rdi t n
Rojnameyek ji aliyê ragihandina navendî ya PDK-Sê ve tê weŞandin
24ê Îlonê 2715 k 15-9-2015 z
Kurdistan -hejmar (61)
www.Pdk-s.com
Rewşa Efrînê xerab e Henan Efrînî Bajarê ev demeke ji aliyê hin grûpên tundrew mîna Ahrar El Şam û Cebhet El-Nusra hatiye dorpêçkirin û bi vê yekê rewşa bajar û welatiyan xerab dibe. Rêxistina tundrew a Cebhet El Nusra li derdroa Idlibê, ji 2 heftiyan berya niha ve nêzîkî 30 welatiyên Efrînê girtine û şer di navbera wan YPGê de her di-
dome, lê ne bi awayekî berdewam. Herî zêde yê ku zirarê ji vê yekê dibîne welatiyên herêmê ne ku nikarin bi serbestî karê xwe birêve bibin, ji ber tirsa revandin û kuştinê ya ku ew rêxistin pêk tîne. Ehmed Robarî ku xelkê bajarê Efrînê ye wiha ji rojnameya Kurdistan re
got:”Niha ji tirsa ve, em nikarin ji devera xwe derkevin, eger em hatin girtin dê emê ji kîs xwe biçin û kes nîne bi hawara me ve jî were, bila ew kesê xwe kiriye desthilat li Efrînê parastina me bike, ne tenê parastina berjewndiyên xwe bike”. Welatiyekî din li ser vê mijarê wiha
got:”Yê herî zirarê dide, ew belengazê welatî ye, ji ber ku ji hundir ve PYDê û hêzên ser bi wê ve me dorpêç kirine û ji derve jî grûpên tundrew, bila PYDê kiryarên xwe rawetîne û yekrêziyê biparêze, da ku bi hev re dijminê gelê Efrînê derînin”.
Gedo: Pêşmerge dê bibin bingeha artêşa Sûriyê ya paşerojê 2 3
Koçberî bûye pirsgirêkek navdewletî
Xwendin li Efrînê di metirsiyê de ye
3
Burhan Hiso: Helbesta kilasîk bingeha helbesta Kurdî ye
4
2
24ê Îlonê 2715 k 15-9-2015 z
Kurdistan -hejmar (61)
www.Pdk-s.com
Gedo: Pêşmerge dê bibin bingeha artêşa Sûriyê ya paşerojê
Adil Ibrahîm rdi t n
Şelal Gedo sekretêrê Partiya Çep a Demokrat a Kurd li Sûriyê û endamê komîteya leşkerî ya Hevpeymaniya Niştîmaniya Sûriyê (Îtîlaf ) got ku Pêşmergeyên Kurdistana Sûriyê ku ji artêşa rejîma Esed di destpêka vêketina şoreşa sala 2011an cuda bibûn, dê bibin bingeha artêşa Sûriyê ya paşerojê, helbet piştî rûxandina rejîma Beşar Esed û serkeftina herî mezin ya şoreşa Sûriyê, ji ber ku ev hêz bi awayekî pisporane hatiye meşiqkirin, her wiha ku tenê ev hêz ji bo parastina Rojavayê Kurdistanê hatiye avakirin, ne ji bo berjewendiya yek reng û yek partiyê, tenê ji bo bergiriya di ber xelkê welat de. Şelal Gedo ku yek ji endamên Îtîlafa Sûriyê ye, di nava kutleya Kurdî, her wiha yek ji endamên komîteya leşkerî ya navborî ye, ji rojnameya Kurdistan re behsa avakirina wê komîteyê kir û got: Piştî lixwegirtina Pêşmergeyên Rojavayê Kurdistanê ji aliyê Encumena Niştîmaniya Kurdî ENKSê ve, ku ew hêz ji
ciwanên nava partî û dezgehên ENKSê pêk tê, niha kar li ser wê yekê tê kirin di nava Hevpeymaniya Niştîmaniya Sûriyê de, da ku encumeneke leşkerî nû bê avakirin, mîna encumena ku piştî kongerya Entalya ya opozîsyona Sûriyê ku di sala 2011an de hatibû lidarxistin bête damezirandin”. Serkirdeyê ENKSê diyar kir:” Desteya Giştî ya Hevpeymaniya Niştîmaniya Sûriyê, komîteyek ava kir ku hemû pêkhatiyên wê yên siyasî têde beşdar bûn, da ku serperiştiya vê encumenê bike. Ji ber ku encumena Kurdî beşeke ji Îtîlafa Sûriyê ye, ew jî nûnere di wê komîteyê de ya ku divê karê xwe bi awayekî serast pêkbîne, û dest bi vexwendina polîtbîroyên siyasî û serkirdeyên fesyîleyên leşkerî bike, di serî de helbet Pêşmergeyên Kurdistan Sûriyê. Piştî van gavan dikare civîneke berfireh lidar bixe, da ku encumena nû raghînin, helbet li gor hin piransîpan ku niha komîte nêzîkî tewafiqekê li ser wan bûye.
