Ten Mandere nr. 13 -1965 nr. 3 by bart blomme

-.._--DE BLADNUMMERING LOOPr DOOR EN SLUIT AAN BIJ NB. I -Vde JAARGANG.

1 Verdwenen ambachten te Izegem

. Het schoenmaken met de hand. A.De Jan(+) . 53 ' 2 ILLUSTRATIE:Sch0enmäkers aan t'werk(I893) 57 , 3 ILLUSTRATIE:Schoenmakers met gerief' . 58 4 ILLUSTRATIE: Oud scho.e:rrina.kersalaai:n . A .. Berk .... ..... 61/62 . '.' 5 De familie BRUNO . ' J os .Bourgeois 67 6.0fficiele lijst der straatbenamingen A.Demeurisse 69 7 VOlkskunstgro.ep "DIEJ300SE" ' . . Die , B~ose 72 G .Devos en . J.Ghekiere 8 ILLUSTRATIE:Die EDose .73/74 , ·9 ···.I.LLUSTRAî·IE:·D i,e· ·Boe-se....Kl:ederdracht·en-· ······A .·--Berk ·· ·····77178 ',ro ILLUSTRATIE:Die Boose en het Iste . Lent~ 81/82 . .... . feStival . . '. · . 85/86 :II St PieterBkè:rk >Jiliie.lg.em ·:. · R a f :He:rman ' . . 88 12 Izegemîn cijfers · A.YandroImne 97 ~3 Wat bezit de Koninklijke' Bibliotheek . . ... .. __ .. .. .·. 10.1 : .. . y@)3~lgie ....Qy.er. .r.ZEn. EM. ......._... ,. .A. Eo .. ..... 14 Actueel tj es (9) A.B. 102 15 ILLUSTRATIE: Actueelt jes 16 Ledenlijst 1965 JO, : Alb.:Deprez 17 Kringleven (12) ln ' , R. Leroy 18 Register IITen Mandere 1960-1965" , A.Vandromme 1t4 '-H'"

• • • • ••

• • • •• • • • • • • • • • • • • • •

•

• • • •• •••••••••

1:':,: ",

. ..... - . ..

JAARGANG V

nr 3 KERSTMIS 1955 ' ----r"""----------:...--------------------:---...

BESTUUR : Verholle dt . lns pe ct . ]~ . O . Voorzitter Or.dervoorzitter Bourgeois J. Leroy Robe rt _ De cretê-.r~.s . Perm.ingmee s ter. . .. J)épr .ez · A.'l ll Ban1t. ~v... Ro esclare' l Archivario . J)em~\J.r;t:ss'e· .'\.ndré :Jecretariaat . S."l:i.o.dhl..lis n.edactie Vo.ndrümme .Ant oon

He yestraat , 21 Narktstraat Boomforeeststr . 45 Ha.r::tstraat . Te r Wallenstraat , I Koorrunarkt 3 1auwhuis straat, :>4

.- De redactie vl~aa;;t · I):bijd;r~gen . over diverse OI~dcrYlerpen te bezorGen aan bovel'?:yer:-- .. me ld adres . 2) vvie foto ' s of andere illustraties heeft over "I zeGem in WI O. I l ll , opdat ze het in bruikleen zouden willen bezorgen a an bovenvermeld adre s i . - tiet archief i f3: . gpen vO.or. )Ledereen. Vooraf. aan te vragen bij de archivo.ris op het s ecretariaat te Izegem. .. "" . - De bibliotheek is gratis toegankelijl{ ~ 'loor 8,lle leden va n "Ten Handere" , - . ;De boeken kunnen in bruDdeen ontvangen worden. Aan te vragen bij de archivaris (zie hierbqVen) . ;... Alle oude g e s chriften, b.oelcen, foto' s, kaarten, ·e~a. betreffende Izegem worcien ste e ds niet danlc aanvaard bij alle leden van het bestuur'~ " HOE WORD IK LID ? !

' ..

- overschrijven op :t>•• R. 95 .76 van de Bank. van Ro eselare te Izegem met · vermelding : "Voor Ten Ïlfundere " (+ jaartsang vermelden). - persoonlijk betalen aan de Heer Alb.Deprez, · ·Banlc van Roese-lare, Marktst'I'~at, IZEGEM •

.'. ,

", :P:~I JZElT .

..:

. ..."1 ,-'"

.• Jaargang I

' n' ., ,

1961

ui'tgeput .

Jaargang I I

1962

100 Frank.

Jaargang III

1963

100 Frank.

J o.artsang IV

1964

100 Frank.

Steunende . lèdén •..

Jaargang V

1965

100 Franl;:.

Ste lli1ende ~ leden. Werkende leden.

7 5 Frank.

• •

•

•• m

, ••• •

• •_

•••

_ • •

• •_

....

