Rojnameyek ji aliyê ragihandina navendî ya PDK-Sê ve tê weŞandin
10ê Îlonê 1-9-2016
Kurdistan -hejmar (84)
www.Pdk-s.com
Li Hesekê tenê sivîl bûne qurbanî Kurdo Sorkî -Hesekê
Elî ku bi xwe xelkê bajarê Hesekê ye wiha got:” Heger em bêjin şerên ku li Hesekê rû didin şanogerî ne, wê hevalê me xwe tore bikin, bila fermokin bêjin ka ev şer ji bo çi hate kirin, tenê malên xelkê wêran bûn ,û xortên me şehîd ketin, û heta niha peykerê Esed û kurê wî li nava bajêr de ne, bêyî ku ti kes guleyekê jî berdê yê, xelk koçber bûn û hatin kuştin û bê sûde”. Xelîl Osê got:”Divê PYDê dev ji siyasetên xwe yên tekalî berde, û vegere nava refên Kurdî, û bi rastî dûrî rêjîma Esed bikeve, dost û dijmin di yek demê de çê nabe”.
Çend rojan, li bajarê Hesekê şer û pevçûn di navbera hêzên ser bi Partiya Yekîtiya Demokratîk PYDê, û çekdarên rejîma Esed ve derketin, ku navborî bi giranî taxên Kurdan topbaran dikir, û bi dehan sivîl bûne qurbanî. Derbarê şerê ku li bajarê Hesekê derketibû welatiyê bi navê Jiyan Mihemed got:”Tenê di encama vî şerî de, welatiyên sivîl bûne qurbanî, gelo ev şer armanc jê çi ye, û çima li Hesekê her demekê rû dide, ev pirs ji aliyê xelkê bajêr ve tê kirin.Bila PYDê li siyasetên xwe vegere, û ti kes jê bawer nake”. Saman
PYDê xort li Rojavayê Kurdistanê qelandin Ehmed Kêtikî - Kobanî
Yekîneyên Parastina Gel (YPG) ku baskê leşkerî yê Partiya Yekîtiya Demoqratîk PYDê ye, ku niha di nava Hêzên Sûriya Demokratîk (HSD)de cih digrin, û li hin cihan Amerîka piştevaniya wan dike, ji aliyê rojavayê Çemê Firatê paşve vekişiyan. Ev yek hat piştî ku hêza navborî bi hezaran xortên Kurd bi neçarî bir şerê Munbicê, û gelek ji wan şehîd ketin. Gelo şerê Munbicê armanc jê çi bû, û di berjewendiya kê de PYDê şer dikir.
Derbarê vê pirsê de welatiyên bi navê Ehmed Murad ku xelkê bajarê Kobanê ye wiha got:” Me bi çavên xwe dît bê çawa bi dehan xortên me şehîd diketin, û termên wan vedguhestin, gelo ew di ber çi de şehîd ketin, û qelenê xwîna wan tenê vekişandina hêza PYDê bû, ev yek gelek wate jê re hene, û yek ji wan ew e ku PYDê kaxezek nerm e û di destê her kesekî de ye”. Îmad Berazî wiha li ser vê yekê got:” Partiya Yekî-
tiya Demoqratîk PYDê mala Kurdan xera kir, û xort li Rojavayê Kurdistanê nehiştine, me ku belkî PYDê Kobanî û Efrînê bighîne hev, lê mirovê Kurd divê ti carî hêviyan li ser PYDê girê nede, ji ber ku navborî bi Kurdayetî kar nake, û tenê pîlanên dijminan pêk tîne”. Zehra Omer dibêje PYDê û siyaseta wê ji her Kesekî re diyar û eşkere ye, û divê xortên di nav refên wê de jê cuda bibin ji ber ku berê wan dide mirinê, û bê sûde şehîd dikevin.
2
10ê Îlonê 1-9-2016
Kurdistan -hejmar (84)
www.Pdk-s.com
Dîrok xwe dubare dike, divê helwest jî heman helwest be Dr. Kamîran Haj Ebdo
Tirkiyê her di wê hewlê de bûye, ku Kurd, li kû dibe bile bibe, negihînin maf û azadiya xwe. Ew ji her destkeftineke di berjewendiya Kurdan de dilgiran û zikreş e. Ew serê şorê binê şorê dibêje “Kurd xwe ji damezirandina dewletekê re amade dikin”, “em rê nadin dewleteke Kurdî ye serbixwe” û gelek cûtinên wisa. Gava li Başûrê Kurdisatanê hîmên herêmeke federal dihatin danîn, Tirkiyê bi behaneya hebûna PKK-ê li herêmê pir caran êrişên leşkerî birin ser Başûrê Kurdistana.