Endamê komîteya leşkerî ya Îtîlafa Sûriyê behsa serdaneke wan bo Herêma Kurdistanê kir û wiha got:”Berya niha komîteya ku hatiye avakirin dixwest ku serdana Herêma Kurdistanê bike, bi armanca pêkanîna hin hevdîtinan bi serkirdeyên siyasî û leşkerî yên Hêzên Pêşmergeyên Kurdistana Sûriyê re. Ew dixwazin guhdariya nerîn û bîrên wan derbarê avakirina vê encumenê bikin, û heta niha jî hewla vê serdanê bi hin aliyên Encumena Niştîmaniya Kurdî re tê kirin, her wiha bi Hikûmeta Herêma Kurdistanê re jî, ji bo amadekirina serdanekê di dema bê de. Pêşmereyên Rojavayê Kurdistanê Pêşmergeyên Rojavayê Kurdistanê berî demekê wek hêza leşkerî ya Encûmena Niştimaniya Kurdî li Sûriyê di kongreya wê ya sêyemîn de hate qebûlkirin û ji dema ku DAIŞê çend deverên Herêma Kurdistanê dagîrkirin, Pêşmergeyên Rojavayê Kurdistanê mil bi milê Hêzên
Pêşmergeyên Kurdistanê şerê çekdarên DAIŞê dikin û çend Şehîd û birîndar jî kirine qurbanî. Hêza Roj li Xinis, Binslawa û Pêşabûrê li ser destê pisporên leşkerî yên Birîtanî, Amrîkî û Herêma Kurdistanê fêrî gelek coreyên meşq û rahînanê bûne û ji wan leşkergehan li ser eniyên şer tên belavkirin û ew niha dikarin wekû hêzeke fermî şer û berevaniyê di ber xaka xwe de bikin û di heman demê de parastinê jî
bikin. Her wiha dikarin hemû coreyên çekên sivik û giran bi karbînin bêyî ku pêwîstiya wan bi wan pisporan hebe ji ber ku niha fêr bûne. Hêza “Roj” li gelek devaran şer kiriye, mîna Bendava Mûsil, Şingal û Zimar, her wiha li Çiyayê Xazir, Çiyayê Zerdik, Hesen Şam û Sêf Ziyan jî şer kirine û ev bû sedem ku Hêza Roj fêrî şerê kolanan jî bibe.
