Ten Mandere nr. 7 - 1963 nr. 1 by bart blomme

HEEMKUNDIG mERIODIEK

- Ligger 1653

• st.

IZEGEM EN OMG~V'I NG.

VOOR

(d eel 2)

A. De Jan

Crispijn in 18 97 t e Iz egem

• Izeg emse Ambacht en van vro eger en nu: A. De J an . De SCHOENNIJVERHEID ~ e Izegems e scho enmakers 1700 _ 1750 ~e

.ba~ e n

1750 - 1800 • Situati eplan van do scho onmakers 1750 - 1800 R. Ve rholl e . • Ni euw e vondst en , K~nderapel en uit grootvaders tijd (1) A.B. Iz egems e schoenmakors on

• Actueeltjos ~ ~ctu eo +tjQs

A.V. in boe ld

H o r~nne rlngon

aa n Ï'1gr. JOOST BOUOKAERT

. .

,Grot on van bij ons : !v1g r. Jooet 'Boupka ort _ Kaart van tt Bisdom I epor in 1642 Kringl ev en~

)0 JA ' A RG

N G

Nummer 1

R. Lcroy .

A.V.

14 15

17 20 .2·t.

25. 27 28 29 32 36

:-' I

. ,.

.•

~'.

I.·.

; i

.~.

....

SPREEK TOCH OOK UVV VRIE1TD EENS ' , ,:IN , TUSS EN KAN EN GLAS; ZLJN LIDGELD VOOR 11 A,~11 KOI~T ONS GE1rIIS VáN PAS.

TU\-

I, ,ï

., '

•. 1 .

.'-.'

,',' : ',

.. ,'

.~ ~'.:

',' ;'

•

!. , .~

• ,,

...

I :.

': i ", ".': .1

. ,. \,.

. ;'"

.. I

TEN

Kan p o rsoonlijk b atalon aan d e h 0e r .Ub e ric DEPREZ Bonk v a n Ro e s e lar e , 11arktstraa t, IZEGEH - P .R. 40;52 ;8 7

"'' ' ' ' 1' of

Ka n ov o rschrijv en o p d e P.R. 95 .76 v a n d o I1B.,NK V/,N ROESEL ,\RE EN \fiE5 T- VLi\;'INDEREN" me t do v o rmel ding: 11 voor TEN MANDE RE 11

: .

150 F 100 F

ERELEDEN STEUNENDE LEDEN: WEBKENPE LEDEN :

~ ' . HII II i!' HUf ' '1I. 1t~' " '' '.~ lill "

r I t u • • ' I'

'I"" " 11 " '" " ,

1/ . . . . . , " "

" " . ""

, " , . /I "

' / ' ,/

" I" /I '" H/lli 111'

", ,,,~ ,', ,,-,: ,:: . /,, :. f;;I ;~ ' ;"11 '; ;,:. ,',11'" ,';.:" """

ZIJT ' G' OVER 'T TIJDSCHRIFI' EC HT KONTENT, ZEUR D ~N OOK NIET OF Em~ CENT.

. :',

;:'II I"-I;;';~,~'-,~,, ;, ,;','".111:'114;;11 f

•

f~G .~J · . .~

TIE~"MISPELAERE een' stuk land., waar nuP. Vd Buloke woont, west van Joy'ns meulen, niet ver.van de reeds bestaande Bossebeke, TIEN TIROOGHEN JAN, ' ",as een: stuk vÇln 10 honderd lands gel~ge:ri op de Zuidzijde van de tegenwoordige ' strate, van dien name. nat land lag hooge e.n drooge in vergelijkenisse met de 7Juiüerrrie~rschen en de bossebeke.. .,: ' . Het SWINTGHEN, herberghe, stond waar nu de nieuwe , staat, in 't spletten van de. Kortrijkstr en Meenenstr. st. Pieter . MEENENE herberge in 't spietten' van Slabbaertstr, en Meenen·str. Nu Klein Meenen. ]ebewoner in 1653 was Thomas Bouderé. Z daaraan lag een klein höfste d eken 1 COUCKE - LIETAERT's hof bewoond door den eigenaar Gillis Vandaele. TIE JONCKHEERE'ns hof bewo.ond door Guillielmus Geldhof • .CAES.i\.R VERSTRAETE'ns : Guill. Tanghe. TIaarachter ligt den TIISCHMEERSCH. tt huis van Geldhof en Samoy, ertegen Was een hofstedekendat to.ebehoorde aán .T armeken Bouckaert, en bewoond was door Joos de Pr.a etere, fs Joos. Zuid. ~rvan lag een dreve ; heden een opene stra te. . .." '. ': ( . JOA.N~ KAREL MAES 'nshof ,oost de Maeneghemstr.bewoond door Jan Heldenbergh. Een stuk l a nd genaemdJOOS STEENAERS hofstede, tussen Slabbae~d~tr en Maéneghemstr. al dees zijde van Vynckiers. :Pe stra te UYeOr het Le estghen '.' loopt al dees zij de Bruno yynckiers naar de Sloore. Op de~ hoek . p.O~ · de Slabbaerdstr, Z• ... ; voor~eyde str,· stond ' eertijds de he.rberg TIE LICKTAP, én op het ·stuk ··lands no van de "'L eektap, dus p.O. de Slabbaerdst,r , stond . ~ertij ds de herberg den SLA.BBAERT..• · .. . . stukken ::tands westwaarts den Licktap,stohd in 1653 . . eenenTwee behuysde hofstede genoemd HET LEES,TGHEN . TIe VERLOREN HOUCK lig t Zuid de strate, van het leestghen naar. ~erideleçlewaart en den PUYWpudt. TIe. Processieweg loopt uit , ~ de Slabbaerdstr, ,wes-GVl. v~~r d' hofstede van de wed. Jan .TIe .scheemaeker. De.BLEEKERIJS>TR; l o op~ van ·.~ Qver . Borre , Van AcR:er"s"tiit de ," meenenestr ,naalS' Clae1'ebout' s hof(heden) In dat geweste ligt den HONnPUT, ook het HONnSTICKen den HONnMEERSCH o TIe ·MAENEGHEMSTR. is bekend. TIen BRAE~ 1 EUL s t uk land poS. aan ' de st:i'.van de wed. St~ag~,~t snaar C.laerebout?s hof. I'::larover, W,ligt het stuk het pleyn. .' . ' l . " ' . ' , Omtrent tenden de Ble ckerijstr.' dus. waar Sintobin' s en Beheyt's nu won.eJ:rf '.Qf·' liever ' w'e,:i,:rüg Oostwaarts lag er een bewalde mot.e; rr:et aanpalende l a!ld ' en meers.elke, die eertijds een BLEEKERIJwasoTIa aromtrent lag er land HET GEMEENE ook den NEG HENHOUCK. ' . . I:! :Den blok Hui z énuit de gebrokén hrfstede van Claerebrut, wa$ • eèrtijds, in 1653, een hof E) tede, bewoond door den eigenaar Christiaen TIoo,m( . . . .: .' . . TIen GAEP.A.ERT moest staan· waar de strate zuid van Claerebout's liöf op de Kaisijde van Meen en valt. TIe LEENSTRATE op den BUSCHMEULENS is een deel van de meenenstrate. TIe tronk van de oude Tanghe'ns woonde op en rond Oliviers hof. r

,.:,

O'I,!

een

L,IGGER ANNO

,.'

()

I65.?

STRAG IER' s h~f hehoorde toe aan ' è brnelidvand~n' Berghe;;' Zuid van de Geete, Op Lendelede ligt de OUSTINE (woestijn). Den PUWEPUDT moet liggen,Z-W van p • . De Monie t s tegen den grond van Len' delede. Strate leedende van de SCHARDAULINDE naar deOSTYNNE. De NOW.8CHAERT stond op den hoek van .de Yper3traat" al den everkant, waar hij nu nog inwezen ·is. Hof KINDERSDEPREZ beheorde toe aan de kinders Pieter Cockelaere; later ,Max Amerlinck gebruikt bij Pieter Lapeire. De huidige IPERSTRA-TE gehe:eten ' de stra te , VAN, DE BUSCHMEULEN NAAR DEN OUCKENE MEULEN. De MEENENSTRATE begint op den Knok ovèr de Kerken eindigt aan de meulenvan Ghyselen. De LEENSTR begint aan de COKEIARESTR bij Vercamert's Talt ,C'p d,e Meenenstr aan Ghyselens kruis. en h oudt voort haren name over den Boschmnlens, naar Winkel. De 'NOURSCHAERT stnnd op de bakkerij van de Wed. Maddens, dus op den Z-W hoek van de Iperstr en de Meensche Ka:lsijde. N van den Nours'chaert stond er e,en Oliemeulen,gebruikt bij Pier De Bra,uwerQ, baas van den Nourschaert. Het huidige KLEINSCHARDAUWE heden bewoond d:o or boer v ander HAEGHE, lag onder Mo's scher Ambacht. De CASSELRIEDYK "ver ft schardauwkapelleken. , LONCK' s sChaaphf.)fsté behoorde t.,e a an Guill. Fathin, ;La ter aan Maerten Larmeaeauen was gebruikt bij dt) wed. J a n Vermeulen. ft Is wel zeker dat Wallemote' de huidige KREKELMOTE iso De CLYTSTR voor't zetting . van de LEENstr, naar de KREKELSTR vb~r Trme De Gr e~ te 'szij heetto deSTRAETE VAN DE CLITHEN In da t g ewe st e l igt d ~ Hellestr, zijmQet, ·lf-lpen voor Alr-,i s , Geldh~f's. DZN MOL bestrmd .. De huidige KLAREN GRACHT was bezit van JOF\O Verc8,igne. De CASS ELRIEDYK is wel de stra te die k;omt van de SChardauwkapelle on Nf'lordwaarts l nopt, vbbr Buyse'ns, 'C ousinne's en Louis De Lob,e lle'ns, ' dus ryIDIDBkee,rt een weinig aan den , Klaren Gracht ~ Den AEtMEERSCH ligtOovan~ Buys e 'ns ,Dus N. v a n Franç ais Naert'sA Lag bij de Glytstr, kant van Oosten k')mende t e gen de Cckelaerestr. ' , , Een Windt en Rousmeulen; gezeid den Buschmeulen,(Wed.GhyselenDe: Leu) toebeh orende a an den ,grave van Iseghem, en ,g@bruikt deor A.l1o.ries Verhamme. DenGAPAERT lag -op den W-ka nt van de Meenenstr. niet verre v,an den aardeweg, die den O. in loopt, naar het Claêr. boutsh~f. bew00nd do or J~os Lobbestael, de jonge. De ,huidige KREKELST;RATE, heet de I STRAETE VAN J)'E CLITHEN NAER DE KERCKE. ' , , Boontjes Hof heet ,h etDISCHGOET en wao bewoond d:nor Jan Van , HAELEWYN, Het CAPELLESTRAETKEN mretlopen ,r. van Pieter De j t'nckhe'erens naar den Krekel. , De Capellemeersch lag N. Borre van Acker's_ Den OUDEN BROECK, meersch gelegen O. de Krekelstraete. , St ~ HUBRECHT langst dezelve strate, :De Krekelstr. gaat maar tot aan den Krekel, gebruikt bij ,Gillis,Van Haelewyn .. ft moet het huis geweest zijn van Decock, nver Claeys'enso EenOUSTE hefstedeken, gebruikt alleen in den Oegst, da t wnord k"mter verschillende keren. ,~Den BAELBERGH st. L. da t ligt omtrent recht over he-c wege,l ken, , dat :.Of'pt naar de hofste van de wed. C. Vandeputte-Deves. 0

