ’’, ηνπ είπα. Ήζεια απεγλσζκέλα λα ηνλ ηζηγθιήζσ. Απηφο ζήθσζε απιά ηνπο ψκνπο. ‘’΋πσο θαη εγψ αγφξη κνπ’’, κνπ είπε. ‘’Γελ έρεη λφεκα ηψξα απηφ’’, πεηάρηεθε ν Ιεπηέξεο. ‘’Λαη, ηψξα έγηλε’’, ζπκπιήξσζε ε Αγγειηθή. Ήζεια λα ηεο πσ φηη δελ έγηλε, αιιά γηλφηαλ θαη γίλεηαη αθφκα. Ήζεια, θάζε ζηηγκή πνπ ηξαβνχζαλ ην βιέκκα ηνπο, λα ηνπο ηξαβάσ ην πξφζσπν πξνο ην παξακνξθσκέλν ηέξαο κέζα ζην δσκάηην. ‘’Ρν λα ιέεη απιά θάπνηνο θηαίσ κε επθνιία, ρσξίο λα ιέεη γηαηί θηαίεη, είζαη ζαλ λα κελ παξαδέρεηαη ζηα αιήζεηα φηη θηαίεη’’, είπα μαλά, θαη είπα ηηο ιέμεηο κε επιάβεηα, θαζψο ήηαλ δηθέο ηνπ. Απηφο ηηο αλαγλψξηζε. Δίπε έλα μεξφ ‘’πξάγκαηη’’. Ζ Σξηζηίλα, αθνχ κάιινλ δηαβεβαίσζε φηη ν Φψηεο δελ ζα μεζπνχζε κέζα ή θάηη ηέηνην, κε ζθνχληεμε ζηνλ ψκν θαη πήγε λα κνπ πεη θάηη γηα λα ζηακαηήζσ. Ν Ιεπηέξεο επαλέιαβε φηη δελ έρεη λφεκα απηφ. Ν παηέξαο κνπ ζηακάηεζε λα παίδεη κε ην πνηήξη ηνπ. ‘’Έρεη θαη παξαέρεη. Ρνλ πξνηηκψ εδψ, λα κηιάεη κε ηελ θαξδηά ηνπ, παξά εθεί, ζησπειφ θαη απφκαθξν’’, είπε θνηηψληαο ελαιιάμ ηνλ Ιεπηέξε θαη ηελ Σξηζηίλα. ‘’Αεδίεο’’, θψλαμα αγαλαθηηζκέλνο. ‘’Θφθην’’, κνπ θψλαμε ε Σξηζηίλα θαη ήκνπλ έηνηκνο λα ηεο δείμσ ηελ θνηιηά ηεο ρσξίο λα πσ ηίπνηα. ‘’Φέξεζαη πάιη ζαλ λα είκαη κηθξφ παηδί, απηφ θάλεηο. Άζε ην παηδί λα ηα πεη, παηδί είλαη, απηφ ιεο.’’ ‘’Έρεηο λα πεηο θάηη νπζηαζηηθφ ινηπφλ;’’, κε ξψηεζε θαη γηα πξψηε θνξά ηνλ έλησζα λα παηάεη γεξά θαη λα εηνηκάδεηαη θαη απηφο. ‘’Λαη έρσ λα πσ, έρσ λα πσ φηη ν ζείνο ην ζηξαγγάιηδε ην παηδί κηα δσή’’ Ζ Σξηζηίλα ήηαλ έηνηκε λα κε ρηππήζεη θαη ε Αγγειηθή ζρεδφλ έθξπςε ην πξφζσπφ ηεο. Ν Ιεπηέξεο αλέιαβε ζπλήγνξνο ππεξάζπηζεο. 133

‘’Απηά πνπ ιεο κηθξέ δελ είλαη ζσζηά πξάγκαηα, ηέηνηα κέξα’’, κνπ είπε θαη κε έδεημε κε ην δάρηπιν. Ν παηέξαο κνπ πήξε κεξηθέο βαζηέο αλάζεο. ‘’Δίζαη ζίγνπξνο φηη ζέιεηο λα κηιήζεηο γηα ηνλ ζείν θαη φρη γηα κέλα; Γηαηί πάληα κνπ έιεγεο φηη είκαζηε ην ίδην’’, είπε. ‘’Θαη λα ζε ξσηήζσ επίζεο, εζχ πνπ ηα μέξεηο φια ηφζν θαιά;’’ ‘’Α ζα κνπ πεηο ηψξα φηη είκαη καθξηά θαη δελ έρσ ιφγν;’’ ‘’Λαη ζα ζνπ πσ φηη είζαη καθξηά θαη δελ έρεηο δηθαίσκα ιφγνπ’’, θψλαμε θαη ρηχπεζε ηελ γξνζηά ηνπ ζην ηξαπέδη. Γηα φπνην ιφγν θαη αλ είρα ζηφρν λα ηνλ εθλεπξίζσ, ηα είρα θαηαθέξεη. Ζ Σξηζηίλα γηα άιιε κηα θνξά πξνζπάζεζε λα αιιάμεη ζέκα. Ρεο θψλαμε λα ζηακαηήζεη θαη κε μαλαθνίηαμε, πεξηκέλνληαο ηελ απάληεζή κνπ. ‘’Γηα απηφ ινηπφλ ζα μαλαθχγσ καθξηά’’, είπα, έηνηκνο λα εγθαηαιείςσ ην ηξαπέδη. ‘’Α, γηα απηφ; Ξεξίκελεο απηφ γηα λα απνθαζίζεηο φηη ζα μαλαθχγεηο;’’ ‘’Θαη ηη λα θάλσ εδψ;’’, θψλαμα. ‘’Δκέλα ξσηάο; Αθνχ εκέλα δελ αθνχο πνηέ. Θαη ζε κέλα έρεηο πεη φηη ζε ζηξαγγαιίδσ. Ρν ζπκάζαη; Δγψ ζνπ έιεγα λα πάξεηο έλα ξεκαδνπηπρίν θαη εζχ έιεγεο φηη ζε ζηξαγγαιίδσ. Ζ κάλα ζνπ έιεγε λα κελ θχγεηο γηα ηα μέλα θαη εζχ έιεγεο ζε απηήλ φηη εδψ ζε ζηξαγγαιίδσ. Νξίζηε. Έθπγεο; Καγθηά ζνπ. Αιιά ηη ζέιεηο λα βγάιεηο ηψξα; Θέιεηο λα ζνπ πσ ζηα αιήζεηα, ην πηζηεχεηο θαη εζχ ν ίδηνο ζηα αιήζεηα, φηη ην παηδί πήξε ηε δσή ηνπ εμ’αηηίαο ηνπ παηέξα ηνπ; Απηφ ζέιεηο λα βγάιεηο; ΋ηη είκαζηε θαζάξκαηα εγψ θαη ν αδεξθφο κνπ; ΋ηη δελ αγαπάκε ηα παηδηά καο; ΋ηη δελ πεζαίλνπκε γηα εθείλα; ΋ρη αγφξη κνπ. Κπνξείο λα θάλεηο φηη ζέιεηο ζηε δσή ζνπ, δηθή ζνπ είλαη, αιιά δελ κπνξείο λα ιεο απηά πνπ ιεο’’ Έζθημα ηηο γξνζηέο κνπ θαη ηνλ θνίηαμα, ηψξα ήηαλ φινη ζθεθηηθνί θαη είραλ πάςεη λα κηιάλε, δελ κπνξνχζα λα μέξσ κε πνηνλ ζπκθσλνχλ. ‘’Γελ ιχλνληαη φια επεηδή θάπνηνο ιέεη φηη αγαπάεη ην παηδί ηνπ. Κεηξάλε θαη νη πξάμεηο’’, είπα, ζαλ λα μεζηφκηδα θάπνηα αλαηίξξεηε αιήζεηα. ‘’Φπζηθά κεηξάλε θαη νη πξάμεηο. Θαη ζνπ ην είπα θαη πξνεγνπκέλσο. Ιάζνο πξάμεηο; Έλα ζσξφ. Ιάζε θαη λέα ιάζε. Απφ ηελ θαξδηά κνπ 134

κέζα ζνπ εχρνκαη λα ηα βξεηο, θαη λα κελ θάλεηο νχηε έλα. Θάλε θαηλνχξηα δηθά ζνπ ή κελ θάλεηο θαλέλα. Αιιά φια κνπ ηα ιάζε...’’, είπε θαη ε θσλή ηνπ θάπσο καιάθσζε μαλά θαη ε ζηάζε ηνπ ζψκαηφο ηνπ ραιάξσζε, ‘’φια κνπ ηα ιάζε πξνέξρνληαλ απφ κηα αγσλία θαη κφλν. Λα είζηε επηπρηζκέλνη. Λα μέξσ φηη είζηε θαιά. Ξνιιά ιεθηά δελ είρα πνηέ, πεξηνπζία ηδηαίηεξε δελ ζαο αθήλσ. Θαη εζείο είζηε πην γξακκαηηζκέλνη απφ εκέλα, νπφηε νχηε κεγάιεο ζπκβνπιέο δελ έρσ λα ζαο δψζσ. Λα είζηε θαιά απιά, πγηείο θπζηθά θαη θαιά, ραξνχκελνη, θεθάηνη, λα μππλάηε ην πξσί θαη λα έρεηε ιαρηάξα γηα δσή. Δζείο κνπ δίλαηε ιαρηάξα εκέλα, θέθη θαη ελέξγεηα, αθφκα ζαο βιέπσ θαη ραίξνκαη. Δζχ αγφξη κνπ είζαη έλαο πεηπρεκέλνο άλζξσπνο ήδε, καθάξη λα δηαπξέςεηο θαη άιιν. Αιιά ε επηηπρία ήηαλ δηθή ζαο ππφζεζε πάληα, ην κφλν πνπ κπνξνχζα λα θάλσ είλαη λα ζαο πηέδσ, λαη, λα δηαβάδεηε φηαλ είραηε ηα κπαιά πάλσ απφ ην θεθάιη ζαο, λα ζαο πηέδσ λα ζπνπδάζεηε, λα πάξεηε πηπρία, λα βξείηε δνπιεηά. Απηφ κφλν, γηα λα κπνξείηε λα είζηε επηπρηζκέλνη. Δίζαη επηπρηζκέλνο αγφξη κνπ;’’ Ζ ηειεπηαία ηνπ εξψηεζε έκνηαδε, θαη ίζσο λα ήηαλ, ε παγίδα ηνπ. Λα ηνπ πσ εγψ φηη δελ είκαη, γηα λα κνπ πεη φηη αλ κε άθνπγε ζα ήκνπλ. Θαη θνίηαμα ηα αδέξθηα κνπ, έλα έλα, ηνπο θνίηαμα θαη ήζειε λα κε θνηηάεη πνπ ηνπο θνηηάδσ, γηα λα θαηαιάβεη θαιχηεξα ηελ απάληεζή κνπ. ‘’Θαλείο δελ είλαη επηπρηζκέλνο κπακπά’’, ηνπ είπα ηειηθά θαη δελ είπα ηίπνηα άιιν. Έθαηζα πίζσ ζηελ θαξέθια κνπ, άθεζα ην αλαγθαίν πεξηζψξην ρξφλνπ γηα λα αιιάμεη ηελ θνπβέληα ε Σξηζηίλα, άθεζα ην ρξφλν γηα λα εξεκήζεη ε Αγγειηθή, ην ρξφλν γηα λα καιαθψζεη ην απζηεξφ ηνπ βιέκκα ν Ιεπηέξεο, ην ρξφλν πνπ ρξεηαδφληνπζαλ φινη γηα λα επηζηξέςνπλ απφ απηφ ην δηάιεηκκα, λα θνπθνπιψζνπκε πάιη φιε ηελ δπζιεηηνπξγία ηεο κεραλήο καο θαη λα αθήζνπκε κεηά κφλν ηα ζεκάδηα καο: Ρελ θνηιηά ηεο αδεξθήο κνπ, ηα ηζηγάξα ηνπ Φψηε, ηηο μεζσξηαζκέλεο πιεγέο ζην πξφζσπφ κνπ, ηε κειαγρνιία ηνπ Βαζίιε, ην άγρνο ηνπ Ιεπηέξε, ην πνηήξη θξαζί πνπ δελ έθνβε ν παηέξαο κνπ. Θάπνηα ζηηγκή, ε Αγγειηθή ζπκήζεθε λα ξσηήζεη αλ είραλ ζθεθηεί πσο ζα έβγαδαλ ην παηδί. Ζ Σξηζηίλα θνίηαμε ην Φψηε θαη εθείλε ηελ ζηηγκή κπνξνχζα λα δηαβάζσ ην βιέκκα ηεο, ηνπ έιεγε λα βγεη κπξνζηά. Θαη απηφο ην έθαλε, θνξψληαο κηα κάζθα θαηάιιειε γηα ηελ πεξίζηαζε: 135

‘’Κηαο θαη ην Ξαληειήο καο ην πξνιάβαηε’’, είπε θνηηάδνληαο ηνλ παηέξα κνπ, ‘’ιέκε είηε ην Γηψξγνο, πνπ είλαη ηνπ δηθνχ κνπ κπακπά, αλ θαη δελ δεη, είηε ην Νξέζηεο, πνπ καο αξέζεη πνιχ’’ ‘’Ααα, Νξέζηεο, ηη σξαίν’’, είπε ε Αγγειηθή εθθέξνληαο ηελ πξνηίκεζή ηεο. ‘’Λαη θαη εκέλα κνπ αξέζεη’’, είπε ε Σξηζηίλα θαη ράηδεςε ηελ θνηιηά ηεο. ‘’Ξην σξαίν απφ ην Γηψξγνο’’, ζπκπιήξσζε κε έλα ρακφγειν θαη φινη ραραλίζαλε ιίγν, θαη ν Φψηεο καδί. Ξξνζπάζεζα λα απνζηαζηνπνηεζψ απφ ην ηξαπέδη, λα καο θνηηάμσ απφ ςειά, λα δηαπηζηψζσ κε ηα κάηηα κνπ φηη δελ ήκαζηαλ ηίπνηα παξαπάλσ απφ κηα θαλνληθφηεηα θαη εκείο, κε ηα πξνβιήκαηα πνπ έρεη θαη ε δηπιαλή καο πφξηα, κε ηελ αγάπε πνπ έρεη θαη ε παξαδίπια νηθνγέλεηα, απηά πνπ καο δέλνπλ θαη απηά πνπ καο ρσξίδνπλ. Ξξνζπάζεζα λα απνζηαζηνπνηεζψ γηα λα κπνξέζσ λα θξίλσ ηνλ εαπηφ κνπ άδηθν γηα ην μέζπαζκά κνπ, γηα φια απηά πνπ είρα ζην θεθάιη κνπ. Ξξνζπάζεζα λα κε δσ ζαλ λα ήκνπλ εθεί επεηδή ήκνπλ εθεί, θαη φρη σο επηζθέπηε. Θαη λα, επηπιένπκε φινη καδί ζαλ δαξσκέλνη θειινί ζηα φμηλα γαζηξηθά πγξά ηνπ ζηνκαρηνχ ηνπ ίδηνπ θήηνπο, θαη θαινχκαζηε λα επηιέμνπκε αλ ζα ζπκθηιησζνχκε κε απηφ, αλ ζα ην απνδερηνχκε απηφ θαη ζα πεξηκέλνπκε ζησηθά, ζπλεζίδνληαο ηηο ζθηέο καο, λα καο θηχζεη ζε θάπνηα αθηή γηα λα καο επηζηξέςεη ζηελ Αιήζεηα καο, ζην ζεφ ηνπ θαζελφο καο θαη ηελ Απνζηνιή ηνπ. Ή ελαιιαθηηθά, λα βξνχκε ην δξφκν καο κφλνη καο πξνο ηα έμσ, αθφκα θαη αλ απηφ ζεκαίλεη λα παηήζνπκε ζηα ζθαηά ελφο αηειείσηνπ εληέξνπ, αθφκα θαη αλ απηφ ζεκαίλεη φηη κφιηο βγνχκε κπνξεί ε ζηεξηά λα απέρεη θαη κπνξεί ν αλνηρηφο σθεαλφο λα είλαη πνιχ πην επηθίλδπλνο απφ ηα νμέα ηεο ρψλεςεο πνπ καο ζηγνηξψλε θαη καο γεξλάλε. Ν Ηάθσβνο δελ ήζειε νχηε λα κείλεη αιιά νχηε λα παιέςεη κε ηνλ αλνηρηφ σθεαλφ. Ν Ηάθσβνο επέιεμε έλαλ δξφκν αθαηαλφεην ζε κέλα, έλα δξφκν ρσξίο ζηαπξνδξφκηα θαη επηινγέο. Ρν εξψηεκα φκσο πνπ άπισζε αγθάζηα κέζα κνπ, ήηαλ ηη αθξηβψο έθαλα εγψ, θαη ζηελ αδπλακία κνπ λα δψζσ κηα εχθνιε απάληεζε, βγήθα έμσ θαη θάιεζα ηελ Γαλάε.