~u 3C~O(NlN

MAKtNMUUtHAND

Met de oorlog van 1870 kreeg onze bloeiende weefnijverheid een felle deuk. Ze verzwakte met de jaren en wQl zo snel a.at up het einde van de zeventiger j a ren een ruim deel wevers .hun getouw vaarwel zegden en uit noodzaak, werkelijk om den brode, naar 't schoenbedrijf overgingen. A. ·WAAR WERKTEN ZE? Er waren er die op de winkel werkten, d.w.z. die werkten in het huis van hun baas. Een groot deel waren e.cht.er THU1S\\JmKERS. nez~ werkten ofwel in een. hoek van de. oude weefkamer, waar 't getouw nu zwijgzaam toekeek, ofwel op een klein kamertje bov en eQn achterkeuk8n •. Op een kamer van 2,5Om x 3m xI,75m hoog werkt en ze v aak met 5 à 6 schoenmakers samen. De verlichting kwam over dag van één of twee halve vensters CIm x 0,7Om) en t s avonds en Taak (op 't einde van de week) halve nachten werd de verlichting bezorgd door een paar petroleumlichten. Eén lamp voor 2 à 3 man. In de jaren 1880-90 kostte de petroleum u,15 F de liter en werd 'gekocht in een winkeltje in de buurt waar ze "PETROL EN KAAS" verkochten. .. . Ze gebruikten gewoonlijk een liter per dag voor twee lampen. 't Lampje kon plots uitgaan, bij gebrek aan zuurstof. Toen 'bleef er alleen een zeer klein vonkje pinken in 'tpetrollampje. Dan werd er vlug een venster opengetrokken dm nieuwe zuurstof toe te l a ten en zo de tanende vlam weer aan te wakkeren. . . t s vlint.ers werd in zo'n geval een toevlucht gezocht door 't openen van een valdeur (indien 't mogelijk was) om zo de warmte in de werkruimte wat beter te kunnen bewaren • . t s \tlinters zorgde een klein rond stoofken Ckaohelkens van plus minus 2u à 25 cm diameter) voor de verwarming~De brandstof was de SCHABBERLINGE (lederresten)die veelvuldigiïevil'l.den was rond de pekstoelen van .de schoenmakers en waar vaak hun PEKSCHORTE mee vol lag. B. HOE WERKTEN ZE? (vanaf I800 - I850) ----~-------------

a) !!~~_~~~j~~.!?:.

Naar maat van patronen in papier sneed de schoenmaker zijn t;~ Söhachten: Het snij denvax; bovenleder gebeurde me~~tal al zi tten:J I Men gebrulkte nog geen snljtafel, maar wel een snlJplank um er

:i !

••

;

'.' .

;

.. .

. .....

'VERnWENEN AMBACHTEN 'TE IZEGEM

het leder op te . versnijden~Deschoenmaker in zittende houding, met de snijplank op de knieën, versneed de bovenladers met de schaare We zouden nog schoenmakers kunnen vernoemen die in de jaren '80 en '90 op deze manier ,werkten. ; 'b) Het Stikken. . Men kende nog de stikmacfuien niet. De zware bovenleders (werkschoenen) waren gestikt met pekdraden en de beste schoenen .met zijdedraad, meestal.".wit.(doornaaisteek). De verschillende . dE;llen van de:).aarzen waren bij middel "van spannaden aan elkaar bèvestigd~ Hiervoor gebruikte men een els voor zwaar leder en kromme naalden voor lichtleder. Sletsen(slissen) werden genaaid "met de driegsteek en sterk toegetrokken om slot te verkrijgen in de hielpartij. Daarna werd de driegsteek bedekt met ee~ afboorlintj e. vle onderscheiden: gewone stikker (sters ) met de "pikdraad; fijne stikkers met zijdedraad .en siernadenj driegsters en afboordsters~"Ze hadden als gereedschap: naalden, draad, eIsen, vingerhoeden een klem (neepe) om .de overleerdele:r.t. . samen te houden. . --~--------

c) ~~!_~~~2~~~~~~.

"Verschillende .bewerkingen en gebruikte

. 185 U). ~

.'.

gere~dscpappe:ç.

