izvor: Bing maps
Venecijanski Bijenale Slobodan prostor/Freespace: 16. Međunarodna izložba arhitekture (2018)
OFF G R I D : IZVAN TERITORIJE, život na reci BEYOND TERRITORY, riverside communities OLTRE IL TERRITORIO, comunità fluviali Sam Lowry: Can you fix it? Harry Tuttle: No, I can't. But I can bypass it with one of these. [Holds up a bizarre device] Brasil (1981), film Terija Gilijama (Terry Gilliam)
Razmatranje pojma slobodnog prostora, ili prostora slobode – Freespace, u njegovom najširem značenju približava tumačenje trenutnog stanja stvari u arhitekturi kao želju da se sistem hakuje- prekorači. U ovom radu ponuđena je platforma za čitanje tih sloboda kao života izvan mreže (offgrid). Off the grid je pojam preuzet iz inžinjerskog jezika i podrazumeva izključivanje sa napajanja; u okviru arhitektonskog diskursa pojam referiše na životni stil izvan izgrađenih matrica urbanih sredina, i van infrastrukturalne podrške u svakodnevnom životu. Povratak u prirodu, sa idejom o proizvodnji sopstvene energije i kreiranja samoodrživog sistema, otvara arhitektonsko pitanje o tome šta su uslovi i okolnosti pod kojima možemo sprovesti ideju da budemo nezavisni, i slobodni. Upravo ovaj zaplet kontekstualizuje temu u ravan lokalnog konteksta Srbije, i predlaže moguće izlaze iz ovog zapleta kroz postupak hakovanja sistema kao modus operandi života i preživljavanja u lokalnoj sredini (i can’t fix it but i can bypass it) Tematizacija OFF-GRID-a traga za prostorima u sivoj zoni zakočenim u društvenoj svojini kao nasleđu bivšeg političkog uređenja. Lokalni kontekst nudi širok spektar te sive zone, a u ovom istraživanju težište će biti na životu na vodi-reci / beyond territory (voda kao ex(tra) teritorija). Takodje, projekat uviđa aktuelne arhitektonske trendove
koji uključuju interesovanje za arhitekturu koja pluta, kao jedan od odgovora na rastuće klimatske promene. O izložbi Postavka u paviljonu ima za cilj da u enterijer paviljona prevede offgrid karakter života na reci.
[Elevator pitch*] Tematski okvir Freespace interpretiran je kroz koncept Off grid-a: života izvan bilo koje vrste mreže, najkonkretnije izvan infrastrukture. Dakle, Off grid predstavlja izmeštanje/isklizavanje iz mreže, sistema ili okvira. U tom kontekstu život na vodi je vidjen kao život izmedju redova, kao život koji je izmešten iz okvira propisa svojine koje nameće teritorija, i kao takav predstavlja prostor izmedju privatnog i javnog, prostor izmedju formalnog i neformalnog, prostor koji nudi potencijal za slobodu. > Freespace > Off-grid > beyond territory > ↵ ↵ < < < < < < <
*
Elevator pitch je kratki govor - sažetak koji se koristi za brzo i jednostavno definisanje koncepta, procesa, proizvoda, usluge, organizacije ili događaja i njegove vrednosti.
Ovaj projekat vidi potencijal u temi off-grid, jer i od arhitekata zahteva da izađu iz konforne pozicije alata kojima se inače služe i da pronađu otvoreni mehanizam za projektovanje ne samo fizičkog, već i mentalnog i društvenog prostora. Ovaj zaplet nas vraća u zonu postavke koja prati metodološku dvojnost, i u sam fizički prostor paviljona uvodi artefakte autentične za kontekst, kao narativ složenog ekosistema života na reci koji je predmet istraživanja. Greške u sistemu nude sadržaj i referisanje na lokalne obrasce života koji se pojavljuju u proširenoj stvarnosti (augmented reality) sa idejom da se posetilac suoči, i otkrije sve slojeve teme u isto vreme. Upravo ta proširena zona stvarnosti nas suočava sa nama samima i kontekstualizuje pitanja mašte i ličnih iskustava kao izlaz iz konforne zone i poruke koju tema off-grid nosi sa sobom. [transkript] Zadatak je promišljati neku vrstu grida koji u sebi ima rupe, slične onoj u koju upadne Alisa u zemlji čuda, rupe u koje arhitekta neće zavirivati, koje neće “dekorisati”, da bi pustio svakoga da bude bar malo Alisa i da u životu ima bar neki autentičan doživljaj.