Ji bilî hebûna PKK-ê, wê pirsa tirkmanan jî ji xwe re dikir behane ku kari be destdirêjiyan bike û xwe têkilî kar û barên navxweyî yên Başûrê Kurdistanê bike. Rêber û rêxistinên Başûrê Kurdistanê bi dehên caran radigihandin ku wan damezIrandina dewleteke serbixwe, tevî ku ew daxwaz û hêviya hemû Kurdan a herî mezin e jî, ji xwe re armanc ne girtine, ew tenê Îraqeke demokrat û federal dixwazin. Lê dîsa jî berpirsên tirk her digotin “Naaa, kurd amadehiya dewletekê dikin, emê jî loman bikevin Başûr şerê wan bikin, berevaniya tirkmanên ‘belengaz’ bikin û yekîtiya Îraqê ‘biparêzin’!” Gava sala 2002 Partiya Demokrat a Kurdistanê reşpeleka destûra Kurdistanê amade kir, ku tê de sînorên herêma Kurdistanê hati bû destnîşankirin, şaliyarê berevaniyê ya
Tirkiyê, Sabahadîn Çakmakoglu, weha anî zimên û got: “Navandina herdu bajarên Kerkûk û Mûsil, ku piraniya wan tirkman in, wek bajarên kurdan ji aliyê Mesûd Barzanî de, ku serokekî kurdan e li Bakurê Îraqê, karekî redkirin û mendelkirinê ye. Bi tu şêweyekî em ne qayil in ku ev herdu bajar, ku berê beşek ji niştîmana Tirkiyê bûne, wek bajarên kurdî bêne binavkirin .”Piştî gotinên Çakmakoglu yên xav û hov, rojnameye “Birayetî” de, roja 21 Tebaxê 2002, di sernisîsara xwe de weha goti bû: “Qet ne veşartî ye ku rayedarên tirk berê xwe ji wilayeta Mûsilê (Herêma Kurdistana Îraqê) nagirin, wê wek bermayiyeke ji dewleta Osmanî ya kolonî dihesibînin, û di budjeya xwe ya salane de Lîreyeke tirkî bo terxan dikin(!) bê ku li ber çav bigirin ku
wîlayeta Mûsil angorî peymanên navneteweyî beşek ji Iraqa niho ye û ti mafê Tirkiyê tê de ne maye. Û ew wîlayet qet ne amade ye jî xwe bide dest dewleteke wek Tirkiyê... Ayende û pêşeroja Kurdistanê jî gorî û qurbanî rayedarên tirk û mirûd û peyrewên wan nayê kirin. Niha cangoriyên Kurdistanê û hokerên navdewletî (ku rayedarên tirk nikarin wan bi paş guhê xwe ve biavêjin) û hemî amaje jî di berjewendiyên gelê Kurdistanê de ne… Lê eger dîsan jî li ser vê helwesta xwe bi rik û serhişk in, bila dubare çarenivîsa xwe li Kurdistana niho bicerbînin. Hingê ewê bi çavên xwe bibînin ka çawa ev gel dê xwe ji bo pîroziyên xwe, ku Kurdistan e, bide kuştin û ka çawan dê welatê xwe bo wan, ê ku destdirêjiyê lê bikin, bike goristan.” Herweha di hevpey-
vîneke rojnameya Almanî ya heftane “Die Zeit” de (05.09.2002) Kek Mesûd Barzanî merdane û bi cegersojiyeke bilind bersiva gefgurên Tirkiyê da û got: “Gef in vala. Em milîmitrekê ji axa xwe ji Tirkan re nahêlin. Bo vê yekê dê ne tenê leşkerên me şer bikin, lê belê jin, ciwan û pîr jî. raperîneke kurdî dê riyên me bikin gora artêşa tirk. Çêtir e ku Tirk mafên 15 Milyon Kurd li welatê xwe biparêzin .” Îro jî Tirkiyê rojavayê Kurdistanê kirî armanc. Wê roja 24.08.2016 dest bi destêwerdaneke leşkerî ya rasterast kir û bajarê Cerablus-ê dagir kir. Armanc bêguman dîsan perçiqandina hêvî, daxwaz û mafê gelê Kurd e. Loman jî divê helwesta me jî weke ya birayên me li Başûrê Kurdistanê be, gava Tirkiyê ew armanc digirtin. Hîngê (sala 2002-an) Serok Mesûd Barzanî di axaft-
ineke xwe de li Perlemana Kurdistanê weha goti bû: “Em çavdêriya ti dewletan napejirînin. Ez eşkere dibêjim, em fêr ne bûne ku bi bindestî bijîn. Divêt em azad bin. Ji bo bidestxistina azadiyê em gelek caran derbeder û penahinde bûne, bi salan di bin çadir û şikeftan de, li jêr top û balafiran jiyane. Lê em serbest bûn. Her dema me dixwest ji vê newalê biçin neweleke dî me rêdan û destûr ji kesekî wernegirtiye... Belê bi rastî me zordariya hikûmeta navendî ne pejirandiye. Emê çawa bipejirînin ku dewleteke biyanî, cîran, bêt û sîstemeke destnîşankirî (mueyen) li ser me ferz bike.”Îro li Rojavayê Kurdistanê ew dîrok xwe dubare dike, ez dibêjim qey divê helwesta me jî heman ew helwest be.
