Rojnameyek ji aliyê ragihandina navendî ya PDK-Sê ve tê weŞandin
24ê Tîrmehê 15-7-2016
Kurdistan -hejmar (81)
www.Pdk-s.com
Teqîna Salihiyê xelk bêhêvî kirin Kurdo Sorkî - Hesekê
Li Taxa Salihiyê ya bajarê Hesekê teqînek rû da. Teqîn saet 7:45ê êvarî li nêzîkî firineke nan a bi navê Salê çê bûye .Li gorî zanyariyan, êriş xwekujî bû, û di encama êrişê de 27 welatî şehîd bûne, ku 2 jin û zarokek jî di nav kesên şehîd de hebûn, herwiha di encama teqînê de bi dehan kes jî birîndar bûne. Derbarê teqîna bajarê Hesekê de, welatiyê bi navê Xidir Yûsif ji Rojnameya Kurdistan re got:”Herdem dihate texmînkirin
bê wê teqîn çê bibin, lê mixabin vê carê jî di êvara cejnê de bû, parastina xelkê ji kesê xwe kiriye desthilatdar tê xwestin, û nabe vê meseleyê piştguh bike bi çi awayî be .”Dîlber Omer ku ew jî xelka taxê ye got:”Bila xelkê me ji deverên qerebalix dûr bikevin ji ber ku kes tine parastina wan bike, bi rastî piştî teqîna vê dawiyê xelk bêhêvî bûne, û her kes dixwaze koçber bibe ji bo meseleya ewlekariyê”. Li ser çend hesabên di torên civakî
de rêxistina DAIŞê berpirsatiya teqînê li xwe girtiye, lê hêj nehatiye piştrastkirin. Ji aliyê xwe ve jî Serokatiya Herêma Kurdistanê amadebûna Herêma Kurdistanê û hemû dezgeh û saziyên pêwendîdar ên Kurdistanê bo pêşkêşkirina alîkariyan bi birîndar û lêqewimiyên vê kiryara terorîstî nîşan da .Bajarê Hesekê di navbera rejîma Esed û Partiya Yekîtiya Demoqratîk PYDê de dabeşkirî ye, û piraniya taxan di destê rejîmê de ye.
Tirsa rûdana karîseteke mirovî li Helebê heye Ehmed Kêtikî -Heleb Taxên Helebê yên Rojhilat ku di jêr destê Dijberiya Sûriyê de ne, û derdora 400 hezar welatiyên sivîl lê dijîn di rewşeke pirr xerab de ne, ev yek jî piştî çend rojên ku rejîma Esed rêya Kastêlo kontrol kiriye, ku ew dawî
rê bû ji gihandina alîkariyan re bo wan taxan. Mihemed Hîlal li ser vê mijarê wiha dibêje:”Piştî rêya sereke ya Kastêlo hate girtin alîkariyên xwarin û pijişkî nema derbas bûn, herwiha topbarana rejîma Esed û
milîsên ser bi wê ve kuştî û birîndar li dûv xwe hiştin ku tîmên hawarçûnê nikarîbûn birîndaran bibin nexweşxaneyên meydanî yên nêzîkî sînorê Tirkiyê ji ber girtina rêya navborî”. Cemîl El-Siker derbarê rewşa wan taxan got:”Niha li taxên Rojhilat nirxê kelûpelan gelekî buha bûne,
ew jî ji ber girtina rê ye, hin keskayî ji bexçeyên nêzîkî van taxan tê, lê têra xelkê deverê nake, ji ber vê yekê tirsa rûdana karîseteke mirovî li Helebê heye “. Bajarê Helebê wek bajarê duyemîn di mezinbûnê de li Sûriyê tê naskirin, û ev demeke rastî topbaraneke tund ji aliyê rejîma Esed ve tê.
