Ten Mandere nr. 5 - 1961-62 nr. 2 by bart blomme

. .... ..

' .' \ .. ' \' ......, "'-', .\-.. ''".~\

' • ,..

, . . ... -;t,:;'

:\~~~~~~~~:.~ -c:<'A~~~~~~\

d~l

-: : '

~ // ~

,\.t"}~

·~,lt!~\f11(

;;. :' \<~;:.. G;

:\> i<:,~{:

:t'0~~. 1i~.~~1

"'. ;<t-'', ;S'i; 1 1

/. 1::1

. ~'

, ' t r· ':,, - 'N~

;/, '\

1'/

,~~:.~;t,!f:: ' -

In memoriam E.H. PiGt Gr Daclercq 60 jaar stads ·,3 1ektricitoit

.'.~:;~ "\>'li.). ':i;0~~:

R. VerhoU e

Dood en bGgra f cnia in de 14and olstreek 1-1. Verhaest

Actueeltjo6 Actueeltj os in bee ld Do h~er Herman ROELSTRAETE

....

A. Vo.ndrommc

5 21

\, .. ~

-;~~t

Roolstraete J•

V9.nder9Cha Gv~

Leroy

~'.~::,:·,e,·

, r.ijl\~;0'

41 H~rman

.. -

M. Verfaillic Kaart van het prins egoed t ~ Iz egGm in 1828 Verkoop van h ot prinscgocd t e Izogem R. VorhoUc

- KringlcavGn

. .; , ~',~;.,~~::) ~~ ~ .>..

."';" . -:.

~"/"f

- Nnu oro könrilsuuking met

..;

... ~l{~'

~-::-

" ~::,

: :

-h~~~;';

•

....' . .,' .....'

· · ,>4.

. .,

\ .,{'>

:":/:'~I1- -· ", "-I,n~wmr

' ~,

.\;> ;0;\;;'\\Ç\'\\>\~'.\'~~' i, ,)- *\~;';\ ~\";:,1~~\ . :~\i:.~~.: \\\;:.\\~\~~XJ.,,~\\\~({\~,:~,\:< \'.~\\\ .:"

.~.;:,

" '-,

<:: :;'"-';}.':;~

T ,"~~' \'" \i\~'\"t\\·~'è\'·

1I~r;'Î··, f·/~th '~ '~ c~· U&' ~[j~~/\

',-- -.

Ü~:'\\ 0~~: 'k\t

' --~~T~-"

.;m ,' " . .,"

,J ~

i·~ ;~~.~~"

,I~~~~{

"eJ ..

~/i...

.' '.-

.. . I

M I G.:.,:x'··

,. >tt~ -lII«:" ~i~ ,

,e .'

~~ .. ~'\~

":;'

::-it -: j :

.... ~' : , :

'!. "

',"

r ~:••

-;,"

TEN MANDERE

II c jaargang

..., . ..

:::~ :

~~{~~:~{~~~ ~~':ii~~~;ii'~'~~\:(~\\\\\Ä;. ~~\'\\\>iè.,\\).\·;,S\'\"';'~ .. :

_.; .

f( . " ,

....,~. ~\ ,~\>~;\'$~~:,. ::'\'5~>~.:,; .~~~~,~~~~!\t~\\"5.~'

. .'

.' ::\ : : '~:.,.:: \)~\5 :': \''/;'0:·;,~:.~'~: .;·~';{~~:~. ~',' '~~:~r.: ~}f.~1~~:.: ,;\\;;·~~~è~~3:;sf.~.•<, : , .'~'~.:,::'. ~5~\'~\1; ?;,::;::~~t;~t~,~:'~::><?5~>~~:!~{~\';::~;~~~;~:~~~:~,~:t!;,~~. ::,.:.~~;~:?\>: ~ .,

\.~

, ..

..~ .

" ,-._. .

~'~;~'.. :..<' ~. '-. .

>~: '.'>".\\':.\\ \\\ '\\~;:5._{:, ::'~':\\\:'\

'!Vilt go llTcn l1\NDERE Il zion blijvend bestaan SprcGk dan als lid ook uw vriondon ocns aan~

r"~":"";':;:::':~~';'~"'~':~':~';~":':"~""~:~k:';~W~:;~~:;·:;~~·_~"·'_*·""·"" ~ 2.

I ~. i

__I

bijd~ago stórtcn •• n do L\S in de HarktEltraat; IZEGm.1~

ofwel •••• persoonlijk zijh

B:"iNK

Vtin

ROESELARE,

of'v'lol •••• ovaschrijvcn op P.R.

95.76 van de BJlnkvan

R00sGlaro t\3 IZEGEM, mot de vonnoldings " Voo%' Ten l·fl\NDERE"

:"HIII"If~If+.ItII.I;,tlUtf~urn."t"H"tIIfIfUU""'''''I'''IUltlUU~htl .. H .. "

.... fl"U.h· .....',,""'" .......... u ........

ERELEDEN 100 F STEWENlDE LEDEN naar kouzo ~lERKENDE LEDE.'N: 50 F

~t4t ....h'...H.n.. _

minimumprijs

I I

I i

...... " ' •• uu ......., . IJ ..............."

'0 F

Zijt g' over ft tijd.~hrlft oob\ kontont Zour dan ook niot op Qcn eent.