Sadržaj postavke (pregled i prikaz sadržaja izložbe): 1. Artefakti/ Sadržaj izložbe u fizičkom smislu su autentični predmeti i strukture koje su doslovno preuzeti iz konteksta života na reci i kao takvi simuliraju život na reci u prostoru paviljona. Ovešeni o zidove paviljona, artefakti “plutaju” na visini od 2.1 m iznad poda paviljona, nad posetiocima. Na visini 2.1 m zelena laserska libela i laserski grid simuliraju horizont i povišinu vode. 2. Digitalni sadržaj/ Priče sa reke, Riverside stories - video, foto, projekti dokumentarni video zapisi koji kontekstualizuju izložbu u odnosu na temu OFF GRID : BEYOND TERRITORY, river communities Dokumentarni filmovi koji tematizuju izmeštanje u kontekstu života na reci. Filmovi su koncepcijski usmereni ka doživljaju, iskustvu i atmosferi. Filmovi u trajanju od 5 do 10 minuta bi bili prikazivani u okviru postavke. 3. Atmosfera: simulacija čulnog doživljaja : simulacija vetra pomoću ventilatora, vodena para, nasnimljeni zvukovi, (projekcija). U gornjoj zoni postavke, opremom se simuliraju uslovi boravka na reci. U kontekstu izložbene postavke, Chroma key* zelena boja je koriščena kao anti-boja - kao novo, nametnuto svojstvo izloženih autentičnih objekata koji svojim prisustvom, medjusobnim odnosima i pozicijom simuliraju (drugu) realnost života na/nad vodom. Predmeti koji konstruišu prostor izložbenog paviljona preuzeti su iz realnih okolnosti svakodnevice na reci, a činjenica da su utopljeni u istovetnu boju doprinosi efektu da pripadaju drugom kontekstu, i da su preuzeti. Istovremeno, činjenica da su predmeti i strukture apstrahovani na oblik, sa ugašenim svojstvima materijala i hromatije doprinosi razumevanju i estetskom doživljaju izložbene postavke. Potapanje svih eksponata u istovetnu boju je postupak koji ima za cilj da naglasi izmeštanje, tj. preklapanje dve realnosti, tj. simulacije svakodnevice života na reci u fizički prostor izložbe u Giardinima. Time treba da postane jasno da artefakti pripadaju, tj. dolaze iz drugog prostornog konteksta. Operacionalizacija realizacije izložbe Realizacija izložbe se sprovodi u dva glavna pravca: (1) produkcija izložbene postavke i (2) produkcija sadržaja izložbe. Izložbena postavka uključuje: (1.1) arhitekturu izložbe, (1.2) izložbene eksponate-artefakte, i (1.3) audio-video oprema i tehnika. Realizacija ovog segmenta podrazumeva odabir, nabavku, pripremu i montažu elemenata. Sadržaj izložbe se priređuje kroz: (2.1) kratke dokumentarne video zapise i (2.2) katalog, publikaciju rezultata istraživanja
The Truman Show (1998)
RAL 6038 Luminous green HomeGreen huesRAL 6038 Luminous green This page shows RAL color 6038 with the name of Luminous green. This color is part of the category Green hues. In other languages this RAL color is known under the following names: German: Leuchtgrün Dutch: Briljantgroen French: Vert brillant Italian: Verde brillante Spanish: Verde brillante
*Chroma
key je vizuelni efekat/postprodukcijska tehnika za komponovanje (nanošenje) dve slike ili video sadržaja na osnovu nijansi boja (hroma opseg). Ova tehnika se koristi u mnogim poljima kako bi se uklonila pozadina u odnosu na predmet interesovanja ili obratno. Posebno se koristi u video i filmskoj industriji. Zahvaljujući Chroma key tehnici, opseg boja u odabranom delu snimka-kadra postaje proziran, omogućavajući zasebno snimanje pozadinskog snimka ili drugog okruženja u scenu. Chroma key tehnika se obično koristi u video produkciji i postprodukciji.
