Rojnameyek ji aliyê ragihandina navendî ya PDK-Sê ve tê weşandin
Çileya Paşîn / 1 - 1 - 2020
Kurdistan-Hejmar (164)
www.pdk-s.com
Divê PYD çarenivîsa kadirên ENKS yên girtî eşkere bike Cîhan Omer
Deseteya Serokatiya Encûmena Niştîmaniya Kurdî li Sûriyê ENKSê navê hejmarek girtiyên li cem çekdarên Partiya Yekîtiya Demokratîk PYDê girtî ne pêşkêş kir.
ENKS daxwaz dike ku ev kadirên wê yên girtî di zûtirîn dem de werin berdan da ku bibe zemînek ji bo yekrêziya nav aliyên siyasî yên Kurdî li Kurdistana Sûriyê.Di beramber de jî PYDê
heta niha inkara van girtiyan dike û dibêje ew ne li cem e ne, gelo pirs ew çarenivîsa wan çi ye? Xalid Xidir wiha di vê derbarêd e dibêje bi nerîna min beşê herî mezin ji
van girtiyan Partiya Yekîtiya Demokratîk PYDê ew radestî rejîma Esed kirine û ji wan jî Endamê Mekteba Siyasî ya Partiya Demokrata Kurdistan-Sûriya Behzad Dorsin, lê
pêwîste ev partî ji xelkê û raya giştî re eşkere bike gelo ev kes li ku ne. Sara Elî jî wiha dibêje partiya PYDê nikare çarenivîsa wan eşkere bike ji ber dizane bê çi kiryar di
dema derbasbûyî de kirine, û çiqas xelkê Kurdistana Sûriyê girtine û kuştine û xistine zindanan de, lê pêwîste �işar li ser bê kirin heta ku danpêdanê bi kiryarên xwe bike. www.pdk-s.com
2
Çileya Paşîn / 1 - 1 - 2020
Kurdistan-Hejmar (164)
Gotin û kiryarên PYD derbarê yekrêziyê dijî hev in
www.pdk-s.com
Kurdistan- Cobar Cuma Rêveberiya PYD di daxuyaniyekê ragihand, li ser destpêşxeriya HSDê û ji bo yekrêziya helwesta siyasî ya Kurdî li Sûriyê, ti astengî li pêş ENKSê nîne nivîsgehên xwe veke û karê siyasî bike û herwiha ji bo şopandina rewşa girtiyên siyasî jî komîtek ava kirine û dosyên li dijî endamên Encûmena Niştîmaniya Kurdî ENKSê li dadgehan pûç kirine. Hevserokê Desteya Pêwendiyên Derve yê PYDê Salih Muslim derbarê pirsa yekrêziya Kurdî û avakirina baweriyê di navbera aliyên siyasî yên Rojavayê Kurdistanê de ji medyaya Kurdî re ragihand, ti girtiyên siyasî di zîndanên wan de nînin. Divê ENKSê jî bê merc tevlî Rêveberiya wan bibe û ti kesek jî mercan qebûl nake. Ev daxuyaniya Salih Muslim piştî wê yekê tê, Fermandarê Giştî yê HSDê di twîtekê de diyar kiribû, xebatên wan ên avakirina yekrêziya Kurdî li Rojavayê Kurdistanê di atmosfereke erênî de didomin. Di rojên pêş de, gavên avakirina baweriyê dê bên avêtin. Herwiha di wê çarçovê de Desteya Hundirîn a ser bi PYDê ve di daxuyaniyekê de ragihand, ta bawerî di navbera hemû rêxistinên siyasî û îdarî de bê avakirin, ti astengî li pêş ENKSê nîn e nivîsgehên xwe veke û karê xwe ya siyasî, civakî û ragihandinê bike û pêwîst nake rêdanên ewlehiyê yên pêşwext werbigire. Derbarê dosya girtiyên siyasî û kesên hatine windakirin de jî, Desteya Hundirîn a ser bi PYDê ragihand, ENKS lîsteyek bi 10 navan roja 15ê vê mehê radestî HSDê kir, Desteya Hundirîn a Rêveberiya PYD jî di vê derbarê de komîtek bo şopandin û lêkolînê pêk aniye û dê hemû encaman bi ENKSê re parve bike. Li ser pirsa yekrêzî û yekhelwestiya Kurdî li Rojavayê Kurdistanê, berpirsên ENKSê dibêjin, ENKSê
