ประวัติศาสตร์ พระศาสนจักรคาทอลิกสมัยรัตนโกสิ นทร์ ยุคต้ น
บาทหลวงโรแบต์ กอสเต
Hi sto
ric al A
rch ive
sA
rch
dio
ces e
of
Ba ngk o
k
ราวปี ค.ศ. 1783 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลกได้ทรงโปรดให้ชาวคริ สต์ในกรุ งเทพฯ ได้เข้า เฝ้ าเป็ นครั้งแรก ในครั้งนั้น พระองค์ได้มีพระบรมราชโองการให้พระสังฆราชและบาทหลวงซึ่ งได้ถูกเนรเทศใน รัชกาลก่อนกลับคืนเข้าสู่ กรุ งเทพฯ และได้ทรงโปรดให้นาํ พระบรมราชโองการไปยังเจ้านครภูเก็ต เพื่อให้นาํ พระคุณเจ้ากูเดย์ (Coudé) กลับคืนสู่ กรุ งเทพฯ เพราะท่านอยูท่ ี่ภูเก็ต พระคุณเจ้ากูเดย์มาถึงกรุ งเทพฯ เมื่อวันที่ 4 เมษายน ค.ศ. 1784 หลังจากนั้นสองสามวันพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลกได้โปรดให้พระคุณเจ้ากูเดย์ เข้าเฝ้ า รวมเวลาที่พระคุณเจ้าได้ถูกพระเจ้าตากสิ นส่ งไปพร้อมกับสังฆราชและบาทหลวงอีกองค์หนึ่งไปสุ รัต (Surate) ในอินเดียเป็ นเวลา 4 ปี 5 เดือน (วันที่ 1 พฤศจิกายน ค.ศ. 1779) เมื่อพระคุณเจ้ากูเดย์มาถึงกรุ งเทพฯ นั้น มีชาวคริ สต์อยูใ่ นกรุ งเทพฯ ประมาณ 400 คน สังกัดวัดซางตาครู ้ส (Sainte Croix) หรื อวัดกุฎีจีน และวัดคอนเซปชัญ (Conception) หรื อวัดเขมร เป็ นการยากที่จะเข้าใจสถานการณ์ชาวคริ สต์ในสมัยนั้นโดยไม่ยอ้ นกลับไปดูอดีต แท้ที่จริ งแล้วเป็ นเวลา อย่างน้อย 217 ปี มาแล้ว ที่สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ได้ทรงขอให้มิชชันนารี ชาวโปรตุเกสที่มะละกาเข้ามา มิชชันนารี เหล่านี้ มาถึงอยุธยาคงประมาณปี ค.ศ. 1567 ยังเป็ นเวลานับได้ 120 ปี ตั้งแต่สมเด็จพระนารายณ์ฯ ขึ้น ครองราชย์ โดยการปราบดาภิเษกในปี ค.ศ. 1656 โดยมีชาวโปรตุเกสช่วย มิชชันนารี รุ่นแรกจากคณะมิสซัง ต่างประเทศได้เริ่ มมาถึงอยุธยานับตั้งแต่วนั ที่ 22 สิ งหาคม ค.ศ. 1662 ในการประชุมสมัชชาในปี ค.ศ. 1664 ที่ ประชุ มได้ต้ งั แนวปฏิ บตั ิ ที่จะไม่ยุ่งเกี่ ยวกับการเมือง และไม่ใช้อิทธิ พลเพื่อจะได้ไม่สร้ างความขุ่นเคืองให้กบั เจ้าหน้าที่บา้ นเมือง หลังจากนั้นสองสามปี พระคุณเจ้าลาโน (Laneau) ซึ่ งเป็ นสังฆราชองค์แรกแห่งสยาม ยอมรับ ว่าถ้าเราต้องการเป็ นที่ยอมรับ ก็ต้องทําตัวของเราให้เป็ นประโยชน์ต่อประเทศ ดัง นั้นพระคุ ณเจ้า ได้ส ร้ า ง โรงพยาบาลแห่งแรกในประเทศ ได้แก่ โรงพยาบาลเซนต์โยเซฟ ที่อยุธยา ซึ่ งเปิ ดประมาณปี ค.ศ. 1666 และต่อมา ได้เปิ ดที่พิษณุ โลก เหล่านี้เป็ นผลงานสังคมสงเคราะห์ของชาวคาทอลิกในยุคต้น ซึ่ งได้เป็ นที่นิยมเป็ นอย่างยิ่งใน สมัยนั้น เมื่อมาถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั ท้ายสระ พระคลังในสมัยนั้นได้ออกประกาศเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ. 1731 ห้ามชาวคริ สต์ใช้ตวั อักษรไทยหรื อขอมในการเขียนหนังสื อที่เกี่ ยวกับศาสนา ห้ามมิชชันนารี สอนศาสนา คริ สต์แก่คนไทย ห้ามคนไทยเปลี่ยนศาสนาเป็ นคริ สต์ และห้ามวิพากษ์ วิจารณ์ศาสนาของคนไทย ทั้งนี้ก็เพราะว่า พระคุณเจ้าลาโนได้เขียนวิพากษ์วจิ ารณ์ศาสนาพุทธใน หนังสื อของท่าน ข้อห้ามต่างๆ เหล่านี้เพียงได้ถูกประกาศใช้มา ทําให้การเผยแพร่ ศาสนาคริ สต์ในหมู่คนไทยนั้นเป็ นไป ไม่ได้ จนกระทัง่ ถึงสมัยรัชกาลที่ 4 แต่ในทางตรงกันข้ามพระมหากษัตริ ยไ์ ม่เคยขัดขวางการที่คนจีนและเวียดนาม เข้าสู่ ศาสนาคริ สต์ ซึ่ งในยุคนั้นมีคนจีนและเวียดนามมาสู่ สยามเป็ นจํานวนมาก พระมหากษัตริ ยใ์ ห้การสนับสนุน การเปลี่ยนศาสนาของคนเหล่านี้เสี ยด้วยซํ้าไป