136

19 ‘’Έθπγα γηα Αζήλα’’, κνπ είπε κε θάπνηα ζπζηνιή, θαη ακέζσο ππέζεζα φηη ζα ήηαλ κε ηνλ ερνιήπηε ηεο θαη εηνηκάζηεθα λα ην θιείζσ. Σσξίο λα ην έρσ θαηαιάβεη, έθιαηγα. ‘’Λα πνχκε δπν θνπβέληεο έζησ;’’, ηε ξψηεζα. Κνπ δήηεζε έλα ιεπηφ λα βγεη ‘’έμσ’’ απφ θάπνπ. Όζηεξα κνπ είπε λα κηιήζσ, αιιά εγψ δελ είρα θάηη ηδηαίηεξν λα πσ. ‘’Ρζαθψζεθα κε ηνλ παηέξα κνπ’’, ηεο είπα. ‘’Ίζσο λα είπα άζρεκα πξάγκαηα’’. ‘’Γηα απηφ είλαη νη νηθνγέλεηεο’’, κνπ είπε απηή. ‘’Γηα λα ιέκε άζρεκα πξάγκαηα θαη κεηά λα ηα μερλάκε’’. ‘’Θαη ζε εζέλα είπα άζρεκα πξάγκαηα’’, είπα κεηά, θαη πξνζπάζεζα λα θξχςσ ην παξάπνλν απφ ηνλ ηφλν ηεο θσλήο κνπ. ‘’Γελ ζπκάκαη λα είπεο θάηη άζρεκν ζε κέλα’’, κε δηαβεβαίσζε. ‘’Αιιά ληψζε ειεχζεξα λα δεηήζεηο ζπγλψκκε, δελ κε πεηξάδεη’’, ζπκπιήξσζε θάπσο πην εχζπκα. Σακνγέιαζα. ‘’Ξάληα κε έβαδεο λα δεηάσ ζπγλψκκε, ιεο θαη θάηη ζεκαίλεη’’, ηεο είπα. ‘’Ξσο, ζεκαίλεη. Δίλαη κηα παξαδνρή, ζνπ δίλεη κηα νινθιήξσζε ζε έλα ζέκα. Αιιά εζχ πάληα έιεγεο ζπγλψκκε γηα λα κε μεθνξησζείο, νπφηε δελ είρε πνιχ ελδηαθέξνλ απφ έλα ζεκείν θαη κεηά’’ ‘’Λαη, μέξεηο..’’ ‘’Ξεο κνπ φηη ζα δεηήζεηο ζπγλψκκε ηψξα;’’ ‘’΋ρη γηα λα ζε μεθνξησζψ φκσο’’ ‘’Θάηη κνπ ιέεη φηη ζα ζέισ λα θιείζνπκε ζε ιίγν..’’ ‘’Α, έρεηο παξέα λαη...’’ ‘’΋ρη δελ είλαη ε παξέα’’ ‘’Αιιά ηη;’’ ‘’Ν ηφλνο ηεο θσλήο ζνπ. Θα κνπ πεηο πάιη θάηη ην νπνίν εζχ απιά ζα πεηο θαη εγψ ζα πάξσ πην ζνβαξά απφ φζν πξέπεη. Θαη επεηδή ην μέξσ, ήδε πξηλ ην πεηο δελ ην παίξλσ ζνβαξά. Νπφηε γηαηί λα κπνχκε ζηελ δηαδηθαζία, ηη ιεο;’’ Έκεηλα ζησπειφο ζηελ άιιε άθξε, επρήζεθα λα κπνξνχζε γηα κηα ζηηγκή κνλάρα λα κελ ην πάεη πάιη εθεί θαη απιά λα κε αθνχζεη, λα πσ 137

φηη ρξεηάδνκαη λα πσ γηα λα εξεκήζσ. Αιιά κφλνο κνπ ξψηεζα ηνλ εαπηφ κνπ γηαηί πήξα εθείλε θαη δελ πήξα ηελ Άιηληα. ‘’ΝΘ’’, ηεο είπα ηειηθά, εηηεκέλνο. ‘’ΝΘ ινηπφλ. Θαιελχρηα θαη θαιή μεθνχξαζε. Θαη αλ δελ ηδσζνχκε πνπζελά, θαιφ ηαμίδη θαη θαιή επηζηξνθή. Ππιιεπεηήξηα θαη πάιη’’ Έθιεηζα ην ηειέθσλν ρσξίο λα αληαπνδψζσ ηηο επρέο ηεο. Έθιεηζα ην ηειέθσλν θαη ζθέθηεθα λα ην πεηάμσ ζηνλ ηνίρν γηα λα ζπάζεη. Πθέθηεθα λα ζπάζσ ηελ πφξηα, λα κπσ κέζα θαη λα ηνπο δείμσ φινπο κε ην δάρηπιν, λα απνθαιχςσ φια φζα δελ ιέγαλε ζαλ θάπνηνο ηηκσξφο, ζαλ θάπνηα βίαηε αθχπληζε. Ν Βαζίιεο βγήθε έμσ θαη κε θνίηαμε εξεπλεηηθά. ‘’Υξαίν ζφνπ’, κνπ είπε, ‘’μέδσζεο;’’. Ρνπ απάληεζα φηη δελ είρα μεδψζεη αθφκα θαη χζηεξα κε ξψηεζε αλ λπζηάδσ. Ρνπ είπα πσο φρη. ‘’Ξάκε γηα έλα πνηφ ινηπφλ’’, κνπ είπε θαη κε ρηχπεζε ζηνλ ψκν. Κνπ θάλεθε θαιή ηδέα. Κπήθακε ζην ζπίηη, δειψζακε ηηο πξνζέζεηο καο ρσξίο λα θαιέζνπκε θαλέλαλ, αιιά εγψ ζθέθηεθα λα θαιέζσ ην Φψηε. Ξξηλ πξνιάβσ ε Σξηζηίλα είπε φηη ν Φψηεο ζα έθεπγε γηα Αζήλα γηαηί είρε κφλν κηα κέξα άδεηα θαη πσο εθείλε ζα θαζφηαλ. Ν παηέξαο κνπ κε θνίηαδε, ην πνηήξη ηνπ είρε μαλαγεκίζεη. Ν Ιεπηέξεο ζεθψζεθε θαη είπε φηη έπξεπε λα πάξνπλ ηα παηδηά απφ ηελ αδεξθή ηεο Αγγειηθήο θαη λα καδεπηνχλ. Θχκηζε ζε φινπο φηη ην επφκελν πξσί έπξεπε λα πάκε ζην ζείν θαη καο δήηεζε λα κελ μελπρηήζνπκε. Ν παηέξαο κνπ θνίηαδε θαη ήζεια λα ηνλ ξσηήζσ ‘’ηη θνηηάο’’ αιιά απιψο ηνλ θνηηνχζα θαη εγψ θαη φζν θνηηαδφκαζηαλ ην βιέκκα κνπ καιάθσλε θαη κεηά απφ ιίγν πξνζπαζνχζα κε ηα κάηηα λα ηνπ πσ ηαπηφρξνλα ζπγλψκκε θαη πσο είρα δίθην ζε φηη έιεγα. Ίζσο κε θαηάιαβε ίζσο φρη, αιιά ην δηθφ ηνπ βιέκκα δελ κπνξνχζα θάπσο λα ην δηαβάζσ. Γελ μέξσ πφζε ψξα πέξαζε, αιιά ζηακαηήζακε λα θνηηαδφκαζηε φηαλ κπήθε αλάκεζά καο ε Σξηζηίλα θαη κνπ επαλέιαβε ηε ζεκαζία πνπ είρε λα κελ μελπρηήζνπκε, λα κελ πηνχκε πνιχ θαη λα γπξίζσ λα θνηκεζψ. Κε ην Βαζίιε πεξπαηήζακε ζησπεινί κέρξη πνπ θηάζακε παξαιηαθά, επηιέγνληαο δξφκνπο πνπ δελ ζα έθηαλαλ θνληά νχηε ζην ηεηξάγσλν ηνπ ζείνπ, νχηε ζην ζπίηη ηνπ Ηάθσβνπ νχηε ζην πεξίπηεξν. Θέιακε ίζσο γηα ιίγν λα μεραζηνχκε, γηα ιίγν λα παξαβιέςνπκε φηη 138

ηίπνηα δελ είρε αθφκα απαληεζεί. Ζ θίλεζε ήηαλ πνιχ πεξηνξηζκέλε, θαη δπν καγαδηά ήηαλ ζρεδφλ άδεηα απφ ηνλ θφζκν θαη κηα βαξηά κπξσδηά καο εηδνπνηνχζε φηη είραλ πάξεη κπξνο ηα δηπιεζηήξηα θαη γηα απηφ ην βξάδπ. Κπήθακε ζε έλα κπαξ κε ηδακαξίεο θαη δπλαηά γαιαδσπά θψηα ζην εζσηεξηθφ ηνπ, πνπ έκνηαδε λα έρεη θάπνηα θίλεζε. Ν Βαζίιεο ραηξέηεζε κηα λεαξή παξέα θαη έθαηζε ζην κπαξ, επηζεσξψληαο ην ρψξν θαη κνπξκνπξψληαο φηη δελ είρε έξζεη άιιε θνξά ζε απηφ ην ζπγθεθξηκέλν. Ξαξαγγείιακε απφ έλα νπίζθη θαη κηα λεαξή κειαρξηλή θνπέια κε δεξκάηηλν θνιάλ καο ρακνγέιαζε θαη γέκηζε ηα πνηήξηα καο κπξνζηά καο. Ν Βαζίιεο μεθίλεζε λα κηιάεη θαη άξρηζε κε ηξφπν θαη δηαθξηηηθά φζν κπνξνχζε λα κνπ εμεγεί φηη ήκνπλ άδηθνο. Γελ ρξεηάζηεθε λα κηιήζεη πνιχ ψξα θαη εγψ ηνπ είπα φηη ήκνπλ φλησο άδηθνο θαη πσο κάιινλ ε θνχξαζε κε επεξέαζε. Φξφληηζα φκσο λα ζπκπιεξψζσ φηη πνιιά απφ απηά πνπ είπα ήηαλ ζσζηά θαη απηφο δελ είρε πξφβιεκα λα ζπκθσλήζεη κε ηε ζεηξά ηνπ. Όζηεξα ηνπ ήξζε κηα αλαιακπή θαη κνπ είπε κηα ηζηνξία κε ηνλ Ηάθσβν, ζηελ νπνία είρε ρξεηαζηεί λα ηνλ θηινμελήζεη ζηελ Αζήλα κε κηα εμαηξεηηθά φκνξθε θνπέια πνπ ηνπ έκνηαδε γηα εζνπνηφο ή ηέινο πάλησλ γλσζηή. Κνπ ηφληζε φηη ην πξσί βξήθε ηελ θνπέια απηή κε έλα ιεπθφ κπινπδάθη ζηελ θνπδίλα ηνπ, θαη πσο απηή είρε ζηα αιήζεηα ζνθαξηζηεί θαζψο πίζηεπε φηη ην ζπίηη ήηαλ ηνπ Ηάθσβνπ. Γειάζακε γηα ιίγν αιιά ήηαλ απφ απηά ηα γέιηα πνπ θάπνηα ζηηγκή ζβήλνπλ γηαηί ν ιφγνο δελ ήηαλ παξά κηα ηζηνξία γηα έλαλ άλζξσπν λεθξφ. Όζηεξα εγψ ηνπ είπα κηα αλάινγε ηζηνξία πνπ είρα κε έλα ζπγθάηνηθφ κνπ ζηελ Νιιαλδία, ζηελ νπνία ε θνπέια πνπ είρα γλσξίζεη είρε εθθξάζεη έλα παηρληδηάξηθν ελδηαθέξνλ γηα λα θάλνπκε ηξίν. ‘’Α ζην δηάιν, παξηνχδεο θάλεηο ζηελ Νιιαλδία;’’, κε ξψηεζε δπλαηά, θάλνληαο ηελ θνπέια ζην κπαξ θαη άιιε κηα παξέα λα καο θνηηάμεη θαη εκέλα λα απνθαζίδσ λα κελ ηνπ πσ ηελ ζπλέρεηα γηαηί ζα ζίγνπξα ζα καο εμέζεηε. Πθέθηεθα λα ηνπ καξηπξήζσ θάπνηα ζηηγκή ην κπζηηθφ ηνπ Φψηε θαη ηεο Σξηζηίλαο, άιισζηε ζα κπνξνχζα λα ηνλ εκπηζηεπηψ, αιιά ην ζπαξαθηηθφ βιέκκα ηνπ Φψηε ιίγν πξηλ κπσ κέζα θαη ηα βάισ κε ηνλ παηέξα κνπ κε ζπγθξάηεζε. ΢πέζεζα φηη αθνχ είρε θάλεη ηελ αξρή κε εκέλα, ζχληνκα ζα ηελ έθαλε θαη κε ηνπο ππφινηπνπο. Όζηεξα ζθέθηεθα λα ηνπ πσ γηα ηελ Γαλάε θαη λα δεηήζσ ηελ γλψκε ηνπ, αιιά πίλνληαο κηα γεξή γνπιηά απφ ην νπίζθη ηνπ, κνπ 139