4 ,'

LIGGER ANNO 1653

Het ligt dus van Zuiden, de Krekelstr, ai de Meenenstr waart. (voorzeker achter de schole tot de Krekelstr) De CORTE GAERnE la~d omtrent de schole. Den priehoek achter de Pa.storij was in 1653 een onbebouwde erve, g~b~uikt d,oor Tobias De Block. Carol Vandeputte'ns ho:Ç' had enigëwallingeen was bewoond door Guill. Vermaut, en behoorde toe aan Arnout Dubois. Van O. lag er een BLEEKERIJ gebruikt bij Joos Duboiso Den hoek waar Rynck's huizen staan, bij de Roeselaarstr, heette hët'STICK BIJ DEN NASTELSTOCK. Achter Claeys- Tanghe'ns lag er een "planterie" gezeid de HELLE. "HET GOEDT te WALLEMOTE behoorde aan mijnheere van Dayseele en was bewoqnd door guill. Terryn, d~oude. De strliggende west achter Wallemote, en loopende Noordwaa~ts heet de stro naar d' HEYBRUGGHE. Het KERCKELANT waar eeR voetweg deure loopt, van de heybrugghe naar de ker.èke, dus van ToneFaillie'ns naar Hostens, Een perceel meersch liggende omtrent de hofstede van De WulfVerhulstlag onder de heerlijkheid van den HAZELT. De CASSELRIJDYC.K loopt van den MOL vbbr de , schole van den Mentenhoek, naar den Abeele Langst de Molstr of Casselrijdyk ligt een stuk larit"Het CRAEKELSTICK:. De NEERWEG is bekend. Eene hofstede , het SAECHKEN, of hé't Zaagsken, oude huizen die nog bestaan over Joannes Tanghe'ns langst den Neerweg. De Coorenmeulen langs den Neerwegbehoorde den Grave van Iseghem. Hij was bewoond door de Wed. ~~llis Loncke. De CUNEGHINNEMERSCH ligt N. van Joannes Tanghe'ns hof langst den Mandel. Tussen Neerweg en Rousselaerstr lag er land~mtrent het kerkhof, meen ik, geheeten STUVENBERGH :De CAPELLE TEN ABEELE, behuisde ' taverne Het PANNENHUYS staande omtrent het einde van de Neerweg. bij den Abeeleo Het GAEVESTRAETKEN loopt van de Rumbeeksche kalsijde naar Goudsmidt's hofstee tussen de huidige kapelle en den Abeele. De huizen bij de gewezen Abeele-Capelle heeten het CAPELLE-HOF. tIEnden de BRUCHSTRAETE lagen er twee bruggen ~ver de MANIlERE 2 bogen~ Regt over Mr Nayaert's fabri~ue lag de ETTINGHE VAN :DE PRIESTERAEGHE van Iseghem, Mandelwaarts. :De WILDEMAN een taverne, vroeger Eugeen De Grysen's huizen, afgebr~ken rond 1880 om plekke te maken voor den knok, bij het KRUIS. Hij behoorde toe aan Pieter Coubout en was bewoond door Christiaen Calloigne. Hof van J.B. Tanghe-De Brabandere huis op eene mote, dus rondom in water, verdere wallen behoorde den grave van Iseghem, en was bewoond door de wedo Gillis Loncke. Rondomme ligt er nogal veel erve van Anna Bouckaert en Laureins Werbrouck, dat peinzen doet op Bisschop BOUCKAERT. Over Tanghe'ns hnf, N., land HET BUS SELKEN , daarover een meersch genaamd den BIESMEERSCH. W den DISCHMEERSCH dezer prr-cb,ie. elders nog den discbmeersch van Ardoye , ,elders den meersch van den abt van Oudenburg. onder de heerlijkheid van den5 HAZELT o ' Op een stuksken lant tussen de pastorij van Kachtem en den ' Neerweg placht St JOORIS EEKE te staan, Abeelewaarts.

---------------------------------------.--------'------------LIGGER

ANNO 1653

vlat noord van't voorgaano.e,' een st. ,L. liggende onder de heerlijkh. van 't Berlegemsche p.S • aan St Jooris ,hof. ' , , , Als men een ' schreve trekt van den Neerweg :q.a,a r ' den Mandel, bij d'e "kape'll'e " 'a l dat van westen l ,i gt, stond "onder het graafscp.ap Van Rumbeke'~ enÇl~ heerlijkheid. . van STEELANT en eenige $tukken onder AYSHOVE. :Daa,!' lag'd~nBEUNTMEERSCH. Huisden ABEELE "eene . dr~ehöuc.kte " behuysde ' erfveJldus niet beschreven als / herberge, . behoorde toéaan Heer en Mve Philips Goudenhooft, : en was gebruikt bij .maertEm Beernaert •. Elders staat het dàtèene herberge was, en den ' i\.: BEELE stend . dan ter plaatse van d'e herberge , nu gehouden door smid Rousseau tussen de Rumbeek- en Oukenestraten,. Achter den Abeele voor "Copais dreve in de:n ·braembusch coutere 'eene partij e lahts enz •. " 'W est, daarov-er, land, · den :tv1ERREBILCK; ·. daarover lEmd: HET BUNJ)ERE. . :Den Processieweg ligt over den Zandberg naar Raes'ens waart. daartegen langst de heifstrate J.ag 'er land. HOpTEMANS HOEVEKEN • Aldaar langst de ' Mand ere lag devJirikel :' capellemeerseh. naar den ' COUNCERE : van de Mandere bij der Cachtembrugghe. Hof van Laga. over Abeele, eigendom van J :o os . Vd putte, bewoond door Jan Vd putte, Het huis stond onder den .HAZELT. IZEGEM ONIlER:DE CASSELRIJ VAN CORTRIJCK IS GROOT : 772 'BUN... . :DER, EN 1202 ROEDEN (1600 IN EEN BUNTIER, EN 25 ROEN IN EEN HONDERD, KORTRIJKBCHE MAAT) • ... •

r·

.r.,.

·tG (",'

-_.._------------------~----------------------

LIGGER ANNO 1653

------ - _._------ - - - - - -'- - --.-,- - - - - - - - - - - - - Dit naervolgende is de heerlichede van den Haeselt, Ro,,"de, Sint Amans ende Mosscher ambacht, Casseriede van Ipere, ende es hem bestreckende alhier binnen dese prochie van Iseghem. Langst den Mandere eene ettinghe (Grazinge) het HAEGHELKEN. Marcus vande putte (voorzaat van Carolus vdP-Devos) moet gewoond hebben tussen den Neerweg en den Mandere. Na hen Joos vdP en later Guill. fs Joos .• Eigenaa rs en ldb. Daar ook woonde ergens Karel Brabant, eigenaar en ldb. Bij overlevering hofstedeken Velghe, eertijds Bruno De Brabandere. Daar lag ook land HET PAEPEN HOEVEKEN ('t Papeveldeken ligt aanhoudende de statie~ recht over het bureel. ' Daar lag oOk ettinge: den MEERSCHE BILCK. Daar lag ook meersch: het DRAECKENHOOFT. " Een Ouste onbehuysde hofstede ghenaemt ST. JOORES HOF idem ac supra. Z. van de Rouselaerkalsijde al gaan naar den Abeele ligt er land "ghenaemt pr de Jonckeers h ofstede" , Eene beke scheidde dèn HAEZELT èn MOSSCHERAMBACHT tussen Mol en J\ beele. Het 3de stuk land langs de Molstr als, .men van den abeele voortgaat op het slinker hand heet DENRAEPBILC,K • . DEN BERBILCKSE COUTERE ligt achter den Abeele tussen Rumbekeen Ouckenestr, bepaald al den W door. den Processieweg • . De beke die den Haezelt scheidt van Mosscheramba cht moet liggen Z van Raes'ens hofstee. Zuidwaarts op, l angs , de Schadauwstraat ligt den WULVENBILCK. Daarbij, land: den HUEL. De.Cé;Lsselrijdijk . .moet niet altijd een strate gevolgd hebben, Ikleze immèrs: "Naervolgende is de Heerlichede van Mosscherambacht in dese prochie van Iseghem, ende is beghinnende np de oostsijde tusschen ' destraete leedende van den Abelle naer den Mol en den Casserie di~k, daer de casserie van Ipere ende Curtrick is scheedende" Die Casserie dick moet dus liggen, Wvan de Molstra te, al den Mentenhoek waart. . Land en meerseIken palende'>:J de stro van den Abeele naar den MOL, Neen beke loopende naar d 'Heybrugghe ende in " t gescheedt van den Haeselt en Mosscherambacht. 0 den meersch van Meester Jan Fr'o evenaert • De hofstede gebroken door schepen Vande Kerckhove rond I~65, staande in den hoek van de Abeelestrate ende strate "loopende vbbr den Mol" was bewoond daar Guill. Terryn, de jonge, en behoorde de wed. Jan Traetsaert. ' Tussen dat ge brnken hof Em den Oostliggenden Casselr~dick zijn er hier vier stukken land beschreven. _ Diez ,~lfde Casselriedijk lag dan Zuidwaarts in, naar tt hof van Porteman, en zoomde op de Oostzij de, dat. stuk land, waardoor eerl wegelken loopt, naar Louis De Lobelle'ns als men van de Krek.elmote opkomt langs den aarden strate. . DeJl Mol, een taverne bewoond door Lucas Verstraete toebehoorende aan Lauwereins Werbrouck 'nu bewoond door d'Artois en .de wed. 'Tack, dus in den hoek van Abeel- en'''' Molstr. Voetweg van., den Mol 1naar de Buschmuelens zeker vb6r van Hollebeke'ns? TussenPortemans en Cousinne'ns ligt de NECKERS ,PUT np het zuideinde Van een stuk land. , .