pêştir çend rêkeftin bi PYD/Rêveberiya Xweser re kirine, lê ew pabendî ti rêkeftinekê nebûne û bi ser de jî endam û nivîgehên ENKSê girtine, ji bo yekrêziyê divê destpêkê bawerî bê avakirin. Li ser daxuyaniya Rêveberiya PYDê, Serokê ENKSê û Sekreterê Partiya Demokrat a Kurdistanê – Sûriye (PDK-S) Siûd Mela ji medyayê re ragihand, ENKS ji destpêkê ve bi yekrêziya Kurdî re ye û ew daxuyaniya Rêveberiya PYD erênî dibînin, lê daxuyaniya Hevserokê Desteya Pêwendiyên Derve yê PYDê Salih Muslim ew bê hêvî kirin
û xwaziya Salih Muslim ev daxuyanî di vê demê de nedabe. Di derbarê serkeftina destpêşxeriya HSDê, Siûd Mela got jî: Ewê yekrêziya Kurdî û berjewendiyên gelê Kurd dixwaze, divê yekrêziyê biser bixe. Herwiha yê li berjewendiyên partîtî bigere, ewê bi xwe bacê bide û gelê me jî dê pê re bacê bide.” Desteya Serokatiya Encûmena Niştîmaniya Kurdî ENKSê di daxuyaniyekê de ragehand ku daxuyaniya desteya navxwe ya Rêveberiya PYD ya derbarê destpêşxêriya HSD Li ser yekrêziya aliyan heger were cîbicîkirin gaveke erênî ye . Herwiha ENKSê
di daxuyaniya xwe de dibêje ew amade ne ji her karekî cidî re ji bo yekrêziya nava mala Kurdî û dê bi erênî serderiyê ligel vê mijarê bike.Li ser vê mijarê Mihemed Xelef wiha dibêje derbarê yekrêziyê, ya herî giring di vê demê de yekrêziyeke rasteqîne di navbera aliyên Kurdî were kirin, û tenê ne gotin bin ku niha Partiya Yekîtiya Demokratîk PYDê tenê axaftin û daxuyaniyan dide û li aliyên din jî kiryarên wê hêj jî beramber endam û kadirên Encûmena Niştîmaniya Kurdî berdewam in, divê hemû girtiyên ku ENKSê navê wan eşkere kirye û li
cem PYDê ne di zûtirîn dem werin berdan da ku prosêsa yekrêziyê destpê bike û pirsa şarekate rasteqîne di navbera ENKSê û PYDê de destpê bike heger partiya navborî di vê meselê de cidî be û xwe ji rêkeftinan wek berê nerevîne. Di baweriya min de PYDê ku niha û piştî êrîşa Tirkiyê lê teng hatiye û tenê dixwaze xwe di rêya ENKSê de bighîne Cinêvê da ku rewatiyeke navdewletî ji xwe re bibîne. Jînda Mihemed jî wiha di vê derbarê de dibêje, Pirsa yekrêziya di nava aliyên siaysî yên Kurdistana Sûriyê de bûye bazareke vekirî ji
Partiya PYDê re, û her dema ku pêwîstiya wê pê hebe wek kartekê bikar tîne, û helbet di kiryarên xwe de berdewam e jî û dibêje ti girtiyên siyasî li cem nînin û ev yek nîşaneya wê yekê ye ku careke din PYDê hêj li ser kiryarên xwe berdewam e û dev ji tekaliya xwe ya berê bernedaye, lewma divê gerantorekîç navdewletî hebe ji bo yekrêziya di navbera aliyên siyasî yên Kurdistana Sûriyê, û ew gerandtor bi hêzê nerîna xwe li ser herdu aliyan ferz bike û bi taybe PYDê ku ev demeke ji vê neyekrêziyê sûdmend e.