Malxwê bêkêr Leyla Sadûn - Dêrik Tê gotin ku carekê jineke gundî hin mirîşk û Elok ji xwe re xwedî dikirin, sal jî têr baran bû û buhar jî xweş bû, mirîşik û elokên wê ji ber xweşiya salê pir bûn, lê her sibeh dema ew jina gundî ji xew hişyar dibû didît ku rovî ketiye di nav mirîşk û elokên wê de û yek ji wan biriye û hin dîtir kuştine û li şûna xwe hêlane. Çara jinê nema rabû ji mêrê xwe re got: bi xwdê wisa nabe, ji me re debarekê bike û koçikekî bîne, da ku em bikaribin mirîşk û elokên xwe yên mayîn ji vê belayê biparêzin, bi xwedê vî rovî mala me wêran kir û keda me ya îsal terit û belav kir. Rabû mêrê wê rojekê sibehê zû ji xwe rabû û berê xwe da û li koçikekî geriya, çû û cewrikek anî û xwedî kir. Berî hingî mêrik li pêşya malê kolek avakiribû, di wê kolê de denekî avê deyna bû, wê jinê her şev denê xwe tijî av dikir û li dora wî jî
av direşand, binê denî her dem hênik û cemidî bû. havîn hat û di destpêkê de germa wê bilind bû, ew cewr û qelew xwe li ber germa havînê negirt û li ber xwe neda, ji ber germê koçikê malê neçar dibû ku ji nîvro de xwe li binê denî dirêj dikir û ta berê sibehê dima razayî û ne direyî û ti kar jî nedikir. Koçikê mêrik havîna xwe li ber hênkaya denê malê borand û rovî qelana mirîşik û elokan anî û pitpita jinikê û gilî û gazindên wê li ser serê mêrik ranewesta û mêrik jî li ber dilê jinikê dide û dibêje: rast e, lê mane ew jî rihe, va em mirov xwe li ber vê germê nagirin, ka bihêle bila hinekî dunya hênik bibe. Havîna wê salê dom kir û werzê peyîzê jî da ber xwe. Bû zivistan û dunya cemedî. Li pêşiya malê tenûreke malê hebû gava kebaniya malê nanê xwe li tenurê dida û vedigera malê, koçokê malê diçû li
ser pişta tenûrê dimexelî û xwe vediziland. Rojek çû û yek dî hat, karê koçokê malê bû pişta tenûrê, ji êvara ta berê sibê û rovî jî bê vebir talana mirîşk û elokan anî. Jina hejar hew xwe girt, rabû ji mêrê xwe re got: Ev nebû hal, ma te ev koçok ji çi re aniye û ka çi ji me re kiriye, û jinê wê rojê ji ber kela dilê xwe, porpor û pitpit bi ser serê mêrê xwe de betal nekir, ji ber şeva berî wê rojê, rovî eloka wê ya kurik di ser hêkand de xwaribû. mêrik ji ber porpora jinikê, hew xwe girt û qehirî û rahişt qute darekî sitûr û berê xwe da maltenûrê û li ber koçokê raketî sekinî û heta xwedî qewet dayê de ew dar li pişta koçokê xwe da û kerba wî neşikest û dar kişand navpol û kemaxên wî jî û di ber xwe de got: De rabe, hişiyar be, bilive, bike kewtkewt, bi xwedê segîtî û malxwêtiya bi vî rengî her kes jî dikare bike.
24ê Îlonê 2715 k 15-9-2015 z
Kurdistan -hejmar (61)
Xwendin li Efrînê di metirsiyê de ye
Dengê we Dijwar Tewfîq rdi t n
Kêşeya xwendinê
Elî Ehmed-Efrîn Partiya Yekîtiya Demoqratîk PYDê li bajarê Efrînê biryar da, êdî ji niha û pêde programên xwandinê bi zimanê kurdî be û dê fikir û feslefeya Abdulah Ocalan têde be. Guhertinên ku PYDê li Efrînê di programa xwandinê de pêk aniye, ji pola 1ê heta pola 6an pêk tê. Li gor wê programê dê zimanê erbî di pola 4an de û zimanê Inglîzî di pola 5an de bê xwandin. Her wiha dê di polên 10 û 11 û 12an de waneyên Cografiya û dîrok werin guhertin û têde PYDê li gor kêfa xwe dîroka Kurdî bi xwendin bide. PYDê dê feslefeya Ocalan û Umeta Demoqrat ya ku pê bang dike bixe nav sîstema xwendinê. Li ser vê yekê Nivîskar Pîr Ristem wiha got:” Xuya dibe ku Rojavayê Kurdistanê li ser rêbaza siyasî ya yek serok û felsefeya partiyekê dimeşe. Gelo em wekû Kurd dê ezmûnûn miletên din dubare bikin, tişta ku PYDê niha li Rojavayê Kurdistanê