LIGGER ANNO 1653

._ ----- -

, Den AELBICK MEERSCH entwaar tussen Henri Nuttens en Frans " ' Naert' s onmiddellijk of liever 2 art , verder, wordt' er geschreven van Jan Van steenkiste' 7van dien tijd, wonende op de westzijde van den Cassèltydijk en hebbende ten zuiden op kleinen afstand de strat~ van den . ou,eken- en Buschmeulen. . Het 2destUk land bebouwd met een hofstedeken~ liggende over .p,e beke die den Haeselt van Mosscherambacht scheidt"van westen de Molstr, strvan den Abeelenaar den Mol, heet den KLEINEN PIETEN (cleynen) . . " . . ' .'. , '," Onmiddellijk z daarover ligt een meerseIken, met een waterput ''l aan 't meerseIken , ende es genaemt DEN PIErEN. " . Daarbij'ligt een dreveken, genoemd TE CORTEMYTENS, verder ligt Cortemytens hof = land. Een bijliggende stuk land heet ook DEN PIETEN. ' Land: DEN VOEGHELAERE langs de ;"Schadauwstr naar -den Molwaart. Land: DE PAm~EMAECKERS, aanpalende Busschaerts hof, en dreve. Tus sen het huis van • en het Schardauws tr ligt het land genoemd DE MAEGER WERGHENS, west van den meersch bij Al6is Dochy's. . Louis ~e Lobelle'ns hof was gebruikt bij Ja~ Werbrouck, en behoorde Pieter Werbrouck. later Joos Gomyn fs. Guillo ter cause van Anna Werbrouck zijne huisvr. Hof van Aloys Dochy aan de Religieusenvan IS($ghemp ,g ebr bij Joos de Witte ~ Die Relig. kochten er nog land bij van Mijnheere Walhove, Heère van Mosscherambacht. Z. van Louis De Lobellens ligt er land DE STREEPE" Daarover ligt de .,w oning HET GROEN HUYSEKEN aJ,bij den weg van ouekene meulen naar den Boom. '" , Vijf stukken land worden beschreven over den huidigen KLAREN GRACHT put, naar den oosten trekkende, en palende eindelijk aan den easselrijdijk. Die stukken liggen Z van de Buschmeulenstr. rekewijs. De put ligt ten N-W hoeke van het 5de stuk,• . Het ee;rste dier stukken was gebr. bij den Eigenaar Isaac Slosse, en .werd bebouwd 'rond 1700. 't Hof van P. Nuttens-VdPutte nu geheeten HET BEJ,JOKEN HOF heette 't OUSTERHOFen was bewoond dqor d.e n medeeigenaar IsaacSlosse 1 ,.1 t behoorde later aan Tobias De Bloek en nog later aan Mr .Peuty. . Het ~de., stuk land daarover met een hoeksken meersch ten N-O hoeke, , paalde van 0 aan den Casselriedijk, Z daarover lag een meerseh, ook p. O. 8,.an den dijk • . W daarvan '" t lant ,e n de maraseh" .0' en daarover tegen het Schardouwstr. de huizen nu bewoond door P. De S cheemaecker . ,' , 't: Hof van Vanderhaeghe of het huidige KLEIN SCf{ARDAlJWE was de eigendom van M'Her van Dayseele, en bewoond door Maerten Hoet. Het Ovenbuur staat op Ayshove, ·en de Casselriedijk ligt bij de hofstede 1.. Oost. West . daarover een groot stuk land" genaamd het LINDE, S,T1CK daer de Schaerdau Linde upstaet up den suyt west houek" Geen :qleldinghe nog van Schardam-l kapelleken. Al den ~nderen kant van dat kapalleken n-W ligt het laatste stuksken land van Iseghem tegen Rumbeke: het is lang en smal. l-ms in 1653 busch, eertijds saeylant, ghenaemt het GALGHESTICKEN. 0

0 ,

'\ , .

•

•••

--_._-_._ - ---,----_._-_.,.-.:._..--:-::--... __. - .._.....

-.-;-..

__....._-_._. __..-._....__...

1653 __LIGGER,-ANNO -- _._ -_ .

---'-_._. .

OO$tlperambacht heeft dus op lseghem: ' ·186 bunder . 1307 . roeden, Ko,rtrijksche mate als b"'ven. ~ .. ' Iseghem, S Niclaaisavond 189 0 , 7 L. Slosse, vio Deo Gratias

._..

----------....--

r')

Enige aantekeningen uit de tafel over de Gebruikers: AdriaeR Werbrouck 14 bunder Andries Brugghe 15 b Jor . Anth Van Heurn~ 13 b Antone Mortier 21 b r:. Karel Brabant 4 b Wed Jan Vermeulen 24 b ·v/illem Vanden Bulcke . 10 b GeeraertMaerten$ 9 b Guill. de Monie b Guill. Tanghe ' 4 b Guill.Terryn d'oude 2 h 3, r 9 b ·5 b Guill. Terryn de jonge 8 h 9 r dheer · Jao Vanderbeke 10 b 9. h Jan VerhuIst 6 b Joos De Praetere, d' oude 15 b Jan Maés 13 b Joos De Praetere de jonge 4 b 10 h Jan Van Haelewyn, . d'oude 13b Jan Van Haelewjn de jonge 25 h (",22 r Is aac 8lr.sse . .16 b Jan De jonckheere fs Joos ·8 b Jan de Cogghe 3b Jan Maddens , I6 . b ·HichielNa ert .:, I3 b Meester Pa schier De Roo 3 h Pieter De Laere I4 b Pieter Verstraete I2 b . Pier Kerckhof onder Ipere 7 b 14 h Rougier Verhelle 23 b Rougier Terriere 10 b 9 h 15 r Simoen Buyse 6 b

: \,"

\ 1

Ui t den RENTEBOUCK VAN MOSSCHERAMBACHT mij toebehoorende ,Deze heerlijkheid begon aan de wa tering achter de vled. Brabant' s, 0 Z van den Abeele, en scheidde daar van den HAESELT. Van oosten J . was ze gescheiden dnor den CASSELRIEDYCK die begint achter Bertje Meulenaer's en Zuidwaarts in loopt naar Qe hofstede van Henri Nutten.

1897

:Jv.g:eArl."----~ _ _

,..

Op 9 november van het-jaar 1897 heb ik voor de eerste keer mogen deelnemen aan het Sint Crispijnfeest. Samen met mijn l e ermeester trokken we op naar de acht~uremis, die zoals telken jare opgedragen werd ter intentie van de schoenmakers. tk Geloof dat er t oen niet één scho enmaker die mis had willen v erzuimen. Van in de vroege morgen reeds weergalmt aan alle kanten der stad tromgeroffel. TIe gilden zijn in optocht. Geen enkel lid ontbreekt. Allen staan op hun piekebest. Aller aangezicht glundert van fierheid. Uit aller oog straalt u de blijde kermisvreugde tegen. Een tiental gilden zijn op weg naar de Sint-Hil~ niuskerk. Ze stappen waardig en opgetogen in dubbele rij Toaruit. Aan de kop: de tamboer, die met krachtige en vlugge armen de stap markeert'! ' We zien al die gilden, van uit verschillende straten, samenkomen op het kerkplein, waar het weldra wemelt v an die vele vlaggen met hun diverse tekeningen en dito kleuren. TIe laatste klop van de klok roept alleman binnen en spoedig zit iedereen te bidden met de priester. tt Is sohoon en aando enlijk om al dat volk te zien defileren tijdens de offerande.Qo f

000000000 -

We hebben toen die vele schoenmàkers en schoenstiksters niet kunnen tellen, maar we h ebben ons naderhand ermee bezig gehouden. Tegenwoordig bezi tteri wè veeldooiment.€l-tiemateriaa l: loonboeken, kopij'en van in- en verkoopfaotur eh -;en verders een hele hoop persoonlijke aantekeningen, alsook de lijst van al de schoenmakersbazen, die hier sedert 1700 geleefd en gewerkt hebben. ,Uit deze lijst vermelden we al deze die alhier in 1897 gevestigd waren: .0 Hadden -elk minder dan 10 werknemers in dienst (samen 56): -~---------------------------------------~------------ -. '

'-: '"~\ o -

. '., ,; .".

Bourgeois Sylvain-Van Antwerpen, Kruisstraat Bourgeois Henri-TIes8,r, de Peliohystraat . . Canniere Henri-Vanackere, Brugstraat Corselis-Vanhoute, Roeselarestraat TI'Artois Emiel, Kortrijkstraa t TIeldaele Emiel, Brugstraat Grijspeerdt Adalf-Vanlerberghe, Hondstri'tat Lafaut Johan, Menenstraat Laridon August, Roeselarestraat ! . .

1ZEGEH 1897 :.'.,.

Ronse Henri-Vroman, ~üjngaardstraat Staes François-Bogaert, St Pieterstraat Supply Cons tant-Dierick, Grote Markt Spriet-Verla, Roeselarestraat Uyttenhove François, Kruisstraat'~ Verb~ck François, Brugstraat Thibau Edmond-Bral, Roeselarestraat Verstraete Alfons, Roeselarestraat

!!§~9:~~L~!~_y~_~Q_~~~_~~_~~!:~~~~E~_!~_~!~~~~_rS!ê:1E~~_~ê22 : Barbier Louis-Clement, ' Roes elarestraat Clement Kinders~ Roesel~r~straat Clement Theophile-T'anghe, Kerkplaats Decoene François-Heerschaert, Koornmarkt ' Dierick Emiel, Brugstraat Decuypere Alois-Verhaeghe, Grote Markt ' D'Hooghe, Marktstraat Delberghe Arthur, Melkmarktstraat Driessen. Gustin-Vens, Statiestraa.t Devos Charles~Janáseris~ " Kruisstraat Duyvejonck Emiel-Vandewalle, St Pieterstr<3.,a t " 'Ronse August, Kortr'i jks'-fraat Ronse Eugeen-Lagae, Kori;rijkstraat Ronse François, Kortrijkstraat ~anghe Edmond, Kortrijkstraat Vanantwerpen Henri, Achter de Kerk " Vande Walle François-Demaseure ~ Roeselarestraat , ,Vandommele Emiel-Deblaere, Roeselarestraat Vandooren Kinders, Koornmarkt Yanden Berghe Eduard-Muyle, Brugstraa t ~§~9:~~~~1~~y~_~Q_~~~_2Q_~~!:~~~~~~_!~_~!~~~~_~~~~~_~I22:

Clement Clement DtHondt Nonkels

Louis-Callens, Statiestraat Florent-Brabant, Nieuwstraat , Leander-Cleryckx, Krekelstraat Bernard-De,smedt, Marktstraat

, ' ~ Y:2I€i~~~~_2ê:~~~_g§~~~~_~~~~_~Q~_~QQ_~iikri~~~~~_!~_g~_~!~~ê.~ l_2f_~,~~.;..~2~ê:~!_y~_~72_2 : Bral François-Donego, \Vulvenstraat Crochoh Léon-Desmedt, Harktstraat De Coe!.le Paul-Morti,er, Nederweg

!!ê:~~~~~~~;i~ê:_~QQ_~~~~~~~!:ê._~!!~~~!~j~_~~2.2:

11 .

DefaulT Gebroeders , Gentstraat Onder die 1I96 personen die, 60 jaar geleden te Izegem Sint Crispijn vierden, telden we ongeveer 200 stiksters, 196 personen behorend tot het winkelpers?neel en 800 schoenmakers.

IZEGEM 1897 Voor alwie belang stelt in de evolutie van de Izegemse schoennijverheid, geven we, bij benadering, nog enkele cijfers en lonen -,~Jt die b e trekking hebben op de productie, de . prijzen .. . . .die . tijd: Schoenmak. Soort werk ."

1) 250 2) 50 3) 125 4) 125 5) 50 6) 75 7) 75 8) 50 \

Genaaide m:ansschoen-. 6 .' paéU' Genaaide vrouwseh.·LXV . 6 . paar 6 ' paar Gen.vr.sch.leren Hak 10 - p·a c.r': Genagelde manss'choen • Genag. mans- tI slis s en II . 10 paai ('. ' , paar ,..'. Genag.vrouw-"slissen ll I2 7 . pae,r Genag.kindersoh.30-36 Genag. kindersch.'2 0-2 9 7 paar

.~ ...

..- ~

75000 15000 37500 72500 25000 45000 26250 17500

T,..taàl

313750 paar

====;;====:::== Lonen ui tbeta~üdaan de schoenmakers: " _____ L _______ ~---_~_--------~-------Aantal arbeiders

Jaarloon

--------

-----------~----

1) 2) 3)

4) 5)

~~ 8)

250 50 125 125 50 75 75 50

Tot~ lori~n voo~ 1897 ~-~---~----~--------

. 2-43 ', " :' 48 . . 84 "', : 109 " 35

975,50 97550 675':- " 875,700,600,-

3I5,- . ." 175,":' Totaal '

875,i_

775,375 . ,.