'-1 I~

~~~

· IIJt

INIM/f-MO . . ' n"7\-/,A k' . /-\ \., Z~" 1-/. P/fTEQ Op 25 november 11. overleed in de Sint-Jozefskliniek te Brugge Zeereerwaarde Ueer Pieter Declercq, pastoor van 1.0, geboren te Izegem OD 10 mei 1904. Al wisten wij sinds maanden, dat zijn gezondheidstoestand helemaal niet goed was en dat zelfs het ergste moest gevreesd worden, toch deden de eerbiedvolle sympathie, die wij hem toedroegen, en vooral onze dankbare waardering voor zijn zeer verdiensteli.ik werk inzal(e de ~eschiedschrijving ven onze stad ons nog steeds hopen, dat hij ook deze beproeving zou te boven komen. Het heeft echter zo niet mogen zijn en in volle onderwerping aan Gods heilige wil heeft hij zijn ziel terugges chonken aan zijn Schepper. tiDe lIeer is mijn T-Terder. Niets zal mi.j ontbreken. In groenende weiden laat Hij mij rusten," zo zong "!tij T)salm 22 na 01) zijn rouwbeeldje . :~ i jn heengaan betekent voor de regionale en 10k8.le geschiedschri iving, vooral dan voor deze van onze stad, een onherstelbaar verlies. De liefde voor het verleden had "!ti,j van huis uit geërfd, want vader De clercq was hem op dit terrein voorgegaan door het verzamelen en aant ekenen van alles wat voor do historie van onze stad van enig belan ~ kon zi .i n .·

Overl'ü waar hij door zijn oversten voor het uitoefenen van zijn priEJsterambt ge zonden werd, interesseerde hij zich onmidc1ellijk aan het verleden van zi,in nieuw levensmiliou en deze belangstelling ui tte zich meestal in oon onvermoeid zoeken en vorsen, waarvan de vruchten nec r genend werden in mcnirrvuldige bijdragen voor tijdschriften of in meer omvan,ç;ri,jke geschiedkundige werken. Te Brugge , waar hij na zijn pri ester"ld..iding (30. 5.31) als bewaker aan de Vrije Beroepsschool fun geerdo tot 17 augustus 1932 en lator als onderpastoor ou de SintGillisp::trochie werkzaain was van 12 april 1941 tot 13 mei 1954, schreef hi ,i o.m, "O.L. Vrouw van Remedie te Brugge, 1942-1942". Tweemaal verbleef hij meerdere jaren te ~ieuwpoort, een eerste maal als onderpastoor te Nie uwDoort-stad, van 31 maart 1936 tot 11 mei 1941, en een tweede maal als pastoor V8n Nieuwpoort-Bad, van 14 mei 1954 tot 18 aU{l'ustus 1960. en weer mochten wi t) er een geschiedkundi g werk va.n zijn hand not eren, nI. "Nieuwpoort-Bad, Geschiedkundige schets van de badplaats en de Sint-:Bernardusparochie". Te Lo verbleef hi ,i slechts enkele maanden en al was zijn gezondheid op dit moment reeds ondermiind, t och laat het ge e.n twijfel dat een langduriRer verblijf in deze histori s ch zo belangri ,i ke gemeente ook op geschiedku!1.dig terrein vruchten zou afgewor'Pen hebben.

_ _ _ '1"'"-. ... _ ........ _

~-_

...

.. . "" ," _ _ ... ......._ _ _ _ _ ......._

_ _ _ _ _ _ ~- . _

_ _ '"'_... _ _ . _ . _ _ _ _ _ _~ _ _ _ _,_ . _. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

Z. E DECL'ERCQ __ _----. __ _._-- --_ _---_._-_._ _._ -------------'---'--" '-"-'"._ ------------...

\ 1E7.mRH.1~

.l{.

PIETER

r_l " '~n.ft Z .E JL j:'ü:1te r Declercq A.ldus op me e rdere plA.at.&en en ook als ar re \" oorz i 1; +;e1' eu t r ouw med e~Terker van "Bach ten de Kupe" zeer verdienct81 i ,jl( werk v<:,rricht 1 a.1 had hi j sinds zoveel ,iaren Izegem verlaten , tOC~'J g::.n ,,,; ziJn yoor];:cur en di8pe gCYl 8p;enheid nO R; immer n aar zijn (:;' e ·;J Oort 8.::t i.ld 9 "fFVl.Y'.q.l'tn hij :net h a:r t en zie l gehecht bleef " An.n de :::;'f,').(He var, IZ 8.'2, c ms verledr::m best eE:, dcle l'lij nog immer de vrije momenten "·d,p.rover '1 ;:i -'i8 s ;)\ i k te. 'V8.p.r hij and e r zijds met e e.lf niet te mis k ennen .o) (~hriJ verHtalC)n t begafl.fd ",ras , grc'3p hij gema kkelijk naar de pen om à.(~ v n: c'1ten V I".r. zi jn 01\ s l)orin{3'e:1. vO.s t te le ggen en mede ' te delen. Ti(2 )--l ~m ge tuir~3tl dp. mee r dan t V l'eehonè.erd. bijdragen? die destijds van zi j n h " l'ld :Ln " Je Il .ndelbode fl ver schenen.

'!l.!wf\J'lk:r->li ,ik verteld.e h ij oi ,1 voorkeur uit de vrtn zi,in v c.der overg281'fclE; notFt 18 0n f.~nn tekeningen , Ge leide li ,4k ech tAr evolueerde zi.in bI .ià.r'~',Gr:m t ot echt Gro~'l di e:e studies, vrucJ.'!t van j A.renlFmge persoonJ j.;ikE'; opzoe1,::in gon y van v <:H duldig verz A.me l en , ordenen on inteJ'Tlreter en V '1;;1 ont01 o::L~e k:leino gegovens , ui t t a lrijke bronnen bijeengegaard en '.l:Î. :,:; üld n l.:,j l~ vorwürkt tot e rm .n,-odogen en Vletonschappelijk verll.nt'!!oord "" 0b \1 ~) 1 . !..n d8Z0 Vl.Ftts t o r eek s kunnc:m o,m. ve rme ld worden de merk'l18.A.r;'J.ig·ü 0.:rtikol s ovcn li Do Izegemse molons lt , "Izegem onder hot Frans --\e~i ~là if? ll'T)e oude Izcgomso horborg-en", de ges chiedonis van de Izegemse cl1,-l orwi ,:; sins t"'ll i ngon e n zovee l andere, stuk voor stuk wFtD.rdcvolle li~è.r r..gcm tot de g'osch:L8 d i"nis v nn onze sta d. mo~ten

thans ecrtte r b etreuren , dat he t merende-el dezer geschrifopgevat werden 8.1 s .i ourne.listieke bijdragen voor het lokale weekhlad. ~ij waren bestemd voor e en op dit terrein niet gescrtoold lezers p-l.-lbli 8k en mE'.ke::.1 clA.E'_rom zelden mel(1i:'1 ~~ van de brO.nnen en gegevens W8. " ,J.'0"jJ Zi,~l o'3rus t F';n . Di t teko r t spruit echter niet voort uiteen gemis e.FtYi we te ns0htJ.nrHü i,j ke n a uwkev_r"igheid bij Z. E . H. Pieter Declercq, doch is 8.11 gen te id _,H e n aan zi.jn schone bedoeling met deze bijdragen , G~) gefj~elcl in (,en zeGr hevatt e liike vorm, alle stadsgenoten te bereiken en Z 8 cok a l JJm VlFl.rra. te maken voor h e t v e rleden VAA hun stad. Diezelfd.e 1~·G.:cm9 l ief(~e v oo J.~ Iz egems verleden klinkt in meni ge bi,j drage sterk door en mochten w:ij nog vo e} sterker aeJwoelen bij zijn voordracht 070 1' cle I z o g 8J:1S 8 molens, di e hij de loden van "Ten Mandoro" ten beste gaf. -':i .j

'Lm:1

'"Ti j hO'Y)e'Yl d.a t 88nmél.a l zijn vele thans v e rspreide b i jdragen mogen -'J-(::lI' zdmeld ('m in boeJ.:vorm uitgegeITen worden. Zijn f amilieleden bezi tten

,Ie nodige on'je rle .gdh8 id. en wetenschappelijke schol i ng om deze uitga ve te Yerzor{.,;"<2 TI en ze van de "lodige bro'1nenaanduiding te voorzien. Het W:=l.ro een lJI.i:;;J'kwp,8.r rl i ge sta.p voorui t b ij he t vastle ggen van de ges chiedonis y(; n onze stFld en t 01T en s de schoonste hulde, die Zeereerwe.arde ;::roer Pi etc r :1ecl erc q om zi jn vorJiens teli .i ke vors c) rsarbeid kan gebracht 1!yordon .

R. Verholle .

7'; inde 1961 vierde Izegem het zestigjarig bestaan van de Stedelijke Electriciteitsdienst. Onze stad heeft het besta.an van een eigen electriciteitsdienst te danken aan het schrander beleid en de stoute ondernemingsdurf van een ha rer grootste burgemeesters, de heer Valère Vandenbogaerde. Zonder in iets aan zijn verdiensten tekort te doen, moeten wij nochtans erkennen dat de eerste gedachte om Izegem van electriciteit te voorzien vooruitgezet werd onder het bestuur van Burgemeester TTenri de l'fTûelenaere (1874-1900), hoewel men weet dat zulks ge schiedde onder het impuls van dhr. Vandenbogaerde, die toen schepen was. 1<.:BN GE'!TICJITIGE BESLISSING. De beraadslaging van de gemeenteraad, waarin er voor het eerst spraak was over het verlichten van de stad door middel van electriciteit, dateert van 29 juli 1899. '!faren in die vergadering tegenwoordig de heren: de Mûelenaere, burgemeester-voorzitter, Vandenbogaerde, schepen, DalIe, Rosseel, Lefebvre, Ameye, Baron J.Gillès de Pelichy, Nuttens, Paret en Coucke, leden, en i\Terbrouck, secretaris. In deze berap..dslA,ging werd besloten een lening aan te eaatl. van 300.000 F voor het uitvoeren van allerlei openbare werken. Zij wa.s als vol gt geformuleerd : " Hijnheer de Voorzitter geeft te kennen, dat de uitgaven der nog te verrichten werken voor het bestra ten der buurtwegen binnen deze stad, het maken van onderaardse duikers in de Gent-, Rousselare- en andere straten van stad, het verlichten der stad met den electriek, het bouwen en inrichten eener Nijverheidsschool, het afdragen van het aandeel der stad in de kosten van den ontworpen buurtspoorweg Ardoye-Wevelghem, het maken van publieke waterpompen en nog andere uit te voeren publieke en gezondheidswerken, enz. wel zullen beloopen tot de som van Fr. 300.000 . " Overwegende dat a lle deze ontworpene werken hoo gst noodzakelijk en nuttig zijn en door het stadsbestuur zullen kunnen uitgevoerd worden in een tijdvak van 3,4 ai 5jaren î " Overwe gende ..•.... en z . " Deze lening zou aangega2,n worden bi,i bijzonderen en zou naderhAJld gedelgd worden door een leninf' van eenzelfde bedrag bij het Gemeentekrediet. Het betalen vnn de intresten en de jaarlijkse amortissementen zou gedaan v!orden door de nlsdRn bestaande inkomsten der s.tad en het heffen van t winti g buitengewone opcentimes op de gronden de

JET JUBILELnvI VAN DB ST:8DEIJIJKE

personele

~LBCTRICI'r:8ITSDI"SNST

b e l ~s tin ~en.

Tn oen vol ge nde zi tting V8.n de .s-emcAnte r l'l,ad , namolijk deze VFtn 27 rJ.O CE!m;"'!e r 1899 7 w8.arop burgeme e ster d e ~~û.elenFtere, door ziekte weorhoud sn. riet meer Ftmlwezig was - hij zou onkol e dFtgen later, 't zij op 2 j",~1u.nri 190.0 , overli.iden , - werd er besloten, gezien de gewone j a<>.rli .ikso inJ~o:n sten ni e t mee r voldoende \'laren om het hoofd te bieden ~,c"n do gewone j f1a rli ,i kse uitgaven en dr..ar het Stadsbestuur voornemens Vl?-~ in de loo p V8.n 1900 o .. m. de e l e ctrische instllllF1.tie in te richten VOOl' d e ve rlichting VAn de st::td, Ftan de hogere overhe id toelating te 'rrp.gen om de p.bonnomon tsrol (inkomstonbolFtsting) V'Ul 26.000 F op 32 . 000 F t e brengen. TI01yT r;l\T HrrnJLDIGING VAN DB

C·(~NTHAL"?'.

"~ u OT

"oe s lot en Wf1S de oponbare verlichting met eloctrici tei t in te vooren on do s t a d de inrichting 8n het beheor ervl'tn op zich zou nemen, O~l go zien ook do finp.nciële kAnt vnn de z::t1'\k geregeld was, kon met de o-pri chtinfj Vf\n (;cm centr Ille vvordnn armgevangen. Hiertoe di ende men ech te }' ee rst ove r cle nodi P.:'e gronden t e beschikken.

F'ld "l,t hot Schepe ncoll ege voorA-fgn-"l.ndelijk overle g had gepleegd en tot ecn Fl-klcoord was ge komen mot do oi g oné'1.ars, bosloot do p,'omeontor 8.é'1.d in Z l t tinr.; van 6 f Gbru!'1.ri 1900 do grondon, di o het best ges chikt bleken CJn die t0 8b e hoorden ."l.r.tn do hoor François To..nghe- V p.n Cr::teynest, landLeU/To r t e Iz egom, e n ann d8 hh. Julos 8n Georges Va n ,ortb orghe, lijnwn.adfnbrikf\n ten to Izegem, ui t de hand aAn tG kopen. Dezo gronden ~.ladden een geznmcnli ,i ke oppervl:>-kte v an 33 aren 97 CP, en waren gelegen op de -pl Fl,A.ts, Wé'1.A.r zich alsdan het "PR.opoveldjen" bovond en wnFtr Ftchtoraf d e Contr·< üe ge bouwd werd. De totnl c koopsom bedro og 5.59'3 F. Sens in 't bezit V1'\n die gronden, kon men voor goed vl"1.n w8.l steken. Reods op 21 f e bruari daA-ropvolgend, mqchtigdo de gemeenteraad het Schepencollege om oen over8 e nkomst af te sluiten met de Internationl'tle Maqtschqppij voor ~lectriciteit te Luik voor het inrichten VFtn de e loctrische installatie tûgon de som VA.n 110.000 F, het gebouw niet in·begr e pen. Op 14 9.pril de.2.rop werd d o 8.fgesloton oVGreenkomst door de gomeon ter1'\nd goedgekeurd.

/~,

Ondertussen W8.S men met hot optrekken vl'Jn de gebouvlCn r0 0ds begonnen. r)e Z G we rdon ui tgevoord door OE-m ' stadsgenoot, R.mmemer Constant Deni ,i s, die zo te gen oen be drng van 45.000 F A.~vaard had. Alles verliep in e on vlug t ompo, zod Ftnig dat de abonnemrmtsvoorwap.rden en hot technisch l'eglemont r eed s in zi ttin ~ v an 16 f e bruf-"l.ri 1901 door de gemeenterFtnd "."lorden go odgeknurd. Di t r ogl Gmon t v r; rschoen in druk en onder carnotVOTTIl V8J1 do pe rsen dor 1)rukkerij Strobbe Gebroedors. Hot was uitsluitend in he t fr[',ns opgoml'>.ltkt, overtuigd tüs men to e n scheen dat de olectrici t e i t een lux e vns, die do minderbegoeden on mindergoletterden zi eh nooi t zeuden ktmnen permi teron. Im!liddo ls wees do h eo r V"tlère Vandcnbog~GrdG, die sodert hot p.fst e rven dhr. do Mû olenaerc de functie vrm burgemeeste r ad interim hA,d ui tge oefend, defin iti e f tot burgemeester benoemd. Nu zijn droom, de elec-crici td tsvoorziening v rm de st."I.d, verwezenlijkt was, wilde hij ook dG

Vfm

60 JAAR STADSELEKTRICITEIT De heer V ALÃ&#x2C6;RE V ANDENBOGAERDE, Burgemeester van Izegem van 1900-1904. STICHTER VAN DE ELEKTRICITEITSCENTRALE. De Vandenbogaerdelaan werd dan ook naar hem. genoemd.

Op 22 september 1901 kreeg Izegem het bezoek van PRINS ALBERT van BELGIE ter gelegenheid van de inhuldiging van de elektriciteitscentrale.

60 JAAR STADSELEKTRICITEIT

1937 Op 30 oktober 1937 bezocht Z. M. LEOPOLD III onze stedelijke Centrale.

We beJ/lerkw val/links naar rechts: -

luitenant-generaal N uyten; de heer Henri d' Artois; majoor Van den Heuvel; Z. Ex. H. Baels, Gouverneur van de provincie W.-vI. (vader van prinses Lilianc). - de heer Cyriel Staes, Burgemeester; - Zijne Majesteit de Koning; - de heer Jules Sintobin, toen Schepen van Regie.

Z. M. Leopold III drukt de hand aan bedienden en werklieden van de Centrale.

Ter gelegenheid van de BEVRI}DINGSFEESTEN (15 september 1946) waarbij tevens het 45-jarig bestaan der centrale werd herdacht bracht Z . Ex. Ridder P. van O utryve d'y dewalle, een bezoek aan onze Centrale.

_._,-_._- ,- ------------- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - HET JU3ILT<;UM VAN DE STEDELIJKE ELBCTRICITEITSDIENST