έδεημε κηα θσηνγξαθία ζηελ νζφλε ηνπ θηλεηνχ ηνπ. Πηε θσηνγξαθία ήηαλ απηφο θαη κηα λεαξή θνπέια, κε πινχζηα ράιθηλα ζγνπξά καιιηά. Ήηαλ ηξαβεγκέλε ζε θάπνην λπρηεξηλφ θέληξν θαη απφ ηα κάηηα ηνπ θαηλφηαλ φηη βξηζθφηαλ ζε πξνρσξεκέλε κέζε. Δθείλε ρακνγεινχζε θαη ηνλ θξαηνχζε αγθαιηά, κε ην άιιν ηεο ρέξη θξαηνχζε έλα ξνδ γαξίθαιιν. Ρνλ θνίηαμα πίζσ απφ ην θηλεηφ λα κνπ ρακνγειάεη. ‘’Κηα κέξα ζηα κπνπδνχθηα;’’, ηνλ ξψηεζα. ‘’Ζ Οέλα’’, κνπ είπε. ‘’Ξνηα είλαη ε Οέλα;’’, ηνλ ξψηεζα πίζσ. ‘’Θαθνκνίξε κνπ κελ πεηο θνπβέληα’’, μεθίλεζε, θαη χζηεξα άξρηζε λα κνπ ιέεη γηα εθείλε ηελ Οέλα κε ηα θφθθηλα καιιηά, πνπ είρε γλσξίζεη θάπνηνπο κήλεο, θνληά ρξφλν, θαη δελ έιεγε θνπβέληα ζε θαλέλαλ, ‘’κε κε καηηάζνπλ πάιη’’, φπσο κνπ είπε κεηαμχ ζνβαξνχ θαη αζηείνπ. Κνπ είπε φηη ήμεξε λα καγεηξεχεη θνβεξά θαη φηη ήηαλ πνιχ γιπθηά. ‘’Θαη ε πίπα ηεο, πσσ’’, ζπκπιήξσζε, κε ηνλ ίδην φκσο ηφλν, ηνλ ηφλν ελφο εξσηεπκέλνπ αλζξψπνπ. Γελ θαηάθεξα λα κελ γειάζσ θαη λα κελ ηνπ επηζεκάλσ φηη είρε βάιεη ηελ πίπα θαη ην ςεηφ θνηφπνπιν ζηελ ίδηα πξφηαζε. ‘’Λνκίδσ φηη απφ ηδξχζεσο είλαη ζηελ ίδηα πξφηαζε’’ απάληεζε, θαη γέιαζα μαλά. Ρνλ ξψηεζα ζηα ζνβαξά γηαηί θξαηνχζε κηα ζρέζε ηνπ θξπθή, αιιά θαηά θάπνην ηξφπν, ήμεξα ηελ απάληεζε θαη ήηαλ απιή: Δίρε απιά βαξεζεί λα κηιάεη, είρε βαξεζεί λα εμεγεί θαη λα εμεγεί μαλά, είρε βαξεζεί λα ηνπνζεηείηαη θαη λα ζπλνκηιεί παίξλνληαο ην ξφιν ηνπ ‘’πξνβιεκαηηθνχ’’ θαη ηνπ ‘’αζηαζνχο’’. Ν αδεξθφο κνπ θαηλφηαλ λα έρεη κηα φκνξθε ζρέζε, κε κηα εκθαλψο λεφηεξε ηνπ θνπέια, κε ςεηφ θνηφπνπιν θαη πίπεο, θαη ήζειε απιψο λα ηελ πξνζηαηέςεη απφ ηνλ θφζκν, ηηο εξσηήζεηο, ηηο γεκάηεο θξπκκέλα άγρε εξσηήζεηο, ηηο γεκάηεο ππνλλννχκελα εξσηήζεηο. Θαζψο κνπ κάζαγε ηελ απάληεζε ηνλ δηέθνςα θαη ηνλ έβαια λα κνπ πεξηγξάςεη ηη ην ηφζν σξαίν είραλ νη πίπεο θαη ζε ιίγα ιεπηά αλαγθάζηεθα λα ηνλ ζηακαηήζσ γηα λα κελ ρξεηαζηεί λα αθνχζσ θάπνηεο ιεπηνκέξεηεο πνπ πεξηειάκβαλαλ ηα δάρηπιά ηεο. ‘’΋λησο δελ έρεηο κηιήζεη πνπζελά θαηξφ ε;’’, ηνλ ξψηεζα θαη εθείλνο αλαθψλεζε ‘’φλησο’’ θαη αθέζεθα λα ηνλ αθνχσ ζε κηα ρεηκαξξψδε πεξηγξαθή γηα ηα ζηήζε ηεο, ηνλ θψιν ηεο, ηα πφδηα ηεο, ην ιαηκφ ηεο. Όζηεξα, άιιαδε εζηίαζε θαη κνπ κηινχζε γηα ηα ελδηαθέξνληά ηεο, γηα ηελ κνπζηθή πνπ άθνπγε, γηα ηελ πεξεθάλεηα ηνπ 140

λα πεη φηη είκαη αδεξθφο ηνπ θαζψο αθνχγαλε κνπζηθή κνπ, γηα ηελ επηζπκία ηεο λα κε γλσξίζεη, γηα ηα ηξεράκαηά ηεο ζε θξνληηζηήξηα θαη ηδηαίηεξα αιιά θαη ηα ιεθηά πνπ έβγαδε απφ απηήλ ηελ δνπιεηά, γηα ην γεγνλφο φηη έθιαηγε κε καχξν δάθξπ θάζε θνξά πνπ βιέπαλε ηαηλίεο. ‘’Θαη μέξεηο’’, κνπ είπε, ‘’μέξεηο φηη θνηκάκαη ζηηο ηαηλίεο. Αιιά κπήγεη ηα θιάκκαηα θαη είλαη ηφζν σξαίν πνπ πεξηκέλσ μχπληνο κέρξη λα αξρίζεη λα θιαίεη. Φξνληίδσ πάληα λα παίξλσ κεινδξακαηηθέο ηαηλίεο, ηηο δεηάσ ζην βίληενθιακπ εμ’ επί ηνχηνπ’’. Ρν βίληενθιακπ κνπ έθεξε ζε έλαλ ζπλεηξκφ μαλά ηελ Γαλάε θαη έλησζα θαη εγψ ηελ αλάγθε λα ηνπ κηιήζσ. Ρνπ είπα αξρηθά φηη είρε έξζεη ζηελ θεδεία θαη κνπ είπε φηη ηελ είδε θαη πσο ήζειε λα κε ξσηήζεη. Ρνπ είπα φηη μελπρηήζακε καδί δπν κέξεο πξηλ ζηελ Αζήλα θαη θάλεθε λα κε θνηηάεη πνλεξά. ‘’Γσο κνπ έλα ιεπηφ λα θαηνπξήζσ θαη κνπ ηα ιεο’’, κνπ είπε θαη αθνχκπεζε ην πνηήξη ηνπ, άδεην, δίπια ζην δηθφ κνπ. Ξήξα κηα αλάζα θαη πξνζπάζεζα λα ζθεθηψ απφ ηα πξηλ ηη αθξηβψο ζα έιεγα γηα ηελ Γαλάε. Ζ θνπέια ζην κπαξ ήξζε ρσξίο λα ηεο ην δεηήζσ θαη ηνπ μαλαγέκηζε ην πνηήξη, θάλνληαο ην ίδην θαη κε ην δηθφ κνπ πνπ είρα πηεί ρσξίο λα θαηαιάβσ. Έθαλα κηα γχξα κε ην βιέκκα κνπ, θαη ζθέθηεθα φηη ζα πήγαηλε ζηε ζηηγκή έλα ηζηγάξν. Δίδα ζηελ άθξε ηνπ κπαξ έλαλ άληξα, θνληά ζηα πελήληα, λα θαπλίδεη θαη θφξεζα έλα επγεληθφ ρακφγειν γηα λα ηνλ πιεζηάζσ. Κνπ θαηλφηαλ κάιηζηα θαη γλσζηφο, αιιά φινη κνπ θαηλφληνπζαλ γλσζηνί θαη ήηαλ ινγηθφ, ζηελ Διεπζίλα βξηζθφκνπλ. Ρνλ πιεζίαζα θαη ηνλ ξψηεζα επγεληθά αλ ζα κπνξνχζα λα ηνπ θάλσ ηξάθα. Ήηαλ θνληνθνπξεκέλνο θαη είρε έλα παρχ ζβέξθν θαη ρνληξά δάρηπια. Κε θνίηαμε θαη ίζα πνπ κπνξνχζα λα δηαθξίλσ ηα κηθξνζθνπηθά κάηηα ηνπ. Ρίλαμε ζην ρέξη ην παθέην ηνπ κέρξη λα βγεη έλα ηζηγάξν. Ξξηλ κνπ ην δψζεη, κε θνίηαμε ιίγν θαιχηεξα. ‘’Ρνπ Ξαληειή δελ είζαη εζχ;’’, κε ξψηεζε εξεπλεηηθά. Έγλεςα θαηαθαηηθά, ‘’ν κηθξφηεξνο, ν Αιέμαλδξνο’’, είπα. Ν άληξαο ξνπζνχληζε κε έλα πεξίεξγν ηξφπν θαη έκνηαζε ζαλ λα κε έθνςε. Ξήξα ην ηζηγάξν αξγά αιιά παξέκεηλα λα ηνλ θνηηάδσ, θάπσο παξεμελεκέλνο απφ ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ. ‘’Ρη;’’, ξψηεζα ηειηθά, δηαηεξψληαο έλα επγεληθφ ζηπι. Απηφο θχζεμε ηνλ θαπλφ απφ ην πιάη, ζηξαβψλνληαο ηα κηθξά ηνπ ρείιε. Απφ ην γεκάην ηαζάθη δίπια ηνπ έθξηλα φηη βξηζθφηαλ ψξα

141

εθεί, ελψ θαη ε αλάζα ηνπ έθηαζε ζε κέλα πνηηζκέλε ζην αιθφνι. ΢πήξρε ζηάρηε πάλσ ζηε κπινχδα ηνπ. ‘’Ρη ηη; Δζχ δελ είζαη ν κηθξφο ηνπ Ξαληειή, πνπ δελ πήγεο ζηξαηφ θαη δελ πήξεο πηπρίν θαη ηελ θνπάλεζεο έμσ; Ξνπ έβαιεο ην γέξν ζνπ λα ζε πιεξψλεη λα θάλεηο ην κνπζηθφ; Θαη κεηά λα πιεξψλεη γηα λα κελ ζε καδέςεη ε ζηξαηνλνκία γηα λα παο ζηελ θεδεία ηεο κάλαο ζνπ;’’ Πνθαξηζκέλνο, έκεηλα λα ηνλ θνηηάσ. Απηφο έθαλε αθφκα κηα απαμησηηθή γθξηκάηζα θαη γχξηζε κπξνζηά ηνπ, ζαλ λα κελ ήζειε λα κνπ κηιήζεη άιιν. ‘’Γελ πιήξσζε θαλείο ηελ ζηξαηνλνκία ππήξρε έλαο λφκνο πνπ...’’ ‘’Γελ κε λνηάδεη κηθξέ αλ πιήξσζεο ηελ ζηξαηνλνκία ή ηνλ ΢πνπξγφ ηνλ ίδην. Ληξνπηάδεηο ηνλ παηέξα ζνπ θαη επεηδή έρσ κάζεη φηη είραηε άζρεκα ζηελ νηθνγέλεηα, θχγε κελ πσ ηίπνηα άιιν ηψξα’’. Έλησζα ηα κάγνπιά κνπ λα θνθθηλίδνπλ απφ νξγή, ηελ φξαζή κνπ λα ζνιψλεη ηα πάληα εθηφο απφ ηελ γινηψδε, ηδξσκέλε θάηζα ηνπ θνληνθνπξεκέλνπ άληξα. ‘’Παλ ηη;’’, ηνλ ξψηεζα. Απηφο γχξηζε μαλά, έθαλε κηα θίλεζε ζαλ λα θαζαξίδεη ηα δφληηα ηνπ θαη έζβεζε ην ηζηγάξν. ‘’Φχγε κσξή πνχζηξα απφ εδψ θαη πήγαηλε λα ζε γακίζνπλ πάιη νη Νιιαλδνί θαη νη Πνπεδνί δελ μέξσ πνπ ζθαηά είζαη θηφιαο’’ Γελ καιψλσ ζρεδφλ πνηέ. Ν ςπρνζεξαπεπηήο κνπ ην είρε ζίμεη, θαη κε είρε ξσηήζεη αλ ηνπιάρηζηνλ δηεθδηθψ θάηη φηαλ ληψζσ φηη αδηθνχκαη. Αλαξσηήζεθα θαη εγψ καδί ηνπ αιιά δελ θαηαθέξακε λα βξνχκε θαιά παξαδείγκαηα επί ηνπ ζέκαηνο. Ζ Άιηληα κνπ έιεγε φηη είκαη ηζζνξνπεκέλνο απιψο θαη δελ έπξεπε λα κε απαζρνιεί, ε Γαλάε κνπ έιεγε φηη είρα ρνξηάζεη βηα απφ ηα ρξφληα κνπ ζηελ Αζήλα θαη απιψο ηελ απέθεπγα. Ππλήζσο, φηαλ αλεβαίλνπλ νη εληάζεηο, ππνρσξψ θαη γπξίδσ ζπίηη θαη θάζνκαη ζην πηάλν. Υ, είρα θαηξφ λα παίμσ πηάλν. Πθεθηφκνπλ φηη ζα ήζεια λα παίμσ ζην πηάλν ηεο γηαγηάο, αιιά ν άιινο ην είρε βγάιεη έμσ λα παξηζηάλεη ηνλ θαλαπέ θήπνπ. Θξαηψληαο αθφκα ην ηζηγάξν πνπ κε είρε θεξάζεη, γχξηζα ην ρέξη κνπ κε δχλακε ραξίδνληαο ζην γινηψδεο ππνθείκελν έλα γεξφ ραζηνχθη, νχηε κπνπληά νχηε ζπξσμηά, έλα δπλαηφ, ζθπξηρηφ ραζηνχθη, έλα ραζηνχθη πνπ βξήθε θαη ζβέξθν θαη κάγνπιν ηαπηφρξνλα θαη πνπ έβγαιε έλα ιπηξσηηθφ ζπιαηο, έλαλ γεκάην, πγξφ ήρν, δέξκα πάλσ ζε δέξκα θαη άρξεζην 142