Li Sûriyê 18 hezar girtî di jêr îşkenceyê de hatine kuştin - Bidûvçûn Rêkxistina Lêborandina Navdewletî tekez kir ku 18 hezar girtî di girtîgehên rêjîma Esed hatine kuştin, ji heyama sala 2011ta 2015an, di encama hemû coreyên îşkence û destdirêjiyê di nava girtîgehan de .Rêkxistinê ev yek di rêya raporeke xwe de, bi navnîşana (“Ew Mirov dişkîne” belgeh kir: Îşkence, nexweşî û mirin di zindanên Sûriyê de), ew jî di rêya hevdîtina bi 65 kesên ku ji “îşkenceyê hatine rizgarkirin”, ku behsa wan tawanên hovane kirin, yên ku di zindan û girtîgehên Esed e pêk tên .Rêkxistina mafnasî daxwaz ji Civaka Navdewletî kir ku fişarê li rêjîma Esed bike, da ku îşkenceya girtiyan rawestîne, û raporê eşkere kir ku zêdetirî 17 hezar û 733 kesan jiyana xwe jidest dane, di dema girtinê de di navbera Avdara 2011an dema ku şoreşa Sûriyê li dijî Beşar Esed destpê kir, û Çileyê pêşî sala 2015an, ku rojane 10 kes jiyana xwe jidest didan, û
zêdetirî 300 kesî di mehekê de. Raporê amaje kir ku carnan girtî rastî lêdaneke tund ji aliyê pasewanan ve tên dema ku dighên zindanê, û navê vê destdirêjiyê “Ahenga pêşwazîkirinê” ye, pişt re operasyona “Pişkinîna Ewlekarî” tê kirin, ku di encama wê de girtî bi taybet jin rastî “destdirêjiya sêksî ji aliyê
pasewanan ve tên . “ Raporê li ser zarê Samir, ku girtiyekî kevin e ku gotibû:” Wek dewaran danûstandin bi me re kirin, dixwestin ku mirov wek ajelan bin”, û lêzêde kir”Min didît bê çawa xwîn wek çeman diherikîn, min hîç bawer nedkir ku rojekê ji rojan mirovahî bighêje vê asta nizim, ti pirsgirêk li
cem wan nebû ku wê demê me bikujin”. Girtiyekî din behsa wê yekê kir ku çawa 7 kes di rojekê de mirin piştî ku ba li ser navenda girtinê ya bi ser istixbarata ve hate birîn, û lêzêde kir:”Pihîn li me didan, ji bo ku bizanin kî miriye û kî hêj zindî ye”. Philip Luther, birêveberê beşê Rojhilata Navîn û Ba-
kurê Afrîka di rêkxistinê de got:”Bi dirêjahiya salan rêjîma Esed îşkene bikar dianî, wek şêweyekî ji bo jinavbirina dijberên xwe”, û lêzêde kir ku”Îro, îşkence beşeke ji êrîşeke berfireh û rêbazkirî li dijî her kesekî ku berguman e di dijberiya rêjîmê de ji sivîlan, ku ev yek dighê asta tawanên li dijî mirovahiyê”
.Ji aliyê xwe ve, Hevbendiya Niştîmaniya Hêzên Şoreş û Dijberiya Sûriyê daxwaz ji Neteweyên Yekbûyî û rêxistinên navdewletî kir ku pêwîst e biryarên navdewletî bêne aktîvkirin, yên ku behsa serbestberdana girtiyên nerînê li cem rêjîma Esed dikin, herwiha daxwaz serdana hin komîteyên bi ser rêxistinên mafên mirovan ve kir ji bo wan girtîgehan, bi armanca çavdêriya wan, û da ku bizanin çi li nava wan çê dibe ji tawanên cengî û tawanên li dijî