www.pdk-s.com
Çileya Paşîn / 1 - 1 - 2020
www.pdk-s.com
Kurdistan-Hejmar (164)
3
Di dawiyê de dê Idlib were radestkirin Kurdistan- Cemal Hemê Ev dema çend rojan e şer li Parêzgeha Idlibê di navbera rejîma Esed û hêzên Rûsiya ji aliyekî û girûpên çekdar yên opozîsyonê li aliyekî din berdewam e, û heta niha bi sed hezar xelkê wê parêzgehê koçberî ser sînorê Tirkiyê bûne û welatê navborî derî li ber penaberan girtiye da ku derbasî Tirkiyê nebin. Wezîrê Berevaniyê yê Tirkiyê Hulusî Akar, tevî fermandarên pilebilind yên Artêşa Tirkiyê serdana hêzên li ser sînorê Sûriyê kir. Akar li wê derê da xuyakirin, hêzên wan li Îdlibê ji bo agirbestê roleke mezin dilîzin û ew 12 xalên çavdêriyê vala nakin. Akar got, ew ji Idlibê dernakevin û ferman dane hêzên li wê derê ne ku her çi êrişek li wan were kirin, ewê bersivên pêwîst bidin. Akar herwiha got, ji bo parastina berjewendiyên netewî, li derve û hundir çi pêwîst be ewê bikin. Ev daxuyaniya Akar di demekê de ye, ji roja 19ê vê mehê ve hêzên rêjîma Sûriyê bi piştevaniya �irokeyên
Sûrî û Rûsî dest bi êrîşa bejahî ser gundewarê başûrê Idlibê kirine û heta niha grûpên çekdarên opozîsyonê hin navçeyan vekişiyane û 3 xalên çavdêriyê yên Tirkiyê katine herêmên ku di destê rêjîma Sûriyê de ne. Fermandarê Giştî yê Hêzên Sûriya Demokratîk (HSD) Mazlûm Ebdê rûdanên li parêzgeha Idlibê weke, "projeya Tirkiyê ya wêrankirina deverê" bi nav kir û got ku ew
amede ne ku pêşwaziyê li koçberên Idlibê bikin. Herweha Mezlûm Ebdî radigihîne, eger ku xelkê Idlibê bixwazin berê xwe bidin deverên di bin kontrola Hêzên Sûriya Demokratîk de, deriyê wan ji xelkê Idlibê re vekirîne, û ew dikarin hemahengiyê, bi riya hêzên Idlibî yên di nava Hêzên Sûriya Demokratîk de bi wan re bikin. Mihemed Xidir li ser vê mijarê wiha dibêje pirsa IDLIBê gelekî
hestiyar e li cem Rûsiya û rejîma Esed û her yek ji wan ew dever ji wan re stratejîk e û dixwazin di demke nêzîk de wê ji destê wan grûpên çekdar yên opozîsyonê derxin ku ew dever nêzîkî bingehên Rûsiya yên li Laziqiyê ne, lewma ew dixwazin vê aloziyê ji nêzîkî xwe dûr bixin û wan berev Efrîn û Serêkaniyê ve bibin da ku astengiyan ji wan re çê nekin, bi nerîna min Rûsiya û Tirkiyê li ser vê yekê rêkeftine, wê
çekdarên biyanî yên Tehrîr El-Şam bişînin Lîbyayê û yên çekdarên Sûrî jî dê li Efrînê û deverên din bicih bikin. Cuma Elî jî wiha di vê derbarê de dibêje, Parêzgeha Idlib niha bûya qada şerekî giran û mezin ku berya niha jî şer lê berdewam bû, lê ne bi rêjeya niha ye, rejîma Sûriyê dixwaze bilez wê deverê komtrol bike ji ber ku jêre gelekê giring e ku zû xwe ji vê pirsgirêkê
rizgar bike û berê xwe bide Rojhilatê Feratê ku wê jî bi rêyên xwe careke din vegerîne jêr desthilata xwe wek çawa radestî Partiya Yekîtiya Demoqratîk PYDê kir. Di vê demê de dê çarenivîsa parêzgeha Idlibê û wan cekdarên tundrew were yekalî kirin ji ber ku dema wan temam û nema pêwîstiya bi wan heye li wê deverê û dê wan bibin devereke din.
