PC-Active #301 by PC-Active

PC-ACTIVE AUG / SEP 2018

TE & S FO ST Y SC ER NO A S LO M GE G ZO Y CH T

Het antwoord op al je digitale vragen

EDITIE 301

GRATIS & GOEDKOOP SPECIAL

EDITIE 301 AUG / SEP 2018 € 5,05 GRATIS & GOEDKOOP SPECIAL: BESTE GRATIS SOFTWARE, LINUX MINT, LIBREOFFICE I GENEALOGIE I FAQ W10 APRIL UPDATE I NEP-APPS HERKENNEN

RASPBERRY PI FAQ hard- en software

WINDOWS REDSTONE 5 Dit wil je weten!

IOS 12 Topfuncties besproken

QUANTUMCOMPUTERS Alle encryptie te kraken?

HANDIGE AAN-UITKNOP Zonder uit te loggen

Test: beste gratis software 50 Linux Mint: ins & outs 54 KORTING LibreOffice 6 workshop 58 50PLUS Aanbieding: Raspberry Pi 87 BEURS

50%

SAMSUNG 970 EVO EN PRO Beste SSD ooit… 27 SYNOLOGY DS918+ REVIEW On top of over the top? 46 LINKSYS AC3900 Mesh-systeem + aanbieding 70 APPS VOOR ONDERWEG WC’s, NS en vakantiedokter 72

Hoe en waar begin ik? GENEALOGIE

5 Pagina’s FAQ W10 APRIL UPDATE

HCC

HCC!AI: spelen met kunstmatige intelligentie

PCA301_Cover_2.indd 1

Zo herken je ze NEPPE APPS

BP 13-07-18 14:15

adv_PCA301.indd 2

12-07-18 14:37

UPDATE

Voorwoord

Gratis en goedkoop Gratis software, leuke aanbiedingen en meer...

Het thema Gratis en goedkoop hebben we op

heb jij bijvoorbeeld een eenvoudige en handige

verschillende manieren ingevuld. Zo vertellen we

Microsoft Office-tip, dan is deze net zo interes-

je welke gratis software je niet mag missen, gaan

sant als die technisch supergave Windows-regis-

we in op Linux Mint en is er een workshop over

teraanpassing.

LibreOffice 6. Dit laatste programma is een goed en gratis office-pakket en een prima alternatief

AANBIEDINGEN

voor Microsoft Office, net zoals Linux Mint een

Niet gratis, wel goedkoop zijn de ledenaanbie-

mooi alternatief is voor Windows.

dingen. Ditmaal kun je met korting onder andere een Raspberry Pi-starterkit, R2D2 of de Linksys

TESTPANELS

Velop AC3900 aanschaffen. Op de HCC-website

Als lezer kun je deelnemen aan de (gratis)

vind je nog meer deals. En als HCC-lid kun je

testpanels die we weer voor jou in petto hebben.

met korting naar de 50Plus-beurs. Behoorde je

Ben je op zoek naar een beveiligingscamera,

half juli niet tot degenen die één van de liefst 70

meld je dan aan om de E1 van Foscam te testen.

vrijkaarten wonnen via de wekelijkse weggeef-

Je kunt ook ervoor kiezen om een NAS van

actie op www.pcactive.nl, dan kun je nog altijd

Synology te testen en het mooie is, we hebben

met 50% korting deze beurs (en de HCC-stand)

voor elk type gebruiker een ander model. Dus of

bezoeken.

je op NAS-gebied nu een beginner, gevorderde gebruiker of expert bent, meld je aan voor de

GEMAK

NAS die het beste bij jou past. En als jij één van

Verder wil ik wil ik graag melden dat praktisch

de gelukkigen bent die een apparaat mag tes-

alle HCC-artikelen gebundeld in een katern

ten, mag je hem na de testperiode ook houden,

vanaf pagina 76 staan, lekker overzichtelijk. Ten

gratis en voor niks.

slotte wil ik iedereen bedanken die de lezersenquête van PC-Active heeft ingevuld en ook

GEMAKKELIJKE LEZERSTIP(S)

de waardering die we voor PC-Active hebben

Met het insturen van een lezerstip maak je ook

gekregen.

kans op een gratis product, ditmaal de TomTom VIA 53 ter waarde van € 199,95. Het is belangrijk om te weten dat een eenvoudige slimme tip voor

Met vriendelijke groet

een breed publiek net zoveel kans maakt op

Rob Coenraads - hoofdredacteur PC-Active

deze prijs als een technisch complexe tip. Dus

rob.coenraads@hcc.nl

PC-Active is een uitgave van HCC en een vast onderdeel van het HCC-lidmaatschap. Voor informatie over het lidmaatschap en het doorvoeren van wijzigingen: www.hcc.nl/informatie. Wil je lid worden? Ga dan naar: www.hcc.nl/lidworden.

003_PCA301.indd 3

PC-ACTIVE 301

16-07-18 11:22

GRATIS EN GOEDKOOP Ben je op zoek naar de beste gratis software en goedkope hardware-aanbiedingen, dan hebben we in dit nummer heel wat in petto voor jou. Zo vind je de beste gratis Linux-programmaâ&#x20AC;&#x2DC;s (p.50), een uitgebreid artikel over Linux Mint (p. 54) en een workshop over het gratis LibreOffice (p. 58).. Verder is er een handige FAQ en aanbieding van de Raspberry Pi (p. 68 en p. 87).

TESTERS GEZOCHT We hebben weer interessante producten om getest te worden door onze lezers en daar hoor jij dus ook bij. Kijk snel op p. 47 en 49 om te kijken welk product jou het meest aanspreekt. Is een NAS van Synology wat voor jou of lijkt een IP-camera Foscam je wat? Stuur dan je motivatie in en wie weet ben jij een van de gelukkigen die mag testen en het geteste product dan ook mag houden!

PCA301_inhoud.indd 4

13-07-18 14:34

INHOUD

Update

NEPPE APPS

06 Inbox: vragen van lezers beantwoord

Hoe herken je ze?

28 Windows 10 Redstone 5, wat komt eraan? 34 Nuttige tips van lezers

Er zijn veel nep-Android-apps die

40 Beginnen met genealogie

bijvoorbeeld malware installeren

47 Testers gezocht voor Synology NASsen

en ze zijn niet altijd eenvoudig te

49 Testers gezocht: Foscam IP-camera

herkennen. Wij vertellen je hoe je deze nep-apps toch ontmaskert.

PC-Active 301

54 Ins & outs van Linux Mint

WINDOWS 10

64 Topfuncties in iOS 12 68 Raspberry Pi: de meest gestelde vragen 88 Alles aan het internet of liever niet? 98 Next en colofon

Review

FAQ en Redstone 5

12 Hebbedingen: om (van) te houden!?

22 Leuke gadgets en cadeautips

Veel vragen over de Windows 10

27 Samsung SSD 970 EVO en PRO

April 2018 Update? Wij hebben de

31 Devolo Wifi Outdoor: goede wifi in de tuin

antwoorden! En we vertellen je

32 Beste nieuwe apps

ook wat je kunt verwachten in de

38 Handige tools voor je computer

volgende update: Redstone 5.

46 DS918+: high-end NAS van Synology

16 & 28

50 Gratis software voor Chromebook 72 Onmisbare apps voor onderweg

Workshop 12 Hoe herken je een nep-app?

LIBREOFFICE

14 Aan-uitknop om uit teloggen 16 Windows 10 April 2018 Update

Gratis aan de slag

24 Beveilig je smartphone 58 Aan de slag met LibreOffice

Een goed en gratis office-pakket

70 Goede wifi met Linksys AC3900

vind je in LibreOffice. Lees de workshop over versie 6 en haal het maximale uit dit prima alternatief voor Microsoft Office.

Tech

90 Quantumcomputers en beveiliging

94 Het Lab: Samsung, zo moet het!

Reportage 76 HCC!ai: spelen met AI

HCC!AI

Spelen met Kunstmatige Intelligentie

Column

Als sinds 1987 zijn de leden van

HCC

HCC!ai bezig met Kunstmatige of

17 Word lid en profiteer

ArtificiĂŤle Intelligentie. Toch vinden

80 De Interessegroepen van HCC

ze zich geen alwetende experts,

82 HCC informeert

ze willen vooral hun kennis vergroten.

75 Marc Hijink

85 Het digitale leven van Jacqueline 86 Aanbiedingen speciaal voor leden

PC-ACTIVE 301

PCA301_inhoud.indd 5

13-07-18 14:34

INBOX Vragen van lezers

PCA301_inbox.indd 6

11-07-18 09:29

AAD MUNSTERMAN, ROB COENRAADS EN HCC!VRAAGBAAK

NETJES AFDRUKKEN IN EDGE

UPDATE

Inbox

auteur Dennis Gandasoebrata schreef met

De optie Netjes afdrukken in Edge, waarbij je

betrekking tot Red het Configuratiescherm!. Als ik

websites afdrukt zonder de reclameblokken zoals

“rundll32.exe shell32.dll,Control_RunDLL.” intyp,

banners, verschijnt niet bij mijn favoriete website.

krijg ik telkens de volgende foutmelding:

Hoe kan ik dan netjes afdrukken? G. Dennison De mogelijkheid van Netjes afdrukken (in de Engelstalige versie clutter-free printing), is helaas afhankelijk van de website. Bij onze test werd de optie bij de ene website wel getoond, terwijl andere sites geen optie toonden. Om te achterhaKunnen jullie me vertellen wat er misgaat? Daan Homburg Waarschijnlijk verschijnt de foutmelding omdat je een punt (.) typt achter de opdracht. Dat is niet de bedoeling. Als je de opdracht zonder punt aan het einde typt, ziet de regel er als volgt uit: rundll32.exe shell32.dll,Control_RunDLL Hopelijk lukt de tip hiermee alsnog! Wij zullen de volgende keer expliciet vermelden dat de punt niet bij de opdracht hoort om het nog duidelijker te maken.

De optie Netjes afdrukken vind je niet bij elke website

IS VERACRYPT HET NIEUWE TRUECRYPT? In PC-Active 299 op pagina 39 las ik een artikel

len of de website Netjes afdrukken ondersteunt,

over Veracrypt. Ik was geïnteresseerd omdat ik

bezoek je de website en druk je op toetsen Ctrl

zelf een oud programma gebruikte met hetzelfde

en P. Zoek links in het venster Afdrukken naar de

doel, Truecrypt, dat op Windows 10 niet meer zou

optie Netjes afdrukken en kies voor Ja. Is de optie

draaien en niet veilig meer zou zijn. Ik gebruik het

niet aanwezig, dan ondersteunt de pagina het

echter nog steeds zonder probleem en ben er

(nog) niet.

erg tevreden over. In het artikel vind ik dat Veracrypt hier wel erg veel op lijkt. Is dit de Windows

FOUTMELDING BIJ REGISTERHACK

10-versie van het oude Truecrypt, dat in feite de problemen hiermee oplost? Als dat zo is, kan ik

In de workshop van Registerhacks op bladzijde

zonder problemen overstappen.

102 van PC-Active 300 heb ik precies gedaan wat

Rob Hulst

PC-ACTIVE 301

PCA301_inbox.indd 7

11-07-18 09:29

Heb je een vraag? Vragen kun je sturen naar pc-active@hcc.nl. Je krijgt alleen een antwoord als je vraag voor deze rubriek wordt geselecteerd. Voor een gegarandeerd antwoord maak je gebruik van onze vraagbaak: www.hcc.nl/vraagbaak Hier kun je je vraag stellen waarbij ervaren vrijwilligers klaarstaan om te assisteren bij de probleemoplossing. Toch niet iet wat je zoekt? Kijk op www.hcc.nl/hulp. Via HCC!hulp kun je vragen over computergebruik, samen met andere leden of met behulp van een leerling-professional, oplossen.

In 2014 maakten de makers van TrueCrypt bekend

Met de laatste versie van Windows 10 (1803) zijn

dat zij de ontwikkeling van TrueCrypt zouden

een aantal instellingen verplaatst. De ClearType

beëindigen. Dat betekende niet dat de software

Text Tuner kan nu het eenvoudigst worden opge-

verdween: het programma was nog steeds te

start door cleart in het Windows 10 zoekveld in te

gebruiken, maar er worden geen nieuwe versies

tikken. Het zoekveld verschijnt als je op het ver-

meer uitgebracht en dat is niet wenselijk voor een

grootglas klikt naast het Windows-logo linksonder

beveiligingsprogramma. Het nieuwere door ons

op je scherm. Bovenaan verschijnt dan ClearType-

besproken VeraCrypt bouwt voort op het funda-

tekst aanpassen en als je hier vervolgens op klikt,

ment van TrueCrypt. Belangrijk onderscheid is dat

verschijnt het ClearType-scherm. Een andere

er actief aan het programma wordt ontwikkeld en

opties is via de toetsencombinatie Windows+R het

enkele kwetsbaarheden uit TrueCrypt zijn verhol-

Uitvoeren-schermpje te openen en dan “cttune”

pen. VeraCrypt is dus niet specifiek de ‘Windows

in te typen. Daarna kun je ClearType activeren,

10-versie’ van TrueCrypt. Je kunt met VeraCrypt

als dat nog niet was ingeschakeld, en de tekst-

versleutelde volumes openen die je indertijd met

weergave op het nieuwe scherm te optimaliseren.

TrueCrypt hebt gemaakt. Zoals altijd geldt: zorg

Nog een optie om bij ClearType-tekst aanpassen

vooraf altijd voor een goede back-up van alle

te komen, is via Start, Instellingen (het tandwieltje

bestanden.

boven de aan-uitknop), Lettertypen en dan zie je rechts de verwante instelling. En als laatste

CLEARTYPE IN WINDOWS 10

variant: via Start, Instellingen en tik vervolgens bij Instelling zoeken in: Cleart.

Ik heb een tweede scherm aangeschaft en zie dat de letters en cijfers op dat scherm wat rafelig

ONVEILIGE WEBSITE PC-ACTIVE? Waarom krijg ik de melding onveilige site als ik naar https://www.pcactive.nl/win ga, want https is dan doorgestreept. Of doe ik iets fout? De melding krijg ik op mijn Trekstor-tablet met Android 4.4 in de Chrome-browser en de standaard geïnstalleerde browser. C. van der Burg Vertrouw je een website niet (helemaal), dan zijn er op internet testen te vinden die SSL-websites,

worden weergegeven. In eerdere versies van

maar ook browsers op beveiligingsaspecten kun-

Windows kon je via Systeem > Beeldscherm bij

nen analyseren. Een bekende website hiervoor is:

de geavanceerde beeldinstellingen komen om

https://www.ssllabs.com/ De analyse van de web-

een toepassing te activeren en dan de weergave

site https://www.pc-active.nl/ met de SSL Server

te optimaliseren. Ik kan het nu niet meer vinden.

Test geeft een A+, daar is dus niets mis mee. De

Waar zit dat nu verstopt?

verwachting is dat bij het testen van de browsers

Peter Janssen

waarmee je de betreffende melding krijgt, via

PCA301_inbox.indd 8

11-07-18 09:29

UPDATE

Inbox

e-mail op de server staan en kun je de e-mail vanaf meerdere apparaten lezen, zoals telefoon, tablet en computer. IMAP heeft de voorkeur, omde SSL Client Test de melding failed zult krijgen.

dat er dan ook geen e-mail kan kwijtraken als je

Oorzaak zal het Android 4.4-besturingssysteem

systeem crasht.

zijn dat inmiddels behoorlijk verouderd (nov. 2013)

Gebruik je geen HCC!net maar een andere

is en wellicht niet de noodzakelijke versies van de

mailprovider en krijg je dan ook de melding dat

SSL/TLS-versleutelingsprotocollen ondersteunt.

de mailinstellingen zijn verouderd, kijk dan op

Het advies is om te kijken of er voor deze tablet

de website van de betreffende provider en zoek

een upgrade van het besturingssysteem beschik-

naar de instellingen voor een beveiligde e-mail-

baar is. Zo niet, dan heeft deze tablet zijn veilige

verbinding. Het advies is dus om de e-mailinstel-

levenscyclus beĂŤindigd.

lingen aan te passen, zodat altijd een versleutelde

Overigens: onlangs werd bekend (lees ook www.

verbinding wordt gebruikt.

hcc.nl/kennis/2469-veel-sites-met-groen-slotjetoch-onveilig) dat een https-website een versleu-

Instellingen HCC!net-mail

telde communicatie van en naar jouw (mobiele)

Inkomende mail POP3-server

apparaat levert, maar dat het geen garantie is dat de website te vertrouwen is!

VEROUDERDE E-MAILINSTELLINGEN HCC!NET MAIL Op het scherm komt regelmatig de mededeling dat de verbindingen met HCC!net-mail zijn verouderd en moeten worden aangepast. Wat moet hieraan worden gedaan? Dhr. Feenstra De melding over verouderde e-mailinstellingen komt vaak voor, als er nog geen versleutelde verbinding wordt gebruikt tussen een computer en de mailserver. Om het afluisteren van de e-mail-

Servernaam

pop.hccnet.nl

Poort

110

995

Beveiliging

STARTTLS

SSL/TLS

Gebruikersnaam

Jouw HCC account naam

Authenticatie

Jouw HCC account wachtwoord

Inkomende mail IMAP-server Servernaam

pop.hccnet.nl

Poort

993

Beveiliging

SSL/TLS

Gebruikersnaam

Jouw HCC account naam

Authenticatie

Jouw HCC account wachtwoord

Uitgaande mail SMTP-server Servernaam

smtp.hccnet.nl

Poort

587

465

In de volgende tabel zie je de instellingen die

Beveiliging

STARTTLS

SSL/TLS

voor HCC!net-mail gelden. Voor een versleutelde

Gebruikersnaam

Jouw HCC account naam

verbinding gebruik je de SSL/TLS-poorten. Je

Authenticatie

Jouw HCC account wachtwoord

berichten te voorkomen, is versleuteling noodzakelijk en adviseren wij met klem dit te activeren.

zult dus niet poort 110 moeten kiezen, maar poort 995. Dit doe je in de accountinstellingen van je

Wachtwoord (Authenticatie) en gebruikersnaam

e-mailclientprogramma (mogelijk vind je dit in de

zijn hetzelfde als van je HCC-account. Heb je nog

Geavanceerde instellingen).

geen HCC-account, log dan in op mijn.hcc.nl met

Bij gebruik van POP3 wordt de e-mail naar jouw

je lidnummer en je HCC-code. Deze vind je in de

lokale systeem gekopieerd. Met IMAP blijft de

brief die bij de ledenpas zat.

PC-ACTIVE 301

PCA301_inbox.indd 9

11-07-18 09:29

AAD MUNSTERMAN EN ROB COENRAADS

HEBBEDINGEN?!

In Hebbedingen?! bespreken we hard- en software en diensten die ons digitale leven beter, gemakkelijker en leuker moeten maken. We hebben er een aantal voor je geselecteerd.

GUNSTIG GEPRIJSD Eminent staat bekend om gunstig geprijs-

alarm komt zeer snel binnen als pop-up,

de elektronicacomponenten en ditmaal

waarna je de app moet openen voor de

bekeken we de EM6330, een PTZ Full HD

video op de sd-kaart. De app heeft wat

webcam. PTZ staat voor Pan (355° horizon-

schoonheidsfoutjes en kan wat gebrui-

taal), Tilt (120° verticaal) en Zoom (3x digi-

kersvriendelijker, omdat je iedere keer

taal), het zijn functies die je met de Cam-

op OK moet drukken om een instelling te

line Pro app vanaf je telefoon/tablet (iOS

activeren. Het snoer voor de netspanning

en Android) of computer kunt besturen.

heeft een krappe lengte van 1,2 meter. De

Je sluit de webcam aan op je netwerk via

geluidsopname en -weergave is kwalitatief

wifi of met een RJ45-kabel. Het opslaan

wat mager. Met de app kunnen meerdere

van beeld(en) kan via de sd-kaart, FTP en

camera’s bediend worden. Al met al een

NAS. Alarmdetectie van beweging en/of

bewakingscamera met goed beeld, veel

geluid kan worden geactiveerd met een

functies en een redelijke prijs, die multi-

waarschuwing via de app en foto’s via de

functioneel inzetbaar is.

mail en video naar de sd-kaart. Het beeld is goed met een gerichte smalle kijkhoek (75 graden), de infrarood-nachtverlichting

Eminent EM6330 PTZ FULL HD webcam | plus: veel functionaliteit, redelijke prijs | min: app heeft schoonheidsfoutjes, zuinige lengte netsnoer | prijs: € 99,95

straalt tot zo’n 8 meter. Een bewegings-

MOTO G6 PLUS: PRIJSTOPPER

AUG / SEPT

2018

De populaire G-serie van Motorola (Lenovo)

feit dat je twee simkaarten én een micro-

werd onlangs uitgebreid met de Moto G6

sd-kaart kunt plaatsen, de 3,5mm-koptele-

(Plus) waarvan wij het grotere model heb-

foonaansluiting, de 3200mAh-batterij en de

ben getest. Wat kun je verwachten van een

twee camera’s achterop (12MP en 5MP) die

toestel met een adviesprijs van € 299,-?

goede beelden maken. Verder valt de kale

Duidelijk is dat Motorola de lat heel hoog

versie van Android 8.0 Oreo op, zo wordt er

heeft gelegd: eigenlijk kennen we op dit

bijna geen overbodige software meegele-

moment geen beter toestel voor deze prijs.

verd. Minpuntje bij deze camera’s is wel dat

De Moto G6 Plus heeft een 5,9inch-IPS-

de foto’s die je in donkere omstandigheden

scherm met een resolutie van 2160 bij 1080

maakt, (flink) minder van kwaliteit zijn. Ben

pixels, dus een 18:9-verhouding. De kleuren zijn prima, de kijkhoe-

je op zoek naar een relatief goedkoop Android-toestel? Aanrader!

ken zijn goed en de helderheid is gemakkelijk (automatisch) aan te passen. Ook zijn we erg te spreken over de snelle en zuinige Snapdragon

Moto G6 Plus | plus: veel kwaliteit voor lage prijs, lekker vlot in alledaags gebruik, fijn scherm | min: foto’s in het donker kunnen beter | prijs: € 299,-

630-chip, de 4GB RAM, het

PCA301_Hebbedingen.indd 10

16-07-18 08:48

REVIEW

Hebbedingen?!

VELOP WIFI Mesh-systemen worden steeds populairder. Dat

Linksys-app voor iOS en Android en de eenvou-

blijkt niet alleen uit de verkoopcijfers, maar ook

dige installatie. Op de begane grond en mid-

uit de vragen van lezers. Daarom vind je in dit

denverdieping is de transmissiesnelheid circa

nummer niet alleen een test van een mesh-sys-

75 Mbps, nagenoeg gelijk aan de internetsnel-

teem, maar ook uitleg over zo’n systeem en een

heid van 80 Mbps. Op zolder valt de snelheid

workshop op de pagina’s 70 en 71. De door ons

wat terug, maar wordt toch nog circa 50 Mbps

geteste Linksys Velop AC3900 kent drie units

gehaald. Al met al een prima wifi-oplossing voor

die een beetje op melkpakken lijken en niet

thuis voor de gewone gebruiker. Opvallend zijn

opvallen dankzij de witte kleur en bescheiden

de goede prestaties, eenvoudige installatie en

grootte. Het betreft drie units met maximaal 1300

het mooie design.

Mbps op de AC-band, wat het totaal op 3900 Mbps brengt. Naast het wifi-deel beschikken de adapters over 2 RJ45 Ethernet-poorten met een maximale snelheid van 1 Gbps. Prettig zijn de automatische software-updates, de goede gratis

Linksys Velop AC3900 (3-pack) | plus: eenvoudige installatie, goede prestaties en functionaliteit, mooi onopvallend design| min: trage interne werking van de units | prijs: € 279,-

ONEPLUS 6: PRIMA PRIJS-KWALITEIT Het merk OnePlus bracht onlangs zijn nieuwste topmodel uit, de 6. De glazen behuizing zorgt voor een luxe en strakke uitstraling, het 6,28inch-scherm met een resolutie van 2280x1080 pixels is prima voor onze ogen: scherp beeld en mooie, heldere kleuren. Dankzij de Qualcomm Snapdragon 845-chip en minimaal 6GB RAM is dit de snelste OnePlus-smartphone: apps openen razendsnel en je kunt gemakkelijk meerdere apps tegelijk gebruiken. Qua opslag kun je kiezen uit 64, 128 of 256 GB. Met de accu van 3300 mAh houd je het wel een dag vol en opladen gaat supersnel dankzij Dash Charge, de snellaadtechnologie van OnePlus. Met deze smartphone (op de achterkant zit een 16- en 20MP-camera) maak je goede foto’s, waarbij foto’s overdag gemaakt wel overtuigender zijn dan foto’s in het donker. De superslowmotion-modus voor video is leuk, maar in de praktijk gebruik je dit eigenlijk nooit. Ook de frontcamera met zijn 16MP produceert mooie beelden en laat ook mooie portretfoto’s zien dankzij de portretmodus. De vingerafdrukscanner zit op de achterkant en werkt snel, maar je kunt de 6 ook ontgrendelen met Face Unlock, de uitstekende gezichtsherkenningssoftware. Hij draait op Android 8.1 en prettig is OxygenOS, de skin waarin je van alles kunt instellen zoals jij dat wilt. Sowieso zijn er niet veel ‘overbodige’ apps. Een fijne Android-smartphone met een prima prijs-kwaliteitverhouding. OnePlus 6 | plus: strak design, prima scherm en snelheid, goede accuduur en uitstekende oplaadtechnologie | min: voor topfoto’s minder geschikt | prijs: vanaf € 519 voor Mirror Black (6GB RAM, 64 GB)

PC-ACTIVE 301 11

PCA301_Hebbedingen.indd 11

16-07-18 08:48

DORIEN VERVOORT

NEP-APPS HERKENNEN IN DE PLAY STORE In de Play Store staan allerlei nep-Android-apps die bijvoorbeeld malware installeren, met kwalijke gevolgen. Lees hier hoe je deze nep-apps kunt herkennen. criminelen worden namelijk steeds beter in wat ze doen en zo zijn die nep-apps soms moeilijk van de echte apps te onderscheiden. Hier zijn daarom enkele richtlijnen hoe je nep-applicaties kunt herkennen, waarbij we kijken naar de downloadpagina.

Cybercriminelen proberen de

lke dag komen er honderden nieuwe Android-apps in de Play Store bij en de meeste hiervan zijn handige en interessante

naam van een legitieme app zo nauw mogelijk te benaderen

apps. Er zitten echter ook veel nep-apps bij en het lukt Google vooralsnog niet om deze te weren

VREEMDE NAMEN

uit zijn Play Store. Sommige makers van zulke

Cybercriminelen proberen je in de val te lokken

valse apps willen eenvoudigweg geld verdienen

door hun apps soortgelijke namen te geven als

aan de advertenties in hun nep-app, anderen

populaire applicaties. Een voorbeeld hiervan is

proberen om kwaadaardige code op je toestel

de app Update WhatsApp Messenger, die meer

te installeren. Overigens is het raadzaam dat je

dan een miljoen keer werd gedownload alvorens

sowieso alleen apps van de Play Store downloadt,

hij uit de Play Store werd verwijderd. Doordat

om te voorkomen dat je malware op je smart-

WhatsApp in de naam voorkwam en de makers

phone installeert. Jammer genoeg glippen frau-

gebruikmaakten van het officiĂŤle logo van deze

duleuze apps regelmatig door de mazen van het

populaire software, downloadden erg veel men-

net, waardoor deze tip niet waterdicht is. Cyber-

sen de verkeerde app. Let daarom goed op de

PCA301_Nep-apps.indd 12

09-07-18 11:47

UPDATE

Nep-apps herkennen in de Play Store

Dat het hier niet Facebook Messenger betreft, zie je aan de naam van de ontwikkelaar naam van een app voordat je deze downloadt.

dan de score, aangezien valse scores het totaal

Een kleine variatie in de naam kan erop wijzen

kunnen opkrikken. Lees daarom wat de mensen

dat je te maken hebt met nepsoftware.

die een lage score geven, te zeggen hebben. Sommigen zeggen letterlijk dat het om een neppe

ONTWIKKELAAR

app gaat, terwijl anderen hun beklag doen dat

Een andere manier waarop je frauduleuze apps

de app niet werkt zoals ze verwachtten. In beide

kunt detecteren, is door te kijken naar de ontwik-

gevallen laat je de app beter links liggen.

kelaar. Stel dat je een Facebook-app vindt met een naam die correct oogt, maar de ontwikkelaar

AANTAL DOWNLOADS

heet anders dan Facebook. In dat geval heb je te

Ten slotte is het aantal downloads een goede

maken met een neppe app. Ook deze tip is ech-

indicatie voor de betrouwbaarheid van een app.

ter niet waterdicht. Bij het voorbeeld van Update

Wanneer je een populaire app downloadt, zou

WhatsApp Messenger gebruikten de makers de

dat aantal erg hoog moeten liggen. Facebook

correcte ontwikkelaarsnaam, maar met een spatie

Messenger heeft bijvoorbeeld tussen de 1 en 5

erachter. Hierdoor zag je nauwelijks een verschil.

miljard downloads. Kom je terecht bij zoâ&#x20AC;&#x2122;n enorm populaire app die slechts enkele tienduizenden

REVIEWS

of wellicht een miljoen downloads heeft, dan weet

Voordat je een app downloadt, moet je eigenlijk

je dat je te maken hebt met valse software. Bij

Legitieme apps die

altijd de beoordelingen bekijken. Deze beoorde-

minder populaire apps ligt dat aantal uiteraard

populair zijn, worden

lingen zijn immers een goede indicatie voor de

lager. Je moet dus zelf een inschatting doen over

miljarden keren

betrouwbaarheid van de app. Kijk hierbij verder

de populariteit van een app.

gedownload

Andere mensen in de Play Store kunnen je helpen om nep-apps te herkennen

PC-ACTIVE 301 13

PCA301_Nep-apps.indd 13

09-07-18 11:47

PIETER-JAN CLAES EN ROB COENRAADS

HANDIGE AAN-UITKNOP Wil je even je computerscherm uitzetten en na enkele minuten verder werken zonder in te loggen? Door het wijzigen van een instelling zet je alleen het scherm van je toestel uit met de aanuitknop.

oals je wellicht weet, kun je in het conﬁgura-

overzicht van alle instellingen die je kunt aanpas-

tiescherm van Windows 10 veel instellingen

sen op je computer.

wijzigen. Dat geldt ook voor het gebruik

van de aan-uitknop van je computer, want die

STAP 2 ENERGIEBEHEER

kun je dus ook zelf een functie toewijzen. Door

In het overzicht van de instellingen op het Confi-

een enkele instelling te wijzigen, maak je van de

guratiescherm tref je Energiebeheer aan met als

aan-uitknop van je computer een knop die je

icoontje een groene batterij met een stroomkabel.

beeldscherm aan- of uitzet.

Klik op Energiebeheer om het energiebeheer-

STAP 1 CONFIGURATIESCHERM

schema van je computer te kiezen en aan te passen. In de meeste gevallen staat dit schema

Voor het wijzigen van deze instelling ga je eerst

standaard ingesteld op Gebalanceerd (aanbevo-

naar het Configuratiescherm. Klik linksonder op je

len). Dit is de optie die de prestaties automatisch

scherm op het vergrootglas naast het Windows-

balanceert met het energieverbruik, om de le-

logo in Windows 10 en typ in de zoekbalk (Zoeken

vensduur van je batterij niet onnodig te beperken.

in Windows) conﬁguratiescherm. Klik vervolgens op de toepassing om de bureau-

STAP 3 SCHEMA-INSTELLINGEN WIJZIGEN

blad-app te openen. Kies rechtsboven in het

Om het gebruik van de aan-uitknoppen van

Configuratiescherm achter Weergeven op: in

je computer aan te passen, kun je direct links

plaats van Categorie voor Grote pictogrammen. In

kiezen voor Het gedrag van de aan/uit-knoppen

het Configuratiescherm krijg je nu een alfabetisch

bepalen en daar uit het dropdown-menuutje je

Hier zie je een overzicht van computerinstellingen die je kunt aanpassen Typ in de zoekbalk conﬁguratiescherm

keuze maken, in dit geval kies je Het beeldscherm uitschakelen.

PCA301_Aan-uitknop.indd 14

11-07-18 09:12

WORKSHOP

AAN-UITKNOP HANDIG GEBRUIKEN

Met energiebeheer wijzig je de prestaties van je computer door te kiezen tussen energie besparen of de voorkeur te geven aan prestaties Je kunt ook eerst kijken of je andere zaken in

die je moet kiezen als je deze route volgt.

het energiebeheerschema wilt wijzigen. Dat doe

Klik vervolgens op het plusteken dan krijg je

je door op de blauwe link De schema-instellin-

twee instellingen voorgeschoteld, namelijk Op

gen wijzigen te klikken rechts bij Geselecteerd

batterij en Netstroom. Vaak is hierbij de slaap-

beheerschema. Je krijgt nu een nieuwe pagina

stand ingeschakeld. Wijzig beide links door erop

met als titel Instellingen voor dit schema wijzigen:

te klikken en de Het beeldscherm uitschakelen

Gebalanceerd. Hier krijg je als je op een laptop

na-optie te selecteren. Als deze tekst verschijnt

werkt ook een overzicht van de energie-instellin-

achter beide instellingen, klik je rechts onderaan

gen op batterij en netstroom. Onder de instellin-

het venster op Toepassen en vervolgens op de

gen staan twee blauwe tekstregels, klik op de link

knop OK. Sluit het nog openstaande venster met

Geavanceerde energie-instellingen wijzigen.

het kruisje bovenaan en druk op de aan-uitknop

STAP 4 GEBRUIK VAN AAN-UITKNOPPEN

van je toestel om te testen of het scherm uitgaat. Door nogmaals op de knop te drukken, gaat het

BEPALEN

scherm opnieuw aan.

Het nieuwe venster Energiebeheer verschijnt en

Overigens kun je bij onderdeel Aan/uit-knoppen

je krijg je nu een lijst te zien met Geavanceerde

en deksel ook bepalen welke actie moet worden

instellingen. In dit overzicht scroll je verder naar

uitgevoerd als je bijvoorbeeld het deksel van je

beneden tot je het onderdeel Aan/uit-knoppen en

laptop sluit. Of wellicht ben je al in het overzicht

deksel tegenkomt. Klik op het plusteken voor de

van het Configuratiescherm iets tegengekomen

tekst om de onderliggende instellingen te tonen.

wat je wilt aanpassen.