, 375,~

000,45 , 000,23 6~5 ,..8, 750 ..... -

-----------~----

. ?9~ 775 ~~..

... .

----------------~-------------,."

'l' "

Soort schoeno , "' ,' , ,' ., Jaarl. Prod. ~-: -----:"'----' • .1

. ;- I .~

1i ~'.

r'·

' .'

.... ,'• •-:--. -

. _ _ _ _ _ _ •_ _

I )Genaaide mansbott,e n . 75 000 2)Genaaide vr.sch\>LXV ,' I5 ~, OOO 3)Gen.vr.sch.lereriHak 37500 4 )Genagelde manssch~ ' , . 72500 5 )Genag.mans-"slisSJen'" 25 000 6 )Gèn.vrouvr-"slissen" :, . A5:,000 7)Gen.kindersch.30-36 ,26250 , 8 )Gen .kindersch. 20-29 ' 17 ' 500 · . "

.~.

. ~ " , ": ,

.. .

Tota~.l

• 11,- : '. 11,- '.

9,-

~ 9,-

6,50

5,5,- , ' 3,-

'875 ' I65 I 337 652 162 . 225 " .13I 52

000,000,_ 5 00 , 500,500,000 1 250,500,-

·,, 2 551 250,- F ===;============

.,, ,

j "

,, ..

I ZECiElvi i 897 ·

Het-j :; 2,:r: 18 97. is oo n vruchtb i2E',r

j s,r.r g owoe st. Onz e scho enm2ker s hobb en wö l lUüFm:co r ku n,nQ n" v o r di enend q l t i j d ens h ot VOOl"'gE',c.,nd e crisisfj(~,r~ He t 1TI.~, g ic.t . nu 2;f, om !n q. kco r d eu g d o lijk St. Cr is p ijri t e vi er en] . , " !' I , ' : ' : . ( •. .' . . . . . • • _ , ... . i / i V[md 2,2.,g donke n wo ni ot p~[:~nd o 1 ng e ' ~v e 'rkd ['Ee n, 'ook ni e t 82,n d o hc:.fuv e eo n g oh e l e n c,cht cm cti o wo op d o piksto ol ge z e t e n h ebbe n. V'"'. nd 2.[;,g stok e n wo a l on z o mis eries w ,n k2nt en we zijn d e :' k oning t e · rijk. Et ,: n, dr c,nk cm l outa in onorvlo od • . . . We,t wil j o no g moer. " . .. .' Er vvordt ook g ozong on: C0 8n romr:mc e L, ni e t ov c;r d e vr e d o moord V E',l1 iri un c l1, n (;~, g oe n tri e st ig e licdjt:; s, m8.o,r i e ts v en i n d e z in Vr,n 11 1 1 Amour t ouj ours ·-; . Een li e d j o uit di o ti j d h ebb on wo g oe d onthoud en un ' i t i s he t v o l g en d c5 : \)':;'2:rmeD drinkon de scho on re, k örs bi er? 1 Voe l bi o ~, v e e l bi e r? . J bis ~ u l eggen eu n zooltj e zo d;v.Yl c, ls p2.pi e r, D:..'',(.r rn ec: . dri nke n Ci C sch oonm , s k brs bi e r.

A. D. J.

ENKELE IZEGEMSE SOHOENMAKERS DIE WERKTEN TUSSEN 1700 EN 1750. -----------------------------------------------------------1. Dierick Petrus-D~bbels~ 0 23.10.1711 en + I4.IO.I805,Walstraat. 2. Amund Augustin-Missiaen Isabelle ft 1727; Koorrtmarkt. 3. Dorme Jean Baptiste 0 1732 en trouwde ~ later met Depraitere l~rie, Koornmarkt. 4. Sabbe Fr. Joseph 0 1733 en trouwde later met Dufoort Marie Jeanne, Walstraat. 5. Lavallé Stanislas 0 1733 en trouHde later met De Lano Marie Jeanne, Klèin-Harelbeke. 6. Dieriek Emanuel e 6.4.1738 en + 1105.1804, Melkmarkt. 7. Haevebeke Guillaume 0 1738, Achter de Kerk. 8. Ronse Bernard °1738 en trouwde later met Buyse Marie Barbe, Hondstraat.

1 ".,'IIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIII1IIIIIII111111111"111I11'11"'111111111111111111'1'11111111111111111111111'111111111/t'IIIIII.I,.III'.IIIIII.IIIIIIIIIIIIIII.III,,1111111"111111111111111111111111'1''''1111111111''''11111111rl/I.'f'!'

I,.".

EIGENAAR

= Bezit

~TENT

= Heeft een schriftelijke vergunning tet

het

een eigen huis.

openh~uden

van een schoenwinkel.

~IIII'I I' IIIII'I'IIIIIIIII"'I'IIIIII"I.III"II I I.III 1 I"".ltl"""IIIIIIII'I'I,III""'II III'I .IIII"." l'I II"" ,""'I'I'!""1'!"'IIIIII "'IIIIII" III',,'"",t """" " "I'I""I II,., •• "I'I""""" "II""'t""" I" " 'I~

IZEGEMS E AMBACHTEN. SCHOENMAKERS & BAZEN DIE TE IZEGEM GEWERKT HEBBEN TUSSEN ~-------------------------------------7--------------- --

1750 - 1800 ----------Huisnummer GENTSTRAAT. 1 ••, , Sche:lpePierre~ ? I755 ~ Oarette , Isabelle - 1783 2 Uytenhove Fr. ' 1774 - Gellynck Agnes 0 1771 3. Gellynck Jos.- 1753 - Catteem'l Barbe Theres I76I 4. Lafere François - 1765 - Ghyssens Brigette 1770 5. DePrai tere Felix ('J 1768 - ' 'Wallaert Marie Agnes 0 1765 , 6. Vroman J oseph 0 1765 - Delf Barbe Theres 1772 ROESELARESTRAAT.

13 27 27 43 46 63

7. Vanbelle Jean Franç~is 0 1764 8. Bourgeois Petrus - 17.3.1779 - getr~uwd 1802 en everleden 26.9.1q44 - Wallaert Maria 0 1780 9. Vergote Jean Françeis 0 1765 - Vergeté "C"lette 0 1792 10. :De Creyt Jean Béhllt. 0 1775 - Blondeel Marie ('l 1776 11. Renier M. 0 1753' - Vanpachtenbeke Isebelle 0 1761 KRUISSTRAAT. "

---------------

12. Vanh')ute Fr. Xavier o a tharin 0 1739 W1JNGAARnSTRAAT.

1747 -

19 ~I 5~

Vanb~ssegheinMarië

I3. Bulka ert Jos. ° 1752 - Degryse M. ° I786 14. Lafaut Ant. " ° 1734 -Salens ° 1743 NIEUWSTRAAT. 15. Vandewa lle Jean Bapt. ° 1765 - Abeel Seraphine o 1774 - Patent, eigenaar en herbergier ", 16. ,Vanderheeren B. 0 17.77- Wolfcarius Antonette 0 1779 17. Lapaire Fr. 0 I78~ - Sap Claire 0 1776 18. Gellynck Georges N. 0 1775 Eekhr-ut B. 0 .1775 MARKTSTRAAT., "

20 28 38 39 23 39

19. De Reyckere August 0 1757 20. ]epraitere Jh. 0 1755 - Eigenaar BRUGSTRAAT (Wi\.IS TRAAT ) • ---~-------------------

21. Dieryck Jean 0 20.5.176,8 en +9.9.1818 - Hellebuy'c k Françoise ° 1770- Laarzenmaker,~igenaar en patent 22. :Dierickx Jan ° 1752 '- Patent 23. :Dierickx Pierre ° 1769

-- - - -- - - - -----_._--_

~' ~ ":":-'-";.

_ _ _ _

_ _ _ __

•_ _

1ZEGEM3E AMBACHTEN

• _ _ _ • _ _ .... o>_' _

'''' _ _ _ ' '. __ ' _ _ _ ' '' _

GROTE MARKT.