ιίπνο, έλα ραζηνχθη πνπ ήζεια λα είλαη ν ζεκαηνθφξνο φιεο ηεο αεδίαο πνπ έλησζα γηα εθείλνλ ηνλ άληξα, εθείλν ην ινχκπελ, παξαθκηαθφ αλζξσπάθη πνπ θαζφηαλ κφλν ηνπ ζην κπαξ, πίλνληαο θαη θαπλίδνληαο, πεξηκέλνληαο ηελ κπαξγνχκαλ λα ζρνιάζεη γηα λα ηεο δεηήζεη λα ηελ γακίζεη θαη λα θάεη κηα απαμησηηθή ρπιφπηηα, κηα κάδα άρξεζηεο ζάξθαο πνπ ζα γχξηδε μεκεξψκαηα ζην βξσκεξφ ηεο ζπίηη θαη ζα ηξαβνχζε καιαθία κε ην αρξεζηεπκέλν πένο ηνπ θαη ζα έρπλε πάλσ ζηα ζεληφληα ηνπ πνπ ζα ήηαλ γεκάηα απφ ηα άρξεζηα ρχζηα ηνπ, ηηο βξσκηέο ησλ θαζεκεξηλψλ απλαληζκψλ ηνπ πιάη κε ηηο βξσκηέο θαη ηηο θαηζαξίδεο ζηηο γσλίεο ηνπ ηηπνηέληνπ ηνπ ρακφζπηηνπ, έλα ραζηνχθη αληίζηνηρν ηεο άρξεζηεο δσήο ηνπ, ηεο αλσθεινχο ηνπ πεξηπιάλεζεο ζε έλα θφζκν πνπ δελ ηνλ είρε αλάγθε αιιά έπξεπε λα ηνλ αλέρεηαη, λα ηνλ αλέρεηαη θαη λα ππνκέλεη ηελ βξψκα ηνπ ιηπαξνχ ηνπ ηδξψηα θαη ελψ θαιά παηδηά, παηδηά κε φλεηξα απηνθηνλνχλ δίπια ηνπ γηαηί εθγισβίδνληαη θαη κπνπρηίδνπλ απφ ηελ κεηξηφηεηα, κηα κεηξηφηεηα πνπ κπξνζηά ηνπ θαληάδεη πγεία, κπξνζηά ζηα ζηρακέλα ηνπ κάηηα θαη ηα γεκάηα βξψκηθα ζάιηα ζκηρηά ηνπ ρείιε, έλα ραζηνχθη γηα κηα δίπνδε ριέπα ηνπ ζενχ πνπ θαηα ιάζνο έθηαζε λα δεη αλάκεζά καο θαη πνπ έπξεπε λα ηνπ πεη φηη αθνχ δελ πεγαίλεη λα πεζάλεη θαη λα ζαπίζεη κφλνο ηνπ θαη άθιαπηνο ππήξρε απηφ ην ραζηνχθη γηα λα ηνπ ζπκίζεη ηελ πνηαπφηεηα, ηελ κηθξφηεηα, ηελ αζήκαληε ζέζε ηνπ ζηνλ θφζκν. Θαη κφιηο ην έξημα, ρσξίο λα ηνπ δψζσ ρξφλν, έθεξα ην άιιν κνπ ρέξη λα πξνζγεησζεί κε γξνζηά αθξηβψο αλάκεζα ζηα κάηηα ηνπ θαη ζθέθηεθα φηη ζα ήζεια λα πηάζσ απηφ ην κηαξφ θξαλίν θαη λα ην ρηππήζσ πάλσ ζην κάξκαξν ηνπ κπαξ κέρξη λα αλνίμεη θαη λα ρπζεί απφ κέζα ε καχξε ιάζπε πνπ είρε γηα εγθέθαιν, γεκάηε λεθξά έληνκα θαη ζθαηά αξνπξαίσλ. Ξξέπεη λα δίζηαζα γηα κηα κνλαρά ζηηγκή πξηλ ζπλερίζσ λα ηνλ ρηππάσ, θαη ήηαλ αξθεηή απηή ε ζηηγκή γηα εθείλνλ. Γελ καιψλσ ζπρλά θαη δελ μέξσ αθξηβψο ηνλ ηξφπν. Ζ δηθή ηνπ κπνπληά ζηάζεθε ηθαλή λα πάεη πξνο ηα πίζσ, ε επφκελε πξνζγεηψζεθε αθξηβψο πάλσ ζηελ κχηε κνπ θαη φιν ην κπαξ άθνπζε ηνλ ήρν πνπ έκνηαδε κε έλα θιαξί πνπ ζπάεη, κηα δπλαηή θισηζηά ζην κεξφ κνπ έθαλε ηα γφλαηά κνπ λα ιπγίζνπλ θαη παξαπάηεζα θαη έπεζα πάλσ ζηα ζθακπφ ηνπ κπαξ θαη ήμεξα φηη ν πφλνο δελ ζα ηειείσλε θαη έπξεπε λα αληηδξάζσ. Αιιά 143

έπξεπε λα αληηδξάζσ αθφκα πην ηζρπξά, αθφκα πην βίαηα, γηαηί ήκνπλ πξαγκαηηθά ρακέλνο. Έπξεπε λα αληηδξάζσ κε έλα ηξφπν πνπ ζα ζηακαηνχζε ηειεζίδηθα κηα κνλνκαρία πνπ αλ ζπλέρηδε έηζη ζίγνπξα ζα έραλα. Ξέθηνληαο, έπηαζα έλα κπνπθάιη κπίξαο θαη εηνηκάζηεθα λα ην ζπάζσ ζην έδαθνο, απνθαζηζκέλνο λα ην θαξθψζσ ζηελ ρνληξή θνηιηά ηνπ, απνθαζηζκέλνο λα ηνλ θάλσ λα καηψζεη ελψ έλησζα ην αίκα λα αλαβιχδεη απφ ηελ κχηε κνπ θαη ηνλ πφλν λα κε ηξππάεη. Ζ θσλή ηνπ αδεξθνχ κνπ, έλα βξνληεξφ ‘’ε’’, ζηακάηεζε θαη ηνπο δπν καο, μαλά γηα κηα ζηηγκή κνλάρα. Ρφζν ρξεηάδεηαη, είρα αξρίζεη λα εθπαηδεχνκαη πηα. Ρφζν ρξεηάδεηαη ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, κηα ζηηγκή κνλάρα θαη λα γπξίζεη ν ζπζρεηηζκφο δχλακεο αλάπνδα. Ν άληξαο κε παξάηεζε, ηνλ άθνπζα λα βξίδεη ηνλ αδεξθφ κνπ, άθνπζα ηνλ αδεξθφ κνπ λα βξίδεη πίζσ, δνθίκαζα λα ζπάζσ ην κπνπθάιη ηεο κπίξαο αιιά αλεπηηπρψο θαη ην κπνπθάιη κνπ γιίζηξεζε απφ ηα ρέξηα. Ν ήρνο κηαο κπνπληάο ζπλνδεχηεθε απφ ηελ πξψηε θνξά πνπ άθνπζα ηνλ άληξα απηφλ λα βγάδεη κηα θξαπγή πφλνπ. Αθφκα κηα θξαπγή. Ιίγνη ηα έρνπλ βάιεη κε ηνλ αδεξθφ κνπ θαη κπνξνχλ λα ππεξεθαλεπηνχλ γηα ην νηηδήπνηε. Κέρξη λα ζεθψζσ ην βιέκκα κνπ, ν άληξαο είρε ηξαπεί ζε θπγή θαη ν αδεξθφο κνπ ζηεθφηαλ φξζηνο, αλάκεζα ζε πεζκέλα ζθακπφ, αλαπλένληαο βαξηά, κε ηνπο ιηγνζηνχο ζακψλεο λα ηνλ θνηηνχλ θαη απηφο λα θνηηάεη εκέλα. Άθεζα ηα ρέξηα κνπ λα πέζνπλ θάησ θαη πξέπεη λα είδε ηελ καπξνθφθθηλε ιάζπε πνπ βξηζθφηαλ ζηελ ζέζε ηεο κχηεο κνπ, θαη έηξεμε θνληά κνπ λα κε ζεθψζεη, κνπξκνπξψληαο γηα ην λνζνθνκείν. ‘’Θέισ ην φλνκα απηνχ ηνπ κπάζηαξδνπ’’, ηνλ άθνπζα λα ιέεη ζε κηα παξέα, χζηεξα θνληνζηάζεθε, κε αθνχκπεζε ζε κηα θαξέθια, γχξηζε λα πιεξψζεη θαη μαλαήξζε θνληά κνπ. ‘’Δγψ ζα ηνλ γακίζσ απηφλ ηνλ κπάζηαξδν’’, είπε μαλά θαη χζηεξα ζθχξημε δπλαηά ζε έλα ηαμί. Κηα ψξα κεηά, ήκνπλ κε γχςν ζηε κχηε θαη ην έλα κάηη κηζφθιεηζην. Απφ ην άιιν, κπνξνχζα λα δσ ηελ Σξηζηίλα λα κε θνηηάεη αλήζπρε θαη ζπκσκέλε ηαπηφρξνλα, ην Βαζίιε λα κηιάεη, ή κήπσο λα θιεξηάξεη, κε κηα λνζνθφκα πνπ θνίηαδε ην ρέξη ηνπ ρακνγειαζηή, έλαλ επίζεο ζηξαπαηζαξηζκέλν λεαξφ δίπια κνπ, κε ην πφδη αλαζεθσκέλν ζε έλα γάηδν. Ζ Σξηζηίλα ζεθψζεθε φξζηα θαη κνπ ηνλ έδεημε. ‘’Κεραλάθη’’, 144

είπε, ‘’θαη ε καιαθία πνπ ζε δέξλεη’’, θαηέιεμε, δείρλνληαο πξνο ηα εκέλα. ‘’Θαηλνχξηνο έγηλεο’’, ζπλέρηζε θαη κεηά ζπλέρηζε ιίγν αθφκα. Δγψ απιψο πνλνχζα, θνχζθσλα απφ πεξεθάληα γηα ηνλ αδεξθφ κνπ, πνλνχζα ιίγν αθφκα θαη κεηά άξρηζα λα γειάσ, λα γειάσ αηζζαλφκελνο ην γχςν ζηε κχηε κνπ θαη ηε κειαληά ζην κηζφθιεηζην κάηη κνπ. Ν Βαζίιεο γχξηζε λα κε θνηηάμεη θαη γηα θάπνην ιφγν άξρηζε λα γειάεη θαη απηφο, θαη ε Σξηζηίλα καο θνίηαμε θαη ηνπο δπν, δελ γέιαζε, θαη καο πξνεηδνπνίεζε λα ην πνχκε ζην κπακπά κε ηξφπν ηελ επφκελε κέξα. Ζ λνζνθφκα πάιη γέιαζε θαη απηή καδί καο, θαη ην παηδί δίπια κνπ ζα γεινχζε θαη απηφ αιιά ήηαλ κάιινλ αλαίζζεηνο εθείλε ηελ ζηηγκή. Ζ Σξηζηίλα ζήθσζε ηα ρέξηα ηεο ςειά θαη καο θαιελχρηηζε θνπλψληαο ην θεθάιη ηεο. Όζηεξα απφ ιίγν γχξηζε πίζσ θαη άθεζε ην θιεηδί ηνπ απηνθηλήηνπ ζην Βαζίιε ιέγνληαο πσο ζα πάξεη ηαμί εθείλε, θαη ν Βαζίιεο παξαπνλέζεθε γειψληαο θαη ηεο είπε φηη δελ ιππάηαη θαζφινπ ην παηδί θαη πσο έηζη πνπ θάλεη ην κσξφ ζα πεηαρηεί ζαλ θειιφο ζακπάληαο θαη ζε εθείλν ην ζεκείν μεθαξδηζηήθακε θαη νη δπν θαη κέρξη θαη ε Σξηζηίλα ρακνγέιαζε θαη ηνπ πέηαμε ην θιεηδί, θαη ε λνζνθφκα πνπ θξφληηδε ην ρεξάθη ηνπ Βαζίιε είρε θαη εθείλε ιπζεί ζηα γέιηα θαη πηζαλφηαηα μππλήζακε απφ ηα γέιηα καο ην παηδί δίπια κνπ πνπ βφγγεμε καθξφζπξηα. Δίρα δαθξχζεη απφ ηα γέιηα φηαλ έλησζα λα κε πνλάεη πξαγκαηηθά ε κχηε κνπ θαη κεηά άξρηζα λα βνγγάσ θαη εγψ θαη λα γειάσ θαη λα δαθξχδσ θάπσο ηαπηφρξνλα θαη ζθέθηεθα φηη ζα κπνξνχζα θάιιηζηα λα απνθνηκεζψ ζην λνζνθνκεηαθφ ξάληδν αιιά ν Βαζίιεο ζεθψζεθε κε έλα κηθξφ ηζηξνηάθη ζηνπο θφκπνπο ησλ δαρηχισλ ηνπ θαη κνπ είπε ‘’ζήθσ θιψξε, πάκε ζπίηη’’, ε λνζνθφκα θάηη είπε φηη ίζσο έπξεπε λα θάηζσ ιίγν αθφκα αιιά απηφο ηεο είπε φηη ήκνπλ δηάζεκνο κνπζηθφο θαη έπξεπε λα θχγσ, είπε ην φλνκά κνπ αιιά εθείλε δελ κε ήμεξε θαη ηειηθά θαηαιήμαλε λα ηεο δείρλεη πσο λα κε βξεη ζην Γηνπηηνχκπ θαη ρσξίο λα ην θαηαιάβσ απφ ην θηλεηφ ηεο έπαημαλ ‘’Ρα ρζεζηλά’’, έλα απαίζην θνκκάηη πνπ είρα γξάςεη κε ηελ κπάληα θαη ην παίδακε ζε θαηαγψγηα ζηνπ Τπξξή φηαλ ήκνπλ αθφκα δεχηεξν έηνο. ‘’Απηφ’’, είπε κε ζνβαξφ χθνο ν αδεξθφο κνπ, ‘’ην αθνχλε ζηελ Νιιαλδία θαη θφβνπλ θιέβεο’’. Όζηεξα θνίηαμε πξνο ηα εκέλα, θαη ελψ ε λνζνθφκα άθνπγε ακήραλα ην θαθφθσλν θαη θαθνγξακκέλν εξαζηηερληθφ βίληεν. ‘’Γελ ζαο γλψξηζα’’, ηνλ άθνπζα λα ιέεη κε έλαλ 145