De optie Actie voor aan/uit-knop is de instelling

Kies hier voor de optie Actie voor aan/uit-knop

Wijzig de energie-instellingen en gedrag van je laptop op batterij en netstroom in het energiebeheerschema

PC-ACTIVE 301 15

PCA301_Aan-uitknop.indd 15

11-07-18 09:12

DENNIS GANDASOEBRATA

WINDOWS 10 APRIL 2018 UPDATE De meest gestelde vragen beantwoord De Windows 10 April 2018 Update is alweer enige tijd uit en draait inmiddels op zo’n 78 procent van alle Windows 10-computers. Toch bestaan er nog flink wat vragen over. Hier vind je alle antwoorden.

an ik de installatie van de April 2018

geïnstalleerd. In het instellingenvenster (open

Update – en toekomstige updates van

dit via Windows-toets+i) kies je voor Bijwerken

Windows 10 – uitstellen?

en beveiliging. Kies Windows Update en klik op

Oneindig uitstellen van de updates is niet moge-

Geavanceerde opties. Om de installatie van up-

lijk en ook niet verstandig. De updates bevatten

dates te onderbreken, zet je de schuif op Aan bij

belangrijke veiligheidsverbeteringen en verhelpen

Updates onderbreken. De updates worden tot 35

fouten uit het verleden. Je kunt wel meer controle

dagen onderbroken. Hierna kan deze ‘teller’ pas

uitoefenen over de tijden waarop de update wordt

worden teruggezet zodra de eerstvolgende update is geïnstalleerd. In de sectie Kiezen wanneer updates worden geïnstalleerd kun je per type update opgeven hoeveel dagen deze moet worden uitgesteld (bij Onderdelenupdate en bij Kwaliteitsupdate). Bij het installeren van de April 2018 Update wordt telkens een foutmelding getoond, en het installeren van de update lukt hierdoor niet. Er kunnen meerdere oorzaken bestaan voor fouten tijdens de installatie van de update. Wordt

Je kunt updates tot op zekere hoogte uitstellen

Gebruik de Windows Update-probleemoplosser bij problemen met het updaten

PCA301_W10 April Update FAQ.indd 16

13-07-18 14:38

UPDATE

FAQ Windows 10 April 2018 Update

een specifieke foutcode getoond (bijvoorbeeld ‘0x80070020’), noteer deze dan en zoek op internet naar een eventuele uitleg van de melding. Effectiever is het gebruik van de Windows Update-probleemoplosser. Dit hulpje analyseert de foutmelding van Windows Update en kan het probleem vaak ook zelf oplossen. Ga naar https:// support.microsoft.com/nl-nl/help/10164 om de probleemoplosser te downloaden en voer deze uit zodra Windows Update weer problemen geeft. Ik heb de April 2018 Update nog altijd niet ontvangen en krijg deze niet aangeboden via Windows Update. Hoe kan ik de update zelf installeren? Met de Update Assistent kun je de update alsnog

Hoe win ik de ruimte die de installatiebestanden

De privacy-instellingen in

installeren. De assistent maakt de computer klaar

van de April 2018 Update innemen, weer terug?

de April 2018 Update zijn

voor de update en haalt de vereiste installatie-

De installatiebestanden van de update kunnen

aangepast

bestanden binnen. Je vindt de nieuwste versie op

enkele gigabytes ruimte in beslag nemen. Enige

https://go.microsoft.com/fwlink/?LinkID=799445.

tijd na installatie van de update, worden de bestanden automatisch verwijderd. Wil je hiervan

De April 2018 Update handmatig binnenhalen Hoe heb ik controle over mijn persoonlijke gegevens? Op het gebied van privacy is er in de April 2018 Update flink gesleuteld. Geen overbodige luxe: juist de standaard privacy-instellingen waren bij de introductie van Windows 10 in 2015 velen een doorn in het oog: er zou teveel informatie worden gedeeld, zonder dat de gebruiker hiervan voldoende op de hoogte was. De April 2018 Update belooft beterschap. Je vindt de privacy-instellingen via het instellingenvenster (Windows-toets+i). Kies voor Privacy. Een belangrijk onderdeel is Windows-machtigingen, dat bestaat uit vier hoofdonderdelen. Kies voor Diagnostische gegevens en feedback. Hier geef je aan hoeveel gegevens naar Microsoft mogen worden verzonden. Kies voor Basaal, om zo min mogelijk gegevens te versturen. Loop ook de overige instellingen kritisch

Schoon de computer

door. Zo schakel je Ervaringen op maat uit als je

regelmatig op,

niet bent gediend van ‘persoonlijke’ reclame en

inclusief oude

berichten.

installatiebestanden

PC-ACTIVE 301 17

PCA301_W10 April Update FAQ.indd 17

13-07-18 14:38

zeker zijn of dit proces versnellen, dan kun je de

gegevens verwijderen en klik op Verwijderen. In

bestanden ook handmatig verwijderen en direct

de vorige vraag lees je hoe je controle houdt over

je kostbare schijfruimte terugkrijgen. We maken

gegevensverzameling in de toekomst.

hiervoor gebruik van de functie Ruimte vrijmaken. Het klassieke Schijfopruiming is nog aanwezig,

Ik kan de webcamera in mijn apps niet meer

maar een groot deel van de functionaliteit is ver-

gebruiken. Het beeld blijft zwart. Wat is er aan de

huisd naar het instellingenvenster. Ga naar Sys-

hand?

teem en kies Opslag. Klik op Nu ruimte vrijmaken.

In de April 2018 Update is de cameratoegang voor apps standaard geblokkeerd. De kans is groot dat

Ik wil zien welke gegevens worden verzameld,

je voor sommige apps nog wel degelijk gebruik

voordat ik de keuze maak om wel of geen ge-

wilt maken van de camera. Schakel de camera

bruiksgegevens te delen met Microsoft.

voor deze apps weer in. Open het instellingen-

In de April 2018 Update treffen we een nieuw on-

venster (Windows-toets+I) en kies Privacy. Kies

derdeel aan: Viewer voor diagnostische gegevens.

voor Camera. Wil je dat alle apps weer toegang

Hiermee kun je de diagnostische gegevens op

hebben tot de camera, dan kies je voor Aan bij

de computer bekijken. Hoewel het programma

Apps toegang verlenen tot uw camera. Verstan-

standaard in Windows beschikbaar is, moet je

diger is om de toegang voor specifieke apps toe

het eerst expliciet inschakelen. Ga in het instel-

te staan. Dit doe je in het onderdeel Kiezen welke

lingenvenster naar Privacy en blader naar het

apps toegang hebben tot uw camera.

onderdeel Viewer voor diagnostische gegevens. In eerdere versies van Windows 10 was het klassieke Configuratiescherm ook nog toegankelijk. Hoe krijg ik nu snel toegang tot het klassieke Configuratiescherm? Bij elke Windows-update worden meer instellingen van het klassieke Configuratiescherm verhuisd naar het instellingenvenster. Ook de toegang wordt steeds meer â&#x20AC;&#x2DC;weggestoptâ&#x20AC;&#x2122;. Je kunt Schakel de viewer expliciet in, om deze te kunnen

het gelukkig nog bereiken door het Startmenu te

gebruiken

openen en Configuratiescherm te typen. Klik met

Zet de schuif op Aan. Klik hierna op Viewer voor diagnostische gegevens. De gegevens worden in ruwe vorm getoond: erg gebruiksvriendelijk is het programma niet. Dat neemt niet weg dat je alle verzamelde informatie getoond krijgt en dus ziet welke gegevens eventueel worden gedeeld. In een toekomstige Windows-update (waarschijnlijk de herfstupdate) wordt deze Viewer verbeterd en uitgebreid met de mogelijkheid om ook de inhoud van foutrapportages te bekijken. Ik wil niet dat er diagnostische gegevens op de computer achterblijven. Hoe verwijder ik die?

Het klassieke Configuratiescherm is er nog wel degelijk

Diagnostische gegevens worden verzameld om de makers van de software te helpen de kwaliteit

rechts op de vermelding en kies voor Aan Start

van hun code te verbeteren. Met de April 2018

vastmaken.

Update kun je de diagnostische gegevens van de computer verwijderen. In het instellingenvenster

Waar zijn de Thuisgroepen, waarmee ik com-

voor privacy kies je voor Diagnostische gegevens

puters en apparatuur zoals printers deelde,

en feedback. Blader naar de sectie Diagnostische

gebleven?

PCA301_W10 April Update FAQ.indd 18

13-07-18 14:38

UPDATE

FAQ Windows 10 April 2018 Update

Met de komst van de Windows 10 April 2018

Ik kan Stille uren niet meer vinden, de optie

Update zijn de Thuisgroepen verdwenen. Volgens

waarmee meldingen werden onderdrukt. Is deze

Microsoft zijn er inmiddels betere alternatieven

verwijderd?

voor het delen van informatie, zoals het gebruik

De functie Stille uren heeft in Windows 10 April

van een cloudopslagdienst. Maar misschien heb

2018 Update een nieuwe naam gekregen: Con-

je geen behoefte aan het gebruik van een cloud-

centratiehulp. Bovendien is de optie uitgebreid.

dienst. Je kunt dan toch nog bestanden delen.

Open het Startmenu en typ Concentratiehulp. Klik

Open Verkenner en klik met de rechtermuisknop

op Instellingen voor concentratiehulp. Allereerst

op het bestand of de map die je wilt delen. Kies

geef je aan welke meldingen mogen verschijnen,

Toegang verlenen tot, Specifieke personen. Wil

waarbij je kiest tussen Uit (geen enkele melding),

je ook de printers en scanners tussen de com-

Alleen prioriteit (alleen meldingen van apps uit de

puters thuis delen? Open het instellingenvenster

prioriteitenlijst), Alleen alarmen (geen meldingen,

(Windows-toets+I) en ga naar Apparaten, Printers

alleen alarmen). Met behulp van automatische re-

en scanners. Kies het apparaat dat je wilt delen

gels (de sectie eronder) kun je tijden en activitei-

en klik op Beheren, Printereigenschappen, Delen,

ten kiezen waarbij je niet mag worden gestoord,

Doorwerken zonder te

deze printer delen.

bijvoorbeeld wanneer je het beeldscherm extern

worden onderbroken, met

gebruikt of een spelletje speelt.

de Concentratiehulp

Ik wil graag zaken aanpassen in Windows die via de normale gebruikersomgeving niet mogelijk zijn, maar wil niet handmatig aanpassingen in het Windows-register doen. Zijn er alternatieven? Lezer Pieter Statema komt met een goede suggestie voor gebruikers die graag geavanceerde

Geavanceerde instellingen aanpassen zonder handwerk in het register instellingen aanpassen, maar niet zelf het register

Het venster Delen is veranderd. Hoe kan ik snel

willen induiken: maak gebruik van het programma

bestanden delen met anderen?

Winaero Tweaker. Dit programma neemt je de

Nieuw is de optie Delen in directe omgeving,

registeraanpassingen uit handen en geeft een

waarmee je bestanden kunt sturen via een ad-hoc

flinke hoeveelheid opties die je normaal gespro-

wifi-verbinding of via bluetooth. Kies in het instel-

ken niet kunt aanpassen. De nieuwste versie van

lingenvenster voor Systeem, Gedeelde ervarin-

het programma is beschikbaar via https://winaero.

gen en zet de schuif op Aan bij Delen in directe

com. Het is overigens niet alleen geschikt voor

omgeving. Bij Ik kan inhoud delen of ontvangen

Windows 10, maar werkt ook in Windows 7 en

van kies je vervolgens voor Iedereen in de buurt

Windows 8.1.

of Alleen mijn apparaten.

PC-ACTIVE 301 19

PCA301_W10 April Update FAQ.indd 19

13-07-18 14:38

Is het nog mogelijk om via de Windows 10-app Mail e-mail binnen te halen van POP3-servers? Van lezer Kees Braam ontvingen we zijn persoonlijke ervaring dat het niet meer lukte om e-mail via een POP3-server binnen te halen met de ingebouwde Windows 10-app Mail. Voorafgaand aan de overstap naar de Windows 10 April 2018 Update, gaf dit geen problemen. Mail in de nieuwe update ondersteunt nog steeds POP3: hieraan is niets veranderd. Zorg eerst dat de nieuwste

Wel de Tijdlijn gebruiken, niet je gegevens in de cloud

app-versie van Mail is geïnstalleerd: open de

plaatsen

Microsoft Store (via de bijbehorende knop op de Windows-taakbalk) en klik op de knop Meer

Je kunt de functie Tijdlijn – beschikbaar via de

informatie (rechtsboven in het venster). Kies

nieuwe knop op de taakbalk, naast het vergroot-

Downloads en updates. Klik op Updates down-

glas – blijven gebruiken zonder dat je gebruiks-

loaden. In Mail kan een nieuwe e-mailaccount

gegevens online worden opgeslagen. Hiermee

worden ingesteld door te klikken op de knop met

verlies je de mogelijkheid om de tijdlijn op alle

het tandwiel en te kiezen voor Accounts beheren.

computers tegelijkertijd te gebruiken, maar ver-

Kies Account toevoegen. Voor maximale flexibi-

hoog je wel je privacy. Open het instellingenven-

liteit bij het instellen, kies je vervolgens voor Ge-

ster (Windows-toets+I) en ga naar Privacy. Open

avanceerde configuratie. Kies nu Internet-e-mail.

het onderdeel Activiteitsgeschiedenis. Haal het

In de volgende vensters geef je de servers op. Bij

vinkje weg bij Toestaan dat de activiteiten van

Accounttype kies je voor POP3.

deze pc worden gesynchroniseerd met de cloud. Je kunt de Tijdlijn blijven gebruiken, maar hebt meer controle over je gegevens.

Kies voor de geavanceerde

Ik maak gebruik van de nieuwe Tijdlijn, maar ik

instellingen

wil graag bepaalde activiteiten uit mijn tijdlijn verwijderen. Is dat mogelijk? De Tijdlijn houdt in principe alle activiteiten van Microsoft-programma’s bij. Ben je tevreden over de nieuwe functie, maar wil je specifieke activiteiten uit het verleden verwijderen? Gelukkig is dit mogelijk. Open de Tijdlijn (klik op de knop naast het vergrootglas op de taakbalk) en blader

Als ik een extern beeldscherm aansluit, merk ik dat de letters van programma’s niet zo scherp zijn als op het scherm van mijn laptop. Kan ik hierin iets verbeteren? Om wazige letters te voorkomen of te verhelpen, kun je hiervoor in de April 2018 Update gebruik maken van een nieuwe optie. Je vindt deze in het instellingenvenster. Kies Systeem, Beeldscherm. Klik op Windows apps laten verbeteren zodat

Specifieke activiteiten uit de Tijdlijn verwijderen

deze geen wazig beeld geven. naar de activiteit die je wilt wissen. Klik erop met Ik wil niet dat er voor de nieuwe functie Tijdlijn

de rechtermuisknop en kies Verwijderen. Wil je

gegevens over mijn computergebruik in de cloud

een volledige dag wissen, dan kies je voor Alles

worden opgeslagen.

verwijderen.

PCA301_W10 April Update FAQ.indd 20

13-07-18 14:38

w.h c

c.n

l/lid

rde

6x WELKOMST CADEAU

GRATIS INTERNET SECURITY T.W.V. € 20,-

= HCC-LIDMAATSCHAP DE VOORDELEN VAN HET HCC-LIDMAATSCHAP • 6x per jaar PC-Active • Heel veel voordeel, maandelijks wisselende aanbiedingen + vast (collectief) voordeel • Presentaties & workshops door het hele land • Hulp & advies: via HCC!hulp en de Vraagbaak • Verdieping via Interessegroepen zoals Windows, Apple, 3D-printen, drones en beleggen

WORD DAAROM NU HCC-LID EN BESPAAR VEEL GELD • Gratis Eset Internet Security halfjaar t.w.v. € 20,• Ontvang meteen de nieuwste editie van PC-Active • Kies zelf je gratis welkomstgeschenk

OPTIE 1: De nieuwste ‘Raspberry Pi voor Beginners’-gids t.w.v. € 12,95 met alle informatie die je nodig hebt om aan de slag te gaan met de Raspberry Pi 3. OPTIE 2: Een maar liefst 32 GB grote microsd-kaart van Kingston voor je smartphone, tablet of camera, met een adviesprijs van € 20,99 Ben je al lid? Dan krijg je € 4,- korting op de Raspberry Pi-special via www.hcc.nl/ledenvoordeel www.hcc.nl/lidworden

PCA301_word lid.indd 21

13-07-18 12:05

ROB COENRAADS

GADGETS EN KOOPTIPS Op deze twee pagina’s vind je leuke gadgets en kooptips die wij tegenkwamen en je niet willen onthouden. Lees ook uitgebreide reviews op www.pcactive.nl

AUG / SEPT

2018 AUG / SEPT

2018

HUAWEI P20 PRO Prachtige, krachtige

LEDGER NANO S

en waterdichte 6,1 inch

Deze hardware wallet zorgt voor veilige opslag

Android-smartphone zorgt

van cryptocurrencies, zoals bitcoins, dankzij

via driedubbele (zwartwit,

beveiliging met 24 random woorden. Gemak-

telelens en sensor voor

kelijk in gebruik en met handig oled-display.

kleurinfo) camera achterop

adviesprijs: € 95,59

voor uitstekende foto’s. adviesprijs: € 899,-

AUG / SEPT

2018 AUG / SEPT

2018

KOBO CLARA HD

EWENT EW3990 Handige omvormer van 12V naar 230V waarmee

Dunste (8,3 mm) en lichtste

je in je auto je laptop of

(166 gram) e-reader van Kobo

ander apparaat met een

met scherp 6 inch scherm en

stekker op aansluit, past

ComfortLight Pro-verlichting,

ook nog eens in de be-

waardoor je ook ’s avonds nog

kerhouder van je auto.

prima kunt lezen

adviesprijs: € 34,98

adviesprijs: € 129,99

PCA301_Gadgets.indd 22

16-07-18 12:00

REVIEW

Gadgets en kooptips

JBL XTREME 2 Verbeterde versie van de topspeaker Xtreme: krachtigere sound, helemaal waterdicht en de nieuwe strap (met opener erin verwerkt) zit vast aan twee haken, zodat je de speaker overal ophangt. En mocht ie vallen, dan is hij goed beschermd dankzij de rubberen bumpers en stevige metalen behuizing. adviesprijs: € 299,AUG / SEPT

2018

LEZER AANBI SEDIN P. 87 G

EWENT EW1355 5-POORTS AUTOLADER 10.8A

LITTLEBITS STAR WARS R2D2 DROID INVENTOR KIT

Tijdens het autorijden

R2D2, wie kent hem niet? En nu kun je hem zelf bouwen en

alle usb-apparaten

allerlei opdrachten laten uitvoeren! Niet alleen hartstikke leuk,

(continu) opgeladen?

maar ook nog eens heel leerzaam! May the force be with you!

Deze slimme lader zorgt

adviesprijs: € 119,99

voor een automatische stroomverdeling tussen de aangesloten apparaten en herkent hoeveel stroom ze nodig hebben. Geen gekibbel meer

AUG / SEPT

vanaf de achterbank!

2018

adviesprijs: € 24,50

SONOS BEAM Uitstekende en compacte soundbar van Sonos die verbluffend goed geluid geeft met een mooie bass. Ook mét HDMI-aansluiting en werkt straks met meerdere slimme assistenten… adviesprijs: € 449,-

AUG / SEPT

2018

PC-ACTIVE 301 23

PCA301_Gadgets.indd 23

16-07-18 12:00

PIETER-JAN CLAES EN ROB COENRAADS

ALLES ONDER CONTROLE Smartphones weten veel over je identiteit en locatie. Hoe zorg je ervoor dat je privacy zo goed mogelijk gewaarborgd blijft?

ls je een computer gebruikt, ben je bewust

Met een sterk

van de veiligheidsrisico’s die je neemt op

wachtwoord kun

het internet en probeer je jezelf zo goed

je bijna alles

mogelijk te beschermen met antivirussoftware en

beschermen

gezond verstand. Privacy is heilig, maar met onze smartphones gaan we een stuk onbedachtzamer overweg. Tijd om ook je smartphone beter te beschermen met de volgende mogelijkheden.

SCHERMVERGRENDELING Een vergrendelingsscherm heeft als enige doel

VIND MIJN APPARAAT

om inbrekers uit je telefoon te houden. Met een

Als je een Android-telefoon kwijtraakt, kun je het

enkele veegbeweging (swipe) je smartphone

apparaat zoeken via de optie Vind mijn appa-

ontgrendelen, is niet veilig. Verander je vergren-

raat. Deze optie van Google is standaard in-

delingsscherm naar een pincode, een patroon dat

geschakeld voor Android-apparaten die aan een

je tekent met een vingerbeweging of log in met

Google-account zijn gekoppeld, maar het is het

een wachtwoord. De schermvergrendeling wijzig

handig om te controleren of Vind mijn apparaat

je bij veel Android-toestellen via de app Instellin-

ook daadwerkelijk is ingeschakeld. Open de app

gen, waar je onder Apparaatbeveiliging de optie

Instellingen van je apparaat en tik op Beveiliging

Schermvergrendeling terugvindt. Bij sommige

en locatie (als Beveiliging en locatie niet wordt

Android-toestellen staat het bij app Instellingen

weergegeven, tik je op Google en vervolgens op

onder Schermvergr. en beveilig. en dan vervol-

Beveiliging.) Tik daarna op Vind mijn apparaat;

Een vergrendelingsscherm

gens bij Telefoonbeveiliging onder Type scherm-

mocht je de app Find

houdt individuen buiten die

vergrendeling. Ook vind je hier onder Schermver-

My Device niet op je

je niet in je smartphone wilt

gr. en beveilig. meerderde opties om je telefoon

apparaat hebben,

te beschermen en te openen.

dan krijg je nu te

laten rondneuzen

zien dat je hem kunt

WACHTWOORD

downloaden. Doe

Het wachtwoord dat je gebruikt om in te log-

dat en installeer en

gen op apps en accounts, moet sterk genoeg

open de app. Nadat

zijn om indringers buiten te houden. Vermijd

je de gegevens van

wachtwoorden zoals 12345, wachtwoord, qwerty of azerty. Voor je eigen veiligheid kies je het

Zet in Vind mijn

beste een wachtwoord dat bestaat uit cijfers,

apparaat het

hoofd- en kleine letters en minimaal één speciaal

schuifje op Aan

karakterteken. De minimale lengte voor een veilig wachtwoord is acht tekens, een lengte tussen twaalf en zestien tekens verhoogt de veiligheid van het wachtwoord aanzienlijk.

PCA301_Smartphone en privacy.indd 24

12-07-18 14:40

WORKSHOP

Bescherm je mobiele apparaat

je Gmail-account hebt bevestigd, sta je Vind mijn apparaat toe om de locatie van het apparaat te openen door op Toestaan te tikken. Schakel De locatie van dit apparaat op afstand bepalen in door bij Vind mijn apparaat de schuifknop op Aan te zetten. Wil je Vind mijn apparaat gebruiken om je kwijtgeraakte Android-apparaat op te sporen, dan moet het voldoen aan een aantal criteria. Zo moet het apparaat zijn ingeschakeld, zijn ingelogd op een Google-account, verbinding hebben via mobiele data of wifi en moet het zichtbaar zijn op Google Play. Verder moeten Locatie en Vind mijn

Versleutel je gegevens

apparaat zijn ingeschakeld.

zodat anderen deze niet

Mocht je je smartphone of tablet kwijt zijn, dan

kunnen (uit)lezen

kun je het apparaat op meerdere manieren op afstand traceren. Dit kan bijvoorbeeld via de app

je zowel het interne als externe geheugen, zoals

Apparaat vinden (de naam die nu onder de zo-

een micro-sd-kaart, wilt versleutelen. Op sommige

juist gedownloade app Vind mijn apparaat staat)

Android-toestellen staat het bij app Instellingen

op een ander Android-apparaat, maar ook via je

onder Schermvergr. en beveilig. en dan vind je

computer. Ga naar www.google.nl en zorg ervoor

onder Beveiliging de optie SD-kaart coderen.

dat je bent ingelogd (rechtsboven staat een

Mocht je het niet vinden, zoek dan op versleutelen

rondje met een letter erin, daar vind je je account

of coderen.

terug) met je Gmail-account. Klik vervolgens op het menu (de negen kleine blokjes die ĂŠĂŠn blokje

ANTIVIRUSSOFTWARE

vormen) helemaal links van het rondje en kies hier

Om je smartphone beter te beschermen tegen vi-

Account. Ga vervolgens naar het deel Vind mijn

russen, spyware en ransomware, is het verstandig

apparaat en klik hierop, waarna je een lijst krijgt

om antivirussoftware te installeren op je toestel.

met apparaten met jouw Gmail-account. Als je te-

Dit is voor de hand liggend op een gewone com-

lefoon niet kan worden teruggevonden, geeft Vind

puter, maar ook smartphones zijn kwetsbaar voor

mijn apparaat de laatst bekende locatie weer,

deze indringers en

indien beschikbaar.

veel gebruikers ver-

Overigens: deel je je tablet met meerdere men-

geten antivirussoft-

sen, dan kan alleen de eigenaar van de tablet

ware te installeren.

deze instellingen wijzigen.

Het is een eenvoudig proces: open de

VERSLEUTELEN

app Play Store en

Om je gegevens op je smartphone te bescher-

typ Antivirussoftware

men, kun je een telefoon voorzien van encryptie. Encryptie houdt kort gezegd in dat je telefoon voor derden is versleuteld. Apple versleutelt standaard de iPhone, zodat anderen niet zomaar aan

Op computers gebruikt

de gevoelige informatie op je smartphone kunnen

bijna iedereen

komen. Op veel Android-toestellen open je eerst

antivirussoftware, maar

de app Instellingen en ga je naar het onderdeel

ook smartphones zijn

Privacy. Onder dit tabblad vind je de optie Ver-

kwetsbaar voor virussen

sleutelen en gegevens. Vaak krijg je de keuze of

en andere ziekmakers

PC-ACTIVE 301 25

PCA301_Smartphone en privacy.indd 25

12-07-18 14:40

in de zoekbalk. Enkele goede antivirusscanners

Met een VPN maskeer

zijn ESET Mobile Security & Antivirus, Bitdefend-

je je online activiteiten

er Antivirus, McAfee Mobile Security en Norton

en zorg je ervoor dat

Security & Antivirus. Natuurlijk kun je ook kijken

niemand kan zien wat je doet

in de vorige PC-Active waarin een uitgebreide review van beveiligingssoftware staat. Als HCC-lid profiteer je van een gratis halfjaar ESET Internet Security. Ga hiervoor naar de website www.hcc. nl, log in met je gebruikersnaam en wachtwoord en kies bovenin het menu deals. Hier vind je de aanbieding van ESET. Ben je geen HCC-lid of wil je andere antivirussoft-

moeilijk te achterha-

ware dan ESET installeren, klik dan op app die

len en daardoor stelt

je wenst te installeren en klik vervolgens op de

een VPN je ook in

groene knop Installeren. Daarna wacht je tot de

staat om inhoud van

app geïnstalleerd is en druk je op de knop Ope-

websites te raad-

nen. Je doorloopt de installatieprocedure van de

plegen die normaal

antivirussoftware en je toestel is beschermd.

niet toegankelijk is vanuit je land. Windscribe VPN is zo’n VPN-app die bovendien een beperkte

APP-MACHTIGINGEN

gratis versie aanbiedt. Open de Play Store en typ

Als je een app installeert op je smartphone, word

Windscribe in de zoekbalk en installeer de app

je gevraagd om machtigingen toe te kennen aan

op je telefoon. Maak een account aan op de app

de app. In plaats van

en verbind met een server om je internetgebruik

Weet over welke rechten

onmiddellijk op Ac-

te maskeren. Wij kunnen ook Goose VPN, een

apps op je telefoon

cepteren te klikken,

betaalde Nederlandse VPN-dienst, adviseren.

beschikken en welke

doe je er goed aan

informatie deze kunnen

om na te denken of

PRIVACY SCREENPROTECTOR

de app de rechten

Sleutels of scherpe voorwerpen in je broekzak

echt nodig heeft. Als

of handtas veroorzaken krassen of barsten in je

je in de app Instellin-

scherm. Screenprotectors beschermen je smart-

gen naar App-beheer

phonescherm tegen die voorwerpen en sommige

gaat en vervolgens

zijn bovendien voorzien van een laag die het

op App-machtigingen

licht van je scherm

klikt (of op sommige

afschermt. Zo kunnen

Android-telefoons

de personen die

naar APPS gaat en

naast je zitten, niet

vervolgens een app

meer meekijken op je

selecteert), kun je de

toestel. Het enige dat

rechten controleren

zij van je scherm zien,

die de verschillende

is licht want voor de

apps op je telefoon

rest is alles onlees-

raadplegen

hebben. Vind je die mogelijkheid niet? Typ dan

baar voor hen.

in het zoekvenster Telefoon zoeken het woord “app-machtigingen” in. Met een privacy screen-

VPN

protector kunnen

Een VPN heeft als voordeel dat je vrijwel anoniem

anderen niet meelezen

kunt browsen op internet, dankzij de versleuteling

wat er op je scherm

van de communicatie. De locatie van je toestel is

verschijnt

PCA301_Smartphone en privacy.indd 26

12-07-18 14:40

REVIEW

AAD MUNSTERMAN

Samsung SSD 970 EVO en PRO

SNELLE SSD’S Met de nieuwe 970 EVO en PRO brengt Samsung twee nieuwe SSD’s op de markt, lees hier de review.

amsung heeft een update uitgebracht van

een snellere verwerking van de data en verbeter-

de NVMe M.2-SSD’s: de 970 EVO en PRO.

de levensduur van de SSD. Ook is de koeling van

Dit type SSD past alleen in systemen die

de kaart geoptimaliseerd, waardoor de tempe-

over een M.2-slot beschikken, die je terugvindt in

ratuur minder snel stijgt. De PRO-versies hebben

computers en NAS’sen van de laatste jaren. Kijk

andere en snellere NAND-chips dan die van de

in de systeemspecificaties van je systeem om te

EVO-series. Bij de EVO’s wordt dit deels gecor-

bepalen of dit type SSD door jouw systeem wordt

rigeerd door een grotere cache te gebruiken.

ondersteund.

Daarnaast ligt de TBW (Total Bytes Written) van

NVMe staat voor Non Volatile Memory Express,

de PRO op het dubbele van de EVO en dat heeft

een open specificatie voor apparatuur met toe-

positieve invloed op de levensduur.

gang tot ‘niet-vluchtig’ geheugen dat gekoppeld

Moet je nu je systeem vervangen door een sys-

is aan een PCI Express-bus. Deze bus maakt

teem met een NVMe M.2-slot? De prestatiewinst

parallelle verwerking mogelijk van data van SSD’s,

bij vervanging van een ‘gewone’ harde schijf door

met als gevolg een veel hogere transfersnel-

een SSD is vele malen groter dan bij een SSD-

heid dan de standaard 2,5inch-SSD’s (SATA-600,

vervanging door een NVMe M.2-SSD. Wel zullen

6Gbps) die in een slot van een harddisk passen.

de prestaties merkbaar beter zijn bij het verwer-

Voor SATA-600 SSD’s werd de maximale bussnel-

ken van grote bestanden, bijvoorbeeld bij video,

heid gehaald, dus kwam er een technisch andere

en zal het systeem daadwerkelijk én gevoelsmatig

busstructuur om de veel hogere SSD-snelheden

sneller reageren. De laatste tijd dalen de prijzen

te kunnen gebruiken.

weer iets, wellicht zijn ze laag genoeg om de

Samsung komt regelmatig met productupdates/

overstap te maken.

verbeteringen, enerzijds om het productie-

Al met al zijn er nu geen heel grote stappen gezet

proces te optimaliseren en anderzijds om de

door Samsung, maar het zijn wel elke keer verbe-

specificaties te verbeteren. Nu wordt een nieuwe

teringen om de concurrentie wakker te houden

Phoenix-controller geïntroduceerd in combinatie

en daar performance-technisch boven te blijven

met een vernieuwde chiptechnologie. Resultaat is

staan.

AUG / SEPT

2018

Samsung 970 EVO en PRO Prijs EVO: 250 GB (€ 117,-), 500 GB (€ 220,-), 1 TB (€ 430,-) en 2 TB (€ 810,-) PRO: 512 GB (€ 320,-), 1 TB (€ 600,-) Website www.samsung. com/nl/ssd/ + de snelste SSD’s + lange levensduur, 5 jaar garantie - geen

PC-ACTIVE 301 27

PCA301_Review Samsung SSD.indd 27

13-07-18 12:01

DENNIS GANDASOEBRATA

EERSTE BLIK OP WINDOWS 10

REDSTONE 5 In het voorjaar en in het najaar wordt een update voor Windows 10 uitgebracht. Na de Windows 10 April 2018 Update, werkt Microsoft alweer aan de opvolger. Codenaam: Redstone 5. Wat kun je verwachten? Twee keer per jaar verschijnt er een update voor

de telefoon aan Windows en het instellen van

Windows 10. Elke versie heeft een eigen build-

Windows Hello (als de hardware dit ondersteunt).

nummer. Het buildnummer van je Windows-versie

Bovendien wordt het scherm ook gebruikt om ei-

vraag je op door in het Startmenu Winver te typen,

gen Microsoft-diensten aan te prijzen, zoals Office

gevolgd door een druk op Enter. De eerste cijfers

365 en OneDrive. Gelukkig kun je het scherm via

staan voor het jaartal van verschijning, de laatste

de optie Skip for now overslaan, maar voorals-

twee cijfers voor de maand van verschijning:

nog heeft het nieuwe scherm veel weg van een

• 1507

Eerste release (juli 2015)

veredeld (en in onze ogen ongevraagd) reclame-

• 1511

November Update (november 2015)

scherm. Hopelijk wordt dit nog verfijnd.

• 1607

Anniversary Update (augustus 2016)

• 1703

Creators Update (april 2017)

PLAATJES MAKEN

• 1709

Fall Creators Update (oktober 2017)

Het programma om screenshots te maken, is in

• 1803

April 2018 Update (april 2018)

Redstone 5 onder handen genomen. Je roept

• 18xx

Redstone 5 (2e helft 2018)

het nieuwe Schermaantekening op via de toet-

De helft van het

sen-combinatie Windows-toets+Shift+S. Belangrijk-

installatiescherm is

NIEUWE SCHERMEN

nuttig, de andere helft

Zodra je de upgrade naar Redstone 5 hebt

erg gericht op het

uitgevoerd, verschijnt een blauw venster waar-

introduceren van eigen

in je wordt gevraagd aanvullende diensten te

diensten.

configureren. Denk hierbij aan het koppelen van

ste vernieuwing is de mogelijkheid om aanteke-

Het oude knipprogramma zal het veld ruimen...

...en wordt vervangen door een uitgebreider variant

PCA301_W10 redstone 5 vooruitblik.indd 28

09-07-18 15:46

UPDATE

Eerste blik op Windows 10 Redstone 5

ningen te maken op de screenshots. Je kunt

Het nieuwe

onderdelen bijvoorbeeld markeren, aanwijzen en

instellingenvenster van

onderstrepen. Het oude Knipprogramma zal het

Klembord

veld ruimen, zoals ook wordt gemeld als je het gaat gebruiken. In onze testversie werkte het programma overigens nog wel. De screenshots worden ondergebracht in het vernieuwde Klembord.

KLEMBORD Het Klembord – vooralsnog vaak aangeduid met Cloud Clipboard – zorgt ervoor dat je kunt kopiëren en plakken tussen verschillende apparaten. Je kopieert bijvoorbeeld een afbeelding op de laptop en kunt die vervolgens plakken in een Whatsapp-bericht op je telefoon. Naar verwachting beperkt het Klembord zich in eerste instantie tot knippen en plakken tussen Windows-apparaten en wordt later Android- en iOS-ondersteuning

mogen worden afgespeeld. Verder valt op dat de

toegevoegd. Ook prettig is de geschiedenisfunc-

instellingenmenu’s nu overzichtelijker zijn gestruc-

tie van gekopieerde items: hiermee kun je eerder

tureerd en voorzien zijn van pictogrammen. In de

gekopieerde items plakken. Via een nieuw instel-

huidige testversie wordt Edge duidelijk gemar-

Niet meer automatisch

lingenvenster bepaal je zelf of jouw items ook in

keerd met een ‘beta’-logo. Volop onder construc-

– en vooral ongevraagd –

de cloud mogen worden opgeslagen, zodat ze

tie dus.

media afspelen

ook op andere apparaten beschikbaar zijn.