Cedan Elî: Sedema têkçûna rewşa Kurdistana Sûriyê PYDê ye
2
De Mistura, ez û malbata xwe 5% ne
3
2 24ê Tîrmehê 15-7-2016
Kurdistan -hejmar (81)
www.Pdk-s.com
Cedan Elî: Sedema têkçûna rewşa Kurdistana Sûriyê PYDê ye Sîpan Xelîl Cedan Elî nûnerê Tevgera Çaksaziya Kurd li Herêma Kurdistanê dibêje sedema têkçûna rewşa Rojavayê Kurdistanê ji hemû aliyan ve sûncê PartiyaYekîtiya Demoqratîk PYDê ye, ew jî bi meşandina siyaseta tek alî.
yan milet divê wek hev bin û milet hemû bibin yek ev reng dûr e ji rastiyê. û di xewnan de çê nabe, niha ez bin dest in, zimanê min qedexekirî ye, danpêdan bi mafên min nayê kirin, di destûrê de tiştekî min tine ye, divê xwîna xwe ya ku dirjînim qurban be ji cîbicîkirina mafê gelê Kurd re di Sûriya de.
Kurdistan: Tu rewşê niha çawa dibîne? Elî: Ez dibînim ku rewşa
Rojavayê Kurdistan yan Kurdistana Sûriyê ji rewşa Sûriyê bi tevahî cuda nabe, rewşa Sûriyê bi tevahî gihiştiye qonaxekê, piştî Cenêvê 3, û piştî van danûstandinan û komcivînên dewletên zulhêz yên ku destêwerdanê di qeyrana Sûriyê de dikin, herwiha dîtinên rojane yên wezîrên derve yê Amerîka û Rûsya ku diyar e karê wan nema ye jibilî krîza Sûriyê, herwiha niha rewş gihiştiye qonaxeke gelekî zehmet, opozîsyona Sûriyê û gelê Sûriyê gihiştine qonaxa nêzîkî bêhêvîbûnê, hinek serkirdeyên opozîsyonê dibêjin rêkeftinek hevbeş di navbera Rûsya û Amerîka de heye, da ku opozîsyona Sûrî lawaz bikin û alîkar bin di vê qonaxê de bi rejîma Esed re, eme jî di nava vê reşahiya ku Sûriyê têde derbas dibe, helbet topbarankirin, wêrankirin, îşkence û derbederiyê bandor gelekî li Kurdan hebû, Kurd du caran êşê ji vê reşahiyê dibîne, ku carekê kes nizane bê çarenivîsa Esed û Sûriyê wê çi be, û cara din ew e ku desthilata Partiya Yekîtiya Demoqratîk PYD ku bi rengekî îdareyê dike wek dektatorekî, bi rengekî ku PYDê ji xwe bawer kiriye ku bi hêza xwe ya leşkerî dever kontrol kiriye, û rejîm derxistiye. Niha rewş ji hemû aliyan ve xerab e, û sedem her ew e desthilata PYDê ye.
*Di heyama 6 mehan de 363 kes hatine girtin, ev tê wateya çi?
Helbet, PYDê şêweyê dektatoriyetê bikar tîne, ti rengî ji xwe pê ve qebûl nake, ti nerîna berûvajî
*Destûrê ku ENKSê behsa wê dike, çi li cem we heye?
Rewşa Rojavayê Kurdistanê ji ya Sûriyê cuda nabe nerîna xwe qebûl nake, û niha ti nerîn jibilî ya PYDê nîne, her kes nerîna wî heye li ser meseleyekê, nabe ew nerîn bête astengkirin, ango tu ne wek PYDê bibêje divê tu bikeve zindanê, ev reng dihêle ku ev hejmar ji girtiyan çê bibe, ev hejmar tê wateya ku PYDê rojê du kesan digre, ev yek jî tenê ji bo çavê xelkê bitirsîne, û ew bi tena xwe bimîne. Ev yek jî hîç ji aliyê ti alî yan kesan ve nayê qebûlkirin.
*Te bêdengiya partiyên hevpişk bi PYDê re çawa dît?