k.ro:m op h e t werk zetten. Het gebouw stond er, do machines waron go installeerd, de technische leiding vr:m de Centr~,le hn.d. hij door de a,'1,nstelling VM dhr. Alfons Daonens nIs directeur n.n.n r;ocde handen t oev() rtrouwd, de inst e lling zou weldrn kunnen in werking treden en nu ros tte nog de inhuldiging . T1i jnhe e r Vandenbogaerde, die hi e ld van groots opgezette pln.nncm, wilde d.e_ t ook de inhiu1digingsulechtighoden iets groots zouden worden en met buit engewone luister zouden g epaa rd gaqn. Dn.~rom st91do hij do gemeont or aad voor Zijne Koninklijke T{oogheid Prins Albrccht tot die plecht i gh e d e n uit te nodi gen. Natuurlijk werd deze suggestie eenparig bijgo treden, hoewel mon twijfel koesterde nopens het gevolg dat rv'm de ze uitnodiging zou gogoven worden. Hen wist echter dl'tt dhr Vanden-bogaerdo , di e ook volksverte genwoordiger was, ovor1't1 in {!,root n.anzicm s tond en voe l inv100d had, " c on lange arm" had. En inderdaad, tegen v ol or vc r wR,chting in, ;;>"qnvR,I".rdde Prins Albrecht, de latere Koning Albe rt, do uitnodi ging om een bezoek te brengen ann onze stad op zondag 22 september 1901, dntum waarop de inhuldigingsplechtigheden waren vr.\stgesteld. Dit prins e lijk bezoek, da t groter en belangrijker steden uit het land ons hebben benijd, is voor Izegem oon historische gebeurtenis geweest, die bij de mensen uit die tijd nog fris in 't geheugen ligt en die onz e stl",d tot eer en roem heeft gostrekt. In een lnndnuor, vergezeld v a-:1 zijn govolg d"tt bestond uit Hunne Excellenties J. de Troos, minist e r van Binnenlandse Z~ken en Openbaar Ondo~~ijs, Baron M. van dor Bruggen, minister van IJMdbou','l, Bf-tron Surmont de Volsberghe, minister van Nijverheid on Arbeid, Grnaf d'Urscl, gouverneur van Wost-V1aanderen, onz., bracht de Koninklijke Prins o.m. oen bezoek affil de Centrale, WA~r hij de machines in werking stelde die Izegem voor hot ocrst van e l e ctriciteit zouden voorzien. i,:jTi;N STUUR BEGIN.

A,<>nvnnke lj_j k bestond de inrichting uit twee stoomkt:~ tels van iader 55 m2 oppervlA,kte, twec IllR.chinos van elk 60 HP, twee dynamo's op gelijkstroom van 40 Kw on een batterij acuumulatore n van 455 Amp/uur. Zij diondo hoofdzakelijk voor de 0penbr\re verlichting. In januari 1902 w"tre n slech ts 15 huizen r,rmgesloten, terwijl do oerste electrische motor pas in ,q pril 1902 v or bonden werd. Do mo e ilij kh e den bleven e ch ter niet uit en wGrden vooral v e roorzaA.kt door de financiĂŤl e lasten. :Deze sproten voort uit het klein ?Flntal Flbonnementen. Om di t a antn,l te doen groeien besloot de gemeenteraad .Ln zitting van 16 mei 1903, met ingang van 1 juli daF.l.ropvolgend de verkoonprij s van de electrici tei t voor het_ licht, die tot dan toe 7 centime s per hectowR.tt b edroeg, voor de bijzonderen te brengen op 6 cen time s en voor de nij ve rheidsinstellingen op 5 centimes, terwijl de verkoo pprijs voor de kr 'tcht V1'tn 4 centimes' per hectowatt verlaagd werd op 2 1/2 centimes , Deze prijsvermindering hn.d echter niet het ge wens t e resultaat. De ge weldi ge opga n e; , die Izegem ondertussen in korte jaren gemaakt

._.

__._.- _._..-._-_._------_._-_._._------------- ... --------- --_.__._-_._- ._-----_.__.__ __._------_. HE'l' J1J13Il iEUH VAlij D'':; STEDBLIJ"KE ._. . ...... - -_ _-_._ --_.--.__ __ ___-----_.__--------------------)

...

........ .

... ..

.....

ELEcrrRICIT~IT8DIBNST

._---~--_._---_.

....

"T8rd gestuit door heL; plot S8 overli jCL8r; op 21 oktober 1904 van en diepbetreu:de 'burgemee ster , è.hr . . Va1ère Vanden'bog'ie rde , De gax" se sta,d rouwde e r:. ;jarenl.aûg zou di t verlies nog diep wCJ!'rlen aangevo eld. Hij werd opge-.ro:gd door dhr ., Henri Paret. Deze eer~j2_:nd oFrgel'Va0. (3 T 9 min6.(-!T .Jo:ng V D:..1. j aren. wijdde zijn nog overblijvende ;:.' :. ,~ 1 . -.;en aan de voort zetting V8.n het werk, door zijn voorganger onder::.omen. Onde r 2',ijn best:lur was het aMtal verbruikers in 1906 aangegroeid tot 1199 hetzij 106 voor l icht en 13 voor kracht. Om de uitba ting winstgevender te make+l~ Het hij een akkoord sluiten met de gemeente lï;mel gePl voor de verlicht ing van Dam en Vijfwegenstraat. Dit akko ord werd door de gemeenteraad bekrach tigd in ziti:;ing van 27 juni 190r-ï. :-~l1u f

Z ::.J l1 ~l()ogge p rezen

Zi ;; n zWl1.kke gezondheidstoestand noopte Burgemeester Paret op het èind~ van 1907 ontslag te nemen. De heer Eugène Carpentier nam in 1908 het bestuur in hand-en. Hij wist de uitbating van de electriciteit op te voeren tot een bloei~ die haar zou leefbaar m~ken. Onder zijn bestu~T' zou men de electrisphe dri,jfkracht steeds meer gaan benutten als een f actor VAn vooruitgang . In de eerste jl1.ren van zijn bestuur had hij noch t ans te worstelen met grote financiële moeilijkheden. DeZf' vloeiden onerzijds voort, zORls reeds hoger gezegd, uit het te ger1ng '3..antal abonnenten en anderzijds uit de te geringe verkoopprijs van de electriciteit, die toen re 0ds lager was dan overal elders, doch niet in evenredigheid stond mot de kostprijs. Toch kon geen verhoging van '()r ijs in overweging genomen worden, omdat men eventuele kandidaata'bonnenten niet mocht afschrikken en omdat men hoopte dat het aantal aangeslotenen wel zou aangroeien, waardoor v~zelf de toepassing van deze maatre gel onnodig zou worden. ~ t W as in die tijd, dat er tot in de gemeenteraad stemmen opgingen opdat hot Stadsbestuur zich van de electricitoitsuitbating zou ontdoen en eon ga svoorziening zou in de plaats stellen. Toen ho eft dhr . Carpentier moedig volgehouden en doorgewerkt en tenslotte is hij er schitterend in gosll1.agd de moeilijkheden te boven te komen. Het aantal aa11s1ui tingen n f'.lIl toe en stelse1ml'l.tig werd overgegaan tot de ui tbreiding vl1.n he t ne t over het grondgebied van de stad. Zo kwam in 1911 de wijk Abele aan de beurt, terwijl Hondekcnsrnolen, M?sten Eike en Krekel in 1913 volgden.

OORLOG EN......

ONVER''lACH'l'E OPBLOEI.

Toen kWAmen de oorlogsjRren" Deze stelden het Bestuur en de technische leiding voor zeer lastige en moeilijke problemen, maar zij hebben toch het voordeel met zich gebracht dat de bevolking bijna in haar :i·:~ heel, zowel te lande als in de binnenstad, eerst dan het nut en het genot van de electriCiteit heeft leren kennen en waarderen.

lP ' ~'.J

Burgemeester Carpentier en de toen:na1ige directeur van de Centrale dhr. Alfons Daenens, hebben tijdens die jaren reuzenarbeid verricht. Het was aan hen te danken, dat de Cent.r ale zonder onderbreking is kqnnen in werking blijven en bij de aftocht der Duitsers, door een listig optreden van de directeur, ongeschonden gevrijwaard bleef, zodat zij met een korte tussenpoos haar bedrijvigheid kon hervatten en aldus

-------- -- --.-_.-._ .---- --_._---- -----_._----- _. ---- -_._•. --- .. _-- --- -- ------ -- ----

-------_.._-----------,- --- ----_.--_._ ._ -------------------_._-----_._--_.-,-----------_._----------_.._-----H3'I'

J"U1n J.J'~lL~

VAN DE STE1)SLIJKJiJ

BL8 C'l1JiICIT1~ITS1)IENST

:llG.(;~1. t i g

veel heeft 1.ï~jg8 drabre n tot de snelle hero ;11eving van de })l a e,tselijke har.del en Y;.ijverb eid. Ovor dez e oorlo 8'sjaren vertelt de hUJ'i.:L g e d. irect91.:r~ dhr o Ce OT{!9 S Daenens, verder in dit nummer enkele srneJ~el i;j ke ane 1:J.o ter. . ~, o vo c:; l inspannirt(?;en en kommerniss8:1. h ö1.dden evenwe l de gezondheid v al bl'.rgemeester Cc.:r.'pentiel' zod.ànig onéi.c rmi,ir,d 9 dat h ij zich p,'enoodzaakt zag ontsla g te neme n, ontsl a g à.F.j.t hom ee l'vo l_ verl e end. werd bij Koninkl ~~ik Boslui t van 15 :'lQvemoer 19~9. !

VBHDERE GROEI EN :BLOEI.

In zitting van 22 jrulUari 1920 l~onoemde d e gcr1e ontor\:\ad dhr. François 13nü tot opvOlger van dhr. Carpentier. Hoc kort van duur zi,jn bestuur ook geWG\3st is en ho e dTukkond ('1.0 las-t diu op he ~n woog, na vier lange oorlog sjaren waarin de 'b evolking niets dr-l~ lijden en ontbering gekend hE'vd en a ll e s uitgenut was) toch wist Burgemeester Bral oen onui twisb~re stempel op zijn bestuur en zijn work te zett on. enl on '~

tot de olectrici tei tsdionst te beperken, kan hier vermeld wor-

d (3 n d a t; alhoewel Ii3 cgom nagE.'Uocg behouden 1J_:L t d ~~ oorlog was gekomen, dE:: c émt:rrüe toch me t m~lt erinal stol1d~ dat teng(;volge de oorlog bijn8.

vonüeten was en moe~t vornieuwd worden en WEV1.TVan deontocreikcnde kracht moe st aangevuld worcl.cY! om de heropleycndo nijverheid van voldoen do stroom tG k~nn o n voorzien. Burgomeoste r Bral vatto het voor-;; r cffelijk ge dacht op ecm technisch o of rn.!'1.dccv onde commissie in hot ln von te roep on, die als opdra cht. zou hobbon 9 in samenwerking mot dè 3'G mo cnt o n:v~,d, 111le tochnischo problemon, di e verband hieldon met de olectriciioitsuitba ting , te ondorzoo l en en ui t tö werken. Deze commissie werd srunengost old uit do heren G. Van l·Ttbcrgho, Remi Dckcirscht c tor, Alf Pa ret cm Alf. 1)'1onons, samen met Burgomoester Bral, do boron Em. Vandenbog8.ordo on I~Ug. VerhRmmo , gomeenteraadsledon, en PJ..!.' th . "Tc rbrouck, stndssccrot.qris. 0

Het e e rste besluit van deze technische commissie was het plaatsen van een ni euwe f,' Toep Val';' 1000 HJ- in vervanging va~ de eerste twee machin es . Dit we-:-k werd uit gevoerd in 1921, voor het mechanisch gedeelte cioor cle Fir.,n a Yr.nde Kerckho v-8 uit Gent en voor he '~ electrisch gedeelte d.oor de ]<'irma "Atelie:rs de Constructions Zlectri ques" van Charleroi. CI;~ d.ertusse D werd de central s krach tig e;eholpen door de machine van dh :!.' . G. Van lnberghe. Hetze lfde jaar werd ook een nieuwe ketel gepl aa tst Eet 150 rn2 ve:rvm ·'.'mingsoppervlakte op 12 k gr drulq een mees-~ e rstuk ir zijn t'l.a.rd, vervaardigd in de 1!!erkhuizen Uahy Gebroeders, t e '70nde1 e em. ] :\T STEED S MA.flR UITBR81lJIr l1.

Een nieuw en moeilijk vraagstuk stCJ lde zich onde'l' tussen : de inwoners Yal'l de 1mi tenwijken, di e onder de oo rlog over el e ctrische s-croom hadde n be schikt, hoc ge1)re '.k ig deze oe k was, wilden t hans verder van de (;: l e ctr j ei tei tsvocrzien ir,' g g'8nicten " },1 id'h ü 'J rvlijl was dhr. :3r ,,1 als bHl'gemeester opgovolgd door dhr. Cyriel S t~e G , di e al s dusde.ni g door de fs8 moenteraad aaneesteld werd in

1ti1

..•_-.""-_._ ..'"-.~------ --_._---------------------------------.-:

~,~ . -,~_ .~

.. _.

.•

~" _, ._-_ .~--_._

VAN DE STEDELIJKE _------.......HET-----.----------...--------------

..__.....

JUBILEm~

EL~CTRICITEITSDIl<;NST

zit ü n g va n 16 september 1921. De heer 'Staes, die al de hoedani gheden in zi ch verenigde die e igen zijn aan een groot en bekw~am burgemeester, zou de t rtRk die hem werd opgedragen met kunde en wi.js beleid weten voor't te z e tt en. Ter zijde gest~an door dhr. Alfons Dejan als schepen var' r egi e en samen met de technische commissie na.m hij het ingewikkeld I)}'o"bl eem v P.n d.e electrici tei tsbedeling op de buitenwijken ter h.q,nd en br~ch t h e t tot de gewenst e oplossing. In 1923 werd een hoog- en la.q,g3l?::mningsnet op de bui ten geplaa tst, wa Rrdoor de electrici tei t ook te l ande voor e enieder beschikbaar werd gesteld . Deze bedeling op de bü.i tenwi ,jken ging gep:vtrd met de bouw VRn vier transformRtiek8.bienen, nn.me lij k aan "De Bonte Koe" en de "MRsten Eike", op de "Rosmolens" en élA-fl d e " Abele". In zitting V R.n 20 ~pril 1923 keurde de gemeenterR~d e v e!le e r..s het voorstel VA,ll de commissie goed, waardoor een overeenkomst 'N;erd R.f ge sloten met het gemeentebestuur VRn Emelgem voor de electrische v e rlichtin p; VA.n d e ze geme ente. qa t ve rbruik van electrische stroom nam echter voortdurend toe. Reeds i n 1924 we rd een nieuwe stoomketel geplaA-tst, VRn dezelfde grootte en ui t . deze lfde we rkhuizen a ls de voorgaande. In 1925 WFl.S de to o stand zod~tTlig , d Rt h e t dring end nodig was maatregelen te treffen om a Rn de s t eeds gro e i e nde vraag het hoofd te kunnen bieden. Er werd beslist oen nie uwe mA.chine wm 1500 HP te plaRtsen, zodat de centr:=üe in 1927 een voortbreng stve rmogen van 2500 HP bezA-t. Vnn de instl'l.llatie VA.n deze ni euwe me.chines we rd pa ssend gebruik gemRakt om ol? plechti ge wi j ze h e t vi ,i f-en-twintig-jRrig be stA.an te vieren VAn de Blectricit ei t sc entr::ü e e n de Stedelijke Nijverheidsschool, A-lsmcde de inhuldiging VR,n d e ni ouwe sta dslokal on en hot inge bruikstellen va n d e gasbed e ling . IZEGEMS GOUDEN JAREN. l,!eteen wa ren wij bel and in de gouden ,j a ren vnn de Izegemse nijverheid. :De borstelni ,jverheid bereikte ha R.r hoogtepunt en stelde meer d an 3000 a r te idskra chten tewerk, terwijl het schoenbedrijf nog steeds verdere uit br eiding kende. Bij het a f s luiten van de eerste besta ansperiode vll.n 25 jaren wa s men d.e me n ing t o eged"l.p.n, dat de inrichting thé'-ns voldoende ui tgerust WA,S en zou volst a~ om gedurende vele j A.ren het hoofd te kunnen bieden Ran de ve r dere mogeli,jks no g groeiende behoeften. In 1927 bedroeg het aan t Rl R.nn geslotenen 3315 voor licht en 428 voor kra cht. Al s poedig zou echter bli iken, d,g.t d e ze voorui tzichten beneden de werkelijkheid gebl e ven waren, want het al'l.ntRl R.bonnenten en het stroomverbruik namen voortdure nd toe. De hr. JULES SINTOBIN, die op 14 jll.nuari 1927 dhr. ALFONS DE JAN Rls schepen van regie opgevolgd h R.d , zou echter in de komen d e jaren de rechte m8 n op de r e chte plaa ts blijken te zijn, de bezie l en d e krA.cht die d e S-tedelijke Electrici tei tsdienst zou ui tbouwen t ot een instelling, di e Ran alle Iz e gemse behoeften tijdig zou weten te v oldoen . 1Yl de volgende ,jRre n wOl'd t de geschiedenis vl'ln d e ze dienst dRn ook herl E"d d tot een ononderbroken uitbreiding. Zo kunnen worden v e rmeld

60 JAAR STADSELEKTRICITEIT

Binnenzicht van de Centrale met de heer ALFONS DAENENS, eerste en voor11lalige Bestuurder van de Elektriciteitscentral e (1901-1942).

u D e heer GEORGES DAENENS, zoon en opvolger van voorgaande en Direkteur van de Izegemse Centrale sedert 1942, in de inrichtin g zelf.

60 JAAR STADSELEKTRICITEIT

ZAG

STEDELIJKE

STADSCENTRALE .

UIT

VOOR 60 JAAR.

ZO ZIET ER ONZE STADSCENTRALE UIT BIJ HAAR 60-JAIUG BESTAAN.

1. De heer Julien. Renier verwelkomt de genodigden (16 decem.ber 1961) 2. De gebouwen zoals we ze kennen uit de laatste jaren. 3. Het vernieuw de gebouwenkompleks dat ingehuldigd werd. ClichÃ© H et W ekelijks Nieuws

_____... ____J_.. __..-_.. ____ . . _ ... _~ _ _ _ _ _ __

Hwr ,TUBILEUlf VAN DTi: STEDELIJKE _ . _ ..

______

, _

_ _.

1928 i d,

1.d.

1930

19.36 ~d.

1937 :.

BLBCTnICIT~ITSDIENST

_ _ _ _ _ _0 _ _ _ _- _ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

:Nieuwe s:toomkete1 van 150 m2 verwarmingsoppervlakte. Ins tallatie var. een nieuwe groep stroomomvormers. Tlouw van. nieuwe transformatiekabienes op de buitenwijken. Ve!'n ieuwin ,~ van het p,kkoord me t ;;:mclgem en uitbreiding van het net over het landelijk gedeelte van deze gemeente. Uitbrei ding en verfraaiing van de gebouwen der centrale. Instal Jo. tie van een nieuwe groep van 1650 liP en opvoering van het krgc}1tvermogert tot 4000 HP . Tri omf~i.nteli,jk

