บทที่ 5 สมัยพระสังฆราชลาโน ค.ศ. 1679-1696 (ต่อ)
กรุงฝรั่งเศสกับกรุงสยามมีความสั มพันธ์ กนั ต่ อไป สภาพการณ์ ของมิสซัง ค.ศ. 1686-1689 คณะราชทูตชุดใหม่ ไปถึงกรุงฝรั่งเศส ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1686 คณะราชทูตกรุ งสยามเดินทางถึงเมืองแบรสต์ และจากนั้นก็เดินทางไป กรุ งปารี ส โดยไปเป็ นช่วงๆ พวกเขาเดินทางเข้ากรุ งปารี สอย่างสง่าเมื่อวันที่ 12 สิ งหาคม โดยมีรถเทียมม้าหกตัว ติดตามเป็ นเกียรติยศถึง 60 คัน พวกเขาเข้าเฝ้ าพระเจ้าหลุยส์ ที่ 14 เมื่อวันที่ 1 กันยายน กราบบังคมทูลเป็ นคา สรรเสริ ญที่ค่อนข้างจะเกินความจริ ง แต่เขา ไม่ใช่เป็ นผูแ้ ต่งแต่ลาพังพวกเดียว อับเบ เดอ ชัวซี ได้บนั ทึกไว้เป็ น ถ้อยคาสานวนขบขันว่า "ความจริ งมีว่า ทูตทั้งสามได้ แสดงความคิดส่ วนหนึ่งเป็ นภาษาของเขา คุณพ่ อลีออนแปล เป็ นภาษาฝรั่ งเศส คุณพ่ อตีแบรฌฺฺ (Tiberge) แต่ งให้ เป็ นภาษาสานวนซื่ อๆ ตามธรรมชาติ และมีสกุลตามที่ท่าน รู้ จักทาให้ ทุกสิ่ งที่ท่านทาเป็ นเช่ นนั้น ส่ วนข้ าพเจ้ าก็ช่วยใส่ เครื่ องหมายวรรคตอน มหัพภาค ( . ) และจุลภาค ( , ) สองสามแห่ ง" ตลอดเวลาหลายเดือน ผูจ้ ดั การต้อนรับมิได้ละเลยสิ่ งใดที่จะทาให้คณะทูตกรุ งสยาม งงงวย แปลกตาแปลก ใจ มีการเลี้ยง การเต้นรา การกล่าวสุ นทรพจน์ การชมวัง และการเดินทางไปชมดินแดนที่พิชิตได้ใหม่ และมีอย่าง ต่อเนื่องกันจนเกือบไม่เคยขาดตอนเลย สิ่ งสวยงามและการแสดงความมีมารยาททั้งหลายเหล่านี้ แตกต่างกันไกลแสนไกลกับการล่าเสื อหรื อช้าง ในป่ าดงกรุ งสยาม แต่ทูตทั้งสามก็แสดงว่ามีความชื่นชอบเหมือนดังว่าคุน้ เคยมาตั้งแต่เมื่อเป็ นเด็กแล้ว เขาเป็ นคน สุ ภาพน่ารักเท่าๆ กับที่ทูตสองคนแรกเป็ นคนหยาบคาย เป็ นความจริ งที่มีคนพูดแกมเย้ยหยันและดูจะถูกต้องด้วยว่า เครื่ องราชบรรณาการอันมีค่าสู งของเขาได้มีส่วนช่วยให้เราเห็นว่า เขาเป็ นคนรู้จกั กาลเทศะและมีรสนิยมสู ง
k
iv h rc
e c io d rch
o e s
ko g n a fB
A s e
A l a
ic r o ist
ทีส่ H ามเณราลัยมิสซังต่ างประเทศ อันโตนิโอ ปิ นโต ทูตกรุ งสยามทั้งสามได้ไปเยีย่ มและรับประทานอาหารที่สามเณราลัยมิสซังต่างประเทศ ท่านอธิการสามเณ ราลัยคือ คุณพ่อเดอ บรี ซาซีเอร์ (de Brisacier) บอกเขาเป็ นภาษาฝรั่งเศสว่า "เพื่อสรรเสริ ญเขาอย่ างเหมาะสม เท่ าที่ควร พระสงฆ์ ในสามเณราลัยตั้งใจจะผลัดกันพูดเป็ นภาษาต่ างๆ คือ องค์ หนึ่งจะพูดเป็ นภาษาฮี บรู ซึ่ งเป็ น ภาษานักปราชญ์ องค์ หนึ่งจะพูดเป็ นภาษากรี ก ซึ่ งเป็ นภาษาสุภาพ องค์ หนึ่งจะพูดเป็ นภาษาลาติน ซึ่ งเป็ นภาษาหนัก แน่ น และองค์ หนึ่งจะพูดเป็ นภาษาสยาม ซึ่ งจะต้ องเป็ นที่ชื่นชอบของเขา" ผูท้ ี่แต่งสุ นทรพจน์เหล่านี้ คือ สาหรับภาษาฮีบรู ได้แก่ คุณพ่อเดอ ลา โนเอ (de la Noé), ภาษากรี กได้แก่ คุณพ่อป๊ อกเกต์ (Pocquet), ภาษาลาตินได้แก่ คุณพ่อตีแบรฌฺ และสาหรับภาษาสยามได้แก่ คุณพ่อลีออน