αλεμήγεην ελζνπζηαζκφ, ‘’απφ εδψ ε Λαπζηθά. Ζ Λαπζηθά, δελ ζα ην πηζηέςεηο, είλαη γεηηφληζζα ηνπ αδεξθνχ καο ηνπ Ιεπηέξε!’’ Θνίηαμα ηελ λνζνθφκα Λαπζηθά γνπξιψλνληαο φζν κπνξνχζα ηα πνλεκέλα κάηηα κνπ, πξνζπάζεζα λα απηνζπγθξαηεζψ, πξνζπάζεζα ζηα αιήζεηα λα απηνζπγθξαηεζψ θαη λα κελ δσ κπξνζηά κνπ ηελ έμαςε κε ηα κπέηκπη ληνι θαη ηα γπκλά πφδηα, αιιά ήηαλ αδχλαην. Άξρηζα λα γειάσ δπλαηά, έλα λεπξηθφ γέιην πνπ κνπ έθνβε ηελ αλάζα, θαη ε λνζνθφκα Λαπζηθά κε θνηηνχζε ηψξα ζηα αιήζεηα απνξεκέλε, θαη ν Βαζίιεο ζπγθξαηνχζε ην γέιην ηνπ θαη είρε παξακνξθσζεί ην πξφζσπφ ηνπ θαη απηφ κε έθαλε λα γειάσ πεξηζζφηεξν, ηνλ άθνπζα λα ηεο ιέεη λα κελ κνπ δίλεη ζεκαζία γηαηί είρα κηα δχζθνιε κέξα θαη εθηφλσλα ηελ έληαζε, θαη εγψ ην κφλν πνπ ζθεθηφκνπλ μαλά ήηαλ ν αδεξθφο κνπ, κεηά απφ κηα δχζθνιε κέξα, λα εθηνλψλεη ηελ έληαζε, θαη γεινχζα φζν δελ έρσ γειάζεη, θαη χζηεξα εληειψο αλαίηηα ζθέθηεθα λα κνπ έξρεηαη κηα κέξα έλα βίληεν απφ ηνλ αδεξθφ κνπ ζηνλ ππνινγηζηή πνπ ζα δείρλεη ηελ λνζνθφκα Λαπζηθά λα πιέλεη ηα πηάηα ηεο εκίγπκλε θαη πξνζπάζεζα λα θξχςσ ηελ δηέγεξζή κνπ θαη αθφκα θαη απηφ ήηαλ ηφζν αζηείν πνπ κεηά έθιαηγα θαη γεινχζα φζν δελ έρσ γειάζεη. Ν Βαζίιεο κε βνήζεζε λα ζεθσζψ θαη ε λνζνθφκα Λαπζηθά κε ξψηεζε αλ δαιίδνκαη θαη δελ δαιηδφκνπλ, αιιά ε θνηιηά κνπ πνλνχζε απφ ηα γέιηα. Ρν λεπξηθφ κνπ μέζπαζκα εμαζζέλεζε ζε ζπνξαδηθά ραραλεηά θαζψο βγαίλακε απφ ηα Δπείγνληα θαη ζηνλ δξνζεξφ αέξα ηεο λχρηαο ζηακάηεζα ηειείσο λα γειάσ. Ν Βαζίιεο κνπ ζχκηζε φηη είρακε ακάμη θαη κε ξψηεζε πνπ ζα ήζεια λα πάκε, ‘’λα δνχκε ηε Παιακίλα’’ ηνπ απάληεζα, ελλνψληαο έλα ζπγθεθξηκέλν ζεκείν ζηελ παιαηά εζληθή αζελψλ θνξίλζνπ, ‘’δε γακηέηαη’’, είπε απηφο θαη κπήθακε ζην ακάμη. Ιίγν πξηλ θηάζνπκε είρα αξρίζεη πάιη λα πνλάσ πνιχ ζηε κχηε θαη ζηνλ πιαηλφ θαζξέπηε ηνπ απηνθηλήηνπ κνπ θαηλφκνπλ πνιχ γεινίνο θάησ απφ ηα θίηξηλα λπρηεξηλά θψηα ηνπ δξφκνπ. Ν Βαζίιεο ρακήισζε ηελ κνπζηθή πνπ βάξαγε απφ ην ξαδηφθσλν, θάηη αθαηάιεπηα θιαξίλα πνπ είρε βάιεη επίηεδεο γηα λα κε κπήζεη ζηελ ‘’πξαγκαηηθή κνπζηθή’’, θαη κε ρηχπεζε απαιά ζην γφλαην. ‘’Αχξην’’, κνπ είπε, ‘’ζα παο ζην κπακπά, θαη αθνχ ηνπ πεηο ζπγλψκκε γηα ηελ άζιηα κνχξε ζνπ, ζα ηνπ πεηο ζπγλψκκε γηα ηελ 146

ρζεζηλή ζνπ ζηάζε. Γελ ζα ρξεηαζηεί θαλ λα δψζεηο εμεγήζεηο, ζα θαηαιάβεη. Θαη πίζηεςέ κε φηαλ ζνπ ιέσ, φηη είλαη πεξήθαλνο γηα ζέλα θαη αλ κπνξνχζε λα θαηαιάβεη απφ λσξίο, ζα ζε είρε ζηείιεη κηα ψξα αξρχηεξα έμσ. Αιιά πσο πεξηκέλεηο θαη εζχ λα εθηηκήζεη έλαο άλζξσπνο πνπ δελ μέξεη κνπζηθή, φηη έλαο λεαξφο ζεξκνθέθαινο ζαλ ηνπ ιφγνπ ζνπ ηνπ ιέεη αιήζεηα φηαλ ηνπ ιέεη φηη έρεη ηαιέλην θαη ην αγαπάεη; Ξεο ηα φια, δψζε πφλν, εγψ καδί ζνπ, αιιά δεο θαη πνπ πξέπεη λα είζαη αλψηεξνο ηψξα πηα, λαη;’’ ‘’Λαη’’, ηνπ είπα θάπσο απξφζπκα αιιά γλσξίδνληαο φηη είρε δίθην, ή θάπνπ θνληά ζε απηφ. ΋ηαλ πηα θηάζακε είρα λπζηάμεη θαη είρε λπζηάμεη θαη εθείλνο, αιιά θαηεβήθακε λα πάξνπκε ιίγν αέξα θαη λα θαηνπξήζνπκε ν έλαο δίπια ζηνλ άιιν. Ζ Παιακίλα ήηαλ κηα καχξε ζθηά ζε ζθνχξεο κπιε απνρξψζεηο πνπ ζάκπσλαλ θάπσο ηα θψηα ηνπ δξφκνπ αιιά ηφληδαλ ηα θψηα απφ δηάθνξα θαίθηα θαη ηξάηεο. ‘’Γελ ζα κνπ πεηο λα γπξίζσ;’’, ηνλ ξψηεζα. Ν Βαζίιεο θνχκπσζε ην θεξκνπάξ ηνπ θαη έπηαζε ηε κχηε ηνπ, ψζηε ε θσλή ηνπ λα βγεη πεξίπνπ φπσο ε δηθή κνπ. ‘’Γελ ζνπ ην ‘παλε φινη ήδε;’’ ‘’Κνπ ην ‘παλε, έιεγα κήπσο έρεηο θάπνην θαιφ επηρείξεκα’’ ‘’Κπα..ζα θάλεηο απηφ πνπ ζα θάλεηο, είζαη κεγάιν παηδί, δελ ρξεηάδεζαη ζε φια ηνλ κεγάιν ζνπ αδεξθφ. Κφλν φηαλ παίδεηο μχιν θαη παξακέλεηο θιψξνο θαη ιαπάο’’ ‘’Ρνπ έξημα κηα θαιή φκσο’’ ‘’Πε δηέιπζε, ζα δηαλπθηέξεπεο ζην λνζνθνκείν αλ δελ ήκνπλ εγψ. Δθεί πάλσ φκσο, δελ κπνξψ λα ζε βνεζήζσ, ιππάκαη’’ ‘’Απηφ είλαη ην επηρείξεκά ζνπ; ΋ηη ζα ηηο ηξψσ;’’ ‘’Πνπ είπα, δελ έρσ επηρείξεκα. Θάηη κνπ ιέεη φηη ζα γπξίζεηο ηειηθά, ην βιέπσ, δελ κπνξψ λα ην εμεγήζσ. Αιιά εζχ είζαη θάηη μερσξηζηφ φκσο, είζαη θάηη δηαθνξεηηθφ απφ φινπο καο. Λνκίδσ φηη πξέπεη λα παξαδερηνχκε φηη μέξεηο θαιχηεξα ηειηθά. Νπφηε φηη απνθαζίζεη ν θαιιηηέρλεο, ιέσ εγψ. Αλ ζέιεη λα κείλεη εθεί πνπ είλαη ή λα πάεη θαη πην καθξηά γηα λα θάλεη απηφ πνπ πξέπεη λα θάλεη, αο είλαη. Αλ ήξζε ε ψξα λα γπξίζεη θαη λα θάλεη φζα ζέιεη λα θάλεη εδψ, καθάξη. Ρη λα πσ; Κφλν έλα ζα ζνπ έιεγα, αιιά θαληάδνκαη θαη απηφ ην μέξεηο θαιχηεξα απφ εκέλα.’’ 147

‘’Ρη είλαη απηφ;’’ ‘’Αλ είλαη ξε παηδί κνπ λα γπξίζεηο, γχξλα. Κελ ζε μαλαδνχκε ζε θεδεία, θαη αο ήηαλ απηή εθηφο πξνγξάκκαηνο. Κελ ζε ράζνπκε θαη κηα κέξα απιψο έξζεηο λα παξαζηείο ζηελ θεδεία ηνπ κπακπά ή ηνπ ζείνπ ή δελ μέξσ θαη εγψ πνηνχ άιινπ.’’ Ιέγνληαο απηά, απνκαθξχλζεθε γηα ην ακάμη θαη κε άθεζε λα θνηηάσ ηελ Παιακίλα θαη ηελ ζθνηεηλή ζάιαζζα ηπιηγκέλνο ζηε δξνζεξή κειαγρνιία ηεο λχρηαο. Έλησζα βαξχο πην κπεξδεκέλνο αθφκα απφ φζν ήκνπλ φηαλ έκπαηλα ζην αεξνπιάλν γηα λα δσ ηνλ Σνληξφ. Ν νπνίνο ρνληξφο ηψξα πηα ζα ήηαλ θαη απηφο λεθξφο. Θαη εγψ είρα γίλεη απηφ, πξάγκαηη είρα γίλεη απηφο, απηφο πνπ έρεη ξίμεη καχξε πέηξα θαη επηζηξέθεη γηα λα παξαζηεί ηππηθά ζηηο ιχπεο θαη ζηηο θεδείεο. Θαη χζηεξα θεχγεη πάιη, θαη ν θφζκνο ζπλερίδεη λα γεξλά θαη λα πεζαίλεη. Ίζσο είλαη κηα ςεπδαίζζεζε απηή, φηη ν ρξφλνο θπιάεη αιιηψο ζε εθείλνλ πνπ είλαη καθξηά θαη ίζσο ηνπ ραξηζηεί, ίζσο ηνπ δψζεη κηα θξπθή καηηά ζε θάπνηα αησληφηεηα πνπ κεηξηέηαη κε ψξεο πηήζεσλ. Γχξηζα πξνο ην απηνθίλεην θαη ήζεια μαλά λα θιάςσ, γχξηζα ζην απηνθηλήην θαη ην είδσιφ κνπ ζην παξκπξίδ κε ηελ άζπξε ζεκαδνχξα ζηε κχηε κνπ, κνπ ζχκηζε φηη ζα γπξίζσ φπσο ήξζα θαη αθφκα ρεηξφηεξα.

148

20 Ζ γελέζιηα γε κνπ είλαη ε Διιάδα θαη ε Διιάδα είλαη ε γελέζιηα γε κνπ, δειαδή ε Διεπζίλα. Γελλήζεθα ζην δψδην ηνπ Ραχξνπ θαη ε κάλα κνπ είπε κηα κέξα φηη ηελ ηαιαηπψξεζα πνιχ γηα λα βγσ θαη είρε βαξεζεί λα ζπξψρλεη. Ήηαλ ιεο θαη δελ ήζεια λα βγσ απφ ηελ δεζηή, πγξή ηεο κήηξα, ήηαλ ιεο θαη ήζεια λα αλαβάιισ ην ζπκβάλ, ην πην θαζνξηζηηθφ σο ηψξα ζπκβάλ ηεο ζπκθσλίαο ηεο δσήο κνπ, δειαδή ηελ πξψηε λφηα απφ ην βηνιί ηεο αλάζαο κεηά ην ελληάκελν κε ηα πηαλίζηκν θξνπζηά πνπ πξνεηνίκαδαλ ην θνηλφ. Έκαζα φηη κεηά άξγεζα αξθεηά λα κηιήζσ, λα πσ έζησ έλα ξεκαδνκάκ, άξγεζα λα πεξπαηήζσ, άξγεζα λα κάζσ λα δέλσ ηα θνξδφληα κνπ. Αξγνχζα ηφζν πνπ θνβφληνπζαλ φηη κπνξεί λα είκαη θαη αξγφζηξνθνο, θαη θάπνηα δεχηεξε ζεία πνπ είρε παληξεπηεί Ακεξηθάλν θαη έκελε ζε έλα ‘’γθφνπιθ θφνπξη ρξπζή κνπ’’ ζηελ Ηληηάλα είρε πξνηείλεη ζηελ κάλα κνπ λα κνπ δείρλνπλ πνιιά ρξσκαηηζηά πξάγκαηα θαη λα κνπ κηιάλε ζπλέρεηα γηα λα αλαπηπρζεί ν εγθέθαιφο κνπ. Ζ αδεξθή κνπ ηφηε πξέπεη λα αλέιαβε ην κπνχξνπκπνχξνπ θαη θαλείο δελ ηεο είπε θάπνηα ζηηγκή λα ζηακαηήζεη. ΋ζν γηα ηα ρξψκαηα, δελ πνιπζπκάκαη θάηη ζρεηηθφ, θαη νχησο ή άιισο ε Διεπζίλα είλαη γθξίδα, γθξίδα ζαλ ηνλ θφζκν κε ηα κάηηα ελφο ζθχινπ. Πηελ απιή ζα κπνξνχζακε λα έρνπκε έλα ζθχιν, θαη φιεο νη γχξσ απιέο είραλ ζθχινπο, αιιά ε κακά δελ ηα κπνξνχζε ηα δσληαλά θαη ηα ζεσξνχζε βάξνο θαη φιν θνξφηδεπε ηνπο γείηνλεο φηαλ θιαίγαλε πνπ πέζαηλε ην ζθπιί ηνπο, ζεσξψληαο φηη απηή δελ έρεη ηέηνηα πξνβιήκαηα κε ην λα κελ έρεη ζθχιν. Ξάιη φκσο ε μαδέξθε απφ ην γθφνπιθ θφνπξη ηεο είπε φηη είλαη θαιφ ηα παηδηά λα απνθηνχλ θαηνηθίδηα, γηαηί ήηαλ ε ηειεπηαία ιέμε ηεο παηδνςπρνινγίαο θαη κπνξνχζε έλα παηδί λα αληηιεθζεί πξάγκαηα φπσο ε επζχλε θαη θξνληίδα αιιά θαη ν ζάλαηνο. Έηζη, ε κάλα κνπ καο έθεξε κηα κέξα έλα θαλαξίλη, ην νπνίν θαλαξίλη καο αλέζεζε λα θξνληίδνπκε εκείο θαη κφλν, θαη αλ πέζαηλε ην θαλαξίλη ήηαλ ην θξίκα ζην ιαηκφ καο. Ρν θαλαξίλη απηφ έθεξλε βφιηεο κε ην θινπβί ηνπ, θαζψο ην βξάδπ ην παίξλακε ζην δσκάηην θαη ην πξσί ην βγάδακε ζηελ απιή θαη ην ρεηκψλα ην αθήλακε δίπια ζην παξάζπξν. Κφλν εγψ θαη ε Σξηζηίλα αζρνιηφκαζηαλ κε ην θαλαξίλη, γηαηί ν Ιεπηέξεο πξνηηκνχζε λα παίμεη κπάια θαη ν Βαζίιεο καο είρε δειψζεη 149