bezoek VAn Koning lleopold IrI, op zaterdag 30 oktober', aan Izegem en aAn d.e Centrale.

Het was de heor Schepen J. 8intobin, die de vorst aldaar verwelkomde. Lia de voorstelling vn,n de leden van de Raadgevende Commissie en van de Directie der central0., toonde de heer Sintobin aan de hand van dic.g~·n.rrrJ)8,' s de bui tCllgewone ui tbreiding VAn het electrisoh net en s"trocm-verbruik ter stede en ondorlijnde dat de Regie van Electrici te! t '!;?ë n un:i.cum dM,rstel t 1 wq.ardoor de stA.d Izegem helemaal onafhankelijk s":;aa t op dit gebied. ZLjne IJ.A..jestei t luisterde met veel belangstelling naar d.eze ui teenzetting en het viel hem op ~ dat al het materiaal van Belgisch f~bri k.Rat WA-S. In een nobel gebaar drukte de Koning vervol .gêns de hend van d. e 'bediendcm en werklieden det' Centrale, die in hun blguw werk~rspo.k opgeste ld, stondG~, wP.·'3.rna hij dit bezoek eindigde met een vriendelijk ondcr!;lcmd ' met de directeur der contrl'l.le, dhr. Alfons Daencns, in wiens kindoren en hun loopbaan hij zich interesseerde. Ben gedenksteen, die bi.i deze B-'olegcnhoid in de ~loctrici tei tscentrale onthuld werd, zou het aFmdenkcn p.an dit vorstelijk be zoek bewa.ren.

1938 id.

Ben vierde stoomketel met een verwarmingsoppervlakte van 110 m2 wo:cd t bi jgeplp,atst. Al9.nkoop VEm een Mnpa,lend stuk grond van ong0veer 700 m2 voor stp..pol plp.o.ts VNl kolen °

·roen kW'1.l-n WQc rom de oorlog. Deze zou ook voo~ de centrale veel dagen van drukte, zorgen, mooili.ikhoden en kommernissen doen oprijzen. GJlukkig ondergingen de gebouwen on installatios gedurende de m~idagen Yr-1n .1.940 ga an beschl1diging 1 Fl,llcen h0t bedelingsnet hA,d te lijden gchn.d. "'i:! lezen indordl'\ad in het p_lgcmecn vorslag van de ~loctrici t e itsdicnst voor 1940 het volgende : <. •

ft Bi~ het einde vl'\n di t ef~rste 00r108'8j8.ar is het een voldoening te bestatigen , dat onze · centre.le ongedeerd uit de oorlogsopera ties van mei en Volgende m"v-mden Getreden is. 1)001' beschie '~ ingén en luchtaan .. va1l3n nochtFlhS ondergin S' het uitdelingsnet, in de dagen v~.n 22 tot 28 lIle:l, grote . bes chad:1.I!,i n '!5 , hoofdz A.kelijk in het stadsgedeelte. Door h.et onmiddellij'k en krachtdadig inBrijpen V9.n het bestuur werden de herstellingen, niettegen star. ."1.de . het gebrek n.an m8.terip.,al, aangevat en YlI9. een prv'tr dagen werd h et glUlse net terug onder stroom gesteld. Hier p~st het daarom ~m verdiend woord van hulde te bTengen aan de heren Jle stuurder en Onderbestnurder, en bok <'tan gans het personeel, voor hun

1"IJ

----- ~-_.

.-.-_ ._--------~---------------------------

B:T-jT JUEILE'(n VAN DE STEDELIJKTi! BLBCTRICITEITSDIENST

ingrijpen en hU.11.ne ., besliste werkzrune toewijding, wP.ardoor de electrische stroom met weinig onderbreking, en lang v6c!>r de andere steden en gem0enten van de streek, terug ter beschikking der bevolking kon worden ges teld. " onvers~agd

:qet oorl ogsj <j,a!' 1 941 werd vo()r de '~le ctrische Centrale gekenmerkt door een bui ten(':8wor,e bedrijvigheid. De :p:r.od.uctie had inderd.a9.d het tot nos toe ongekende hooGtepunt bereikt van 3.592.290 Kw tegenover 3.169.913 Kw in 1939. Deze ~,Fl.ngroei vP.n de vra.p.g n l3.ar eleetrische stroom stelde de l<Jleetrici tef tsdi enst voor ingewikkelde en bezwAArlijk on te lossen problemen. Ongeacht de d<tgeli,iksp. zorgen voor het aMsch8.ffen vFl.n kolen, olie, koper en alle fSrondstoffen en materi8.1en, die ondmtbeerlijk zi ,j n voor de normAle gan g Vf.-1.n. het bedrijf, wn.s het .een zorgwekkend feit da t het verbruik zodanig gestegen was, dat het de productiecapl'l.ci tei t overtr of en de instA.llfl.ties gedurende de spitsuren overbelF.l.st waren. ~,angezien in de toenmalige oorlogstijden nieuwe instA.ll a ti es niet te verwèz enli,jken vielen, werd met de "Intercommunr-üe d'P.lectricité" een contrA.ct nfgesloten voor het leveren v~n een hoeveelheid energie pn wisselstroom van 400 Kw, door het éI.ans1ui ten bij het hoog'spf1.nningsnet VM deze ma[1,tsch~ppij Ran IIDe Liester" te Bmelgem. Dit zou ni e t p.lleen de bedeling scap?'1.ci tei t van de Izege mse centrale ve rho gon, mA/"l,r ook in geva l van stroomonderbreking door defec t een kostb~re hulp zijn. Hp-t jF.tar 1942 be treurde he t ove rlijden op 29 oktober VAn de directeur

de r c e ntra le, dhr.A.LFONS DA"iNT<;NS, die gedurende moer dp..Il 41 ,jRar, door een buitengewoon bedrijvige en bekwame toewijding, een !jroot I\andeel h eeft gehad in de groei en voorspoed VA.n. do stedelijke ~lectriei tei tscli ens t. ·A.le bli..ik V8n hulde en erkentelijkheid voor de grote di ens t en ~.qn de stl'1.d en hA.p.r bevolking bewezen, he eft he t gemeentebestuur hem con plechtit~ bogrnfenis bezorgd. Tot zijn opvolger werd A.nngostül d zijn zoon, dhr. Ge orges Dacncns, die op hot ogonblik zijner benoeming re eds 23 j aar in di enst van de centrale had doorgebracht en sedert begin de cember 1936 tot onderdirecteur was gepromoveerd • .

In 1944 stelden de bevrijdingsoperaties de centrale opnieuw aan verni.üling bloot. Indien de ze r~.mp zich niet ho oft voorgodann, dan is dit t e d.rtnkcn, enerzijds A.an h e t sr.löl oprukken der vorbonden legers, en anderzijds f.l.rul de trouwe w[)'A.kz[l.~heid van het personeel. DB NAOORLOGS'8

tG 1'-

~T ill~N

E'SN KB'ERPUNT.

N!3. do bevrij ding n8.m dhr. CYRI1<]L STAES, dit inmiddels tot bostendig l".fgevaFtrdi gdo bij het provinéi8.al bes tuur . ap.ngo steld Wf-tS, ontslFl.g als burgomoos tûr. Eij Kon. Eoslui t vlln 11 juli 1945 word dhr. EMIEL ALI,EWAF.RT tot zijn opvol g:;r aqngcstold . Het tA.aie moed en krp..Ilige durf zou de ni euwe burgemeeste r zich 8.au het wel'k stell en om het stodEllijk clcctrici toi tsbcdrijf M.n te passen bij de veroistcm, die de. snol evoluorendo tijden en om::ltA.ndigheden stelden. He t l A.g imme rs voor do h nnd, dp.t door hot voortdurend stijgen vtm het stroomve rbrui k de Iz egomse c en trn1 c j.n he.nr bostannde toestand niot l Änge r Fl.A.n do b ohoeft en zou kunnon voldoen. He t stadsbestuur diende

'rr~T

JU3 IIJ CUM VAr..T DE STEDELIJKE ELECTRICIT"SITSDIENST

n aar nieuwe productiemiddelen uitte zien en stond hierbij voor <ie vol eende keuze: ofwel het oprichten van een totR.nl nieuw bedrijf, \'F.\. t voor een openba."l.r bestuur eer.. haast niet te renliseren onderneming Wi1.S1 o:we l het aan81ui ten bi,j een 'bestaand bedrijf. Na lang wikken en v{eg'3n we:cd ui te indelij k voor l R.~ts tC8 noemde oplossing geopteerd en we:d. een level'lngscon trR.ct r-tf geslo ten met de "INTEHC01iJ]:1UNALt:; D' ELEC'T?.ICI'l'BIi. DOO T dit contrr>.ct, dat de gemeenteraad op A.dvies ve..n de l'!.1.c.dgevende c ommissie hee ~ t g'o e d~~·ek el;.rd in zitting van 16 juni 1950, word t voorzièn df.l.t de Stede lijke T~lectrici t ei tsdienst geleidelijk zal '·'erznken A.R.n eigen productie en de stroom op hoogspf.l.nning bij genoemde m,"'.p.tn chr;.pp i ,i znl rtP..nkopen. De bedoup,'en voorwR.a rden zijn bijzonder gun stig. Zij wn8.r borp.;en enenüj d.3 d e volledige onafhrtnkelijkheid v an de stedelijke dienst a ls stroomv erdeler en nnderzijds een berekeningsformule, die hem za l toelnt en d e meest voordeli ge tarieven zowel voor hoogsp p.nning a ls voor ln.f1.gsprmning toe te pas sen. Hierdoor worden de bij:r.onde r lqgo verbruikst nrie-"en te Izegem behouden en blijft diezelfde ele ctriciteit s di en s t een bron van inkomsten voor de stad. De tien voorbi,je jaren h e bben trouwens het be wijs geleverd, dat het stadsmR~:is·~IT'.f'1. t v P.n Iz egem hierin wi j s ge handeld heeft.

d';lS

:RI.) E'!:T T)IAl't4.NT"SN JUBILEill 1. ':lij het diamanten jubileum V8.YJ. de Stedelijke Electriciteitsdienst mag ongeti'Ti ,jfeld een woorr'l van hulde uitgebracht worden aan het adres van (le stichters en uitbouwers van dit organisme. In de loop van de voorbije zestig 1aar hebben 70velen zich hierbij verdienstelijk gemaakt, dRt het onmoge li,jk is hen allen hier bij name te vermelden. 1'iij willen ons daarom beperken tot de VJ.er topfiguren, wier namen onverbreekb;:Ip..r met de g eschiedenis vnn deze centrale verbonden zi,in. En dit is al lereers t dhr. Valère V~NnENB OGAERDE, de vooruitziende en vooruitstrevende burge meester, die a ls werkelijke stichter van deze instelling mag vernoemd orden. De uitbouw, tussen de twee oorlogen in, is grotendeels het werk geweest VAn dhr. Jules SINTOBIN, die als sche-pen van regi e gedurende ruim d.ertig ,iaar deze dienst onder zijn bevoegde leiding had en zich voor die t aak ongemeten inzette. Be i de voornoemden hebben ecr"ter het geluk gehad tijdens hun beleid te TI',ogen rekenen op dé onvoorwrtardelijke medewerking en technische onderl egdhe id V A.n de twee direct e urs, die de centrale tot op heden kende, nl. dhr. Alfo ns DJ\EN:SNS, di e g edurende meer dan 41 jaar aan het hoofd van dit be d rijf stond, en 7.i jn opvol ge r l dhr. Georges DAENENS, die thans re e d s bijna 20 .i aar d itzelfd.e ambt met evenvee l bekwa amheid en toewijding v ervult, Rls zi .in vader di t vóór hem d ee d. Beide directeurs hebben d e centrale steeds bes chouwd a ls een famili e zaak en zij hebben e :: da n 00 :( e(m erekwesti e vnn gemf1.al: t deze als dusdanig te beheren en tE1 doen {'; roeien en bloei en. Tiij di t di a manten jubi1 8 11m gaat d e hulde en de drmk van de Izegemnaren

in de e e rste plRats nae.r dit viertc.l. De vele andere medewerkers en promo to r s, van de verschi ll e nde burgemeesters en schepenen tot de ~rboiders en bedi Gnden u it d e c en trale , worden echter in deze hulde beg-cepen.

HET JUBILBUM VAN D:r5 STEDELIJKE

EP~CTRICITEITS"DIENST

De Stedelijke Blectriciteitsdienst moge verder groeien en bloeien on voor Izegem de bron van wolv8,f-\.rt en voorspo od blijven, die hij in do voorbije zestig jaar ste Gds geweest is. M~urice

",,,,,, /""'''11''''''''0111'/1''''

Vorfaillie.

60 JAAR STADSELEKTRICITEIT

Een schitterende elektrische Kerstfeeërie van de wijk «ROND DE KERK» met de l11.ooie kerkgevelverlichting zoals we die in de laatste laren niet meer te zien kregen. Cliché: De M andelbode

6(1

Het monumentaal motief op de Koornmarkt ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan.

Ontwerp van dhr. ]. DesimpeIe. Cliché: Het Wekelijks Nieuws

-8

87 M

RK"fSTR~ETE.

'D~

10~

I, Si

13'" ..

):>

133

58 I I

I I

-1รถ~ KRU ISl1RE."E

I I

----~1

I I

131

II 11 ,I

I. ~

130

",-,....

139

:NTON l>ER:K ' 19<;' โ ข

GOfD~Q(N Io DE VAN IZ:SUEM" ......".. :LANl:STE ... "' .. .... . J'l1.TNSEN 1 _ ~ I· ~ _

,,-"~ · ~

• • · ...,

w . i .:., .. .. .. ....... .

"'_""~

...... , .. ....... ,., _ .. _ _ _ ............. ( . ..

1)e laa'ts"te 'be z,~. +;teI' 'V'an d.e prins G.l iJ k e goede r en te Izegem en omge',ring wa s J?IERRE D ~ ALCANT.ARA. 'f prj,rw van Arenberg en kleinzoon 't.raYl E1.i.~abeth,, ·Rlulin f; V l laJ:.r.~ V'o.n G'mt" Deze laa'tist·::: i ,s in fei te dG lati, h :l t 8 fe ,~, da18 :prinses 'Van Izegem, ge~,re 0fl'b aa':::lgf: z i en "hij d e ]1~!'am:;,~1 Cm:.o.Tenteling de heerlijke recht en uit he t Oud.....Regie.m a:t'geschaft werden() Haar opvolgers voerden n ,g we:l. 6,0 t i t (.d. ";ran Prinsen van Izegem of t~ prine.12 d ,1 TS,fill;gf1.1.e..n r~ ? dc,eh d:i;t; \.,)'a[l enkel n,~ g een adelijke titel .. waat·,aan niet J\'.eer d.e fec;dale rechten 1Tan v~tJr de Fransé R(;)'ïrc.li1.ti.ie verb-nden waren .. EIj.sa beth V:5.J.9.in van Gent" wag gehuwd gevlee st met Louis de Brancas ~, gra af va.n Lauraguai~ Dez,e kan als het pr Jtctype gelden van de deoadente Fran1cle ade l uit die tijdo Zijn verhouding ,: 'Jf l:'..aieo:n met de b e roema,é maar ook beruchte actrice Sophie AJ'."1'lould, met wie bij mee,rdere kinderen hadr werden ' meer dan e6111:':1 te boek gesteld " Deze prtnS8f.! van Izegem ve::-bleef ,ifvle:l. in haar hotel te Parijf: ofwel i,i P haa r kastet:<L te Arlay in de Jura. Van tijd deed zi,j een ~m:;-_~ej,s doorheen haa'l" uitgestrekte bezittingen en zo zijn van haar tt.,ree be:woeken beken.d aan onze stad, nl. :;p 15 ;ju..Yl.i 1768 en op 21 juni I7701t Over het c\nthaal d.e, t zij hier genoot 1 bestaan verschillende versie:;;,; Een eers'te ia deze v a n Kanunnik Tanghe in zijn IJ Parochieboek van lseghem ?l ~ 1Tolgens dewelke de pL ,:r._ ses hier zeer goed lJntb.aald vlerd " De tweede i geschreven door c~ad:juto't' Maes in het kerkre g1ster en Haarvan de vertaling door KoRt! J czef Ge l dhof gege","en werd in de Mandelbode van 2 I april 1956 1 toont ons hoe het tot vrrijvingen bram tussen de geesteli.jkheië. en de prinnes s die in de kerk niet alleen met prinsel:tjke ma ar met echt vorstel:i.jke waardigheid wilde ontvangen wordenö Dit is een typische karaktertrek van deze pri.nses, die zich ged+,oeg als een middeleemrn8 vorstin mot onbeperkte macht en gezag, en die in d,e ze zin niet meer van haar tijd was. Terwijl i..'1. Ji'rankrijk de nieuwe opvat'tingen over de vrijheid en gelijkheid. v a n alle mm,'lsen verspre id vierden en de reV'JJlutie er reeds a an het kiemel'.l was~, tn3,d zij nog steeds op L als een fecdal~ heersere s 9 d.ie tot in de kleinste punten 0

VERKOPING PllINSELL ·. CE GOEDEFEN

haaT.' heerlijke rechten deed gelden en zelfs 0pni,9u\tl ver~ pli chtingen " plegd.8 ;- die reeds s edert lang in o~J.bru:L~: ge,·· raakt warerJ.", Z() eiste zij bij het huwelijk van haar <i con-ters v antvegi') baar onderho:!.'igen het geschenk! dat eeuwen vroeger hierbij verplichtend was" b'venal s z :'v'ele honderden leden van de Franse adel stier.f' oek Elisabetn.· ·Pauline Vila.in van Gent ~ als slach't cffer van de FraJ:::H~ Omwenteling, te Parij s op hét schav'o-c de 6 feon:.,.., ari 1794(18 plu'T:P~se, an 11 de 1 8. Eé pU:blique~o Ui t haar huwelijk met de graaf DE LAUF.AGUAIS:, van wi'1 zij z1.ch na enkele jaren had laten scheiden r waren t we e do(';h~ tera geboren: I :) IJouise·"Antoinette (elders Pa.ul:ine,..Louise) cle Bra.n oas ..... Lau.!'aguai8~ geboren de 23 nc:vember 1755 2 u Ant::inette....candide de BrancaS '·JLau...~guais f gewoonlijk ge ..... noemd Mademoiselle de Manicamp (haar vader was heer van l'1anicamp) ~ geboren de 24 september I'?56 ,~ die naar het klooster ging, een beslissing die in die tijd en voor een prinses van die rang heel wat opzien baarde~ Naar aanleiding van het huwelijk van haar zuster schri:j f t Dansaert ,:/ver haar: ft Mademoiselle de Mani camp, la jeune soeur de la mariée. avai·t Ul1 j ~JUr mani,festé la v olcmté de se faire religieuse; ce désir, si étrange peu.r l f épcq·u.e et tandis qU!1.1n sort brillan"t lui semblait réserré, av a it été fert long..!-;emps contrarié par sa mère t jusqu ~ <3.1..1 moment ou 0(;118--oi s! étai t vue dans 1 ~ obJ. igation di aooorder S0:rt 0