mirovahiyê, û dabînkirina parastinê ji wan re ji bo rêxweşkirina derketina wan .Hevbendiyê destnîşan kir ku niha di van kêlîkan de, bi deh hezaran girtî di zindan û girtîgehên Esed e hene, û ji heyama pênç salan ve bi kêmanî, di jêr kewdanên nebaş de ne ku bi hewceyî helwesteke navdewletî ne, ku mirovahî be, û li gor berpisyaretiyên xwe yên yasayê be derbarê êş û azarên wan yên ku dawî jê re nîne.Hevbendî
10ê Îlonê 1-9-2016
Kurdistan -hejmar (84)
Hesekê Kurdistanî ye û bi neteweyên xwe rengîn e Idrîs Hiso -Giwêlan Şer heft rojan li Hesekê berdewam kir, pişt re jî bi agirbestekê bi dawî bû, 7 rojan dengê bombe û fîşkan bêdengiya Hesekê hejand. Hesekê bajarekî Kurdistanî ye, û sînorê welatê Kurdan û Ereban jihev cuda dike, ev rastiyek ciyografî û dîrokî ye, ji ber vê yekê çavên dijminên Kurdan li Hesekê ye, ku wê ji Kurdan vala bikin û dagîr bikin. Bi vê wateyê şerê Hesekê jibo wê yekê ye ku Kurd di wî bajarî de nemînin, û paşve bikşin. Lê belê xelkê Hesekê bi giştî careke din tekez kirin ku ew dest ji bajarê xwe bernadin, û careke din nimûneyek şanî gelê Sûriyê dan ku ew ligel parastina pêkvejiyanê ne li Hesekê, û li dijî hemû planên desthilatdariya partiya Beis in. Di şerê Hesekê de wekî şer û êrîşên ser hemû bajarên
Rojavayê Kurdistanê rastiyek derdikev holê, ew jî ew e ku Kurd heta niha bê bernameyekî zelal kar û xebata xwe dikin, di meydanên şer de xort û keçên Kurdan bûne sembola canfîdayî û parastina mirovahiyê, lê belê ji milê siyasî ve Kurd di rewşeke pir xirab de ne, û bê statejî şer dikin. Di şerê Hesekê de careke din pêwîstiya yekrêziya Kurdan derdikeve holê, bi taybet yekrêzî û yekbûna hêzên çekdar, û avakirina artêşeke Kurdî xwedî wê îdiyoljiyê be ku bi tenê armanca wê parastina herêma Kurdî be bi hemû pêhateyên xwe, û dûrî pirsgirên siyasî be .Wê demê ez bawerim wê her xortekî Kurd, û ji pêkhateyên Rojava jî cihê xwe di nav wê hêzê de bibîne li ser bingeh ku tevlîbûna nav wê hêzê ne bi neçarî be, û avakirina
wê jî li gorî pirensîpên demokratî û mirovî bin, û ji biçekirina zarokan dûr bikeve. Di baweriya min de hêzek bi sîmayekî Kurdistanî bi wateya xwe ya fireh ku hemû pêkhateyên Kurdistanê li xwe bigre, dê bibe cihê rêzê li cem aliyên navdewletî jî, jibilî qebûlkirina wê ji hemû Kurdan .Dibe ku Pêşmergeyên Kurdistanê li Başûr tevî pirsgirêk û kêşeyên ku hene, nimûneyek baş be ku hemû pêkhateyên Kurdistanî li xwe digre, û cihê rêzê ye li seranserî cîhanê.Hesekê careke din aram e û şîniyên wê lê vedgerin, û careke din wê dengê Mihemed Şêxo li kolan û bazarên wê were bihîstin, ji dêvla dengê teqîn û kuştinê…..tu her bimîne aram û Kurdistanî Heseka Rengîn.