(I800-

1. Binnenzool opleggen met 3 nagels(poiriten) en t egen de leest drukken bij middel van spanriem (tire-pied) .en hamer. 2. Oppinnen(monter) het overleer over de leest spannen en walken, met 'behulp 'v an de oppintang en het overleder op de leest vastzetten met pinnen. 3. Rand(trépointe) aannaaien met els en pekdraad. Om de hand niet te bezeren tij dens het toetrekken van de .dra.ad 1 gebruikt men een handle er. 4. De rand rechten(horizontaal ieggen) bij midden van een randritser en op fatsoen snijden met het schoerunakersmes. 5. De schoen opVlillen:in het geleng met een gelengstuk(cambrure) en in het vDorgedeel t ,e van de sèhoen met balplak. 6. Buitenzool kloppen op deklopste~n en daarna op de schoen brengen met 3 nageis , op fatsoen snijden • . ' '. 7. tYp 3 mmo van de zoolboord wordt een naar binnenwaartse groef gesneden maar om er gemakkelijk de aflapdraad te " 'kunnen in verbergen, moet de groef wijd geopend worden. Hiervoor gebruikt men een groefmesje(openkrabber). 8. Aflappen betekend de buitenzool naaien, 't zij met de blote steek(petit-point)'t zij met een gedoken steek. 9. Groeg toemaken en de zool effen likken(lisser) met de likstok. . , " . ...•. ... IO. Hak:: De hakken werden aan de zool genaa id, nooit genageld. Ziehier de werkwijze: Het achterom(achterwerk) van de zool werd horizontaal midden door gesneden op een breedte van 5 tot 10 mmo De els doorpriemt van uit deze groef het achterom van de zool(semelle) en de onderstukken(sousbouts) van de hak(talon), die bij middel van sterke draden

VERDWENEN AMBACHTEN TE IZEGEM

----------_._-_ - - ---- - ..

---- ----_._---

aan elkaar verbonden worden. De achterlappen(bons-bouts) of deklappen zijn met nagelen vastgezet. 11. Hak en zoolboorden worden effen gesneden(geschruoit), daarna geraspt(rape) en geschuurd. . 12. De zoolkanten werden effenen glanzend gewreven met de zoolkantlikker(Bisaigue of besaigue) daarvan afgeleid: bijzegel . De hak werd bij veel schoenmakers, opgewreven met een kei. De bisaigue was gemaakt uit bukshout(bossenboom in de volkstaal) alsook liit elpenbeen. C. WAARMEE WERKT.EN ZE? I. De Leesten. De leest is zeker onontbeerlijk voor 't schoenbedrijf. De leesten worden gemaakt uit rood en wit of charmes (steenbeuk) beukenhout of ·u it esdoorn- of ahornhout. Het staat historisch vast dat een eeuw geleden de schoenmakers zelf hun leesten maakten. Ze sneden ze uit ruwe houten blokken met speciale messen en bewerkten ze verder -met rasp en vijl en de afwerking, 't fijnste van de vorm, werd bijgewerkt met zandpapier(schuurpapier)~ Voor herenschoenen gebruikten ze een paar leesten(een rechtse en een linkse). Voor kinder-en damesschoenen gebruikten ze ~ezelfde leest, één enke le die ~e RECHTE leest noemden dus die noch een rechtse, noch een linkse ,,,,as. Daar ze maar één leest vandoen hadden kwamen die schoenen iets goedkoper dan de gewone herenschoenen en zo werden vaak damesbottienen door schraperige en zuinige heren gedragen. Met de groeiende schoennijverheid in onze stad, steeg .o ok de vraag .naarleesten en de g~broeders Smalle uit Izegem ~egden in 't begin van onze eem-J ' t schoenmaken vaarwel om zich uitsluitend aan ft leestenmaken te wijden. Het leestenbedrijf is hier ter stede verder uitgegroeid en zo kennen we nu: I. GebroedeTs Smalle in de Ommegangstraat. 20 Tàlonform in de Albertlaan. 3.Vanderschaeve-Devos en Cie, in de Kapellestraat te Emelgem " _ . 4. Peltot Marcel in de Roeselarestraat. 5 .. Spriet en Cie in Qe Kerkstraat te . Emelgem. Delen· Van een leest:

-VERJ)WENEN AMBACHTEN TE IZEGEM Soorten leesten: I .. Leesten volledig in hout zonder ijzerbeslag(voor handwerk). 2 • Leesten m'e t hielbeslag(de hak werd mechanisch of met de hand opgenageld). " 3. Leesten met een rand in ij zerbeslag. 4 • .Leesten met volledig ijzerbeslag. De twee laatsten dienden voor mechanische bewerking. Thans kennen we nog een heel stel andere leesten die dan uitsluitend .voor mechanisch werk gangbaar zijn. ' 2. ~~~~~~g~~~~~!!.