Ew partî bi deng in,û dengê wan bilind e, û bûne alîgirê Partiya Yekîtiya Demoqratîk PYDê bi awayekî eşkere û zelal, em dibêjin ew partiyê ku ji zikê tevgera siyasî ne, bi wan nakeve ku girtina siyasetmedarekî yan çalakvanekî ku ji bo nerîna xwe ji aliyê PYDê ve normal bibînin, wan partiyan ji xwe re tewerek dîtine bi nerîna wan ew cih baş e ji wan re, ihtîmala hin pere ji wan re derdikeve, yan li gor ruxsetên xwe kar dikin, ev partiyên ku niha alîgirên PYDê ne, xwe li gelek ci-
han şaş dikin li dijî miletê xwe, û berûvajî tiştê ku berya tevlî îdareya PYDê bibin niha dibêjin, berya niha xwendin û nerîna wan ne wisa bûn, nizanim çawa ser xwe qebûl dikin ku serkirdeyekî Encumena Niştîmaniya Kurdî ENKSê bête girtin, û bibêjin ev cezayê wî ye, herwiha
xelkên wê ne yên partiyên Kurdî de ne, yan ne yê miletê Kurd in, ev reng ji siyasetê tê ku yê wek min nabêje xayin û sîxur e û ev yek nayê qebûlkirin. Di dawî de ev partî du caran xwe şaş dikin, em hemû dizanin çanda PYDê ya PKKê ye, lê ew partiyên li derdora wê ji tevgera si-
di bin siya wê de kar dike(Umeta Demoqrat), kesek vê terîma wan fêm nake, heta ku destûrê ku niha nivîsandine helbet li gor nerîn û boçûnên xwe danîne, baweriyên wan dibêjin ti taybetmendiya netewa Kurd li Sûriya û di her çar perçeyên Kurdistanê gerek tine be, rengê dewleta wan civakî, îdarî û divê rengê netewî li ser tine be, dixwazim bibêjim Kurd ji roja roj de di jêr lingê dagîrkerên Kurdistanê de ne. Tirkiyê. Sûriyê. Îran û Îraqê û hemiyan mafê Kurdan binpê kiri-
ENKSê kar li ser destûr dikir vê dawiyê hevbendiyek bi gotina terorîst tawanbar kiribûn, gelo ev yek gelekî hêsan ku tu dezgehekê bi terorîst wesif bike, çi kesê ne wek PYDê bibêje dikarin tometa terorê bi dû bixin, wek tometa wan ya berdewam ji ENKSê re ku çekdarên wê li Şêxmeqsûd hene. Li aliyekî dibêje ENKSê nema ye û li aliyekî din dibêje çekdarên wê hene, û gazên qedexekirî li dijî Kurdan bikar tînin. Gelo Şêxmeqsûd tenê ya PYDê ye û li ser dixeyde, û
yasiya Kurdî li Sûriyê ne, û îhtîmala piştî demekê guhetinên nû çê bibin careke din biçin cihekî din ku baştir be.
*PYDê miletê Kurd di rêya ragihandinê re dûrî xwesteka wî dixe? Durişmê ku Partiya Yekîtiya Demoqratîk PYDê
ye, û ti carî bi mafê gelê Kurd îtîraf nekirine, jibilî Herêma Kurdistanê di sala 1970ê de, pişt re li wan qulipîn. PYDê yan PKKê bi giştî wek çand ti taybetmendiyeke wan ya netewî nîne, û ev yek ne ji xwestekên wan e, ev rengê ku şerê daxwaza netwî dikin û doza wekheviyê dikin
Niha werkşopek li Cenêvê heye, ku hinek serkirdeyên Encumena Niştîmaniya Kurdî têde ne, ew werkşop giftûgo ye li ser dîtin û boçûnan, bê wê paşroja Sûriyê, Kurdistana Sûriyê çawa be, gelo wê pêkhateyên wê bi hev re bên girêdan yan bi çi rengî mafên wan were misogerkirin, ji bo ku tu desthilat di siberojê de van mafan piştguh neke, divê ev hemû di destûra nû ya Sûriyê de hebin û were çespandin, mafê pêkhateya bi tevahî û yê Kurd bi teybetî, herwiha hin pisporên biyanî û yên Kurdistana Sûriyê jî amade ne, niha gelek giftûgo li ser paşroja Sûriyê çê dibin, û divê tiştekî Kurdan di vê derbarê de amade be, aliyek bi tena xwe qet nikare destûrekê çê bike, em jî bi tena xwe nikarin çê bikin, lê ew hemû reşpelik in.
