Literatura węgierska

Węgierska literatura. Warto!

oferta specjalna 2016 w zbiorach PBW im KEN w Lublinie

Władze Polski i Węgier ustanowiły rok

2016 Rokiem Solidarności Polsko-

Węgierskiej. Z tej okazji dla Czytelników Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. KEN w Lublinie przygotowaliśmy specjalną ofertę, na którą składają się powieści z najnowszej literatury węgierskiej oraz książki o Węgrzech, ich historii, obyczajowości i kulturze.

Serdecznie zachęcamy do lektury.

Krzysztof Varga Czardasz z mangalicą Polacy kochają Węgrów, chod właściwie nie bardzo wiedzą dlaczego.

Krzysztof Varga, w którego żyłach płynie półwęgierska, półpolska krew, doskonale więc nadaje się do tego, by ów fenomen zgłębid. Czardasz z mangalicą to ballada o podróży sentymentalnej, która dla czytelnika ma wartośd antropologicznych badao terenowych.

To także znakomita zachęta do poznania specyficznej mieszanki narodowo-kulinarnej, do zajrzenia w bogracze, w których bulgoczą halászlé czy gulyásleves przyprawione nostalgią i tęsknotą za utraconą wielkością. Nad kociołkami z zupą wspomina się pierwszą wojnę światową i przepijając palinką, rozpacza nad trianooską klęską. Dla Węgrów nie ma znaczenia, że od tamtych wydarzeo minęło już z górą dziewięddziesiąt lat.

Jak pisze Varga, „tylko serbskie umiłowanie klęski jest większe niż węgierskie, a węgierskie większe niż polskie, a polskie jest ogromne”.

Sygn. 206797

Spokojna nuda monotonnego krajobrazu, ogromne przestrzenie małego kraju, ozłocone kukurydzą, słonecznikami i rzepakiem. A w tle stukot raciczek mangalicy — endemicznej świni, doskonałej na paprykowaną słoninę. źródło: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/czardasz-z-mangalica

Magda Szabó Tajemnica Abigél Lata 40., Węgry. Nastoletnia Gina pomimo trwającej wojny korzysta z uroków życia: uczy się, spędza czas z przyjaciółkami, flirtuje. Wszystko zmienia się, gdy jej ojciec - wysoko postawiony wojskowy - bez słowa wyjaśnienia wysyła córkę na odciętą od świata, surową kalwioską pensję.

Początkowo zbuntowana - przeciw ojcu, przeciw nowym koleżankom, z którymi nie potrafi się porozumied, przeciwko wojennej rzeczywistości, która zabiera jej beztroską młodośd - Gina musi błyskawicznie dorosnąd, gdy poznaje sekret swojego uwięzienia. Na szczęście nie jest sama: czuwa nad nią tajemniczy przyjaciel, podpisujący się imieniem Abigél...

Tajemnica Abigél to pasjonująca opowieśd o przyjaźni i dorastaniu, która przyniosła autorce zasłużoną międzynarodową sławę. Doczekała się także kultowej serialowej adaptacji, bardzo popularnej również wśród polskich widzów.

Sygn. 206816

źródło: http://www.wydawnictwobona.pl/katalog/43/Tajemnica-Abig%C3%A9l

László Darvasi Kwiatożercy „Kwiatożercy” to wielowymiarowa opowieśd o drodze ku wolności i o niezwykłej sile poezji. Akcja toczy się w dziewiętnastowiecznym Szegedzie, tętniącym życiem mieście wielu kultur. Główni bohaterowie – Klara i trzech zakochanych w niej mężczyzn, nie żyją zgodnie z powszechnie przyjętymi zasadami i żywią się kwiatami. Ta napisana oryginalnym stylem, pełna głębokich fabuł powieśd z pewnością spełni oczekiwania nawet najbardziej wymagającego Czytelnika. źródło: http://www.wuj.pl/page,produkt,prodid,2522,strona,Kwiatozercy,katid,275.html

Sygn. 206811

Zsuzsa Bánk Jasne dni W małym południowoniemieckim miasteczku wschodzą i zachodzą jasne dni dzieciostwa. Seri spędza je z Karlem i Ają, córką węgierskich artystów, która wraz z matką mieszka w prowizorycznej chatce na obrzeżach.

Ale pozornie idealny czas dzieciostwa lat sześddziesiątych kryje dramatyczne rysy. Ojciec Seri zmarł wkrótce po tym, gdy przyszła na świat. Ojciec Aji jest cyrkowcem i w domu pojawia się tylko raz w roku.

