tekst: Raph Schouten / fotografie: Karin van der Meul
interview met Rob en Patrick Nijhuis
Fotografen Rob en Patrick Nijhuis
SPeuReN NaaR veRgaNkelijkheid
58
Reportage
Patrick Nijhuis
het heet ‘urban exploring’ en staat voor het bezoeken en fotograferen van verlaten gebouwen. Verdwalen Dat was niet het geval bij de eerste urban complexen, villa’s en openbare gebouwen af. exploring, de Holec fabriek in Hengelo. “Een “een zoektocht naar de vergankelijkheid van het gigantisch complex, sommige deuren waren leven en met pakkende foto’s reconstrueren wat er dichtgemetseld, andere waren wel toegankezich heeft afgespeeld”, aldus de broers. lijk. Je zwerft door zo’n gebouw en het komt We ontmoeten het duo in de oude regelmatig voor dat je echt verdwaalt. steenfabriek van Rijssen. Het doet wat We gaan altijd met z’n tweeën op pad. vreemd aan; twee volwassen mannen Natuurlijk omdat het gezellig is en we met camera’s, gekleed in een militaire dezelfde passie delen, maar ook nadrukkelijk uit veiligheidsoogpunt. Je komt outfit. Daar is echter over nagedacht. in gebouwen waar je door vloeren kunt “We werken vaak in vieze en stoffige zakken, trappen eigenlijk niet meer gebouwen. Deze kleding is oersterk en begaanbaar zijn en boven je hoofd plamag vuil worden. Bovendien vallen we fonds spontaan naar beneden kunnen in deze outfit minder op”, vertelt Patrick. komen.” Dat laatste blijkt belangrijk, want ze zijn lang niet overal welkom. “Veel terreinen zijn afgesloten en worden bewaakt. Nederland is voor urban exploring zo We liggen soms letterlijk op de loer en ongeveer het slechtste land waar je kunt wachten onze kans af om ongezien naar zijn. “Ons land is dichtbevolkt en elk binnen te kunnen”, vult Rob aan. stukje grond vertegenwoordigt een flinke economische waarde. Oude gebouwen Rob (48) en Patrick (45) zijn opgegroeid worden om die reden snel gesloopt. in Almelo. De oudste van de twee woont Daarnaast voeren veel gemeenten een er nog steeds, Patrick is verkast naar Deactief beleid om vervallen gebouwen te venter. Ze noemen zich ‘creatievelingen’. renoveren of te slopen. In onze buurlanRob had tot 2008 een eigen assurantieden speelt dit allemaal veel minder. Met kantoor. Daarna volgde hij z’n hart en name in een groot land als Frankrijk is begon een fotografie opleiding. Patrick het een walhalla. In de regio Twente is is grafisch ontwerper en heeft een eigen de spoeling dun. We hebben de oude bureau. Vier keer per jaar trekken ze Van Heek fabrieken in Glanerbrug, Nordhorn en Gronau in beeld gebracht er samen op uit om een lang weekend en in Rijssen is de oude steenfabriek oude gebouwen te bezoeken. “Daar gaan heel interessant.” maanden van voorbereiding aan vooraf. De zoektocht naar interessante gebouwen vergt veel inspanning. Vaak liggen ze ‘De deuren van de verscholen op ontoegankelijke locaties. isoleercellen half Het is een hele puzzel om de juiste coöropen. Beklemmend’ dinaten van zo’n plek te ontrafelen.”
Rob en Patrick Nijhuis stropen oude industriële
Rob Nijhuis
‘Je voelt je afgesneden van het heden en verbonden met het verleden’
59
interview met Rob en Patrick Nijhuis
Patrick Nijhuis
‘Een goede foto vertelt een verhaal’
Onaangeroerd De interessantste verlaten gebouwen zijn panden die na het vertrek van de oorspronkelijke bewoners of werknemers niet meer betreden zijn. Rob: “Je probeert je een beeld te vormen wat er zich heeft afgespeeld. Wie hebben hier geleefd, of gewerkt? Onder welke omstandigheden gebeurde dat en waarom staat het nu leeg? In een oude vervallen villa vonden we röntgenfoto’s, medische dossiers en kaarten waarop iemand beterschap wordt gewenst. Hier moet iemand geleefd hebben die weliswaar welvarend was, maar ook erg ziek.” Patrick vult aan: “In de meeste verlaten gebouwen zijn anderen je al voor geweest. Vaak zijn spullen die nog een beetje van waarde waren weggeroofd of vernield. Graffiti, restanten van een brandje; je komt het allemaal tegen. We stonden ook eens oog in oog met een koperdief.”
60
“Soms val je met de neus in de boter en is alles nog vrijwel intact. Zo bezochten we eens een voormalig hotel. Daar stonden de borden nog op tafel. Het is onder urban explorers een erecode dat je nooit dingen meeneemt. Natuurlijk kun je denken: ‘Als ik het niet meeneem, doet een ander het wel’. Maar zo zitten wij niet in elkaar. We laten alleen onze voetafdrukken achter.” “Indrukwekkend was het bezoek aan de voormalige psychiatrische kliniek Santpoort-Zuid. De deuren van de isoleercellen half open. Beklemmend. Minstens zo intens was ons bezoek aan een majestueus gebouw in België bij Luik. Vervallen adellijke grandeur. Het schijnt zelfs een aantal jaren een bordeel te zijn geweest. In de volksmond wordt het ‘Hotel Rouge’ genoemd.”
Unheimisch “Het voelt vreemd om urenlang door het verleden te dwalen. Het is vaak heel stil in die verlaten gebouwen. Je voelt je afgesneden van het heden en verbonden met het verleden. Je tijdsbesef is weg. Het maakt mij heel rustig”, zegt Rob. Zijn broer vult aan: “Nou ja, het kan ook flink spoken. Je hoort soms vreemde geluiden; krakende vloeren, piepende deuren en zelfs een keer getrappel op de vloer boven ons. Precies boven ons hoofd hield het op. Bleek een hond te zijn. Héél unheimisch.” “Een goede foto vertelt een verhaal. Hoe langer je er naar kijkt, hoe meer de foto prijs geeft. Een beeld hoeft niet het hele verhaal te vertellen. Sterker nog; het is spannend als de kijker z’n fantasie laat gaan en het verleden ook zèlf inkleurt.”
Reportage
Rob Nijhuis
Filmportret De cineaste Merel ten Elzen ging met Rob en Patrick Nijhuis mee tijdens een ontdekkingstocht door de vervallen villa Wallfahrt in BelgiĂŤ en maakte een filmportret van de broers. Deze 10 minuten durende film is te zien via de layar. Meer over het fotowerk van Rob en Patrick is te vinden op hun website www.urban-orbi.nl
61