COll~l entement

.00

11 0

Zij oti.erf schielijk op dertigjarige leeftijd en was op dit ogenblJ.k " religieu.se de 1 ~ Abbaye-aux'. ..B0is I't Haar zuster Louise-Ant8inette \·;a8 op 19 januari 1773 gehmvd met L\nusEngelbert, prins van ARENBERG 0 Uit dit huwelijk sprcterl ondermeer drie .z onen: Prosper p titelvoerend hertog van Arenberg! en BaRl en Pierre, : . ..... . 1/i::<:\{ \': 1\'\ .\~\II ' ITr ; prinsen van A.renberg~ Deze laatste '. 11,1\" ' i'iiI.\ \'' d roeg de b '~Jzonerenaam\ran . d Pi erre t:··.: :' •.·• · ;';'• j.;)'~'\ " ..I ~t:t 1)

-:-:~ \ ~~~~'..~i:1\1~~~:\I~(;1' .:(..IIjn"l l . ' ' \ 'J!ii..'

litH ,

~:: .:"'-::":'.>".\,\\~lIJll f;~é1J!J.I!,

[[,

TI 1 ALCANTARA •

~a. de dood v~ h~ vader toverleden J.n 1820 te B.l."USS8.L., verdeelq.en deze --.~<~ , drie zonen in 1822 de familiebez:i.t.W,<\PH.' YM'-l . "ARE"I-./eE .R.6·1 tingen. De gi)ederen te Izegem, Emelgem, Kach-i:;em" Roeselare en Licht e:rvelde ,"erden toe gewe,.. z en aan Pier:re cliAlcantara r die zich gevestigd had te A:rlay y departement van de Jura 1.n Frankrijk t waar voorheen zijn . grootmoeder Elis abeth-Pauline van Gen·t meestaI verbleef. ~'<:,:.:.,

'" .. ·.lmlE1':11:I 'U~i1tt

VEHKOPING :rn.TNSE1;JIJKE GOEDEREN

Di t blijkt 1.l;j" t; d.e volmaoht do 0::::' hem a:!:'ge.1. c::;ve:rä. n an Eagène Parmentie:t"' ~ mej.e:r' '\ran O:Lgniee! die de vE;rkcpir.g van de prinsegoederen jn onz,e str'eele mçaSl t;,;!..r;vJ (=; ren{", (f.;7rv~~'-'-"",,,,\<---,---~~-:-~''"'Y.~-:-'~~~~'~::''':;:~''''-'''-_-.r-..;;~::-:/·::J: j I

\ ::

Nous~ Pierre d ~ AJ.;:mrJ:ta:.ra" princ.::' d (.:Ar'enberg F

~:i/"

s. li.;.-la:t? è.é:p:;rte.:.n8~J.·t eta J' 1?-~a ~ r0Y8.ume :'<: .. /::; 1 ?-omlcilié de 8.7CnS cc·ns!:l.'tuC et: -cu ons par \:. J. es pré senteö nc tre p.r cem:'è1L\' en s péciW Eu"'è"'lP TJa"'me", +·-ip·:Y·' ·""e O'.. ·""""e1' . . ' de nntre c~.nst:;.

}i1ra..lJ.'Je 9

Q~nél"al

.' :

,-", 1 '' . 'I_ _ o~"'"

t:.y

J.J

.....

L_\.i-t,. .." .\. .

·10 ,

5..L.'-.... \.1

A......

.. ~

terra de Ialaing ? deme·i..:rra:t1'~; à Oign:Les; d éparte , ~ ment; c1u Pa.8~de ~<oCala:5..e t à 1 t 8f'f ~~ t <ie IY/,L1.r nous et en not re n om vendr8 a:l.:Lit prix et c~:r.i di t:i.ens qu'il trouve:! 'a COYfTenir" t'ju"t ,y,~ pa-rtie de nos :::: bleus si i:.ués da.ns les cC:.::tnllt!:nes ö. ~ I8enghien ~ Rou;7.; lers, E:me lghem~ Cac~htem et Llchterv"el èle! provin~~\ ce de la }:'land:!"6 Occicler..tale? oonsiste.nt en ter·... .ij: re:3 v 'tTergerS ~ pr~irti~,3 ~ ma 'i':~ ons r mouli:r:1B, eht arren ·eU1~::::1.s \si ·~) ' 8.i8 q L:t~ .~. S neus senlj eo us ';: par 1e paj:'tage :fait aveö lee Dm} Prosper et :: Pri.n.:-.e P'd,\Ü d tA:cenberg" nc·s frères ~ par acte " passé pard8' l.ïant les nC"GaiJ'es Mary et Choppinet :;: a Enghien Ie dix JJécembr8 l800 vingt deux enrer'" ~~....: gis "t::cé • .-.- ....- .... .....:..-._. {.'t'. " :~ ç- . Áut ,·;rü:m.nt Ie dit Sr.. P.3.rmen-'c:ier de recevoir ti.: 1e pri.x de la vente den di t.s biens en ' d ~ en U donner ci'lli-ttanco b0rme en valabJ..e. Prome-ttant ( :;: d ~ aV'oue:r et ëP avrüz· pour ag.t'éable et stab1e . ce . qt1." i1 aura üii't conform.é::n.ent aux présentes.

__._-_

( .

Fait à BruxGJ lel:! oe Y~:ngt , et .1Jn janvier I P28.

t~" '.' .

f"'"~: ..·~:;. .Jd:J.... ,. .. . • . '.

ppY'o~-"'Te .". \A. i

]1! ..

"rl

'Vl.·

•

·I-·l~

.... t:>

'-"A.\. " ' ..

Prinoc ?ier"" o..~ren:berg. ,..-h._.> _.r-...J-....

_~_,

-"_---.J'.., ..

;. . .. ::. ;. . •

.., ,.. -"

~.'~>JfJ;:;~:.;;:: .:

Bovenstaand document. dat bewaard is in de bu.Yl.del van de verkoping der pri..rlsegoederen te Izegem en elders in onze .streek 9 beru..c;'t in deze ou:n.o.e :. ui.t het archief' van de notari.s Jcseph GheJ.::.ynck f dat 'wt YOor e:nl:::ele w(3ken nog bewaard weI"a daor Nutaris vhllero. Dcmok te Izegem en thans overgemaakt is a 8.11 het Rijksarchief t G Brü.gge. Het deze volmacht: werd dun beslist to·t de verkoping van de prinselijke g ü ederen~ J ie zeer uitv oerig beschreven worden in de ve:rkoop'bunde:L • Uit d.eze bescgrijving blijkt dat de bezittingen cier prl.nsl'3n van I ze gem, sedert het cp.~ 9~ maken van het l~lats te J.andboek in 1716 , omzeggens ongewij-LU zigd gebleven w~ron.

VERKOPING PRINSELIJKE GOEDEREN In 1828 is er echter geen spraak meer van de Wynga eT'·~:>·nou,,·, tere (gelegen tus sen de huidige Wijngaards traa'i:;'. Roese1aro,.. straat, Kruisstraat en Hondstraa-'c) en evenmin và.n de Wara:."!," de :':; 9 Emelgem, juist benoorden de kerk .. Een ogenbJik heo'beIJ. wij gemeend te mogen veronderstellen, dat de2~o reedö YY:r. '~)ger: verkocht waren, doch straks zal blijken, dat d1t rde"\-; he't geval was. In 1828 zijn de bezittingRn van de prinsen van Izegem dus dezelfde gebleven als in ',,:746. 11. OORSPRONG VAN DE TOPONIEM

BAERTS t HOF ".

--------------------------------------_._.

Toch willen wij hier speciaal aanstippen, da t de zuid8:~J.2ke helft van de Wal samen met een aanpalend peroeoJ., vroegeT." genaamd de Caeye, op 3 september 1813 voor 99 jaa:p in pae,ht gegeven werd aan Sieur Louis Joseph Berlamont Dit gebel~l:::"à.e bij akte gepasseerd ft Pardevant Ma1tre Pierre Antoinc Cki ~ko notaire impérial admis pour le ressort de la justi(~e de :paix dflngelmunster, ala(sic) residenoe de la comm".l!J.o d "l Iseghf;lli! arrondissement de Courtray, departement de la Lys en presen<·· ce des temoins a nommer ciapres ••••••• S ent comparus mai tre Gaspar Charles Maes, av ':, 'at demet<.,rant alo. commune d t Iseghem, agissant en sa quali'té de receveu.:'C' et administrateur des b(~ens de Madame Louise (de teks t blo0:f bij deze voornaam beperkt, doch in de marge werd aangeV1:L.i..Cl; Branoas), proprietaire, decedee a Paris p presaniemeni; set:! heritiers; lequel a declaré avoir donné en arrentement per~ pétuel au Sieur Louis Joseph Berlamont, fils de ]'rançois ~ fabricant au dit lieu ••••••••••• une portion étant celle située du ooté meridional d ~ un f0 8sé ~u étang exposé a l'est de la rue de Bruge e et au nord de sa maison audit Iseghem, de la quelle portion une par-tie a cidevant servi dtabreuvoir publio de la susdite commune dtIseghem, contenant le dit objet environ quatre are vingt centiare I aboutissant et tenant du levant à la pcrtion res·· tante du meme f çs sé, du midi à l l objet suivani; et au.x terrain et maison du dit Sieur Berlamont 9 du couchan-t à. l.a :t"'Us de Bruges et du nord à ltautre portion, non comprts :;1,1..1.. pJ':'é .... , sent arrentement du plusdit fossé." Dit dokument is verder belangrijks omdat het ons de verkla"" ring geeft van de naam BAER~ -: 3 HOF, die later aan deze wijk gegeven werd. Steeds werd geschreven~ dat deze naam zijn ~ or·· sprong vindt in het feit dat de oude prinselijke hofstede verkocht we):'d aan een zekere Jan--Bapt ist Baert ! die 81' een :reeks kleine huisjes liet bouwen, waarvan er n:Jg e!'lcele '. Ylerblijven op de buidige wijk Baert's hof, maar vraaryan het 0

VERKOPING PRINSELIJKE GOEDEREN

~-"--------------------------------------------------------------------------------

grootste deel verdwenen zlJn bij de aanleg van de spoorweg. Welnu deze h,)fsted8 werd niet verkocht aan een zekere Baert zoals wij verder zullen zien. We hebçen dan verondersteld dat ze mogelijks later zou overgegaan zijn in de handen van die Baert, doch vonden hiervan evenmin een spoor. Bedoelde verkoopaJ.cte brengt o:r:s evenwel de juiste verklaring. Er werd immers nog verkocht: " Item une autre petite portion, exposé à l'ouest, contena.."1t en superficie envi.ron trente centiares, d 'une partie de la terre labo~~able située derrière la maison du second comparant audit Iseghem ,. exploitée avec la ferme de la Franche Brasserie par lè Sieur JEAN-BAPl"iSTE BAERT, aboutissant et tenant du levant et du midi aux portions restantes de la m§me partie~.o ..... et du nord à l' objet precedent; cette dernière portion du terrain présentement incorparée dans celui sur le~uel sont construit les ateliers derrière la maison du susdit Sieur Berlamont, preneur ....... . Deze "ferme de la Franclj.e Brasserie " of "Vrije Brouwerijen was de hofstede ven het prinsengoed, het vroegere "OUD CASTEEL ". Zij was dun op dit mGnent verhuurd aan Jan-Baptist Baert en wij mogen veronderstellen dat zij toen reeds in de volksmond Bae :1:t~: ' s hof genoemd werd. Men zal er in elk geval later die naam niet voor het eerst aan gegeven hebben, t :)en er geen Baert meer woonde. Op te mer;-cen "valt na t de oppervlakte van de verkochte per~ celen "Qitgedrukt wordt in centiaren* Onder het Frans bewind werd immers het metriek stelsel ingevoerd en toegepa~t. We zullen echter zien, dat in I828, onder het Hollands be~ stuur, terug naar de oude maten gegrepen wordt.

De Vrij e Brouwerij e .

zoals ze voorkomt op It plan van Sand erus (:f:64o) or:.(~e r de naam van 't OUDE CASTELL

\,.

VERKOPING , PRINSELIJKE GOEDEREN

--_.----------------------------------------------------1110 DE PRINSEGOEDEREN!l

In 1828 bestonden de be zi ttinger.. van de Prinsen van Izegem uit:

de hofs t ede de Vr ije Brouwerije met de gronden gelegen tUB s en lI.andel., Fast <: rijbeek, Kasteelstraat en Bru.getraat~ a :l.3mede de Bossekouter en de Handbuogkouter, gelegen op de zuidkant van de Kasteelstraat, en de Mandelmeers en ten wes ten van de Brugst raat~

het hof van Jan-Baptist: Tanghe op de noordkant van de Hedervreg, tegenover de banmolen van Izegem. de !seghem".mrJlen :lp de zu idkant van de Nederweg en op de oostkant v an de huidige Molenweg, samen met dr:"e pa J"tij en zaailan.d strekkende van de NedeI"Jfeg tot de Roeselarestraa"t .. de Bos,,'"molen. enkele mind ere percelen te Izegem~ waaronder: u) een ondiepe streep grond op de noordkant van het Wulvenstraatje , nu S't atiestraat, die verdeeld was in 18 percelen. b) zes percelen, eveneens op de noordkant van het Wulvenstraatje ~ doch dicht tegen de Brugs t raat. c) de gronden gelegen achter de huizen ~, p de westkant V~~ de Brugstraat. d) een klein driehoekig stukje op de noordkant van de Roeselarestraat, vlak tegenover de herberg ,rDen Abele". 6 n ) de Emelghem~molen9 7°) de Eme 19hem.-kout er 1 een partij zaailand het Avondbroodje 1 en twe e meersen te Emelgem, beide genaamd de Emelghem<"' Jr.J.eersch, die samengingen met de hofst ede de Vrije Brouwerije. 8°) een tient al percelen bos·- en zaailand rond het kruispunt v-an de wegen Izegem··Ardooie en Kruipend l.. aarde ...MeuJ.ebeke aan de Liest er te Emelgem. 8 9 ) het Mee s eghem~goed en enkele losse percelen te Kachtem .. 10°) het Pilderh:-, f te Roes elare. IlO) een pa r'tij zaaj.land 't e Lich t ervelde, die waarschijnlljk de kern zal gewee st zijn van het Laetschip yan Liehtervelde, da t eveneens toebehoorde aan do prinsen van Izegem en best ~urd werd door de we t van Izegem. :Deze bezittingen wa ren ve rdeeld in 229 kopenlt"uytmaeckende het voor dezen he erlijk landgoed van Iseghem ' •

VERKOPING PRINSELIJKE GOEDEREN

-_ ..._._-----------IV DE VERKOIJINGo 9

De verkocpakt;e is een lijvig boekdeel ~ waarin wij naast de nauwkeurige beschrijving van de 229 kopen ook de verkoopvoorvJaa rden aantreffen, de instellers met de door hen geboden s ')mI11'3n ~ de ui toe'l~aalde instelpenningen, en tensl~t te de minuten V-rul de iTerschillende verkepingen. De aanhef luidt als volgt; Heden derden j mlius achtienC sic) honderd acht en twir.l.tig ... Voor Mster Jos8ph Gellynok, koninglijken(sic) notaris residen"Jnde tot Iseghem, Provincie West··Nlaanderen, is '<'<

gecompareerd~

_. Mijnheer l1ugenius I'armentier, geyer van het gemeente Oignies, departement van Pas de Calais, in Frankrijk, wonende tot he t gezegde Oignies, -, in de naam en als gemagtigden van Zijne Doorlugtige hoogheyd Fieter d 2Alcalltara s Prins van Arenberg, Pair van Vrankrijk ~. gedomioilieerd tot /i.rlay, departement van Jura in Vrankrijk J volgens procuratie onder handteeken in daeten Brussel den een en twintigsten Januariua laetstleden 9 zynde ten vollen der zelven geschreven "geregist reerd. te Rousselaere den vier en twintigsten april a0httien honderd acht en twintig, deel elf, blad vier en negentig p recto, vak vier en vijf, - ontvangen tachtig centen voor recht, een e11. <~...,intig centen voor Ci:t:.centen" namelijk: dertien voor ft ryk tien centen en half, dertien voor ~t syndicaat tien centen en half(geiieekend) den ontvanger Bruggeman" • . Welke prcuratie~ door den comparant was verklaard en ge~ teekend • ::l.s berustende ter studie van den notaris onderschreven f a cmgehegt aen een proces-verbael van openbaere verkoopi.n g van boomen door hem gehouden den dertiensten en veertiensten nog laetstleden geregistreerd. - Welken comparant heeft te kennen gegeven dat hij van voornemen iS r kragt ens zijner beroepen volmagt, publiek aen de meestbiedende J.e naeste voor den Ondergeteekenden notaris te verkoopen 1 de hier naer omschreven goederen, op de lasten 1 bepaeJ.ingen en condi tien, die den comparant den gezeyél.en notaris heeft verzogt op te stellen zoo als volg-c:: '. ~ Hi er volgt dan de opsomming van de verkoopwaarden, die wij hier nie t in ex-tenso zullen g~ven. We beperken ons tot enkele van de voo rnaamste: 1°) de draaiende en roerende delen van de korenwindmolens, die eigendom zijn van de pachters, moeten door de kOpers overgenomen worden. 2°) de bomen ; d. ie getekend staan met de naam van "den Ede len Heer verkoper" \vorden gereserveerd. 0

•