φηη ν κφλνο ηξφπνο λα αζρνιεζεί κε ην θαλαξίλη ήηαλ λα ην ζεκαδέςεη κε ην αεξνβφιν ηνπ, πξάγκα ηδηαίηεξα ζνθαξηζηηθφ γηα λα ην δερηνχκε. Θαηά θάπνην ηξφπν, ην θαλαξίλη ήηαλ ηπρεξφ γηαηί είρε δπν παηδηά πνπ ζηα αιήζεηα λνηάδνληαλ γηα απηφ, θαη θαηά θάπνην ηξφπν ην θαλαξίλη ήηαλ άηπρν, γηαηί ην έλα απφ ηα δπν παηδηά λνηαδφηαλ ππεξβνιηθά πνιχ. Ξξέπεη λα ήηαλ πέληε ζπλερφκελεο θζηλνπσξηλέο εκέξεο θαη ην θαλαξίλη δελ είρε βγάιεη έλα κηθξφ θειάεδηζκα απφ ην κηθξφ ηνπ ξάκθνο, θαη είρακε ζηα αιήζεηα αγρσζεί φηη ήηαλ άξξσζην. Θαη εγψ θαη ε Σξηζηίλα ηνπ ζθπξίδακε ελαιιάμ αιιά ην θαλαξίλη δελ απνθξηλφηαλ νχηε έθαλε θνχληα, πξάγκα πνπ είρακε επίζεο εξκελεχζεη ζαλ ζχκπησκα. Ζ Σξηζηίλα αλαξσηηφηαλ θαη ξσηνχζε ηνπο πάληεο αλ ηα θαλαξίληα δνπλ έλα ρξφλν, γηαηί ήηαλ ζίγνπξε φηη πέζαηλε, αιιά πεξηέξγσο, θαλείο ζηελ γεηηνληά θαη ην ζφη δελ ήηαλ ζε ζέζε λα απαληήζεη κε αθξίβεηα γηα ην ρξφλν δσήο ησλ θαλαξηληψλ. Ζ Σξηζηίλα ινηπφλ βξέζεθε ζε κηα ηδηαίηεξα δχζθνιε ζέζε, δειαδή λα έρεη ηελ επζχλε ηεο κεηάβαζεο ηνπ πηελνχ, λα πξέπεη λα αλαιάβεη ηνλ εξρνκφ ηνπ αλαπφθεπθηνπ ζαλάηνπ. Έηζη, ην πήξε πξνζσπηθά, φπσο ζπλήζηδε. Έλα απφγεπκα, εθκεηαιιεπκφκελε ην γεγνλφο φηη είρα βξεη επθαηξία ζην απξνζηάηεπην Γθέηκ Κπφη ηνπ Βαζίιε, πνπ νπδέπνηε κνπ έδηλε θαη αο κελ έπαηδε ν ίδηνο, βξήθε ηε κφλε πηζαλή ιχζε πνπ ζα κπνξνχζε λα ζθεθηεί: Άθεζε ην θαλαξίλη ειεχζεξν. Ρνπ άλνημε ην κηθξφ πνξηάθη, θαη ηνπ έθαλε ζνπ-ζνπ λα πεηάμεη πξνο ηελ ειεπζεξία ηνπ. Όζηεξα, άθεζε ηελ πφξηα ηνπ θινπβηνχ αλνηρηή, ζηελ πεξίπησζε πνπ ην θαλαξίλη δελ έβξηζθε κφλν ηνπ ηξνθή θαη επηζπκνχζε λα γπξίζεη πίζσ ζηα ζίγνπξα. Θαη ην θαλαξίλη δελ ην είδακε πνηέ μαλά, θαη ε Σξηζηίλα ήηαλ ζηα αιήζεηα ζνθαξηζκέλε φηαλ ν κπακπάο ηεο εμήγεζε κε απζηεξφ χθνο φηη ηα θαλαξίληα δελ είλαη καζεκέλα ζηελ ειεπζεξία θαη πσο ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, ε πξνζπάζεηα ηεο Σξηζηίλαο λα ην θξαηήζεη δσληαλφ ην είρε θαηαδηθάζεη ζε ζίγνπξν ζάλαην. Δγψ πάιη, είρα βξεη απηήλ ηεο ηελ πξάμε γελλαηφςπρε αιιά εθείλε ήηαλ γηα θαηξφ απαξεγφξεηε. Αξγφηεξα, πξνζπάζεζε λα αληηθαηαζηήζεη ην θαλαξίλη κε άιια δσληαλά, θαηαθέξλνληαο ηειηθά λα αθήζεη κηα ρειψλα ζηελ απιή καο ηελ νπνία ηάηδε εκεξεζίσο κε καξνχιη θαη ιάραλν. Δγψ απφ ηελ άιιε, είρα ήδε αληηθαηαζηήζεη ην ελδηαθέξνλ κνπ κε ην θαλαξίλη ζηήλνληαο νιφθιεξεο απνζηνιέο γηα λα απνζπάζσ ην γθέηκ κπφη ηνπ Βαζίιε θαη λα παίμσ ιίγν 150

Ρέηξηο, αιιά φηαλ ν Βαζίιεο γχξηζε ην ελδηαθέξνλ ηνπ ζηηο ηάπεο δήιεςα θαη εγψ θαη άξρηζα λα καδεχσ ηάπεο, ηηο νπνίεο σζηφζν κνπ έθιεβε θαη ηειηθά ζπκβηβαζηήθακε ζε κηα ζπκθσλία πνπ πεξηιάκβαλε λα ηνπ δίλσ ηάπεο πνπ δελ είρε κε αληάιιαγκα ην Γθέηκ Κπφη γηα κηα νιφθιεξε εκέξα. Ρελ πξψηε κέξα ηεο ζπκθσλίαο καο, κνπ έδσζε ην Γθέηκ Κπφη ρσξίο ην ηέηξηο γηαηί ‘’δελ ήηαλ ε θαζέηα κέζα ζηε ζπκθσλία’’. Αξγφηεξα, ήξζε ε γηαγηά κε ην πηάλν θαη ηα πνζνζηά ηεο κεηάζηαζεο, θαη έηζη μεπέξαζα ηε ζπλήζεηα λα δειεχσ ηηο αζρνιίεο ηνπ Βαζίιε γηαηί είρα πιένλ κηα νιφδηθή κνπ. Ν Βαζίιεο φκσο, πξνο κεγάιε κνπ ιχπε θαη θξπθή πξνζπκία λα ηνπ δείμσ αλ ήζειε, δελ δήιεπε ηδηαίηεξα ηελ δηθή κνπ αζρνιία, θαη έηζη απφ πνιχ κηθξφο είρα θαηαιάβεη φηη ε αζρνιία κνπ ήηαλ πην πξνζσπηθή απφ ηηο άιιεο αζρνιίεο, θαη ήηαλ έλα παηρλίδη ζην νπνίν δελ θέξδηδε θαλείο ζην ηέινο θαη δελ έραλε θαλέλαο. Γηα θάπνην ιφγν φκσο, ζε έλα ζρνιηθφ δηαγσληζκφ ζηελ Έθηε φπνπ ην θάζε παηδί πνπ ήμεξε ζα έπαηδε κε έλα κνπζηθφ φξγαλν, εγψ έραζα θαη θάπνηνο θέξδηζε, θαη βνιεχηεθα κε έλα ραξηί πνπ έιεγε φηη είρα βγεη ηξίηνο ζην ζρνιηθφ δηαγσληζκφ, ελψ ν πξψηνο είρε πάξεη καδί κε ην ραξηί θαη έλα δψξν ζε πξάζηλν πεξηηχιηγκα. Ν πξψηνο ήηαλ έλα παηδί απφ ηελ Αιβαλία πνπ έπαημε κε ηελ θινγέξα, θαη ζπκάκαη φηη ν παηέξαο κνπ είρε αλεμήγεηα απνγνεηεπηεί κφλν κε ηνλ πξψην παξαβιέπνληαο ην γεγνλφο φηη είρα βγεη ηξίηνο θαη φρη δεχηεξνο. Δγψ απφ ηελ άιιε, καζεκέλνο φηη ζην δηθφ κνπ παηρλίδη δελ ππήξραλ καζεηέο θαη ρακέλνη, δήιεςα ιηγάθη ην δψξν κε ην πεξηηχιηγκα αιιά δελ έδσζα παξαπάλσ ζεκαζία θαη ζεψξεζα φηη είλαη αλνχζηα νπνηαδήπνηε θαηάηαμε. Δπηπιένλ, ε απφδνζή κνπ είρε άιια νθέιε, πνιχ πην ζεκαληηθά αθφκα θαη απφ ην δψξν, θαζψο κεηά ηελ παξάζηαζε πνπ δψζακε ε Δηξήλε ήξζε θαη κνπ έδσζε απφ κφλε ηεο έλα πγξφ πεηαρηφ θηιί, πνπ έθαλε ηελ θαξδηά κνπ λα θηεξνπγίζεη θαη ηα πφδηα κνπ αλαζεθσζνχλ απφ ην έδαθνο. Κνπ θάλεθε, θαη δπζθνιεχηεθα λα απνδείμσ ην αληίζεην φζν κεγάισλα, φηη δελ ππήξρε πην σξαία αίζζεζε απφ απηφ ην πγξφ θηιί θαη ην θπλεγνχζα κεηά καλίαο, θάηη πνπ απέθεξε θπζηθά θαη πνιιέο ρπιφπηηεο. Αιιά ιίγν αξγφηεξα έκαζα θαη πσο λα μεπεξλάσ κηα ρπιφπηηα, πάιη ζε έλα κνλαρηθφ παηρλίδη, φπνπ θαλέλαο δελ έραλε αιιά ζπλήζηδα λα θεξδίδσ εγψ. Απηφ ην παηρλίδη ην είρε ππφςηλ ηνπ θαη ν Βαζίιεο θαη κεξηθά θαπηά απγνπζηηάηηθα απνγεχκαηα 151

θάλακε θαη δηαγσληζκφ θάησ απφ ηα ζθεπάζκαηα, δηαγσληζκφ ηαρχηεηαο θπξίσο αιιά θαη ζπαληφηεξα, αληνρήο. Ν Βαζίιεο έβξηζθε αζηείν πνιιέο θνξέο λα αλαθέξεη νλφκαηα θνξηηζηψλ πνπ ελδηέθεξαλ εκέλα θαη απηφ κνπ ραινχζε θάπσο ηελ δηάζεζε, κε ζπλέπεηα λα θεξδίδεη ζηελ ηαρχηεηα θαη λα θεξδίδσ ζηελ αληνρή. Γηα έλα πεξίεξγν ιφγν, ε πξψηε ίζσο θηινζνθηθή κνπ αλαδήηεζε πνπ ζπκάκαη πξνέθπςε ζε έλαλ αγψλα πνδνζθαίξνπ, φπνπ αλαξσηήζεθα γηα πνην ιφγν είλαη ηφζν ζπάληα ηα παηρλίδηα πνπ δελ ράλεη θαη δελ θεξδίδεη θαλείο θαη γηαηί ζα έπξεπε λα ππάξρεη πάληα έλαο ληθεηήο θαη θαη’επέθηαζε έλαο ρακέλνο. Ζ λσζξψηεηά κνπ θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ αγψλα θαζψο ζπιινγηδφκνπλ κηα ηέηνηα παξάινγε ππφζεζε νδήγεζε ζην λα κεηαθεξζψ ζην ηέξκα, κηα ζέζε απφ ηελ νπνία δπζθνιεχηεθα αξθεηά λα μεκπιέμσ. Ζ βαζηθή φκσο έγλνηα γηα ην πνδφζθαηξν βξηζθφηαλ θπξίσο ζην θνηλφ, θαζψο ζηα δηαιείκκαηα ηα θνξίηζηα ζπλήζηδαλ λα καο θνηηνχλ λα παίδνπκε θαη ε ζέζε ηνπ ηεξκαηνθχιαθα δελ κνπ έδηλε ηδηαίηεξν ρψξν ζηελ πξνζνρή ηνπο. Δθηφο απφ κηα θνξά πνπ ηξεηο ηξνκεξέο απνθξνχζεηο κνπ κε έθαλαλ ήξσα ηνπ αγψλα. Δίηε φκσο ηέξκα είηε θνπληαξηζηφο, ηελ πξνζνρή ησλ θνξηηζηψλ ηελ είρα. Ζ αδεξθή κνπ ήηαλ ζρεηηθά δεκνθηιήο, θαη απηφ θάπσο κέηξαγε. Θπξίσο φκσο πηζηεχσ φηη ήηαλ ην πηάλν. Ή ήκνπλ απιά πνιχ φκνξθνο. Απηφ βέβαηα δελ ζήκαηλε φηη είρα πάληα ηελ πξνζνρή ησλ θνξηηζηψλ πνπ ήζεια, θαη ζπλήζσο αζρνιηφκνπλ πεξηζζφηεξν κε απηά παξά κε ηα ππφινηπα. Ζ Γαλάε, πνιιά ρξφληα κεηά, ζα κνπ πεη φηη πνιχ θαιά θάλσ θαη ην ζπκάκαη απηφ, γηαηί θάπνπ εθεί γελληέηαη ν λαξθηζζηζκφο θαη ε κεγαινκαλία κνπ, θάηη πνπ ηφζα ρξφληα θαλείο δελ βξέζεθε λα κνπ πεη πέξα απφ ηελ Γαλάε θαη αο είρα θαη ληαξαβέξηα κε ςπρνζεξαπεπηή, ν νπνίνο κάιηζηα απφ ηα ιίγα ζπκπεξάζκαηα πνπ έβγαιε ήηαλ φηη έπαζρα απφ θάπνηα αλαζθάιεηα, αζαθψλ αθφκα απνρξψζεσλ θαη νξηδνπζψλ. Απφ ηελ άιιε φκσο, ε κφλε αλαζθάιεηα πνπ είρα αθνξνχζε ηε ζάιαζζα θαη κφλν κε ηελ ζάιαζζα είρα θάπνηα ζέκαηα εκπηζηνζχλεο ζηηο δπλάκεηο κνπ. Θαη αο γελλήζεθα δίπια ζηε ζάιαζζα, πνπ ζπλήζσο είλαη έλαο θαιφο ιφγνο γηα λα αγαπάεη θαλείο ηελ ζάιαζζα. Αιιά φζν αγαπψ λα ηελ βιέπσ, ηφζν πξνβιεκαηίδνκαη θάζε θνξά κε ηελ ηθαλφηεηά ηεο λα ζε ξνπθήμεη θαη λα ζε εμαθαλίζεη ζηελ απεξαληνζχλε ηεο. Αδαήο κε ηε ζάιαζζα θαη κέηξηνο θνιπκβεηήο φπνπ δελ παηψλσ, 152