Het Klembord wordt flink onder handen genomen: hier

UITGESTELD: SETS

zie je de geschiedenis

Bij elke Windows 10-update verschijnen er tijdens de ontwikkeling nieuwe functies, die later toch

EDGE

meer tijd nodig hebben om écht te worden

Aan Edge wordt nog altijd flink gesleuteld. Waar

uitgebracht. Goed voorbeeld hiervan is de optie

het zich met de functie om geluid op tabbladen

Bestanden-on-demand van OneDrive, waarmee je

te dempen, eerder richtte op het wegnemen van

niet meer per se alle OneDrive-bestanden ook lo-

ongevraagde afleiding tijdens het browsen, wordt

kaal hoeft op te slaan, maar je ze ook alleen in de

de trend nu doorgezet. Zo kun je nu aangeven

cloud kunt bewaren. Hoewel de functie al eerder

dat video’s op websites niet meer automatisch

werd getest, kwam deze pas in de Fall Creators

PC-ACTIVE 301 29

PCA301_W10 redstone 5 vooruitblik.indd 29

09-07-18 15:46

Sets zijn veelbelovend, maar zijn kennelijk nog niet klaar voor het grote publiek. In dit voorbeeld: OneNote en Edge in één venster Ook Verkenner ondersteunt nu een donker thema Update beschikbaar. Ditzelfde lot lijkt te gelden

ENERGIEVERBRUIK

voor Sets. Bij Sets kun je tabbladen van verschil-

In Taakbeheer – dat je opent via Ctrl+Shift+Esc,

lende programma’s in één venster combineren.

geven twee nieuwe kolommen aan hoeveel

Werk je bijvoorbeeld aan een presentatie, dan

energie wordt verbruikt per app. Je vindt ze op de

kun je in één venster de browsertabbladen met je

tab Processen. De nieuwe informatie is handig als

onderzoek, het PowerPoint-document én je bijbe-

je je computer op accustroom gebruikt en in het

horende Spotify-playlist combineren. Het venster

oog wilt houden wat de individuele programma’s

combineert dus meerdere programma’s ineen en

aan energie vragen.

zorgt voor een opgeruimde omgeving. Vlak voor het ter perse gaan van dit nummer, werd Sets uit de testversies verwijderd. Microsoft heeft meer tijd nodig om deze functie stabiel te maken. In de tussentijd kun je overigens gebruikmaken van Groupy, een programma van Stardocks dat vergelijkbare functionaliteit aan Windows 10 toevoegt (www.stardock.com/products/groupy).

DONKERE THEMA’S Sinds de eerste uitgave van Windows 10 worden steeds meer onderdelen voorzien van een donker

De mate van energieverbruik per app wordt nu getoond

thema. In de toekomstige update is Verkenner

in Taakbeheer

aan de beurt: Verkenner zelf, het menu wanneer je rechtsklikt op een bestand of map en de vensters

VISUEEL VOORBEELD

om bestanden te openen en op te slaan, is ook

Wanneer je straks via het Startmenu een bestand

beschikbaar in een zwarte uitvoering.

zoekt, kun je in het gedeelte met resultaten ook

Op algemeen designgebied zijn er ook aanvullen-

een visueel voorbeeld zien van het gevonden

de verbeteringen doorgevoerd. Zo is het Fluent

bestand. Het voorbeeld is afhankelijk van het

Design – waarbij de Windows 10-interface gebruik

zoekresultaat. Zoek je bijvoorbeeld een app, dan

maakt van transparante vlakken en elementen

kun je via het voorbeeldvenster ook direct kiezen

die pas verschijnen als je ze nodig hebt – op nog

voor het vastmaken van de app aan het Start-

meer onderdelen toegepast, onder meer in Edge.

menu of taakbalk, het beoordelen van de app of

Wil je meer weten over deze ontwerpfilosofie, dan

het delen ervan. Je hebt dus sneller toegang tot

vormt de speciale website van Microsoft hiervoor

belangrijke opties.

een goed startpunt (www.microsoft.com/design/ fluent).

Beschikbaarheid Voor dit artikel bekeken wij build 17704. Naar verwachting verschijnt Redstone 5 rond oktober van dit jaar. Wil je nu zelf al een kijkje nemen, meld je dan aan voor het Windows Insiders-programma. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I), kies Bijwerken en beveiliging, Windows Insider-programma. Klik op Aan de slag. Doe dit bij voorkeur met een computer waarvan je niet dagelijks afhankelijk bent: het gaat immers om vroege testversies. Of maak gebruik van een virtuele machine, waarin je Redstone 5 installeert en uitprobeert zonder risico te lopen.

Vanuit het zoekvenster snel relevante opties activeren

PCA301_W10 redstone 5 vooruitblik.indd 30

09-07-18 15:46

REVIEW

AAD MUNSTERMAN

Devolo dLAN WiFi Outdoor

DEVOLO DLAN WIFI OUTDOOR Ben je met de Devolo Wifi Outdoor-adapter aan het juiste adres voor goede wifi buitenshuis?

eker in de zomer wil je in de tuin een goede

Wireless N-standaard via de 2,4GHz-band (max.

en stabiele wifiverbinding hebben, bijvoor-

300 Mbps, tussen de adapters is dit max. 500

beeld om een film of ‘Uitzending gemist’ op

Mbps). De powerline-adapter aan de kant van de

je laptop, tablet of smartphone te bekijken. En dat

router kan elke adapter zijn die tussen de 200-

wil je zien zonder haperingen, maar helaas valt

1200Mbps levert. De Outdoor-adapter is los lever-

het wifisignaal in de tuin vaak al vrij snel weg. De

baar, maar ook als kit met een indoor-adapter, als

nieuwe Devolo WiFi Outdoor moet dit probleem

je nog geen powerline-adapter aan de router hebt

oplossen. Wat als eerste opvalt en ook wel logisch

aangesloten. De gratis beheertool Devolo Cockpit

is, is dat het apparaat bestand is tegen zowel stof

(voor Windows, Mac en Linux en als app voor iOS

en vuil, als water en zware regenbuien (conform

en Android) biedt een aantal statusindicaties,

IP65). Verder heeft het een kabel van 4,8 meter en

zoals de behaalde snelheid van de adapters. Ook

maakt gebruik van versleuteling, zowel tussen de

kun je er veel mee instellen, bijvoorbeeld voor

adapters als via wifi. Het vermogensverbruik is 4,4

gasttoegang, kinderbeveiliging en het overnemen

watt in actieve toestand, 1 watt in stand-by. PC-Ac-

van wifigegevens.

tive voelde dit apparaat eens stevig aan de tand.

De installatie is simpel, mede dankzij de snelle-in-

Bij de Devolo dLAN WiFi Outdoor-adapter loopt

stallatiegids. Sluit een Devolo Powerline-adapter

het datatransport over het 230V-net. Dat betekent

aan via een ethernetkabel op de router en stop

dus wel dat er buiten een stopcontact aanwezig

de tweede adapter in een beschikbaar stopcon-

moet zijn. Deze adapter is uitgevoerd met de

tact. Vervolgens kan de WiFi Outdoor-adapter in elk buitenstopcontact worden gestoken, waar het apparaat een nieuwe wifihotspot creëert. Voor optimaal resultaat moeten de adapters direct aangesloten zijn op een wandcontactdoos. We meten de volgende testresultaten: tussen de adapters zonder randaarde rond de 200 Mbps en met randaarde rond de 300 Mbps, via wifi naar internet van 40 tot 50 Mbps. Al met al voldoende snelheid om van alles naar je apparaat te

Devolo WiFi Outdoor Powerline

streamen en andere diensten te gebruiken.

Prijs € 169,90 met dLAN 550 netwerkkit € 229,90

Conclusie: een goede powerline-aanvulling om wifinetwerkproblemen in de tuin te elimineren.

+ eenvoudige installatie

Een filmpje of sportwedstrijd kijken in de hangmat

+ goede prestaties

is geen probleem meer!

- prijs

PC-ACTIVE 301 31

PCA301_Devolo Outdoor WiFi Powerline Adapter.indd 31

11-07-18 13:43

MAIKEL DIJKHUIZEN

APPS

Praktische software voor smartphone en tablet

AUG / SEPT

2018

Virtuele menukaart

Dino’s zoeken

Afvalscheiding

Met Foodstory Augmented Reality kies je

Jurassic World Alive lijkt erg op het

Soms is het best lastig om te bepalen in

een gerecht van de menukaart, waarna

bekende spelletje Pokémon Go, maar nu

welke afvalbak iets hoort. EcoScan helpt

een gedetailleerde animatie van de

jaag je op dino’s. De app gebruikt kaart-

je om afval beter te scheiden. Je maakt

maaltijd op tafel verschijnt. Je gebruikt

gegevens van Google Maps en toont een

een foto van het object, waarna de app

hiervoor de camera van de smartphone

schematische weergave van jouw wijk.

de bijbehorende prullenbak aanwijst.

en er verschijnt een virtuele weergave

Met een drone zoek je dieren in de buurt.

Helaas zit EcoScan er ook weleens

van het gekozen gerecht op je scherm.

Je verzamelt vervolgens hun DNA door

naast. Zo werden AA-batterijen als bouw-

De app werkt uitsluitend in landschaps-

op de beesten te schieten. Het bereik

en sloopafval bestempeld, terwijl een

modus en bevat interactieve menukaar-

van de drone is beperkt, dino’s in de ver-

koffiepad voor oud ijzer werd aangezien.

ten van zes Nederlandse restaurants/

te kun je niet onder vuur nemen. Fysieke

Bij duidelijk herkenbare objecten als

hotels, waaronder Hotel van Oranje en

verplaatsing is onvermijdelijk, dus Juras-

flessen, papier en fruit werkt de app wel

King Kumpir. Zodra Foodstory de menu-

sic World Alive gebruik je vooral buitens-

goed. Voor elke afvalstof geeft de app

kaart heeft gedownload, kies je in de

huis. De bedoeling is om zoveel mogelijk

extra informatie, zodat je bijvoorbeeld

rechterkolom een gerecht. Er komt me-

DNA van dino’s te verzamelen en eigen

weet waarvoor het materiaal wordt gere-

teen een vol bord tevoorschijn. Handig is

soorten te kweken. Met deze dino’s start

cycled. Een nadeel is de aanwezigheid

dat de app de bijbehorende prijzen ver-

je vervolgens gevechten tegen schep-

van reclame. Bovendien geldt er voor de

meldt, zodat je de gerechten goed met

sels van andere spelers. In de praktijk

gratis versie een daglimiet voor het aan-

elkaar kunt vergelijken. Overigens brengt

is Jurassic World Alive erg leuk om te

tal gescande objecten. EcoScan heeft

Foodstory niet de volledige menukaart

spelen. Houd voor iOS wel rekening met

zeker potentie, maar er is voor de ontwik-

van de aangesloten restaurants in beeld.

een bestandsgrootte van 295 MB.

kelaar nog wel wat werk aan de winkel.

Foodstory Augmented Reality

Jurassic World Alive

EcoScan

Systeemeisen: Android 5.0+, iOS 9.1+

Systeemeisen: Android 4.4+, iOS 10.0+

Systeemeisen: Android 4.0.3+, iOS 10.3+

Taal: Engels / Nederlands

Taal: Engels

Taal: Nederlands

Prijs: gratis

PCA301_Nieuwe apps.indd 32

09-07-18 11:49

REVIEW

Apps

Samen luisteren

Mobiele browser

Woordspelletje

De meeste mensen luisteren via een

Als je op je smartphone browst, heb je

SmartFeud heeft veel weg van het

hoofdtelefoon individueel naar Spotify en

vaak maar één hand tot je beschikking.

populaire woordspelletje WordFeud. Een

andere muziekdiensten. Dankzij we:fm

Opera Touch houdt daar rekening mee

verschil is dat iedere speler tijdens zijn

luister je weer samen naar leuke liedjes.

met een speciaal daarvoor ingerichte

of haar beurt een letter kan wegnemen.

De app maakt verbinding met je Spotify

navigatiestructuur. Zo bevat de interface

Deze letter gebruik je vervolgens in een

Premium-account en laat vervolgens zien

onderaan een duidelijke menuknop.

nieuw woord. Op die manier ontstaan er

welke vrienden er online zijn. Je kunt ook

Houd je die met je duim ingedrukt, dan

dus meer mogelijkheden om woorden

onbekende personen volgen. Wil je

open je met een veegbeweging een

te creëren en tegenspelers voor het

meeluisteren, dan tik je onder Friends

nieuw tabblad of zoekfunctie. Dit werkt

blok te zetten. Deze extra functie vereist

Live op het nummer. Uiteraard kun je de

uitstekend, al missen we wel een functie

wel meer denkvermogen en strategisch

gezamenlijke luistersessie ieder moment

om favorieten op te slaan. Verder kun je

inzicht, dus vergeleken met zijn grote

weer verlaten. We:fm importeert afspeel-

geen privésessie starten. Opera Touch

broer ligt de moeilijkheidsgraad van

lijsten van Spotify, zodat gebruikers ook

werkt naadloos samen met Opera op de

SmartFeud iets hoger. Leuk is dat je het

‘eigen’ nummers kunnen afspelen. Luis-

pc. Scan met de camera van je smart-

spel met twee, drie of vier personen kunt

teren andere muziekliefhebbers met je

phone een QR-code op het beeldscherm

spelen, waarbij er ook een bescheiden

mee, dan zie je hun namen verschijnen.

en synchroniseer gegevens tussen meer-

chatfunctie voorhanden is. Via Facebook

Er is ook een geïntegreerde chatfunctie,

dere apparaten. Via deze zogeheten

of Instagram daag je andere mensen

zodat je over een gezamenlijke muziek-

Flow-functie wissel je onder meer web-

uit. Daarnaast start je eventueel direct

passie kunt kletsen. Verder kun je een

sites en afbeeldingen tussen smartpho-

een spel tegen willekeurige gebruikers.

zogeheten Music Story creëren. Dit is

nes, tablets en computers uit. Ook valt

SmartFeud is een bijzonder vermake-

een muziekfragment van vijftien secon-

de snelheid van de browser op; de app

lijk spelletje, al had de vormgeving wel

den waar je een zelfgemaakte tekst aan

laadt razendsnel webpagina’s. Nu alleen

iets moderner gemogen. Verder bevat

koppelt. Deze muzikale status blijft 24 uur

nog voor Android, maar er verschijnt op

de gratis versie nogal wat opdringerige

zichtbaar voor andere gebruikers.

termijn ook een editie voor iOS.

reclame.

We:fm

Opera Touch

SmartFeud

Systeemeisen: iOS 11.0+

Systeemeisen: Android 5.0+

Systeemeisen: Android 4.1+, iOS 9.0+

Taal: Engels

Taal: Nederlands

Prijs: gratis

PC-ACTIVE 301 33

PCA301_Nieuwe apps.indd 33

09-07-18 11:49

ONDER REDACTIE VAN ROB COENRAADS

LEZERSTIPS Doe je voordeel met deze interessante en leuke tips die lezers van PC-Active hebben ingestuurd. SLAAPSTAND EN SLUIMERSTAND

Het gedrag van deksel en knoppen bepalen

In de sluimerstand wordt de geheugeninhoud

In het Engelstalige Windows heten de spaarstan-

opgeslagen in het verborgen bestand C:\hiberfil.

den sleep (slapen) en hibernate (in winterslaap

sys. Er is er geen energiegebruik voor het geheu-

zijn). Dit is in het Nederlands onhandig vertaald

gen meer. Ontwaken gaat via de opstartlader. De

met respectievelijk slaapstand en sluimerstand

opgeslagen geheugeninhoud wordt in het geheu-

(sluimer is lichte slaap, ook halfslaap genoemd).

gen geladen en je kunt weer verder waar je was

Enigszins verwarrend is de sluimerstand dus de

gebleven. Wel gebruikt hiberfil.sys Gigabytes op

diepste slaapstand met de meeste energiebespa-

de systeemschijf en duurt het ontwaken langer.

ring en traagste ontwaken (winterslaap).

Extra voordeel van de sluimerstand is dat er geen

In de slaapstand worden zoveel mogelijk ener-

corruptie optreedt bij stroomuitval (computer

gieverbruikers uitgeschakeld, maar blijft de

zonder accu).

inhoud van het werkgeheugen behouden. Dit kost

Nu kan het verschil in ontwaaktijd bij een snelle

uiteraard energie. Bij ontwaken worden de overige

computer met SSD klein zijn (bijvoorbeeld geklokt:

delen van de computer weer ingeschakeld en kun

4 seconden). Typen van een sterk wachtwoord bij

je meteen verder werken waar je was gebleven.

ontwaken kan zeker zoveel vertragen. Ten gunste van het energieverbruik (gebruiksduur accu) kun je overwegen liever de sluimerstand te gebruiken. Links onderaan in het startmenu kun je in plaats van Afsluiten ook een spaarstand activeren. Wat er gebeurt bij het dichtklappen van een laptopdeksel en het indrukken van de aan-/uitknop, stel je in via: Conﬁguratiescherm – Hardware en geluiden – Energiebeheer – Het gedrag van …. bepalen. Je kunt de slaapstand veranderen in een hybride slaapstand (nuttig zonder accu). Hierbij wordt de inhoud van het geheugen behouden en tevens opgeslagen in hiberfil.sys. Je hebt zowel snel ontwaken als beveiliging tegen corruptie bij

De winnende Lezerstip Onze favoriete Lezerstip werd ditmaal ingestuurd door Ben Siemonsma met de tip over het herkenbaar maken van je usb-stick. Hiervoor krijgt hij de met 4 sterren bekroonde Shuttle XPC XH110G t.w.v. € 280,-. Gefeliciteerd!

PCA301_lezerstips.indd 34

11-07-18 09:32

UPDATE

Lezerstips

tweede in mijn geval ‘BenS.ico’. BenS.ico is een door mij gemaakt pictogram wat ik leuker vind dan ergens in Windows zoeken naar een bestaand iets. Mijn ‘Autorun.inf’ ziet er als volgt uit: Hybride slaapstand toestaan

“[autorun] ICON=BenS.ico

stroomuitval. De hybride slaapstand schakel je in

rem Toont het pictogram in de verkenner.

label=USB stick van Mijn Naam 1 GB. rem Toon tekst in de verkenner maximaal 32 karakters.

via: Conﬁguratiescherm – Hardware en geluiden – Energiebeheer – De schema-instellingen wijzigen – Geavanceerde energie-instellingen wijzigen

echo

– Slaapstand – Hybride slaapstand toestaan. In

echo

================================================

het venster Energiebeheer kun je onder meer ook

echo

This device is owned by:

Mijn Naam

de automatische spaarstand timers en waarschu-

echo

wingsniveaus acculading (Batterij – laag, reserve,

echo

email:

mijn@emailadres.eu

kritiek) instellen.

echo

phone:

+49 (0)xxxxxxxxxxx

Gustaaf van Dijk

echo

mobile 1:

+31 (0)xxxxxxxxxxx

echo

mobile 2:

+31 (0)xxxxxxxxxxx

HERKENBARE USB-STICK Afgelopen week kreeg ik een e-mail van de com-

echo echo

I appreciate it greatly if the finder contact me

echo

================================================”

puterclub dat er een usb-stick gevonden was met de vraag van wie deze was en of de eigenaar zich

In dit voorbeeld moet Mijn Naam vervangen

wilde melden. Ik heb een tip die erop neerkomt

worden door de naam van de eigenaar net zoals

dat bij het verbinden iedereen onmiddellijk ziet

het e-mailadres en de telefoonnummers (ik woon

dat deze usb-stick van mij is en hoe ik te bereiken

in Duitsland, vandaar +49). En nu maar hopen

ben. Op de twee afbeeldingen wordt getoond hoe

dat een vinder zich bij mij meldt. Maar ook als je

dat er in de Windows Verkenner uit kan zien.

hem bij vrienden laat liggen, is hij snel terug te

Om dit te bereiken, worden er twee bestanden

bezorgen.

in de root gezet: de eerste is ‘Autorun.inf’ en de

B. Siemonsma

Stuur in en win! Ook een slimme, handige, leuke, eenvoudige of complexe digitale tip die je met ons wilt delen? Stuur je tip (maximaal 350 woorden) met afbeelding voor 1 september 2018 naar rob.coenraads@hcc. nl en vermeld in de onderwerpregel Tip. Onze favoriete Lezerstip wordt in de volgende uitgave beloond met de met 4 sterren bekroonde TomTom VIA 53 t.w.v. € 199,95.

PC-ACTIVE 301 35

PCA301_lezerstips.indd 35

11-07-18 09:32

INTERNET UITZETTEN

Toch kan een Chromebook een leuke aanschaf

Soms komt het voor dat je om wat voor reden

zijn, omdat hij eenvoudig tot een Linux-machine

ook internet wilt kunnen uitzetten. Bijvoorbeeld

is om te bouwen. Op basis van Ubuntu is speciaal

als je kinderen wilt beperken in hun internettijd,

voor dit doeleinde het GalliumOS ontwikkeld. Er is

zodat ze meer ‘gewoon’ gaan spelen. InternetOﬀ

een actieve community en veel documentatie be-

is zo’n (simpel) programma dat dit doet. Dat kan

schikbaar. De stappen voor een installatie staan

handmatig, simpel met een klik op het icoontje in

op de site van GalliumOS. Moeilijk is het niet,

de taakbalk, of ingesteld op een bepaalde dag en

maar neem wel de tijd want ik ben toch wel een

tijd. Je kunt het gratis programma downloaden via

uurtje of twee bezig geweest voordat ik Gallium-

http://crystalrich.com/interneto≠/. De instellingen

OS draaiende had.

kunnen met een wachtwoord worden beveiligd:

De eerste keer dat GalliumOS start, verschijnt de melding dat updates voor het systeem klaar staan en dat kan best een lange lijst zijn. Wekelijks zijn er wel een aantal updates. Voor de hobbyist begint het nu. Je kunt packages installeren, zoals LibreOﬃce en andere voor de hand liggende software. Maar er zijn nog heel veel andere leuke tools waar je nu mee aan de

En via het volgende venster kun je instellen wanneer er wel of geen verbinding is:

slag kunt. Bijvoorbeeld Octave, een opensource project dat MatLab-functionaliteit heeft of Python 3.6, de ontwikkelomgeving van de laatste jaren. Je hebt ook TensorFlow 1.8 voor numerieke berekening en R 3.3 voor statische berekening. Let wel even op dat wanneer je packages zoals Numpy voor Python of TM voor R gaat instalRolf Rosier

GALLIUMOS

leren, waarschijnlijk foutmeldingen op het OS gaat krijgen. Sommige packages voor Linux zijn niet standaard geïnstalleerd. Op de console zijn

Ik heb gezien dat in deze PC-Active een artikel

foutmeldingen minder snel te herkennen, maar ze

over Linux wordt geplaatst. Deze tip gaat over

staan er wel. Dus ook hier geldt: neem de tijd en

een goedkope oplossing om met Linux kennis te

lees de meldingen goed door. Ik heb die van mij

maken voor wie dat nog niet gedaan heeft. Maar

nu drie maanden in gebruik, tot nu toe met veel

ook voor de doorgewinterde Linux-gebruiker die

plezier en zonder storingen. Je hebt het volgende

een lichte en stevige Linux-machine wil hebben

nodig: een computer met internetverbinding, een

voor op reis.

geheugenstick en een Chromebook die voorkomt

Voor een leuk prijsje koop je een Chromebook,

op de hardware compatibility list van GalliumOS.

die mijns inziens zijn gemaakt om mee op reis te

Handige links zijn https://wiki.galliumos.org, www.

nemen en dus licht en stevig. Je kunt wat brow-

gnu.org/software/octave/, www.python.org/ en

sen, mailen en applicaties uit de store installeren,

www.r-project.org

niet echt iets voor de computerhobbyist.

Edwin Siebrasse

PCA301_lezerstips.indd 36

11-07-18 09:33

UPDATE

PERSOONLIJKE INTERNETINSTELLINGEN

Lezerstips

Klik vervolgens op de knop Ander pictogram

Niet iedereen heeft een eigen computer en als

om een pictogram te selecteren. Klik daarna op

een computer gedeeld moet worden, kan dat

Bladeren, ga naar de map waar jij jouw pictogram

door voor iedere gebruiker een afzonderlijke

het opgeslagen, dubbelklik op het door jouw

inlogmogelijkheid te maken. Als je echter alleen

gekozen pictogram en klik op OK. Vervolgens vul

even op het internet wilt, zijn er ook andere moge-

je bij Doel in:

lijkheden om je persoonlijke internetinstellingen te

[“C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe” -p

gebruiken. Ik gebruik daar Mozilla Firefox voor. De

Mijn naam -no-remote “http://gmail.com” “http://

werkwijze is als volgt: maak in een voor iedereen

facebook.com” “http://translate.google.nl” “http://

toegankelijke locatie een map Firefox aan, met

youtube.com”]

submappen voor elke gebruiker. Ieder heeft dan een submap met zijn naam. Dat kan er dan als volgt uit zien:

Maak vervolgens op het bureaublad een snelkoppeling of nog handiger, kopieer de ‘Firefox’snelkoppeling een aantal keer afhankelijk van het aantal personen dat een snelkoppeling gebruik. Geef elke snelkoppeling een andere naam (bijvoorbeeld Internet Jan), klik met je rechtermuisknop op het pictogram en kies Eigenschappen.

Je kunt een aantal webpagina’s invullen die dan worden geopend als je Firefox opent. Firefox zal altijd met deze webpagina’s worden geopend. Klik op de knop Toepassen. Klik bij de vraag voor Administrator-bevoegdheden op Doorgaan en daarna op OK. De snelkoppeling is nu klaar voor gebruik. De eerste keer dat je deze snelkoppeling opent, zal gevraagd worden waar de Persoonlijke bestanden moeten worden opgeslagen. Dit is de map Firefox en vervolgens de submap met jouw naam. Je hebt nu een eigen persoonlijke snelkoppeling naar het internet met je eigen favorieten. Dit geldt ook voor de andere personen die even snel op internet willen. Als je een melding krijgt dat Firefox reeds actief is, kijk dan eens op de taakbalk. Meestal probeer je Firefox voor de tweede keer te starten, dit is in de opdrachtregel [“C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe” -p Mijn naam -no-remote”] geblokkeerd. B. Siemonsma

PC-ACTIVE 301 37

PCA301_lezerstips.indd 37

11-07-18 09:33

HANDBRAKE

Het register vormt de centrale instellingendatabase van Windows. Het is

Oude videobestanden, video’s van specifieke

daarom een belangrijke locatie om gegevens te veranderen of in te zien,

apparaten: redenen genoeg waarom je soms een

en in PC-Active lees je regelmatig over manieren om verantwoord met

videobestand wilt converteren naar een ander

het register te werken. Ben je een wachtwoord voor een programma kwijt,

formaat. HandBrake is een gratis programma dat

dan is de kans groot dat je die in het register kunt achterhalen. Wacht-

videobestanden naar een veelvoud aan andere

woorden worden doorgaans wel versleuteld in het register opgeslagen

formaten omzet. Zolang het bronbestand niet is

en dan komt het gratis EncryptedRegView goed van pas. Dit programma

beschermd met een vorm van kopieerbeveiliging,

IN DO W W

10 PH RO ON FI ME E RE FO IN X TE RN SA ET FA EX PL ED RI OR GE ER

ENCRYPTEDREGVIEW

DR iO OID S

Handige tools voor je computer

IN DO W AC S OS LI NU X

TOOLS

DENNIS GANDASOEBRATA

weet de meeste versleutelde registergegevens naadloos te ontcijferen.

is de kans groot dat je het kunt bewaren in een ander formaat. Handig zijn de presets: op basis van een vooringesteld profiel kun je de conversie Het programma vraagt voorafgaand aan de scan welk register je wilt

uitvoeren. Bijvoorbeeld als je de video geschikt

doorzoeken en met welke rechten dit moet gebeuren. De standaard-

wilt maken voor Apple TV of een Android-tablet.

opties voldoen meestal. In de bovenste helft van het venster vind je de

Je kunt ook een bestaand profiel als uitgangs-

sleutels die succesvol zijn ontcijferd. Ben je nog niet tevreden met de

punt nemen en zelf nog instellingen aanpassen.

zoekresultaten, probeer EncryptedRegView dan uit te voeren met ver-

Ook laat HandBrake je filters toepassen op het

hoogde rechten. De optie hiervoor vind je ook in het instellingenvenster.

bronbestand. Zo kun je de video bijvoorbeeld

Handig aan EncryptedRegView is de mogelijkheid om ook externe

croppen en hiermee een ander formaat geven, of

registers te scannen, bijvoorbeeld afkomstig van een andere computer.

juist opschalen voor een grotere weergave. Ook

Je kiest daarbij voor de optie Scan the Registry of external drive en wijst

vinden we eenvoudige optimalisatiefilters terug –

hierna de registerlocatie aan. Je hebt hiervoor wel het wachtwoord van

zoals Denoise – waarmee je de ruis kunt terug-

het bijbehorende gebruikersaccount nodig: je kunt dus niet zomaar een

brengen. Je kunt werken met batches, waarbij je

extern register bekijken.

een aantal video’s in één keer omzet.

EncryptedRegView,

HandBrake, https://handbrake.fr

www.nirsoft.net/utils/encrypted_registry_view.html

prijs: gratis

+ ondersteuning van verschillende videoformaten

+ grondig het register doorzoeken via eenvoudige opzet

+ batch-conversie

+ mogelijkheid tot controleren externe registers

+ (elementaire) optimalisatie van bronmateriaal

- niet alle wachtwoorden kunnen worden ontcijferd

- kan niet overweg met kopieerbeveiliging

PCA301_Tools.indd 38

09-07-18 12:08

Tools voor je computer

REVIEW

DROPIT

FIND & RUN ROBOT

Programma’s hoeven niet groot en complex te zijn,

Maak je meer gebruik van het toetsenbord dan

om handig te zijn. Een goed voorbeeld hiervan is

van de muis, lees dan even verder. Met Find and

DropIt, dat je helpt bij het organiseren van bestan-

Run Robot kun je een groot deel van Windows en

den. Met DropIt kun je meerdere bestanden en

andere software voortaan met de muis bedienen.

mappen op een pictogram plaatsen, waarna die

Via een sneltoets roep je het programma aan,

bestanden automatisch worden bekeken en ver-

waarna je via het toetsenbord opdrachten kunt

werkt. Zo kun je ze automatisch naar een specifie-

geven en programma’s kunt starten. Via het instel-

ke map verplaatsen, afdrukken, uploaden naar een

lingenvenster kun je opgeven in welke mappen

FTP-server, verwerken in een lijst of de bestands-

standaard moet worden gezocht. Bovendien kun

eigenschappen veranderen.

je sneltoetsen configureren om vooraf ingestelde zoekopdrachten uit te voeren. Met plug-ins voeg

EERSTE STAPPEN

je extra functionaliteit toe, zoals een reken-

De basis van DropIt wordt gevormd door regels,

machine en een lijst om snel een overzicht van

waarmee je de bestanden en mappen kunt filteren.

printers of netwerkverbindingen te openen.

Bij elke regel hoort een actie. Het DropIt-pictogram is continu zichtbaar op het bureaublad. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram en kies Associations. Vervolgens maak je een regel aan,

GEAVANCEERDE OPTIES Helaas kost het wel de nodige tijd om de software naar je eigen wensen in te stellen. Toch is dit aan te raden, omdat de software pas dan volledig tot zijn recht komt. Gebruik de Plugin Manager om de bijvoorbeeld dat alle tekstbestanden automatisch

plug-ins in te stellen en te selecteren welke actief

naar de map Teksten moeten verhuizen. Voor

moeten zijn. De tabbladen General en Interface

elke bestandstype kun je een eigen actie maken.

zijn ook de moeite waard om aandachtig door te

DropIt heeft zelf al een aantal regels ingesteld, die

lopen. Hier kun je bijvoorbeeld instellen dat het

je kunt gebruiken ter inspiratie of als basis om je

programma automatisch bij de start van Windows

eigen regels op te baseren. Het programma is ook

moet worden geopend en programma’s altijd

beschikbaar in ‘portable’ formaat, wat betekent dat

moeten openen als er maar één zoekresultaat in

je het niet hoeft te installeren.

de lijst met programma’s is.

DropIt,

Find & Run Robot, www.donationcoder.com/

www.dropitproject.com

software/mouser/popular-apps/farr

prijs: gratis

+ minimalistische interface

+ krachtige en aanpasbare zoekopties

+ ondersteunt meerdere acties

+ extra functies via plug-ins

+ meerdere gebruikersprofielen

+ draait zonder te installeren

- per actie maar één stap te configureren

- interface is niet intuïtief

PC-ACTIVE 301 39

PCA301_Tools.indd 39

09-07-18 12:08

FRED BALTUS

GENEALOGIE: HOE BEGIN IK? De afgelopen maanden was Genealogie het seizoensthema bij HCC. Lees hier meer over deze boeiende hobby en hoe je ermee begint.

PCA301_Beginnen met genealogie.indd 40

10-07-18 09:46

UPDATE

Genealogie: hoe begin ik?

enealogie is één van de snelst groeiende hobby’s, doordat heel veel gegevens digitaal beschikbaar zijn en komen. Je hoeft

niet meer direct naar een archief: originele aktes liggen al vanuit thuis voor het oprapen en heel veel is ook al gepubliceerd op het internet. Hierin schuilt ook een gevaar, want klopt het wel wat er op internet staat? Sommige mensen maken be-

wust foutjes, zodat ze kunnen zien of iemand iets geleend heeft. Dat is eigenlijk niet de bedoeling. Genealogie is ‘geven en nemen’ en ook controleren of het klopt. De afgelopen maanden hebben veel mensen presentaties over Genealogie bezocht die werden georganiseerd door HCC. Op deze pagina’s vind je een samenvatting hiervan. De volledige syllabus en de presentatie in pdf-vorm zijn voor HCC-leden gratis te downloaden via www.hcc.nl/

van de industrie of met veldslagen in de buurt

Geboortehuis Hubert

thema-genealogie. In deze presentatie vind je on-

waar ze woonden? Hoe verder je je erin verdiept,

Christiaan Baltus (derde

der meer hoe je zoekt via internet en voorbeelden

hoe leuker het wordt en soms zelfs verslavend.

huisje links)

hoe je gebruikmaakt van een aantal genealogi-

Heel belangrijk bij deze hobby is het verzamelen

sche zoekwebsites, zoals wiewaswie.nl, openarch.

van materiaal, het ordenen en vastleggen. Na-

nl, zoekakten.nl en delpher.nl. In dit artikel wordt

derhand moet je kunnen terugvinden waar je iets

eerst uitgelegd wat genealogie is en worden

gevonden hebt!

diverse begrippen uitgelegd. Daarna gaan we in op hoe je begint.

HOE KOM JE AAN GEGEVENS? Voor de opkomst van internet moest je, om pri-

GENEALOGIE

maire bronnen te benaderen, naar de archieven.

Het woord genealogie komt via het Frans uit het

Tegenwoordig zijn heel veel van deze zoghe-

Grieks, van het Griekse geneālogíā, gevormd uit

ten primaire bronnen online te vinden. Primaire

geneā ‘geboorte, geslacht, afkomst’ en -logíā

bronnen zijn de doop-, trouw- en begraafboeken

‘leer’. Heel kort gezegd is genealogie in feite

(DTB-boeken), alsmede de Burgerlijke Stand. Zijn

familieonderzoek.

ze niet online, dan moet je toch een nationaal-,

Bij dit familieonderzoek verzamelen we gegevens

regionaal- , gemeente- of streekarchief bezoeken.

van onze voorouders, zoals namen, data (doop/

Het is bij deze hobby belangrijk dat je je ervan

geboorte, huwelijk - kerkelijk/burgerlijke stand -

vergewist dat je de juiste gegevens hebt. Eerder-

begraven/overlijden) en de plaatsen waar deze

genoemde DTB-boeken beginnen eind 16e eeuw

feiten hebben plaatsgevonden. We leggen natuur-

en zijn tot invoering van de burgerlijke stand,

lijk ook vast wie ze waren, wat ze deden en hoe

vanaf 1796 in Zuid-Nederland en vanaf 1811 in de

ze leefden. Deze gegevens kunnen we op diverse

rest van Nederland, de bron. Daarna bevat de

plekken vinden en op diverse manieren vastleg-

burgerlijke stand alle benodigde gegevens. Voor

gen. Op deze manier wordt de hobby aantrekke-

1600 moet je de kadastrale archieven (leenboe-

lijk, want alleen cijfertjes over geboorte, huwelijk,

ken), notariële archieven, gerechtelijke archieven,

overlijden en aantal kinderen spreekt niet zo aan.

gildearchieven en familiearchieven raadplegen.