Huisnummer

24. Uytenhove yrançois . 0 1767 -Geysens Anne Marie Eigenc!at·, patent . . 8 25. Sette Amand o 1744 - Eigenaar ~ .' .... 14 26. Vanderheren Eugeen 01745 '- Ro:qse .Cath. o I746-Eigenaar 16 27. Noncle' Pierre 0 1771 - Vanhou"teghem Marie 0 I774 . 17

~~~~~r:~~~'~~!. 28. Biesbrouck Fr. 0 1762 - Kestelöor Marie Therese oT763 KOORNMARKT. • -----_ ...

_--

29. Renier Jean 0 1756 - TIobbels I'S"ebelle 0 1763 ~ 30. R"'.1yssel€t WjJ.leb("\rd 0 1772 ...; ~esmet Therese- 0 177'3 ,, ' ZWIJNSMARKTSTRAAT. -

-----------------

31. Vandewalle Pierre 0 1772 - Lefevere Reine 0. 1772 32. TIesimpelaere -Louis 0 1782 - Binquet Jeanne ö I790 ' , I

ZW1J'NS MARKT.

•

7 11 20

5 9

•

33. Vanderheren Eugeen 0 1764 - Rousseau Barbe 0 1766 34. Engels Joseph 0 1765 35. Verhelle François ..0.1780 - -Ruysselet -Marie Anne °I779 HONTISTRAAT. 36. Renier Pierre 0 1765 37. TIierick ,Jean 0 1777 WOLVENS TRA AT • .- '- ----------.,... 38. Seynaeve Charles 0 1739 - GF,il~~bert M"Jacqueline 0'1738 39. C ottigny Pierrê 0 1741 ' - Vandenbróucke Marie 0 1736 Eigenaar RUE TIES CHAMB3. 40. Vandewalle Pierre 0 1775 - Renier Amelie 0 1780 KERKSTRAAT •

3 13 14 22

23 6 10

----------

41. ])ekeersschieter Albert 0 1754 .;. TI'Hulster Anne o 1771 - Eigt;naar Pa tent ST. P1ETERSTRAAT.

----------------

42. Vanhaeverbeke Emanuel 0 1764 - Schelpe Anne Marie o 1776 - Eigenaar TIierick Bernard 0 1765 - TIeldycke Anne Marie 43. o 1768 - Eigenaar en Patent

6 9

----------, i I

I I I I

SCHOENMl\KErlS&-SALEN '\7-50-1800 l>~ AAN6EB~ACHTE NUMM~RS VI: R\V IJ 1.Hl NAAR "DE NUMME.RS

LIlT "DE TEKST l)1~ VOOR l)E NÄMEN ÄÄNqE"'RJS.mn l.\JN.

nE NRS 50/51/?~ KON~E JSEP~ÄLt>

WORt>E.

IN DE. JÄItEN

LÄTER

GrE~R

~---_.

-- - - - - - - - --- --

, IZEGEMSE AMBACHTEN Huisnummer

MENENS TRA AT •

44. Ronse Jean Pierre 01751 ... Nonole Therese o 1788 _ Eigenaar ,,' ') 0 8 45. Noncle Jean Fr. 0 1775 - Verfaillie Anne Col '.:0 1775 9 4~. Ronse Fr. Jos. ° 1750 - Vermote Therese 0 1755 14 47. Bourgeois Loduvicus Joseph ° 13.5.1757 en + +.8.1828 trouwde met Kesteloot Marie Anne ° I76I ap 28.7~I784 ... Eigenaar 44 48. Vandeputte Louis o 1768 ... Vanhaeverbeke Françoise °1766 52 KORTRIJKSTRAAT •

.. ------------ ...

~.'

49. Kesteloot J. Jacques INGELMUNSTERSTEENWEG.

1780 - Depickere Isabelle °1788

50. De pijckere Pierre 0 1775 - Onraadt Marie B.o 1780 SECTIE B . ., .....--.- ---,

43 307

51. Deprez Jean ° 1780 - Lobbestael Barbel Therese ° 1780 - Eigenaar 52. Vermanderen Albert ° 1777 - Beernaert Agnes 0, 1769 SECTIE D. NOORDKANT ROESELA RESTRÀA"' ~ , , ',' , ------I!-"----------------- _ .. __ 53.

~t. Obin Pierr~

1781... Vferbrouck Françoise

1786

43 173 11

NIEUWE HISTORISCHE VONDSTEN TE IZEGEM ?? Het dubbel vraagteken bij bovenstaande titel wijst er op, dat ·het hier enkel maar om een vraag gaat, een vraag waar~p tot ~og toe geen antwoord gegeven werd. Is Izegem het terr.ein ..van nieuwe historische vondsten, aansluitend bij de Yroegere opgravingen van voorwerpen uit de Keltische en de Frankische ti~jd ? 'D eze vraag werd gesteld .en blijft nog gesteld naar aanleiding van het recent opdelven van meerdere'sche:rven van vazen of ander pottebakkerswerk. Dit 'gebeurdedoor de l~erlingenvan hét Vrij Technisch Instituut, die ,tijdens hun vrije tijdlfchte''grondwerken uitvoerden crp de terreinen van de school, in de onmiddellijke nabijheid en op de zuidkant var'. de spoorlijn Brugge-:-Kortrijk, op enkele meter afstand van de vaart Roeselare-'Ooigem en van de Mandel. Deze scherven, een tiental, waarvan sommige wel een hand groot zijn, geven de indruk voort te komen van eenzelfde pot ef vaas en hebben . een ·dikte. van ongeveer 3 cm. Ze zijn be,dekt met een glazuurlaag in verschillende kleuren y waarin groen, blauwen bruin overheersen. Op meerdere plaatsen. is de: . decoratie:, ervan uitgewerkt in reliëf. Gaat het hier om vondsten met~en , histori sche waarde of zijn het enkel maar stukken vaheen vaai3 van eer.... der recente datum? De vindplaats ,gelegen .i n de nabijheid van de Mandel , . vlak zuid tegenover de kerk van Emelgem, doet enkelen veronderstellen dat deze scherven uit de eerste eeUwen van rnze tijdrekening zouden dateren. De sceptici \-lijzen echter op een ander' kenmerk van de vindplaa,ts :Zij is gelegen naast de gracht, die l angs de spoorweg loopt en in de ' önmida.ëlTijke :riabi"jhëidvan de vaart oever, zodat het volgens dezen. zeer. goed mogelijk is, dat . men hier te doen heeft met aan- en opgevoerde grond. Is dit werkelijk het geval, dan bestaat er niet veel kans dat wij hier voor een "historische" v nndst staan. Door de Directie van het Vrije Technische Instituut werd, na afspraak met onze Kring, de Heer Conservator van het Gruuthuuse-Museum te Brugge op de hoogte geste ld van deze vondsten. Na een eerste vluchtig0nderzoek ter plaatse, kon door deze instantie geen beslilt getrnkken worden en werd besloten de Oudheidkundige Dienst van het Jubelpark-Museuro. te Brussel eveneens op de hoogte te stellen tEm einde een grondig en deskundig onderzoek te bekomen en metéen een antwoord op de vraag of het hier al dan niet gaat om vÓorwerpen met een histnrische waarde. Tot op heden is dit .Onderzoek nog steeds niet gebeurd De gevonden scherven berusten en rusten nog steeds in het Vrije Technisch Instituut te Izegem en ,de vraagtekens blijven bes taan. 0

;..'

R. Verholle •

ulJb Çiootll-a.dR.4s bjd AFSLAG HOE LAAT IS 'T?

--------------------

,.',

0) :

Een rij spelers stonden tegen de muur. Twee andere gingen op zij, van die spèlers weg. Zij bespraken daar ondereen ft uur dat ze zouden vragen. Eindelijk kwamen ze overeen: Half vier! Nu keerden ze terug naar de wachtende r.ij en vroegen: Afslag hoe laat is't? Kon de ondervraagde 't vastgestelde uur niet raden, dan begon éen van de twee ondervragers hem te slaan met zijn zakdoek waarin een knoop gemaakt was. De geslagene nam de vlucht rond het speelterrein. De vrager zat hem achterna tot hij op zijn plaats teruggekeerd was. ' . Zo éen van de spelers het vastgestelde uur raadde , dan mocht hij in de plaats komen van de vrager, terwijl de:vrag~rzelf in de rij ging staan. En zo ging het verder. BAARD SC HEREN. 't Was een zomerspel, zo er veel zand lag. De kinder en maakten een zandhoop en staken er bovenop een st'f"kje in • . Ieder speler had ook een stokje. Nu. gingen ze neerzitten rond dèzè zandhoop en zongen zeer traa g en eentonig: , (Lento) j 5 " . 6 54. ~O~O Oö Ij Sohe re mi Jrten baard, baard, baard In"t1lssen schartte ieder een beetje zand" V S.l1 de zandhoop weg met zijn stokje. Hij die eerst 't staande s:tokje vallen de ed, moest het eruit halen, wann,e er ze de hoop opnieUlI gezet hebben, maar.o. uithalen met de tanden~SomsstOotten de deugnieten hem dan met zijn ganse gezicht in ft zand tot groot jolijt .van de anderen.

30 I

BOTERKE WEGEN.

A enB stonden tegen elkaar, rug aan rug." A stak zijn armen \ onder deze van B, zodanig dat de ellebogen haaksgewijze in elkaar zaten •. Eeps .z o klaar, werden ze om beurten opgeheven door de buiging van hun ' partner. . Als A boog ging

·'. '. ~ : : ,

. ;'. '

KINDERSPELEN

~~~~_~~~~~_~~2~~j~~_~~gg~~2· Een rij knapen sprongen achter elkaar over de grachten en deden alle gebaren na van de leider van de rij. BffiERSTAMPEN. Twee kinderen namen elkaar kruisgewijze bij de handen. Ze trokken dan de handen beurtelings ' overèn V!,e,e)':>~ Inmiddels zongen ze volgend versje: And(;W·,~e (11 ~5 . '· 55 \ 5 5 5 5 5 5 '. ik en wie wat singe linge leren 55 5"5\5"5 55 \ erwten planten, boter stampen

2ö 5011

snik · snok Als ze snik-snok riepen, dan keerden ze beiden om en 't spel ging opnieU1:.J vap.f ...ê.i!1gelinge leren. .e Aan die I 2 5 0 I is" er een zweem naar d~ ~ 7 '. ' of 7'-7 7-5 1'177 75 77 7 5 \ 7'" -7, 0 \ 2 0

.. . .

50\\

BLINDE KALKOEN •

' ..'

Een kind werd geblinddoekt. :Oe anderen stènd~n errond~ dansend, zingend, ook al eens ,tergend. Eindelijklukte het de geblinddoekte en één van de bende te grijpèn. Nu pas begon de pret. :Oe blinde kalkoen nam de gevangene g()edvast, voelde aan zijn oren, aan zijn haren, aan zijn handen; enz. Ilaarna raadde hij wie hij eigenlijk v a sthield. Raadde hij het" dau werd hij verlost van zijn blinddoek en kwam de gevangene aan de '. beurt; was hij fout, dan kon hij doorspelen. .

~~I:~!,Q~ê~!I~_~!?§:11~L~~l?S2~~Q~~~2 .' :Oe spelers werden in twee partijen verdeeld. :Oe eerste partij stond binnen het kamp, de andere stond er buiten. In het kamp waren er vier cirkels getrokken en was er een werper aangesteld. :Oiewerper wierp de 'bal zover hij kon in 't kamp.:Oeze buiten het kamp trachtten de bal te vatten en wierpen hem' haar de werper terUg f die ondertussen naar cirkel I was gevlucht • .Kou een bui ten' staander de werper treffen, dan keerde het , spel: dehinnenpartij ging buitenspelen en de buitenpartij, binnen. Een andere nu van de eerste par~~j. VJierp de bal weer naar binnen terwijl de eerste werper voort liep naar cirkel 2, en de twèede werper naar cirkel 1.- ~"'8nneerde eerste werper in de 4de cirkel gekomen was, liep hij de vol.gende keer over. I

KI NJ) ERS PELEN BANDEN.

Dit spèl werd in de vroege lente en in de vroege herfst geEen band van een kuip of van een kruiwagenwiel was daarvoor tt geschikte ma teriaal.·· Deze band werd met · een stokj e voortbewogen de ene straat in, de andere uit. Later werden velg~van . fietswielen gebruikt en 't stokje werd in de gleuf ge duwcf Op die wijze werd de band dan lopend recht gehöv.den en verder geduwd. '. , . ' . NAg later werden ook ijzeren staven gebogen en a8.lleen gesmeed waaraan een ijzeren staafje met een lus rond de band vast waS. Op die wijze werden er veel ".bandekoersen" g.ehouden. De winnaars werden vaak in kriekestenen betaald. B.v. Iste: 51JO 'k riekestenen; 2de: 3000; 3de: 2000; enz. Deze hoeveelheden werden na de koers dan nog eens door de winnaars of/ met hun supporters nageteld. Men kon nooit weten ••• .' .... speeld~

BA.LLEPEERD.

De spelers stonden in cirkelvorm opgesteld, Enkeie stonden gebukt, de andere helft zat er paardsgewijze op. De eersten werden paarden, . dè' andere werden ruiters geheten • . Een bal we~d 'rond gesmeten van de ene ruiter naar de andere 'Zo een ruiter de bal misté, sprongen alle ' rui ters tegelijk van hun paard en .renden weg. Een var;. de paarden nam rap de bal ('lP en wierp hem naar een ruiter. ~ljerd deze niet getroffen, dan bleven de ruiters rui teTS .en de paarden paarden. Werd hij echter wel door de bal getroffen; dan werden~e rollen emgekeerd en moesten de ruiters paard worden en de paarden promoveerden tot ruiters.

Als de ruil;iers driemaal de bal konden doen rondvliegen zonder fouten, dan maakten de paarden een toerke rond de koer of q'1. rond de cirkel waarin ze speelden. LIJ

KIND ERS PELEN

BROOD IN DE OVEN SCHIETEN. Iemand ging plat ten gronde liggen, deärmen uitgestrekt, de voeten bijeen en loodrecht omhoog. Een tweede kwam en zette zich met zijn vo eten op de handen van nummer é.én. Hij liet zich vervolgens heel zaahtjes,voorover vallen met de buik op de voetJm van de eerste. ' Deze stampte ' dan uit alle macht de ander,e weg, en ken zelfs nog met de handen een beetje meeduwen, zodat de tweede een heel eind verder vloog, net als een brood dat men inQe oven schoot.