Tûndiya li dijî jinê rawestînin Kurdistan Elî Roja 25ê Novemberê jî aliyê Komcivata giştiya Netwên yekbiwî ve hate destnîşankirin weke Rojek cihanî li dijî Tundûtîjiyê li ser jinê, em jî weke Jinên Rojavayî Kurdistan hersal bi şêweyekî vê Helkeftê nûjen dikin belkî ev Çalakî wek Erkekî jibo Jinê tête kırın, lê belê herweha jibo hemî Civaka Gelê Kurde çimkî em wekû millet di qûnaxa Azadîxwaziyê dene, hemî Rengên xebatê li gel hev birêve diçin jibo wise Corên Têkoşinê têkelin, û disan li hemî biwarên jiyanêde Jina Kurd ji Dehên salanve karîbû xwe ji
gelek Rêzên kevneperest û Nexweşiyê Çivakê Azadbikê, karî bû mil bi mil jobo Welatê xwe di Meydan û Sengerên şerde Şervan û Pêşmerge cih bi girê . Ev Roja Cîhanî ya kû jî sala 1995ê ve tête pîrozkirin weke Rojek bi nirx û,giranbeha jibo rawestana tundûtîjiyê Jina Kurd vê Rojê weke hersal soza berdewamiya Têkoşinê nûjen dikê, çimkî bawerî me heye ku Jin nîvê Civakiye û tu caran Mêr bi tenê wê nikaribê Erkê Niştimanperweriyê birêve bibê. Ev Erkê pêşeng ku Jina Kurd bixwe hilgirtî ne ji çêkirin û sazkariya Şev û Rojêye belkê
encamdariya dehê salan e, her ji rastiyê ye kû Xêzana Kurd di çivaka xwe gelek qûnax derbaskirine, yanî tundûtîjiya nav Malê ya ku jî aliyê Mêranve
nemaye û li Mala xwe nehiştiye , heger mabê jî gelek gelek wê kêm bê jibo wise em bi Tevayî di axivin, li seransererî Çivaka Rojavayî Kurdistan. Her dîsan ne tenê
Serdemê tundrewiyê derbaskirye lê belê sinorê grêdana Malê û xwarin çêkirinê jî têkşkandin, bi dil germî kete meydana azadîxwaziyêde.
Li destpêka Şoreşa Sûride heta weke Roja Îro Jina Kurd xwedan Rol û Bandore gelek qûnaxên Pêşverû derbaskrin, li xwepêşindanan de li Çalakiyên Edebî û hunerîde, di warê siyasîde her li pêş Gavan di avêjê. Heta şerê terorê destpêkir. Li şerê dijî Terorêde Jina Kurd bû Nimûne û Simbola Azadî xwaziyê, ne tenê jibo jinê jibo Çivakê bi tevayî Çraxa tundûtîjiya civakî li Kurdistanê vemirand, eve dibê Nîşana kû Cihê xwe bi giranî dinav Rêzên avakirana Cıvata kurdîde çêkiriye, Yanî bi kurtî em Karin bêjin Pêşeroj wê baştirbê çimkî Jin û Mêr îdî li gel hevin. www.pdk-s.com
Çileya Paşîn / 1 - 1 - 2020
Çand û Huner
www.pdk-s.com
4
Derhênerê Kurd Ardin Diren: Sînema li ser asta cîhanî jî di krîzekê de ye (2 - 2) Ji xwe çend babetên girîng hene ku li ser wan kar bikim, lê li gorî derfetên li ber dest, em dê binerin bê ka em dê çi karibin bikin.