Prateći program: predlog teme i sadržaja Pored projekta koji predstavlja sastavni deo izložbe a koji se publikuje, prateći program uključuje aktivnosti koje bi se tokom trajanja Bijenala, tokom letnjeg perioda odvijale na reci u Beogradu, a potom bi digitalni sadržaj izložbe bio dupunjen tim beleškama - video zapisima Riverside Stories – Raw bi postali sastavni deo digitalnog sadržaja izložbe kroz korišćenje digitalne platforme i društvenih mreža (npr. instastory)
O sadržaju – analitički i istraživački deo projekta Izložbenu postavku prati istraživanje koje ima za cilj da tematski okvir – offgrid kontekstualizuje i utemelji u lokalni kontekst. Identifikovane manifestacije teme u lokalnom kontekstu postaju predmet istraživanja, a kroz filter ideje, ili teze, da je hakovanje postupak koji nam omogućava slobodu delovanja, i življenja. Radni prostorno-društveni obrazci, scenariji života koji su predmet istraživanja deo su spektra prostornih intervencija koje se mogu svrstati u prelazne ili sive zone delovanja u prostoru, sa fokusom na život na vodi, koji autori vide kao karakterističan oblik prethodno pomenutog postupka hakovanja u lokalnom fizičkom kontekstu, konkretno, u prostoru beogradskog priobalja. O metodu Metod analitičkog segmenta projekta je upućen u dva smera: 1) istraživanje i definisanje savremenih tehnika, postupaka i tehnologija koje omogućavaju izmeštanje, i 2) analiza i sistematizacija uočenih prisutnih modela hakovanja konvencionalnih praksi naseljavanja i življenja, te projektovanja.
Katalog izložbe se sastoji iz četiri segmenta: I.
Teorijski okvir/ tekstovi, eseji, reference (call for contributions) - OFF Grid kao pretpostavljeni prostor slobode - Plutanje i eks(tra) teritorija - Fenomenologija plutanja Ovaj deo rada koncipiran je kao čitanka/hrestomatija uzornih tekstova koji su relevantni za razumevanje i teorijsko utemeljenje aktuelnih pravaca mišljenja o temi. Čitanka je koncipirana kroz nekoliko podtema koje referišu na ključne pozicije za ,otključavanje, tematskog okvira. Ovaj deo sadržaja treba da potvrdi(ili dovede u pitanje) vezu između tematskog okvira Freespace i tematskog usmerenja Off-grid: Beyond Territory
II.
Pravni okvir i legislative/izvodi, komentari i zaključci, mreža aktera (radna grupa i okrugli stolovi) - Život “izmedju redova” i post festum pravila Ovaj segment nastoji da omogući razumevanje i rasvetli sve specifičnosti života (i ,građenja,) na reci u i oko Beograda. Kroz hronologiju nastanka ovih, prvobitno neformalno naseljenih zona, ideja je da se razume i rasvetli logika nastajanja ovakvih zajednica. Takodje, ideja je da se kroz tumačenje i analizu aktuelnog pravnog okvira ustanovi logika opstanka istih.
III. Katalog u katalogu / Taksonomija splavova (workshop) - tipologija oblika/arhitektonika: projektovano i/ili vernaklarno - tipologija relacije prema obali-reci - tipologija programa: privatno, zajedničko, javno Ovaj segment publikacije predstavlja svojevrstan katalog zatečenih struktura na reci. Odabrani plutajući objekti bi bili analizirani kroz set kriterijuma, sa ciljem objedinjavanja znanja i zaključaka o logici i praksi gradjenja i naseljavanja na reci. Ovaj rad- prikupljanje podatka, beleženje i analiza na licu mesta se sprovodi kroz format radionice.
izvor: Bing maps IV.