BAARSPEL of BARE. t ,

Voorspel: Keuze der manschappen.

' ~aarhet , een spel gOld met twee kampen werden de spelers ge-

kozen. Dit verliep zo: Men nam, twee leiders, , één van beiden nam een steentje of iets anders in zijn hand, en hield het achter zijn rugo Daar verwisselde hij het voorwerp van plaats, wierp' het weg ef liet de zaak gelijk ze waso Dan stak hij zijn toee handen vooruit en de andere leider kon raden ~f ft voorwerp er nog was of niet. Raadde .hij 't juist, dan kon hij eerste kiezen, was zijn keuze fout dan WilS de andere de eerste bij de keuze der mannen. Er werd om beurten gekozen tot ,a lle mannen gekozen waren. Spel zelf: Iedere partij (of kamp) ging post vatten achter een meet. Iemand van kamp' I ging naar kàmp 2 en, ,op een van die spelers, drie slagen op zijn hand gevende, noemde hij één die hem moest nalopen. Deze werd op zijn beurt tegengehouden door iemand van kamp I. Wie geraakt werd moest bij het vijandig kamp staan tot hij door eigen volk verlostW'erd. , , Dit verlossen gebeurde door ft raken met de hand zo ze bij de gevangene konden komen. tvaar nu juist mo est die gevangene staan? Hij nam een aanloop en vanaf de meet van tt vijandelijk kamp nam hij een sprong naar binnen, zover als hij springen kon. Die plaats was dan de wachtplaats voor de gevangene Cn). (A&.) ' Werd er een tweede van hetzelfde kam:p gevangen "dan mocht hij ' bij de eerste gevangene gaan staan. (Men schoof op in de riohting van het eigen kamp). ' Het spel eindigde zo alle spelers van eenzelfde kamp tot op één na gBvangen waren. A

••

o.::1

11'1

\ 0" '""

OOOdOOO

\:1' E '\ VANC1EN. \

....... , ..

kAl-t~

. v4~1:j.es_ ", _---::_ _ _ __ - Op 10.12.62 werd de H. Hartkerk met 2 nieuwe klokken verrijk:t. De klokken kregen ,de namen: ' Maria ~n Jozef. ~ Op 9 maart werd in bet"Dambèrd" een stichtingsvergè.dering belegd tot het oprichten van een Oud";'Leerlingenhond van de Stedelijke NijverheidsschOOl. Tevens willen we er aan toevoegen dat ' Dhr Léon Vangeenberghe ontslag genomen heeft als lid van de Be" heerraad van de Stedelijke Nijverheidsschool. - Op zondag 24~2.63 traden de WIENER SANGERKNABEN op in het , College. Die Weense nachtegalen-, vergastten ons op polyfgnische volksliederen, Weens€ walsen en' een komi,$ che , opera. - Na '"circa 40 jaar dienst gingDhr Michel J?alle op ,:rust. Met ingang februari heeft hij zijn activiteit op 't secretariaat stopgezet. " - Begin maart had ·<\ie Oostende de provinciale finale . plaats van het welsprekendheidstornooi. Het betrof hier 'leerlingen uit het secundair onderwijs. Freddy Denys uit Izegem werd hi erin derdeg~rangschikt.

, ... Onze stedelijke stads,diensten hebben in deze Siberische , Winter verschillende, malen zout gestrooid om de wegen beter berijdbaar te maken. Er werden hier ter st,e de meer dan 70.000 kg. zout op de openbare w~gen uitgestrooid. ' , , - Einde maart 63 kreeg de ambulancedienst van Izegem zijn duizendste vervoer. Dhr Dr Nelis, voorzitter van de plaatselijke Rode Kruisafdeling beschikt thans over een vijftienkoppige bemanning. We wensen allen: Goede vaartl - Sinds 21 september 1962 werd onze telefooncentrale automatisch. - Op zaterdag 1.12.62 bezocht Dhr A. De Clerck, minister van Middenstand, het Izegemse soepbedrijf "Soep Ideal" ter gelegenheid van het 10 jarig bestaan. - Op woensdag 22 augustus vierde onze Izegemse missiebisschop Mgr. M. Buyse zijn 75ste verjaardag. Hij is reeds 45 jaar priester, reeds 40 j a ar mis:sionaris en is reeds in het I5de jaar vap. zijn pontificaat. Hij was ook de enige Izegemnaar die aan 't 2de Vaticaans Concilie deelnam. ' - Van de hand van Renata Van Havere(Juffr. Mariette Lezy) verscheen een eerste verzenbundel 11 LUISTER EENS EVEN.".". We hopen nog meermalen te mogen luisteren naar nieuwere publicaties.

~,5

._ ---------_._------

ACTUEELTJES

-In I957H6rd de Scola Cantorum "Cantemus Dt1mino" onder im-

puls van Directeur H. Roelstraete gesticht uit leerlingen en oudleerlingen van de muziekacademie. 't Palmares na zes jaar ziet erecht~onnig. uit: 25 .rechtstreekse uitzendingen werden verz orgd uit Izegem, Brugge, Kortrijk, Ieper, Oostende', Roeselare, e.a. Driemac.l laureaat van de provinciale koorwedstrijd. In 1961 fungeerden ze re eds i:ri ere-afd:eling. ' t Koor telt thans . 36 leden en staat onder de leiding van de stichter-dirigent Robert Depiker. - Onze Heer Burgem.eester J. Sintobin kwam dit jaar aan zijn 50ste jaar in dienst van de stad. We wensen hem langs die weg in n~am van "Ten Mandere" hartelijk geluk en •• oad multos annos. '!"i De ·"nieuwe kerk op de Bosmolens groeit. De vorm is reeds goed zic.htbaar zoalt)·U op bijgaande foto kunt zien. '. - Rond Pasen 63 kreeg de Grote Markt de vol tooïing van zijn nieuw uiterlijk en de hobbelige Marktstraat werd . met tarmac glad gemaakt. . . - Beginapri;L 63 werd . Pat~ick Sercu in de bloemen gezet. Op de vooravond van zijn militaire dienst werd hij ten' ' stadhuize ontvangen om hem om zi.j n behaald.e kampioentitels te huldigen. - Koen Baert werd door Burgemeester J. Sintobin feestelijk bedacht voor'zijn prachtig resultaat in het Dr De Gruyter Landj~weel te Gent, waa r hij in zijn ka tegorie de . Iste 'plaats behaalde • .::. ' Eindefèbruari verliet E·.H. Dupont de stede van "Boos Izegem". Hij was hier ainperbenoemd sedert 16 mei 1961. Hij werd opgevolgd door E',B'f:,.:Leys. ~

ACTUEEL TJES ClichĂŠs: HET

''':I'\CLlu''

Onze vitale burgemeester J. Sintobin staat IN HET GOUD. Hij is immers sedert 50 jaar in dienst van onze goede stede.

Bij het 1000Âˇ vervoer met de stedelijke Rode Kruisziekenwagen was een foto niet overbodig: de plaatselijke voorzitter, Dr Nelis, midden de leden van de afdeling.

De H. Hartkerk kreeg twee nieuwe klokken bij, die door Z.E.H. Deken J. Sobry gewijd werden. De heren Jules Bourez en Martin Vanhaverbeke aanvaardden het peterschap en als meters kregen we Mevr. Jules Vandeputte-Devisschere en Mevr. Jules BourezBlomme.

Met het mooie weer zien we de nieuwe kerk van de Bosmolens stilaan vorm krijgen. De Bosmolenaars zijn niet weinig fier met dit nieuw bouwwerk.

Een algemeen zicht op de meuwe gebouwen van TelefoonTelegraaf.

Bij de plechtige inhuldiging konden we volgende personaliteiten onderscheiden: Burgemeester J. Sintobin, Hoofddirekteur Ingenieur Geerst, van het gewest Brugge, Hoofdingenieur Directeur Dejaegere, Ingenieur Verga uwe, Ingenieur Plehiers, allen van de R.T.T. alsook de heren Persyn, Lecomte en Quisenaerts van de B.T.M.

Wanneer we de dekenale k~;r'k "St. , Tillo" bipnenstappen dan vinden wij in de vrouwenzijb~uk bij de kapel vanOo1.Vrouw van Altijddurende Bijstand, een uit eik gesneden reta~el.Boven het schrijn van 0 1. Vrouv,f van Scherpenheuvel vinden we het portret v l;3.neen gebaarde man,varl een bisschop. Het is het portret van Mgr. Joost Bouckaert. WIE WAS ' JOOST BOUCKAERT? 0

•

Als zöon yan ' d'iep kathQliek gelovige Izegemse ouders, die ' ,:,naar Brugge gevluCht waren werd Joost in 1583 in dit "Ven etie van 't Noorden" geboren, in Brugge die scone. Zijn va~er, heette Pieter Bouckaert en zijn moeder 'was Martina Maes. Z.E.H. P. Dec:Lercq schrijft over de f amilie Bouckaert: "Nooit als in diè tijden is ons gewest zo geteisterd en geplunderd geweest ~lsop het einde van de jaren 1500: Geuzenbenden, Waalse Malcontenten, Ierse huurlingen, waren de schrik van onze b~yolking. De Izegemnaren vlucht~en met paaTden, k oeien, gra an en :huisraad naar de omwalde steden:, Gent, Brugge, Kortrijk, e.o.. Brauwerius, pastoor van Izegem, trok in '1578 mede met zijn vluchtenae parochianen naar Gent en gedurende 'twee maanden deed kapelaan Pieter de Wever de kerkdienst bij de 'a fwezigheid van de pastoor. Onlusten en plunderingen volgden, elkander: op. Ook in deze omstandigheden waren de ouders van JoOst',: Bou;ckaert na ar Brugge uitgeweken om er veiligheid te vinden. Het warèn zeer voortreffelijke ingezetenen van Izegem. Kan. Tanghe schrijft in zijn "PAROCHIEBOEK VAN IZEGEM" dat z1~ waarschijnlijk verwant waren aan de edele familie, Bouckaert 1 heren van Wallemote. De zetel v an de leenheerlijkheid van Wallemote, ,in de wandel Krekelmote geheten, was de bewalde hoeve, eertijds bewoond door Ka rel van de Kerckhove-Nuttens, schepen van Izegem, en thans door dhr Omer Saaga ertJ. Druineels. De ouders van Joost , Bnuckaert woonden vermoedelijk op de Melkmarkt waär nu de herb~,+g Het Canon staat en bijna alles wat lag tussen Mellanarkt,Koornmarkt en Statiestraat behoorder hen toe."CMandeîbode 8.5.1954) , . Zijn jeugd bràcht hij door te,. Brugge, onder moeilijke ge~s. t elijke omstandighed~:r;, maar vond .voor§ll hulp 1!J.. deze sta~ :bij een oom aan moederszlJde E.H. Adrlartus Maes. ~" . ! ' , ' , : : Lv

.."

.;'

' .