Gulal Kasanî-Hesekê Mele Hesenê Kurd (Hesenê Şiyar) yek ji hevalên Şêx Seîdê Pîran bû, di bîranînên xwe de dibêje: Dema ku derfet hebû, em tune bûn. Niha em hene, derfet tune ye. Wekî ku em di nasin rewşa Sûrî her bi ber tengaviyê ve diçe, xalên ku vê rewşê aloz dikin pirrtir in ji yên ku wê çareser dikin. Û ji ber ku di her rewşeke bi vî hawayî de aliyê sist di liv û tevgera xwe de, yan jî bêçare ye li hember pejirandina berhem û encamên dawî yên wê rewşê, danîna mercên wê zirar dighêyê, ji ber
3
Hewlêr hêlîna Kurdayetiyê ye Raid Mihemed-Hewlêr
Hewlêr paytexta Herêma Başûrê Kurdistanê ye, îro bûye ronakek ji hemî geşt û gemiyên Kurda re ji bo xwe ji pêlên deryaya şer û kirîz û aloziyan rizgar bikin, û li zevî û zemînê aştiyê rawestin, wek ku tê naskirin ku Başûrê Kurdistan bi taybetî Hewlêra paytext gavin mezin avêtin di gelek waran de, nexasim piştî sala 1991ê ku Başûrê Kurdistan mafê otonomî stand piştî şoreşeke dirêj, ku bi dehên salan dirêj kir, û gelek qurbanî danî ji bo bighê vê astê, û vê qonaxa ku niha ev herêm piştî şerê rizgarkirina Îraqê ji rêjîma Sedam a dektator ku sîstema hukumranî bû federalîzim li Îraqê, û Herêma Kurdistanê gaveke mezin avêt ji bo xewna Kurdan bi cî bike, û dewleta Kurdistan were damezirandin bi taybetî ku nexşa Kurdistan bi xwînê tê nexişkirin, ew jî li ser destê Pêşmergeyên qehreman û tevger û têkiliyên baş ji aliyê siyasetmedarên Herêma Kurdistanê tên kirin, bi taybetî Serokê Herêmê birêz Mesûd Barzanî ku gelek çavdêr dibînin wê ragihandina dewleta Kurdî li ser
Kurd dikarin xwe ji delîveyan biparêzin evê çendê pêdiviyeke pirr giring hey e, ku Kurd bi hemû dezgeh û aliyên xweyî civakî, nemaze tevgera wê ya siyasî, tevî têvil û neyeksaniyên di nerîn û rêbazên wê de, bi şêweyekî ne ezêtî li hev bicivin, û bi canekî hevbeş li ber metirsî û pîlanan rawistin. Ez dixwazim di vê xalê de têbîniyekê bînim ziman, ew e ji erkê PYDê ye heger xwe dibîne xwedanê projeyeke netewî Kurdî, û xwe dibîne xwediyê hêzeke leşkeryî Kurdî, bixweze gumanan ser xwe rake, ji pêwistiyên sinceyîn netewî ne, ku rêdan û derfetên bide aliyên din ên siyasî, ew tengav û guvaşên ku bikar tîne li hemberî tevgera Kurdî ya xwedî dîrokeke xebatkar berde, û ji wan xewnên xwe veçipkirin ser werîsên ji ba şiyar bibe, ji ber ku siyaseta pêkanîna mafan bi vê şêweyê kedkariya herdû layan ti encaman nade, ji ber evan eger û pêwistiyan divêt ku PYDê ji van şal û hoçikan ku xwe di nav de rapêça ye, xwe daweşîn e, û ji xwenerojên xwe hişyar bibe, dîrok ji me re dibêje dema ku em
www.Pdk-s.com
hebûn derfet tune bû, lê mixabin îro derfeteke zêrînî bê veger heye, lê em tune ne. Ji ber ku rewşa îro em têde derbas dibin gelekî bi hest û nazik e. Ji çerxê Bîstem ve tu derfet wekî vê ya zêrîn ji Kurdan re nehatî ye, divê bi canekî kelmend û wêrekî dest bi destan bigirin, û bibin leyangerê hev li hev guhdêr û alîkar bin .Dema ku tevgera siyasî bi hemû beşên xwe, bi yek nerîn û projeyê xwe pêşkêşî qada navdewletî bikin, û bi helwesteke sergihahyî, daxwaz û mafên gelê xwe derbas bikin civaka welatên Ewropî, bê guman, wê pêwistî û egerên pejirandinê sergihayî bibin.Dêmek, divê tevgera Kurdî ji girêbendên herêmî xwe biparêz e, û cardî hevbenda xweyî netewî zindî bike; aloziyên ku hatine danîn bê vîna wan jihev bixin, û li rêkeftinên ku hatine danîn, bivejînin, li ser bingeha hevpejirandinê, hêmanên berjewendiyên netewa Kurdî rakin, û hêlîna hevgihanê bi hev xweşkin.