-----------------------------------------------------------------------------------VERKOPING PRINSELIJKE GOEDEREN 3°) de niet getekende bomen moeten door de kopers overgenomen worden .. 4 :J ) de vissen~ die z:i.ch bevi.nden in "de wal van d !hofplaetse gebruikt door Jan...Baptts·T.; Tanghe lt worden gereserveerd. 9°) elke koper "zal boyen en ongeminderd zijne koopsommen moeten betaelen binnen de vijftien dagen naer den absoluyten overslag in handen ""lan den ondergeteekenden notari s het Arrngeld, (len Lijfkoop en de instelpenninck". I9°) een eigenaardige b~paling: IiHet zal 'v-rijstaen aen den verkooper of aen zi;jnen gemagtigden van te nemen voor kooper den lesten, nal.esten of al anderen bieder tot den instelder inclu'i. zonder dap'.: :lf aen iemand eenige reden te moeten geven ••••.•• F De verkoping was? zoals beschreven staat in de verkoopakte, aangekondigd gevTeest in de dagbladen yan Brugge, Gent, B:russel:? Doornik, Rijsel" Arras en Deuni. Zij ging door in de herberg UDen Grooten Hert U in de Gentstraat. De tnstel had plaats op 3 en 4 juni I828 en de verkoping zelf cp 24 \. 25 ' en 26 juni I828 0 De eerste dag gingen enkel dertien kopen van de hand 9 dit niettegenst~ande er gezeteld werd van 9 uur 1 8 morgena tot 9 uur !s avonds. De tweede dag ging het wat vlotter, doch men was bezig geweest !?aen al hetgene hier vooren van te negen uren voormiddag tot ~ s nagts t.en twaelf uren" o De derde dag eindigde de verkoping te 8 uur ~s avonds~ Een vijftigtal kopen, waaronder de Vrije Brouwerije en het Meeseghemgoed te Kachtem werden door de Heer Parmentier tngehouden •. ti

OUD 13\"J G E

LOOT~

vHe (Jok IDJJ:=.rr enigzins belang s t ;\.), ;', in de Wordingsgeschied.enis van ons v ç.1k l k omt \:'p. een ge geven ogenblik, noodgedwongen, ,·lillen of n ie t! j n de S ch8.'t;kam\~r terec'h.t van onze volksgebruiken ., 1tle zeggen \'l el t Schatkam8rJ He t terrein van de volkskunde oID:"Ta t immers e ml 7.;0 reu.sae htig gebJed, dai? het voor een enke'Ung orü)eg() r~nGn ~iT 8 1.'k .is ~ a llos te \.;j llen behandelen en te doorgronden ., vJa.t meer i .Ci ~ Yle... a.:rma t e 1Len zoekt en speurt, voelt men a a n dat de k en:1.is op h e t gebied va.'1. de VolkskLUlde, nog in haar kinderschoenen i::rt e.u-t J)e wortels van die volksgehruiken liggen meestal vastgean1>:erd in \).nze "lre.l"st<3 voorgeschJedenis 1 en derhalve zijn ze in hun geheel nj.et neer te omvatten noch na te speuren, terwijl ir...middels het ene gebruik wee:r:- leven schonk aan een ander, of :!!let meerdere geplogenc"leà.en tot een ol1 .·n"twarbaar kluwen ineenstr engeldeI> Eén va.,.v:\. de merbvaardtgste bevindingen f zo niet dé merkwaardigste ! bij het; zoeken naar herkomst en wording van de volk8geb:ruiken ~, is de Y3.ststelling van ver<,.,antschap, nàar den 'L loede en 118.ar den gees ·t ~ met andere volkeren. Volksgeloof en ~ ed 8" vo1kBda.ns en volkslied, legende en sage, sproke en zeisel, ~ t levert alles 'bewj_jsmateriaal in overvloed. S o:m::l1igen traohten die verwantschap te ontkennen en schrijven het bestaan van bepae.lde aan elkaar ve r wante praktijken van hier en elders, aan tû8vallige omstandigheden tOGo Inde rda.ad. , 'tie nemen gaarne a an dat een gebruik uiteen volks'v"r e emd gewest zich hier nestelde en wortel sohoot, lijk het zaadj c dat alhier' n:et de wind kumt aangedreven om te gedijen in C'TI7.e ve i e "bodem " VO :::'ral in Vlaanderen kan dat, '-;mdat dit gewest van eeU',1On her zo dik"lijls door uitheemse bezettingen \verd g e..f~eisté~l'd eYl b e ïnvloed:; het is norma al dat de bezetter zijn h e ima't:feesten vie!'t ter plaatse waar hij gelegerd is, en even nOl"rr.aal j.s het ," dat er i n la teren ti. j deen sp!'ankel 'V'an hun v.i eringbi j h e t volk ·bl.i .~:t vO~J{enQ Dc/eh 9 met e en ge:~cnde b.l.tk beKeken f mogen noch kunnen we OlJZP. ~ude geplogenhoden "besch ouwei.1 als een mengelmoes van zaadje [~ p àie van elder::'l kwamen aangewaaid .. 0

J I

".J

--_._---_.._---- ..

_---- _. _ ~ ---- ----- _. _--

1)001) EN BEGRAFENIS IN 1)E

MAN1)ELGOut;l~

----- - ---_._-_._---------_.. _------ ---------------

\r-rél. a1-s ' erf·-· en pron kstukk en v a n ouders en v J orouders, . wter -bakerma t te vinden is over vele geslachten heen, in het land en bij de stam ? volgens de zede en het geloof . "'.re,n de ;) ervade ren , wier z onen tot vaders V 8TI volkeren gedijden ?, (smeulen, wier nazaten in hun dieps te wezen de heu.genis lieten yan d e aloude zede uit de voorvaLlerlijke havezate. Geen wondel" dan j dat volksdans, volkslied en volksgeloof, dat legende en sage r. sproke en zeiseli de verwantschap weerspiegelen tu.s sen volkeren die kinderen zijn. van énen Bloede~ Een trefpunt inzake oude zede en oud volksgeloof vinden vie in de nog hier en daar t er streke heersende gebruiken bij ziekte~ dood en uitva.art. In onze eeuw vol materialisme en in onze grotendeels geïndustrialiseerde Mandelvallei l' is pian ;::;~tJ'ijs veel te loor gegaan. Toch vntwaren vlij f bij nauwkeurig toezicht, tal van eigenaardigheden~ die de grenspost tussen het aardse bestaan en de eeuwigheid omlrranseno Het ligt niet ~lm onze bedoeling hier een algemene studio over dood en begrafenis voor te schoteleno We verklaren ons gaarne t .",.:.., ,-:;y":' ,:~' (j onbevoegd" ten andere, Vlaamse Volkskundigen ( van beteken:i.s hadden het reeds meermalen over dit onderwerp. /I~ We hoeven slechts te verwi jzen naar tijdschriften als: "Volkskunde!!, IIRond den Hee rd li 1 "Biekorfl!, en andere, en metee naar namen als Alfons 1)ecock, de baanbreker der Volkskunde in V1_aa.'Ylderen r als Gujdo Ge zelle en zijn gees"tesgenoten, evenals .1 naar de studies ""an jongeren datum., als daar zijn deze van wij- . le11 Mauri ts Van Coppen': .1.1e l en he t werk "Van 1)oop tot Uitvaart" . van Magda Cafme)er:! vers chenen in 1958 met een schat van volks- : km1dige gegeven2. Q-.Cl.fJ geloof van kr .~ sten mens geeft ons ~ ekerheid nopens het 'Voortbes t a.an van de z:Lel na de dood~ en omtrent het eeuwig levm.. Naa.st dj,e geloofsz ekerheid echter smeulen een menigte resten van heidens geloof ~ b::_jgeloof en wangeloof Waar de moderne mens, in volle genot v-a..'Yl radio, electrici tei t en televisie er zich ni ct helemaal kan van ontdoen, wat meet een "mens van jaren ll dan getuigen 1tJ'ae:r hij het · heeft over zijn kindertijd. Laat ons even b e proeven het zoeklicht te richten op het leven van de l andelijlee bevolk ing alhier, nagenoeg een halve eeuw t.erug. 1)e ene gaat ti J~1~e lijkf' de andere gaa t lat,e , zeggen :Jns de brave · lieden; de è.2.g iTan vandage sterven de meeste mensen de !~stroo ien dooJ!: ( ~ P lrun bed, ;) p hun "reeuwstro" , omringd van 0

- _._.._- .-...... '- ,_....__ .. __._--_._---_... _.'-_.._'iï.lYJ, cllXll'!.~b9.,ren "

GC\1r.1

geIl D

-- ---- ------ ._-------------------n oon EN BEGRAFENIS IN nE

lr.i eeJ:"

MANDELGOm~.

tü1der en gaAn ter ziele ver ya.n huis vol-

be [! :~h:l.kt~ "

Roe h e '~ ook komt l ç·u.d en jong , rijk of arm, elk tracht zomog elIjk 3,ö::;l :f;~~g ex'81! te houden, hoe ziek en hoe zuchtig nok ? Doch n on keer dat he t ii~cver is, dat de dood ermee gemoeid is. dat geen re !n0 l~ i 2'l1. ~ geen dranken en geen plaasters meer he lpen ~ d:'1t gua..'1. di.enen g e en "bate me er" en brengt, dat de "kwade hand;' La,ar rr.1-1,ch t; h ouj -t ~ -;:;rots alle I/belezen" 1 dat uil en hond de n.skende dood. aa:nk cndigen ~ clat de koeibeesten 's nachts ontbonden u i.t de s t a .:' en op het hof rondlopen, à.à.."1. zijn de naa fl'tb eG'taa.YJ,den spoed ig in de wé;er, en g e""ren de s tervende de gm{i jde kaar (-:< i :1. d e h an d , of, als zulks niet gaat, laten ze 'b rEm den i.n z ijn o:rur..i ,ddell ijke nabi,jheid " Immers , het ui tlich"ten me t de gev.Tij de kaars verdrijfT, van de zieltogende de "Boze me t a l z i jn b8drijf tl al zo goed als het belgerinkel en het klokkengeluió Ov ey ~ijd1 en nu nog ~ p sommige plaatsen in WestVl aanderen, zorg de men er goed 700r dat bij de "laatste snik ll een KON MET ltJAT b'R (clder~ met melk, zelfs met wijn en reukwat er ) g er e ed st on d, om de laats te "ase:m rl op te vangen. Geleerden zijn de nl.:ni.llg toegedaan, dat het hier een rest geldt van e en I')ud zi el ebR-o. , dat de geest nam vooraleer zijn :r:-eis naar he t dodenland t e ondernemen. Op het ogc:abJ ik van het afsterven werd aanstonds de deur , of waa!' he t k on, het venster, met een "gerre tl geopend, om de g e est vrije doorgang t e verlenen.(Zie Kan. Lescouhier, Godsd ienstig leven in 1.t\'est,~Vlaanderen, oud gebruik te Lendelee. ) I n bepa alde gey all en ~.· i elen bij het grot ~ gebeuren, vooral waar het om lie den ging met een zwaar verleden, de uurwerken vanzelf s til~ of t uimelden portretten van de wand. (Zie Ernest Claes, in !l HermcJ11 Coene"; Minu.s Van Looy, in nop Baalmolen" , vertelt ove r de molen à.ie OffiV e:rwa a i t bij de dood van de mulder .. ) ne ma,:r.e ga at wel eens van naastbestaanden of vrienden, die !:.iet bij het afsten-en kunnen aal'iwezig zijn~ dat ze er toch van V oTIl i tt:lgd worden, he t zij door een zware bons op de deur, door e en of ander v r eemd geklop, door een gerommel op zolder, door een benauw e lijke schreeuw of een zonderling visioen. In enkele Vl.aam8e gewesten we rden de dieren verwittigd bij het verscheiden v an een l id van h et gezin, de bijen, de honden, de koeien, de pa arden ~ In onz e }~delstreek alleen de paarden. Dat was de taak v a n de boer, of waar hij de aflijvige was f ~."'an de oudste z oon of V-aTI de boever , die het meest omgang met de paarden had. l.BIJ.g

:,...::::\~'<~~'?i;J!i ·:sL~:...:.'~' : ,.::~::~:.';):,:;·-~+<:;....::)ytt\~:::' :r;'*~ ;'~ Da t aan~ ,; ggen va~ een "::::,..::.< . :;./:<''':-:::::::'"",.;.. geval b ... J de paarden,

sterfen mede JL ~,~ ,; '~' ,?-~, ~'~ / " , ,/ ' het ve!'\V' ittigen voor hun taak 'Hfj'~' :'~ ~~ :-,~,'!!1"'''''----'':''.:,;·i:, - ,._ " bij de k omende uitvaart, k omt 1 ~ .~.~.. ,~ ,: ~'" \~"t\j; · ~~(, ., •.•- -" ht· t t ·tdrukk· . ~ \~~: ,. .... \~;'x~b;.:. ''I. ;-..; <~;;"'l;:' .' '''Il prae },g 0 Ul. , l.ng l.n I ~\ ':"" " (~;,ë'I>'V:·'/·" ~-': · ' ~<:-z"·" ". Gezelle '!s 11 U i "C va!':> r t '. '.~'2;) , ~_&.;{:?J~i~{f~, . :. :.::,)~:i.é~~i;;'~?/::::::: ,:,:. :-::, . . , 'Jo

. " .. , ...... -'<:;~ .... ·Ii,~ ,

.. --.

'1'

'jl

,- ----_..

_-" -~ . _- , '-- -- --- , ._---- , _

-_..

.. _-'. _ - ,.

__._--_...

-~ _ ._-,- , --- -- ~---- ,- ----------------

_ ._-~-- --_ ~,.,--_

- ...]) 00])

EN BEGRAFENIS IN DE MA.NDELGOUW.

..-

-,.-~ " ' --_

- -------------------

En lüj ln18 ~ en kreüf;'i; z ,:;) be i.den en gij . . zegt hi j .. Blasse en Baai Doet e en :l:L jk Yl Fta:r- :' t ke rkho f leiden Baai e~ Blasss • • • s T i lle ~' DD f r aai!Qo Ssl1.Ulmen zcud t ge" . en las t ig zweten zo ~k U zc n cle~y.· 'tl e'ts J t et v~~.n de rr,a ,re ~. en z oud't; v e r heten gaye i k U de z egen ni e "~ " r' 1 .... , ~. ooii"' · • -+ h E;y· J .. J ,~ _~ e .I~ rt.: •.~ s '-, e n ,~ 1 J Q " em, ee r h i j Z!;:l~:n den ore:L d81 v angt met het water OQ dat b ezi 1d hem a an è,e rU\v13 b eds pcnd hang t " viant hi.j s laapt 'bi j zi jn b em5.nde peerden l en bezor g't z e t -couw ", trouwer aI s y oor eigen k inde e igen :noe de r z org en zou " Hi j b e s pro c i t 2 en met gewijden pa.l:lem s pe e rs t hij peerd en stal, Om de lijkvaa ::ct t e b evrijden van gev aar en ongeva l •• Aoh 3 Wie vl ee t h08"iree l gevaren die n iet h ebb en u i t t e staan 9 di e met pee rden l God b owa a r hen! ä ie me t hUi:1..t.'1è mees ters gaffill. '.i:ra agzaam :>'i jdt en r olt de wagen. tr elx.r:i.g d o Ol' de s t r a t e v o ort c • en ? -t is krij sen" en tt is klagen •• da t men ond e r I t a~kzeil hoort •• Stap t'>" voor ~ (' stap". Z O n o. gaan ... dee. peerden, zi e~lde nad,:y" hun mees ter ()!Il.". c • • S ta p ,~ vo o:c- . '. stap .. a lsof i t hun deerde ..... 't,r a a gz a am li ' " treurig " t> ., stille •• 0 en stom •• I 'iJL

1,.1 ',! J

r,' ,'.:) -l L'

•

H r") g8!' ha ó.den vlTe he t over e en Jlzielebad", en het openen. 'van de deur op een k i e r r als de t ooht van de ziel naar het

dodenla:: ld 'beg on ,., We

:1:\. e t en

ons à.e stij ds door ouderen van dagen bedoeld werd. (In

g e~eggen da 't, met; dit f~ do denland " Eng eland Noord,~·))u:i. t s land vern c<emde men HolC'J land! )

Men s t elde zich de geest van de dode 'f eens va or onder de gedaan te van ", kra ai. of een raaf. Al thans , dit , \ ' 3te kontakt met het geeste:o.land , . , zekerlijk n i et van lange duur, I wa n t nog lang na, een overlij den blev en de nverle v'(mden doordrongen van " " , dG vla ang edacht p dat de goede of de J~ _ À-. Il\) '... !t. "kwa de l! gee s t IJlet hen meeleeft, hen , ___ .•,~,U~l:::...:..:::.:~\u.....-~~~..:..~~.;;.;;;~""-::.N~{!),' r u9d gee ft ) 0: in de kwade zin beJ~ " " "'-.doo ld, rond h en spookt.

_---_.__._.._--

DOOD EN BEGRAFENIS IN DE MANDELGOUW •

---------------------------------------':-~ 18 schoolgaande k C;ln,p kenden we h et zeise1 3 Geest ga voor, I k kom acht e r" ° Al zijn de spookge daGhten in onze Mandelvalj33J nagenoeg 0pgeklaa:!:'d, toch kunnen de ouderen van dagen er nog h oe I wat van meepra"ten •. Kurieus geno eg F er bestaat in ons 381·,res 't nog e en oeroud kindervooizeken, dat een ernstige kans heeft met die zieletocht in verband te staa n " Het heet: Kraaie, waar ga je ~ naar Ingeland , Keer maar were, joun huzeke brandtoo Men roept er als het wure de geest van de aflijvige terug, oq h e t verbranden van zijn stoffelijk omhulsel, want dat lijk-~ e rb randing hier eenmaal in voege was 1 lijdt geen twijfel. To~n VlO in vroeger jaren eens aan een bernemd leraar en Edd,~-kenner (' Edd :\ is de bundeling van oeroude liederen van de Noordgermanen) voois en rijmpje voor ogen brachten, was deze uitermate "Terras t en opgetogen omdat het hier, naar zijn mening, een sp oor gold van oervude liederen. Da ar we het in hoofdzaak willen hebben over heidens ge1.oof, bijgeloof en wangeloof, houden we niet stil bij kristel :t ~jke l"i ten en gebruiken bij het afleggen, bij het gaan beden, bi j doodsanctjes en doodsberichten 1 bij het bezoek aan het ot e::.'fhuis, en evenmin bij de nachtwaken, met de dikwijls er bij h o!'onde beruchte fratsen. Eigenaardig is wel het vrij algemeen verspreide geloof in cnze Av r;udlanden, dat geesten en spoken blijven hokken a c-n krui.s s tratenl' dat ze niet over de 'ikruisweg" heen kunnen, tenzi j 7as 'sgeklampt op schouders en rig van argeloze voorbijgangers 7 ~:Jnar.van het dan e.ens te meer heet, dat deze bereden zijn ",:-: . ,,<> ..;:::'.- "':':":'. :::.:.;.::::;:::: ::-:. van een soort "mare", of van de

.>.::: \.::>(??/<~:>~:///.>:::::::::. ·

:·;:/:{··;·:·: · .·.(.:·:·/?~:~2:>:i: /::: : :

-::::::, ..:::::))\\<::}:::: ,:,::::,/:

.:.:.:: ..: .:.:.:. '

</ :):.:.\.:.~:

;<I'l:!!Ft:l'l W;-"':

:::>/':: ...::.::.,:: .. ,/.:):' .

;::::, . ,,,,,;1 " "::·,7I.ir'"'''' .; ::: .. ' '