Think tank / Potencijali plutanja (call for ideas) materijal koji tematizuje projekat kroz istraživanje potencijala naseljivosti vode, i pretpostavljene slobode koja pripada takvom postupku. Ovaj, poslednji, segment kataloga izložbe predstavlja publikaciju rezultata istraživanja koje se odnosi na potencijale i i budućnost života na reci, i koje se sprovodi kroz aktivnosti koje prethode izložbi. Glavna aktivnost koja se odnosi na ovaj segment rada je konkurs/Call For Ideas Internacionalni poziv za ideje u 4 segmenta, u 4 razmere:
1:10 Inovating everyday objects 1:100 New models of riverside living 1:1000 Reinventing river commons 1:10000 Utopian speculations Think tank je zamišljen kao platforma koja podrazumeva aktivnosti kako pre, tako i tokom i nakon izložbe na Bijenalu. Viđenja smo da je tema aktuelna i važna, te da u skladu sa time poseduje potencijal da bude aktivno razmatrana i izvan okvira Bijenala.
Ovaj analitički deo rada biće predmet posebne pažnje, a koji može biti formulisan i kao autonomni sadržaj, te koji naknadno može dalje da se komunicira (okrugli stolovi tokom ili posle bijenala, radionice, simpozijumi…) kao i da se izlaže kao gostujuća izložba u regionu.
Opširnije o temi : teorijski okvir Ako razmatramo freespace kao slobodan prostor, Ova činjenica nas vraća u modernizam, u meta-narativ velikih pojmova koji sa sobom nosi poetike koje se danas čine prevazidjenim. Međutim, neolibralni kapitalizam briše slobode prevoda i zapravo nas pozicionira mnogo preciznije u sadašnji trenutak. Takva formulacija freespace-a kompromituje njeno osnovno značenje. Off-grid u kontekstu današnjeg vremena postaje bug, glitch, iskliznuće; postaje ono mesto gde usprevamo da probijemo sistem, da se u njemu sakrijemo, ili da ostanemo neprepoznati. OFF Grid kao pretpostavljeni prostor slobode Off-grid bi zapravo bilo mesto na kojem odbijamo da budemo (ili još tačnije uspevamo da ne budemo) deo mreže koja hrani neoliberalni kapitalizam. To znači da svaki odlazak off-line, svaka robna razmena gde se izbegne plaćanje, svako nepristajanje na kredit, predstavlja iskliznuće iz sistema. U prostornom smislu, pojam nas navodi na istraživanje ruralnog pejzaža koji je danas u sve većoj meri izmenjen i dopunjen tehnologijom, migracijama i klimatskim promenama. (Rem Kolhas, Countryside: Future of the World)
Dalje o temi: Reference Rebeka Solnit, Lutalaštvo, istorija hodanja Tomas Hilan Eriksen, Tiranija trenutka Gaston Bašlar, Voda i snovi. Ogled o imaginaciji materije
George Myerson, Ekologija i kraj postmoderne CrimethInc., Rad: kapitalizam ekonomija otpor Dubravka Sekulić, Glotz nicht so romantisch!
Life off grid (2016), Jonathan Taggart
Ono što je važno uočiti kod ovih modela je da oni nisu statični već su u stalnom pokretu, gibanju, što predstavlja svojevrsni otklon od tradicionalnih modela naseljavanja i življenja (reinventing life). Takodje, svaki od njih može biti problematizovan jer onog trenutka kada je osvojimo ona zapravo postaje deo Sistema. Zato je posebno teško razmatrati ih iz pozicije arhitekture, jer svaka vrsta tipologije, uvođenja reda, te modele neminovno vraća na sistem.