πάληα πξνηηκνχζα ηηο πην ζίγνπξεο επηινγέο απφ ηα κεγάια ξίζθα. Ίζσο γηαηί απφ έλα ζεκείν θαη κεηά ην κεγαιχηεξν πλεπκαηηθφ ξίζθν ήμεξα φηη βξίζθεηαη ζε έλα μελχρηη πάλσ απφ ηα αζπξφκαπξα πιήθηξα, έλαο πεηξακαηηζκφο ζε κηα ειιάζνλα θαη ε αμία κηαο απεηξνειάρηζηεο αλαπλνήο ζηηο λφηεο γηλφληνπζαλ γηα λχρηεο νιφθιεξεο ζπνπδέο πάλσ ζηελ χπαξμε θαη ηελ αλππαξμία, ηελ ηζηνξία ηεο ηέρλεο θαη ηελ ηζηνξία ηνπ αλζξψπνπ ηαπηφρξνλα. Αθφκα θαη ε Νιιαλδία, δελ ήηαλ αθξηβψο ξίζθν. Ήηαλ κάιινλ κηα αζθαιήο δηέμνδνο απφ ην γεγνλφο φηη είρα απνθχγεη λα θνιπκπήζσ ζηα βαζηά πνιχ θαηξφ. Ήμεξα ηφηε πνηνο είκαη θαη ηη κπνξψ λα θάλσ. Κπνξνχζα λα θξίλσ ηνλ εαπηφ κνπ κε κηα αθαδεκαηθή απζηεξφηεηα, λα απνθχγσ λα κε ππεξηηκήζσ ή λα κε ππνηηκήζσ σο πξνο ηελ αγνξά θαη ηελ δήηεζε. Γελ πνιπμέξσ πσο ηα ζθάησζα ηφζν πνιχ πνπ απφ έλα ζεκείν θαη κεηά ήηαλ γηα κέλα αλαγθαίν λα θχγσ. Ίζσο κηα κέξα νκνινγήζσ φηη ν ζηξαηφο δελ ήηαλ παξά κηα βαξεκάξα θαη κηζή πνπ δελ ήζεια λα ππνζηψ, αιιά ηε ζρνιή φλησο ζα κπνξνχζα λα ηελ βγάισ θαη λα έρσ ιηγφηεξεο ζθνηνχξεο ζηελ πιάηε κνπ. Αιιά φηαλ άξρηζα λα βγάδσ ηα πξψηα κνπ ιεθηά απφ ηελ κνπζηθή, πξάγκαηη είρα πηάζεη ηα αξρίδηα ηνπ παπά θαη ηα έζθηγγα αθνχγνληαο ηνλ λα θσλάδεη αιιεινχηα. Ξνηνο ζα κε έθξηλε θαη γηαηί; Βγάιε ηε ζρνιή λα βξεηο δνπιεηά; Έρσ ηελ δνπιεηά πνπ αγαπψ θαη πιεξψλνκαη γηα απηήλ. Ήκνπλ εγψ θαη ην κεζαίν κνπ δάρηπιν απέλαληη ζε θάζε ζνθή ζπκβνπιή. Αιιά νκνινγνπκέλσο, πνιιά ιεθηά δελ κπνξνχζα λα βγάισ. Πηα κπνπδνχθηα ήκνπλ ζλνκπ λα παίμσ θαη πξνηηκνχζα πεηξακαηηθέο νκάδεο ζε ζθνηεηλά ππφγεηα απφ θαινθσηηζκέλεο ζθελέο κε άξηζην ήρν. Διηηηζηή ζα κε έιεγε θάπνηνο, θαη ζα ηνπ έδηλα ην ρέξη. ΋ρη ηφηε, ηφηε ζα ηνλ κνχηδσλα θαη ζα ππνζηήξηδα κάρηκα θάζε ηη κεηακνληέξλν. Θαη ηψξα ην θάλσ, ρσξίο ηνλ ειηηηζκφ. Αιιά νχηε ν ειηηηζκφο νχηε ε απνπζία ησλ πνιιψλ ρξεκάησλ ήηαλ ην θαζνξηζηηθφ. Θαη δε κνπ ιείπαλε νη θίινη, ελψ λνκίδσ πιένλ φηη ε Γαλάε ζα κπνξνχζε λα είλαη ε γπλαίθα ηεο δσήο κνπ αλ δελ ήηαλ ζε ιάζνο ρσξνρξφλν. Ήηαλ πξνθαλψο ε θηινδνμία, δελ ζα κπνξνχζα λα αξλεζψ ηελ θηινδνμία, νη απέξαληεο πξννπηηθέο πνπ έκνηαδαλ λα ππάξρνπλ παληνχ πέξα απφ ηελ κχηε ηεο Βαιθαληθήο Σεξζνλήζνπ πνπ ζηγνβνχιηαδε αξγά θάησ απφ κηα θαηήθεηα θαη κηα ζηγνπξηά φηη θαιχηεξεο κέξεο δελ έξρνληαη γηα θαηξφ αθφκα, θαη πσο πξέπεη, πξέπεη 153

λα έξζνπλ ρεηξφηεξεο κέξεο γηα λα ππνζηνχκε κηα θάπνηα θαξκηθή ηηκσξία απφ ηνλ κεηακνληέξλν ζεφ ηεο νηθνλνκίαο, θαη νη θηβσηνί ηνπ Λψε ήηαλ απιά εηζεηήξηα ρσξίο επηζηξνθή γηα άιια κέξε πνπ δελ ζα θαηαπηεί ε πιπκκήξα. Απηή ε κεηαθπζηθή ηηκσξία ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ βηα, απηφ κάιηζηα, ήηαλ έλα κίγκα πνπ ζπλαληνχζεο θάζε πξσί αλ πεξπαηνχζεο ηελ Ξαηεζίσλ ή ηελ Αιεμάλδξαο. Θαη ν ζείνο κνπ ηφηε έιεγε πσο ε Σξπζή Απγή ζα βειηηψζεη ηα πξάγκαηα κφλν πνπ ππάξρεη, θαη ν κπακπάο πνπ πάληα ήηαλ ιίγν ηζνπηζέθη ηνπ ζείνπ ζπκθσλνχζε αιιά ηα ςηζχξηδε ρσξίο λα ηα θσλάδεη, θαη εγψ έλησζα λα πλίγνκαη, λα κνπ αθαηξνχλ ην νμπγφλν, λα αλαθαηεχνκαη βιέπνληαο μπξηζκέλα θεθάιηα θαη κεραλέο Ε θαη λα ηηλάδνκαη ζε θξφηνπο εμαηκίζεσλ πεξπαηψληαο ζηα Δμάξρεηα. Θαη φιε απηή ε λεαληθή θαζαξία πνπ είρε μεθηλήζεη έλα πξσί ζην Γπκλάζην πνπ βάιακε ινπθέην ζηελ θαγθειφπνξηα θαη δηψρλακε ηνπο θαζεγεηέο, δελ είρε πηα απέλαληί ηεο ηνλ κεγάιν πνπ καο ζχκηδε φηη ζα ‘’κεγαιψζνπκε’’ αιιά αλεζηξακκέλα γθινκπ θαη έλα ιπζζαιέν ζαδηζκφ πνπ καο έθαλε θαη εκάο αγξίκηα, θαη έβιεπα παιηνχο γλσζηνχο κνπ λα βαξάλε κε καλία ζηάζεηο ιεσθνξείσλ θαη ηνπο ζηραηλφκνπλ θαη απηνχο θαη ηνπο άιινπο, πνπ θάζε νδνκαρία ηνπο έπαηξλε ηα δεθαπέληε ιεπηά δεκνζηφηεηαο θαη φινη νη ππφινηπνη ήκαζηαλ κάδα θαη ζηαηηζηηθέο, έλα πεηαρηφ πιάλν πνπ θνβφληαλ ζην κνληάδ. Ζ ειπίδα ήξζε αιιά δελ κε πξφιαβε, γηαηί είρα ήδε θχγεη. Ρελ παξαθνινπζνχζα απφ απφζηαζε λα αγθνκαρά λα δηθαηψζεη ην βηνγξαθηθφ κε ην νπνίν έγηλε ε πξφζιεςε ηεο, θαη νη ίδηεο κηζνπεζακέλεο κνχκηεο πεξηκέλαλ ζηηο ζθηεο λα γίλεη ην πξψην ιάζνο θαη λα νξκήμνπλ μαλά. Ρηο ήμεξα απηέο ηηο κνχκηεο, ζηξηκσγκέλνο έλα βξάδπ ηνπ Γεθέκβξε ηνπ 2008, ρσξίο λα μέξσ αθφκα αλ ε θνπέια πνπ είρα γλσξίζεη ιίγεο κέξεο πξηλ ζα ήηαλ φλησο ν κεγαιχηεξνο κνπ έξσηαο, εγθισβηζκέλνο ζε κηα είζνδν πνιπθαηνηθίαο κε ειάρηζην νμπγφλν θαη αγλψζηνπο γχξσ κνπ λα θιαίλε, θαη λα πεξηκέλνπκε κηα κπνχθα πνπ ζα καο ζηείιεη φινπο καησκέλνπο ζε θάπνηα θινχβα θαη ν δηαρεηξηζηήο λα σξχεηαη λα βγνχκε έμσ θαη λα καο βξίδεη ρπδαία. Άγλσζηνο κεηαμχ αγλψζησλ, αβνήζεηνο θαη πληγκέλνο ζε δειεηήξην πνπ έθαηγε ηα κάηηα κνπ, πεξηκέλνληαο ηελ αλαπφθεπθηε ηηκσξία κνπ, θαη γχξσ καο κηα παξαθσλία απφ ηδάκηα πνπ ζπάγαλε θαη θξνηίδεο θαη ζεηξήλεο θαη κνιφησθ. Γηα λα γπξίζσ ζηελ Διεπζίλα θαη λα είκαη έλαο 154

παξαιίγν αλαξρηθφο, έλαο αλφεηνο, έλαο ππνθηλεηήο ηεο βηαο θαη φρη ζχκα ηεο. Ίζσο επεηδή δελ είρα ζεκάδηα. Αιιά ηψξα είρα. Δίρα θαζψο εξρφκνπλ, είρα θαζψο εηνηκαδφκνπλ λα θχγσ μαλά. Ρν γινηψδεο ππνθείκελν πνπ ηηο έθαγε απφ ηνλ αδεξθφ κνπ ήηαλ φλησο έλαο ινχκπελ αιήηεο, θαζηζηνεηδέο κέρξη ην θφθθαιν, κε κηα Βνπιγάξα ζπηησκέλε ζπίηη γηα λα μεζπάεη φηαλ δελ έβξηζθε πεξηπηψζεηο ζαλ ηελ δηθή κνπ. Δίρε θαη θάπνηα ληαξαβέξηα κε ηηο απνζήθεο καο, κε ηνλ Ιεπηέξε θαη ηνλ παηέξα κνπ λα δειψλνπλ φηη δελ ζα μαλαπαηνχζε ην πφδη ηνπ. Ν Ιεπηέξεο κάιηζηα έδεημε πξφζπκνο λα καδέςεη θάπνηνπο θίινπο θαη λα νξγαλψζεη κηα αθφκα πην επηβιεηηθή εθδίθεζε. ‘’Αλ ζνπ θφςνπλ ην δάρηπιν, ηνπο θφβεηο ην ρέξη’’, κνπ είπε δπν ηξεηο θνξέο, ζαλ λα δηαηχπσλε θάπνηνλ πνιχ ζνβαξφ άγξαθν λφκν ησλ ζπκπινθψλ θαη ησλ θαπγάδσλ. Θαη ν Ιεπηέξεο θαη ν Βαζίιεο είραλ πεξί πνιινχ ηνλ θαπγά θαη ηελ έθβαζε ελφο δηαπιεθηηζκνχ. Γελ κπνξνχζα αθξηβψο λα θαηαιάβσ απηήλ ηνπο ηελ αλάγθε, αιιά απφ ηελ άιιε εγψ δελ έπαηδα ζπρλά μχιν θαη φηαλ έπαηδα δελ έπαηδα γηα λα θεξδίζσ. Πε θάπνην ζεκείν, ηελ επφκελε εκέξα, έκεηλα κφλνο κνπ κε ηνλ παηέξα κνπ ζηελ θνπδίλα θαη ηνλ παξαθνινχζεζα λα ραδεχεη ακίιεηνο ηελ ηειεφξαζε. Κε ηελ θάπσο κπνπθσκέλε θσλή κνπ, ην είπα φηη είρε θάπνηεο ειιείςεο ζην ιεχθσκα πνπ είρε θηηάμεη θαη απηφο ρακνγέιαζε θαη κνπ είπε λα ηνπ ζηείισ, αξθεί λα κελ είλαη μελφγισζζα γηαηί δελ ηα δηάβαδε νχησο ή άιισο. Ρνπ νκνιφγεζα φηη ην πξνεγνχκελν βξάδπ δελ είρα απηνέιεγρν θαη κάιινλ γηα απηφ ήκνπλ ην επφκελν πξσί κε ζηξαπαηζαξηζκέλε κνχξε θαη κάιινλ κνπ άμηδε. Απηφο κνπ είπε έλα ιαθσληθφ, ‘’λαη αιιά θαιά ηνπ έθαλεο εθείλνπ’’, πνπ δελ πνιπθαηάιαβα ηη ελλννχζε: ΋ηη ήκνπλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δηθαίσο νξγηζκέλνο ή φηη ζηε κηα πεξίπησζε είρα δίθην θαη ζηελ άιιε άδηθν; Ίζσο δελ είρε ηφζε ζεκαζία θαη απνθάζηζα λα κελ ξσηήζσ πεξεηαίξσ θαη κεηά νχησο ή άιισο ήξζε πάιη ε αδεξθή κνπ θαη γεληθά ζπαλίσο ζα είρακε νηθνγελεηαθά ηεη-α-ηεη ρσξίο ηελ αδεξθή κνπ θαη αλ είρακε θαηαιήγακε λα παίδνπκε μχιν κε αγλψζηνπο. Θνίηαμα ηελ θνηιηά ηεο, κηα θνηιηά γεκάηε εξσηεκαηηθά θαη δελ κπφξεζα λα κελ ζθεθηψ ηνλ Φψηε ζηελ πξψηε επγεληθή θνπβέληα θάπνηνπ αγλψζηνπ, ‘’ζνπ κνηάδεη’’ ή ‘’ζνπ είλαη θηπζηφ’’ ή θάηη ηέηνην, πνπ πάληα ηα ιέλε αθφκα θαη ην πφδη ηνπ παηδηνχ λα βιέπνπλ. Ν Φψηεο έπξεπε λα ην θαηαπηεί φκσο, ηνπιάρηζηνλ 155