~~~~~;~~: ~~!e ~e li~~d:~ t

Toen wij als kleine bemelè van Wijnendale tot Beveren schoolwaarts liepen, hadden we onderwege ook zo 'n kruisstraat, vlaar we, als er t s morgens een lijkstoet was voorbijgegaan, duizend angsten uitstonden toen we bij valavond huis\vaarts keerden, en over het beruchte kruispunt dienden te stappen. Meer dan eens maakten we er een omweg over het boU\,,land, en dan nvg met ons jasje buitenste-binnen gekeerd uit angst door de kwelgeest herkend te worden" r, i

-_._

DOOD EN BEGRAFENIS IN DE MANnELGOUW. - - - -_.• - ---------------------------------

......,..•_~_._-~-- , ."'-

We zj,jn te dien opzichte de mening toegedaan dat het kruis . .:d,t Z.:.?.&g:::g~_g);~~t (gekamd StJ:0) 1 dat tot voor korte jaren vri,i algemeen "', rOOT de deu.r. van 7'l; sterfhuis, aa.n de hoevepoort of op • t ein d(~ der h 0.fdreef werd gelegdgeestenwerend is, om de la,r:a, i rp8rt611 ~; (uit percht:, gees·t; uit de onderwereld!) onheils"ticht811 'Î:43 belett0n ", E~!errm.in a.ls aan een kruisstraat, konéie:n de geesten er V'oorb i j <; ZIJ ook C<.G dutsbm.s? c~ k.leine s trooien kruiskens die nu nog i n Fl"a~ls,,· V},aande,;,:'en f doch ook tot over korte tijd in onze streek in gebru.i lr.e warene ,Ze werden niet alleen aangewend bij kinderbegrafe,niss e:n ~ doch ook bij gr··: te-mensens ....,lijkstoeten. 7, e werden. inde:t'i;lj cl neergelegd bij kruis\o,egen r cf bij bomen en kapellekens die eenmaaI trefpunten kun,~en geweest zijn van cu.de geplogenhedeno (Op sO ~T1.ndge plaa t s en zagen we houten kruiskens in s te dc v ::ln strooien du"tskens Z ) Noch het stro("\i.en kruis bij h e t sterfhuis, noch de duts~-ccns mochten wc~cden yerbrando Men s choof ze aan de rand van d.e vleg? waar ~~ ·3 bcvengroncls hun ~. ntbinding meemaakten. Z ou Bis s(':hi en :laaJ.' eok de reden te vinden zijn van het stilhouden van de heIa l:tjkstoet, bij kruisstratent :inerkwaardige bomen en kapellekens om er een vaderons, of zelfs een 11881 kruisgebed te bi.dden. A1les geestet:i....,afwerend? Terloop3 wijzen wij op de alomverspreide lijkst.:raten en reeuW1:r egeno Vrij algemeen werd aanvaard dat dergelijke weg recht van b estaan bleef houden, een~hta.l dat hij bij een ui twerd gebruikt .:> Enkele voorbeelden slechts uit Deflou's . bc:.e.ls,.... de::r:-.. Toponymie )/ g . 'l jlllk"lj 1/lljd/ll! / ~j~ ') . -':':':':::;:':'.'::':.::',::::::::::' L~.:ili~ ~~?: :t&!! ~ te Bav~kh ove IJlfl/;'.II/tdlfJ/ 1.o~ 11,// "::::.:.':'" . '"(1901) -te Bellegem( 1846.· 'I'r/lillil/!//l ~1. ,I;,!I{/!' ~ W: -;~~~~~i~~'f{~~~ ' ~~~~~' M~S I940>~te Egem( 1846)- te :'II( ~II '::'.'I 'ti. ;'" 'I ~{/.~, :7 !iii;1 .. g em( I846)- te 1.rlingenèi} ' _1,<$'" ;-,;;' :1;'///11 ';'If'~ I;,;, "",, :. :" . . ' (I89 1).- te KutU'ne (1846 )-':/J.!. .' ';:'v ;,il,.r/IJ,(Jjilil/:';;It'/' 1,::1; ', 1"1 !iJ ', .. ~,.;.\,,,... ,,.'"'''' t e T'~e lt(I725) ? ) ,' :- . ,..' :" .'._ . . . . f.i;1F~,M.<?,n: te Beselare ". .:··.::)in : '; <· ·;~.//:. ~.,\.l84·b)- te BeeJ."rlem( 1846) . ~: , ,::.;;;: ;'::"(:/.: l' .. \1't E ( 1733 ) t H '. ,') ~:lll;' .),~(.;:, . .rIl ,i.";::" ,8 sen . - e eu..· .::::::A.~\"\~\': ./Y;:·<"f.~}y':::. ---,,-,__...r'f".· \ ,'."':. , lee ~846 ) ... te Llcbtervel- )/:/[Y/ . 0 .\}> i(,l,t.;: ~~~ deC :..653) ~ .::...}~ .ç: \~; ..: : : : : , .':~~-- Re ~2~:Y.!~:t.r~t~n~ te Beernem .;~/: :? ~ ;\{. _____ :} "(To J2)- ,e T1elt( 1846) , 'U'" "'-J /~, \ _~ .:.::./;);;,~::;", HC"3 oo~ in een nieuwer··' ·<~//:Y\\~: . . l' ~ I 11 ':':-}.'> wc~ t3 kJ.eed gestoken en :;::·.ir ·· :~>::j:::~):\>·;:;~.~·:i ~ ~::: .·::,::::-~~·r~,-- met allerl e i l%O-Ubere ::~~~::ifF'\")~:~\ ~ft! I,

:-:/r?\,

~r'~amentati e 0nU:ranst.~

. i!,~:::N,b:JW;

"'; ?~

.,o\,h acht e en Ul tvaar C ,'" :::';~) 11 z,ich nog s teeds geb >:m· · : · ~ ~ Ó de n aan a llerlei oude

''-'J:'<'

';: ...

DOOD EN BEGRAFENIS IN DE MANDELGOUW. ongeschreven tradities $ Bij de goede lieden van te lande vinden verwanten en vrienden, na de laats t ~ dC'l:ienhulde in het sterfhuis, met wijwater en bosseboomtak~ nog i mmer de gulle ontvangst in het achterhuis, en worden beschonke:!:l met koffie en wat "korten drank". Nog steeds blijft, ~3,-8t gewoonte · 't ce s temming te vragen aan de waardigste in het gezih ? t ot het heffen van de kist, en wordt de dode met de voeten ~. n de richting van de deur naar buiten gedragen, om ,- z o he et het 1 de geest te misleiden en de juiste richting te doen verliezen. Zoals vroeger wordt n 8g immer belang gehecht aan strenge orde bij de vorming van d,? optocht? volgens graad van verwantschap en volgens ouderdom " De manne1L op kop, de vrouwen achteraan. Waar de kist n og gedr agen wordt, zijn ook de dragers gebonden aan oude zeden o Ni emand die tot drager genood wordt, mag zich aan zijn plicht onttrekken; familieleden dragen echte.r nooit familieleden ~ mannen dragen mannen~ kinders dragen kinders, jongedochters jongedochters, alleen gehuwde vrouwen worden, op zeldzame uit zonderingen na, door gehuwd9. mannen gedrageni In steden en ge'tles ten van Vlaanderen bestaan er confr erieën, aartsbroederschappell en gilden die 1 sommigen bij wi jze van doodschuld, hun eigen afgestorvenen naar de laatste rustplaats brengen. Ook die hebben dan weer hun eigen "costumen". Er wordt n og immer , lijk eertijds, stil gehouden Qp de van ouds bekende standplaatsen, waar door de aanwezigen gezamenlijk geantwoord wordt r:1p het gebed van den "beder" , terwijl de geestelijkheid de st oet tegemoet komt tot ::p een plaats die sinds jaar en dag vaststaat. Maar algelijk f die kleine wereld is van aanschijn veranderd! Waar we indertijd ook, 't zij als kind, ft zij als jongeman, naar een begraf enis moesten, te Beveren, te Gits of te Liohtervelde, te Rumb eke~ te Kachtem of te Ingelmunster, dan was daar de WITTE WIJTEWAGEN. Ook de ui tvaart ~ïan M0eder, ,zaliger vc'nd op dergelijke manier plaats in de stad Roeselaref in I926 De sombere s taat.s iekoeto die we thans "corbillard" heten logeerde "in illo tempore" nog in de groot stad. Niemand kan mee ~ ter Gui do Gezelle evenaren in de beschrijving van een landse uitvaa:t'''t " Zijn "KERIGWFBLOMMENtI, neergepend in I858, zijn desbe t~"' effende een enig spe cimen. Toentertijde wa.s het gebeuren rond de wijtewagen omzeggens gebonden aan ongesc~hrev en wetten. :: I Stierf de bez i tter van de wagen of een lid uit zijn gezin, dan mocht zijn getrek in genen dele voor die uitvaart worq

--' -'-~-_ ._--_._-_._--------_.

:DOO:.o EN BEGRAFENIS IN DE MA1j'nELGOm'/. __----_.. .....---_.- . ._.._-_._-. - ---- ---- _ - - - - - - - - - - - - - - ..

-.â&#x20AC;¢..

-- ,. _----------_._ --------------------------Doon EN BffiRAFENIS IN DE MANDELGOUW. -_._ -----'-------------------------------------, Wat wèl waar kan zijn ~. i s het feit dat oorspronkelijk de groten der aarde met dergfÇl ijke praalwagens naar hun :!~aa1iste rustplaat s werden gebrachTI ~ dat di -t gebruik eerst door de hogere adel? en vervolgens dr.) or de lagere adel en de hogere burgerij werd overgenomen ? 0m geleidelijk af te zakken naar de gewone stervelingen 1 waar het nu ook , althans in onze MandeIstreek, totaal aan he t wegsterven is, met slechts een vage herinnering nog in een cf ander museum voor Volkskunde. Zo is het tenslotte ook ridderspel~ ridderlied en ridderdans vergaanp en i ,s de hoogedele z\>laarddans bij ons komen uitsterven op de speel.plaats van cnze schoolkindero.C"Schellevis kru.ipt deuro Ilo) S ie trans i t gloria mundi î Van hoog t ;~ t laag. Wat de aanwezi.gheid van vrouwelijke elementen op en bij de kist aangaat~ het is een feit dat dergelijke manier van begraven in meerdere Germaanse l8.nden gewoonte is. Het is bewezen, dat in overoude tijden, de echtgenoten hun heer in de dood volgden, evenals ook slaven en dienstmaagden en paarden, en dat zelfs nu nog in Indië zich gevallen voordoen waar vrouwen hun afgestorven man op de brandstapel volgen. Men heet ons Indo-Germanen en dies meer, en we aanvaarden verwantscha p tus sen al die Indo-Germaan,s e volkerengroepen. Kan ginder ver misschien dergelijk nare gebeuren sporadisch zijn blijven bestaan, terwijl we alhier nog slechts een soort symbolisché rest er van aantreffen bij het plaatsnemen van de echtgenote op de kist van haar man? In onze inleiding beaamden wè het reeds: de wortels van onze VOlksgebruiken liggen meestal vastgeankerd in onze verste voorgeschiedenis F en derhalve zijn ze in hun geheel niet meer te omvatten noch na te spe~~en.

Ç",

He1; I·{f[;{EI 8rr",1TJZI ~~K} 'J:;E; ~nVA'L

':)"8.11

17 sP:1?tembe:!' jl" werd

yoor .1.z,e[;üm een

\"rah,:r: Sl.1cce G, J)e wand.e.Lc:orlceI·ljCn v.Terden Jn do a-e'..r,1"""( -""1. ·~J .") ".,.. i d "·' v p', •rsc y, . ?,11p.·rlc·~"Jrt:_) 8-j-~d"",,;·llren '? .:--'....."( e_ "1.:,, . ; ':;'.J..J..]..~ ; Cl. ow._. J-'... '" pch..l· ~ .L~.

Y()~Yr'1TI ":dà"~Cf' _, '- •• 11..;. I.. C"' ~.,

vJ'.'e(:;rrde muzl,ekl ccX'plSen namen dee_L aan Ufo: stap'ma::t' (;,e]:1"vvedstr~Jd

d.e Ha..rk.t U:Ltslag :'. !Tie1't it-Terd hte!:' ee:cstc'..,· sA:'ironds kwam a p o"the :lse r, lvjarSf-Il.GO!W6l''t ,' p de Gl'ote i~l.rkt" De vier diri" , g enten van de ':,:nde:r'sc,heül '~.n m:u.::-;i.eka:.8.8.'ts c,bS.Pl,ij 1311. leidden om b9urten elk; titT8 8 In9.J:'f::10n ',''':lor e on 200 kO:9pige g"::::'OGp !:J.u~~j,kan·· ten YB.n {l;;~ 4 na8,~Cl:::Ghappi. J en ~

:Yl? d.e

"'. Onder <16 62 iw:~endi.ngen voor de vJestvlaamse prij s (,Tl kcrtve chaaJ.. ', ,,erd de t',,reede premie ITan 3000 fro toegelcend aan E "H ,Jos" GEI;DHO]\ voor i'Bruxel1es 9 aller et re·t au:::·/! Br Hare::l teveni9 vier derde premte,s van 1000 ' fr .. waarv~an, een toegekend ",erd aan dh!". Aug? G'ELDHOF voor zijn werk IIAnne La,lu"eye ,ç"

"';,röo:r' ncvel18

." 'De harrD.cnie Leo XIII behg,alde ~ in de nationale wedstrijd voor rnuzieldcrpsen vaXl :8i1.E"~AFJ::rI3.:LnTG die op 1 october jlo doorg:i.ng in de Hancielbeu.!·;~ te Ji.11. ·blel·pe:2~, de zilveren medai.lle YB.n de stad. Ant';/erpen met St>:. van 4e puntene ~

Op 25 11 .Y'rè:rr.lb r:n~· ;)1. cverleeêl te Brugge na een slepen-

de ziekte Z \l E ~ H ,~ l"ieter I)ECLEROQ, pastoor van IJo ? geboren Izeeemn8.ft~ en schrijvex" v'an meer dan 200 artikelen in !! De HC:1.ndelb:.J de 1\ en aute,;:r van 11 De Izegemse Molens " in de periodieken I en 2 (1960) ~

,.., Vp,n A.U8-UST GEIf.)EO]' v61'soheen ln de maand september j 10 " een eerste boek ,- een :r."'J rca·n - met a] s ti tel B DE HINNAA.R

VERLIEST

'~~

bij Descl.ê,:.! _. De Brouwer, Brugge f L.'1. de k e renaren-

reeks " - De Heer Herman P.oelstraetE:; 1JJe.J.. d tweemaal bekroond i.:1. een tveek tijd. :De JHrekijeiJ.:r van onze stedelijke muziekakadGmie '\ATerd 3de :.p IOI tnzendin..gen in een internatir:.: nale komJ.:o3itiei." ed8tl~ijd ""Toor Kamerm'.1ziek te Farije met een ingezonde:n 'l'}UO" H:ii vlerd !8"(rens .1AUR]:;ltAT in de Provinciale Muziek\N (: d~~:r.ijd ,,:,·an de "F::covinoie 'vJest-Vlaande ::. 'en. "Ten MandereIl fellc1:teert '12.n hartf; de jonge D:Lrektel.,U' met zijn dubbele 1'ek'ro:rüng.

~_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ •• _ _ _ _ _ •_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _~1

~---------------_

.....

__.-.__._------_

._.... _.- --_..

... __ ...

.Î\.. CTUEELTJES

__ ... ------".- ------_._-,,_._------_.•. _-- --_. _.. --_._--

- VOLLMA-IZEGEM. Ver enig i.ng YCoor Oud··Leerlingen en Leerlingen van de l1l)ziekakaëtem:J.e van IzegATJ werd in Gct -)ber jl. gesticht. Op za.t erda6 19 :lee.; werd. he': e erste VOLLMAu. concert . gegeven in de fees t z8.a:i. 'Van het stadhuis door het instrumentaal en vokaal en.sembJ..e ~t J : harm.0fl Ock'?ghem "c> Inlichtingent Muziekakadem-i·· ,. Kruiss+'raa'Îj te Izegem. - Op zondag 10 de'Jember j:. ~ werd overgegaan tot de Iste steenlegging van he·t N1EUItJ RU;1TOORD? door de heer ROBERT HOLVOET r bestuurder der stedelJ.jke C.,O. . Or. - Op 19" 12.6 I werden de nj.euw·8 gebouwen ingehuldigd van de stedelijke electrici t e:i:tscentrale ter gelegenheid van haar 6C.... jarig bestaano L"l verband hiel"lIlede: bijzondere bijdrage vooraan in dit period iek.;

'\ \ I ~/

. .".

. .. \ot.