destê wî be, û ev serdana dawî ya serok Mesûd ji bo Tirkiya, û ji çend welatên Ewropî ji bo rastkirina zemîna serxwebûnê ye, ji ber wiha Başûrê Kurdistan dibe mûmek ku parçeyên dî yên Kurdistanê ronî dide, ku Başûr bi xwe hejmarek mezin ji penaberên her sê parçeyên Kurdistanê lê bi cî dibin, çi tevger, çi partî, çi dezgeh û heya kesayetiyên Kurdî yên navdar û bi nav û deng ji her çar parçan, mîna Elî Qazî Mihemed ji Rojhilatê Kurdistanê û Osman Ocelan ji Bakurê Kurdistanê, û Sînem Bedirxan ji Rojavayê Kurdistanê û hin kesên din, hêja ye were gotin ku piraniya Kurdên Rojavayê Kurdistanê zaniyariyên wan li ser Başûrê Kurdistanê û bi taybetî Hewlêra paytext kêm bû, lê piştî Şoreşa Sûriya buhara 2011an gelek penaber ji Rojavayê Kurdistanê li Hewlêrê nişteçî bûn, û li dorûberê Hewlêrê çar kampên penaberên Rojavayê Kurdistanê hatin avakirin di havîna 2013an(KewirgoskDareşikran-Basirme-Qoştepe) mîna balindeyên ku dev ji hêlîna xwe berdan û cihekî aram ew hewand in ku ew ji paşmayê şer revîne , li vir pirsek tê qadê; gelo heger Başûrê Kurdistanê
ne rizgarkirî ba, yan pêşwaziya Kurdê Rojava nekiribana, wê Kurdê Rojavayê Kurdistanê berê xwe dabana kûdê? Çi milet, gel û çi tevgera siyasî , ji ber ku ew kesên çûne Ewropa, ew jî di riya Başûrê Kurdistanê re çûn, û heya ew kesên ku xwe li Rojavayê Kurdistanê ragirtine bi taybetî ji rexê aborî ve, ew jî bi xêra kes û karên wan yê ku li Başûrê Kurdistanê kar dikin, û alîkariya wan dikin, û peran ji wan re rê dikin , her wiha xort û gencên Rojava piştî ku astengî li Rojava dîtin, û Hewlêr derfet ji wan re vekir, û pêşmergeyên Rojava hat e damezirandin, û anha berevaniyê di ber xaka Başûrê Kurdistanê dikin, û her çavê wan li riya vegerê ye, ku levhatineke siyasî navdewletî çê bibe, û xaka Rojavayê Kurdistanê biparêzin, ne tenê Pêşmergeyên Rojava li başûr in, ji ber Pêşmergeyên Rojhilat jî li vê hêlînê dijîn. Li Başûrê Kurdistanê û çiyayên wê çî ji xwe re dîtin û her yek karê xwe dike, wiha Hewlêr û Başûrê Kurdistan bûye hêlîna rasteqîn e ji Kurdan re, ku wan ji bahoz û gerdelûlên herêmî diparêze, û destpêka jiyaneke nû ye ku derfetan çê bikin, û perçeyên din ji Kurdistanê rizgar bikin.
Koço.. Salvegera komkujiyê Berxwedan Belo- Almanya Di dema êrîşên çekdarên DAIŞê li ser deverên nakokbar yên Herêma Kurdistanê, di 3.8.2014an de kontrola bajarê Şingalê bi tevahî kirin, û dest bi komkujiyan li dijî xelkên sivîl kirin û gundê koço qurbaniya herî mezin da. Di 15.8.2014 û piştî berxwedaneke mezin ji aliyê xelkên wî gundî ve, DAIŞê kontrol kir, û îdî sivîlan nema karîn ji gund bi revin jiber nêzîkbûna gund jî ji gundên Erebî û li wî demî hozên Ereban alîkariya xelkên koço nekirin, û ew bûn sedema kuştina gelek sivîlên Kurdên Êzîdî “ bi gotina rizgarbûyên koço .Xidir dibêje “Ew roja reş ji mejîyê min dernakeve, dema terorîstan kontrola gund kirin, bi çek û bangkirin bi Allah û Akbar xelkên gund li dibistana gund kom kirin. Zarok, jin û mêr ji hev veqetandin û mêr bi koman birin sê deveran li derdora gund “.Xidir bi çavên tijî rondik dibêje “ Bav û bira û mirovên min li ber çavê min kuştin, tenê ez û çend kesan ji guleyên wan hovan rizgarbûn, êdî em nizanin ka zarok û keçên me birin kuderê”. Dengên guleyan bilind bû, jin û zarok jî li
dibistanê kirin çend kom, jinên ku temenê wan zêde ji 45 salan bû, ku hejmara wan jî zedebû ji 80ê birin devera Solax û li wir gulebaran kirin ji ber pêwîstiya wan bi jinên bi temen nebû. Zarok jî birin kampên perwerdeyê, û keçên ji 9 sal û jor de wek dîl û destkeftiyên şer birin bajarê Mûsilê. Zînê yek ji wan keçên ku bi çend hevalên xwe re ji destê DAIŞê revyan, û xwe li xaleke Pêşmergeyan girtin dibêje” :Dema em birin Mûsilê serederiyên pir xirab digel me de kirin, rojane 5 caran bi zorê me nivêj digel wan dikir, û pişt re destdirêjî li me dikirin, ku bi gotina terorîstan ew me ji gunehan xilas dikin”. Zînê got “ destdirêjî li me kirin û em firotin, û gelek keçên Êzîdî birin bajarê Reqa li Sûriyêwek diyarî li xwe dabeş dikirin, min çend caran bizava xwekuştinê kir, li ez nemirim, li dawiyê revîn çareseriya min û çend keçan bû, ka emê rizgarbin yan werin kuştin “.Gundê Koço 15km li başûrê bajarê Şingalê ye, hejmara akinciyên wê 1700 kes in, û piranî Kurdên Êzîdî ne.