Met behulp van genealogie kun je meer inzicht

Je kunt ook zogenaamde secundaire bronnen

krijgen in het wel en wee van je voorouders. Je

raadplegen, hieronder vallen onder andere nota

kunt vinden waar en hoe ze leefden, maar ook

riële archieven, het bevolkingsregister, bidprentjes

waarom ze iets deden. Heeft het verhuizen van je

en doodsbrieven, etc. Deze secundaire bronnen

familie misschien iets te maken met de opkomst

zijn niet altijd betrouwbaar. Trouwens, geestelijken

PC-ACTIVE 301 41

PCA301_Beginnen met genealogie.indd 41

10-07-18 09:46

Kerkelijk (katholiek)

nl, openarch.nl, nationaalarchief.nl, of archieven.nl.

huwelijk op 4-9-1764 te

De gevonden gegevens leggen we natuurlijk vast

Vaals

in een programma op de computer, net zoals we foto’s en eventuele scans van foto’s op de computer opslaan. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden: schrijf altijd op waar je de gegevens hebt gevonden (bronvermelding)! Een ander punt is dat je back-ups moet maken van je gegevens, dat kan in de cloud, maar ook op bijvoorbeeld usb-sticks, losse schijven of op schijven in je netwerk (NAS). Gegevens uit je genealogieprogramma kun je ook back-uppen door het maken van een GEDCOM-export (GEnealogische Data COMmunicatie). Zorg er ook voor dat je gegevens niet allemaal bij elkaar bewaart, dit in verband met diefstal of brand.

BEGRIP: STAMBOOM OF GENEALOGIE Een stamboom bevat alle afstammelingen in de mannelijke lijn (de naamdragers) van een bepaald Wettelijk huwelijk op 22-1-1927 te Vuren

echtpaar - de stamouders - vanaf de oudste tot de jongste. De generaties worden met Latijnse

en ambtenaren van de burgerlijke stand maakten

cijfers genummerd.

er soms ook een potje van. Heb je nog (oudere) familieleden, vraag dan eerst eens aan hun informatie en foto’s. Misschien kunnen ze ook vertellen wie op de foto’s staan. De hier eerdergenoemde gerechtelijke archieven vind je meestal in de vroegere rijksarchieven. Deze zijn vaak gevestigd in de provinciale hoofdsteden. Verder kun je ook terecht bij het Centrum voor Familiegeschiedenis, voorheen CBG, in Den Haag. Niet alles is openbaar in de archieven, voor de burgerlijke stand worden geboorten pas na 100 jaar openbaar, huwelijken na 75 jaar en overlijdens na 50 jaar. Het is niet onmogelijk dat de grens van 100 jaar bij geboorten straks naar 110 of 120 jaar gaat! Veel archieven hebben behalve hun inventarislijsten, ook een scan van de akten online staan, soms via hun eigen site of via sites als wiewaswie.

BEGRIP: STAMREEKS Een stamreeks is een rechtstreekse afstammingslijn tussen twee personen, bijvoorbeeld de rechtstreekse afstamming van jezelf en van jouw oudste bekende voorvader. In een stamreeks hoeven de gezinnen niet uitgewerkt te worden.

PCA301_Beginnen met genealogie.indd 42

10-07-18 09:46

UPDATE

Stamreeks van Frederik Christiaan Aleida Jozef Baltus

Genealogie: hoe begin ik?

Kwartierstaat van Peter Jozef Baltus

Generatie 1 (proband)

BEGRIP: KWARTIERSTAAT

foto’s, bidprentjes en dergelijke. Misschien zijn er

Een kwartierstaat bevat alle voorouders, zowel in

nog familieleden in leven die mee kunnen helpen

mannelijke als in vrouwelijke lijn, van een bepaal-

bij het identificeren van de personen op de fami-

de persoon, die proband worden genoemd. De

liefoto’s.

kwartierstaat gaat van de jongste tot de oudste

Voor de schrijfwijze van de namen gelden speci-

generatie. Iedereen heeft (had) 2 ouders, 4 groot-

fieke eisen. Ga hier altijd uit van de schrijfwijze bij

ouders, 8 overgrootouders, 16 betovergrootouders etc. De kwartierstaten hebben een vaste nummering, zo heeft de proband nummer 1, zijn ouders nummer 2 en 3. Mannen hebben altijd een even nummer, vrouwen een oneven nummer, namelijk dat van de man+1. Kwartierherhaling treedt op als je in verschillende takken dezelfde voorouders aantreft. Van een genealogie kun je nooit zeggen dat deze af is, van een kwartierstaat wel. Er zijn ongeveer 3 generaties per eeuw.

BEGRIP: PARENTEEL Een parenteel is een opsomming van alle afstammelingen, in mannelijke en in vrouwelijke lijn, van een bepaald ouderpaar. In een parenteel komen dus allerlei familienamen voor. Wil je weten hoe een parenteel er uitziet, ga dan naar www.hcc.nl/ thema-genealogie (log eerst in als HCC-lid) en download de syllabus of de presentatie.

een doopinschrijving of, na invoering van de burgerlijke stand, die in de geboorteaangifte. Schrijf

HET EERSTE BEGIN

voornamen altijd volledig op en zet roepnamen

Bij stamboomonderzoek begin je bij jezelf, daar

of bijnamen tussen haakjes. Schrijf ook alle data

weet je natuurlijk het meeste van. Daarna ga je

volledig, inclusief de eeuw bij de jaartallen. Let

verder met ouders, broers en zussen. Vervolgens

ook op dat je duidelijk aangeeft of iets een

ga je verder met je grootouders en daar weer de

geboorte/doopdatum of overlijden/begraafdatum

voorouders van. Verzamel trouwboekjes, familie-

is. Een doopdatum hoeft niet gelijk te zijn aan een

PC-ACTIVE 301 43

PCA301_Beginnen met genealogie.indd 43

10-07-18 09:46

Voorbeeld van het invoerscherm van Aldfear

geboortedatum en een begraafdatum ligt in het

nog levende personen, zonder toestemming van

algemeen na een overlijdensdatum! Schrijf ook

de persoon, niet publiceren. Je mag ze wel tonen

altijd op waar je een bepaald gegeven vandaan

aan een benoembare groep, zoals familieleden,

hebt, bijvoorbeeld een akte van de burgerlijke

kennissen of vrienden. De gegevens moeten

stand of van het internet.

dan wel afgeschermd zijn en degene die ze ter

Leg van iedere persoon de voornamen en de fa-

beschikking stelt, blijft verantwoordelijk.

milienaam vast, vervolgens de geboortegegevens en de gegevens van de ouders. Als een persoon

GENEALOGIEPROGRAMMA’S

getrouwd is, natuurlijk ook de gegevens van het

Er zijn diverse genealogieprogramma’s op de

huwelijk en eventuele kinderen, met daarbij hun

markt. Sommige zijn gratis en andere kosten zo’n

geslacht. Is een persoon overleden, dan leg je

€ 60,-. Er zijn programma’s die werken onder

natuurlijk ook die gegevens vast.

Windows, OS X of onder iOS. Het voordeel van een Nederlandstalig programma is dat de uitvoer

PRIVACY

ook in het Nederlands is. Het advies is om er een

Alle gegevens mag je voor jezelf verzamelen en

aantal uit te proberen, het is net als bij schoe-

vastleggen. Voor het publiceren van deze gege-

nen, het moet passen. Kijk wel of je de gegevens

vens gelden andere regels. Je mag gegevens van

middels GEDCOM kunt uitwisselen. Je kunt ook gebruikmaken van meerdere programma’s. Dan is

Lid worden van HCC? Ga naar lid worden op HCC.nl! Ben je al lid van HCC en wil je lid worden van HCC!genealogie? Ga dan naar https://www.hcc.nl/ig-aanmelding. Het lidmaatschap van HCC!genealogie kost € 10,-. Is dit je eerste interessegroep, dan zijn de kosten €7,50. Je krijgt dan automatisch de nieuwste HCC!genealogie usb-stick.

bijvoorbeeld één programma je hoofdprogramma, het andere programma is goed in tekstuitvoer en weer een ander programma is perfect voor een grafische uitvoer. Er zijn ook sites waar je online gegevens kunt invoeren. Nadelen van deze wijze zijn dat je soms een abonnement moet afsluiten of dat de aanbieder jouw gegevens ook mag gebruiken en aan ande-

PCA301_Beginnen met genealogie.indd 44

10-07-18 09:46

UPDATE

re gebruikers aanbiedt. Op die manier raak je de controle over je eigen gegevens kwijt. Veelgebruikte Nederlandse programma’s zijn Aldfaer (gratis), GensDataPro, ProGen en Reunion (Mac). Let bij het gebruik van Aldfaer op dat je de koppeling met MyHeritage uitzet, als je niet wilt dat je gegevens online komen te staan. In de presentatie vind je handige voorbeelden

Genealogie: hoe begin ik?

Agenda HCC!genealogie is een interessegroep van HCC en op 13 december 1986 opgericht. Het doel van HCC!genealogie is het leggen en bevorderen van contacten tussen beoefenaars van genealogie, die bij hun onderzoek en het vastleggen van gegevens een computer gebruiken. Ook verzorgen wij uitwisseling van gegevens en het verstrekken van informatie op genealogisch gebied. De website van HCC!genealogie is te bereiken via https://genealogie.hcc.nl

hoe je iets invoert in een aantal genealogieprogramma’s, zoals Aldfear en GensDataPro.

Let bij het gebruik van Aldfaer op dat je de koppeling met MyHeritage uitzet, als je niet wilt dat je gegevens online komen te staan

Kijk voor een lijst van genealogieprogramma’s op https://genealogie.hcc.nl/genealogie/ programma-s-voor-genealogen.html

Activiteiten · Nieuwsbrief · Twitter · Youtube >20 presentaties voor HCC-leden · Landelijk netwerk van adviseurs (zie: https://genealogie.hcc.nl/bestuur-en-adviseurs.html) · Landelijke bijeenkomsten (februari, mei, september) · Aanwezig op regionale bijeenkomsten (zie: https://genealogie.hcc.nl/agenda) · HCC!genealogie USB-stick · Gens Humana · HCC!genealogiedag · Jaarlijks op een zaterdag in de Maand van de Geschiedenis · In een Historisch Informatie Centrum in Nederland · Genealogische softwaremarkt · Genealogische helpdesk · Genealogische lezingen In 2018 is de HCC!genealogiedag op 3 november in het Zeeuws Archief in Middelburg.

INTERNET Op internet is veel te vinden, soms de originele

van (veel) functionaliteiten. Op sommige sites

akte, maar soms ook niet. Ga altijd op zoek naar

betaal je een klein bedrag voor meer functiona-

de originele bron. Deze originele bron zit veelal

liteiten. Ben je lid van HCC, dan kun je op www.

in de archieven, maar is tegenwoordig ook heel

genealogieonline.nl een abonnement afsluiten.

vaak op internet te vinden. Geloof niet alles op

Buiten de hier genoemde websites met genea-

internet, want er zijn mensen die zaken ‘lenen’ van

logische gegevens, zijn er ook sites met andere

andere inclusief (opzettelijke) foutjes. Een aantal

historische gegevens. Zo kun je via landkaarten

genealogische zoekwebsites: www.wiewaswie.nl,

een reis maken, 200 jaar terug in de tijd, maar

www.openarch.nl, www.zoekakten.nl, www.delpher.

kun je ook oude kranten doorzoeken, zowel in

nl, www.archieven.nl, https://cbg.nl, www.nationaal-

Nederland, Duitsland en België als andere landen.

archief.nl, https://nl.geneanet.org, www.genealogie-

Hierover lees je meer in PC-Active 300 (p 90,

online.nl, www. familysearch.org (USA), de Duitse

Digitale tijdreis).

computergenealogie vereniging (D), http://www. arch.be (B) en natuurlijk de sites van archieven, heemkundeverenigingen, etc. (zie ook: https://

genealogie

genealogie.hcc.nl). In de presentatie vind je ook handige voorbeelden over het gebruik van een

Dit artikel is geschreven in samenwerking met

aantal genealogische zoekwebsites.

HCC!genealogie, één van de Interessegroepen

Op de meeste sites kun je gratis gebruikmaken

van HCC. http://genealogie.hcc.nl

PC-ACTIVE 301 45

PCA301_Beginnen met genealogie.indd 45

10-07-18 09:46

REVIEW

AAD MUNSTERMAN

Synology-NAS DS918+

SYNOLOGY

DS918+ Van de populaire DS-serie van SynologyNAS’sen vind je hier de review van de DS918+.

AUG / SEPT

2018

ij de Synology DS918+ staat DS voor Disk

besturingssystemen zoals met Dockers, VMware,

Storage, het cijfer 9 voor het maximaal aan-

Citrix en de KA-toepassingen. Voor de consument

tal schijven dat wordt ondersteund, 18 voor

zijn de multimedia-apps Photo-, Audio- en Video

het modeljaar en de + voor high-end. Deze unit

Station populair, evenals de privé Cloud-app. Al je

beschikt over vier schijfsleuven met vele RAID-op-

data wereldwijd beschikbaar en in eigen beheer!

ties en is uitgerust met twee NVMe M.2-sloten

Bij het testen van de DS918+ met 4x 4TB HD,

voor toevoeging als SSD-cache (read en write),

inclusief twee Samsung 970 EVO SSD’s, werden

om de doorvoer van data van en naar de werksta-

transportsnelheden gehaald van rond de 115MB/

tions te versnellen. Met de optionele DX517

sec. Dat wil zeggen dat de 1Gbps-lijnsnelheid

kunnen tot vijf extra schijven en zoals gezegd dus

over ethernet gehaald wordt en dat bij verdere

een totaal van negen schijven, gekoppeld worden.

verhoging van de doorvoersnelheid van de DS, dit

Met schijven van 12 TB is de maximumcapaciteit

een bottleneck zal worden. Tijdens het testen was

bruto dus 108 TB. Met de gunstig geprijsde en po-

het stroomverbruik zo’n 30 watt, in slaapstand is

pulaire 4TB-schijf kom je met alleen de basisunit

dat 12 watt.

bruto op 16 TB en netto op circa 12 TB, voor velen

Samenvattend: de DS918+ is een NAS met een

ruim voldoende.

ultieme snelheid en set aan mogelijkheden, die

De krachtige AES-NI-engine voor hardwarematige

naast kleine en middelgrote bedrijven, ook de

versleuteling, biedt AES 256-bit versleutelde

doorgewinterde NAS/computergebruiker bij uit-

bestandsoverdracht. Daarnaast kan de DS918+

stek zal aanspreken.

maximaal twee kanalen met 4K H.265-/H.264video’s tegelijk transcoderen (het tijdens de bestandsoverdracht omzetten van video naar een

Synology DS918+

ander formaat, zoals MP4). Hij is verder voorzien

Prijs € 450,(exclusief HD’s) Website www.synology.com/nl-nl

netwerk zijn twee load-sharing LAN-poorten van

+ krachtig en zeer snel

Het besturingssysteem DSM biedt standaard aan-

+ veelzijdig, alle pakketten draaien op dit systeem

wezige en veel optioneel installeerbare pakketten.

- bij meerdere virtualisaties max. geheugen 8GB

van een 64bit quadcore CPU van 1,5/2.3 GHz, 4GB DD3L (max. 8GB) en voor de koppeling met het 1Gbps beschikbaar. Verder beschikt hij over twee usb3.0-poorten en een eSATA-poort.

De zwaardere pakketten zijn niet geschikt voor kleinere NAS-systemen, omdat die verwerkingskracht en geheugen tekortkomen. De DS918+ kan echter alles aan, waaronder het virtualiseren van

PCA301_Review Synology.indd 46

12-07-18 14:39

UPDATE

Synology-testers gezocht!

MELDN! JE AA

TESTERS GEZOCHT! Test een Synology NAS! Ben je op zoek naar een NAS, dan ben je bij Synology aan het juiste adres. En wij zijn op zoek naar lezers die graag een NAS van Synology willen testen. Het zijn drie verschillende modellen, namelijk de DS218J, DS218+ en de DS918+ en elk bedoeld voor een ander type gebruiker.

TEST DE SYNOLOGY NAS De DS218J is een instapmodel, bedoeld voor de beginnende NAS-gebruiker. Het is een snelle, energiezuinige en persoonlijke cloudoplossing voor het eenvoudig delen van gegevens, streamen van multimedia en naadloos opslagbeheer. De DS218+ is een volwaardige opslagoplossing, geoptimaliseerd om je gegevens te beveiligen en met betere hardware, bedoeld voor de al gevorderde NAS-gebruiker. Voor doorgewinterde NAS-gebruikers is er de DS918+, waarvan hiernaast de review staat. Wil jij ook een Synology NAS testen, meld je dan! Je kunt je maar voor één NAS opgeven.

HOE WERKT HET?

Vul uiterlijk 2 september 2018 het aanmeldformulier in op www.pcactive.nl/testpanel. Vertel ons uitgebreid waarom jij de aangewezen persoon bent om een Synology NAS te testen, een motivatie van één zin wordt niet serieus genomen. Vervolgens worden de testers gekozen en schrijven zij hun bevindingen op in circa 300 woorden. PC-Active maakt daar een artikel van. Als tester mag je het product na afloop houden, indien je aan de Algemene voorwaarden voldoet. (https://www.pcactive.nl/ testpanel-voorwaarden)

PC-ACTIVE 47

PCA301_oproep_Synology.indd 47

12-07-18 10:38

26e EDITIE

PRESENTEERT

18 - 22 SEPTEMBER 2018 | JAARBEURS UTRECHT De 50PlusBeurs én Kampeer & Camper Expo bieden volop inspiratie, activiteiten en aanbiedingen met 550 exposanten in 5 beurshallen. Verleng uw bezoek aansluitend met de Silver Show, een voorstelling vol muzikale hoogtepunten en humoristisch intermezzo met De 3 Baritons en 2 sopranen. Bezoek de beurs van 10.00 - 17.00 uur. Aansluitend Silver Show van 17.15 - 19.00 uur.

HCC aanbod: Geldig tot 10 september De 50PlusBeurs is ’s werelds grootste en dat vieren we graag met u!

Beurs € 9,50 Beurs & Show € 24,50 Bestel via www.50plusbeurs.nl/HCC18 vóór 10 september uw tickets (daarna gelden hogere prijzen). Of bel PlusTicket: 026 377 97 36. Actiecode: HCC18

adv_PCA301.indd 48

13-07-18 13:23

UPDATE

Foscam-testers gezocht!

MELDN! JE AA

TESTERS GEZOCHT! Test de Foscam E1 draadloze camera! Wij zijn op zoek naar lezers die graag de nieuwe Foscam E1 draadloze IP-camera willen testen. Je hoeft geen expert te zijn, want de installatie en het gebruik van dit apparaat is eenvoudig. Wij zijn benieuwd wat je er uiteindelijk van vindt: voldoen bijvoorbeeld het gebruiksgemak en de prestaties aan je wensen?

TEST DE FOSCAM E1 DRAADLOZE CAMERA Wil je je woning beveiligen, dan heb je een goede bewakingscamera nodig. In de review hiernaast lees je dat de Foscam E1 draadloze camera een prima keuze is. Wil jij dit ook ervaren, meld je dan als tester: we zijn namelijk op zoek naar vier testers die aan de slag willen met de Foscam E1. Vermeld uitgebreid waarom jij graag deze IP-camera wilt testen. Een motivatie van één zin wordt niet serieus genomen.

HOE WERKT HET?

Vul uiterlijk 2 september 2018 het aanmeldformulier in op www.pcactive.nl/testpanel. Vertel ons uitgebreid waarom jij de aangewezen persoon bent om de Foscam E1 te testen. Vervolgens worden de testers gekozen en schrijven zij hun bevindingen op in circa 300 woorden. PC-Active maakt daar een artikel van. Als tester mag je het product na afloop houden, indien je aan de Algemene voorwaarden voldoet. (https://www.pcactive.nl/testpanel-voorwaarden)

PC-ACTIVE 49

PCA301_oproep_Foscam.indd 49

09-07-18 11:53

DENNIS GANDASOEBRATA

GRATIS EN ONMISBAAR

Software die elke computer moet hebben Hoe je je computer ook gebruikt, sommige software mag niet ontbreken in je verzameling met handige programmaâ&#x20AC;&#x2122;s. Welke programmaâ&#x20AC;&#x2122;s zijn de moeite waard en zijn bovendien op verschillende besturingssystemen te gebruiken?

PCA301_Onmisbare software.indd 50

16-07-18 11:27

REVIEW

Offline nalezen Pocket Kom je tijdens het surfen een interessant

Software die elke computer moet hebben

Bij al je computers Chrome Remote Desktop

bericht tegen, maar wil je het niet direct

Fotobewerking Polarr Voor het professioneel bewerken van foto’s hoef je niet diep in de buidel te

lezen? Met Pocket sla je de bron op

Heb je meerdere computers, waarmee

tasten. De gratis versie van de grafische

voor een later moment. Het programma

je op afstand verbinding wilt maken?

software Polarr biedt een goede balans

houdt een lijst bij van items die je op

Met Chrome Remote Desktop kun je op

tussen standaardwizards waarmee je het

een later moment wilt bekijken en biedt

afstand andere computers benaderen

materiaal verbetert, en tools waarmee

je ook de mogelijkheid om het op een

en gebruiken. Je maakt gebruik van de

je het fotomateriaal handmatig onder

ander apparaat terug te kijken. Je

Chrome-browser om de externe compu-

handen neemt. Ons valt vooral de grote

kunt verschillende soorten materiaal

ter te benaderen.

hoeveelheid filters op en het feit dat er

opslaan, waaronder tekst en video.

Er is ondersteuning voor Chrome OS,

ondersteuning is voor layers (lagen, zoals

Prettig is dat je het materiaal zonder

Windows, macOS en Linux. Wil je met

ook in Photoshop). Je kunt de filters ook

internetverbinding kunt terugzien. Pocket

een Windows-computer verbinden, dan

gebruiken als basis voor eigen, zelfge-

is beschikbaar voor Windows en macOS,

kan dat al vanaf Windows XP. In de prak-

maakte filters. Die filters kun je ook delen

Krijg toegang tot andere computers op afstand

tijk blijkt Chrome Remote Desktop vooral

De gratis versie van Polarr kent al een goede

handig als je programma’s op andere

hoeveelheid bewerkingsfuncties

apparaten wilt gebruiken (bijvoorbeeld een Windows-programma op een laptop)

met andere gebruikers. De gebruikers-

Met Pocket sla je interessante artikelen op,

of als je meerdere computers gebruikt

omgeving van het programma heeft een

zodat je ze later kunt lezen

en toegang nodig hebt tot een bestand

overzichtelijke opbouw. Je mag Polarr

op de andere computer. Er is ook een

gratis gebruiken. Er is echter ook een

maar ook voor Chrome OS. Handig als

webversie beschikbaar, op https://remo-

betaalde variant, die je tegen een relatief

je meerdere apparaten deelt, maar wél

tedesktop.google.com.

kleine bijdrage toegang geeft tot aanvullende functies. Zo kun je onder meer vijf

altijd je leeslijst bij je wilt hebben.

gebruikers aanmaken, heb je toegang tot maskers en extra filters en kun je bestanden in een batch exporteren. Prijs: gratis

Prijs: gratis

Website: https://chrome.google.com/

Website: www.polarr.co

Website: https://getpocket.com

remotedesktop

+ ondersteuning voor lagen

+ ondersteunt meerdere platformen

+ groot aantal platformen

+ zelf filters maken

+ aanbevelingen delen binnen je sociale

- afhankelijk van Chrome-browser

+ deelfunctionaliteit

- verbindingssnelheid bepaalt ervaring

- volledige functionaliteit tegen betaling

netwerk

PC-ACTIVE 301 51

PCA301_Onmisbare software.indd 51

16-07-18 11:27

Alle mediaformaten afspelen VLC Media Player Om te zorgen dat je vrijwel alle audio- en

WindowsTaken en lijstjes programma’s op Mac, bijhouden Linux en Chrome OS Wunderlist CrossOver

Voor het bijhouden van takenlijstjes

videoformaten kunt afspelen, mag VLC

Heb je een specifiek Windows-program-

verdient Wunderlist een plek op de

niet ontbreken op je laptop. VLC is gratis

ma dat je graag op Mac, Linux of Chrome

lijst met onmisbare software. Je kunt

te gebruiken en kenmerkt zich door de

OS gebruikt? Met CrossOver lukt het je

je notities met andere Wunderlist-

brede ondersteuning van allerhande

wellicht om dit programma te gebruiken

gebruikers delen en samenwerken

audio-en videoformaten. De software

op andere platformen. Op de website

aan dezelfde lijstjes. Daarbij kun je

ondersteunt onder andere MKV, MP4,

van de makers (www.codeweavers.

commentaar toevoegen onder elke

AVI en AAC. Naast lokale bestanden

com/compatibility) kun je zien welke

taak en discussiëren over de voortgang

kun je streams in de speler bekijken of

Windows-programma’s overweg kunnen

en inhoud. Wunderlist kent een nauwe

beluisteren. Kies je ervoor om VLC op je

met CrossOver. Eenmaal geïnstalleerd,

integratie met je browser, bijvoorbeeld

Windows-computer te gebruiken, let dan

verschijnen je programma’s in de lijst

Chrome: zo kun je vanuit de browser

Windows-software op andere platformen Installed apps en kun je ze direct starten VLC biedt ondersteuning voor een groot

vanuit deze omgeving. Het is helaas niet

aantal formaten

vanzelfsprekend dat CrossOver op alle

Taken en lijstjes kun je eenvoudig bijhouden

computers draait: wil je het bijvoorbeeld

met Wunderlist

goed op welke editie je gebruikt. Zo is

draaien op Chrome OS, dan heb je een

er een versie van VLC in een Windows

moderne machine met Intel-processor

gedeelten van webpagina’s direct

10 app-variant, maar qua functionaliteit

nodig. Op het moment van schrijven

opslaan in Wunderlist en hiervan

biedt deze variant aanzienlijk minder

ondersteunt de software zo’n 13.000 Win-

bijvoorbeeld een concrete taak

functies dan de traditionele bureaublad-

dows-programma’s, waaronder Microsoft

maken. Het hoofdvenster kent een

versie. De ontwikkelaars brengen regel-

Office.

overzichtelijke opbouw: links zie je

matig nieuwe versies uit, met onder meer

de verschillende categorieën van de

prestatieverbeteringen en ondersteuning

Prijs: gratis (voor Chrome OS, voor

lijstjes. Je kunt meerdere mappen

voor nieuwe formaten.

Windows en macOS betaald)

maken om de notities te ordenen. In

Website: www.codeweavers.com/

het midden vind je de eigenlijke taken

Prijs: gratis

products

van de geselecteerde map. Rechts

Website: www.videolan.org

+ software van andere platformen

worden eventuele taakdetails getoond.

+ ondersteuning groot aantal bestandsformaten + regelmatig nieuwe versies

gebruiken

Met behulp van hashtags maak je

- nog in ontwikkeling

de notities eenvoudig doorzoekbaar.

- beperkte ondersteuning van software

Door deadlines in te stellen, krijg je automatisch een bericht zodra een taak afgerond moet zijn.

Voor verschillende platformen Bij het samenstellen van deze lijst hebben we gelet op de beschikbaarheid van elk programma op verschillende platformen. Zo zijn de meeste besproken programma’s niet alleen beschikbaar voor Windows, maar ook voor macOS, Linux en Chrome OS. De ondersteuning op meerdere platformen zorgt ervoor dat je programma’s op verschillende apparaten kunt gebruiken en zo altijd toegang hebt tot je bestanden.

Prijs: gratis Website: www.wunderlist.com + ondersteunt meerdere platformen - onzekere toekomst na overname door Microsoft

PCA301_Onmisbare software.indd 52

16-07-18 11:27

REVIEW

Software die elke computer moet hebben

Gedachten en notities vastleggen Evernote

Muziekstudio LMMS

Ongestoord uitproberen VirtualBox

Met Evernote zorg je voor een

Ben je op zoek naar software om je com-

Door te virtualiseren, kun je een bestu-

opgeruimde werkomgeving en kun

puter om te toveren in een muziekstudio,

ringssysteem ‘binnen’ een besturings-

je allerhande notities maken en

maar wil je hieraan niet te veel uitgeven?

systeem draaien en bovendien in een

structureren. Bovendien kun je de

LMMS is een opensource pakket waar-

‘afgeschermde’ omgeving. Dat is handig

aantekeningen eenvoudig uitwisselen

mee je muziek componeert op Windows,

als je vaak software probeert en weer

met andere platformen, zodat je er

macOS en Linux. Je kunt bestaande

verwijdert, maar niet wilt dat je primaire

altijd toegang toe hebt. Je kunt ook

MIDI-bestanden importeren of met een

werkomgeving hierdoor vervuild raakt.

met meerdere personen samenwerken

nieuw project beginnen. Opvallend is de

Met VirtualBox kun je eenvoudig een om-

aan een notitie. Handig is de functie

flinke hoeveelheid muziekinstrumenten,

geving virtualiseren en vervolgens nieu-

om snel te zoeken naar specifieke

inclusief synthesizers. Zo biedt LMMS on-

we software uitproberen zonder verdere

aantekeningen: zo kun je zoeken

der meer emulaties van Nintendo’s spel-

consequenties. Het programma is gratis

Je mag met een gratis licentie van

en te gebruiken op Windows, macOS en

Evernote tot

LMMS tovert je computer om in een

Linux. Let wel op dat je voldoende intern

maximaal 2

volwaardige muziekstudio

geheugen beschikbaar stelt aan de

apparaten gebruiken

virtuele omgeving: op onze testmachine computers, zoals de Game Boy. Je kunt

had de gevirtualiseerde omgeving van

je MIDI-toetsenbord aansluiten, maar ook

Windows 10 minstens 8 GB RAM nodig

naar trefwoorden in getypte notities,

gebruikmaken van de grafische interface

om goed te functioneren. Dit gaat af

maar ook in foto’s en gescande pdf-

bij het componeren van muziek. LMMS

van het RAM-geheugen voor je primaire

documenten.

heeft een actieve gebruikerscommunity,

systeem.

Je kunt Evernote op verschillende

waar je ook terecht kunt met eventuele

apparaten gebruiken, waaronder

vragen. Er zijn twee versies beschikbaar:

Windows, macOS en Chrome OS. Ook

de stabiele versie en de bètaversie.

zijn er varianten voor mobiel gebruik, zoals Android. Hoewel de basisversie van Evernote gratis is, ben je hierbij beperkt tot twee apparaten. Wil je het

Prijs: gratis

programma op meerdere apparaten

Website: https://lmms.ioproducts

Website: www.virtualbox.org

gebruiken – en in de praktijk gebeurt dit

+ groot aantal instrumenten

+ software proberen in afgeschermde

al snel – dan kom je uit bij de betaalde

+ actieve community

variant.

- rommelige gebruikeromgeving

Prijs: gratis Website: https://evernote.com/intl/nl + ondersteunt meerdere platformen - gratis licentie maximaal te gebruiken op 2 apparaten

Prijs: gratis

omgeving - stelt hoge eisen aan computer

Gratis kantoorsoftware? Dat goede kantoorsoftware niet duur hoeft te zijn, bewijzen de makers van LibreOffice. Dit opensource pakket is gratis te gebruiken en beschikbaar voor verschillende platformen, waaronder Windows en macOS. Op pagina 58 van deze PC-Active lees je dan ook alles over LibreOffice.

PC-ACTIVE 301 53

PCA301_Onmisbare software.indd 53

16-07-18 11:27

CEES HEIJ EN PETER DE BRUIN

MINT: INS & OUTS Steeds meer computergebruikers ontdekken en gebruiken Linux Mint, lees hier waarom en hoe.

aast Microsoft Windows en Apple macOS

te besturingssysteem te kiezen.

kun je ook een Linux-variant als besturings-

Overigens is Linux Mint gratis, omdat het wordt

systeem voor je computer gebruiken. Zo is

bekostigd door advertenties op zijn website en

Linux Mint gratis, gebruiksvriendelijk en veelzijdig.

ondersteuningsforum, alsmede door sponsoring

Op computers, Android-smartphones of Rasp-

en donaties. Voor de kenners: Linux Mint gebruikt

berry Pi’s kom je Linux (of een afgeleide hiervan)

tegenwoordig uitsluitend de Ubuntu-versies met

tegen.

de hoogste kwaliteit als basis, namelijk de zoge-

Linux is een opensource besturingssysteem waar-

heten LongTermSupport-versies (LTS-versies).

van de ontwikkeling begon in 1991 door Linus Torvalds, een Zweedse informaticastudent. Het be-

VERSIES

sturingssysteem wordt verder op veel webservers

Volgens sommigen is Mint even gemakkelijk te

gebruikt: die van Facebook, Google en Wikipedia

gebruiken als Windows 7 en zelfs gemakkelij-

draaien grotendeels op Linux. En van de top-500

ker dan Windows 8.x en 10. Je kunt bijvoorbeeld

supercomputers wordt zo’n 90% bestuurd door

muziek en films in Mint meteen afspelen, je

Linux. Voor jouw computer zijn ook verschillende

hoeft niets extra’s te installeren uit een of andere

Linux-varianten (distributies) gratis beschikbaar.

(betaalde) store op internet. De door jou gekozen

Wij bespreken in dit nummer de ins & outs van het

Mint-uitvoering (distributie genoemd) bevat stan-

populaire Linux Mint, in de volgende PC-Active

daard al heel veel software-applicaties, zoals een

gaan we echt aan de slag met Linux Mint.

compleet Office-pakket en de browser Firefox. Wil je dus beginnen met Linux, dan is Linux Mint een

LINUX MINT

goede keuze. De vraag is alleen, welke versie kies

Linux Mint wordt door steeds meer mensen

je: een oudere versie (Mint 17.x), een nieuwere

gebruikt om verschillende redenen. Zo is het pro-

(Mint 18.x) of de nieuwste versie (Mint 19)? Dat

gramma gratis, volledig Nederlandstalig, gebruiks-

hangt van een aantal factoren af die hier worden

vriendelijk, veelzijdig en stelt het weinig eisen

besproken.

aan het systeem. De software kun je bovendien gebruiken in combinatie met andere besturings-

EISEN

systemen als Windows en macOS: tijdens de

Kort samengevat komt het hier op neer: voor een

installatie kun je automatisch een dual-boot- of

oude computer met Windows XP ben je het beste

multi-boot-omgeving opzetten. De gebruiker

af met Mint 17.x en dan bij voorkeur de lichtere

wordt dan bij elke start gevraagd om het gewens-

editie (Xfce). Linux Mint 17.x heeft een systeem-

PCA301_Linux Mint.indd 54

16-07-18 11:15

UPDATE

Linux Mint: de ins & outs

kern(el) van een eerdere serie (3.13) en een ouder

VARIANTEN

grafisch systeem, die noodzakelijk zijn voor (onder

De eigen werkomgeving van Mint is er in twee

andere) bepaalde oudere videokaarten van

hoofdvarianten, namelijk Cinnamon en Mate.