Een schoenmaker had zeker een PEKSCHORTEvando-en, uit blauw linnen met borststuk en binders. In feite had iedere schoenmaker er eigenlijk t :lee. Een eerste werd gebruikt · op 'het werk (op de winkel) de tweede diende om 't werk in te dragen, om naar de herb~rg te gaan, om demuziekherhaling bij te wonen, e.d.. , Verder had hij een PEKSTOEL nodig. Dit was een oude keukenstoel waarvan de leuning werd afgezaagd en waarvan de zate door 'eenstuk licht leder werd vervangen. De beginnelingen 'moesten ··z·ièh vaak bij de aanvang van hun leertijd met een bakjè vf een fruitkist tevreden stellen. Soms zaten er 4 à 5 ,l eerlingen samen. De~ lëertijdliep van . daags na hun eerste c ommunie tot I7jaar. · Ze , zaten dan samen om kinderS.choentjes te maken of slissen die ook niet z~ 'ningewikkelde kennis en zo 'n meesterlijke afwerking vrJegen • . ' ' . . Een schoenmaker was zeer gemakkelijk te installeren want · zijn · "ui tzet" omvatte weinig zaaks. Ook kon hij met wat handigheid veel gereedschappen zelf vervaardigen. Zijn alaamstukken lagen dan rqndom zijn pekstoel die gewoonlijk op een planché stond tussen de schabberlingen. Veel schoenmakers hadden ook e en ,ALAAMBAK.Daarin kwam 't alaam terecht bij een grondige kuis juist ."'Toor de kermis. In vak A borg hij de grotere stukken ~r:J in vak Bde kleinere. Vak. C werd na de kermis met een stukje leer toegenagelq.envan een gleufje·voorzien. Wekelijks werden de overgehouden centen en centiemen doOr 't gleufje geschoven en bij een volgende kermis werd de "spaarpot" met eenschroefdraaier(toernavies) opengebroken. Op dat ogenblik voelden ze zich een koning te rijk. : A. ~: 3. AlaA..mp-l-:ukken. --_..--------I. ~~ee hamers(f~gol): van hetzelfde model, één van 500 gram en een van 300 gram(zonqerde steel). 2. Oppintangen(fig.2): Bij he t gewoon model onderscheiden we een oppintang me't ' brede en een met smalle kop. Deze laatste dient om de kleine plooitjes gemakkelijk te kunnen verdelen, vooral aan de top vap. de schoen. Een ander model van tang heeft een gebogen bek(fig.3). In de jaren '9,0 en vroege;r waren hier veel elastiekbottienen uit één: s-tuk gemaakt. Voorde goedkope schoenen gebruikte men planta ardig gelooide split(croûte) van runds-L[ leder. Zulk leder liet zich moèili"j k walken over de leest( op- (Q pinnen) en vooral als het bvvenleer gesneden was uit het kernl

SCHOENMAKERI] ROND SCHOENMAKERS IN 1893

VAN LINKS NAAR RECHTS: 1. BORSTELMAAKSTER AAN WERKTAFELTJE 3. ALFRED VANDAELE

2. NAAISTER

4. IVO BILLIET

5. VERMAUT - WAARD UIT «ST.-FRANCISCUS " (recht over de kliniek) Om de grote toeloop in deze herberg {' DE SIRK » genoemd Het schoenmakers gerief ligt voor hen op de grond uitgespreid .

SCHOENMAKERS AAN' T WERK 1. JAN CANNIERE

2. TOON TJE GODSCHALCK (onder wereldoorlog I naar Gent uitgeweken . (Alias: DE ONDERGANG VAN DE WERELD) 3. C AMIEL VERMAUT (x THERESIA HUYSEN TRUYT)

1900

SCHOENMAKERI] ROND

LEERWERKHUIS LEENKNEGHT

Terwijl de mannen schoenen maakten, zorgden de vrouwen en de meISjeS voor de schoenschachten. Deze werden met de hand, later met de stikmachine vervaardigd. Hier een blik op «WERKHUIS VAN BOTTINESTIKSTERS, 1905» (plankje) in het leerwerkhuis Leenkneght, pannekoekbakkers in de Ketelstraat (tussen de twee markten).