Kurdistan- Idrîs Hiso Desthilata Tirkiyê li dijî çand, hebûn û keltûra Kurdî ye, lê ez dixwazim li vir ji te bipirsim aya �îlmê Kurdî di nav gelên Tirkiyê de tê nasîn? Ez dikarim bêjim ku, Tirkên demokrat, bi mafên mirovan bawer, Tirkên çeb û yên ku dîroka Kurdan baş dizanin ew li cem Kurdan in û �îlm û çanda Kurdan jî heta redeyekê dinasin, rêjeya wan kesan hindik e, ji ber îdolojiya dewletê bi hemû rêyan di nav Tirkan de tê belav kirin, ew îdolojiya ku li dijî hebûna Kurd û Kurdistanê ye, bi tenê Tirkan wek mirov dinasin. Ji ber van hemû rêgiriyan Tirk baş Kurdan û çanda wan nizanin û bi tenê bi çavê îdolojiya dewletê Kurdan dinasin. Çendî sînema û çanda Kurdî belv be jî, lê heta ku Tirkiyê wek welatê TEK ALA, TEK MILET Û TEK ZIMAN be dê Kurd û hemû pêkhateyên din bindest bin û dê stemkarî berdewam be. Di �îlmê te de (HER MALEK DIBISTANEK) tu dixwazî çi peyamê bighînî? Û tu
dixwazî wê peyamê bighînî kê? Pêşî peyama min ji bo gelê Kurd e, ez bi rêya �îlmê xwe dixwazim ji Kurdan re bêjim; çi şert û merc hebin, rewş çendî xirabe, kî dagîrkerê te be, tu li kîjan welatî be, çi dibe bila bibe, divê tu ji bîr nekî kutu Kurd î, zimanê te Kurdî ye, her kêlîkekê tu dikarî zimanê xwe biparêzî û vejînî û berdewam bi zimanê xwe bipeyivî û bikarbînî, bi vê her malek dikare bibe dibistanek û rola xwe di parastina ziman û çanda
xwe ya neteweyî bilîze. Pişt re jî ez dixwazim peyama xwe bighînim serdest û dagîrkeran ku dixwazin Kurdan bi komkujiyan û kiryarên asîmîlasyonê tine bikin, û ji wan re bêjim ku, hûn dê nikaribin vî zimanî ji holê rakin, ev ne mijareke wisa hêsane ku zimanê me ji holê rabe, bi taybet dema ku her malaek me bibie dibistanek . Ez dixwazim ji dagîrkeran re bêjim, em dê di her malekê de mûmeyekê pêxin, ji xwe wê zimanê me bi wan mûmeyan ronî
bide û dê bibe agirekî mezin û dagîrkeran bişewitîne. Çend �îlmên te hene? Û pirojeyên te ji paşerojê re çi ne? Ev belge�îlma min a duyemîn e, ji xwe berî ku dewlet akadîmiyên sînema ku li bajarên Kurdistanê bi rezamendiya şaredariyan hatibûn vekirin bigre, li wir min waneyên sînema didan û li ser geşepêdana sînema, min xebat dikr, lê ew jî neman. Rêjîma Tirkiyê ew derfet jî me re nehişt.
Tu piştevaniya hêz û tevgerên Kurdî ji bo sînema û sînemakaran çawa dinirxînî? Ez dikarim bêjim ku alîkariyeke wan ya berbiçav heye, ji wan jî em piştevaniya Hikûmeta Kurdistanê ji Festîvala Duhkê re Karin bînin ziman. Lê tiştê girîng ew e ku, li Herêma Kurdistanê, divê kesên ku rêvberiay wezareta çand û hunerê birêvebibin, kesên têkldarî vî rengê xebatê bin, û ji karê hunerê bi hemû şaxên xwe têbighên. divê kesên wisa bin heta ku mirov karibe bi hêsanî pêwendiyê bi wan re bike û çepera ku têde xebata xwe dike �ireh û dewlementir bike. Bi kurtî ez dikarim bêjim alîkarî hene, lê ne di wê astê de ne ku sînamakar daxwaza wê dikin. Di festîvala Duhokê de, min hejamrek mezin ji �îlm, kurte�îlm û belge�îlmên Kurdî
Lorîn Îsa.. Şêweyekî cêwaz ji şêwekariyê de Mahir Hesen- Elmanya Lorîn Issa, şêwekara ku tiliyên xwe tavilî pênûsan kir , da ku peng, şeng û rengê jiyanê birjîne li ser kaxezan . Keça Amûdê ya ku di sala 1997an li peytexta Sûriyê hatiye ser riwê dinê , nav xêzkirinan de bedewiyê dihûne û dia�irîne. Ew bi temenê xwe yê biçûk, bi şêwaz û awayên cuda, xêz û rengên levhatiya Jina kurd li ser pelikan diyar dike, û ji nav tiliyên wê de reng mîna çemên Kurdistanê diherikin, ku di encam de berbiçav liv û tevgerê li ser astek berz û bilind ya hunera Kurd pêk tê, û bi awayek eşkere rind û şoxiya pênûs û lênûsa wê têne hevgirtin, û işq û evîn bi rengî mezinbûnê belav dike .