JOOST BOUCKAERT Na zlJn lagere school liep hij college bij de Jesuiet en in Kortrijk. Inmiddels waren de echtelingen Bouckaert- Maes naar .Izegem teruggekeerd en zo volgde Joost de lesseJ:1.. in 't dichtst ~ijzijnde cbllege . Later voltooide hij zijn studie'ri te Leuven ,w aar hij de graad .·Ya:p. Licentiaat in de Godheid verwierf. Men vindt ~ijn naam op een zerk van de ' O.LoVrouwkerk te Kortrijk, naast: het kruisaltaar, daa:r hij ook als deken benoemd ". werd v an ' 't kolle;g iaç,l lÇapi'tel van Q~Lo Vrou~" van,. Kortrijk. Hij le gde deze waardigheid af om in Scherpenheuvel de zielezorg te blijv8n waarnemen. In 1609 werd hij aldaar de eerste pastoor van de ni8uw ingerichte pa rochie van Scherpenheuvel, een ambt dat hij 32 jaar .bleef uitoefenen. Tevens bleef hij 18 jaar lang proost van de . ~..:'atorie en. 22 jaar deken van ])iest. ])it drievoudig ambt werd door hem met alle nauwgezetheid volbra cht. ])oor zijn mildheid, herbergzaamheid en vriendelijkheid won hij allemans vertrouwen. . Zelfs werd hij biechtvader van de aartshertogen . Verder stond hij a ls raadgever bekend en wera zowel geraadpleegd in netelige gevallen als Mgr. Mathias Hovius, aartsbisschop van Mechelen •

: '.

'.'.

. - ..

BELANGRIJKE PLAATSEN UIT HET LEVEN VAN MGR. JOOST BOUCKAERT:

:','.IIIJI~1 11111I"JJIIIII'I .11JJI!,.r;l.lI, I '!II I."11 11"I 'II I'llltlIIIIII',l llJllllllllIi }I.UI'.11Ir1)'IIII'.!J! HI'Iltlill

1'~'Pqlll'llfll IIJ~}'J. "'IIII'I'I .I'lllllltllllllll.lltlrl"lllllltll11'lllllllli'\,I!IIJ. I,lt"lt.!.!,,'jll,lllt.IIII .""t"~~'1'"'.!

!1P~f{ ~Br;~_~~~'~'~~" ,-">:

.. L .

. ',. '

'''.

' • .'.

.......... ,,,. ". ' . · . ·····'· . !)'ï·e st

H-?n.

'l;"mtlllill

0 Brussel

IE'fER

' r~~~:.+;,$1$t;; 'I"'I"tt lftll l, III "I'rt"T,TIT,ti'inlll'll" IIIII"

.. ,,'

O HÈlche l en

. ~

" ~f;fl~f~1

,\<:

L'eu::~l'El'llEUVEL . ,.

ie,!

IIIIIIII'."'I"II'IIII".'"'I.IIIIIIIIIIIIIIIlIllIflIIHII"j}.111"tll'llllIllI"tllIlIll""IIIIIIIIIIIII "II IIII1I I I"'I'I"H~llIlIlIljlltll11'''II'III''"IIHI''IIIIIIIII I''III ''~

SCHERPENHEUVEL 'IN TIE XVIIe EEUW.

-------------------------------

Op een van de hoogste heuvels die de ])emervallei beheersen vinden we Scherpenheuvel. Lodewijk Van Velthem~ zanger en kapelaan in de kerk van Zichem, spreekt het eerst over deze plaats. In zijn SPIEGHEL HISTORIAEL verhaalde hij hoe er n aar Scherpenheuvel een grote toeloop van hedevaarders was naar een oude EIK waaraan een onbekende een MARIABEELDJE had gehangen. ~hria werd er vnoral aangeroepen tegen de aanvallen van koortsen, pest of haastige ziekten. Met de groeiènde godsvrucht, vermenigvuldigden zich ('10k de m.irakelen.

HERINNERINGEN AAN MGR. BOUCKAERT

MGR. JUDOCUS BOUCKAERT VIIIe bisschop van Ieper. (1642-1646) .

-:;;f l"00 ,..., ~

;:,

(;~ ~~~~~ ~~

~ ~ ~ ~

l ~ l

Bovenaan vinden we 't portret van

~~:!~:l~~~~~,E RT

bekroond met 'n silhouet van de BASILIEK. ,t Centraal deel is een nis met het kleine eiken MARIABEELDJE tussen twee aanbiddende engelen. Het onderdeel en de bijkomende versieringen verbeelden een EIK omdat de devotie van Scherpenheuvel bij een eik gegroeid is .