1900

VERDWENEN AMBACHTEN TE IZEGEM

gedeelte van de huid. Welnu, om zulk overleer toch spannend over de leest te kurillen oppinnen gebruikten sommige schoenmakers een gereedschap waaraan weerzijden een kop van een oppintang was aangebracht(fig.4). Hoe gebruikten ze nu dit tuig? Als het overleer met enkele nageltjes op de leest vastgezet was, namen de twe'e koppen het overleer van rechts en van links vast, tussen de bek die dicht geschroefd was. De tangen die daar nu 'stonden met uitgest rekte armen~ werden nu door middel van een schroefvormige as, die in beweging gebracht werd door een krukje, dichter naar mekaar toegehaald. Het meest weerspannige leer ' werd meegetrokken. tt vlas buigen of barsten. TIe Izegemse schoenmakers noemden deze dubbele uppintang een HOND. ,"Ja ••• j a •• 0, als mijn euverleers moeilijk uppinnen, ik leggeer mijnen hond aan en met nen haai en nen draai en mijn 'euverleers zijn opgepind!l. Beeldt U :in hoe een leerj ongen ogen trok, toen hij zijn meester voor de eerste maal in dergelijke ambachtstaal hoorde spreken met een andere schoenmaker. 3. Neep(fig.5): Gelee,k up een overgrote tang. Een ideale neep is samengesteld uit een plankje van 30. à 40 cm hoog, Haarvan bij middel v an scharnieren, weerzijden een gebogen plankje was vastgemaakt, waartussen het leder; dat moest gestikt worden met de hand, genepen werd. Bij het gebruik stelde men de neep tussen de benen up de grond , en hield men de gebogen plankjes tussen de knieè'n. H') e vaster men de knieè'n drukte, hoe vaster het -leder in de neep gehouden werd. 4. Draaitop(fig.6): Geleek op een tol, had dezelfde peervorm = toppère. ])e toppunt was vervangen door een haaknagel, waarin de- pekdraad te liggen. Langs de bovenkant van de tol zat in 'tmidaen een lange steelo Deze diende um er , de draad over te winden. ' Hoe werd de draaitop gehanteerd? Ze draaiden een klein eindje draad over de steel(dm hem vast te zetten), staken hem onder de haaknage l(in de vorm van een vijsoogje), inde linkerhand hielden ze de, pikdraad op de lengte van een vaam(vadem), met 'de r e cht erhand rold en ze de steel Clver ' de knie en ,lieten de top los, in hangende houding in de ruimte draaien(hij hing aan de draad die ze in de linkerhand hielden). De draad tussen de linkerhand en de top werd gedraaid. Wanneer dit deel voldoende' grdraaid was, werd het om de steel gewonden, en 't volgen' de deel van de draad kwam dan aan de ,beurt. 5. Biezesteker(fig.7):(Beter n ug ~ biesafsteker). Iri de oude tijd toen de overleders nog met de hand gestikt werden, moesten sommige delen bij middel van een spannaad aan elkaar ges tikt worden. Om bij fijn Iedereen sterke naad te bekomen, werd tussen de tegen elkaar te naaien delen, een bandje leder mede genaaid. De overtollige bree,dte van dit bandje, moest na het n aaien, worden weggesneden9 Met een schaar of een gewoon mes kon dit werk nooit zuiver uitgevoerd worden en daarnaast be-7._g stond ook het gevaar op zo 'n manier het overleder te schenden of te schrammen. Het afsteekmesje was daarvoor het best ' geschikte gereedschap. '

kwam

VERDWENEN AMBACHTEN TE IZEGEM 6. Randafritser(fig.8) in de volksmond randafsteker: Een retser

10.

11.

is een metalen voorwerP1 waarmede men, ofwel een enkele, ofwel een dubbele lijn tegelijk print op de zool. De scheidingslijn tussen bv. de zwarte kleur in het geleng en de witte kleur van het _Yoorgedeelte van een schvenzool, werd bij middel vaI). een rlÛ.tser zuiver afgelijnd. Raspen: (fi,~. 9) Itlaren metalen staven met kleine uitsteeksels die gEbruikt werden om zoolvlakken ruw-glad te maken. Nadien werden die zoolvlakken bewerkt met een vijl en laatst nog met zandpapier. ' Platte raspen( 9a):, deze werden gebruikt voor 't gewoon vlerk. Ronde raspen(9b): deze werden gebruikt voor de afwerking van de zoolgeleng' bij Louis XV-schoenen. Vijlen(fig.lo): Ijzeren voorwerpen die een geribd oppervlak vertonen en g~bruikt werden voor de afwerking van de schoenzolen. We kenden drie soorten vijlen: a) ronde vijlen b) platte vijlen c) Luustervijlen die door hun heel zuivere afwerking het mogelijk maakten aan de schoen een buitengewone h uge glans te geven(lustre) • Taatsvoet(ook tatsevoet geheten)(fig.ll): WàS een ijzeren staaf in de. vorm van eenzwanehals waarvan het bovendeel een zoolvorm had en waarvan het geheel op een huuten voet rustte, die dan op de grond stnnd. De zoolvorm van de taatsvoet v erving de meest bij het herstellingswerk. Er bestonden ook kleinere taatsvo eten mët drie verschillende zoolvormen a8Xl één stel. Deze wordt ook wel ijzeren drievoetgeheten(fig.12). Inkthoorn(fig.13): Bij het afwerken(afreen) van de zool werd de zoolvlakte in 't zwart gezet. Dit werd bekomen door er zwarte , inkt aan tè smeren. Eens de inkt ,droog, werd de zool gewast en daarna opgeblonken .. Die inkt nu werd in, vroegere tijden niet in flesjes verkocht zoals di:b nu gebeurd. Dio inkt werd in vroegere tijden v erkocht in gekristaliseérde toestand 'en werd in warm \-later opgelost. Zeer veel s.choenmakers bewaarden die inkt in een koehoorn, die ze gratis van hun huidenvetter kregen. Langs de breedste kant was hij dicht gemaakt met een stup(kurk) en langs de smalste kant ,werd een kl~in gaatje in geboord. Daardoor werd een pekdraadje geduwd, en werd een lus gemaakt en zo werd de inkthoorn naast de andere alaamstukken 8pn 'n nageltje, aan de vensterbank gehangen. hoolkantijzers(fig.14) in de volksmond bijzegels genaamd. a) Wat? Is een ijzeren werktuig dat dient: ' 11 Om de zoolkant, ' nadat hij ' geraspt is, zuiver geschraapt en op de juiste dikte is g~brachts effen, glad : en glanzend te maken door middel van wrijven. ' 21 Om dé groeve bij genaaide schoenen dicht te maken. 3/ We hebben OPEN-en SLUITBIJZEGELS ~ Open bijzegels gebruikt men voor randgenaaide schoenen(stekewerk) en SlUitbijzegelo voor schoenen met gesloten zool(lisse collante).