IMPRESSUM AUTORI Dušan Stojanović, Pavle Stamenović 3D modeling & rendering: Bojan Jovančević tehnička podrška: Miloš Jokić, Marija Blagojević Konsultanti: Andrija Kovač, Mia David Archizoom, No-Stop City, izložba Superarchitettura
“Off-grid isn’t a state of mind. It isn’t about someone being out of touch, about a place that is hard to get to, or about a weekend spent offline. […] Living off-grid, therefore, means having to radically re-invent life as we know it. It means choosing to live in a way that is dramatically innovative: a way that draws on skills of the past and is inspired by concerns for our collective future.” Life off-grid (2016), Jonathan Taggart
izvor: Bing maps
(1.2)
OFF G R I D : Troškovi za realizaciju izložbe (1) produkcija izložbene postavke (1.1)
arhitektura izložbe 1.11 čišćenje paviljona Repubilike Srbije, obračun po m2
m2
jed.
220m2 1 1.12
1.18 1.18 1.19 1.20
3600€
5
1.5
1.22
hemmock – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.23
sat. antena – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.24
bova – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.25
veslo – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.26
stap za pecanje – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.27
rež. stolica – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.28
sup.daska – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.29
kajak – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.30
kolut za spas. – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.31
plažna stolica – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.32
gumeni čamac – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.33
ventilator – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.34
merdevine baz. – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
1.35
rapma – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
200€
nabavka čeličnih sajli, nabaviti čelične sajli f4 postaviti ih na licu mesta u dogovoru sa projektantom obračun po m1 400
1.17
1200
montaža karabinjera u zidu, nabaviti karabinjere od metala i postaviti ih direktno u zid metalnim tiplovima f10. obračun po komadu 40
1.16
6630€
izrada punih stepenica (4.80x0.75x2.10), Nabavka materijala izrada i ugradnja stepenica od čeličnih profila raznog preseka i obloge od gipsa. Čeličnu konstrukciju raditi prema detaljima iz projekta i konstrukciju zaštititi protiv požarnim premazima.Nakon sušenja sve premazati bojom u tonu po izboru projektanta. obračun po komadu 3
1.15
1040€
postavljanje gumenog poda, oblaganje podova PVC rolnama d=4mm, u rolnama širine 1m otpornim na habanje,izbor boje i dizajna raditi u dogovoru sa projektantom, obračun po m2 221m2 30
1.14
220€
krečenje zidova paviljona, rastvorenim odležalim krečom, četkom i pompom. Sve površine okrečiti četkom prvi put, brusiti i gipsovati manja oštećenja i pukotine, a zatim kompresorom preći drugi put da bi se postigao efekat preliva definisan po RAL karti u dogovoru sa projektantima, obračun po m2 260m2 4
1.13
cena
izložbeni eksponati - artefakti 1.21 bure – nabavka autemtičnog predmeta preuzeti i pripremiti za izložbu,
600€
nabavka i postavka sistema hlađenje i vlaženje vazduha radni pritisak 70bara postaviti ih na licu mesta u dogovoru sa projektantom, obračun po kom
kom
jed.
cena
3
10
30€
3
40
120€
2
25
50€
12
45
540€
2
10
20€
10
60
600€
2
35
70€
1
190
190€
1
150
150€
2
15
30€
2
30
60€
2
350
700€
4
70
280€
3
100
300€
1
1150
1150€ 4290€
ukupno 1
1100
1100€
pau
1000
1000€
audio-video oprema I tehnika 1.21 nabavka TV LED dijagonala 32,
pau
2500
2500€
1.22
nabavka zvučnika,
pau
1000
1000€
1.23
nabavka projektora,
pau
1500
1500€
(1.3)
elektroinstalacije transport do Venecije i nazad troškovi montaže i demontaže smeštaj radnika
ukupno
19390€
kom
jed.
cena
3
400
1200€
8
100
800€
3
700
2100€
ukupno realizacija izložbe
4100€ 27780€