~....r~T"'\ - -~

~-,

~®~1

ACTUEELTJES HET IZEGEMS HERFSTMUZIEKFESTIVAL

IN MEMORIAM: Z.E.H. PIETER DECLERCQ

Clichés: Het WekclUks Nieuws

De Tieltse Harmonie "DE GOEDE VRIENDEN" die bij ons herfstmuziekfestival 1961 de eerste prijs in de wacht mocht slepen!

M et het heengaan van Z.E.H . Pieter Dec1ercq, pastoor van Lo, verliezen w e één van onze produktiefste plaatselijke geschiedvorsers. (t Brugge, 25- 11-1961).

EERSTE STEENLEGGING VAN HET NIEUW RUSTOORD ,.

Dhr Robert HOLVOET de verdienstelijke voorzitter van de C.O.O. die op zondag 17 decem.ber 1961 de eerste steen legde van het nieuwe rustoord .

."' 1. Hoog bezoek te Izegem.: Dhr. Loncke, Bestendig Afgevaardigde, dhr. Gouverneur, Oud-Burgemeester Allewaert, Burgemeester Sintobin, dhr. R. Holvoet, Senator D e M an. 2. Het inmetselen van de eerste steen door dhr. Robert Holvoet.

nadere kennismaking met ... HERMAN ROELSTRAETE LAUREAAT VAN DE PROVINCIALE MUZIEKWEDSTRIJD VOOR DE PROVINCIE WEST-VLAANDEREN 1961

1. De heer Gouverneur overhandigt de zilveren medaille van de provincie aan de laureaat, de heer HERMAN ROELSTRAETE.

2. De heer Jozef Valcke uit Lo die tweede werd, wordt door de heer Gouverneur geluk gewenst met zijn prem.ie.

3. De heer Herman Roelstraete wordt hartelijk gefeliciteerd door Minister Dequae. Links van deze bemerken we verder de heer Storme en de heer Staf Nees. 3

4. Een blik in de bonwolle zaal.

Op 28 '1 10 01961 v10rd Herma n Ro e ls-craû'te laureaat van de in-

ter'nat.iona le }::ompcs i t i e\vedstrijd V'o-or lçamermuziek te Parij s ., Zijn s tri j ktrio OP"\.lll 4-4 werd er bekroond en na de ui tvo e ring :in de Salle Gaveau vv erd hem nl e grand Prix du Pul"üio" toegekend ~ .i-l.mper e en week la t er 'VTerd hij op 3 .. 11" lau.reaat van de provin'~ ia1.e wedstrijd -'lo.or kom;/osi tie .. Hij ontving · de eerste prijs voor zijn werk "Liehtbe richt aa.."'1 menseni1~ een symphonie voor g e1J'lengd koor" Als huldeb.Lijk aan deze zo ver di.enstelijke musicus :p.ouden wij era an een overzicht te geven van zijn reeds gevulde en schitterende loop"baan .. HEHMA.N ROELSTRAETE .. "~-- ··· ""- "'-- · '---··"- ·""''' -- VOoI '' . . Werd geboren te Lauwe op 20 october 1925? Na middelba re s tudies "te vJaregem en t.e Torhout, ging hij van 1942 tot 1946 s tuderen aan het Lemmensinstttuut te Mechelen bij: H. Durieux voor ha rmonie ~ J ~ Vijve rman voor praktische ha rmonie; E. De Laet. voor contrapu.."'1t 1 klavier en orgel; Marinus De Jong voor con-:;r;~~ pun-ti . en klavier; Flor Peeters voor orgel; Mgr. · J. Van Nuff-el voor ·Koordirectie en muzi.kale esthetiek. Hij werd er laureaat met grote onderscheiding. Va.naf I946 tot 1950 studeerde hij verder aan het KoninkIi jk Kons ervatorillm te Brussel. Bij: M. Weynand·c behaalde hij een ee:rste prijs v-oor zang; P. de Maleingreau een eerste prijs én de Arnoldsprijs voor orgel; l'1arcel Poot een eerste prijs voor contrapunt. Tenslotte behaalde hij in I95I een sohitterende eerste prijs voor fuga bij Prosper Van EeohCioute in het Koninklijk KO!lSêl"'Vatorium te Gent. I n tussen werd htj in 1947 aangesteld tot leraar aan de Stedelij k e Muziekakademie te Harelbeke en op 10 januari 1950, na een s ohitterend exa men waardoor hij de vier andere kandidaten i n de schaduw stelde, werd hij benoemd tot Directeur aan de Huzi ekakademie te Izegem(l Reeds in 1948 'N erd hij koorleider te Kortrijk voor de vereniging der concerten van h et Konservatorium en beleefde er een t riomi' met de uivvoering v~~ Beethovens Negende Symphonie. 4~

--------------------------------------------------------~--------------------------------

HERMAN ROELSTRAETE

L"l jamla:r-t I9:50 st.Lr:?h-tt:? hi j met enkèle leraars en vrien.... den het vJest~..Vla a.m2 kameY\')l·.ke s 1; lil Gedu:cende "h;ee s ~.d..zoenen kende deze groep eeJ:!. 8U.':: ce·s ri jke 0pga:ng,.. Il e ooncerlprogram.... mas vermeld.e.l:1 vJCx'keYl van BE'.0h tJot Hoza.:?:'t en werden ui tgezon-. den door de B",R ~. T q st;udio2 van KO I'trijk en Gent ~ . ,;:- M8 :~.. ö. '9h;1') t: JD • ...I :l." ..L""g~8 d' 'd ,..,r k eS'ti. V anaJ. '~ .;.. l·O.1 ~\.. ,1rlgel9X ' e ".. nJ.J b.e t' '..i en koor van de I\>:minkli.jke Pcie'r j3enei -i:;krlng te Izegem en in mei 1953 sticht'te h ::'. j -te Ha:re1"beke je Qh()rale I:Reu.zogom!~ 0 Een jaarbilan aan Ui.'t70€:ringen van de;~c verenigingen brengt per jaar ongcnreer 20 pres:aties -:'oor de D:'.ri gent 0p ,. Alle uitvoeringen de 't;aiJ.:Leren ware c;nbegcY'.w."1e~l \v ol'lq allIJen stippen wij aan d[l;b ':~euzegc: mt: jaarli.jl\:s een t ienta:l ui.tvoeringen doorheen de ProYi.ncie ga:f en Jai; de ]?~te.r Benoi'!:.kring "te Izegem jaa.rlijks drie abonnemf.mtsoon:2le:.;:'1;en prograrmneerde plus een casincconcer t en een conoert 11la arln ae lau:.. 'eaten van de Muziekakade!:J:Le als solisten met het orkest concerteerden. Buiten kleinere werken werden s~~lphoniën en soloconcerten ui tgev.oerd van Baoh, Stami ';;13 ~ Haydn ll 111')zart)l Beethoven, Schubert ~ Mendelssc-l-:.a, Br'llOb ~ Benoi't en IJyorak$ Andere orkes tuitvoeringel1 brachten komposities van de Dirigent O~.cr9 de S~vmphcnj.5che trip'GJ.ek s. de Elegie voor Celle en orkest, de klassieke Ouver·ture ~ de Sinfonia 'Voor klavier en 8trijkork~s i; " In samenweJ:'k ing r.le'f; Re'U.Zeg ~ )m braeht de Peter Benoi tkring onder de leiding van Herman RueJ..stra'3l..ie eveneens grote vokale werken ten gehore ~ ~~ l-'f.agnifi0a:t f' "i,n::..:t1 J')S ~Ba,..;h:l t!O J esu Splend0r :! van Carolus Hacquart,( I640. ·1730) ~ "A S 01is Ortu't van Fr.,. Krafft ( 172 I .•I791) v dez·? werken werden uitgevoerd in een reoonstructie van (ie dirigent. 1lUe Lei.e tV yan Pete.::' Benoi t 9 e ~e<1uiem" van Mozart en als kreatie het romantisch evocati.esoel n:r;e Troom ' ; van Ro Depi.c ker in een eigen orkestratie$ . J.. " ..

In I955 . .,I956 r,:;'-4ht te Herman Hoelstrae'te op eigen ini'tia·· tie:f een gregoriaanse kursus :i.rl" Hij maall:1:e tevens een Dl/eetal studiereizen n.aa:r de Benedi.ütijnerabdij te S...,lesmes in Prankrijk om ~:dch v'e1" (ler in te \.l i.j den in de gregoriaanse muziek. Uit b 0yenvermeJ.de kursu.s \lferd onder zijn impuls de SoolaCantoru::n. tr Oal1temus 'Domino ti Gp I:~ januar:t 1957 ge·. sticht~ van deze verenigjng is Herman Roelstraete thans muzikaal advise1ll'. . Hij gaf gedurende de yooJ,:'bije jaren rnenig-vuldige orgelen zangreoi tals.l m.a.~ !.ki;e dee} uit van hei. vokaal en instrumentaal gezelschap IlJohanne8 Ockeghem" en hield zich bezig met musieologischA nByorsine;en cyer p" Vanderghinste(K'0rtrijk I789",,186 O)? Fr.. Kraff t. (I72 1.-,,1795) en andere Vlaamse minder gekende muz ikale :f iguren,

--------------------------------------------------------.----------~4~------

HERMA.N ROELSTRARrE

In zijn komposi -ties zj jn ~lr'ervat: J.iederen, koor- kamer- en orkestmûZiek en t a:]. van bewerkingen.

Uit zijn

voorna 2~ste

een beknopt overzicht:

KOORWERKEN' :

- -,. - _____ ·'tt,

- Missa PrimEl., voor driest oor en orgel • ... Sint AmandLJ.8rr:.is, voor tweestemmig mannenkoor en orgel • ... Ylissa Recita'tc. .. voor driestemmig mannenkoor a oapella (radiocreatie BRT-Brussel IO.9.I96I) ..., 141880. Salvatori. voor Mezz ()-sopraan, Tenor en Bas met orgel. "" Missa. Quin'hu .voor gemengd koor en groot orgel(radiooreatie BRT.-Brussel op 15.9"I957) - Geestelijke gezangen ûp.12 voor gemengd koor. - Dertig ûud-Nederlandse liederen(Opus 29) voor gemengd koor. - Van Pietje Putter en Herte Vrouwe, luimige suite op gedichten van Karel de Gheldere • .... nLichtbericht aan mensen"F zeer uitgebreid 0. capella koorwerk(kreatie in het voorjaar I962 door ':Singhet ende Weset Vro" o.l,vo Maurits Denaux). - Offertoria, op.25 voor mannenkoor met groot orgel.

ORGELWERKEN:

-<"'1"'--...... -----

- Köraal-Fantasia opus 4. - l~onate in b. - Praeludium en fugn in fn. - , Tocoatella en fughetta op f!Salve Regina". - Drie koraalvoorspelen op oud-Nederlandse liederen. "" Preambule Pustlla. (kleine praeludia voor liturgisch geb:ru.:ik). PIA.NOWERKEN: ~~--.."w-

__.... .... ~

- Sonatine in d.(öp.3). Prelude opus 18.

~~--------------------------------------------------------------------------------HERMltN ROELSTRAE'rE - --~_.----------------------------------------------------------------------------~.

:Oor:i.s0h t h ema lTIet var:i.aties • ... Sonatine lil C(op .~ 35 nOl). - Vier nocturnes opus 4Co K~, MERMUZ IERW :SB. REN s - - ... ..-.. ... ,-...... ... . . . . .. ~ . -_. ,- ,

'-_

_ , -~

S onatine in C C)p o 6) voor viool en klavier(kreatie door Carlu Van.Yleste",,,Naum Slusny in I95I) • ..~ Sonat.e ~ill 0 V06r bazuin en klavier(kreatie B.R.T.-Brussel 41'1 I9r::,;, ') ... "'; ,< Q Het Aa:rds bedrijf 11 liederencyclus voor tenop en klavier op gedichten van Paul Devree. - S onatine in 'F voor trempet en piano. . .... Suite in barokstijl voor vier koperinstrumen1ïen. Prelude en Rondu voor Altviool en klavier. "" Terzett opus 4·4 voor viool, altviool en cello .. SYMHL:NISCHE F:N CONCERTANTE .WERKEN: J._ .. 0.-

... t

.,.

_ _ . . . . . _ . _ _ . _ - . ,' .. . _

. .. . _ _ - . . _ . .. ..... _ _ •• _ _ ... ~

"' I~

_ _ _' _ _ _ _ _

Triptiek V'cox: Symphonlsch orkest. Elegie voor Gell0 en orkest - Zeer klassieke Ouverture opus 24 voor groot .:!rkest ~ , '. 8infonir'.. BJ:evJ. s (kreatie op 4.IO.54 B.R.T.-Brussel). ,w' Conoe rto voor Trompet en Orkest in d. Sinfonia convertante voor orgel cf klavier en strijkorkest. ~ Sinfonia concertante voor trompet en strijkorkest. ",. Sin fonia pic c-olo voor blaas- en slaginstrumenten. Slnfoni.e opus 39 yoor groot crkest (kreatie I959 o.l.v. de komponist en radiokreatie B.R.T. door het groot Symphonieorkest op 2 februari I962)Q ..., Se r ena-t;a 'Per arohi op.4I BIJZONDERSTE BEWERKINGEN EN REKONSTRUCTIES:

-----------------------------------------,.~

Opus 22 UA Solie Ortu" voor Sopraan, tenor, gemengd koor, t\<J'ee trompetten en strijkorkest (Fr. Krafft). "'" ":De :Droom" Romanti s ch evocatiespel. Preludlum en ]!'uga ( orgelwerk in c) -J.S .Bach; bewerking en orkestratie.;, ,... Miss!;l '~i Requiem.~ Fr .. Krafft q gerealiseerd voor soli, gemengd koor, twee trompetten J pauken en strijkYrkest. Missa a t re Canti. ; Fr" Krafft, gerealiseerd voor drie SlJlostemmen , gemengd k oor en orgel. Jan Vanderschaeve.

VQINGL[ Vf'f\j En hiermede~ waarde lezer f zijt U weerom aan het eind van onze periodieko We h :"pen dat ook nummer t"vee U genoegen verschaft heeft en wellicht ook een paar dingen bi.jgebracht die vallen binnen de sfeer van Uw weetlust of nieuwsgierigheid. Onze ledenfamilie stelt het :': pperbest (beter dan cnze kas hoor iIt onze "schat"-bewaarder zeggen!). Werkelijk: 99% van (mze leden waren tr:;)Utl en vernieuwden hun lidmaat.schaps ,~· kaart; tegenover het verliea boekten ive een ruimere aanwinst van nieuwe leden en. e de kaap der 200 leden is meer dan over~> schreden. Profioiat aan allen! Op 27.10 ,, 61 ging er voor een ruim publiek een algemene vergadering door met al$ spreker niemand minder dan onze voorzitter, de heer Inspecteur Re Verholle. Hij handelde ~)ver onze stad en het omliggende in verband met de verkoop van het Prin·, segOed: ligging, benaming, gri:lOtte, pachters ~ enz. De vele toehoorders zullen wel niet vermoed hebben dat daarover zoveel, en dan nog zoveel interessants te vertellen viell Het werd een gesmaakte voordracht verlucht met klare kaarten en door iedereen op prijs gesteld. Na de voordrach't kon iedere aanwezige zijn periodiek N° 1 verkrijgen en we stelden het ten zeerste op prijs dat niemand deze missen wildeo Nu~ n° 1 was ook weer iets bijzonders; en het was het bestuur aangenaam te mogen constateren dat het tijdschrift bij de leden in de smaak valt. Onze Kring vergadert, geeft uit maar wil nog meer doen ook. De aandacht gaat opnieuw de richting uit van een tentoonstelling .. Deze maal echter met een beperkt doel: IiIzegem en Omstreken in de eerste wereldoorlog ll • Wie wil ons in dit opzet helpen slagen? We zijn 0vertui gd dat zeer veel leden en ook niet-leden verschillende oor,logsherinneringen bezitten. Mogen we dan tot allen een uproep richten datgene wat bruikbaar is voor zo'n expositie tijdelijk aan (;US af te staan? Hoe weinig of hoe klein ook, het kan im·,., mers uiterst belangrijk zijn c;f interessant eens getoond te worden~ Daarom: neus eens rond j.n vergeelde d ~' , zen of oude koffers, diep uw ~ SCHATTEN OP ZOLDER 11 'Jp en maak ze gerust over aan het bestuur: wij zorgen voor de resto Ons paroolg alle oorlogssouvenirs naar "Ten Mandere" ~ JM Het bestuur zal U daarvoor hartelijk dank weten! ~I f R. Lercy. 0