I "..

j""""'''''IIIIOIII.tlt'IU'''''"''II,,,,,.,jlHIIIII''IIIIIIIIUI'"'11"1'111'11111>'1101110111"'1.,1'1"'1111"""1'1 .. ,111'"""'1111"'111"1""11.'11""111"'1'11111'''111111111''''''1''11"'''"111'11111''''''1''1'''11''''11''1''''1''';'1''''''''''111'''1111"'"1111111"""'1'"'1'1''''''''1'''''''''''''''''11''' ,,,,,,,,'t.

I .. . ..

I II BOND

I 1

op 8/10 van

W8ro grootte 'i"""'"' , '

~.:.

' -'

~,~

~U"'"1I1n''I''I''''IIII''lIlhl''''I''"I''Il'''"''"'''"II''''"''"I''I'''''''''"''''''1''''"11111'11 ..... 11111 .. '' ''1'''1'''''''11111111 ... ''.11111111''"1111111iI"II'"'"'"1111Iilllllllll.'"II''''''ltlillilttl'''lltll''''''''III."1t1111111011''''11''''1'''''"111''''''''''''11''''''''''''1 '':11111''''''111'''''''''''' :,,"~~ . AI,no ,,' II E 1\.1< ,

.1""",' •• •"1"

····· •• ·" " """."., •• " ••• ,1,." ,," "'1""""""""""11' 1111"" '1" " """"1'""" ." ,.". 11"""'1""" " """" "1111"'1 11" 1' 1/'1 ""1 ,,1'1'1. ,1"""" 1""" """ '11"' 11" " 1'U "" " "'I", .,. ,., •• I'I'IIIIII'"""1"""'II.'",,:

.1 ,

2.0

2.1

30 ; , 'I' • • ' 11 1 11'1\111111111 ,11" 1111'111111""" 1111 1' "11111 1 \111' •• , tI 111 '" 'I' I', " ' 1 1' , .,. 111111111111111111111, 11 . I' 11" 1'1 "1 1' "" '111 I' '11 . 11"110'1' " 1 1' I11 11 I11 '11' t 11 ' 1 " ' I' 1111"'" I' 11'11'1 t l.t '11 I " " ' I I " . ' j " 1111'" 11 tI" " '" I'j "1:' ••

A,I'ITo"l l;l.~fN..

'I' .: :'~ I l l j •• , .~ ." " '!

VERIMENEN AMBACHTEN TE IZ:EllEM b) Van \vaar komt het woord? Het woord BIJZ·EGEL wordt in 'tFrans vertaald door BISAIGUE (besaigne) • . BIS (latijn) beduidt TWEE MAAL • .AIGUE (Frans) beduidt SCHERP, SPITS In ft Frans vinden we ook: ' 1. Fer à lisses = ijzeren gereedsch~p om d~ zool~ant op te wrijven (likker). .' . 2. ·Fer à sans-lisses = -dient om de weggesneden zoolkant in het geleng zuiver op te wrijven (in gebruik .bij omge~eerde schoenen). . 3. Fer à lisses à roulette = .dient om de 'g -leuven van de hak, .waarin de naad ligt? te dekken. 4. Fer à deformer Ie talon = bollikker(ballon)(fig.15) 'n acnterijzer om de braampjes van de zoolboord . aan de hielronding weg te werken. In de Nederlandse vaktaal spreken ze van: 1. Zoolkantijzer(fig.l4-) . . 2. Gelengijzer. 3. Achterijzer met roulet(fig.17). 4. Hakkenijzer(bollikker, achterijzer)(fig.15)o In de oude tijd brandde men het was niet in verwarmingsto e- . stellen. Deze waren toen niet inde handel noch inde mode. Men gebruikte HOUTEN (fig.18) ' bijzegels uitbuksboom(bossemb oom) alsook uit elpenbeen. De hakken werden met een kei gewreven. c) Delen van een bijzegel (fig. 14bis) 1. Scherpe hoek in dehinnenafsteekkant(lip,sluitlip,randlip). 2. Zoolltoordbiesje of ·g roefje. 3. De zoolbaan(zoolkantdikte)- t mmo per nummer. 4. Zoolboordbiesje. 5. Scherpe hoek is de buitenafsteekI kant. I 0