*Destûr divê milet deng li ser bide?
Emê reşpeika xwe made bikin, herwiha bi alîkariya pisporên Kurd û yên biyanî, eger em niha tiştekî bi tena xwe daxin nav xelkê û dengdan li ser bidin, wê ti rewatiya wê nebe, niha ne dema vê yekê ye. Ev gav ne dereng bû?* Ev ne werkşopa yekemîn e, zêdetirî yekê çê bûye, kar li ser vê meseleyê dihate kirin, lê ew kar ne li ser hev bû.
Siyaseta PYDê nayê qebûlkirin
24ê Tîrmehê 15-7-2016
Tirkbûna te û
Kurdistan -hejmar (81)
www.Pdk-s.com
27emîn salvegera şehîdbûna Qasimlo -Bidûvçûn
Sûrîbûna wî min dêşînin Fener Hemedo -Hewlêr
Raporek li ser cejna Remezanê ji Êlihê di nûçeyên kenaleke navdar a televizyonî ya Kurdî de derket, û têde nûçegehan behsa penaber ango koçberên ku ji Rojavayê Kurdistanê li wir bicih bûne bi navê “Sûrî” kir. “Sûrî”ya ku ji “Sûriyê “ ya Tirkiyê hatiye ne “Sûrî” ya ku em wê peyvê dibêjin dema ku em behsa kesên ji Sûriyê dikin. Bi rastî ji hêlên ziman û rêzimanî ve “Sûriyeyî”, an jî “Sûrî” ne pirsgirêkeke mezin e dema ku em wê peyva peyamnêrî ji hêla netewî ve bibin û dema ku em wateya wê ya kûr û dûr bizanibin û nas bikin. Nûçgehan penaber wek “Sûriyan” dan nasîn û wî negot “penaberên Rojavayê Kurdistanê” an jî bi kêmanî “penaberên Kurd ên Sûriyê” .Em dev ji peyamnêr berdin û berê xwe bidin kesekî “Sûrî” yê ku mesele ji peyamnêr kambaxtir kir, û jê zêdetir kir. Ew Kurdê ku xwe li pêşiya kamêreyê wek “Sûrî” da nasîn, û ji Beisî û nijadperestên Ereb “Sûrî”tir bû .Hema hinek mabû vî malnexirabî ne bi tenê
bi serê welatê xwe Sûrî sûnd bixwariba, piçek mabû ku xwe li ser bikuştiba. Ewî bi wateya van gotinan got: Em dixwazin vegerin welatê xwe, û ji vî welatî derkevin û ez divêm ku Sûrî vegere wek berê. Belê ezbenî ev tist li cem Kurdan heye. Peyva “Welatê min” li cem Kurdinan ne “Kurdistan” e, û parçebûna xaka Kurdistanê pejirandî ye û hîç pirsgirêk nîne li cem wan Kurdan. Birastî ez gelekî li wî kesî nagirim li pêşiya peyamnêrê me yê ku xuya dibe ku ew ne Kurd e, lê ew Tirk e ango yek e ji “Türk halkı”. Ew peyamnêrê ku divê bi rengekî fermî rapor û gotinên xwe bibêje, û bibe pireke gihandina hizra netewî û hewlekê bide da ku ev rewşa ku em têde dijîn bête guhertin, û ramanine baştir bêne belavkirin. Peyamnêro! tirkbûna te û Sûrîbûna wî min dêşînin, ne hindik lê gelekî. Hûn û ev ramanên ku dagîrkeran di mejiyên we de çandine kelemine dijwartir in ji artêş û leşkerên dijminan .Ragihandin çekekî pir bikêr e, lê heger em wî bikar neynin an jî wî berûvajî karê wî bikar bînin, hingê em bi destên xwe mala xwe xirab dikin. Heta welat azad bibe divê mejiyên me azad bibin, û wek ku Nizamettin Ariç dibêje:”Ev Perçebûyîna me ne qeder e, tu wan dîsa bike yek”.