Lorîn li Elmanyê dimîne, û xwendina Kosmetik dixwîne, û di nav malbateke hezkeriya hunerê de kedî û xwedî bûye. Şêwekarî bo wê hogir e , û pê dibe padîşah û pala xwe dide dilstana renga û pehvaniyên wê jî pelezî ne. Lorîn ji biçûkaniya xwe ve, Dê û Bavê wê li gel xwe ew di birin Pêşangehan , da ku bi hunerê ve girêdayî bibe û qinyatê bixe dilê wa de û hawir bike geşgeh . Û him Nivîskar Ehmed Ismaîl gelek alîkariya wê kiriye da ku berdewam be û gelek tabloyên wê di kovara Usama de weşandiye. Huner bo Lorîn peyambera şatiye , huner di ramanê Lorîn de çirayek di bin peşkên barana
payîz de li ber xwe dide , û wek pêl pêlok reng dinalin li ser destên wê, Lorîn dixwaze di paşerojê de pilîzka armencên wê geş û pêveçûyî bibe . Ev e bandora şêwekariyê li ser Lorîn, ku bi rêça wê bîranînan dinivîsîne û di nava mêlakên xwe de vedişêre . Di gerava awazên Kurdî de perwan li ser tiliyên wê yên xunavgirtî heyvan bûne, ku Lorîn wek keçek Kurd stûnê konê xwe li perava Mişxetiyê ve daye.
dîtin, di wan �îlman de, zimanê Kurdî bi hemû şêwezar û devokên xwe hatibû bikaranîn, bêyî ku jêrnivîsa �îlman bi ti şêwezarekî din hatibe nivîsandin, tu vê yekê çawa dinirxînî? Ev pirseke girîng û bersiva wê jî ne hêsan e, Zimanê Kurdî bi şêwezar û devokên xwe dewlemend e, li gorî min divê hemû devok û şêwezar di dirama, sînema, stran û komîdya de werin bikaranîn, da ku reseniyeta her deverekê were parastin, ji ber bi min standarbûn kuştin û qirkirina devok û şêwezaran bi xwe re tîne. Ev ji milekî lê ji milekî din ve jî pêwîstiya me bi standerbûnê jî heye jibo ku şêwezarek hebe em pê muxateba xelkê bikin, her wisa bi wî şêwezarî hemû Kurd ji hevudin têbighên. Lewma ez dibêjim sînema kare hemû şêwezaran biparêze û herwiha şêwezarekî jî mîna stander belav bike. Tiştekî wisa jî mirov dikare bibîne, ku êdî Kurmancî kêmzêde li seranserî Kurdistanê bi her çar pênc parçeyên xwe tê nivisandin û di �îlm û alavên ragihandinê de bi rêjeyeke baş tê bikaranîn. Dawî pirsa min ew e, aya Sînema ji bo Ardin çi ye? Sînema ji bo min ne tenê pîşe û kar e, lê belê ez bi çavekî felse�î, rûhî lê dinerim, sînema dikare bibe zimanê min. Hemû derd, hêvî û armancên xwe pê bînim ziman, da ku bighînim kesekî, komek an jî mieletekî din. Ez bi sînema dijîm, bi sînema li civak, xweza û mirovan dinerim, ji bo min sînema pireke ku ez dikarim bi alîkariya wî xwe bighînim her dera ku ez dixwazim, herwiha derd û azarên gelê xwe jî bi sînema bighînim her dera ku pêwîste bighê. Dawî gotina te çi ye? Ez serkeftinê ji her sîemakarekî Kurd re dixwazim û spasya te dikim ku te xwest vê hevpeyvînê bi me re çêbike, û dengê me bighîne xwênerên Kurdî, ji bo te jî serkeftin. www.pdk-s.com