www.Pdk-s.com
Di daxuyaniya xwe de diyar kirbû ku rewşa xwendinê li Herêma Efrînê pir xirab bûye û ragihand ku ew tevahiya biryarên zorane yên desthilata PYDê, yên derbarê xwendinê de red dikin. ENKSê li Efrînê bang li hemû aliyên siyasî û yên têkildarê perwerdeyê kir ku berpirsiyariya xwe ya dîrokî li pêş nifşên gelê kurd li ser milên xwe bigrin. Her wiha daxwaza kiriye bi derbasbûna di serê zarokan de bê pêkanîna van xamadeya felsefê wê me çandin, divê çareseri- lan jî kir: Zimanê bighîne dubarekirina yek ji vê yekê re bête kurdî ji aliyên şarezayan ve were behemanîna fikrê dîtin”. istbidadî.” Welatiyekî din amaje fêrkirin- Pirtûkên Wezarete Perwerdê Ristem axaftina xwe bi wê yekê kir ku ji ya Hikûmeta Sûriyê berdewam kir û got:” bilî leşkeriya neçar bimînin heta ku Hêvî dikim ku em ya PYDê, xwandina lêveger li ser metod û tecrubeya istibdadê felsefeya Ocalan û meteryalên xwendinê dubare nekin û divê Umeta Demoqrat li hêzên siyasî di civaka Efrînê metrsiyeke din bê kirin- Perwerde Kurdî de projeyekî e li ser pêla koçberiyê ji îdiolojiyên partişaristanî sivîl pêşkêş çê bike û ti kes nema yan bên dûrxistin û pênasîn ji aliyê sazibikin ku gelekî zarokên xwe dişîne yên dewleta pêwendîdadwerî û rêzgrtina dibistanan. dar bi wan bê kirinmafên mirovan li xwe Xwecihiya Efrînê ya bigre”. Encumana Niştamanî Kar ji bo vegerandina hemû kel û pelên Welatiyekî bajarê ya Kurdî li Sûriyê Efrînê li ser miENKSê daxuyaniyek pêdawîstiyên xwendinê yên dibistanan jara vê rêbazê got:” derbarê rewşa perbên vegerandin û Êdî em nema karin werdê û xwendinê mamoste bên amazarokên xwe bişînin li herêma Efrînê ji dekirin- Kar ji dibistanan, ji ber dê bo raya giştî belav bo vegerandina ew îdeolojiya PKKê kiribû. hemû kel û pelên pêdawîstiyên xwendinê yên dibistanan bên vegerandin û mamoste bên amadekirin- Alîkarî ji bo navendên xol, anku dewreyên taybet, li gorî rewşa mamoste û xwendekaran, bê pêşkêşkirin- Kar ji bo vekirina hemû dibistanên ji bo sedemên cuda hatibûn girtin, bê kirin.
Kamîran Mehmûd ji bajarê Dêrikê dibêje: Îro roj li Rojavayê Kurdistanê kêşeyeke mezin der ketiye holê ji bo fêrbûna zimanê Kurdî li dibistanên di bin destê rêjîma Esed e, û saziya zimanê kurdî ya bi ser partiya Yekîtiya Demoqratîk PYDê ve dixwaze pirtûkên pola 1ê ta pola 3an biguhere û bike bi zimanê Kurdî, û ev pirsgirêk wê bandoreke neyênî bilîze li ser şagirtên van dibistanan ji ber ku ev yek gelekî niha zehmete li ser wan û em nizanin gelo PYDê ev rêbaz li ser çi bingehê çêkirine û heta çi redeye dê xizmeta Kurdan bike
Çek pêwist in Minyar Boncix li ser têkoşîna Pêşmergeyan wiha dibêje: Sengerên ku pêşmerge lê xebatê dikin bûye sînor di navbera mirovahiyê û hovatiyê de, ji ber ku Kurd şerê bihêztirîn rêxistina terorîst li cîhanê dikin. Û wiha jî alîkariya cîhanê û civaka navdewletî ji bo hêzên Kurdî gelekî kêm e û erkeke mezine ser welatên Rojavayî ku alîkariya Kurda bikin, da ku di zûtirîn dem de van terorîstan ji nav xaka Kurdistana pîroz derînin..