~ ~

3 ~ 3 ~ 3 ~ 3 ~ 5 ~

~~~~~~~~~

",n .,!te

+ O.!J . qrouwb,et" uil .an fl(1)tq.,nheu.vel:" e,rty'" web.!)oor", jun Joos lIou<kaert, ".n rse,ghem, wyl.~ lIisscl)op van yper. (Rb•• r ,ynt ;uster)In... ,j<ion.l wiml .. n <lekerlct \'anIS<$J,em , op "en 14 Janu"TY 1665.$

.,.t

MIDDEN: Het 12 cm hoog houten beeldje van O .-L.-Vrouw van Scherpenheuvel. LINKS: De eik met het mirakuleuze Mariabeeld en met biddende bedevaarders. RECHTS: Het heiligdom van Scherpenheuvel zoals het door Mgr. Bouckaert werd gebouwd.

JOOST BOUCKAERT ltla;nneer in 1580 Zichemdöor de Calvenis"ten op de Spaanse troepen herovexdwerd, verdween 'ij Mariabeeldje zonder spoor na 'te laten. De bedevaarderS bleven komen. Ze omhelsden de eik en de Hemelmoeder genas de zieken net als voordien. In 1587 toen 't oorlogsgeweld geluwd was en de Calvenisten noordwaarts waren getrokken plaatste J,AN MOMBOERS, schepen van Zichem, een nieuw Mariabeeld aan de drukbezochte eik. De devotie groeide met de jar'en. Toen nu in 1598 een bedevaart met Spaanse en Ierse garnizoensoldaten ter plaatse kwam, kreeg het Mariaoord een internationaal karakter. In CHOROGRAPHIA SACM BRABANTThE(I659-60) vinden we afbeeldingen van de eerste kleine houten kapel die in 1602 in 't lommer van de eik. werd ppgericht. Op één jaar werden 49 wonderen geconsteteerd en goedgekeurd. Scherpenheuvel lokte en op 8 september I603 bezochten 20.000 bedevaarders het genadeoord. De houten noodkapel werd door de bedevaarders afgekeurd en men wenste een waardevol bouHwerk te zien rijzen, Maria ter ere, dat de hoge heuvel van 't Demerdal zou bekronen. . In 1598 hadden de aartshertogen het bestuur van de Zuidelijke Nederlanden in handen genomen. Op 2 juli 1609 had de eerste steenlegging pla~ts van de nieuwe kerk, die zou uitgroeien tot een Mariaal domein, dat wij op heden kennen. . Ook de a~rtshertogen en E.HoJoost Bouckaert woonden deze plechtigheid bij. Onze Izegemnaar zou eerst ft volgend jaar als pastoor van Scherpenheuvel geinstalleerd worden • . Aartshertog Albrecht vatte een enigen groots plan np: Stad en heuvel werden in de vorm van een zevenpuntige ster uitgebouwd. Deze eigenaardige uitbouVl enstadsversterking moest .Maria's . maagdelijkheid en de Menswording van Christus verzinnebeelden en huldigen. . ' In ft jaar 1627 was alles klaar en de ringmuur ,telde zeven ' bastions of uitlopers. De kerk vorderde zeer langzaam en eiste :.bergen geld. E.H~ Joost Bou0kaert hield niet op met geld in te zamelen en 0p 16.1.1613 kreeg hij het zelfs gedaan een vrijgeleide te beknmen van de aartshertogen voor de duur van drie janr, om in hun staten geldcollecten te houden~ Dit luidde als volgt: JI Nous octroyons et permettons que ledit pasteur pourra demander et receuillir pour tous pays les aumosnes des bonnes gens." , (P. Declercq:~ 15.5.54) . Geldinzamelingen houden in een streek die door oorl0g en onlusten verarmd en uitgeschud was, bleek ook in die tijd een zeer ondankbaar werk. De oogst was zeer schraal en al was de kerk ook in 1627 voltooid toohzijn in 1640 alle schulden nog . niet afgelost. "

;

}$:AART VAN het huidig . WEST_-VLAANDEREN MET DE GRENS AANDUIDINGEN VAN ' DE VERSOHILLENDE BIS DOi;.fHEN UIT DB TIJD VAN . MG~. JOOST BOUO)lCAERT.

...

"r·' . . . ,"/· \

.f~::..

. ~

I" ...,

Brugge

)

.....

\ ~

. I I

\\\\

\\"\'

B RUG G E

BIS D 0

Torhout

1:': :,: : ::<: , :~:::E)P:: :~:: ::?- ':.;: :;.::,::, '.:'::.<,~:,\:::r'!~'~ ::'~~<':'Jrf'<, Roes el~\~ ,'Ö

5...:.

GEN

T '-",~,

Kortrijk

l':\\:'~:"\ "'~ \ ':; : :~', :\ GX' JiI,O~~ ·~· .':~l;q::r:~~::m ·

B LSD 0 M

D 0 O},!(;__K

I, .'~ __ .~~_,(/_/r-I

RIJKSGRÈN"':;:: \< .~ ---------'-- - - . PROVINOIEGRENS \ J v "',,.,",,"" """'"''"'""", GRENS VAN DEVERSOHILLENDE BISD01 n

.-, - . _t

IEN\

· '. 3~

BISDOI'-1 IEPER: (in 1642) , " . . . Het westelijk d ee l van ~e st-Vl aarider en en een deel van _Noo~d-F~ankrijk dat ni et nad e r kon b e paald word e n. Dez e ind eHmg was vas'tg est e ld vanaf 1559, Voor deze datum was er in Vie st-Vlaanderen aihle en sprake va n de bisdommen Doornik on Terwaan. De scheidingslijn tussen di e twee was hoofdzakelijk wat ze na 1559 was tuss en BRUGGE en IEPER • Cfr. jyl . DIERICKX : De oprichting van de Bisdommen in Be1g i ê in 1559.

JOOST BOUCKAERT HET ORATORIE.

De toenemende bedevaartgangers naar tt grote heiligdom bezorgden pastoor Bouckaert veel kopzorgen en de twee of de drie onderpastoors konden op drukke dagen deze grote volkstoeloop ook niet voldoende de baas. De pastoor wilde meer. Hij wilde van Scherpenheuvel een geestelijk centrum maken van een hoogstaand godsdie~stig leven en tevens een oord van een vurige Mariale godsvrucht.In ft begin van 1624 richtte hij daarom een communauteit op van priesters dat de naam van Oratorie kreeg. Dit klooster van Oratorianen was het enige in ons land dat de regel volgde van de Heilige Filippus Neri. Van Ngr. Bonen had pastoor Bouckaert de kerkwet., tige goedkeuring 5ekregen op 12 maart 1624. Er werd onmiddell.i..jk .. een klooster gebouwd mE;t drie vleugels. In de XVIIe eeu\l' zullen de Oratorianen in dit klooster een college ~p enen voor humaniorastudenten. Zijn pastoraat was geen hinderpaal voor de Oratorie en ze werd E.H. Joost Bouckaert door paus Urbanus VIII (1623-1644) tevens eerste overste van de Oratorie te Scherpenheuvel. Dit ambt zou hij, zoals reeds hoger vermeld, 18 jaar blijven uitoefenen. BISSCHOP VAN IEPER.

In 1638 stierf binnen de stede van Ieper, Mgr. Kornelius JANS;E:NITJS s VIIe bi$schop van Ieper, ' als slachtoffer van de pest. Als opvolger voor deze bis schopstroon werd E.H. J oost Bouckaert ui tverkoren in 1641. .. Op 19 janua,ri 1642 werd hij in de kathedraal van Iept:r tot bissphop gewijd door: Mgr. Antonius TRIEST, bisschop van Gent, met behulp van Mgr. Gaspar Nemius, bisschop van Antwerpen, en ': Mgr. Josephus de Bergagne, bisschop van t s Hertogenbos. Mgr. Bbuckaert heeft het bisschoppelijk paleis van Ieper bijna helemaal laten bouwen want men was pas met de grondvesten begonnen toen zijn voorganger in 1638 overleed. Het gebeUill werd in renaissancestijl opgetrokken in de nabijheid van dĂ¨ St. Maartens .... kerk. ~. Zijn bisschoppelijk bestuur kende echter maar een korte werkperiode. Reeds in 1646 overleed de stoere werker op het feest van Allerheiligen, in de ouderdom van 63 jaar. Hij werdJn het koor van de Kathedrale kerk van . Ieper begraven.'

JOOST BOUCK.A. ERT ,ZIJN WAPEN •

~-:":----<::""~---

l1gr. Joo st 'Bo"Ll..ëkaert,VIIIe bisschap van leper v a erde "a ls wapen: Gev i e r end ee l d l ~n 1 en 4 van k eel me't, g oude n k e per en mot dri e v . L j ':bl a de :r e r.L van zilv e r In 2 en 3 van- azuu r met g oud en k epe r o

rr.et . ~ o 0h tp , e~m gc 'U de n vi j f puntige st e r, . links et;m . goud en vij fbl a d ,c n o:"..d E.. l n:: m OOè1. k l ophg mer V8).1.SIii.he l C ~w;3. rt). , . ..

. r ',

Zijn devies luiê.:ie: IN HOOP IN TIMEÓ IK VREES. SPE.'lA1'"S . . . .. . . . , Uit deze s pr euk ;'. ku,nnen we wel enigzins de .strenge J a nse. ' nistisch~ g e e s t esri c.h-~ i:ng .v ananze ': Izegemse. ' bisschap t e rug ant, . "dekken. . , r; We vind en . dit wapen ·t e.r l g op de ~kleine schilderij bov.e naan ft reta b e l VéHl·O.L. 7rcm·[ v a n Scherpenheuvel in . de. St. Til:L akerk. HERINNERINGEN VA~TVRO EG ER BN NU. .

~-~----- ~ ~-~--~- - ---------~----

• 1• •

Tat .o p h e ~ e inde van de XVIIle eeuvl bestand e en j a armis met uitdeling v an. b r .0 ad a an ,de arme •. ])eze j é\,armis werd gelez en de ' woénsdag in <ie qua t ertemperw8ek van september, en wer dopgedragen voor ;cle zi e le1af eni s v an de ove!ledel!:: ' bis·séhöp. , '. . . In de 's a,Cris tie yan de St. Tillakerk hangt er een sG,h ,ild erij ' va~ Mgr. J • Bauc kaert dat .op l a st ván de edele heer v a n Huerne, daar de Izegems e kunst s childer N. QROMBEZ . werd vervaàrdigd. TIe schilderij in h et retabel is er een ' ccYpiè ' van dat d ,ör de hr ••.•• op last van de h e e l" Van Oappel werd geschilderd in het jaar 1947. . HetOoL " Vr cuvloee l d j e uit b ovenv-ermeld retabel is èen ' geestelijk ,klei:qn ood vi.an:.:.voör (Ie ·bisschop ,dagelijks zijn geb~den bad • . Het werd uit de vr:n ::.l erbare eik g esneden "en na . de dGTf'ld van Mgr. Bcuckaertkl"alIl h et i n h a nden v a n zijn zus'ter Anna Bauckaert die ' het in 1665 aan de St . Till oke rk schank • .' ])it b ee ldj e b2.eef een t oevluoht in nood,' . ' E.H., P ])e cl e<rcq s chrij f +' in de MB 22.5.19 54 .dat er hier v.;r'aE;ger . e en g:eH oonte. t es t'ond dat bij brand -"het beeldj e naar de plaa:t;s , yari. d e . ra:!'~p ''',8W ,g~ bracht en men .v a l b ~ t-rouwen het beeldj e .liet , zinken in h et· 'vJ a-~ e r wa arme de de brand werd bestreden." . ',1'o't r,:Ln . de, j çu"'e ~l 183 0 s t ond het beeldje ter .verering v o or de gel avig4 en · ·st -nd ·rr.en er . ne e' t en ze g en . s ·oals men nu , rll')g met relieken doe t Lilter wer ,d het meege dra gen in · de proQessie' van '15 augustus waar daor :c o e lloG:'l, · Y3.~ E GHoL,. Slosse e en groep in opstapte met Albrecht e:'l I sab ella , tvlgroJ oBGuO.kaert, en anderen. Verder ' we rd h ei; · ,geb(' :'""-5en in de brandkast van de sacristie. In 1947 khTB.::J. e en her epIeven van de oude devotie. en op last van Z.EeH. pas to or E G Va~ Cappe l werd door dhr Vandecapelle (toen w'zmend e in de Me ib.ö omstraat ) een prachtig retabel gesneden in eik s z0als we h e t s indsdiénkenneno '

JOOSt.r' BOUCKAERT Rcnd dezelfde tijd werd een ni euwe proces s ie groep in mekaa r gestoken door de heer Azer Moenaert die de EIKvorm voorstelde en wa ar het centrale deel een baldakijn was, waaronder het kleine Mariabeeldje (van amper 12 cm.) werd gedragen. neze groep werd vergezeld door een viert~l muzikanten in oude klederdracht. Jammer dat deze groep niet meer succes kende en da t de uitgroei met aartshertogen en met Mgr. Bouckaert alleen een schone droom is ~ebleven, :rn 1948 werden de twee zijkoren elk met een brandvenster verrijkt. In St. Tillokoorpaste na tuurlijk een verheerlijking van de grote stadsheilige terwijl aan de andere zijde eren gekruiste Christus het hoofdmotief van 't nieuwe brandvenster uitmaakte. noch wat hier de aandacht verdient is het onderdeel van dit brandvenster. Tussen de Heilige LUTGARJHS links en de heilige JUL IA NA van Mont-Cornillon rechts vinden 1:le hier het Mariabeeldje van SCherpenheuvel terug maar nu in kleurr met kr oon en sc e pter zoal$ we 't r eeds van vroeger kenden. Onderaan het b e eldj~ vinden we in heraldische kleuren het wapenschild van de edele bisschop terug bekroond met de bisschopshued. Het wapenschild wordt door een tekst geflankeerd waarvan we hier 't afschrift l a ten volgen; (vrij vertaald uit h et La tijn)

t~liens mirakUl eus ~ ee ld van Sche rp enheuvel uit vrlhjg evi gh e id va n de afs t amme-

lingen van de hooge e rwaarde He e r J. Bouckaert, Iz egemnaa r en bi ss chop v. I eper A.â&#x20AC;˘ D. 16 6), aan de k e rk van zijn ge boort e plaa ts in g ift gegeven was; h ebben i e g e,8steli j kheid ~n de burgers van Izegem, t en bewij ze va n hundankba a rhe id, het g e plaa tst.

EEN WENS. I"

We kunnen besluiten met een wens â&#x20AC;˘ . In een groeiend Izeg em waar geregeld nieuwe stra ten bijkomen ware het zeke"r niet mispla atst, wel integendeel, zeer passend, moest het stadsbestuur de grote na am van deze bisschop van Izegemsen bloede vereeuwigen in een strlr!:atnaam. Ardooie is zo klein en heeft haar t1gr. Roelensstraat. Waarom zou Izegem geen MGR. BOUCKAERTSTRAAT mogen hebben?

.!' "

.... ,

-----------------

~"I

i -, .',

Bibliografie: Cvereerder:Joost Bouckaerta Pieter neclercq: MB van 8.5.54-15.5.54-22.5.54 "Een groot MariaJozef Geldhof: Kerk van St. Hilonius Izegem-I955-blz.I2 4+I25 G.F.Tanghe: Par~chieboek van Izegem-I862-63-blz.333 e.v.

K RIN G LE V E No ~

Vooraleer een kort overzicht te geven van onze laatste vergadèring, willen WlJ er toch eens de klemtoon op lêggen dat onze Kring ën vooral zijn periodiek overal zeer gunstig aangeschreven staan. Twee der best bekende West-Vlaamse Heemkundige Kringen onderhouden met ons een ruildienst, nl. Nieuwpoort en Oustkerke. Abonnementsaanvragenkwamen binnen vanwege het Rijksarchief te Brugge en te Bruss~l. We mogen er hier ook wel eens ' op wijzen dat Brussel en Heverlee onze meest vooruit geschoven posten zijn. U ziet, . zelfs Ten Mandere laat Brus sel niet leis! . Op 404.63 ging dus onze laatste ledenvergade.ring door voor een bevredigende opkomst. Onze Heer Voorzitter., Inspecteur R.Verholle maakte een paar toekomstplannen ' bekend' In 1964., e en halve eeuw na 't uitbreken .van Wereldoorlog I zal "Ten Mandere" weer een tentoonst-elling organiseren, dit maal over "Izegem in de Wel. " reldoorlog 1914-1918"; tevens zal een br ochure uitgegeven worden vver datzelfde onderwerp . We zijn er nu reeds van overtuigd dat die organisatie zal slagen en zeker niet zal misstaan . in de reeks der vele herdenkingen die dat jaar zullen ' plaats hebben. Het is dan ook klaar dat we weerom op ieders medewerking durven rekenen voor het welslagen '(an dit; opzet • .' . Als spreker hadden w~ . niemand minder dan de Heer Dr Juris De .Bruyne ui tRoes-elare, die ons interressant onderhield over 100jarigen, vooraL ui t West-:-Vlaanderen en dit gezien uit 'wetenschappelijk, histOrisch en folkloristisch standpunt Ernst en luim wisselden gepast af en zeer overzichtelijk belandden wij vanaf onze eerste bekende Ieperse eeuweling in II9n bij de ons best bekende Françvis Kesteloot in 1962. Al wie de voordracht beluisterd had was zeer tevreden. Om te eindigen geven we hier nog een vri'endelijke 1ititnodiging vanwege onze zusterkring "Bachten de Kupe" uit · Ni~uwpoort. GROOTSE MOLENTENTOONSl'ELLING. · , ..... . . De Heemkundige Kring BACHTEN ])E KUPEricht -\rap ~ tot 18 augus·tus e.k . in de stadshalle te Nieuwpoort, . ; ~en . groq,tse ., inolententoonstelling in~ .. . . ' .....' . . . . . : .. -:-.,'<:. Wwrden tentoo:qgesteld: maketten, molenonderdeléu; een IOOOtal .' foto's, schild'e rijen, boeken en archivalia betreffende mölens • . .Voor inlichtingen en deelname: Secretariaat BACHTEN ])E KUPE, Kcikstraat, 53 te Nieuwpoort • ..•. Áan alle pelangstellenden natuurlijk warm aanbevolen. 0

<•

•

- ..

R. Leroy "

": "

. ,,-.

.. , 36 ..

. ,'

:', ,: "