εθεί θαηέιεγε, θαη εγψ έπξεπε λα ην ζεβαζηψ. Λα ζεβαζηψ κηα πιεθηάλε, κηα ππνθξηζία πνπ ήηαλ ηφζν κεγάιε θαη ηαπηφρξνλα, ζηελ νπζία ηεο θαη ζηελ επηξξνή ηεο ζηνλ θφζκν, πξαθηηθά αζήκαληε. Ίζσο κάιηζηα θαη λα θηηάρλαλε κηα ηζηνξία γηα εμσζσκαηηθή, ζα έιεγε κηα θαη θαιή ε ηζηνξία θαη ε παηξφηεηα ζα ήηαλ έλα αίληγκα κε απάληεζε θάπνην αλψλπκν γπάιηλν δνρείν ζε έλα θαηαςχθηε. Πθέθηεθα λα ην πξνηείλσ ζην Φψηε πξηλ θχγσ αιιά λα ηνπ πσ θηφιαο φηη κε είρε θέξεη ζε κηα εμαηξεηηθά ακήραλε ζέζε κε ηελ εμνκνιφγεζή ηνπ, λα πξέπεη λα θνηηάσ ηελ αδεξθή κνπ ζηα κάηηα θαη λα θάλσ πσο δελ μέξσ. Ρν απφγεπκα ηνπο είπα φηη ηελ επφκελε ην βξάδπ ζα έθεπγα, αθνχ πέξλαγα αθφκα κηα επίζθεςε ζηνπο ζείνπο γηα λα ζπιιεπεζψ θαη λα επρεζψ θνπξάγην. Ρα βιέκκαηά ηνπο ήζειαλ λα κε ξσηήζνπλ γηα ηα ζρέδηά κνπ, ην έβιεπα καδί κε ηελ πξνζπάζεηά ηνπο λα απηνζπγθξαηεζνχλ, αιιά ηνπο πξφιαβα ιέγνληάο ηνπο πσο ζα ήκνπλ πίζσ ζηα κέζα Γεθέκβξε γηα λα πεξάζνπκε καδί Σξηζηνχγελλα θαη λα αιιάμνπκε καδί ην ρξφλν. ‘’Κάιηζηα’’, ζπκπιήξσζα, ‘’ζα είλαη καδί κνπ θαη ε Άιηληα, πνπ αλππνκνλεί λα ζαο γλσξίζεη. Νπφηε ζα γλσξίζεη θαη ηνλ Νξέζηε’’. ΋ινη θάλεθαλ επραξηζηεκέλνη κε απηήλ κνπ ηελ ππφζρεζε, θαη έκνηαδε ιεο θαη ήκνπλ ν κφλνο πνπ ήμεξε φηη δελ απαληνχζε ζηελ νπζία ηίπνηα θαη άθελε ηα ίδηα εξσηήκαηα αλνηρηά θαη αλαπάληεηα. Απφ ηελ άιιε φκσο, θάπνηα εξσηήκαηα δελ απαληηνχληαη ακέζσο θαη πξέπεη λα δηαρεηξίδεηαη θαλείο ηελ απφζηαζε κέρξη ηε ιχζε ηνπ κε θάπνηεο θηλήζεηο θαη επηινγέο. Ίζσο ηειηθά θαη νη ιχζεηο λα πεγάδνπλ απφ απηέο ηηο επηινγέο θαη θηλήζεηο πνπ θάλνπκε γηα λα δηαρεηξηζηνχκε ην ρξφλν κέρξη λα ηηο βξνχκε. Απφ ηελ άιιε, ηα εξσηήκαηα ζην θεθάιη κνπ ζπλέρηδαλ λα είλαη έλα θνπβάξη απφ ρξσκαηηζηέο θισζηέο ρσξίο αξρή θαη ηέινο, κηα κπιεγκέλε κπάια απφ παξάιιειεο αθεγήζεηο θαη ελαιιαθηηθά ζελάξηα θαη ήμεξα φηη ην πην ζεκαληηθφ ζα ήηαλ λα εληνπίζσ πξψηα ην ζσζηφ λήκα, ηε ζσζηή εξψηεζε, θαη ζηελ ζπλέρεηα λα αλαδεηήζσ ηελ άθξε ηεο. Απηφ ήηαλ φκσο θάηη πνπ ζα ζθεθηφκνπλ απφ αχξην. Ρν ίδην βξάδπ έκεηλα πάιη κε ην Βαζίιε αιιά απνθχγακε θάπνηα έμνδν θαη θάηζακε ζηελ απιή έρνληαο θιείζεη φια ηα θψηα, γηα λα πηνχκε απφ κηα κπίξα. Βάιακε ηα πφδηα καο πάλσ ζην ζθεπαζκέλν κε κνπζακά πηάλν ηεο γηαγηάο θαη παξαηεξνχζακε ηηο ζθηεο ζην δξφκν θαη 156

λπρηεξηλέο επηζθέςεηο απφ δηζηαθηηθέο θεξακηδφγαηεο. Ήκαζηαλ γηα άιιν έλα βξάδπ θαηαβεβιεκέλνη απφ ην βαξχ θιίκα ζην ζπίηη ηνπ ζείνπ, απφ ηελ πηθξία πνπ είρε πλίμεη ηελ νηθνγέλεηά καο, απαζρνιεκέλνη λα εθεπξίζθνπκε ιφγηα ζπκπαξάζηαζεο γηα φπνηνλ ηα είρε αλάγθε, θαηά θάπνην ηξφπν ιέγνληάο ηα θαη ζηνλ εαπηφ καο. Δίρα πάιη ηνλ Ηάθσβν ζην κπαιφ κνπ, ζθάιηδα ηηο αλακλήζεηο κνπ πξνζπαζψληαο λα ηνλ δσ σο έλα θνκκάηη ηεο δσήο κνπ, θαη πεξίεξγνη ζπλεηξκνί κε θαηέθιπζαλ. Πε θάπνην ζεκείν, γχξηζα πξνο ηνλ Βαζίιε θαη ηνπ εμέθξαζα κηα εηιηθξηλή απνξία: ‘’ξε, απφ ην 2008 κέρξη ην 2012 είλαη ηέζζεξα ρξφληα...Θπκάκαη έληνλα ην 2008, ζπκάκαη έληνλα θαη ην 2012. Αιιά ζαλ λα κελ ζπκάκαη αθξηβψο αλάκεζά ηνπο’’. Απηφο κε θνίηαμε κε απνξία, θαη ίζσο λα κελ θαηαιάβαηλε θαζφινπ θαη εδψ πνπ ηα ιέκε νχηε εγψ ήκνπλ αθξηβψο ζίγνπξνο γηα ην ηη έιεγα. Κνπ είπε φηη πήξα ην δίπισκα ζην πηάλν ην 2010. ΋λησο. ‘’Ζιίζηεο ζθέςεηο’’, ηνπ είπα θαη απέζπξα ην ελδηαθέξνλ κνπ. Όζηεξα απφ ιίγν, πήγακε γηα χπλν θαη ηελ επφκελε ην κεζεκέξη ηαμηδέςακε ζηελ Αζήλα θαη κνπ ηφληζε φηη ζθνξπνχζα ηζάκπα ιεθηά κε ην λα λνηθηάδσ ακάμη γηα λα ην έρσ λα θάζεηαη ηφζεο εκέξεο ζην θέληξν. Πε εθείλν ην ζεκείν ηνπ είπα γηα ην Σνληξφ, ηνπ πήξε ιίγν λα ζπκεζεί πνηνο ήηαλ ν Σνληξφο θαη ‘’α, εθείλν ην ζθπιί κε εθείλε ηελ γθφκελα’’ θαη κεηά γέιαζε ιίγν πνπ είρα βξεη αθνξκή ηνλ Σνληξφ γηα λα ηαμηδέςσ. Ζ πηήζε κνπ πέηαγε ζηηο έληεθα ην βξάδπ θαη είρα ρξφλν γηα έλα θαθέ, ν Βαζίιεο κνπ πξφηεηλε λα πάξεη ηελ Οέλα γηα λα ηελ γλσξίζσ αιιά ε Οέλα είρε ηδηαίηεξα ζην Σνιαξγφ θαη δελ ζα πξνιαβαίλακε. Δγψ ήζεια πνιχ λα πάξσ ηελ Γαλάε γηαηί έλησζα φηη απνραηξεηηζηήθακε κε πηθξία θαη ήζεια ηφζν λα ηελ δηνξζψζσ θαη λα αθήζσ κηα γιπθηά επίγεπζε, δελ άμηδε ηίπνηα ιηγφηεξν ζηε Γαλάε απφ κηα γιπθηά επίγεπζε, αιιά φιν δίζηαδα θαη ηειηθά πήξα ην Κηράιε πνπ κε θάιεζε γηα έλα θαθέ ζηα ‘’φξζηα’’ επί ηεο Θεθεζίαο. Απνραηξέηεζα ηα αδέξθηα κνπ θαη φιν κηινχζακε γηα ην Γεθέκβξην πνπ ζα εξρφκνπλ μαλά, απνραηξέηεζα ην Φψηε κε έλα ηζηγάξν ζην κπαιθφλη ηνπο φπνπ ηνπ αλέπηπμα ηελ ζεσξία κνπ γηα ηελ εμσζσκαηηθή θαη ην βξήθε θαιή ηδέα, ελψ ηνπ πξφηεηλα ζηελ εθ λένπ επηζηξνθή κνπ λα κελ βξίζθεηαη ζην Ληνπκπάη αιιά εδψ, κε ηνλ Νξέζηε. Θαη ίζσο, έλα αθφκα κεγαιχηεξν ςέκκα λα είλαη θαιχηεξν απφ ην πξνεγνχκελν, θαη λα κπνξεί λα 157

ζθεπάζεη θαη λα δεζηάλεη ηηο πηθξέο αιήζεηεο καο θαη απηέο λα αλαπαπηνχλ θαη λα θνηκεζνχλ εηξεληθά. Ν Κηράιεο δελ κπνξνχζε λα ζηακαηήζεη λα γειάεη απφ ηε κνχξε θαη ηελ κπνπθσκέλε θσλή κνπ, κνπ δήηεζε αξρεία κε φηη έρσ ζηα ζθαξηά ζηε κνπζηθή θαη κνπ είπε λα έρσ απνθαζίζεη κέρξη ην Γεθέκβξε αλ ζα θάλνπκε παηδηά ή φρη, θαη ηνπιάρηζηνλ λα κνηξαζηνχκε ηελ θξπάδα θαη λα ηελ θάλνπκε παξενχια αλ ην απνδερηνχκε. Κε έβγαιε κηα θσηνγξαθία θαη κνπ είπε φηη ζα ηελ αλεβάζεη ζην δηαδίθηπν κε ηελ επηγξαθή: ‘’Δπηζηξνθή ζηελ Διιάδα, θαη ν ρξφλνο θπιάεη αλάπνδα θαη νη πιεγέο κεγαιψλνπλ’’. Ρνπ είπα φηη ήηαλ έμππλν απφ κεξηάο ηνπ, θαη δελ ην ζπλήζηδε. Αληί γηα αληίν ή θαιφ ηαμίδη, είπακε ‘’ηα ιέκε’’ θαη κνπ θέξαζε ηνλ θαθέ. Δηδνπνίεζα ηελ Άιηληα φηη ζα είκαη πίζσ ηα μεκεξψκαηα θαη εθείλε κνπ είπε λα ηελ μππλήζσ θαη ηεο είπα λαη, αλ θαη δελ ζα ην έθαλα. Ρν αεξνπιάλν κνπ μεθίλεζε κε κηζή ψξα θαζπζηέξεζε θαη ζην θάζηζκα ζην δηάδξνκν ήηαλ έλαο λεαξφο, πεξίπνπ 25-26 ρξνλψλ, πνπ δηάβαδε έλαλ ηνπξηζηηθφ νδεγφ γηα ην Άκζηεξληακ. Πε έλα βφξεην παγσκέλν σθεαλφ, κε λεξά ζε ρξψκα κπιε θαη θππαξξηζί θαη γαιάδηα παγφβνπλα λα επηπιένπλ, ην θήηνο κε ην ζηηιπλφ δέξκα ζην ρξψκα ηνπ νθηφιηζνπ έθαλε κηα βνπβή βνπηηά πξνο ηα θάησ, αθήλνληαο κφλν κεξηθέο θπζαιιίδεο κε ηελ ράξε ησλ ξπζκηθψλ ηνπ θηλήζεσλ. Ξξνζπέξαζε έλα θνπάδη θξηι ρσξίο λα δψζεη ζεκαζία, γηαηί ην ζηνκάρη ηνπ ήηαλ γεκάην, θαη ηα λεξά ήηαλ δηαπγή θαη γαιήληα, ιεο θαη ήηαλ ζηάζηκα. Ππλέρηζε λα θαηεβαίλεη κε απαιέο, ζρεδφλ κεισδηθέο θηλήζεηο ηεο κεγάιεο νπξάο ηνπ, λα θαηεβαίλεη κέρξη εθεί πνπ ηειεηψλεη ε επθσηηθή δψλε θαη πιάζκαηα βγαικέλα απφ εθηάιηεο θαηνηθνχλ ζε κηα αηψληα αηψξεζε, λα θαηεβαίλεη κέρξη πνπ πιένλ ππήξρε κφλν ζθφηνο θαη καθξηλέο ςεπδαηζζήζεηο αλαιακπψλ, ζαλ ηα ζρήκαηα πνπ έβιεπα φηαλ θξαηνχζα ηα κάηηα κνπ ζθηρηά θιεηζηά θαη ηα έηξηβα, θαη έβιεπα ην θνζκηθφ άπεηξν θαη ηνπο γαιαμίεο απφ ην καιαθφ κνπ καμηιάξη, λα θαηεβαίλεη ρσξίο θάπνην πξνθαλή πξννξηζκφ θαη ρσξίο δηαπηζησκέλε αηηία πέξαλ ηνπ φηη κπνξνχζε, κπνξνχζε λα ην θάλεη, θαη εγψ ζην ζηνκάρη ηνπ κπνξνχζα λα ληψζσ ηελ πίεζε λα απμάλεηαη θαη ην κφλν πνπ κπνξνχζα λα θάλσ ήηαλ λα πηέδσ ηελ πιεγσκέλε κνπ κχηε θαη λα 158

θπζάσ γηα λα απνζπκπηεζηψ, λα πξνζαξκφδνκαη θαη λα πξνζαξκφδνκαη γηα λα κπνξψ λα πεξηκέλσ ήζπρνο ηελ ζηηγκή πνπ ζα απνθαζίζεη λα αλαδπζεί μαλά, θαη ίζσο ηφηε πηαζηψ απφ θάπνην ζθάξην μχιν απφ θάπνην θνπθάξη πινίνπ θαη ίζσο κε εθηνμεχζεη ζηνλ γεκάην νμπγφλν αέξα ή ίζσο κε θηχζεη πάλσ ζε θάπνην παγφβνπλν ή ίζσο κε θξαηήζεη ζαλ ηελ αλαγθαία ρισξίδα ηνπ εληέξνπ ηνπ. Ίζσο γπξίζσ Γαλάε, θαη ίζσο κε πεξηκέλεηο αθφκα. Γηα λα έξζσ ζηελ πφξηα ζνπ θαη λα κελ ζνπ πσ απνιχησο ηίπνηα, θαη ίζσο έρσ κηα κεισδία λα ζνπ δψζσ πνπ λα ηελ βάισ λα ζνπ πεη γηα κέλα. Θαη εζχ λα απαηηήζεηο λα ζνπ πσ ζπγλψκκε, θαη εγψ λα κελ ζνπ πσ γηα λα κελ ζε μεθνξησζψ πνηέ μαλά. Θαη κεηά λα πνιεκήζνπκε ηνλ θφζκν καδί. Κηα αλάκλεζε ηε θνξά. Ίζσο γπξίζσ Γαλάε, θαη ειπίδσ, ζηα αιήζεηα ειπίδσ λα κε πεξηκέλεηο.

ΣΕΛΟ΢

159

160