บทที่ 9 สมัยพระสังฆราชเดอ ซีเซ ค.ศ. 1700-1727 งานและโครงการ - ความเจริญของวิทยาลัยกลาง การแต่ งตั้งพระสั งฆราชเดอ ซีเซ เมื่อสามเณราลัยคณะมิสซังต่างประเทศทราบข่าวมรณภาพของคุณพ่อแฟเรอ ก็คิดจะขอองค์ใดองค์หนึ่งใน มิชชันนารี ต่อไปนี้ดาํ รงตําแหน่งแทน คือ คุณพ่อลีออน "ซึ่ งรู้ ภาษาสยามและเป็ นที่ร้ ู จักแก่ พระราชสํานัก" หรื อ พระสังฆราชเกเมอแนรฺ ที่มีคนเห็นว่าเป็ น "คนสุร่ ุ ยสุร่ายเกินไป" หรื อคุณพ่อเดอ ลาวิญ ซึ่ง "เห็นว่ าตนเหน็ดเหนื่อย เกินกว่ าที่จะรั บภาระหนักเช่ นนี"้ หรื อที่สุด คุณพ่อเดอ ซีเซ (de Cicé) แต่ขณะนั้นสมณกระทรวงเผยแพร่ ความ เชื่อมีความคิดเห็นเป็ นอย่างอื่น คือมีคนอ้างว่าสมณกระทรวงฯ อยากให้กรุ งสยามมีประมุขมิสซังที่มิใช่ชาวฝรั่งเศส ทั้งมิใช่สมาชิกในคณะมิสซังต่างประเทศ "เพราะพระคาร์ ดินัลผู้ว่าการสมณกระทรวงกล่ าวว่ า ต้ องคํานึงถึงเรื่ อง วิญญาณมากกว่ าเรื่ องทางโลก และอยากให้ พระสันตะสํานักเป็ นอิสระในการเลือก" เมื่อการณ์เป็ นเช่นนี้ คุณพ่อ ชารฺ โมต์ ผูเ้ ป็ นเหรัญญิกของคณะมิสซังต่างประเทศที่กรุ งโรม "รู้ สึกเสี ยใจเป็ นอย่ างยิ่ง" อธิบายว่า "เนื่องจากกรุ ง สยามเป็ นศูนย์ กลางของบรรดามิสซังของคณะ ถ้ าตั้งคนอื่นที่ไม่ ใช่ คนในคณะของเราเป็ นอธิ การ ก็เท่ ากับตั้งใจจะ ทําลายมิสซังของเราให้ สูญไป และถ้ าสามเณราลัยของเราเป็ นของชาวอิตาเลียน บรรดาพระคาร์ ดินัลคงไม่ ยอมให้ ชาวฝรั่ งเศสเข้ าไปใช้ จ่ายผลาญทรั พย์ สินของชาวอิตาเลียนเป็ นแน่ " คําทักท้วงของเหรัญญิกได้รับการสนับสนุนจากพระคาร์ดินลั กาซานาตา ซึ่ งบางครั้งเราเรี ยกในพวกเรา กันเองว่าเป็ น "มารฺ โดเค 1 ของคุณพ่ อชารฺ โมต์ " และมีแรงกดดันจากสามเณราลัยแห่งคณะมิสซังต่างประเทศขอให้ ตั้งคุณพ่อเดอ ซีเซ เป็ นพระสังฆราชเกียรตินาม 2 แห่งซาบืล และเป็ นประมุขมิสซังกรุ งสยามเป็ นผลสําเร็ จเมื่อวันที่ 19 มกราคม ค.ศ. 1700
k
iv h rc
e c io d rch
o e s
ko g n a fB
A s e
A l a
ic r o ist
H
1มารฺ โดเค เป็ นชาวยิวที่ถูกจับไปเป็ นเชลยที่กรุ งบาบีโลน และเป็ นลุงของพระนางแอสเธอร์ มเหสี ของพระเจ้าอัสสุ เอโร คอยให้คาํ แนะนํา ต่างๆ แก่หลานสาว ในที่น้ ีจึงเปรี ยบพระคาร์ดินลั กาซานาตาเป็ น "มารฺ โดเค ของบาทหลวงชารฺ โมต์" (ผูแ้ ปล) 2พระสังฆราชเกียรตินาม (évêque in partibus infidelium หรื อ évêque titulaire) หมายถึงพระสังฆราชที่มีตาํ แหน่ง แต่ไม่มีอาณาเขตปกครอง แม้จะมีชื่อว่าเป็ นพระสังฆราชของเมืองนี้เมืองนั้น แต่เป็ นเมืองในเอเชียไมเนอร์ ซึ่งอาจจะยังมีอยู่ หรื อสาบสู ญไปแล้วก็ได้ (ผูแ้ ปล)