3
27 sal bi ser şehîdbûna Qasimlo Sekreterê Giştî yê PDK-Î Dr. Ebdurehman Qasimlo re derbas dibe, ku di 13ê Tîrmeha 1987an de li paytexta Nemsa bajarê Viyenna li ser
maseya muzakereya bi Hikûmeta Îranê re hat kuştin.13ê Tîrmeha 1989an, Sekreterê Giştî yê Partiya Demokrata Kurdistana İranê (PDK-Î) Dr. Ebdurehman Qasimlo, bi
komployeke dewleta Îranê li paytexta Nêmsa Vîyenayê di dema danûstendin dikir ji bi çareseriya pirsa Kurd li Rojhilatê Kurdistanê ligel rayedarên Îranê ji aliyê hêzên Îranê
ve hat kuştin .Ebdurehman Qasimlo xelkê Rojhilatê Kurdistanê bû, û di sala 1930î de li gundê Qasimlo yê girêdayî bajarê Ormiyê jidayik bû .Qasimlo piştî ku qonaxên destpêkên yên xwandinê li Rojhilatê Kurdistanê û Îranê bidawî kir, bo berdewamîdan bi xwendina xwe berê xwe da Ewropayê û xwandina xwe ya bilind di warê aborînasiyê de li paytexta welatê Çek û Slovakiya ya berê bajarê Pragê û herwiha li paytexta Fransa bajarê Parîsê bidawî kir. Qasimlo di dema mana xwe li Ewropayê, pêwendiyek bihêz ligel kesatiyên akademîk û siyasetvanên welatên Ewropayê re çê kir û piştî ku ji Ewropa vegeriya Kurdistanê û wek Sekreterê Giştî yê Partiya Demokrata Kurdistana Îranê (PDKÎ) hat hilbijartin, bi pêwendiyên xwe yên bi siyasetvanên Ewropa re doza Kurd li Rojhilatê Kurdistanê bi taybetî û parçeyên din bi giştî ber bi pêş ve bir .Di dema şoreşa
gelên Îranê di sala 1979an de, ku partiyên Kurdî yên weke PDKÎ û Komele li Rojhilatê Kurdistanê bihêz bûn, Ebdurehman Qasimlo zêdetir weke rêbereke karîzmatîk ê Kurd derket û di yekemîn hilbijartinên piştî şoreşa gelên Îranê, Qasimlo weke parlamenter û herwiha nûnerê Kurdan di Encumena Şarezayên Rêberiya Îranê de hat hilbijartina. Qasimlo demek dirêj bi pêşmergeyên PDKÎyê re li çiyayên Kurdistanê maye û derbarê rewşa Kurdan de pirtûk nivîsandine, ku navdrtirîn pirtûka wî bi navê Kurd û Kurdistan wek jêder di zanîngehên navdar ên cîhanê de bo lêkolînkirina ser gelê Kurd tê bikarbirin .PDKÎyê îsal jî bi boneya 27 saliya terorkirina Dr. Qasimlo ji aliyê Îranê ve banga girevê li xelkê Rojhilatê Kurdistanê kir û daxwaz ji xelkê Rojhilatê Kurdistanê kir, ku bi girevgirtinê Qasimlo bi bîr bînin.