Nvidia. Een oudere Vista of Windows 7 computer

Verder is er nog de lichtere variant: Xfce. Cinna-

kan vaak heel goed functioneren met een Mint

mon is de meest geavanceerde, luxe uitgevoerde

18.x kernel. Ook Linux Mint 19 is geschikt voor veel

en moderne werkomgeving van Mint, vraagt de

oudere apparatuur en bovendien voor moderne

meeste rekenkracht en wordt terecht beschouwd

computers met Windows 8.x of 10. In bijna alle ge-

als het vlaggenschip. Toch is het eenvoudig en

vallen biedt het systeem bij installatie de moge-

makkelijk te bedienen.

lijkheid om jouw oude videokaartdriver te updaten naar de voor het systeem gewenste instelling.

SOFTWARE BIBLIOTHEEK

Wil je dat de verschillende Mint-edities redelijk

Zoals Apple beschikt over de App Store en Win-

functioneren (werkbaar zijn), dan zijn de minimale

dows over zijn Microsoft-Store, beschikt Linux Mint

systeemeisen 1 GB aan RAM en 15 GB aan harde-

over zijn eigen Store (winkel), namelijk de Soft-

schijfruimte. Wil je soepel draaien oftewel prettig werken, dan heb je 2 GB aan RAM nodig en 20 GB aan harde-schijfruimte. Verder heb je de keuze uit de 32bits- of 64bits-versie, waarbij die laatste tegenwoordig de norm is en 32bits over de hele linie aan het verdwijnen is. De ondersteuning voor 32bits is dan ook aardig op de terugweg. Enkele belangrijke Linux-distributies maken al geen 32bits-versies meer en ook webbrowser Google Chrome heeft geen 32bits-versie meer voor Linux. Kortom: kies bij voorkeur 64 bits! Dat heeft de toekomst en daarmee haal je echt het maximale uit je apparatuur. Overigens: heb je een computer met Windows 8.x of 10, kies dan beslist 64bits om te installeren!

PUNTVERSIE Elke Mint-serie krijgt gedurende de eerste twee jaar elk halfjaar een zogenoemde puntversie, een ‘Service Pack’ met daarin alle updates tot dat moment, plus enkele vernieuwingen van vooral de eigen

ware Bibliotheek via de functie Systeembeheer.

Mint-programma’s. De Mint 19-serie (ook wel Tara

Het grote verschil met de andere Stores is dat al-

genoemd) begint dus met Mint 19, de eerste punt-

les gratis is en er in de 64bits-versie circa 85.000

versie (medio december) is dus 19.1, de tweede

applicaties zijn. De Software Bibliotheek is logisch

19.2, enzovoorts. Een belangrijk voordeel van deze

geordend in Categorieën, net zoals het Menu in

puntversies is dat Mint zo blijft beschikken over

Mint geordend is in Categorieën. Via de knop Sys-

de nieuwste stuurprogramma’s en daarmee ook

teem Instellingen start je het Configuratiecentrum

geschikt blijft voor eventuele splinternieuwe ap-

waarmee je bijna alles kunt configureren.

paratuur. Gedurende de hele levensduur van Mint 19.x zullen nieuwe versies van de belangrijkste

TOEPASSINGEN

programma’s beschikbaar komen, zodat Mint 19.x

Omdat Linux Mint eenvoudig in het gebruik wil

ook in dat opzicht ‘bij de tijd’ blijft.

zijn en out of the box moet werken, beschikt het

PC-ACTIVE 301 55

PCA301_Linux Mint.indd 55

16-07-18 11:15

Als je nieuwe software installeert, verschijnen er meestal ook relevante nieuwe categorieën.

UPDATEBEHEER Vanzelfsprekend zullen er regelmatig software-updates plaatsvinden, een beveiligingsupdate voor sommige onderdelen van het besturingssysteem bijvoorbeeld, een optimalisatie in een specifieke bibliotheek of zelfs een nieuwere versie van het veilige Firefox. In principe is het systeem opgebouwd uit pakketten waardoor je ook een deel kunt bijwerken door het updaten van een aantal pakketten. Linux Mint heeft de tool Updatebeheer die meer informatie geeft over updates en waarmee je kunt bepalen hoe veilig een standaard over software om je de standaard- en

update moet zijn voordat je die wilt toepassen.

belangrijke taken te laten uitvoeren. In het rech-

Het ziet eruit als een schild en zit in de rechterbe-

tergedeelte van het menu zie je alle geïnstalleer-

nedenhoek van het scherm (op de taakbalk). Als

de toepassingen, onderverdeeld in categorieën.

je met de muis erboven ‘zweeft’, zie je of je sys-

De eerste categorie heet Alle toepassingen en

teem up-to-date is of, als dat niet zo is, hoeveel

toont logischerwijs een lijst van alle geïnstalleerde

updates er beschikbaar zijn.

toepassingen. De twee categorieën Voorkeuren

Oudere Linux Mintversies beschikten over

en Beheer tonen de tools en toepassingen voor

Niveaus voor de updates ten behoeve van het be-

het configureren en beheren van Linux Mint. De

perken van risico’s. Zo zijn de updates van Niveau

categorieën in het midden bieden de meeste van

1, 2 en 3 risicovrij en kun je die altijd toepassen en

de toepassingen die je dagelijks zult gebruiken.

zijn Niveau 4 en 5 voor de knutselaars en sleutelaars. In de afbeelding hier links zie je de omschrijvingen van de verschillende niveaus. In Linux Mint 19 is Time-Shift ingevoerd, waarmee op ieder moment het Linux-systeem kan worden teruggedraaid naar een opgeslagen statusmoment, een zogeheten Snap-Shot.

EXTRA GEBRUIKSGEMAK Ben je gewend aan de toetsencombinaties Ctrl-A, Ctrl-C en Ctrl-V voor het selecteren van

PCA301_Linux Mint.indd 56

16-07-18 11:15

UPDATE

Linux Mint: de ins & outs

alles, het kopiëren en het plakken? In Mint werkt

raars nodig in Linux. Een virus of rootkit kan zich

dat precies hetzelfde, dat maakt het makkelijk

namelijk niet in Linux installeren om de volgende

om met Linux Mint om te gaan. Bovendien is er

reden: je wachtwoord is altijd nodig bij het instal-

een speciale extra functie in Mint, namelijk het

leren op je computer, dit geldt ook voor een virus

kopiëren en plakken met de muis. Veel computer

of rootkit en die beschikken daar niet over. Het

gebruikers hebben de gewoonte om te klikken

gebruik van de eigen beveiligde pakketbronnen

op het Edit-menu of om met de rechtermuisknop

van je Linux-distributie maakt dat je veilig nieuwe

te klikken op de inhoud die zij willen kopiëren. In

software-applicaties kunt installeren. Linux-virus-

Mint kun je dit sneller doen: de linkerknop van de

sen of Linux-rootkits komen vrijwel niet voor bij

muis kopieert en de middelste knop of het wieltje

normaal privégebruik van computers. Voor zakelij-

plakt.

ke computers zoals webservers is het beveiligen natuurlijk wel noodzakelijk. In een volgend artikel

LIBREOFFICE BESTANDSFORMAAT

zal het vraagstuk ‘Veiligheid’ en ‘Antivirus’ diep-

Op pagina 58 t/m 63 vind je een workshop over

gaand worden behandeld.

LibreOffice, het gratis Office-programma. Als je

Veel gebruikers vinden virusscanners overbodig

bestanden uitwisselt met gebruikers van Microsoft

in Linux, want die kunnen ook je systeem in ge-

Office, is het nuttig je standaard opslagformaat te

vaar brengen vanwege de toegang die ze hebben

wijzigen. Onder Tools, Options, Load/Save, Gene-

tot alle bestanden op je systeem. Dit zou zelfs

ral kun je kiezen voor: Opslaan als Microsoft Word

een verhoogde kwetsbaarheid tot gevolg kunnen

97/2000/XP/2003. Dit is weliswaar een gesloten

hebben. Het scannen vraagt bovendien ook veel

formaat, maar kan door vrijwel iedereen gelezen

performance van je computer die je kunt bespa-

worden. Je kunt ook standaard het gebruike-

ren door dit niet te doen. Dit maakt je computer

lijke Libre Office formaat ODF intern hanteren

dus niet langzamer! Anderen vinden het gebruik

en alleen de uit te wisselen bestanden gewoon

van een virusscanner, zoals ClamAV van toege-

Oplaan als: Microsoft Word 97/2000/XP/2003, want

voegde waarde.

die keus krijg je altijd bij het opslaan.

PRETTIG VEILIGHEID

Linux Mint draait prima op wat oudere computers,

Honderd procent veiligheid bestaat niet en dus

zodat je de aanschaf van een nieuwe computer

ook niet in de digitale wereld, zelfs niet bij op

als je wilt nog jaren kunt uitstellen! Ook het snelle

Linux draaiende computers. Gezond verstand

opstarten en afsluiten van Linux Mint zal door

gebruiken blijft altijd van groot belang. Een korte

veel computergebruikers als heel prettig worden

opsomming van een goede veiligheidsaanpak

ervaren.

binnen een Linux-omgeving ziet er als volgt uit:

In de volgende PC-Active gaan we daadwerkelijk

- installeer, zodra beschikbaar, alle aangeboden

aan de slag met het installeren en gebruiken van

updates

Linux Mint.

- installeer alleen programmatuur uit de eigen standaardpakketbron van Linux Mint. - download geen programma’s ergens van internet - installeer leiver geen Wine, want Windows-gevoeligheden importeer je dan ook in Linux - schakel de firewall in.

WEL OF GEEN ANTIVIRUSPROGRAMMA Veiligheidsprobelmen worden door het up-to-date houden van je Linux-systeem aangepakt en opgelost. Volgens veel Linux-gebruikers heb je dan ook geen antivirusprogramma of rootkit-verwijde-

NUTTIGE LINKS www.linuxmint.com de laatste informatie over deze Linux-distributie forums.linuxmint.com/ viewforum.php?f=67 het Nederlandstalige deel van het Linux Mint forum www.linuxmintnl.nl de Linux Mint goto-site in het Nederlands www.mintcast.org periodieke podcasts over Linux Mint en Linux in het algemeen

PC-ACTIVE 301 57

PCA301_Linux Mint.indd 57

16-07-18 11:15

DENNIS GANDASOEBRATA

EEN VLOTTE START MET LIBRE OFFICE Onlangs is versie 6 van LibreOffice uitgebracht: een gratis en uitgebreid kantoorpakket. Het is een uitstekend alternatief voor betaalde kantoorsoftware. Wij leggen uit hoe je eenvoudig overstapt en er het maximale uithaalt.

Het installatiebestand is zoâ&#x20AC;&#x2122;n 260 MB groot

e vindt de nieuwste versie van LibreOffice

over het programma, dan vragen de makers om

(op het moment van schrijven 6.0.5) op

een donatie te overwegen. Je bepaalt daarbij zelf

https://nl.libreoffice.org/download/libreoffi-

het bedrag en doneren kan al vanaf 5 euro. Kies

ce-fris. Controleer of de juiste versie is geselec-

dan in LibreOffice voor Help, Doneer aan LibreOf-

teerd (32-bit - LibreOffice 6.0.5 voor Windows - of

fice.

64-bit - LibreOfice 6.0.5 voor Windows x86_64 (Vista of nieuwer vereist) -zie ook bovenstaande

DE ONDERDELEN

Writer vormt een van

afb.) en klik op Download versie 6.0.5. Het instal-

LibreOffice bestaat uit zes hoofdonderdelen: voor

de onderdelen van

latiebestand voor Windows is zoâ&#x20AC;&#x2122;n 260 MB groot.

tekstverwerking is er LibreOffice Writer. De tekst-

LibreOffice is gratis te gebruiken. Ben je tevreden

verwerker ondersteunt alle bekende document-

LibreOffice

indelingen, waaronder het Microsoft Office-formaat. Met Calc voer je berekeningen uit, vergelijkbaar met Excel. Bovendien beschik je over Math, waarmee je berekeningen kunt uitvoeren. Met Impress kun je presentaties maken en vormt daarmee een tegenhanger van PowerPoint. Dan is er Base (vergelijkbaar met Microsoft Access), voor gegevensbeheer via databases. Tot slot bevat LibreOffice het programma Draw, waarmee je tekeningen en ontwerpen kunt maken.

AAN DE SLAG De eerste keer dat je LibreOffice start, opent het hoofdvenster. Gebruik de balk links om een nieuw document te kiezen (bijvoorbeeld Tekstdocument

PCA301_LibreOffice.indd 58

09-07-18 11:47

WORKSHOP

Praktisch aan de slag met LibreOffice 6

Het hoofdvenster van LibreOffice vormt het startpunt

Bepaal uit welke opties

bij het gebruik

de werkbalk moet zijn opgebouwd

of Presentatie). Klik op Sjablonen en kies het

daadwerkelijk gebruikt. Kies Extra, Aanpassen.

gewenste programma, als je een template als

Klik op Werkbalken en bepaal welke opties je in

basis wilt gebruiken. Ook vind je hier documenten

de werkbalk wilt plaatsen. Tevreden? Bevestig met

waaraan je eerder hebt gewerkt.

een klik op OK.

Als je een bestand van een cloudopslag wilt

Ben je van plan om intensief gebruik te maken

openen (bijvoorbeeld Google Drive), kies je voor

van LibreOffice, dan kun je instellen dat het

Bestand, Externe verbinding openen.

ASSISTENTEN Ietwat verscholen, maar wel heel handig: LibreOffice heeft een aantal assistenten, die onder meer stapsgewijs helpen bij het opstellen van een brief of het omzetten van bestanden. Je vindt ze in het hoofdvenster van LibreOffice. Kies Bestand, Assistenten.

DE OMGEVING

Ook voor Mac en Linux LibreOffice is ook beschikbaar voor Linux en MacOS. De versies voor deze platformen vind je op de downloadpagina. Wil je bovendien alvast een blik werpen op toekomstige versies, dan kun je de ‘pre-release’ versie downloaden. Houd er wel rekening mee dat deze versie nog in ontwikkeling is en daarmee minder stabiel is.

De gebruikersomgeving van LibreOffice maakt niet standaard gebruik van een lint, zoals je kent uit Microsoft Office. In plaats hiervan wordt gebruikgemaakt van de traditionele werkbalken,

LibreOffice is

waarin je één oogopslag alle opties ziet. Dat kan

beschikbaar voor

even wennen zijn, maar het helpt als je alleen

verschillende

relevante opties in de balk opneemt. Pas de

platformen

werkbalken aan op basis van de functies die je

PC-ACTIVE 301 59

PCA301_LibreOffice.indd 59

09-07-18 11:47

programma automatisch wordt geopend bij het

weg heeft van het lint (of â&#x20AC;&#x2DC;ribbonâ&#x20AC;&#x2122;) van Microsoft

laden van Windows. Kies hiervoor Extra, Opties en

Office. Het is nog een experimentele optie, maar

open de sectie Algemeen (bij LibreOffice). Plaats

in de praktijk al bijzonder bruikbaar. Kies Extra,

een vinkje bij de optie LibreOffice laden tijdens

Opties. Kies nu onder LibreOffice voor Geavan-

systeemstart.

ceerd. Zet een vinkje bij de optie Zet experimentele functies aan (kunnen instabiel zijn). Daarna is

LOSSE WERKBALK

het tijd om LibreOffice opnieuw op te starten. Kies

Je hoeft niet alle werkbalken onder elkaar te

daarna voor Beeld, Werkbalk Lay-out, Notebook-

plaatsen in de vensters van LibreOffice, maar kunt

balk. Daarna kies je voor Beeld, Notebook balk,

de werkbalken ook loskoppelen en laten zweven.

Tabbladen. Het lint is geactiveerd.

Voordeel hiervan is dat je de werkbalken op een alternatieve locatie kunt neerzetten. Houd de

ZIJBALK

Ctrl-toets ingedrukt en dubbelklik op een leeg

Rechts in het venster vind je een handige zijbalk.

gedeelte van de werkbalk die je wilt loskoppelen.

Deze biedt aanvullende opties tijdens het werken

Vervolgens kun je de werkbalk naar een andere

met een document. De zijbalk is pas echt van nut

plek verplaatsen. Dubbelklik er opnieuw op om de

als je deze uitklapt. Klik op de knop Instellingen

originele positie te herstellen.

van de Zijbalk. Je vindt het knopje rechtsboven. Selecteer nu het gewenste onderwerp, bijvoor-

Kies voor de experimentele opties en activeer het verborgen lint

TOCH EEN LINT?

beeld bij het snel toepassen van een opmaakpro-

De makers van LibreOffice zitten niet stil en heb-

fiel of het invoegen van een afbeelding. Kies bij-

ben gewerkt aan een nieuwe werkbalk, die veel

voorbeeld voor Galerij. De balk wordt gevuld met

De zijbalk kent verschillende onderdelen, waaronder Het lint van LibreOffice blijkt in de praktijk goed bruikbaar

Galerij en Opmaakprofielen

PCA301_LibreOffice.indd 60

09-07-18 11:47

WORKSHOP

objecten die je in het document kunt invoegen. Sleep het gewenste item naar het document en laat het hierboven los; het wordt direct ingevoegd.

OPSLAAN IN OFFICE-FORMAAT Standaard slaat LibreOffice nieuwe documenten

Praktisch aan de slag met LibreOffice 6

Veilige modus Geeft LibreOffice problemen bij het opstarten of worden de onderdelen niet goed geladen, probeer het programma dan op te starten in de veilige modus. In het hoofdvenster van LibreOffice kies je voor Help, Opnieuw opstarten in veilige modus.

op in de ODF-indeling. Prettig is de mogelijkheid om het bestand ook op te slaan in het veelgebruikte Microsoft Office-formaat, vooral als je

vanuit LibreOffice als ePub opslaan. Kies Bestand,

het wilt delen met anderen. Kies voor Bestand,

Exporteren als, Exporteren als ePub.

Opslaan als. Bij Opslaan als verander je het ODF-formaat naar Microsoft Word 2007-2013. Wil

HYBRIDE PDF

je het bestand altijd opslaan als Microsoft Office-

Een eenmaal opgeslagen bestand in pdf-formaat kun je naderhand lastiger bewerken. Met LibreOffice kun je echter een Hybride PDF maken: hierbij wordt de broncode van het document verwerkt in het pdf-bestand. Je kunt de pdf gewoon bekijken, maar ook weer bewerken in LibreOffice. Kies Bestand, Exporteren als, Exporteren als PDF. Op het tabblad Algemeen activeer je de optie Hybrid PDF (ingebed ODF-bestand). Klik op Exporteren. Het beste van beide werelden!

ALLES IN DE CLOUD Standaard bewaart LibreOffice documenten op de lokale machine, maar je kunt bestanden ook direct online opslaan, bijvoorbeeld in Google Handig: bestanden standaard opslaan als Microsoft

Drive of OneDrive. Om dit in te stellen, kies je

Office-document

Bestand, Extern opslaan. Klik in het geopende venster op Service toevoegen en kies de dienst

document, dan stel je in dat dit het standaardfor-

waarmee je wilt verbinden, bijvoorbeeld OneDrive.

maat wordt. Kies Extra, Opties, Laden/Opslaan. Bij

Geef de gebruikersnaam en het wachtwoord op.

Algemeen kies je voor Microsoft Office 2007-2013. Kies bij Documenttype voor de andere typen

PDF-FORMULIEREN MAKEN

(bijvoorbeeld Presentatie) en kies het gewenste

In LibreOffice Writer vind je het menu Formulier.

formaat (in dat geval Microsoft PowerPoint 2007-

Hiermee heb je toegang tot opties waarmee je

2013). Herhaal dit voor alle documenttypen die je

eigen pdf-formulieren kunt maken. Selecteer een

in het Microsoft Office-formaat wilt opslaan.

onderdeel, bijvoorbeeld Keuzerondje en plaats het in het document. Met de onderdelen uit het

DIRECT OPSLAAN ALS PDF

menu kun je een volledig pdf-formulier opzet-

Naast de eigen ODF-indeling en de ondersteu-

ten. Om tussentijds de werking van het formulier

ning van het Microsoft Office-formaat, kun je

te controleren, verlaat je de ontwerpmodus via

bestanden in LibreOffice ook direct opslaan als

Formulier, Ontwerpmodus. Klik hierna op de

pdf. Klik op de knop Exporteren als PDF, die je

knop Exporteren als PDF, of kies voor Bestand,

aantreft bovenin de werkbalk.

Exporteren als, Exporteren als PDF. Er moet een

Naast pdf, ondersteunt LibreOffice Writer ook het

vinkje staan bij de optie PDF-formulier maken en

ePub-boekformaat. Dat komt van pas als je een

de instelling FDF moet zijn geselecteerd. Klik op

ebook wilt publiceren. Je kunt je document direct

Exporteren. Open je het vervolgens in een

PC-ACTIVE 301 61

PCA301_LibreOffice.indd 61

09-07-18 11:47

Extensies zijn een belangrijk onderdeel van LibreOffice en voegen specifieke functies toe tatieverkleiner gebruiken om het uiteindelijke bestand te minimaliseren. In Impress kies je Zelf formulieren maken

pdf-viewer (zoals Microsoft Edge of Adobe Acro-

voor Extra, Minimaliseer presentatie. Kies in

bat Reader), dan kun je het formulier invullen,

het beginscherm voor Scherm geoptimaliseerd

bewaren en afdrukken.

(kleinste bestandsgrootte) en klik op Volgende. Doorloop nu de stappen van de wizard, waarbij

VERHOUDING AANPASSEN

je bijvoorbeeld toestemming geeft om verborgen

Wanneer je LibreOffice Impress opstart voor het

dia’s te verwijderen. Ook geef je aan in hoeverre

maken van een presentatie, valt op dat de stan-

de afbeeldingen mogen worden gecomprimeerd.

daardafmeting van een dia 16:9 is. Sinds versie

In het laatste venster zie je hoeveel ruimte wordt

6 ondersteunt LibreOffice dit formaat. Je kunt

bespaard met de ingreep. Klik op Einde om het

de verhouding eenvoudig aanpassen. Kies Dia,

bestand op te slaan.

Eigenschappen. Op het tabblad Pagina kies je bij Verklein de bestandsgrootte van presentatiebestanden

Opmaak de gewenste verhouding, bijvoorbeeld

ALTIJD DE NIEUWSTE VERSIE

Scherm 4:3. Klik op OK.

Wil je geen omkijken hebben naar de nieuwste

Is je presentatie gereed, dan kun je de Presen-

versies, dan kun je LibreOffice eventuele updates automatisch laten downloaden. Standaard wordt er wekelijks op nieuwe updates gecontroleerd. Kies Extra, Opties. Ga naar Online bijwerken. Plaats een vinkje bij Updates automatisch downloaden.

EXTRA FUNCTIONALITEIT Interessant aan LibreOffice is de relatief grote verzameling ‘extensies’. Met extensies breid je de standaardfunctionaliteit van de software uit. Je vindt ze via https://extensions.libreoffice.org/ extensions. Om snel interessante extensies te vinden, gebruik je de categorieën waaruit je via het menu aan de rechterkant van het venster kunt kiezen. Zo zijn er extensies voor taalcontrole, voor macro’s en voor wiskunde. Controleer altijd of de

PCA301_LibreOffice.indd 62

09-07-18 11:47

oegen

WORKSHOP

Praktisch aan de slag met LibreOffice 6

gewenste extensie ook geschikt is voor de versie van LibreOffice waarin je deze wilt installeren. Dit wordt aangegeven bij de extensie. Kies in LibreOffice voor Extra/Extensiebeheer. Hier zie je welke extensies al zijn geïnstalleerd. Sommige extensies bieden aanvullende instellingen. Selecteer een extensie en klik op de knop Opties. Bij de standaardextensie Engelse spelling, bepaal je bijvoorbeeld op welke manier de spellingscontrole moet plaatsvinden.

IN ÉÉN KEER IN MEERDERE FORMATEN Ben je nog niet volledig over naar LibreOffice en wil je je bestanden in meerdere formaten – zoals ODT, DOCX en PDF – opslaan? Met de extensie MultiFormatSave (https://extensions.libreoffice. org/extensions/multisave-1) voeg je deze slimme

LibreOffice wordt genoemd en de werking wordt

Kies de Office-

uitgelegd. Je vindt het op https://help.libreoffice.

bestandstypen die je

org/6.0/nl/text/shared/guide/microsoft_terms.html.

voortaan met LibreOffice wilt openen

LIBREOFFICE ALS STANDAARD Ben je tevreden over LibreOffice en zie je het als vervanging voor je huidige kantoorsoftware, bijvoorbeeld Microsoft Office? Stel dan Windows zo in dat ook Office-documenten (zoals docx) voortaan automatisch worden geopend in LibreOffice. Open het instellingenvenster van Windows (Windows-toets+I) en kies voor Apps. Klik in het linkervenster op Standaard-apps. Kies nu voor Handig: een document in één keer in meerdere

Standaard-apps per bestandstype kiezen. Blader

formaten opslaan

naar de bestanden die je voortaan met LibreOffice wilt openen. Een goed voorbeeld is .docx.

functie toe aan LibreOffice. Eenmaal geïnstalleerd,

Klik op Word (als dit programma is geïnstalleerd)

roep je de optie op via Bestand, Multi Opslaan. In

en kies LibreOffice Writer. Herhaal dit voor alle

het bovenste vak geef je het pad en de bestands-

Office-documenten die je voortaan wilt openen

naam op. In het vak Bestandsformaat kies je in

met LibreOffice.

welke formaten je het document in één keer wilt opslaan. Je kunt kiezen uit de formaten ODT, DOC,

VOOR EEN VOLGENDE VERSIE

DOCX, PDF en RTF. Bevestig met een klik op

Wat LibreOffice niet in huis heeft, zijn mogelijkhe-

Opslaan.

den voor realtime samenwerking tussen meerdere gebruikers aan hetzelfde document. Als je vaak

TERMEN VERGELEKEN

met anderen aan eenzelfde document werkt, zul

Als je gewend bent Microsoft Office te gebruiken

je deze functie al vlot missen. Hopelijk staat dit op

en de overstap naar LibreOffice wilt maken, krijg

het lijstje voor de volgende versie. Met versie 6 is

je te maken met verschillende termen. De makers

LibreOffice in elk geval nog volwassener gewor-

van LibreOffice hebben een overzicht gemaakt

den en kan het zich meten met de gevestigde

waarin voor elke Microsoft-term het alternatief in

orde.

PC-ACTIVE 301 63

PCA301_LibreOffice.indd 63

09-07-18 11:47

BERT VAN DIJK

TOPFUNCTIES IN IOS 12 Vanaf september is iOS 12 beschikbaar voor je iPhone of iPad. Maak hier alvast kennis met enkele topfuncties.

ij de bekendmaking van Apples nieuwe

slimme HomePod speaker. De Workflow-app is

softwareversies ging de meeste aandacht

uitgebreid tot de Siri Shortcut-app, waarmee je

uit naar iOS 12. Dat komt vanaf september

eigen korte zinnen koppelt aan taken die ook in

beschikbaar voor iedereen die een toestel heeft

de achtergrond kunnen plaatsvinden.

waar iOS 11 op kan draaien, er valt deze keer geen

Naast snelle toegang tot een enkele functie

ouder model af. Zelfs je 5 jaar oude iPhone 5s en

in een app (de zogenaamde ‘NSUseractivity’).

iPad Air krijgen dus nog deze upgrade. Een vaak

kunnen ontwikkelaars met iOS 12 hun apps met

gehoorde klacht na installatie van een nieuwe

‘SiriKit Intents’ uitbreiden met flexibele templates

iOS-versie is dat je toestel er langzamer van

om automatisch en achter elkaar meerdere

wordt. Maar Apple heeft beloofd dat iOS 12 je iP-

acties in verschillende apps uit te voeren (zie afb.

hone en iPad sneller en stabieler zal maken. Apps

2). Omdat je zo met voor jou logische opdrachten

starten volgens de fabrikant tot veertig procent

meer kunt doen in minder tijd, gaan waarschijnlijk

sneller en het toetsenbord zou tot vijftig procent

veel apps hiervoor aangepast worden.

Volgens Apple worden

sneller moeten reageren (zie afb. 1). In dit artikel

Met die snelkoppelingen wordt Siri een beter

met iOS 12 ook oudere

maak je alvast kennis met enkele topfuncties in

antwoord van Apple op Amazons Alexa en de

iOS 12.

Google Assistent. Zeker voor Apple Watch-bezit-

iPhones en iPads sneller

ters zullen deze nieuwe mogelijkheden om met je stem zelfgekozen korte duidelijke opdrachten te geven, handig zijn. Bij het instellen van snelkoppelingen is een werkende internetverbinding nuttig, zodat de opdracht bruikbaar is op meerdere Apple-apparaten. De snelkoppelingen die je zelf hebt ingesproken, kun je ook inzien via Instellingen > Mijn Snelkoppelingen. Ook krijg je in het startscherm en op je Apple Watch suggesties

EÉN SPRAAKOPDRACHT, VEEL VERSCHILLENDE TAKEN

om terugkerende taken te automatiseren. Met een

Met de nieuwe Siri Snelkoppelingen kun je straks

korte opdracht de verwarming thuis wat hoger

veel slimme taken met je stem laten uitvoeren op

zetten op het moment dat je naar huis gaat, een

je iPhone, iPad, Apple Watch, Carplay of Apples

bericht sturen naar je partner, je favoriete muziek

snelkoppeling in Siri kun je bijvoorbeeld met één

PCA301_iOS12 topfuncties.indd 64

10-07-18 09:43

UPDATE

Topfuncties in iOS 12

Via Instellingen > Schermtijd zie je je appgebruik

en kun je dit limiteren

Met Intents wordt Siri een persoonlijke assistent met oneindig veel mogelijkheden opzetten en de navigatie naar je huis opstarten.

Notiﬁcaties worden voortaan standaard per

En als Spotify zijn app aanpast aan de nieuwe

app gebundeld zodat je vergrendelscherm niet

INPlaymedia Intent, kun je straks met Siri ook een

meer helemaal volstaat als je bijvoorbeeld veel

afspeellijst in Spotify starten en een nummer in je

Whatsapp-berichten ontvangt. Verder kun je

favorieten opslaan.

gemakkelijk alle meldingen per app verwijderen of na een veeg naar links de notiﬁcaties voor die

BESCHERMING TEGEN TELEFOONVERSLAVING

app uitschakelen.

Met een wekelijkse automatische melding, de nieuwe schermtijd-widget of gewoon via Instel-

NIET STOREN

lingen > Schermtijd kun je tot zeven dagen terug

Door het maantje in het snelmenu langer vast te

zien welke (soorten) apps er gebruikt zijn. Via

houden (of hard in te drukken als je een recente

Applimieten beperk je de tijd per app (zie afb. 3).

iPhone hebt), kun je snel kiezen om het komende

Bij overschrijding van de ingestelde tijd kun je

uur of de hele avond niet gestoord te worden. Als

jezelf 15 minuten extra tijd geven of de limiet voor

er een afspraak in je agenda staat, kun je via het

één dag uitschakelen.

popup-scherm ook je iPhone snel tot het eind

Als je Delen met gezin gebruikt, kun je op jouw

van die vergadering in de niet-storenstand zetten.

iPhone of iPad ook het appgebruik van je kinde-

Ook erg handig is de mogelijkheid om dit te doen

ren bekijken en beperken. Zo kun je het gebruik

totdat je een bepaalde locatie verlaat (zie afb. 4).

van spelletjes beperken en apps die nodig zijn

Als je dit bijvoorbeeld doet in de bioscoop, hoef

voor het huiswerk toestaan. Dit hoef je niet apart

je er na afloop niet meer aan te denken om je

per iPhone of iPad op te geven, omdat het ge-

telefoon weer in de normale stand te zetten.

bruik per Apple ID in iCloud wordt bijgehouden. gen geen geluid en licht het scherm niet meer

HOMEKNOP VERDWIJNT, VEEGBEWEGINGEN IPHONE X OOK NAAR IPAD

op, zodat je minder wordt afgeleid. Meldingen

Omdat de iPhone X geen homeknop meer had,

van apps waarvoor je een uitzondering maakt en

kwam Apple met speciale nieuwe veegbewe-

telefoongesprekken komen wel gewoon binnen.

gingen. In iOS 12 gaan die veegbewegingen ook

Met de nieuwe downtime-functie geven meldin-

PC-ACTIVE 301 65

PCA301_iOS12 topfuncties.indd 65

10-07-18 09:43

In het snelmenu kies je

Videovergaderen met

via het maantje snel hoe

Facetime kan straks

lang je iPhone je niet

ook met poppetjes

mag storen

die op jou lijken werken voor iPads.

kon je het gebouw zelfs van binnen bekijken (zie

Net als op de iPhone X start je in iOS 12 op alle

afb. 6).

iPads het snelmenu via een veeg omlaag vanuit de rechterbovenhoek. iOS 12 ondersteunt ook het

toevoegen van een extra gebruiker bij Face ID. Als inloggen een keer niet lukt, kun je je gezicht snel opnieuw scannen: met een veeg omhoog start je in iOS 12 direct een nieuwe gezichtsscan.

VIDEOVERGADERINGEN TOT 32 PERSONEN Ook nieuw is de mogelijkheid in Facetime groepsgesprekken te voeren met maximaal 32 personen. De persoon die aan het woord is, komt automatisch bij iedereen in beeld samen met enkele kleinere afbeeldingen van andere deelnemers. Door op een afbeelding te klikken, krijg je die persoon schermvullend in beeld. Grappig is dat

Lego toonde de extra speelmogelijkheden met

je daarbij op toestellen met FaceID in plaats van

Augmented Reality in iOS 12

je gezicht ook een standaard Animoji-ďŹ guurtje of een zelf samen te stellen Memoji-poppetje kunt

Ook kun je straks met ARKit 2 gezellig samen

laten zien. Die ďŹ guurtjes bewegen dan precies

leuke spelletjes doen met virtuele voorwerpen

mee met je gezicht. Het knipogen is verbeterd en

die je kunt bewaren om later verder te gaan. Via

je kunt nu ook je tong uitsteken.

een derde toestel kunnen ook anderen meekijken

Vanuit een groep in Apples berichten-app kun je

naar het spel. De grote aandacht die Apple hier-

heel snel een Facetime-videovergadering voor die

aan geeft, is een aanwijzing dat Apple wellicht al

groep opstarten. Je kunt alleen Facetimen met

plannen heeft voor een speciale 3D-bril.

mensen die een iPhone, iPad of Mac hebben. Is dat niet het geval, dan kun je voor een groeps-

PRIVACYBESCHERMING

gesprek uitwijken naar Skype.

