บทที่ 15 สมัยพระสังฆราชเลอ บ็อง ค.ศ. 1776 - 1780 พระสั งฆราชและมิชชันนารีถูกขับไล่ วิทยาลัยกลางย้ ายไปประเทศโคชินจีนและประเทศอินเดีย พระสั งฆราชเลอ บ็อง เป็ นประมุขมิสซัง
k
ko g n a fB
นับแต่ยคุ นี้เป็ นต้นไป ถือว่าพระสังฆราชเลอ บ็อง ได้เริ่ มปกครองอย่างเป็ นทางการในฐานะประมุขมิสซัง กรุ งสยาม เพราะในปี ค.ศ. 1776 พระสังฆราชบรี โกต์ได้รับแต่งตั้งเป็ นอธิการปกครองมิสซังมาลาบารฺ ตามที่กล่าว มาแล้ว แต่การเปลี่ยนแปลงนี้พึงถือเป็ นการเปลี่ยนแปลงทางทฤษฎียงิ่ กว่าทางปฏิบตั ิ เพราะตั้งแต่มาถึงกรุ งสยาม พระสังฆราชเลอ บ็อง ได้เข้าปกครองมิสซังกรุ งสยามทุกอย่างแต่ผเู้ ดียว อย่างไรก็ดีเราเห็นเป็ นการสมควรที่จะ บันทึกการเปลี่ยนแปลงนี้ให้เป็ นที่สังเกตไว้
เข้ าเฝ้ าพระเจ้ าแผ่ นดิน
iv h rc
e c io d rch
o e s
A s e
ขณะนั้น พระเจ้าตากสิ นมีความรู ้สึกอย่างไรต่อพระสังฆราชและมิชชันนารี ก็ยงั เป็ นการยากที่จะเข้าใจได้ บางครั้งพระองค์ทรงแสดงพระทัยดีต่อเขา อย่างน้อยก็ทรงแสดงเช่นนั้นด้วยพระอากัปกิริยาภายนอก แต่พระองค์ยงั มีความขุ่นเคืองพระทัยต่อข้อคําสอนที่ขดั แย้ง และทรงรู้สึกว่าไม่สามารถจะกําราบให้อ่อนลงได้ เมื่อพวกมิชชันนารี ออกจากคุกได้สามสัปดาห์ พระเจ้าตากสิ นก็ทรงแสดงพระประสงค์ใคร่ จะพบพวกเขา แต่เนื่องจากพระสังฆราชยังป่ วยอยู่ คุณพ่อกูเด กับคุณพ่อการฺ โนลต์ จึงเข้าเฝ้ าแต่เพียงสององค์ พระเจ้าแผ่นดินทรง แสดงพระอัธยาศัยอันดียงิ่ ประทับนัง่ ตํ่ากว่ามิชชันนารี ท้ งั สอง และทรงส่ งนํ้าชาให้ดื่ม ซึ่ งพระองค์ไม่เคยปฏิบตั ิ เช่นนี้ แม้ต่อข้าราชการชั้นผูใ้ หญ่ พวกมิชชันนารี ยงั ได้เข้าเฝ้ าพระเจ้าแผ่นดินอีกหลายครั้ง และทุกครั้งได้รับการ ต้อนรับเป็ นอย่างดี
A l a
ic r o ist
H
งานของมิชชันนารี การที่พระเจ้าแผ่นดินทรงแสดงพระทัยดีเช่นนี้ แม้จะเป็ นแต่ภายนอก ก็ทาํ ให้พวกมิชชันนารี มีความหวัง พระสังฆราชเลอบ็อง ขอให้สามเณราลัยมิสซังต่างประเทศที่กรุ งปารี ส ส่ งพระสงฆ์มาประกาศศาสนาที่เมืองเพชร บุรีและนครศรี ธรรมราช และประกาศต่อไปที่จนั ทบุรี ท่านจัดตั้งสามเณราลัยเล็กๆ ขึ้นแห่งหนึ่ง ซึ่ งท่านคิดว่าเมื่อ จัดตั้งขึ้นแล้ว สามเณรของท่านจะไม่ตอ้ งไปศึกษาต่อที่วทิ ยาลัยกลาง