Koçberî bûye pirsgirêkek navdewletî Maya Hisko ji Almaniya wiha got: koçberî û penaberî bûye kêşeyeke navdewletî, û hemû milet û hikûmetên cîhanê li ser vê doseyê gengeşe dikin. Li Sûriyê şoreşa vî miletê vê ket li dijî rêjîma sitemkar û xwînmij, lê şoreş di gelek qonaxan de derbas bû ta gihişt warê çekdarî, û dewletên cîhanê her yek hin hêzan bi çekkirin li dijî hêzên din, ne opozisyon bi serket û ne jî rêjîm bi ser ket. Ev milmilane hate dirêjkirin di navbera her du aliyan de û zirara herî mezin gihişte welatiyan ku hemû niha dibin koçber û berê xwe didin welatên Ewropayê, kêşeya wan nema tenê li ser asta herêmê ye niha bi awayekî bibandor li ser tê nîqaşkirin û dê Ewropa vê yekê çareyekê jê re bibîne ji ber ku hin dewlet nema karinpêşwaziya penaberan bikin.
Deverên Kurdî vala dibin Ji bajarê Dirbêsiyê Leyla Mele wiha dibêje li ser koçberyê: Roj li dû rojê li ber çavan diyar dibe û em hemû temaşe dikin ku çawa bajar û gundên me bi tevahî vala dibin ji welatiyên me û xelkê biyanî li wan cihan dibin niştecî, xelkê me koçber bûne, ciwanên me têne kuştin li ser sînoran, gelo kî îro roj di ber vê tawana mezin de berpirsyar e, kî dihêle ku ev valahî dideverên me yên kurdî de çê bibin û ev uyekji berjewendiya kê ye. Hêvî dikin ku ev pêla bêhemba ya koçberiyê bête rawestandin û Ereb ji cihê Kurdan derkevin û demografiya deverê vegere mîna berê.
3
4
çand û Huner
24ê Îlonê 2715 k 15-9-2015 z
www.Pdk-s.com
Komek bi navê Serxwebûn hate damezirandin Zêwa Remezan rdi t n - Hewlêr
Koma hunerî ya bi navê “Serxwebûn” ku nû hatiye avakirin, yekemîn berhema xwe bi navê “Şingal”, bi rêya kenala Rûdawê re belav kir. Koma hunerî ya Serxwebûn, nû ava bûye û piraniya stranên wê komê stranên netewî ne. Derbarê avakirina wê komê,
rêveberê Koma Serxwebûnê Ehmed Ekaş ji rojnameya Kurdistan re wiha got:” Endamên koma Serxwebûn hemû ji keç û xortên Rojavayê Kurdistanê ne, ji her yek ji Efrîn, Kobanî û Cezîrê ne ku navê wan hunermendan jî ev in: Fetîn Ehmed- Selah Bayram- Laleş Mîdî- Teyar
Elî”, lê tenê keça bi navê Fatîne Ehmed ji bajarê Humsê ye.” Ekaş derbarê armanca avakirina vê komê got:” Armanca avakirina komê ew e ku sitranên netewî amade û belav bike, her wiha ew sitran naveroka wan ne girêdayî ti rêbazeke partiyan e, tenê
netewî ne. Piraniya helbestên sitranên komê ji helbetên min in, û awazên sitranan bi hev re çê dikin.” Ekaş amaje bi wê yekê kir ku heta niha wan yek sitran bi navê “Şingal” tomar kiriye, ku vidyo klipa wê bi spnseriya Rudawê bû. Rêveberê komê da zanîn ku
niha 10 sitranên netewî bi zaravê Kurdmancî amade ne, yek ji wan taybet bi zarokan e û yek jî bi zimanê Erebî ye li ser kurdan e. Laleş Mîdî ku yek ji hunermendên wê komê ye wiha got: “ Sedema tevlîbûna min ji b o Koma Serxwebûn ew e ku divê her hunermendekî Kurd li ser êş û azarên gelê xwe bistrê, bi taybet di dema niha ku komkujî û koçkirin derheqê Kurdan de pêk tê, sitranên bi vî rengî fakterekî serke ye ji nasandina êşa gelê Kurd bi tevahiya cîhanê, di rêya rastiya helbesta ku ji bîr û baweriya helbestvan yan hurmend derketiye. Ez gelekî bi êşa Kurdên Êzîdî hest bûm, lewma ji me tê xwestin ku dengê wan bighînin cîhanê û di rêya sitranan re moralê Pêşmerge û YPGê bilind bikin di çarçoveya yekrêziya nava mala Kurdî de.”