Brat Karla pewnego błękitnego dnia wsiadł do nieznanego samochodu i nigdy nie wrócił.

Sygn. 206806

Zsuzsa Bánk opowiada historię trzech rodzin i towarzyszy jej młodym bohaterom, gdy pokonują prądy i mielizny życia, szukając jego głębi.

Pokazuje, jak uczą się odwagi. Odmalowuje miłośd i zdradę, winy i przebaczenia młodości. (…) Opowieśd o tym, że przeszłośd nigdy nie odsłania wszystkich tajemnic, że za jasnością kryje się cieo, a życie często zmienia się w jednej chwili. źródło: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/jasne-dni i

Albert Wass Czarownica z Funtinel Opowieśd o losie cudownego dziecka natury, ukazana na tle przepięknie opisanej przyrody Siedmiogrodu. Nuca, dziewczyna o zjawiskowej urodzie, obdarzona jest zdolnością widzenia zarówno przyszłości, jak i przeszłości.

Poznajemy ją jako dwunastolatkę, pozostawioną samą sobie po aresztowaniu ojca. Mimo zmagao z głodem, chłodem i samotnym życiem pośród dzikiej przyrody. Nuca wyrasta na silną kobietę, która wzbudza pożądanie mężczyzn. Jednak każdy, kto ulegnie jej czarowi, musi umrzed tak mówi wróżba starej Cyganki. I rzeczywiście, umiera kilku pierwszych mężczyzn chcących posiąśd tę pięknośd z gór. Ale potem wydaje się, że klątwa przestaje działad - Nuca zakochuje się z wzajemnością...

Opowieśd o czarownicy z Funtinel łączy baśniowośd i realizm, maluje hipnotyczny obraz dziewiętnastowiecznej krainy, zachwycającej dziką przyrodą, niespiesznym rytmem życia i siłą osobowości jej mieszkaoców.

To właśnie dzięki tej książce Wass trafił do czołówki najpopularniejszych autorów na Węgrzech.

Sygn. 206798

źródło: http://wydawnictwoswiatksiazki.pl/katalog-produktow/szczegoly-produktu/product-3398755/

György Spiró Iksowie

Sygn. 206805

Rok 1815 (…), Warszawa. Do miasta po półrocznym pobycie we Lwowie powraca Wojciech Bogusławski. Mistrz, guru, Wielki Dyrektor. Ma 58 lat, fałszywy paszport kupca i jest zadłużony po uszy. Rozpoczyna walkę o stanowisko kierownika Teatru Narodowego, intryguje, zbiera wokół siebie ludzi, chce stworzyd teatr, jakiego jeszcze nie było. Wreszcie udaje mu się wrócid na scenę. Jednak po spektaklu w prasie zaczynają ukazywad się zjadliwe recenzje podpisane tajemniczym X. Ktoś bardzo nie chce, by Mistrz występował...

Barwnie przedstawione realia Warszawy z początku XIX w., tempo akcji niczym w powieści łotrzykowskiej, plastyczny, współczesny język i wnikliwy opis teatru od kulis: przepychanki, utarczki i złośliwości w aktorskiej trupie - Spiró z rozmachem ożywia świat sprzed dwóch stuleci.

Gdy w 1981 r. ukazała się „polska powieśd" węgierskiego pisarza, jej autor został w Polsce oskarżony o szarganie naszych świętości narodowych, odebrano mu stypendium i zakazano wjazdu do kraju. źródło: http://www.old.wab.com.pl/?ECProduct=1473&PHPSESSID=4a4b6493e8156ad4b81d0bdb00431115

Eva Janikovszky Gdybym był dorosły „Dorośli ciągle czegoś dzieciom zabraniają, zwracają uwagę i każą się słuchad. A sami przecież mogą robid wszystko, na co mają ochotę! Bycie dorosłym jest wspaniałe.

Gdybym był dorosły, w gościach zawsze bym machał nogami pod stołem i pociągał nosem, zamiast go wydmuchiwad, nigdy nie wycierałbym nóg, trzymałbym w domu prawdziwą żyrafę, która spałaby obok mojego łóżka…”

Przezabawna i mądra książka, która w przewrotny sposób tłumaczy, czego pragną dzieci i dlaczego dorośli są tacy dziwni.