De Mistura, ez û malbata xwe 5% ne
Raid Mihemed Roja 29- 6 - 2016 seroka şanda navdewletî ji bo aştiyê li Sûriya, di daxuyaniyeke rojnamevanî de got ku hejmara Kurdan li Sûriya 5%, û ev rêjeya kêm bû cihê şermizarkirinê ji hemû layanên Kurdî ve, ji ber ku tu amareke fermî ji hejmara Kurdan di Sûri-
ya û Rojavayê kurdistanê de nîne, û tu belgename nîne ku Staffan De Mistura di gotina xwe de rast be, ji ber wiha jî grûpek ji çalakvan û xortên Kurd li ser malperên civakî haştagek belav kirin di bin navê #De Mistura ez û malbata xwe 5% . Û li gor amara ofîsa navîn ya amaran li Şamê sala 2010an hejmara xelkê Sûriya gihişte 23 Milyon kes ji wan bi kêmanî 3ê Milyon û nîv Kurd in, li gor amareke ne fermî wiha rêjeya Kurdan dighê 15% ji ber wiha ev rêjeya ku berpirsekî mezin gotiye bê belge ye, û bê ku bizane ku hejmara Kurda çend e bi rastî cihê şermizarkirinê ye, û ev tişt belge ye ku dîpolmasiya Kurdî serkeftin bid-
est ne xistiye, tê naskirin ku ENKSê di 22 Gulana 2012an de rêjeya rast ji El-Exzer El-Ibrahîmî re dabû Xuyakirin , lê pirsa ku tê kirin ..Rêja 5% ji ku hatiye? Ev heya niha ne hatiye xuyakirin ku De Mistura zanyariyên xwe ji ku aniye, û têne ji ber ku ev dijî rastiyên dîrokî û cugrafî ne, û dibe ku ji rêjîm yan ji Dijberiya Erebî ya nijadperest hatiye, bi taybetî ku di destpêka şoreşa Sûriyê de sala 2011an grûpek ji gêncên Ereban li parêzgeha Hisiça amarek çêkirin bê amrazên rast,û bi rengekî ne akadîmî û dûrî rastiyê, û encamê amara wan hejmara Kurdan li parêzgeha Hisiça 35% ye, ev tişt dûrî rastiyê ye ji ber ku heya niha li bajar û ba-
jarokên serekeî li Cizîrê piraniya şîneyên wê Kurd in, mîna (QamişloAmûdê -Dirbêsiyê Serê Kaniyê - Til temir - Hisiça - Tirbersiyê Girkê Legê - Rimêlan Çilaxe - Dêrik ) wiha tê xuyakirin ku De Mistura şaş bû, û dîplomasiya Kurdî li Cîhanê qels e, piştî serhildana Qamişlo Sala 2004an rêjîma Esed amarek çê kir derbarê hejmara hemî Kurdan li tevaya Sûriya çi kesê ku bi Kurdî daxive û çi ku Kurd be û zimanê xwe jibîr kiribe, û li gor wê amara veşartî ku kurê efserekî rêjîmê li parêzgeha Laziqiyê ji min re got ku bavê wî berpirs bû di wê amarê de û encama wê amarê sala 2006an ku rêjeya Kurdan gihişte 32% nîvî
ji wan bi Kurdî daxivin û nîvê din zimanê xwe jibîr kirine, ew kesê Kurd û ziman xwe jibîr kirine li parêzgehên mîna (HelebIdlib-LaziqiyêTertûs- Hums- HemaGundewarê Şamê- Der’a ) dijîn , wiha tê xuyakirin ku rêja 16% ji xelkê Sûriyê Kurd in, û heger hin bêjin anha hejmarek mezin ji Kurda dev ji Rojavayê Kurdistan berdane, û hejmar kêm bûye, lê belê rast e lê hejmara Ereban yê ku penaber û koçber bûn zêdeyî 6 Milyonan e, ev gotina De Mistura gelek çav vekirin li ser gelek babetan û ji erkê berpirsên Kurd e ku li ser vê yekê kar bikin, û mafê miletê xwe di bazarên biparêzin.