Burhan Hiso: Helbesta kilasîk bingeha helbesta Kurdî ye Can Amûdê Helbestvan Burhan Hiso di vê hevpeyvîna xwe de behsa wê yekê dike ku helbesta kilasîk di dema niha de bêhtir tê nivîsandin, lê divê em berê xwe bidin helbesta nûjen jî. *Burhan Hiso kî ye? Ez di 10ê Nîsana sala 1966an li gundê Bîrziravê jidayik bûme ku ew gund bi ser Amûdê ve ye, niha li bajarê Amûda bavê Mihemed dijîm û li wir herdem dimînim. Xwendina xwe ya seretayî li gundê xwe yê nav borî temam kiriye û ya navendî û Bekelorya jî li Amûdê xwendiye, û niha ez mamoste me li dibistaneke bajêr. *Tu bêhtir çi dinîvîsîne?
Ez helbesta nûjen û kilasîk dinivîsînim, her wiha helbest û sirûdên zarokan, helbesta Hayko ku ewa bi kurt tê naskirin, çîrok bi taybet çîrokên zarokan, şano ku ew jî taybet bi zarokan e. Min Helbesta kilasîk nivîsî ji ber ku bandora helbestvanên me yên kilasîk pir li min bûye, mîna Cegerxwîn,Tîrêj,Seydayê Keleş, Melayê Cizirî, Ehmedê Xanî, Siyapoş, lê ji ber ku helbest li cîhanê tevî bi şêweyê nûjen hat danîn, me jî xwest em helbesta Kurdî bi şêweyê nûjen jî binivîsînin, û di warê helbesta nûjen de bandora Şêrgo Bêkes pir li min hebû. Dema ez 20 salî bûm, min dît
bê pirtûkxaneya Kurdî gerekî helbest û sirûd û çîrokên zarokan bû, min ji bo zarokan helbest û çîrok û sirûd nivîsîn, û her wiha min çîrok ji mezinan re jî nivîsandine, ew jî di baweriya min de ji dewlemendiya foloklor û kevnetora Kurdî bû. Helbesta kilasîk çawa dibînî? Helbesta Kurdî ya kilasîk bingeha helbesta Kurdî ye, îro pir tê nivîsandin. Û wê hîn jî kilasîk bê nivîsîn ji ber sitrana Kurdî û toreya Kurdî û civaka Kurdî pir bandorê lê dike. Bandora kê li ser te hebû? Her ye ji helbestvanê nemir Cegerxwîn, Siyapoş, Şêrgo Bêkes, Tîrêj, Keleş, Ehmdê Xanî û Melayê Cizîrî. Çend berhemên te hene?
Burhan Hiso
Deh berhemên min hene, lê mixabin çap nebûne, her deh amade ne ji çapê re. Çi pêwîste ku pirtûkxaneya Kurdî zengîn bibe? Nivîsandin û belavkirina kevnetor û foloklorê Kurdî her wiha
guhdan û pêşxistin û azadkirina rojname û çapemeniya Kurdî. Nivîsînên ji bo zarokan Wek helbest û surûd û çîrokan bêne çêkirin da ku ew pirtûkxane zengîn bibe.