De Safari-browser beschermt je straks ook tegen websites waar je bezoek wordt doorgegeven aan

AUGMENTED REALITY

advertentiediensten, Google of Facebook. Daar-

Apple blijft veel aandacht besteden aan augmen-

door zullen zij je minder vaak achtervolgen met

ted reality. Tijdens de presentatie van iOS12 werd

advertenties die verband houden met die website.

een 3D-bouwwerk van Lego herkend, als bonus

Safari vraagt je dan of je wilt dat deze bedrijven

aangevuld met bewegende virtuele objecten en

jou volgen. Ook wordt het voor die diensten extra

PCA301_iOS12 topfuncties.indd 66

10-07-18 09:43

UPDATE

Topfuncties in iOS 12

Tien handige nieuwe functies in iOS 12 - In de accubeheerfunctie van iOS 12 kun je precies de momenten zien waarop je accu zwaar belast wordt, zodat je een beter beeld krijgt welke apps hiervoor verantwoordelijk zijn. - Sms-codes die je ontvangt, kunnen automatisch voor je ingevuld worden. - Na herkenning van je gezicht of vingerafdruk kunnen wachtwoorden in websites en apps automatisch ingevuld worden (zie afb. 8) door Apples eigen iCloud-sleutelhanger en andere passwordmanagers als 1Password en Lastpass. 8

lastig gemaakt om je te herkennen als je zo’n website in de privémodus bezoekt. De Foto’s-app van Apple krijgt steeds meer mogelijkheden die we al eerder zagen in Google Foto’s, zoals het toepassen van eﬀecten en suggesties om bepaalde foto’s te delen met personen die op die foto’s voorkomen. Als de ontvanger ook beschikt over iOS 12, dan wordt op diens apparaat ook gescand op foto’s die met jou gedeeld kunnen worden (zie afb. 7). Bij Apple Fo-

Wachtwoorden kunnen via Touch ID of Face ID automatisch ingevuld worden.

to’s vindt dit zoeken lokaal plaats en dat is gunstig voor de privacy. 7

Apple Foto’s zoekt lokaal naar foto’s die je met iemand kunt delen Dit jaar gaat Apple ook het misbruik van adresboekgegevens door apps aanpakken. De App

- De iCloud-sleutelhanger geeft je een waarschuwing als je een wachtwoord ook al bij een andere website of app gebruikt. - Ontwikkelaars kunnen apps aanbieden met een gratis proefperiode. Na afloop van die periode kun je via een in-appaankoop de extra functies behouden. Zo betaal je alleen voor iets als het je echt bevalt. - Als je op het schermtoetsenbord de spatiebalk vasthoudt, verandert het toetsenbord in een soort trackpad waarmee je de cursor veel gemakkelijker in de tekst kunt verplaatsen. - In de markeerfunctie van de Notitie- en de Foto’s-app kun je kiezen uit veel meer kleuren die je ook doorschijnend kunt maken. - In de muziekapp kun je met behulp van een korte songtekst nummers opzoeken. - Via Instellingen > Bedieningspaneel kunnen mensen met gehoorproblemen via Pas regelaars aan een Horen-knop toevoegen aan het snelmenu. Zo kunnen zij hun gesprekspartner via de microfoons van de iPhone veel beter horen op hun draadloze Airpod-oortjes. - Als in iOS 12 een AppleTV in het wifinetwerk wordt gedetecteerd, wordt de Apple TV afstandsbediening automatisch aan het snelmenu toegevoegd.

Store-regels verbieden nu al dat dergelijke gegevens verkocht worden aan derden. Ook mogen apps alleen nog maar een bericht sturen naar iemand uit een adresboek op initiatief van de gebruiker. Omdat Apple apps die in overtreding zijn, kan verwijderen uit de App Store, zullen verstandige ontwikkelaars snel met deze praktij-

Over de auteur Bert van Dijk is vrijwilliger bij HCC!apple. Via apple.hcc.nl kun je meer Apple-tips ontvangen. Ook zie je in welke plaatsen er wanneer Apple-bijeenkomsten gehouden worden.

ken stoppen.

PC-ACTIVE 301 67

PCA301_iOS12 topfuncties.indd 67

10-07-18 09:43

ONDER REDACTIE VAN ROB COENRAADS

RASPBERRY PI FAQ In dit artikel vind je niet alleen veelgestelde vragen over de Raspberry Pi en de antwoorden hierop, maar ook andere interessante weetjes.

HARDWARE

WAAROM BEVAT DE RASPBERRY PI NIET DEZE HARDWARE OF DIE POORT?

WELKE HARDWARE-INTERFACES HEEFT DE RASPBERRY PI?

Voor de Raspberry Pi Foundation is het belang-

Afhankelijk van het model heeft de Raspberry

ter te bouwen die basisfunctionaliteit aanbiedt.

Pi 40 of 26 gpio-pinnen. In alle modellen bevat-

Om de prijs laag te houden, zijn er soms moeilijke

ten die een UART, een I²C-bus, een SPI-bus met

beslissingen genomen over welke hardware en

twee chip selects, I²S-audio, 3V3, 5 V en GND. Het

interfaces wel en niet op te nemen.

rijkste doel om de goedkoopst mogelijke compu-

maximale aantal gpio’s kan theoretisch onbeperkt I²C- of SPI-bus. Er is ook een CSI-2-poort voor de

BINNEN WELK TEMPERATUURBEREIK WERKT DE RASPBERRY PI?

Raspberry Pi Camera-Module en een DSI-poort

De Raspberry Pi is gebouwd uit commerciële

voor het lcd-aanraakscherm van de Raspberry Pi.

chips die voor verschillende temperatuurbereiken

worden uitgebreid door gebruik te maken van de

geschikt zijn: de LAN9514 (LAN9512 op de oudere

WAAROM IS ER GEEN REALTIME KLOK (RTC)?

modellen met twee usb-poorten) is volgens de

Een RTC is duur als je de batterijen, de opper-

fabrikant geschikt voor temperaturen van 0 tot

vlakte en componenten meerekent en dat zou de

70°C, terwijl de Soc werkt bij temperaturen van

Pi boven de richtprijs gebracht hebben. Als de Pi

-40 tot 85°C. Het kan zijn dat de Pi ook bij hogere

niet met een netwerk is verbonden, zal de klok tij-

of lagere temperaturen werkt, maar daarvoor

dens het opstarten handmatig bijgewerkt moeten

worden geen garanties gegeven.

worden. Maar je kunt natuurlijk zelf een RTC op de gpio-pinnen aansluiten als je eens een interessant elektronicaproject wilt uitvoeren.

OUDE HARDWARE BACKWARDS COMPATIBEL

KAN IK EXTRA GEHEUGEN TOEVOEGEN?

1. In het algemeen

Je kunt geen extra geheugen toevoegen. Het

Python is standaard en de gpio-pinnen (hoe-

RAM op Model A, A+, B, B+ en Zero is een pack-

veel je er ook hebt) werken hetzelfde. Dus

age-on-package (POP) op de system-on-chip

programmeren voor de originele Raspberry Pi is

(SoC), dus je kunt het niet verwijderen of inwis-

hetzelfde als programmeren voor een Pi 3 of Pi

selen. Het RAM op de Pi 2 en 3 Model B zit in een

Zero W. Zelfs Minecraft Pi en Scratch 1.4 werken

afzonderlijke chip op de

prima op de oudere modellen. 2. Scratch 2.0

onderkant

Scratch 2.0 vereist helaas een nieuwere Rasp-

van het

berry Pi, omdat het zwaarder is dan Scratch 1.4.

printplaat-

Maar je kunt natuurlijk wel altijd Scratch 2.0 op

je, maar de SoC

een webbrowser op je computer gebruiken. 3. HAT’s

ondersteunt

HAT’s zijn zelfs backwards compatibel met de Pi

maximaal

B+ en A+, maar niet met een Raspberry Pi met

1GB RAM.

26 gpio-pinnen zoals de originele Model B en

PCA301_Raspberry Pi FAQ.indd 68

12-07-18 14:41

UPDATE

VEELGESTELDE VRAGEN RASPBERRY PI

Model A. Toch zien we nog uitbreidingsbordjes

jongere kinderen raden zij Scratch aan. Maar elke

voor de Raspberry Pi die 26 pinnen gebruiken.

taal kan, zolang die compileert voor ARMv6 (Pi 1, Zero, A+ en nieuwere modellen), ARMv7 (Pi 2 en Pi

OUDE PI’S KOPEN

3) of ARMv8 (Pi 3 en de nieuwere Pi 2, wanneer je

1. Kan ik oudere modellen kopen?

een 64-bit kernel draait). Naast Python en Scratch

Ja! Je kunt spiksplinternieuwe Model A+-, Model

zijn ook C, C++, Java en Ruby standaard geïnstal-

B+- en Pi 2-bordjes aanschaﬀen. Onlangs was

leerd in Raspbian.

er een voorraad Pi Zero v1.3-bordjes te koop modellen zijn doorgaans allemaal laag geprijsd,

DRAAIT DE RASPBERRY PI WINE, WINDOWS OF X86-SOFTWARE?

hoewel het wel afhangt van waar je winkelt.

Met de meeste versies van de Raspberry Pi is het

op Adafruit (www.adafruit.com). Deze oudere

2. Waarom zou ik een ouder model willen?

niet mogelijk die software te draaien. Sommigen

Misschien heb je een kleinere Raspberry Pi

zijn erin geslaagd om voor speciﬁeke toepas-

nodig, zoals Model A+, of wil je dat je project

singen Windows 3.1 op de Pi te draaien in een

minder vermogen verbruikt dan een Raspberry

x86-processoremulator, maar zelfs Windows 98

Pi 3. Of misschien overtuigen de kortingen in

op deze manier draaien heeft uren nodig om op

bulk voor de goedkopere Pi-bordjes je. Ook al

te starten en nog meer uren om je cursor bij te

raden we je de Raspberry Pi 3 aan, er zijn ge-

werken. We raden dit niet aan!

noeg omstandigheden waarin een ouder model

Er bestaat wel een speciale versie van Windows

geschikter voor je is.

10 voor de Raspberry Pi 2 en 3. Dit is een volledig

3. Tweedehands Raspberry Pi’s kopen

nieuwe versie van het besturingssysteem, exclu-

Zoals bij alles wat je tweedehands koopt, moet

sief ontwikkeld voor ingebedde apparaten, met

je de risico’s begrijpen. Gelukkig beschermt

de naam Windows 10 IoT (Internet of Things) Core.

bijvoorbeeld eBay kopers tegenwoordig goed.

Het heeft overigens niet de gebruikersinterface

Dus als je een Raspberry Pi koopt die niet

van de normale Windows-versie voor de desktop.

overeenkomt met de beschrijving, zou je je geld robuust, dus je zult niet zo snel een defect

DRAAIT DE RASPBERRY PI DE WINDOWS 8 ARMVERSIE?

exemplaar tegenkomen.

Nee, de meeste modellen van de Raspberry Pi

moeten terugkrijgen. Raspberry Pi’s zijn nogal

SOFTWARE

voldoen niet aan de minimumvereisten voor geheugen en processor om de ARM-versie van Windows 8 te ondersteunen. De Pi heeft ook niet de

WELK BESTURINGSSYSTEEM GEBRUIKT DE RASPBERRY PI?

geschikte gyroscopische sensoren en daarnaast

Je vindt meerdere oﬃciële distributies op

ervoor zorgen dat de Windows 8 ARM-versie niet

raspberrypi.org. Nieuwe gebruikers vinden het

op je Pi draait.

zijn er nog veel andere beperkende factoren die

NOOBS-installatieprogramma waarschijnlijk het meest eenvoudig om mee te werken, omdat het je helpt bij het downloaden en installeren van een

HCC-LEDENVOORDEEL

speciﬁeke distributie. We raden Raspbian aan, dat

Dit artikel komt uit MagPi

speciﬁek voor de Raspberry Pi is ontwikkeld en

2, het oﬃciële Nederlands-

continu wordt geoptimaliseerd. Maar je kunt de

talige magazine over de

root-partitie op de sd-kaart vrij eenvoudig vervan-

Raspberry Pi. Inmiddels is

gen door een andere Linux-distributie voor ARM.

ook al MagPi 3 versche-

We raden je aan om verschillende distributies uit

nen. Als HCC-lid proﬁteer

te proberen om te kijken welke je het best bevalt.

je exclusief van korting op een jaarabonnement en

HEEFT DE RASPBERRY PI EEN OFFICIËLE PROGRAMMEERTAAL?

een mooi gratis welkomst-

De Raspberry Pi Foundation raadt Python aan

voor meer info.

cadeau. Kijk op pagina 86

voor wie een programmeertaal wil leren. Voor

PC-ACTIVE 301 69

PCA301_Raspberry Pi FAQ.indd 69

12-07-18 14:41

AAD MUNSTERMAN

PRIMA WIFI Voor een sterk en betrouwbaar wifisignaal thuis, zijn zogeheten mesh-systemen vaak een goede oplossing. Lees hier over het installeren en gebruiken van zo’n systeem, de Linksys Velop AC3900.

al eerder een Velop tri-bandsysteem uitbracht, komt het nu met het instapmodel Velop AC3900. Dit wat kleinere model werkt met dual-band-technologie en is lager geprijsd, gunstig voor iedereen die met mesh-wifi wil beginnen. De kit die we installeren, bestaat uit drie units die twee simultane wifibanden ondersteunen met een snelheid van maximaal 1300 Mbps (867 + 400 Mbps met MU-MIMO), wat het totaal op 3900 Mbps brengt. Naast het wifi-deel beschikken de units over twee 1Gbps Ethernet-poorten. Handige functies zijn het instellen van ouderlijk toezicht door bepaalde websites te blokkeren en

gasttoegang. Dit laatste is mogelijk via een apart

p het gebied van routers is Linksys een

wifinetwerk, waarvan het wachtwoord eenvoudig

bekend merk, maar als wifi-oplossing

via sms of mail wordt doorgegeven. Alles wordt

biedt het ook een mesh-systeem aan

beheerd via de gratis Linksys-app die voor IOS-

onder de naam Velop. Een mesh-netwerk is een

en Android-telefoons en -tablets beschikbaar is.

netwerk waarbij alle apparaten (units of nodes)

Je kunt ook een browser-interface activeren.

via het wifisignaal met elkaar in verbinding staan. Het wifisignaal wordt tussen al deze apparaten

VELOP ROUTER OF BRIDGE-MODUS

gecommuniceerd en zorgt ervoor dat je een beter

Linksys Velop werkt met alle internet service pro-

bereik hebt dan met één enkele router. Bij een

viders (ISP’s), zoals Ziggo en KPN. Voor optimaal

mesh-netwerk is er één routerunit aangesloten

gebruik van de functionaliteit van de Linksys

op de modem die het signaal doorstuurt naar

Velop-configuratie moeten de units de router-

de bijhorende satellieten. Doordat er per etage/

modus gebruiken. Het is dan zeker gewenst om

vloer een wifi-toegangspunt is, heb je een veel

je provider-router in bridge-modus te plaatsen en

beter bereik dan met een router met een enkele

alle apparatuur aan de Velop-units te koppelen.

wifizender. Heb je een woning met drie etages en

Hiermee voorkom je eventuele problemen, zoals

een internetaansluiting tot 100 Mbps, dan is deze

bij het verbinden via een VPN of dat apparaten

wifi-oplossing dus zeker een goede optie. Voor

die zijn aangesloten op de provider-router, niet

andere omgevingen of toepassingen zijn er, met

kunnen communiceren met de apparatuur op het

dezelfde specificaties, ook kits met één of twee

Velop-netwerk.

units beschikbaar.

Hoe je je provider-router in bridge-modus plaatst, is afhankelijk van je internetprovider. Ziggo biedt

LINKSYS VELOP AC3900

een werkinstructie aan via www.ziggo.nl/

De verkoopcijfers laten een groei zien bij mesh-

klantenservice/wifi/modem/bridge-modus/

systemen en een daling bij routers. Nadat Linksys

Heb je een andere provider, dan kun je zoeken op

PCA301_Linksys Velop workshop.indd 70

13-07-18 17:16

WORKSHOP

PRIMA WIFI MET LINKSYS VELOP

internet of navraag doen bij de servicedesk van

klaar om de units van de laatste softwareversie te

je provider (ISP). Niet elke ISP-router is in bridge-

voorzien.

mode te plaatsen, vanwege het ontbreken van die

De Velops worden automatisch geïnstalleerd in

functie. Daarnaast zijn er ook providers die geen

router-modus met een eigen DHCP-range. Dit

voorstander zijn van deze mogelijkheid, want dan

betekent dat er een apart subnet wordt gegene-

krijgen ze te maken met problemen met appara-

reerd. Indien dit niet gewenst is, blijft de ISP-router

ten die ze niet hebben geleverd.

in router-modus en dan moet de Velop-configura-

Gebruik je specifieke functionaliteit van de pro-

tie in Bridge-modus worden gezet. Dit gaat via de

vider-router die je niet kunt missen (VPN, VLAN,

Linksys-app: ga naar Geavanceerde Instellingen,

SIP/DECT-telefoons, etc.), dan is de bridge-modus

dan Internetinstellingen, kies vervolgens Automati-

van de Velop ook een optie. Je verliest daar-

sche conﬁguratie-DHCP en ten slotte Brugmodus.

bij wel een aantal Velop-functionaliteiten zoals ouderlijk toezicht, prioritering, etc. Met de Velop

TESTEN

bridge-modus wordt de mesh-configuratie een

Je kunt gemakkelijk testen of de Velops goed zijn

verlengstuk van je ISP-router, waarbij alleen het

geplaatst. Tijdens de installatie adviseert de app

wifisignaal wordt doorgegeven in je woning.

over de ideale afstand tussen de nodes. En is de

Ledenaanbieding Ben je HCC-lid, profiteer dan van een mooie aanbieding in samenwerking met Alternate. Kijk voor meer info op pagina 86.

led rood of oranje, dan is er geen of minder goed

EENVOUDIGE INSTALLATIE

bereik met de backbone en moet de unit ver-

Uitgangspunt is dat het wifi-deel van de ISP-router

plaatst worden naar een positie waar het bereik

is uitgezet om interferentie te voorkomen. De

wel goed is. Via de Linksys-app kun je ook de

installatie van de Velops is eenvoudig, boven-

status van de Velop-units bekijken en welke

dien wordt een korte handleiding meegeleverd.

stations er verbinding hebben met de betref-

Installeer eerst de Linksys-app en sluit vervolgens

fende unit. Vervolgens kun je met een laptop via

de eerste unit aan op de router van de provider.

het gratis Windows-programma inSSIDer Lite het

Na het aansluiten van de netspanning kleurt de

zendvermogen van elke unit op elke verdieping

led aan de bovenkant van de unit van blinkend

bekijken. Als laatste kun je in de buurt van elke

blauw naar paars. Dit betekent dat de unit klaar is

Velop-unit en vanaf je telefoon of tablet via een

Prijs € 279,-

om geconfigureerd te worden. De installatie wordt

browser met het programma Speedtest de door-

uitgevoerd door aanwijzingen van de Linksys-app

voersnelheid meten.

website: www.linksys.com/nl + eenvoudige installatie

op te volgen. Zodra de led blauw wordt, is de configuratie afgerond. De volgende Velop-units

CONCLUSIE

kunnen dan simpel worden toegevoegd. Het

Al met al een prima wifi-oplossing: eenvoudig te

opstarten en initialiseren van de Velop-units kan

installeren, goede prestaties en een mooi design.

wel even duren. Na installatie staat er een update

De review vind je op pagina 11.

Linksys Velop AC3900 (3-pack)

+ goede basisfunctionaliteit - trage interne werking van de units

PC-ACTIVE 301 71

PCA301_Linksys Velop workshop.indd 71

13-07-18 17:16

MAIKEL DIJKHUIZEN

APPS VOOR ONDERWEG

de test Smartphones en tablets zijn ideaal reisgezelschap. Deze apparaten helpen je namelijk met allerlei praktische zaken, mits je de juiste apps installeert. We geven je zes voorzetjes.

PCA301_Thema apps onderweg.indd 72

09-07-18 12:05

REVIEW

AUG / SEPT

2018

Apps voor onderweg

Openbare toiletten

Snel vertalen

Voor automobilisten

Op onbekende plekken is het niet altijd

Google Translate lijkt in eerste instantie

Er bestaan allerlei losse apps voor par-

eenvoudig om een openbaar toilet te

een doodeenvoudig vertaalhulpje, maar

keren, file-informatie, flitsers en tank-

vinden. HogeNood helpt je hierbij. Aan

de app heeft meer in zijn mars dan je

stations, maar de ANWB brengt diverse

de hand van je GPS-positie verschijnt er

wellicht zou denken. Zo zet je via de ca-

benodigdheden voor automobilisten in

een lijst of plattegrondje met dichtstbij-

mera vreemde woorden direct om naar

één interface samen. Eigenlijk ontbreekt

zijnde adressen. Via duidelijke picto-

het Nederlands. Richt je smartphone

alleen nog een navigatiefunctie in de

grammen bekijk je of het een urinoir of

maar eens op een buitenlands verkeers-

Onderweg-app. Je kunt wel vooraf

volwaardige wc betreft. Verder zie je ook

bord of internationale menukaart. De

een route uitstippelen, waarbij actuele

of de ruimte rolstoeltoegankelijk is en of

vertaling verschijnt rechtstreeks op het

vertragingen en flitsers zichtbaar zijn.

je er een baby kunt verschonen. Pret-

scherm. Dit werkt in de praktijk veras-

ANWB-leden slaan veelgebruikte routes

tig is dat openingstijden en eventuele

send goed. Naast de slimme camera-

in hun account op, waarna ze via push-

tarieven erbij staan vermeld. De infor-

functie gebruik je Google Translate ook

berichten file-alerts ontvangen. Nuttig

matie is erg compleet. Kom je een foutje

om handmatig zinnen te vertalen. Voor

is dat de app de parkeertarieven van

of nieuw openbaar toilet op het spoor,

offline gebruik, download je eventueel

de eindbestemming laat zien. Geregis-

dan geef je direct een wijziging aan de

vertaalbestanden. Tik op het speakertje

treerde gebruikers betalen desgewenst

beheerders door. Gebruikers kunnen

om de juiste uitspraak te horen. Verder

met de ingebouwde parkeerfunctie. In

reviews achterlaten, zodat je een indruk

zet je Nederlandse zinnen erg vlot om

de rij staan voor een betaalautomaat is

krijgt van de hygiëne. Zelf kun je ook een

door tegen je smartphone te praten. Op

dan niet nodig. Voor deze parkeerfunc-

beoordeling toevoegen. HogeNood laat

die manier fungeert Google Translate als

tie werkt ANWB samen met Yellowbrick.

via een koppeling met Apple Kaarten

digitale tolk. Grammaticaal kloppen de

Verder is de zoekmodule voor tank-

of Google Maps de juiste route zien. De

vertalingen niet altijd, maar je wordt in

stations een handige toevoeging. Zoek

app is bruikbaar voor heel Nederland en

het buitenland vrijwel altijd begrepen. Af-

de dichtstbijzijnde tankadressen op en

een groot deel van België. De dekking in

hankelijk van welke functies je gebruikt,

vergelijk de brandstofprijzen. ANWB

andere landen is niet optimaal.

ondersteunt deze app maximaal 103

Onderweg is een aangenaam hulpmiddel

talen.

voor automobilisten, waarbij geregistreerde leden nog een streepje voor hebben.

HogeNood

Google Translate

Systeemeisen: Android 2.3, iOS 7.0+, Windows Phone/Mobile

Systeemeisen: Android, iOS 10.0+

ANWB Onderweg

Taal: Nederlands

Systeemeisen: Android 4.4+, iOS 9.0+

Taal: Nederlands

Prijs: gratis

Taal: Nederlands

Prijs: gratis

PC-ACTIVE 301 73

PCA301_Thema apps onderweg.indd 73

09-07-18 12:05

Wiﬁ-hotspots vinden Gaat je mobiele databundel onderweg wel erg snel op? Voor Android- en iOS-toestellen is de app WiFi Map een bruikbaar hulpmiddel. Aan de hand van de GPS-positie verschijnen openbare wifi-hotspots in jouw omgeving in beeld. Slim is dat gebruikers het wachtwoord van locaties onderling kunnen delen, zodat je de code niet meer aan de barkeeper of ober hoeft te vragen.

AUG / SEPT

2018

Vakantiedokter

Treinreis plannen

Wisselkoersen

De naam van App de Vakantiedokter

Wie regelmatig met het openbaar

Vanwege schommelende wisselkoersen

zegt het al. Bij lichamelijke kwaaltjes of

vervoer reist, doet er goed aan om NS

is het buiten de eurozone lastig om te

onduidelijkheden over een bijsluiter, stel

Reisplanner Xtra op een smartphone te

bepalen hoeveel iets werkelijk kost. Met

je rechtstreeks medische vragen. De

installeren. In het beginscherm geef je

XE Currency reken je razendsnel terug

vraag komt eerst bij een verpleegkun-

de begin- en eindbestemming met de

naar de euro, want deze app ondersteunt

dige, die indien nodig overlegt met een

gewenste aankomsttijd op, waarna de

alle valuta’s wereldwijd. Na installatie

arts. Voor noodzakelijke behandelingen

app relevante trajecten laat zien. Naast

verschijnen er allerlei opdringerige

verwijzen de specialisten patiënten door

informatie over tijdstippen en tarieven,

meldingen van optionele functies en een

naar een nabijgelegen ziekenhuis of

verschijnt ook de stiptheid en druk-

verzoek om data te verzamelen. Ben je

apotheek. Zodra je de app voor het eerst

teprognose in beeld. Dat laatste lijkt

daar eenmaal doorheen, dan vul je bo-

opent, geef je allerlei gegevens over je

overigens niet helemaal te kloppen. In

venaan een bedrag achter de gewenste

vakantiebestemming op. Via e-mail ont-

tegenstelling tot wat de app beweert, is

valuta in. Je ziet meteen met hoeveel

vang je daarna een activatiecode. In het

de trein van Alkmaar naar Amsterdam op

euro’s het ingevulde bedrag correspon-

hoofdscherm verschijnt direct de naam

maandagochtend namelijk altijd bomvol.

deert. Handig is dat je meerdere valuta’s

van de verpleegkundige in beeld aan

Je gebruikt deze toepassing verder om

aan het beginscherm kunt toevoegen.

wie je een vraag kunt stellen. Om één en

een overzicht van actuele storingen en

De omrekenmodule werkt ook offline,

ander te verduidelijken, stuur je optioneel

de voorzieningen per NS-station op te

al beschik je dan niet over de meest

een foto mee. Via het menu bevat de

vragen. Uiteraard is het ook mogelijk om

actuele wisselkoersen. Je kunt ook alerts

app nog allerlei tips en voorzorgsmaat-

een treinkaartje te kopen. Momenteel

instellen. Zodra een valuta een bepaalde

regelen voor vakantiegangers, zoals het

werkt NS aan een proef om per trein lege

koers bereikt, krijg je een pushbericht.

samenstellen van een EHBO-kit. Hoewel

zitplaatsen te tonen. Je ziet per trein-

Die functie vereist overigens wel een

App de Vakantiedokter een initiatief is

stel waar er nog een zitplek vrij is. Deze

account. Nadelen zijn de Engelstalige in-

van verzekeraar Zilveren Kruis, ontvan-

zitplaatszoeker werkt op het moment van

terface en de aanwezigheid van reclame.

gen ook niet-klanten medisch advies.

schrijven al op enkele trajecten.

XE Currency

App de Vakantiedokter

NS Reisplanner Xtra

Systeemeisen: Android 2.3.3+, iOS 7.0+

Systeemeisen: Android, iOS 9.0+

Systeemeisen: Android, iOS 9.0+, Windows Phone/Mobile

Taal: Nederlands

Taal: Engels

Prijs: gratis

PCA301_Thema apps onderweg.indd 74

09-07-18 12:06

COLUMN

Marc Hijink

Bord voor je kop Het is de prijs die we betalen voor gratis internet

Ik weet niet hoe het jullie vergaat, maar de

techbedrijven de nieuwe wetgeving aan om je

afgelopen twee maanden heb ik een bord voor

meer gegevens te laten verstrekken. In plaats van

m’n kop. Welke website ik ook bezoek, ik word

drempelloze interfaces te bouwen waarin je een

gebombardeerd met flitsende pop-ups waarin me

vrije keuze kunt maken, leiden ze hun gebruikers

gevraagd wordt om m’n gegevens te controleren,

naar de ruimste standaardinstellingen.

brede banners die me wijzen op cookies en

Intussen werpen de kleinere sites nieuwe

blokkades van Amerikaanse nieuwssites die

drempels op die de bezoeker irriteren. Als je,

opeens geen Europese lezers meer blieven.

zoals ik, een browserfetish hebt en met zowel

Dat hebben we te danken aan de nieuwe

Chrome, Safari, Opera als Firefox werkt, verandert

Europese privacywet die eind mei in werking trad.

de online wereld in één grote zee van pop-

De regels zijn al een tijdje bekend, maar omdat

ups. Als je vervolgens naar goed gebruik je

overtredingen nu ook daadwerkelijk bestraft

cookies maandelijks weggooit, begint de hele

worden, nemen internetsites het zekere voor het

privacywaanzin opnieuw.

onzekere: ze schrikken bezoekers af met een

Dat de EU een einde wilde maken aan de illusie

dranghek aan meldingen. Zo hopen ze een boete

van gratis internet, valt te prijzen. Maar gebruikers

te voorkomen, die kan oplopen tot tien procent

zijn nu niet de winnaar. Met dit spervuur aan

van de omzet.

blokkades ben je al snel geneigd weer blindelings

Het is de prijs die we betalen voor gratis internet

op OK te klikken, om maar van het gezeur af te

– of althans het advertentiemodel waarmee we de

zijn. Dat kan niet de bedoeling zijn van een wet

eerste 25 jaar van het web informatie verkregen.

die juist de consumenten weer zeggenschap over

In ruil voor persoonlijke data kregen we toegang

hun data zou moeten geven.

tot vrijwel alle diensten. Maar omdat die gegevens

Wat is de oplossing? Ik denk dat er nóg een

vaak misbruikt werden door techbedrijven en

wet nodig is die duidelijker voorwaarden aan

databoeren, stak de EU daar een stokje voor.

de privacymenu’s oplegt. Verplicht bedrijven,

In plaats van banners voor reizen, kleding en

appbouwers en online uitgevers om hun data-

elektronica zien we nu eerst banners voor onze

opties op een uniforme en neutrale wijze

privacyinstellingen. Daarna komen alsnog de

te presenteren. Zodat je als gebruiker niet

advertenties.

telkens zelf op zoek hoeft naar de naald in de

Het systeem is niet erg effectief. De grote

privacyhooiberg, maar meteen weet waar je het

jongens, Google en Facebook vooral, verzonnen

zoeken moet.

manieren om je toch op OK te laten drukken.

Op die manier ontnemen we de grote

Wie de nieuwe voorwaarden niet accepteert,

techbedrijven hun oneerlijke voorsprong –

kan simpelweg geen gebruik meer maken

zij hebben nu eenmaal meer advocaten en

van hun diensten. Ondertussen manipuleren

ontwerpkracht dan kleinere concurrenten.

ze gebruikers om toch meer data af te staan

Iedereen krijgt hetzelfde bord voor z’n kop.

dan strikt noodzakelijk. Volgens een onderzoek van de Noorse Consumentenbond grepen de

Marc Hijink – tech-journalist

PC-ACTIVE 301 75

PCA301_Column marc hijink.indd 75

09-07-18 11:31

WALTER WIJNHOVEN

SPELEN MET KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Kunstmatige Intelligentie, ook wel Artificiële Intelligentie (AI), drukt anno 2018 een steeds krachtiger stempel op de samenleving. De interessegroep HCC!ai, opgericht in 1987, was er al vroeg bij.

oe weet een webwinkel je voorkeuren? Hoe

deze planeet rondlopen, wordt vaak geprobeerd

bepaalt de zelfscankassa of je gecontro-

om de menselijke waarnemings-, redeneer- en

leerd wordt? Artificiële Intelligentie wordt

leervermogens na te bouwen. Daarbij wordt ook

steeds krachtiger en vindt steeds meer toepas-

gekeken naar hoe mensen problemen oplossen,

singen in allerlei takken van onze maatschappij

of hoe dingen functioneren in de natuur. Zo zijn

en de economie. De belangstelling voor wat het

er technieken ontwikkeld als neurale netwerken,

eigenlijk inhoudt en hoe het werkt zou wat betreft

expertsystemen, genetische algoritmen, fuzzy

Gerard Vriens, voorzitter van HCC!ai, best wat

logic, intelligent agents en zwermintelligentie. Zij

groter mogen zijn. “AI heeft de reputatie ‘moeilijk’

vinden een praktische toepassing onder meer bij

te zijn”, vertelt hij. “Wat wij als interessegroep aan

het automatiseren en ondersteunen van waarne-

onze inmiddels 240 leden willen laten zien, is dat

mings-, besturings- en beslissingstaken. Een sterk

je er ook hobbymatig op allerlei manieren zinvol

verwant onderwerp is artificial life (AL), dat zich

en aangenaam (en misschien zelfs nuttig) mee

bezig houdt met het simuleren van complexe sys-

bezig kunt zijn.”

temen uit de biologie, zoals evolutie, ecosystemen of ‘kuddegedrag’.”

WAT IS AI? “Artificiële Intelligentie is de poging computers

ACHTER DE SCHERMEN

slimmer te maken en computers zijn leuker als

Volgens Gerard worden veel AI-toepassingen

ze slimmer zijn. Omdat mensen zichzelf gewoon-

mogelijk zorgvuldig ‘achter de schermen’ gehou-

lijk beschouwen als de slimste wezens die er op

den. “Hoeveel AI zit er in de zoekalgoritmen van

PCA301_HCC ai.indd 76

11-07-18 09:15

HCC!

Spelen met Kunstmatige Intelligentie

Google? In welke mate bepaalt AI op grond van je klik- en zoekgedrag, met welke advertenties je browser gespamd wordt? Hoeveel gezichtsherkenning zit er achter de alomtegenwoordige beveiligingscamera’s? En hoe slim zijn de computerprogramma’s die het overgrote deel van de beurshandel voor hun rekening nemen? Vrijwel alles waarbij met grote hoeveelheden gegevens (data) wordt gewerkt, maakt vermoedelijk gebruik van een vorm van machine learning, een onderzoeksveld van AI dat patronen haalt uit data. Het bedrijfsleven heeft er geen belang bij dit soort dingen openbaar te maken. Ook gebruikers van AI voor militaire doeleinden en bij misdaadbestrijding (of juist bij criminele activiteiten) laten vast niet het achterste van hun tong zien!”

PROGRAMMEREN

een heel ambitieus project te beginnen; Titus

Van voor naar achter:

Het zal geen verrassing zijn dat je computers

Krijgsman bijvoorbeeld is heel goed in het vinden

Peter Uilenreef, Titus

alleen slimmer kunt maken met behulp van

en bedenken van simpele probleempjes waar

Krijgsman, Gerard Vriens,

goede, daarvoor geschreven programma’s. Wil

hij zelf, met wisselend succes, AI-technieken op

Leon Konings

je precies weten hoe dat werkt, dan helpt het

loslaat. Behalve geprogrammeerd wordt er ook

wel als je kunt programmeren, al is het maar een

geknutseld, aan robots en andere (elektronische)

beetje. Maar er zijn genoeg andere leuke moge-

‘speeltjes’.”

lijkheden. Gerard: “Zo zijn er expert system shells ontwikkeld, programma’s waaraan je ‘alleen maar’

AI EN ROBOTICA

logische redeneerregels hoeft toe te voegen om

AI en robotica zijn sterk verweven. Robotici

een kennissysteem voor bijvoorbeeld diagnose

zijn altijd geïnteresseerd in methoden om hun

of classificatie te bouwen. Of je kunt je toeleggen

robots ‘intelligenter’ te maken; anderzijds vormen

op het testen van ‘intelligente’ systemen: ik zou

rijdende of lopende robots een prima platform

het fantastisch vinden als iemand tijd zou willen

om ideeën over AI uit te proberen. Er zijn zelfs

steken in het zorgvuldig uitproberen van Siri (de

gerenommeerde wetenschappers die stellen

spraakassistent van Apple), of de vertaalprogram-

dat er nooit een echt intelligent apparaat kan

ma’s van Google en Facebook, om daar op onze

worden gebouwd, zonder dat er sprake is van

bijeenkomsten verslag van te doen. Je kunt ook

een lichaam (in een of andere vorm) dat interactie

de theorie induiken: veel AI-methoden zijn met of

met de omgeving kan aangaan. Het is dus niet

zonder wiskunde te bestuderen, en ook ontdek-

vreemd dat diverse mensen (waaronder HCC!ai-

kingen uit de biologie en psychologie zijn vaak

penningmeester Abraham Vreugdenhil) actief lid

heel relevant voor AI. Ten slotte kun je je ook toe-

zijn van beide groeperingen. Het helpt daarbij dat

leggen op filosofische vragen: wat is intelligentie eigenlijk? Moet je bewustzijn hebben om intelligent te zijn? En wat is kennis precies? Een begrip dat bij AI een sleutelrol speelt.”