i FIG! 14 BIS

Soms spreekt men ook van COULISSE. Dit is eenzoolkantijzer waarvan de buitenafsteek verschuifbaar is, zodat de breedte van de zoolbaan kan geregeld worden naar noodwendigheden~ Dit soort bijzegel werd vooral gebruikt bij herstellingen. Een ACHTERIJZER MET ROLLETJE gebruikte men in de tijd dat de hakken aan de zool genaaid werden. Bij die werkwijze werd in de zoo,l die onder de hak komt een groef gesn~den waarin de draad verdoken lag. Bij het sluiten -yan de groe:ewaren er altijd oneffenheden. Deze werden . weggewerkt met het qchterijzerrolletje (fig.17). ..

VERDWENEN AMBACHTEN TE IZEGEM TIe binnenafsteekkant heeft een hoogte van I~ of 2 mm. en een scruinte van 26° voor een gesloten kant. Voor randgenaaide schoenen is een schuinte van .45 e wel een maximum. Niet uitgeprikte steken liggen het schoonst op een effen rand, dan mag de schuinte va n de binnenafsteekkant niet meer ' dari26° zijn, 18° is nog beter. TIe buitenafsteekkant heeft een hoogte van 2 tot 4 mmo en een schuinte van 35 ~ tot 65 0 " vJilde men een lichte zoolkant (liksel) verkrijgen, aan zware zolen, dan was men verplicht de buitenafsteekkant een schuinte t e geTen van 65°~ Zulke liksel hebben altijd een lomp uitzicht. Hoe kleiner de schuinte, hoe dikker het liksel en hoe eleganter de afwerking. ,AfsteQkkanten en biesjes mogen niet regelmatig recht lopen. TIe afsteekkanten bij het heen en weer glijden moeten de rand en de zoolboord samendrukken tot een soliede zoolkant. ~ietekening hierbij~ het bovenaanzicht v an een zoolkantijzer (fig. 14i). . , "4' 1'191 1 d) Soorten bijzegels:(fig.14)

IQ Rechte, gladde loper(baan) ongebiesd 2. Rechte, gladde luper

3. 4. ".

5• 6.

gebiesd ZW8X gebogen zoolkant(zoolkant is uitg ehold) Half gebogen zoolkant Uitgeholde zoolkant(loper )Zo.o lkant -staa t rond ( of bol TIubbel loper ~n geg~olfde lijn TIubbel loper in uitgeholde lijn TIubbel loper waarvan één hol en één bol .. staat

140. I4b I4c 140. 14e I4f I4g I4h

12. Nessen(fig.16) Er werden gewoonlijk brede messen gebruikt voor manswerk en smallere messen voor vr0uwwerk. Ook konden er speciale messen verkregen worden voor linkshandige schoenmakers. Vaak werd het middendeel met een deugddoende pekdra ad omwonden um bij 't snijden minder dr~ te voelen tussen wijsvinger ' en duim. 13. Elzen. Scherpe, fijne priemen , 'm gaatjes te prikken bij naaiwerk. Soorten: I. Recht els -brosse of priem (fig.18) 2. Lepelels - buitenzoolels (fig,,19)38 Binnenzoolels -sterk gebogen (fig.20) 4. Haakels of crochet voor 't maken van doorgenaaide l aarzen (fig.2I)