4
çand û Huner
10ê Îlonê 1-9-2016
www.Pdk-s.com
Zayenda Cînavan di zaravayên Kurdî de
Hozan Dêrşewî-Dêrik Mijara destnîșankirin û zealkirina zayndê bi giștî di hemû zimanan de wateya berfirehbûn, resenî û hêzbûna wî zimanî ye, weke mînak di zimanê Erebî û Frensî de gelek zayend herweha dem bi zelalî û cudabûnekê tê axavtin.Di zimanê Kurdî de mijara zayendê di navbera zaravan de ji hev cuda tê dîtin, di hin zaravan de bi carekê mê û nêr nîn e, di zaravine din de tenê di yek curên cînavan de diyar dibe û zaravine din de jî gelekî cudakirina zayendê heye, ew jî ji bo hêzbûn û standardbûna zimanê kurdî divê were berçavxistin. Di zimanê kurdî de du curên cînavên kesîn hene, cînavên xewrû û cînavên tewandî, cudakirina zayendê bihtir di cînavên tewandî de diyar dibe.Di cînavên kesîn ên xwerû di Kurdmancî de, zayend qet diyar nabe, tenê bi rêya hevokê diyar dibe.Cînavên
kesîn ên xwerû: Ez, tu, ew, em, hûn, we, ew. Weke mînak eger em bêjin; Ew dice, Ew xwendekar e. Naye zanîn gelo ew kesê diçe mê ye yan nêr e, yan jî ew xwendekar mê yan nêr e, lê dibe bi rêya hevokê diyar bibe, weke mînak; Ew diçe, Ew keç diçe, Şîlan diçe, ew xort diçe, Rêzan diçe .Ew xwendekar e, ew keç xwendekar e, Şîlan xwendekar e, ew xort xwendekar e, Rêzan xwendekar e.Di cînavên kesîn ên tewandî di Kurdmancî de, zayend diyar dibe, mê ye, yan nêr e. Cînavên kesîn ên
tewandî :Min, te, wî/wê, me, we, wan. Weke mînak eger em bêjin; Wê pirtûk xwend, Şîlanê pirtûk xwend, wî çîrok xwend, Rêzan çîrok xwend, bavê wî, bavê Rêzanî, dêya wê, dêya Şîlanê.Di cînavên kesîn ên xwerû û yên tewandî ango likaw di Soranî de, zayend qet diyar nabe, tenê bi rêya hevokê divê were diyarkirin .Cînavên kesîn ên xwerû: Min, to, ew, ême, êwe, ewan. Cînavên kesîn ên tewandî(Likaw):M, t, î, man, tan, yan. Weke mînak eger em bêjin; Ew derwa(ew diçe-Kurdmancî), ew kiç
derwa, Şîlan derwa, ew kur derwa, Rêzan derwa; Ew xwêndekar e, ew kiç xwêndekar e, ew kur xwêndekar e, Şîlan xwêndekar e, Rêzan xwêndekar e. Pirtûkî xwênd, (Şîlan) pirtûkî xwênd, (Rêzan) pirtûkî xwênd, bawkî, bawkî Şîlan, dayikî, dayikî Rêzan. Bi her awayî, ne tenê di cînavan de, mê û nêr di Soran de bi giştî tune ye, ji sazkirina gotinan û ji hevokê tên cudakirin .Di zaravê Zazakî de ji hemû zaravên din ên Kurdî, mê û nêr tê zelalkirin û diyarkirin. Di cînavên kesîn ên xwerû di Zazakî