POPULAIR Programmeren is een geliefde bezigheid binnen HCC!ai, weet Gerard. “Het is minder moeilijk dan velen denken en hoewel je er de nodige tijd in moet investeren, geeft het enorme voldoening als je iets werkend hebt gekregen. Op onze bijeenkomsten en (natuurlijk!) bij HCC!programmeren krijg je advies en tips. Je hoeft niet meteen aan

Oproep: vrijwilligers! Gerard wil graag een beroep op nieuwe vrijwilligers doen. “Niet iedereen is bereid of in staat om onze bijeenkomsten te bezoeken - misschien ook omdat hun zaterdag gereserveerd is voor andere activiteiten. Daarom zou het fantastisch zijn als er ook op de regiobijeenkomsten AI-activiteiten ontplooid worden. Dus zoeken we leden van HCC!ai die regiobijeenkomsten in hun eigen buurt bezoeken of willen gaan bezoeken en daar met andere geïnteresseerden van gedachten willen wisselen over kunstmatige intelligentie. Bij meerdere aanmeldingen uit één regio (e-mail: bestuur@ai.hcc.nl) gaan we in overleg kijken hoe we dit vorm kunnen geven.”

PC-ACTIVE 301 77

PCA301_HCC ai.indd 77

11-07-18 09:15

belangrijkste doel van deze bijeenkomsten is informatie-uitwisseling. In een plenaire sessie kan iedereen dingen aandragen of problemen ‘in de groep gooien’. Dat varieert van weblinks en leestips, via demonstraties van zelfgeschreven programmaatjes (in verschillende stadia van voltooiing) en PowerPoint-presentaties over onderwerpen die iemand heeft uitgezocht, tot filosofische discussies over de ethische aspecten van AI en het bestaan van een ‘vrije wil’. Het bezoekersaantal is de laatste maanden gestegen tot 15 à 20 bezoekers per keer. Wij zijn altijd blij om nieuwe gezichten te zien, maar wat mij vooral plezier doet, is dat een behoorlijk deel van de V.l.n.r.: Aloys Verstraeten,

AI en Robotica hun bijeenkomsten op dezelfde

nieuwelingen ook terugkomt. Blijkbaar is er iets

Kees Vlak, Gerard Vriens

dagen en locatie hebben. Ook met HCC!pro-

dat we goed doen.” De bijeenkomsten zijn voor

en Albert Stuurman

grammeren, HCC!retro en HCC!forth heeft HCC!ai

alle leden vrij toegankelijk, wie (nog) geen lid is

rondom de Tetrabot

actieve leden gemeen.

mag gerust eens komen kijken!

ZELF AAN DE SLAG

KENNISDELING

“Wij zijn geen alwetende experts: om je kennis

Gerard: “Via externe bijeenkomsten zoals de

over AI te vergroten zul je er zelf mee aan de

jaarlijkse MegaCompuFair van HCC!compusers

slag moeten gaan”, aldus Gerard. “Alleen op die

en onlangs de nieuwe HCC!expo, komen we in

manier leer je praktische vaardigheden, krijgen

gesprek met leden die niet naar onze bijeenkom-

de abstracte begrippen en methoden uit de AI

sten kunnen of willen komen en met geïnteres-

concrete inhoud, wordt kennis ‘van horen zeggen’

seerden die (nog) geen lid zijn. We laten dan niet

omgezet in eigen ervaring en kom je er achter wat

alleen zien waar we mee bezig zijn, maar tonen

je (nog) niet weet. Dat kost tijd en moeite, maar

ook graag ‘gouwe ouwe’ activiteiten: AI is immers

HCC!ai kan je daarbij behulpzaam zijn. Ons doel

meer dan alleen de hype van de dag.” Naast de

is de leden stimuleren en ondersteunen bij het

bijeenkomsten vindt kennisdeling plaats via de

opdoen en uitwisselen van kennis en ervaring op

website https://ai.hcc.nl, waar vooral de verslagen

AI-gebied, individueel of in projectgroepen. Kern

van de bijeenkomsten inhoudelijke informatie be-

van onze activiteiten zijn de maandelijkse bijeen-

vatten, en via de maandelijkse nieuwsbrief, waarin

komsten: wie maximaal profijt wil trekken van het

secretaris Peter Uilenreef regelmatig interessante

HCC!ai-lidmaatschap, bezoekt die regelmatig.”

weblinks opneemt. Wie zelf een onderwerp wil inbrengen kan dat aangeven op de bijeenkomst

MAANDELIJKSE BIJEENKOMSTEN

of van tevoren aanmelden via bestuur@ai.hccc.nl.

Elf keer per jaar komt de Interessegroep bijeen in Hooglanderveen, bij Amersfoort. Gerard: “Het

ACTUELE ONDERWERPEN De concrete belangstelling van de actieve leden bepaalt aan welke onderwerpen er, individueel

Agenda

of groepsgewijs, gewerkt wordt. “We zijn vorig

De bijeenkomsten vinden plaats op de eerste zaterdag van elke maand, behalve in augustus. Locatie: Dorpshuis de Dissel, Disselplein 6, 3829 MD Hooglanderveen.

jaar met een studiegroep Neurale Netwerken

• 1 september 2018 • 6 oktober 2018 • 3 november 2018 • 1 december 2018

gaan samenstellen die via internet beschikbaar

11:00 - 16:00 11:00 - 16:00 11:00 - 16:00 11:00 - 16:00

gestart”, vertelt Gerard. “We beseften dat er, ook bij de leden van HCC!robotica, behoefte bestaat aan beginnersinformatie over dit onderwerp. Het plan is dat de gevorderden een soort ‘studiegids’ komt. De experimenten van de studiegroep om de communicatie en samenwerking, ook buiten de bijeenkomsten om, vorm te geven via

PCA301_HCC ai.indd 78

11-07-18 09:15

HCC!

Spelen met Kunstmatige Intelligentie

Bestuur internet vind ik een interessante ontwikkeling. Ik zou het leuk vinden als ook andere benaderingen en toepassingen binnen HCC!ai (weer) wat

Behalve voorzitter Gerard Vriens bestaat het bestuur van HCC!ai uit Titus Krijgsman, Abraham Vreugdenhil (penningmeester) en Peter Uilenreef (secretaris).

meer aandacht zouden krijgen zoals natuurlijke taalverwerking, genetische algoritmen, logica en fuzzy logic, expertsystemen en randgebieden als cellulaire automaten, artificial life, speltheorie, chaostheorie, catastrofetheorie en biomechanica. Zelf wil ik enkele korte projecten met een concrete doelstelling gaan uitvoeren; als eerste zijn we met vier man bezig aan een kennismaking met JavaScript.”

TETRABOT “Een mooi voorbeeld van hoe de informatie-uitwisseling op onze bijeenkomsten tot interessante ideeën en initiatieven leidt, is de Tetrabot”, vertelt Gerard. “Titus Krijgsman had van Fischertechnik een pythagorasboom gemaakt, en borduurde

De ledjes van Ronald

daarop voort met een computeranimatie waarin

Lokker, met klein display

de takken van die boom wat bewogen. Toen hij

en Arduino

dit op onze bijeenkomst liet zien, vroeg ik mij hardop af of het ding, als je het op zijn kop zette,

SPEELS

ook zou kunnen lopen. Een lastige vraag, omdat

Tot slot noemt Gerard een voorbeeld van een

wij gewend zijn te denken in rechte hoeken, terwijl

kleurrijk project. “Ronald Lokker demonstreerde

de assen hier een onderlinge hoek maken van

een matrix van 8 bij 8 programmeerbare kleu-

109,47°. Zelf probeerde ik om dit met een Ja-

ren-ledjes. Dit deed mij denken aan ‘Kohonen’s

va-programma softwarematig uit te zoeken. Abra-

self-organizing feature map’, een minder bekend

ham Vreugdenhil had het stoutmoedige plan om

type neuraal netwerk waarvoor ik ooit een C-pro-

het apparaat (inmiddels ‘Tetrabot’ gedoopt) ook

grammaatje schreef. Ronald slaagde erin om

daadwerkelijk te bouwen, bijgestaan door Wim

mijn programma over te zetten naar de Arduino

Jansen en Aloys Verstraeten van HCC!robotica.

en daarmee de ledjes aan te sturen. Het Kohonen-netwerk werkte zoals verwacht: een willekeu rig toevalspatroon van twee kleuren werd geordend tot een mooi geleidelijk kleurenverloop in twee dimensies. Dit project is een mooi voorbeeld van waar wij voor staan. Steek vooral tijd in de inhoudelijke kant van je hobby, onderneem leuke projecten en laat aan elkaar zien waar je mee bezig bent en wat de resultaten zijn - of, bij geen resultaat, tegen welke problemen je aanloopt. Zoek daarbij niet zozeer naar ‘nuttige’, maar vooral naar speelse toepassingen, die het kind in jezelf

Links Abraham Vreugdenhil, rechts Gerard Vriens Door de takken van Abrahams constructie met vier man handmatig te bewegen, vonden we uit

(en vermoedelijk ook in anderen) aanspreken.”

artificiële intelligentie

dat Tetrabot waarschijnlijk inderdaad zou kunnen lopen. Maar om een concreet en correct

Dit artikel is geschreven in samenwerking

bewegingsalgoritme te specificeren, moet er nog

met HCC!ai, één van de Interessegroepen van

veel meer tijd in gestoken worden.”

HCC. http://ai.hcc.nl

PC-ACTIVE 301 79

PCA301_HCC ai.indd 79

11-07-18 09:15

DIT IS HCC HCC is dé ontmoetingsplaats voor iedereen met interesse in de digitale wereld. Als lid word je automatisch ingedeeld bij een Regio en kun je je gratis* aanmelden bij één van de Interessegroepen, zoals Apple, Windows, 3D of beleggen. Onze groeperingen organiseren regelmatig bijeenkomsten en cursussen en daarnaast wordt er informatie geboden via de verschillende websites en nieuwsbrieven. Meld je aan via mijn.hcc.nl * De Interessegroepen drones en genealogie vragen een aanvullend bedrag

UITGELICHT

ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE

CompUfair en is uitgever van het blad

Wil je weten wat een computer ‘slim’

SoftwareBus.

APPLE

echt intelligenter dan de mens? HCC!ai

DIGIMEDIA

Haal meer uit je iPad, iPhone, Apple Watch en Mac met de tiplijsten van HCC!apple. Tevens gratis ondersteuning voor HCC-leden via de Vraagbaak, hccforums.nl en op de inloopavonden.

fungeert als platform voor het uitwisselen

Wil je graag weten hoe je meer uit je

van kennis en ervaringen op het gebied

computer kunt halen? Ben je creatief,

van artificiële intelligentie, vooral voor

houd je van fotografie, muziek, video-

niet-professionele en semi-professionele

(bewerking) en internet? Dan is HCC!-

geïnteresseerden.

digimedia echt iets voor jou!

SENIORENACADEMIE

BELEGGEN

DRONES

De samenleving digitaliseert steeds meer en dat is voor veel senioren niet eenvoudig. HCC!seniorenacademie biedt daarom voorlichting en ondersteuning in de digitale wereld door het geven van gerichte informatie en trainingen. Het is met name bedoeld voor computergebruikers die zichzelf als een beginner zien en nog jong van geest zijn, maar ook gevorderde computergebruikers kunnen hun kennis uitbreiden.

Kopen of juist verkopen? Aandelen

Je ziet ze steeds vaker vliegen: drones.

of obligaties? HCC!beleggen wisselt

Ben je benieuwd of deze heel populaire

kennis en ervaring uit op het gebied

hobby iets voor jou is? Of ben je al een

van software, elektronische koersvoor-

geoefend dronepiloot en wil je samen

ziening en andere diensten voor het

vliegen met andere enthousiastelingen?

beleggen met de computer.

Sluit je dan aan bij HCC!drones.

COMMODORE

ECS

Vroeger ook een Commodore, Amiga,

HCC!ecs ondersteunt HCC-leden die

MSX of Atari gehad? Het doel van HCC!-

het besturingssysteem eCS (eCom-

commodore is om gebruikers, liefheb-

Station) of OS/2 gebruiken of willen

bers en verzamelaars bij elkaar te bren-

gaan gebruiken. Ook organiseert deze

gen. Onze zeer actieve leden houden

Interessegroep regelmatig lezingen en

zich niet alleen bezig met retrogamen,

demonstraties.

3D-printen is de nieuwe revolutie! HCC!3D speelt hier op in en houdt zich bezig met printen van voorwerpen en alles daaromheen, zoals zelf 3D-ontwerpen maken in SketchUp.

maar ook met hardwareinnovatie.

maakt? Worden robots in de toekomst

FLIGHTSIMULATOR COMPUSERS

HCC!flightsimulator brengt mensen

HCC!compusers heeft verschillende

samen die zich bezighouden met de

platforms en organiseert jaarlijks ver-

vele uiteenlopende facetten van het

schillende CompUfairs en de Mega-

simulatorvliegen op de computer.

PCA301_HCC IGs rangorde.indd 80

09-07-18 11:38

HCC

Interessegroepen

op ondersteuning bij het gebruik van

programmeertalen, onder andere Basic,

software en hardware voor de MSX. Bo-

C en Pascal, en de varianten hiervan.

vendien organiseren wij zelf ieder jaar

Ook is er kennis van scripttalen zoals

FORTH

een aantal bijeenkomsten en zijn wij

Python, JavaScript of PHP en HTML die

HCC!forth houdt zich bezig met de

daarnaast aanwezig op verschillende

worden gebruikt voor het maken van

programmeeromgeving Forth, in

MSX-events.

websites.

Interessegroep voor bijvoorbeeld de

OPENSOURCE

RETRO

AVR-microcontrollers goed gedocu-

HCC!opensource is er voor wie graag

HCC!retro richt zich op het gebruik van

menteerde ontwikkelomgevingen.

‘onder de motorkap’ van een open-

retro-hardware, met name NewBrain,

source-software of besturingssysteem

Amstrad, Schneider en Sinclair. Zowel

GAMES

knutselt, of dat wil leren. Waarom iets

de software als de hardware komt aan

HCC!games houdt je op de hoogte van

werkt, is voor ons net zo belangrijk als

bod. HCC!retro kent leden die zich op

alle ontwikkelingen op het gebied van

hoe het werkt. Onze leden gebruiken

alle mogelijke niveaus met retro-com-

gaming. Speel mee met Call of Duty of

meestal vrije besturingssystemen zoals

puters bezighouden en is dus ook voor

Starcraft, single player of multi player.

Linux en BSD-varianten, maar ook com-

beginners. Er zijn meerdere bijeenkom-

Voor elke gamer is er wat te vinden!

merciële varianten.

sten per jaar, om elkaar te ontmoeten.

de breedste zin. Zo levert deze

GENEALOGIE

ROBOTICA

Wij adviseren onze leden en belangstellenden over de websites waar gegevens zijn te vinden, hoe je het resultaat van je onderzoek op het internet kunt publiceren en over een juiste programmakeuze. Wil je erachter komen wie jouw voorouders waren, waar ze vandaan kwamen en wat ze deden? Word dan lid van HCC!genealogie.

Weet jij hoe de Marsrover over Mars kan bewegen of wat de toekomst is van stofzuigerrobots? Zelf je eigen robot

HET ANTWOORD IS HCC!

MODELBAANAUTOMATISERING

bouwen en programmeren? HCC!robotica houdt zich bezig met het ontwikkelen, ontwerpen, programmeren en bouwen van elektronica en mechatronica, toegepast op robots.

TRAINSIM Zelf met moderne of nostalgische treinen rijden en prachtige trajecten

Al sinds 1978 houdt HCC!modelbaan-

POSTZEGEL

bouwen? De leden van HCC!trainsim

automatisering zich bezig met het

Ben je een liefhebber van filatelie? Wij

wisselen kennis, ervaring en hulp uit, om

besturen van (treinen, seinen en wissels

bevorderen het gebruik van de compu-

van achter je computer met moderne

op) modelbanen met behulp van de

ter bij het verzamelen van postzegels,

software een virtuele trein te besturen.

computer. Naast het eigen HCC!m-

onder andere door het ontwikkelen van

Ook geven we ondersteuning bij het

systeem ondersteunen we ook ande-

postzegelprogramma’s en het versprei-

gebruik van treinsimulatorprogramma’s.

re nieuwe digitale systemen en staan

den van catalogusbestanden onder

(vaak ook beginnende) gebruikers met

onze leden.

raad en daad bij.

WINDOWS Alles over het meest gebruikte bestu-

PROGRAMMEREN

ringssysteem Windows van Microsoft.

MSX

HCC!programmeren ondersteunt ieder-

Eerste hulp bij ongelukken, maar ook

HCC!msx richt zich niet alleen op het

een die zelf software wil maken. Er is

ondersteuning om het meeste uit je

werken met de MSX-computer, ook

heel veel kennis aanwezig van diverse

Windows-computer te halen.

PC-ACTIVE 301 81

PCA301_HCC IGs rangorde.indd 81

09-07-18 11:38

REDACTIE

HCC INFORMEERT Mededelingen, enquête PC-Active, 50PlusBeurs en bericht van het Hoofdbestuur

Op deze pagina’s vind je mededelingen, onder andere over het seizoensthema na de zomer, de resultaten van de jaarlijkse PC-Active lezersenquête, de 50PlusBeurs en een bericht van het Hoofdbestuur waarin twee nieuwe Hoofdbestuursleden zich voorstellen.

l eerder kondigden we aan dat op 20

ten in 3D. Een enthousiaste groep HCC-ers is al

oktober de ALV van HCC!digimedia in

jaren hiermee bezig en we willen graag dat meer

Apeldoorn plaatsvindt. Noteer dus deze

mensen kennis maken met het ontwerpen en

datum als je hier naartoe wilt gaan.

printen in 3D. Inmiddels zijn de voorbereidingen

De afgelopen maanden hebben velen een

voor dit nieuwe thema in volle gang en houden

presentatie van het seizoensthema Genealogie

we je natuurlijk op de hoogte via de website,

bijgewoond. In deze PC-Active vind je een artikel

nieuwsbrief en social media.

gebaseerd op die presentatie. In het najaar komt er een nieuw seizoensthema: Ontwerpen en prin-

LEZERSENQUÊTE PC-ACTIVE Zoals velen van jullie wel weten, houden we ieder jaar een enquête onder de lezers van PC-Active. Ook dit jaar dus en de resultaten liegen er niet om. Met een mooi rapportcijfer van bijna een 8, zijn we natuurlijk erg blij! Nog mooier is om te zien dat het aantal pagina’s dat door jullie wordt gelezen, blijft stijgen. Konden we vorig jaar vol trots vertellen dat meer dan de helft van de lezers 50 pagina’s of meer leest, nu is dat al bijna tweederde, zoals je in de graﬁek hiernaast kunt zien! Hartelijk dank aan iedereen die de enquête heeft ingevuld. De gelukkige winnaar van de Nest Cam IQ beveiligingscamera t.w.v. € 179,- is dhr. Venema.. Hij krijgt deze mooie prijs opgestuurd, gefeliciteerd.

PCA301_HCC-informeert.indd 82

13-07-18 14:02

HCC

50% ING

KORT

Mededelingen, enquête PC-Active, 50PlusBeurs en bericht van het Hoofdbestuur

HCC op de 50PlusBeurs

oor de 26e keer wordt de 50PlusBeurs gehouden, ditmaal van 18 tot en met 22 september 2018 in De Jaarbeurs Utrecht.

Van 10.00 tot 17.00 uur vind je op ’s werelds grootste evenement voor actieve vijftigplussers liefst 550 stands in 5 hallen, thematisch ingedeeld in Vakantie, Wonen, Vrije Tijd, Mode & Beauty en Gezondheid. Probeer e-bikes op het ﬁetsplein, bezoek het autoplein met actuele modellen, geniet van modeshows en optredens, krijg advies over beleggen en schenkrecht, ontmoet personalities, test je ﬁtheid, volg leerzame en actieve workshops of maak met één van de vele winacties kans op mooie prijzen als een avontuurlijke reis of campervakantie.

tickets moet printen of op de beurs tonen op

En: niemand verlaat de 50PlusBeurs met lege

een smartphone. Telefonisch kun je ook tickets

handen!

bestellen via 026 377 97 36 (vergeet je actiecode niet!), waarna de tickets per post wor-

HCC-VOORDEEL

den toegestuurd.

Als HCC-lid geniet je ook van voordelen op de

Na de beurs is er aansluitend The Silver Show

50PlusBeurs. Half juli gaven we gratis maar liefst

met De 3 Baritons van 17.15 tot 19.00 uur, een

70 kaarten weg via een weggeefactie op www.

combiticket Beurs & Show bedraagt voor HCC-le-

pcactive.nl. Mocht je nog geen kaart hebben, dan

den € 24,50 (i.p.v. € 35,-).

krijg je in de voorverkoop (NB tot 10 september) maar liefst 50% korting op een toegangskaart via

HCC OOK AANWEZIG

het invullen van een actiecode op www.50plus-

Ook HCC is met de interessegroep SeniorenA-

beurs.nl. Klik op deze site eerst op de knop Bestel

cademie op de beurs aanwezig. De HCC-stand

tickets met korting, kies daarna welke tickets je

staat in hal 7, het standnummer wordt bekend-

wilt hebben en voer op de volgende pagina in

gemaakt via de website en nieuwsbrieven. Onze

het vakje achter Actiecode in: HCC. Klik daarna

vrijwilligers verwelkomen je graag op de stand,

op de knop Activeer en de korting op de tickets

waar we ook de andere kant van HCC laten zien,

verschijnt. Voor een toegangskaartje van € 19,-

die je wellicht nog niet kent. Zoals modern en

(inclusief bestelkosten) betaal je nu nog maar €

innovatief via 3D en Robotica en leuke gebrui-

9,50. Let wel, na een aantal dagen krijg je (binnen

kersmogelijkheden met Genealogie, Computer-

24 uur) een e-mail, waarna je zelf de gemailde

borduren, Trainsim, Flightsim en Modelbaanautomatisering. Iedere dag is er op de stand een andere thema te zien en zijn er deskundigen aanwezig voor vragen over computers, smartphones en tablets. Het is een mooie gelegenheid om de band met HCC nog eens te vernieuwen. Neem je HCC-lidmaatschapskaart mee en ontvang een gratis presentje. Voor nieuwe leden ligt ook een mooi aanbod klaar, dus neem gerust je vrienden en bekenden mee die nog geen lid zijn van HCC.

PC-ACTIVE 301 83

PCA301_HCC-informeert.indd 83

13-07-18 14:02

VAN HET HOOFDBESTUUR

Onlangs traden Wim Hendriks en Ton van den Kraan toe tot het Hoofdbestuur. Zij stellen zich graag hier voor.

Ton van der Kraan (Interessegroepen) Op 7 maart 1994 ben ik als HCC-lid ingeschreven bij de interessegroep Modelbaanautomatisering en heb dus inmiddels al heel wat jaren ‘op de teller’ staan. In die tijd is er veel veranderd,

Het nieuwe Hoofdbestuur

Wim Hendriks (penningmeester)

zeker ook zaken die in de vereniging de nodige

met v.l.n.r.

Inmiddels ben ik alweer ruim 34 jaar HCC-lid. On-

aanpassingen vergen. Maar zeker ook verande-

Ton van der Kraan,

geveer vijftien jaar geleden ben ik lid geworden

ringen voor mijzelf: van lid naar logistiek hulp,

Leen ten Rouwelaar,

van het bestuur van Regio HCC!noord-limburg.

naar evenementencoördinator, naar algemeen

Wim Hendriks,

Vervolgens ben ik penningmeester geworden,

bestuurslid, naar voorzitter van HCC!m, een tijdje

Hans van Kleef en

heb ik circa zes jaar deel uitgemaakt van de

Ledenraadslid en nu gekozen in het HB. En laat ik

Ingeborg van de Kreeke

Ledenraad en ben ik drie jaar lid geweest van de

eerlijk zijn, het is soms maar goed dat je niet alles

Kascommissie.

weet wat er dan op je afkomt. Daar staat tegen-

Medio december 2017 hoorde ik dat Menno

over dat ik ook veel energie kan krijgen als ik

Breijman (penningmeester van het HB) wilde

mensen op weg kan helpen en kan genieten als

stoppen en ben ik gaan informeren wat het

zij samen met hun passie bezig zijn. En in levende

penningmeesterschap inhield. Na het opsturen

lijve samen met je medeleden met je hobby bezig

van mijn cv, heb ik voor de Ledenraad in maart

zijn, is in mijn ogen een hoofddoelstelling van elke

gesprekken gevoerd met de penningmeester en

vereniging!

de voorzitter. Mede naar aanleiding daarvan heb

En dan mijn portefeuille: alle HCC-Interessegroe-

ik besloten om me kandidaat te stellen voor deze

pen. Mijn doel is om deze te kunnen faciliteren

functie.

zodra ik helder heb wat er nodig is, net zoals ik

Op 16 juni jonmgstleden (op mijn verjaardag) ben

dat in het verleden als voorzitter van mijn ‘oude’

ik tijdens de Ledenraadsvergadering benoemd

IG heb gedaan. Dat betekent dat ik op zoek ben

tot penningmeester. Door Menno ben ik goed

naar gesprekken met een open mind, gericht op

begeleid en ingewerkt en ik wil Menno nog graag

de toekomst. En dat met zowel met bestuurs

bedanken voor alle ondersteuning en de handlei-

leden, kernleden als leden zelf. Alleen dan kan

dingen die hij voor mij heeft gemaakt. Inmiddels

ik een goed beeld krijgen van wat er nodig is en

heb ik al een aantal HB-vergaderingen en de

kijken of ik dat binnen het HB kan vertalen naar

vergadering van de VvI en VvR achter de rug. De

beschikbare mogelijkheden en middelen.

samenwerking met de overige Hoofdbestuurs

Ik hoop je snel te ontmoeten bij een bijeenkomst

leden en het Verenigingsbureau is prettig.

of ander evenement. Mochten er zaken zijn om op

Daarnaast gaan Hans van Kleef en ik (en wellicht

jouw initiatief te bespreken, zoek contact per mail

met andere HB-leden) na de zomervakantie de

(amvdkraan@hccnet.nl), WhatsApp of direct een

Regio’s bezoeken om te zien, te horen en te voe-

belletje (06-15448481). Samen komen we er dan

len wat er daar speelt.

vast wel uit.

PCA301_HCC-informeert.indd 84

13-07-18 14:02

HCC

CHARLOTTE VAN BERNE

Het digitale leven van Jacqueline

“IK WILDE GRAAG WEER MET COLLEGA’S WERKEN” Naam: Jacqueline Kummer Leeftijd: 38 jaar HCC-lid sinds: 2018 Functie: coördinator Ledenadministratie HCC Website: www.hcc.nl Kan niet zonder: mijn elektrische tandenborstel

Deze editie van Het Digitale Leven van…

dat is wel een beetje weggezakt inmiddels, dus

grijpen we aan om de nieuwe coördinator

ik zou mezelf niet meer zo willen noemen. Maar

Ledenadministratie aan jullie voor te stellen en

programmeren vond ik echt heel leuk. Je bent

om wat meer over haar te weten te komen. Onze

de hele tijd bezig met een soort puzzeltjes hè. Er

leden zullen immers met haar te maken krijgen

gaat ergens iets mis en dat ga je dan uitzoeken

en zij met hen.

en rechtzetten. Maar de ontwikkelingen gaan inmiddels zo snel, dat het haast niet bij te

HOE BEN JE BIJ HCC TERECHT GEKOMEN? Op zoek naar een nieuwe baan ging ik googelen naar wat ik nu eigenlijk wilde. Ik wilde graag voor een verenging werken, het liefst in een administratieve functie en in Haarlem. En zo vond ik de vacature van HCC. Eerst werkte ik als webdeveloper bij een online platform waar freelancers opdrachten konden vinden en ondernemers opdrachten konden plaatsen. Daar deed ik de hele technische kant, het was een klein bedrijf. Mijn hoofdtaak was programmeren.

“Hoe deden we het ooit zonder Google?”

Ik heb daar best lang gewerkt, maar werkte wel altijd vanuit huis, altijd in mijn eentje. Dat vond ik

houden is. Dat is één van de redenen dat ik het

op een gegeven moment saai worden, ik wilde

werk ook minder leuk begon te vinden.

graag weer met en tussen collega’s werken. Bovendien was ik na tien jaar programmeren toe aan iets anders.

IS DAT OOK WAT JE LEUK VINDT AAN COMPUTERS? Hmm, dat is een lastige vraag. Ik zie computers

WAS JE OPGELEID TOT PROGRAMMEUR?

vooral als gebruiksvoorwerp. Google is wel echt

Nee, ik ben opgeleid tot moleculair bioloog, maar

een uitvinding hoor. Ik kan me het leven zonder niet meer voorstellen. Hoe deden we het ooit zonder Google?

WAT DOE JE NAAST JE WERK, HEB JE HOBBY’S OF PASSIES? Naast mijn werk maak ik graag lange wandelingen met mijn hond Suus, kijk ik graag Netflix en vind ik het heerlijk om boeken te lezen. Laatst heb ik tuinieren ontdekt, toen ik mijn hele tuin heb omgespit, maar het is nog wat vroeg om dat al een hobby te noemen. Verder spelen duurzaamheid en milieu een vrij grote rol in mijn leven. Een passie zou ik het niet willen noemen, maar ik vind het wel belangrijk. Al vind het vaak lastig om mijn idealen te verenigen met de praktijk. Zo zou ik bijvoorbeeld het liefst helemaal off-the-grid wonen, maar dat is nog best een uitdaging in een tussenwoning in Haarlem.

PC-ACTIVE 301 85

PCA301_HDLV Jacqueline.indd 85

11-07-18 09:26

ALLE AANBIEDINGEN GELDEN ALLEEN VOOR HCC-LEDEN

10%

KORT IN

MAGPI JAARABONNEMENT + GRATIS RASPBERRY PI ZERO W KIT T.W.V. € 22,95 MagPi is het officiële Nederlandstalige magazine over de Raspberry Pi. Voor de samenstelling van de inhoud werkt de redactie nauw samen met de Raspberry Pi Foundation. Zes keer per jaar lees je in MagPi het laatste nieuws over de Raspberry Pi, praktijkartikelen, tests, boekrecensies en interviews. Als HCC-lid profiteer je van 10% KORTING op een jaarabonnement. En als welkomstcadeau ontvang je ook nog eens een gratis Raspberry Pi Zero W Kit t.w.v. € 22,95. Ga naar www.hcc.nl/ledenvoordeel en maak gebruik van deze speciale tijdelijke aanbieding. Deze aanbieding is geldig tot en met 27 september 2018 of zolang de voorraad strekt.

LINKSYS VELOP AC3900 VOOR EEN STERK EN BETROUWBAAR WIFISIGNAAL THUIS Van € 279,- voor € 249,In deze PC-Active kun je twee keer lezen over de Linksys Velop AC3900. Zo staat de review op pagina 11 en vind je een workshop over dit meshsysteem op de pagina’s 70 en 71. Daar lees je

10T% ING

onder andere wat een mesh-systeem nu precies

KOR

is en hoe je het installeert en gebruikt. Bovendien lees je dat de Linksys Velop AC3900 een goede oplossing is voor een sterk en betrouwbaar wifisignaal thuis.

Ga naar www.hcc.nl/ledenvoordeel en maak

In samenwerking met Alternate hebben we

gebruik van deze speciale tijdelijke aanbieding.

daarom ook een mooie aanbieding voor jou in petto. Als HCC-lid profiteer jij van deze speciale

Deze aanbieding is geldig tot en met 17 augustus

aanbieding!

2018 of zolang de voorraad strekt.

PCA301_Lezersaanbiedingen.indd 86

13-07-18 15:25

HCC

Aanbiedingen

20%

KORTING

LITTLEBITS STAR WARS R2D2 DROID INVENTOR KIT Van € 119,99 voor € 94,99 Voor het eerst kunnen kinderen hun eigen R2D2 creëren! Breng R2D2 tot leven met de LittleBits Electronic blocks, download de gratis app en geef R2D2 de mogelijkheid om samen op avontuur te gaan. Het bouwen van deze droid is heel leerzaam en met behulp van de app (iOS en Android) gemakkelijk voor kinderen vanaf 8 jaar. Het leuke is dat je de modules en droid-onderdelen van LittleBits op verschillende manieren in elkaar kunt zetten om steeds weer een compleet andere droid te maken! Deze R2D2 kan net als in de film zijn hoofd 360

herkenbaar uit Star Wars.

graden draaien, voor een solo-spin gaan (hij

May the force be with you!

detecteert obstakels en verandert van koers, alsof hij een eigen mening heeft) en kinderen

Ga naar www.hcc.nl/ledenvoordeel en profiteer

kunnen geheime berichten sturen naar R2D2

van deze speciale tijdelijke aanbieding.

en die levert die berichten dan persoonlijk af bij de ontvanger. Ook beschikt hij over meer

Deze aanbieding is geldig tot en met 27 september

dan 20 verschillende droid-geluiden, allemaal

2018 of zolang de voorraad strekt.

OFFICIËLE RASPBERRY PI 3 B+ (2018) STARTER KIT MET ORIGINELE ACCESSOIRES Van € 68,95 voor € 52,95 De Raspberry Pi 3B+ is de nieuwste versie van deze superminicomputer en ongeveer zo groot als een creditcard.

23T% ING

Je kunt de Raspberry Pi aansluiten op een computerscherm,

KOR

je televisie of op de computer en hij werkt met een standaardtoetsenbord en -muis. Het is een klein apparaat met oneindig veel mogelijkheden voor jong en oud om de wereld van computeren te ontdekken. Van je eigen programma’s maken tot video’s afspelen en van presentaties maken tot games spelen. Het kan allemaal met de Raspberry Pi 3B+. De mogelijkheden van de Raspberry Pi worden alleen beperkt door je eigen fantasie! Het verschil tussen de Raspberry Pi

behuizing zwart/grijs en 1x originele Raspberry Pi 2.5A voeding

3B+ en de eerder uitgebrachte versies, is dat de Raspberry Pi

zwart.

3B nu een 1,4GHz quadcore chip heeft in plaats van 1,2 GHz, een ingebouwde BCM43143 (Broadcom) wifi-ontvanger en

Ga naar www.hcc.nl/ledenvoordeel en profiteer van deze

een bluetooth 4.2 Low Energy chip on board heeft. Ook is de

speciale tijdelijke aanbieding.

Raspberry Pi 3B+, net als de 3B, voorzien van 1GB RAM. Deze kit bestaat uit 1x Raspberry Pi 3 Model B+, 1x 8GB

Deze aanbieding is geldig tot en met 27 september 2018 of

micro-SDHC-kaart, 1x originele Raspberry Pi 3 B Foundation

zolang de voorraad strekt.

PC-ACTIVE 301 87

PCA301_Lezersaanbiedingen.indd 87

13-07-18 15:25

MARTIJN VET

De stelling

IK WIL ZO MIN MOGELIJK APPARATEN MET INTERNET VERBONDEN HEBBEN Je tv, je alarmsysteem, je wasmachine... Als het aan elektronicafabrikanten ligt, is straks alles in je huis verbonden met internet. Handig en mogelijk onvermijdelijk. Of moeten we vrezen dat hackers onze thermostaat ontregelen of de gesprekken van onze kinderen met hun slimme speelgoed op internet gooien?

oeveel apparaten zijn bij jou thuis verbon

verlichting bedienen, probeer het een keer en je

den met internet? Grote kans dat je er bij

wilt niet anders meer. De thermostaat alvast een

het tellen een of twee over het hoofd ziet.

graadje hoger zetten op weg naar huis of op je

De tijd dat één computer met een browser het

vakantieadres in de gaten houden of er inbrekers

enige online apparaat was, is voor de meeste

voor je huis staan? Het is wel zo’n veilig idee.

mensen toch echt voorbij. De laptop, de smart

Wat minder veilig is, is dat al die apparaten

phone, de tablet en de printer sloten zich lang

potentieel ook misbruikt kunnen worden. Veel

zaam maar zeker aan op het draadloze netwerk.

goedkope apparaten zijn slecht beveiligd en

Dat was nog steeds redelijk overzichtelijk, maar

van verschillende webcams en barbiepoppen

nu de tv, het draadloze muzieksysteem, slimme

is al bekend dat ze gemakkelijk te hacken zijn.

verlichting en de smart thermostaat zich in steeds

Nog een probleem: als het internet uitvalt, blijken

meer huishoudens melden, raak je de tel snel

ineens een heleboel apparaten in huis niet meer

kwijt.