4
24ê Tîrmehê 15-7-2016
çand û Huner
www.Pdk-s.com
Peymangeha Bedirxan nîşana parastina zimên e Evîn Şikakî- Dêrik
Ziman nasname û hebûna her miletekî ye, alava herî giring û bihêz e di parastin û pêşketina çand û kiltûra her gelî de, herwiha nîşana herî resen, xweser û tekane ya stûna neteweyî ye, lewma Mîr Celadet Bedirxana gotina xwe ya herî navdar got
û bang li Kurdan kir ku, xwe fêrî zimanê xwe bikin dema got: “Kuro! Keçê Eyb e, şerm e, fihêt e, an hînî xwendin û nivîsandina bi zimanê xwe bibin, an mebêjin em Kurd in, bê ziman Kurdîtî ji we re ne rûmet e, ji me re rûrewşiyeke giran
e .”Nivisandin û xwendina zimanê Kurdî li Rojavayê Kurdistanê xewin û xeyala her mirovekî Kurd bû, ji ber ku hînkirin û fêrkirin bi zimanê dayikê qedexe bû. Kesên ku, xwedî li zimanê xwe derdiketin jî û xwe hînî zimanê xwe dikirin bi dizî û di odeyên tarî de perwerdeya xwe dikirin, lê tevî wê yekê jî rastî gelek pirsgirêkan dibûn .Piştî destpêkirina şoreşa Sûriyê di Adara 2011an de, bayê azadiyê derfet ji avakirina gelek dezgeh, komele û saziyên rêxistina sivîl re hate pêkanin, ku di rêya wan dezgehan re bi awayekî zanistî, akademî û zanistî ziman û çanda Kurdî bê hînkirin, rê li pêşiya hejmarek pispor, heskerên zimanê Kurdî û rewşenbîr li bajarê Dêrika Hemko kir ku, li zimanê xwe xwedî derkevin û di 24-6-2012an peymangeha Bedirxan a zimanê Kurdi
li bajarê Derikê damezrandin .Di destpêka damezrandina wê de, peymangeha Bedirxan a Zimanê Kurdî rastî gelek pirsgirêkan bû, Nebûna rêbazan, pirtûkên hînkirinê û nebûna mamosteyên pispor, herwiha rewşa aboriya xirab bûne kelem li pêşiya karê wan rewşenbîran, lê tevî wê yekê jî rewşenbîr li ser perwerdeya ziman rijd man, bihezkirina wan ji ziman û bidestxistina derfetên dabînkirî, ew pirsgirêk hemû çareser kirin, tiştê herî giring û balkêş karê xwebexiş yê damezrêner û karmendan bû, herwiha alikariya xelkê jî yek ji sedemên berdewamiya xebata pîroz a Peymangehê bû, ku piştî demeke ne dirêj peymangeh bibe yekemîn dezgeh li ser asta Rojavayê Kurdistanê di hînkirin û fêrkirina zimanê Kurdî bi awayekî pispor û akedemî ku, hejmara şagirtên wê big-
Ehmedê Kurimî - Hewlêr
- Bidûvçûn Jina Kurd Nîna Mûrad di pêşbirka “Şahciwana Cîhanê” de ku îsal li Australia hat lidarxistin, bû duyemîn jina herî bedew a cîhanê .Li Australia îsal yekemîn pêşbirka “Şahciwana Cîhanê” ku jibilî delaliya fîsîkê, hêmanên çandî jî li ber çav hatin girtin, herwiha ji netewên cuda di pêşbaziyê de beşdar bûn, û encamên
zemîn, kolan û gerrekên te, çol û bej, mirovên te, pîr û kal, mêr û jin, keç û xort, zar û zîç, baqil û dînên teyî pir, host e û karker, berber û firoşgeh, avahî û xwaringeh, û hin mirovên binavkirî û di serî jî: Mamosteyê min Deham Ebdulfetah yê ku min ew ji xwe re pejirandibû bav, û biryê min Bavê Alan yê ku ew bi xwe ji min re bav bû, xuşkên min her çar, û li nik wan jî xuşka minî hêja û xemrevîn “Lîna” jibîr nakim destbirakê xweyî hêja yê dev liken “Ebdulrehman Enter”, Eymenê Deqorî pêre Xalê wî Ezîz, Arşekê Baravî tevlî helwstên wî yên şaş, zarokêd
Dêrikê dibistan vekirin û zêdeyî 2 hezar şagirt ji wan dibstanan derçûn .Ji bilî wê yekê, kar û xebata birûmet û pîroz, peymangehê bi dehan simînar û şevbêrk derbarê wêje û edebiyatên Kurdî de li dar xistin, herwiha pênç beşên zanistî û komkirina kultor û kelepûrên dîrokî hatin vekirin. Herwiha xulên zaravê Soranî û yên ragehandinê jî hatine lidarxistin û heta niha jî li ser karê xwe berdewam e.