de, zayend di cînavên yekjimar yên axêvber û axêvser de diyar dibe, mê û nêr ji hev tê cudakirin. Cînavên kesîn ên xwerû :Ez, ti, o/a, ma, şima, ê. Cînavên kesîn ên tewandî:Mi, to, ey/aye, ma, şima, înan. Weke mînak eger em bêjin; Ti wendekar ê (nêr), ti wendekar a (mê) (Tu xwedekar î-Kurdmancî). O wendekar o (nêr), a wendekar a (mê) (Ew xwedekar e-Kurdmancî). Di mînakên jorîn-di zazakî de-ji bo cînava ti(tu-kurdmancî), bi alîkariya lêkera bûnê, mê û nêr ji hev cuda dibe, herweha di cînava o/a(ew-kurdmancî), ji cînavê bi xwe jî mê û nêr ji hev tên cudakirin, herweha di cînavên tewandî yên Zazakî de jî ji bo kesê sêyem ango ey/aye(wî/wê-kurdmancî) mê û nêr ji hev tên cudakirin. Weke di şirovekirina jorîn de tê zelalkirin ku di her zaravekî Kurdî de, xaline hêzbûn û lawazbûnê hene, di Kurdmancî de di cînavên tewandî de mê û nêr diyar dibe, di Soranî de qet mê û nêr di cînavan de tune ye, lê di Zazakî de mê û nêr bi şêweyekî berfirehtir di cînavên xwerû û yên tewandî de ji hev tên cudakirin. Ji bo wê yekê berhevkirina zimanekî Kurdî standard divê hemû zaravên Kurdî werine berçavxistin û ji hemûyan sûd were wergirtin.Orient News.
Dewleteke Kurdî bi zimanê Erebî (1-2)
Fener Hemedo
Nasnameya her miletekî kulturta wî ye, û kultur jî ji çend hêmanan pêk tê, û ya herî girîng di nav wan de, bêguman ziman e. Eger em berê xwe bidin milet û dewletên ku zimanên xwe yên netewî bikar tînin di warên çandî, û wêjeyî de û di belge û dokumentên fermî û desthilatî de, emê wan wek milet û dewletên
xwedan taybetmendiya xwe ya çandî û dîrokî bidin nasîn nemaze ew dewletên ku zimanên xwe parastine û hewlên wan ên berçav hene di pêşketinê de. Helbet ev milet û dewlet dê bimînin zindî ji ber ku ew xurt in, û yekîtiyeke netewî jî li cem wan heye, û wek mînak ez dikarim dewlet û miletê Fransayê
bidim ji ber xurtbûn û hevgirtina miletê wî welatî ji hêla ziman, kultur û nasnameya netewî ve .Li aliyê din ê meseletê û heger em li rewşên wan miletên qels tamaşa bikin emê bi zelalî degîkeriya xelkê ya ramyarî bibîn, û encamên bandora wan ên çandî bibînin wek nimûne Tanzanya,
ev welatê Afrîkayê îro hema bêje bê tiştek maye zimanê cadê yê vî welatî zimanekî têkel e, ji Erebî û Swahîlî û zimanê fermî jî Ingilîzî ye. ma gelo çi ji hebûn û taybetmendiya Tanzanyayê maye?! Gelo çi hêvî hene ji miletekî nikaribe çanda xwe biparêze? Dê bidome.
Şerîfo li ser teqîna Qamişlo vîdeo klîpek çê kir - Bidûvçûn
Rapvanê navdarê Kurd Şerîf Omerî (Şerîfo) vîdeo klîpeke bi navê “Megrî bajarê min megrî” çêkir ku di demeke nêzîk de dê were belavkirin .Omerî ji Rûdawê re ragihand, “Ez ji ber teqîna Qamişlo gelek xemgîn bûm. Min ew rapa xwe ji bo kesên bêguneh ên sivîl çêkiriye.” Herwiha rapvanê Kurd da zanîn ku rapa wî ji bo hemû kesên ji axa xwe
re berevaniyê dike, diyarî ye. Rapvan ji Başûrê Kurdistanê re hêviyên serxwebûnê xwest û got” Hêvîdar im, emê serxwebûna Kurdistanê di demeke nêzîk de bibînin û axa Kurdistanê dê bi Ala rangîn were xemilandin .”Awaz û gotina rapê yên Şerîf Omerî ne. Şerîfo ji bajarê Qamişlo û li bajarê Helebê xwendina xwe, beşê civaknasiyê temam kiriye.