(goed) te werken. En hebben we eigenlijk wel

Al die apparaten maken ons leven een stuk

connected koffiezetapparaten, wasmachines en

makkelijker. Vanaf je smartphone je muziek of je

tandenborstels nodig?

PCA301_de stelling.indd 88

09-07-18 11:34

UPDATE

Ik wil zo min mogelijk apparaten met internet verbonden hebben

MICHIEL PAPENHOVE

ADRI WISCHMANN

freelance muzikant, columnist en software-

innovatie-expert en spreker

developer

over Internet of Things “Ik vind het een gemiste kans om het niet te doen.

“Voor mijn werk moet ik een aantal computers aan het

Natuurlijk begrijp ik wel dat er terughoudendheid is, maar

internet hangen, maar als ik het kan vermijden, houd ik

mensen worden ook nogal bang gemaakt. Vliegt je huis in

apparaten liever offline.

brand als je slimme thermostaat wordt gehackt? Dat is

Ik werk zelf al ruim twintig jaar als computerprogrammeur

natuurlijk nogal overdreven. Je kunt dat vergelijken met

en ben al heel wat keren gestuit op problemen met soft

de ontwikkelingen rond zelfrijdende auto’s: ieder

ware. Heel vaak leverden deze problemen lekken op in

ongeluk wordt uitgelicht terwijl auto’s met bestuurders

systemen die het voor kwaadwillenden mogelijk maakten

tienduizenden ongelukken per dag veroorzaken. Dat

toegang te krijgen. Van webapplicaties tot bedrijfskritieke

neemt niet weg dat er veel goedkope en slecht

applicaties, allemaal bleken ze wel gaten in de beveiliging

beveiligde apparaten zijn. Fabrikanten willen steeds

te bevatten die in veel gevallen grote problemen zouden

sneller producten op de markt brengen. Niet iedereen

kunnen opleveren. Dit probleem ben ik zowel bij kleine

weet hoe je die van een sterk wachtwoord voorziet en

bedrijven als bij grote overheden tegengekomen.

hoe je een firewall instelt. Ik denk wel dat die beveiliging

Het is ook nogal complex om bij het ontwikkelen van

de komende tijd beter zal worden. Tien jaar geleden

software alle aspecten te overzien. Het kán wel, maar het

waren routers standaard ook onbeveiligd, nu is dat wel

schrijven van gedegen software is aanzienlijk duurder

Ik denk wel dat die beveiliging de komende tijd beter zal worden

Security is een onderwerp dat helaas door veel bedrijven en instanties onderschat wordt

anders. Ik verwacht ook dat mensen de komende tijd

dan het schrijven van gebrekkige software, omdat er veel

vaker de goedkope producten links laten liggen. Als ze

meer aandacht aan de initiële architectuur en het uitvoe

in Nederland beschikbaar komen, zullen smart speakers

rig testen van de programmatuur besteed moet worden.

(slimme assistenten als Google Home en Amazon Echo)

Security is een onderwerp dat helaas door veel bedrijven

de komende tijd hard gaan. Wat connected koelkasten

en instanties onderschat wordt en daarom wordt er vaak

en wasmachines betreft: daar wordt veel over gepraat,

gekozen voor het betalen van minder geld boven het

maar die producten worden waarschijnlijk helemaal

leveren van veiligheid.

niet mainstream. Veel handiger zijn toepassingen

De laatste reden dat er bij mij in huis zo min mogelijk

als een alarm dat je waarschuwt als zich ongewenst

apparaten aan het internet hangen, is dat ik het vaak

bezoek bij je huis ophoudt of een systeem dat met een

gewoonweg overbodig vind. Van sommige toepassingen

stemcommando een film opstart en direct de verlichting

vraag ik me werkelijk af wat de toegevoegde waarde

aanpast. Het klopt dat we ons afhankelijk maken van

van internet connectivity is, behalve ‘omdat het kan’. Mijn

internet, maar het punt dat we makkelijk zonder dit soort

thermostaat hoeft bijvoorbeeld niet aan internet omdat

voorzieningen kunnen, zijn we al voorbij. Bij het ontwerp

de huidige werking prima is en ik het fijner vind om het

van producten wordt er trouwens steeds meer rekening

apparaat eenmalig te programmeren. Zodra ik hem aan

mee gehouden dat er niet direct problemen ontstaan

internet koppel, zet ik mogelijk de deur open voor kwaad

als ze niet verbonden zijn met internet. Zo kun je je

willenden die mijn huis eenvoudig in een soort van sauna

thermostaat ook gewoon bedienen als hij offline is.”

kunnen veranderen.”

PC-ACTIVE 301 89

PCA301_de stelling.indd 89

09-07-18 11:34

KOEN VERVLOESEM

TECH

DENKWERK

GEGEVENS BEVEILIGEN TEGEN

QUANTUMCOMPUTERS Kunnen quantumcomputers binnenkort al onze encryptie kraken? Nee, het is iets genuanceerder dan dat... Toch is het goed er al rekening mee te houden.

uantumcomputers zijn een nieuwe klasse

EXPERIMENTEREN MET QUANTUMCOMPUTERS

van computers met meer mogelijkheden

Een van de bedrijven die sterk inzet op quantum-

dan onze ‘klassieke’ computers. In onze

computers, is IBM. Het bedrijf biedt met IBM Q

computers is de fundamentele eenheid van infor-

Experience [1] een publiek toegankelijk, online

matie een bit, die 0 of 1 als waarde heeft; in quan-

platform aan waarop je kunt experimenteren met

tumcomputers is de fundamentele eenheid van

het programmeren van een echte quantumcom-

informatie een qubit, die |>0, |1> of alle mogelijke

puter. Dat begon met een eerste quantumcom-

combinaties van |0> of |1> tegelijk als waarde kan

puter van 5 qubits in 2016 en in 2017 voegde IBM

hebben. Zo’n combinatie van |0> en |1> noemen

daar één van 17 qubits aan toe. Het platform heeft

we een superpositie.

al meer dan 75.000 gebruikers en leverde al meer

Op basis van die qubits kun je een hele machine-

dan 60 wetenschappelijke publicaties op. IBM

rie van logische poorten opbouwen, net zoals dat

heeft ook QISKit [2] ontwikkeld, een opensource

bij klassieke computers gebeurt. Een belangrijk

Python-bibliotheek om quantumalgoritmes te

Werken met een

verschil is wel dat je met n qubits 2 toestanden

ontwikkelen en op simulators of echte quantum-

quantumcomputer

tegelijk kunt opslaan. Dus met 1 qubit 2 toestan-

computers te draaien.

den, met 2 qubits 4 toestanden, met 3 qubits 8

Eerder dit jaar werd PC-Active uitgenodigd bij IBM

toestanden enzovoort. Met 32 qubits ben je al in

in Amsterdam voor een uiteenzetting over quan-

staat om 4 miljard toestanden tegelijk op te slaan.

tumcomputers. Marc Ganzhorn, onderzoeker bij

vereist een heel nieuwe manier van denken

IBM Research in Zürich, waarschuwde wel dat het nog veel werk zal kosten om quantumcomputers voor algemeen gebruik beschikbaar te maken. We zijn volgens hem met quantumcomputer nu waar we met klassieke computers in de jaren 60 waren. Toch zijn er nu al domeinen waar quantumcomputers mogelijk nuttig zijn, bijvoorbeeld in het oplossen van problemen in de quantumchemie (voor het simuleren van een kleine molecuul zijn volgens Ganzhorn 7 qubits nodig), optimalisatieproblemen, portfoliobeheer, chipontwerp enzovoort. IBM heeft met IBM Q een commercieel aanbod voor bedrijven die van quantumcomputers gebruik willen maken. Momenteel is er een 20-qubitcomputer in het aanbod en nog dit jaar komt er ook een 50-qubitcomputer ter beschikking.

PCA301_denkwerk.indd 90

12-07-18 10:53

TECH

Gegevens beveiligen tegen quantumcomputers

VERSLEUTELDE COMMUNICATIE KRAKEN Bijna altijd als het over quantumcomputers gaat, hoor je dat quantumcomputers onze cryptografie gaan kraken en dat daardoor beveiligde websites en betaalverkeer gekraakt worden. Gregory Neven van IBM Research in Zürich ging tijdens (bron: IBM Research)

ons bezoek aan IBM in op die kwestie en wat we daaraan kunnen doen. Nuttig om te weten is dat ook nu al, met onze klassieke computers, cryptografie te kraken is, als de gebruikte sleutel maar klein genoeg is. Als gebruiker A een boodschap versleutelt met een zwakke sleutel en naar gebruiker B stuurt, kan C,

SYMMETRISCHE ENCRYPTIE

Een quantumcomputer

die de versleutelde boodschap onderschept, met

Er is ook nog symmetrische encryptie, waarbij

dient gekoeld te worden

voldoende rekenwerk de sleutel kraken en zo de

je dezelfde sleutel inzet voor de encryptie én de

tot bijna het absolute

boodschap ontcijferen. Maar A en B hebben een

decryptie. De algoritmes voor symmetrische en-

nulpunt (–273,15 °C) om

belangrijk voordeel tegenover C: als C zijn reken-

cryptie worden niet alleen gebruikt voor encryptie

te kunnen werken

kracht verdubbelt, hoeft A zijn sleutel maar 1 bit

van bestanden, maar ook voor message authenti

langer te maken om dezelfde graad van beveili-

cation (om te bevestigen dat een boodschap

ging te bieden. In de praktijk kies je voor versleu-

van de bron komt) en voor een hashfunctie (om

telde communicatie dus gewoon een sleutel die

bijvoorbeeld een wachtwoord te kunnen verifiëren

groot genoeg is om alle in de wereld beschikbare

zonder het wachtwoord zelf op te slaan).

verwerkingskracht te kunnen weerstaan, en dan

Als een klassieke computer alle mogelijke sleutels

ben je voor altijd veilig.

van 128 bits wil doorzoeken om een symmetrisch versleutelde boodschap te kraken, heeft die

ASYMMETRISCHE ENCRYPTIE KRAKEN

daarvoor een aantal stappen nodig dat evenredig

Met quantumcomputers ligt dat echter anders.

is met 2 128. Maar een quantumcomputer heeft met

Die zijn door gebruik te maken van superpositie

het algoritme van Grover maar de vierkantswortel

immers in staat om specifieke soorten problemen

van dit aantal stappen nodig, dus 2 64 stappen.

efficiënter op te lossen. En laat nu net een van die

In essentie verkleint een quantumcomputer de

problemen de basis vormen van asymmetrische

sterkte van de sleutel tot 64 bits, en dat is niet

encryptie: de encryptiemethode achter digitale

sterk genoeg.

handtekeningen, certificaten van websites (en dus de slotjes in je webbrowser voor websites) en het

GEBRUIK GROTERE SLEUTELS

uitwisselen van sleutels.

Toch is symmetrische encryptie er minder erg aan

Asymmetrische encryptie, waarbij je zowel met

toe. Quantumcomputers kunnen dit soort encryp-

een publieke sleutel als met een privésleutel

tie dan wel efficiënter aanvallen dan klassieke

werkt, hangt immers af van het factoriseren van

computers, maar als we gewoon onze sleutels

getallen (het ontbinden in priemfactoren) of

heel wat langer maken, zijn we weer veilig tegen

daarmee equivalente problemen. Voor klassieke

quantumcomputers.

computers is dat moeilijk, maar voor quantum-

Het standaardalgoritme voor symmetrische

computers niet, dankzij het algoritme van Shor.

encryptie is AES (Advanced Encryption Standard).

Alle huidige, ingeburgerde systemen voor asym-

Neven raadt aan om voor encryptie geen sleutels

metrische encryptie zijn dus te kraken door quan-

van 128 bits meer te gebruiken (AES-128), maar

tumcomputers en dat los je niet zomaar op met

sleutels van 256 bits (AES-256). Als er ooit een

grotere sleutels. De snelheidswinst van quantum-

quantumcomputer verschijnt die AES-encryptie

computers in dit soort algoritmes is immers expo-

probeert te kraken, wordt de sterkte van die

nentieel: een factorisatie waarvoor een klassieke

sleutel gereduceerd tot 128 bits en dat is nog

computer duizenden jaren nodig heeft, duurt op

ruimschoots voldoende om alle kraakpogingen te

een quantumcomputer volgens Neven mogelijk

weerstaan. Voor hashfuncties raadt Neven aan om

maar enkele dagen, uren of zelfs seconden.

de grootte van de uitvoer van 256 bits naar 384

PC-ACTIVE 301 91

PCA301_denkwerk.indd 91

12-07-18 10:53

bits te verhogen om tegen quantumcomputers

om een standaard voor Post-Quantum Crypto-

bestand te blijven.

graphy [3] te ontwikkelen. Er zijn 27 algoritmes voorgesteld door allerlei cryptografie-experts en

PANIEK?

die worden nu geanalyseerd. In 2023 wordt er een

Voor asymmetrische encryptie ziet het er dus niet

algoritme gekozen als standaard voor post-quan-

goed uit als we ooit bruikbare quantumcomputers

tum cryptography.

hebben. Moeten we dan allemaal in paniek raken?

Ook IBM neemt deel aan de competitie, onder

Gelukkig niet, aldus Neven. Er zijn zelfs zaken die

meer met het algoritme CRYSTALS [4], dat ge-

ook quantumcomputers niet kunnen doen. De

bruikmaakt van roostercryptografie. Deze tak van

vraag is dus of het mogelijk is om cryptografische

de cryptografie verbergt informatie in geometri-

algoritmes te baseren op problemen die quant-

sche structuren (oneindige roosters van punten)

umcomputers niet efficiënt kunnen oplossen, net

in hogere dimensies. CRYSTAL versleutelt infor-

zoals we asymmetrische encryptie gebaseerd

matie met behulp van een wiskundig probleem

hebben op problemen die voor klassieke compu-

waarvan niet bewezen is dat quantumcomputers

ters niet efficiënt op te lossen zijn. En zo komen

het niet kunnen oplossen, maar waarvoor geen

we bij post-quantum cryptography: cryptografi-

enkele aanwijzing bestaat dat ze het kunnen

sche algoritmes die op een klassieke computer

oplossen. Honderd procent zekerheid hebben

draaien, maar veilig zijn tegenover tegenstanders

we dus nooit, maar dat hebben we bij klassieke

met een quantumcomputer. Daarmee kunnen we

computers ook nooit gehad: van factoriseren

onze gegevens van vandaag beschermen tegen

is ook nooit bewezen dat klassieke computers

de quantumcomputers van morgen.

het niet efficiënt kunnen doen, maar de knapste wiskundeknobbels van de wereld zijn er nooit in

NU AL OVERSTAPPEN?

geslaagd een oplossing te vinden.

(bron: IBM Research)

Je vraagt je nu waarschijnlijk af waarom we ons nu al met post-quantum cryptography zouden

DE TOEKOMST?

moeten bezighouden. Het duurt misschien nog

Volgens Neven hoeven we nog niet te snel te

tientallen jaren voordat quantumcomputers krach-

vrezen voor een quantumcomputer die onze

tig genoeg zijn om onze cryptografie te kraken.

asymmetrische encryptie kraakt. Daarvoor heb-

Dat klopt, maar de industrie ontwikkelt zich notoir

ben we immers een quantumcomputer nodig

traag. Al minstens sinds 2004 waarschuwden

met miljoenen qubits. Maar voor gegevens die

cryptografie-experts dat de hashfunctie SHA-1 niet

dertig jaar of langer veilig moeten blijven, kun

sterk genoeg meer is tegen tegenstanders met

je het best nu al overschakelen naar post-quan-

voldoende (klassieke) rekenkracht en nog altijd

tum cryptography. Voor symmetrische encryptie

zijn er systemen die niet van SHA-1 naar SHA-256

kan dat, zoals we zagen, nu al door gewoon een

zijn overgestapt.

grotere sleutelgrootte te kiezen. En voor asym-

Bovendien dien je er ook rekening mee te houden

metrische encryptie kunnen we over vijf jaar naar

dat je nu misschien gegevens opslaat die mo-

de NIST-standaard overstappen. Maar er zal nog

menteel nog wel veilig zijn tegen kraken, maar die

veel meer onderzoek gedaan moeten worden.

over 10, 20 of 30 jaar ook nog veilig moeten zijn.

Zo moeten ook algoritmes voor identiteitsbeheer,

Denk maar aan een cryptocurrency die gegevens

elektronisch stemmen, digitale munteenheden en-

opslaat in een blockchain, of je testament dat je

zovoort opnieuw ontwikkeld worden, zodat ze vei-

voor je erfgenamen opslaat. Je wilt van dit soort

lig zijn voor quantumcomputers. Voorlopig hebben

gegevens niet alleen zeker zijn dat die nu niet te

we voor die toepassingen nog geen praktische

kraken zijn, maar ook over enkele decennia.

oplossingen. Er is dus nog werk aan de winkel

Gregory Neven van

om onze hele computerinfrastructuur bestand te

IBM Research raadt

NIEUWE ALGORITMES

het gebruik van post-

Het Amerikaanse NIST (National Institute of

quantum cryptography

Standards and Technology), dat eerder al het

aan voor gegevens die

algoritme AES voor symmetrische encryptie en

meer dan dertig jaar

de hashfunctie SHA-3 na een open competitie

veilig moeten blijven

standaardiseerde, is in 2016 een proces gestart

maken tegen quantumcomputers.

Voor de bronnen bij dit artikel:

WWW.HCC.NL/301-90

PCA301_denkwerk.indd 92

12-07-18 10:53

Win een abonnement! Toeractief geeft 3 zomer-abonnementen weg DE MOOISTE ROUTES, DE LEUKSTE TIJD

+ Routeboekje: 6 wandelen fietsroutes

NUMMER 4 / JULI - AUGUSTUS 2018 / € 7,70 / WWW.TOERACTIEF.NL

Pracht en praal langs de Vecht

Het ultieme eilandgevoel

DE MOOISTE ROUTES, DE LEUKSTE TIJD

op Terschelling

Wandelen Delft Marknesse Zaltbommel

Geheimzinnig

Waterloopbos

Fietsen Groede Terschelling Utrecht

2018

NUMMER 4 / JULI - AUGUSTUS 2018

Routeboekje 4

EN OOK: NATUUR IN DORP EN STAD • EEN VERGETEN STUKJE NEDERLAND • KONINKLIJK DELFT

Ga naar www.toeractief.nl/pcactive Toeractief is het fietsen wandelmagazine van Nederland. Met de unieke fietsen wandeltochten kom je op de meest uiteenlopende plekken in ons land. Ga van de gebaande paden en verbaas je over al het moois wat je langs de routes tegenkomt. Daarnaast word je op de hoogte gehouden van de nieuwste fietsen wandeltrends en maak je kennis met de flora en fauna in verschillende natuurgebieden. Ga deze zomer op pad met Toeractief en het bijbehorende Routeboekje.

Toeractief_Adv_A4_PCactive_TA04.indd 1 adv_PCA301.indd 93

12-07-18 13:25 16:17 16-07-18

HENK VAN DE KAMER

Het

LAB

KIJK SAMSUNG, ZO KAN HET OOK! Vorige keer schreef ik over de domheid van ICS. Ik had toen geen ruimte om dat met voorbeelden te documenteren, maar onlangs wilde ik een oude, maar voor mij nog steeds bruikbare smartphone gaan gebruiken.

chteraf was het niet slim, maar vlak voor

Gingerbread en ergens in de eerste helft van

een treinreis – zoals eerder al eens ge-

2013 een upgrade naar Android Jelly Bean (4.1.2),

zegd, is dat voor mij de belangrijkste reden

wat tevens de laatste update is die ik bij Sam-

om een mobiel te gebruiken – wilde ik even een

sung kan terugvinden [3]. Na het faillissement van

nieuwe app installeren om iets te kunnen demon-

de toenmalige uitgever van PC-Active, wilde de

streren. Dat ging mis [1] en het geheel kwam in

curator het geheel niet terug en sindsdien mag ik

een oneindige boot-loop terecht. Gelukkig werkte

het mijn bezit noemen. Ik heb het de afgelopen

Arriva mee en was de telefoon op deze reis niet

jaren voornamelijk gebruikt om foto’s te nemen

nodig, maar ik zat toch niet echt lekker...

tijdens de verbouwing. Dat klinkt gevaarlijk, maar het toestel heeft dit alles overleefd...

SAMSUNG GALAXY S II

Zoals gezegd, is het toestel goed genoeg voor

Op 7 juni 2011 – tja, ik bewaar alle mail – wilde

het ontvangen van de SMS-berichten die ICS ver-

mijn toenmalige baas dat ik ook in de trein kon

plicht gaat stellen. Om te laten zien hoe onveilig

werken. Ofwel een mobiel met internet. Op 11

dat is, heb ik de Trust Manager van Bluebox [4]

maart van dat jaar was de Samsung Galaxy S II

geïnstalleerd. Deze controleert voornamelijk de

aan de pers voorgesteld en dat leek een ge-

Linux-kernel en drivers die tezamen de basis van

schikt toestel. Oorspronkelijk [2] met Android

een Android ‘distributie’ vormen. Het resultaat van

PCA301_Lab.indd 94

12-07-18 10:54

TECH

Kijk Samsung, zo kan het ook!

Figuur 1: Security risks in Android 4.1.2 (links) en Android 4.4.4 (rechts; patchlevel 2018-04)

deze scan is het linkerdeel van figuur 1. Kijk nog

LineageOS [8]. Zij hebben voor heel veel toestel-

even niet naar het rechterdeel, want dat ga ik nu

len firmware gemaakt, waaronder de Samsung

uitleggen.

Galaxy S II [9]. De huidige versie voor dit toestel is volgens hen 14.1 en die is weer gebaseerd op

CONSUMENTENBOND

de code van Android 7.1 (Nougat).

Ik kan niet achterhalen wanneer Samsung

Het installeren is ten dele gelukt [10], maar niet

gestopt is met het produceren van de Galaxy S

dankzij de genoemde handleiding. Die klopt voor

II. Gebaseerd op de Pricewatch van Tweakers

geen meter! Het probleem is dat modernere ver-

vermoed ik in het eerste kwartaal van 2014, omdat

sies van een besturingssysteem meer ruimte no-

de rest van de grafiek [5] duidt op de verkoop

dig hebben. De interne flash is opgedeeld in een

van restpartijen. Voor veel mensen is de gemid-

serie partities en één daarvan is bedoeld voor de

delde levensduur van hun telefoon hetzelfde als

kernel, een ander voor de programma’s exclusief

het tweejarig contract, maar dat is eigenlijk een

de apps. Nogmaals, Android is gewoon de Linux-

enorm milieuprobleem. Op de onveilige software

kernel waarop uiteindelijk Dalvik of ART draait.

na, is mijn toestel na bijna zeven jaar nog steeds

Die zorgt ervoor dat we apps kunnen gebruiken

prima bruikbaar!

waarvan de code onafhankelijk is van de achter-

Samsung heeft de software voor deze telefoon minder dan twee jaar onderhouden, schandalig! De reden dat de Consumentenbond in 2016 een rechtszaak startte om gedurende een langere tijd updates af te dwingen. Ze verloren het kort geding en de uitspraak in de daarop volgende bodemprocedure is waarschijnlijk bekend rond de tijd dat u deze zin leest. Op dit moment – 7 mei 2018 – draait op 1,5% van de nog in gebruik zijnde apparaten Jelly Bean 4.1.x en op 0,7% draaien nog oudere versies. Ik weet dat veel van de getoonde, ernstige bugs in figuur 1 ook aanwezig zijn in de originele KitKat 4.4.4 of ouder. Dan praten we over 15,3% van de gebruikers.

LINEAGEOS De broncode van Android is openbaar [7] en daarmee worden meerdere niet-fabrikant-afhankelijke Android-distributies gemaakt. In het verleden installeerde ik het toen bekende CyanogenMod op een Sony Xperia ZR. De opvolger – de source van CyanogenMod is nog beschikbaar, maar veel van de documentatie is verdwenen – is

PC-ACTIVE 301 95

PCA301_Lab.indd 95

12-07-18 10:54

liggende processor. Voor KitKat (4.4.4) en eerder is de ooit door Samsung gereserveerde 512 MiB voor de ondersteunende programma’s voldoende, maar dat is veel te weinig voor Nougat (7.1).

TE NIEUW De truc is het herindelen van de flash en dat is potentieel gevaarlijk. Nu had ik weinig te verliezen en heb dus de gok genomen. Helaas was de gevonden instructie veel te summier en waren

Figuur 2: Een kersverse KitKat 4.4.4

veel meer stappen nodig. Maar uiteindelijk leek [10] Android Nougat op dit zeven jaar oude toestel

vanwege de eerdere poging om Nougat te instal-

te draaien. Leek, want anders dan in de meeste

leren, maar gelukkig wist ik dat op te lossen [14].

Linux-distributies hebben de LineageOS ont-

Het resultaat van al deze experimenten is een

wikkelaars een probleem. Veel van de hardware

toestel dat volledig gepatcht is tegen alle beken-

in telefoons is bedrijfsgeheim, ofwel drivers en

de bugs, zoals het rechterdeel van figuur 1 laat

documentatie zijn niet of nauwelijks beschikbaar.

zien. In figuur 2 zie je een screendump van de

Met de nodige trucs zijn de door fabrikanten ge-

data waarop onderdelen zijn gecompileerd. Als

leverde binaire bestanden te gebruiken, maar dan

een paar vrijwilligers in staat zijn om een zeven

zitten we meestal vast aan dezelfde kernel als de

jaar oud toestel van updates te voorzien, zou dat

laatst uitgerolde officiële kernel op dat toestel.

voor een bedrijf als Samsung met een budget

Op zich is dat nog geen echt probleem. De

van vele miljoenen een eitje moeten zijn. Ik hoop

source code van de kernel is gewoon openbaar

dat de Consumentenbond de rechtszaak gaat

en kan gepatcht worden zodra security bugs

winnen, al is dit slechts een eerste stap naar wat

ontdekt worden. Echter missen we dan de func-

er echt nodig is… (de Consumentenbond heeft de

tionaliteit die in nieuwere kernels aanwezig is en

zaak verloren – red.).

voor Android Nougat wordt één daarvan gebruikt door de File Manager, die dus meteen crasht na

TOT SLOT

opstarten, waarmee deze versie voor mij onbruik-

We leven in een wereld waarin techniek steeds

baar is. Het probleem is bekend [11] en iemand

belangrijker wordt. Fabrikanten hopen dat wij elke

gaat proberen om het missende deel te backpor-

twee jaar nieuwe spullen kopen, maar dat is in de

ten naar de oudere kernel. Maar tot dat moment

praktijk anders. We zouden fabrikanten moeten

moet ik iets anders verzinnen...

dwingen om minimaal vijf en misschien zelfs wel tien jaar hun spullen van veilige software te blijven

SECURITY PATCHES

voorzien. Als zij daar niet toe in staat zijn, moet op

De oplossing is eigenlijk heel simpel. Het gaat

het moment dat zijn in gebreke blijven, verplicht

mij niet om de nieuwste Android – sterker nog,

alle broncode en documentatie van de hardware

wat ik draaiend heb gezien, vond ik niet bijzonder

gratis aan de gemeenschap worden gegeven. En

gebruikersvriendelijk – maar om een versie waar-

nee, argumenten als bedrijfsgeheim of andere

in alle bekende, ernstige bugs zijn opgelost. De

onzin tellen niet! Wie niets wil vrijgeven, weet nu

kernel en andere onderdelen worden sowieso ge-

wat daarvoor gedaan moet worden: zorgen voor

patcht, ofwel ik kan gewoon Kit Kat 4.4.4 installe-

levenslange, regelmatige updates. Helaas zal dit

ren. Die moeten we dan wel zelf compileren, maar

voorlopig nog wel een utopie blijven.

gelukkig vond ik iemand die dat voor de Samsung Galaxy S II doet [12]. Om het toestel bruikbaar te maken, is GApps [13] – Google-apps zoals de Store – nodig en ook die wordt keurig bijgehou-

Voor de bronnen bij dit artikel:

WWW.HCC.NL/301-94

den. Vervolgens kwam ik in de problemen

PCA301_Lab.indd 96

12-07-18 10:54

G KO RT IN 5%

OHRA

HCC

Met een goed gevoel op vakantie De OHRA Reisverzekering

Ga je nog een weekendje weg, met de auto naar Frankrijk of 3 weken backpacken in Laos en Cambodja? Waar je ook naartoe gaat je wilt je geen zorgen maken over je reisverzekering. Maar wat gebeurt er nu als je dure camera wordt gestolen? Of je wordt ziek tijdens je vakantie? Met de OHRA Reisverzekering ben je goed en voordelig verzekerd. Als lid van HCC ontvang je 5% korting bovenop de toch al scherpe premie.

Bereken snel je voordeel op www.ohracollectief.nl/hcc

PCActive_HCC_A4.indd 1 adv_PCA301.indd 97

06-07-18 13:18 13-07-18 10:27

Colofon (onderwerpen onder voorbehoud)

PC-Active 302 verschijnt rond 28 september 2018

Hoofdredactie: Rob Coenraads Eindredactie: Charlotte van Berne Bladadvies: Joris Hoogland Vormgeving: Joachim Mahn Uitgever: Bert Janssen Redactie PC-Active: pc-active@hcc.nl www.pcactive.nl www.hcc.nl/pc-active www.twitter.com/HCCconnect www.facebook.com/HCCconnect Medewerkers: Fred Baltus, Pieter de Bruin, Pieter-Jan Claes, Rob Dekkers, Bert van Dijk, Maikel Dijkhuizen, Dennis Gandasoebrata, Cees Heij, Marc Hijink, Henk van de Kamer, Aad Munsterman, Koen Vervloesem, Dorien Vervoort, Martijn Vet en Walter Wijnhoven

3D PRINTEN Al jaren wordt er veel gebruikgemaakt van 3D-printers en de mogelijkheden lijken soms oneindig: van protheses tot huizen. Voor 3D-printers thuis werd ook een gouden toekomst voorspeld, maar dat was iets te rooskleurig… of toch niet? In het najaar besteedt HCC veel aandacht aan 3D printen en lees je natuurlijk ook van alles over dit onderwerp in PC-Active.

Contact HCC-ledenadministratie: www.hcc.nl/contact of 085-0130124 PC-Active verschijnt zes keer per jaar en is vast onderdeel van het HCC-lidmaatschap. Voor het HCC-lidmaatschap betaal je € 38,34 per jaar, inclusief 6x PC-Active. Voor beëindiging van je HCC-lidmaatschap dien je 2 maanden voor afloop van je lidmaatschapsjaar op te zeggen via 085-0130124 (bereikbaar op werkdagen tussen 13:00 en 17:00 uur) of per post naar HCC-ledenadministratie, Postbus 6340, 2001 HH Haarlem. Advertenties BVDO Media Exploitatie, Aart van der Giezen, 06-41363965, aart@bvdo.nl

PODCASTS

ZELFBOUW

Podcasts zijn een populair medium met een groeiende groep luisteraars, toch zijn er veel mensen die er nog nooit van gehoord hebben. Lees of dit nichemedium ook iets voor jou is en begin bij het begin.

Zelf aan de slag gaan met het bouwen van apparaten is niet alleen interessant en leerzaam, maar ook leuk. Daarom schotelen we je workshops voor, onder andere met de Raspberry Pi en een Commodore-zelfbouwproject.

Drukwerk Senefelder Misset B.V., Doetinchem Distributie Nederland: Betapress B.V., Gilze / België: Imapress N.V., Turnhout ISSN 0925-5745

Beoordeling testresultaten De scores van de geteste producten en diensten worden uitgedrukt in onderstaande symbolen:

Absolute aanrader

Uitstekend

Prima

Goed

Voldoende maar houdt niet over

Kan beter

Teleurstellend

Slecht

Miskoop

Heel slecht

Uiterste zorg wordt besteed aan het vervaardigen van PC-Active. Desondanks zijn fouten niet uit te sluiten. HCC kan derhalve niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele fouten in artikelen, programma’s of advertenties. Overname van artikelen of andere redactionele bijdragen is slechts toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van HCC. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen, heeft de redactie het recht om vrijelijk te beschikken over alle haar toegezonden materiaal. PEFC gecertificeerd

De producten en diensten in PC-Active worden uitvoerig getest door onze

Dit hout komt uit duurzaam beheerd bos en gecontroleerde bronnen

redacteuren. Al deze testen zijn redactioneel onafhankelijk.

PCA301_next.indd 98

PEFC/30-31-151

www.pefcnederland.nl

13-07-18 10:26

ROBUUSTE OPLOSSING MET INTEL UHD GRAPHICS EN FLEXIBELE MONITORAANSLUITINGEN

€ 203,–*

FANLESS

4G READY**

TRIPLE DISPLAY

OPERATION

VESA MOUNT

REMOTE ON

DL10J  VENTILATORLOZE, ENERGIEBESPARENDE PC MET OPTIE VOOR MOBIELE GEGEVENSOVERDRACHT Mini-pc’s zonder ventilator kennen een lange en succesvolle traditie bij Shuttle. De XPC Barebone DL10J knoopt hier weer bij aan en presenteert zich als een geruisloze, energiebesparende pc met moderne processor. De combinatie van een spaarzame Intel J4005 Celeron Dual-Core processor met Intel UHD Graphics 600, tot 8 GB DDR4-geheugen en NVMe-SSD biedt talrijke toepassingsscenario’s uiterst zelfbewust het hoofd. Op het bureau op kantoor, als player voor digital signage of als besturings-pc in de industrie – de DL10J overtuigt door zijn betrouwbaarheid, doordat hij volledig zonder beweeglijke onderdelen werkt. De mogelijkheid om een 3G/4G-module te installeren**, wat mobiel internet mogelijk maakt wanneer geen wifi-netwerk beschikbaar is, zullen sommige gebruikers gegarandeerd weten te waarderen.

X VENTILATORLOOS, GERUISLOOS, ONDERHOUDSARM X GESCHIKT VOOR CONTINU GEBRUIK (24/7) X HDMI, DISPLAYPORT EN VGA X TWEE SCHIJVEN: 1X NVME-SSD, 1X 2,5" HDD/SSD X GIGABIT ETHERNET EN WIFI (N) X 2X RS-232, 6X USB X VOORBEREID VOOR 3G/4G-MODULES (M.2-2230)

* Aanbevolen verkoopprijs. Fouten voorbehouden. ** De apart verkrijgbare M.2-adapter incl. SIM-slot voor 3G/4G-modules (WWN01) is benodigd en vervangt de geïnstalleerde wifi-module. Afgebeelde accessoires en invoerapparaten zijn niet bij de levering inbegrepen.

www.azerty.nl

NL_a4_PC-Active_Shuttle_DL10J.indd 1 adv_PCA301.indd 99

www.alternate.nl

www.centralpoint.nl

shuttleshop.nl

10.07.2018 16:21:06 13-07-18 10:27

adv_PCA301.indd 100

13-07-18 10:28