Nîna Kurd bû duyemîn jina herî ciwan
Hey welato
Erê digrim lê girî kela dilê min hênik nake, derd û xemên dûrbûna te bi bê dengî min dikujin, şev rojê bi ramanim , hay û hestên min bi te mijûlin welato. Çawa birayê xwînê bûne destekên destberdan û valakirina te welato .Qedexe û ferman, kuştin û zindan, girtin û lêdan, koçberî û bazdan, zordarî û birçîbûn, veşartin û windabûn, xukitî û buhabûn, xezanî û tunebûn .Bîranînên te jibîr nakim, bîranînên tal û şêrîn, bîranînên şad û xemgîn, şevbuhêrkên çand û hunerê, kombûn û civatên dost û hogiran, jibîr nakim xak û
hêje nêzî 10 hezar şagirtî .Peymangeha Bedirxan di dema ku, hate damezirandin dest bi hînkirina komek mamoste kir,piştî amadekirina mamosteyan peymangehê dest bi tomarkirina şagirtan jî kir .Di 16-3-2014an û bi alîkariya keça rewşenbîrê Kurd Celadet Bedirxan Sînem Xan Berdirxan pirtûkxaneya bi navê Barzaniyê nemir li peymangehê hate vekirin ku, bibe çaviyek zanistî, rewşenbîrî ji lêkolîn û xebata peymangehê û şagirtên wê, tê de zêdeyî 3 hezar pirtûkên curbicur bi zimanê Kurdî û ji zaravên kurmancî û Soranî, Ingilizi, Tirkî û Fransî hene .Peymangeha Bedirxan a Zimanê Kurdî piştî bingeha xwe li bajarê Dêrika Hemko bi hêz û firehtir kir, mîna dezgeheke akademî xizmeta zimên kir û li ser daxwaza xelkê li 50î gundên herema
Mele “Imad- Mihemed Xêr-Mehmûd” ligel ewan şevbuhêrkên li Firoşgeha wan ta berbanga sibehê, û pirr navên dîtir yên giranbuha. Erêêêêê welato ez evan hemû kes û pêkhatiyên te jibîr nakim, lê tu carî te û navê te jibîr nakim Amûdê. Neçar im ji te dûrbim Amûdê, min nema karîbû xwe û kufletê xwe ji gurên dev bi xwîn biparêzim, min nema karîbû xwe li ber rehpelûşkên hovan ragirim, lê bawer be her kêlîkek yan hûrbîneke demê dûrî te dimînim, bi rojan ji temenê jiyana min kêm dibin, û weinda dibin ey Amûdê .
wê pêşbirkê di 8ê Tîrmehê hatin eşkerekirin .Jina Kurd Nîna Mûrad ku nûnertiya Kurdistanê dikir, di pêşbirka ku 22 keçên bedew li seranserî cîhanê di pêşbaziyê de beşdar bûn, bû duyemîn .Herwiha encamên pêşbirkê li televîzyona Channel 9ê de piştî dengdayînê diyar bûn. Di pêşbirka ku Michelle Paul a Zimbabw-
eyî bû şahciwana cîhanê, jina Kurd Nîna Mûrad jî bû duyemîn şahciwana cîhanê. Ji Hong Kongê Elizabeth Tran bû sêyem û Chi Zhang a Çînî jî bû çaremîn .Nîna Mûrad li bajarê Ranya yê Başûrê Kurdistanê sala 1995an jidayik bûye, û demeke dirêj e li Australia dijî.