Sygn. 206801

źródło: http://nk.com.pl/gdybym-byl-dorosly/2153/ksiazka.html#.VupwsSwkC71

Magda Szabó Zamknięte drzwi

Sygn. 206820

Ujęta wśród 10-ciu najlepszych książek 2015 wg „New York Timesa”: "W zapadającej w pamięd powieści Szabo, intensywna relacja pisarki z gosposią - starszą kobietą, która ze zdystansowanej i obojętnej nieoczekiwanie przeobraża się w gorliwie życzliwą - uczy literatkę więcej o innych ludziach i świecie, niż długie dnie, spędzane samotnie, w obecności jedynie maszyny do pisania. Zmarła w 2007 r. Szabo opublikowała swoją powieśd w 1987 r., ostatnich latach rządów komunistycznych; niemniej przekład umiejętnie pokazuje, że historia o dwóch kobietach, żyjących w dwudziestowiecznych Węgrzech, może wybrzmied w odmiennej czasoprzestrzeni. Z domieszką czarnego humoru i posmakiem absurdalności, Szabo rysuje niepewny bieg historii kraju i tragiczną ścieżkę życia." (3 grudnia 2015) Nasycona psychologiczną głębią powieściowa rozgrywka dwóch silnych charakterów - sławnej pisarki i jej gospodyni: niezależnej, szorstkiej i obcesowej na zewnątrz, a w rzeczywistości czułej i pomocnej. Jaki sekret kryje się pod maską obojętności?

Wyjątkowo mocna proza (…) - za tę książkę Magda Szabó została w 2003 r. uhonorowana Prix Femina Étranger. źródło: www.wydawnictwobona.pl/katalog/58/Zamkniete-drzwi

Melinda Nadj Abonji Gołębie wzlatują Zanim Ildikó Kocsis z rodzicami i siostrą wyemigrowała do Szwajcarii, należała do węgierskiej mniejszości zamieszkującej serbską prowincję Wojwodinę. Tam została jej ukochana babcia Mamika i inni krewni, których Kocsisowie odwiedzają przy okazji kolejnych wesel i pogrzebów.

Jednak te sentymentalne podróże ustają wraz z początkiem wojny w Jugosławii. Gdy władze zmuszają wojwodinskich Węgrów do walki o Wielką Serbię, Ildikó musi wreszcie zadad sobie pytanie, czy dawno opuszczony kraj może nadal nazywad swoją ojczyzną.

Tymczasem Kocsisowie coraz lepiej radzą sobie w Szwajcarii. Kiedyś mieli pralnię, teraz prowadzą kawiarnię w centrum miasteczka. Otrzymali szwajcarskie obywatelstwo i zostali zaakceptowani przez lokalną społecznośd. Ale czy na pewno? Ildikó czuje, że niektórzy sąsiedzi z trudem ich tolerują i nigdy nie zobaczą w nich prawdziwych Szwajcarów. Sama zresztą nie jest pewna, czy kiedykolwiek będzie potrafiła poczud się tu jak w domu…

Sygn. 206802

Książka w 2010 r. otrzymała Deutscher Buchpreis oraz Schweizer Buchpreis. źródło: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/golebie-wzlatuja

Krzysztof Varga Gulasz z Turula „Krzysztof jest Polakiem, Varga jest Węgrem. Razem wprowadzają nas w mity i realia madziarskich dziejów, oprowadzają po zaułkach oraz promenadach Budapesztu, zagłębiają się w zrozumienie sumienia i pomników Węgrów, a także ich nostalgii. Bolesny dla Madziarów, fascynujący dla Polaków, esej Krzysztofa Vargi o traumach i bohaterstwach tak bliskiego, a przecież ciągle mało znanego nam narodu jest jednak drogą do zrozumienia Węgrów, których kochamy — nie znając! Gorąco polecam, chod w niejednej sprawie podyskutowałbym nie tyle z Krzysztofem, co raczej z Vargą. Najchętniej wszakże powłóczyłbym się z Autorem tych uroczych opowieści po Budzie i Peszcie, zaglądając do tak smacznie przez nich opisywanych knajpek i winiarni”.

Tadeusz Olszaoski źródło: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/gulasz-z-turula

Sygn. 206803

Sándor Márai Żar Żar był pierwszym wydanym w Polsce dziełem Sándora Máraiego. Ta niewielka powieśd w swej zewnętrznej warstwie mówi o męskiej przyjaźni, zburzonej przez miłosny trójkąt, przede wszystkim jednak jest refleksją nad potrzebą poznania prawdy, ale także nad niemożnością dotarcia do sedna minionych zdarzeo. Chod bohaterowie są już starzy, na przeszłośd ciągle kładzie się cieo niepewności – i to napięcie udziela się również czytelnikowi, który do kooca nie otrzymuje prostych odpowiedzi. źródło:

Sygn. 206821

http://www.czytelnik.pl/nowa/?ID=ksiazka&ID2=468

Sándor Márai Wyznania patrycjusza Autobiograficzna powieśd S. Máraiego składa się z dwóch części: pierwsza z nich to opis dzieciostwa, a zarazem obraz Węgier z początku XX wieku; druga jest relacją z okresu emigracji młodego człowieka (a wkrótce młodego małżeostwa) i jednocześnie portretem Europy Zachodniej w latach dwudziestych minionego stulecia (…)

Dzieje tej książki były dośd niełatwe: pierwsze wydanie ukazało się w latach 1934–35, lecz na skutek procesu o zniesławienie, wytoczonego przez jedną z opisanych w powieści osób, zostało wycofane ze sprzedaży, a wszystkie kolejne edycje publikowano już w wersji ocenzurowanej przez autora zgodnie z wyrokiem sądu.

Pierwsze polskie wydanie w oryginalnej, pełnej wersji.

Sygn. 206819 źródło: http://www.czytelnik.pl/nowa/?ID=ksiazka&ID2=151

Terézia Mora Osobliwa materia Osobliwa materia” to wyjątkowy zbiór opowieści grozy. Groza czai się między słowami, w niewypowiedzianym napięciu miedzy bohaterami.

Każde z opowiadao w jakiś sposób mówi o życiu na granicy. Niekiedy jest to granica polityczna, terytorialna, czasem granica między dzieciostwem i dorosłością, życiem i śmiercią, normalnością i szaleostwem. Życie na granicy to życie w strefie szczególnego zagrożenia. Dlatego bohaterowie Mory to ludzie widma, niejednoznaczni, amorficzni i niedookreśleni.

Opowiadania składające się na debiutancki zbiorek Terézii Mory to maistersztyki, miniaturowe soczewki, przez które widad nieucukrzony, trudny, wręcz brutalny świat (…).

Sygn. 206813

Książka została nagrodzona w 1997 r. Open-Mike-Literaturpreis, w 1999 r.

Nagrodą im Ingeborg Bachmann, a w 2000 r. Nagrodą Chamisso. źródło: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/osobliwa-materia

Imre Madách Tragedia człowieka „Tragedia człowieka” Imre Madácha to najważniejsze dzieło węgierskiej dramaturgii i element węgierskiej tożsamości. Poemat, swoją formą przypominający Fausta, jest podróżą po dziejach ludzkości, cywilizacji i kultury. Bohaterowie – Adam, Ewa i Lucyfer – odwiedzają Egipt faraonów, starożytną Grecję, barokową Pragę, a nawet przestrzeo kosmiczną. W takich obszarach porusza się bowiem romantyczna wyobraźnia Madácha. Poemat z 1862 roku tłumaczony był na kilkanaście języków, na niektóre wielokrotnie. Autorem najnowszego przekładu na polski jest Bohdan Zadura.

Sygn. 206817 źródło: http://biuroliterackie.pl/ksiazki/tragedia-czlowieka-6/

Peter Nadas Miłość Nowela jednego z najważniejszych pisarzy XX wieku, wymienianego jako kandydata do Nagrody Nobla.

Poetycka, niepokojąca proza, nietypowym rytmem przełamująca powieściową harmonię (…). Prawdziwy popis literackich zdolności węgierskiego pisarza. źródło: http://sklep.gwfoksal.pl/milosc.html

Sygn. 206812

Viktor Horváth Tureckie lustro „Tureckie lustro” zabiera czytelnika w podróż do XVI wieku na ziemie południowych Węgier, znajdujące się pod panowaniem tureckiego sułtana Sulejmana II Wspaniałego. Przewodnikiem po tym niezwykłym świecie jest Isa – turecki szlachcic, który od wczesnej młodości przebywa w Peczu pod opieką beja Derwisza. Osierocony bohater dojrzewa, odkrywa swoją seksualnośd i przeżywa miłosne perypetie. Miłośd miesza się ze zdradą, a przygoda z niebezpieczeostwem. W tle czytelnik oczyma bohatera ogląda szesnastowieczne miasto i rozgrywającą się historię. Dzięki trzymającej w napięciu akcji i pełnej humoru narracji powieśd czyta się jednym tchem, a pełne niebezpieczeostw przygody Isy sprawiają, że trudno się od niej oderwad.

Sygn. 206818

Tureckie lustro w 2012 roku zdobyło prestiżową Nagrodę Literacką Unii Europejskiej. źródło: http://www.wuj.pl/page,produkt,prodid,2393,strona,Tureckie_lustro,katid,275.html

Oprac. Aneta Głowacka Wydział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. KEN w Lublinie