VERDWENEN AMBACHTEN TE IZEGEM

14. Pic-pointe:(een prikmolen of roulet)(fig. 27 en 23). Speciaal wieltje gevat tussen de armen van een vork, dat diende om een tekening op de zoolkant te prenten van genagelde ·schoenen. ])eze tekening bootste het n a aiwerk na. In vaktaal spraken ze van VALSE STEKEN. I5. Nijptangen: gewone en kleine nijptangetjes(voor kleine nageltjes 9 point jes, enz~) TI. BIJ KOMSTIGHEDEN. 1. Leesthaak(fig. 2 2):licht omgekromd ijzer (veelal een grote nagel) lIlet houten handvat, dat diende om de dop v an de leest eens dat de schoen volledig was afgewerkt, en de ganse leest uit de schoen te trekken. .. 2. Een prikker(fig.24a): Was een ijzeren staafje dat a cn de voorkant was afgeplat. Er bestonden ook dubbelè(fig.24b) Wanneer de schoen de voltooiing nabij was werd de zoolrand met de prikker bewerkt en zo ontstonden er ook valse steken, m~a.w. de prikker was een voorloper van de - roulette en ging natuurlijk veel trager bij de afwerking van de z·oolrand. 3. Een stekerke(fig.25): Puntig aangewet ijzertje, met enkele (0.) of dubbele punt(b) dat diende om gaatjes · te prikken, die de steeklongte aanduiden voor 't naaiwerk. 4. Voetaftekenaar(fig.26): Stukje hout dat in een rechte hoek was uitgewerkt en waarin een gaatje was · geboord juist in . tt verstek .. In dat gaatj e werd een potlood geschoven dat met een vijs(A) kon vastgezet ·worden. Er werd er natuurlijk voor gezorgd dat de potloodpunt juist de grond kon raken. Hanneer ze de maat van de voet wilden weten, plaatsten ze de voet op een blad papier, ie brachten de voet onder druk vari. het ganse lichaam en liepen dan met .de voetaftekenaar rond de voet, er wel voor zorgend dat het plankje steeds met de ene rechthoekszijde de voet eh met de andere steeds de grond bleef raken. 5. Een goerze(fig.3I): Was een ijzeren stang van 39 à 40 cm. lengte waar onderaan een ovaal deel rasp was aan bevestigd die zelfs ietwat gebogen bleef, aan 't ander uiteinde was een handvat. 7Jo 'n goerze diende, om in vroegere tijden de overblijfselen van de houten tappen binnen de schoenglad te wrijven, waarmede- de laarzen, in de tijd .yoor ze nagelwerk maakten~ waren samengebracht. . 6. Laarzenlikker(fig.30): Was een houten staaf van 29 à 3Qcm. lengte met e en bijzondere vorm(fig.-) die diende" om de laarsschachten op te blinken (te likken). ])a t gè beurde ... terwijl het leestbeen op de laars zat('n hespebeen was daartoe wel geschikt). Gèwoonlijkwerd dit niet enkel gedaan met schoensmeer of lichte was mar meestal.met bijvoeging van •..• speeksel. . . .: 7 • . Knoopsgatnijper(fig.29): · t'/as een tang die gebrui~t werd b . bij het maken van knoopsbottines voor vrouwschoenen. ._

..I'S

.~------.----------------------------------_.

VERnWENEN AJVlBACHTEN TE I ZEGEM

9•

In die tijd waren er zeer veel vrouw schoenen met een rreempje. Dit riempje werd over de wre ef vastgemaakt aan een knoop~ je dat aan de buitenkant te zien was. Om nu steeds nette en verzorgde knoopsgaat jes te maken gebruikten ze een knoopsgatnijper. Spanriem: lederen tueë riem van ongeveer 150 à 160 lengt e en 2 à 3 cm. breedte, die diende om de te naa ien en op te pinnen schoenen vast te houden(gespannen te houden) tussen de knieën. . . . '. :<. . ;.: . .;--~,?\' :":" '. . Kl. ops t een: PI a t te straatsteen . . :: ::: o.:i>'I\\ ~l": ,, ::':\ji;::' waarop .' de geweekte bui t enzo. \f {:~} .. . .. len geklopt werden ( a lle po'. '/ ' riën toegeslagen werden) alvorens z~ op de sohoenva st te nagelen. . . . . : . -: -;, . . .. GEBRUIKTE NAGELS·. ''\-"~ ~/~\ :.' . 'it.-~ ~'1\'I' .' ----------------, Koperen nagels:1)e grootte wa s bepaald in tnm. Zo hadden we nrs 5 tot 20. Nummer 12 was dus 12 mmo l ang . Lamberts: ItIaren ijzeren nage ls. Ze hebben het uitzicht en de nummering van de koperen nag'els. "Lambert" is de naam van de firma waar ze gemaakt werden. ' Semangs(= volkse benaming - Is eigenlijk semences): Waren kleine ijzeren nageltjes die dienden om op te pinnen. Ze waren noga l onregelmat ig van vorm en hadden flinke kopjes. 1)e schoenmakers spraken ook soms van GRUWKENS, een naam die schijnt afgeleid t e zijn van een Zweedse firma waar dergelijke nage ltjes werden vervaardigd. Nog anderen spraken van POINTEN of POINTJESa I. 1)e fijnste waren oppinpointj es. 2. 1)e dik\-cere waren t a lonpointen. Speldnagel tj es : ~"aren zo dun als een speld en werden gebruikt voor het vast zetten van de zool, tegen de voorzijde van de hak. deze soort en werden in een nagelbakje bewaard. c'

:'\.-

2. 3.

4. Al

Bibli( 'grafie bij dit a rtikel: 1)e schoenmakers van Izegem:E.H.J.Geldhof - Biekorf 53ste j aar nr 5 blz 104 e.v. Het schoenbedrijf ~I946 - 1)rvkkerij Brepols Turnhout • . Woordenlijst samengesteld door Fr. Van der Tdee, ,Fr. Aras, J. Tielamans , V.1):EDRU( Izegem), R .I)UYCK(St .KruisBrugge-geb.Izegemnaar). . - Leitfaden für den Fachunterricht der Schuhmacher:R.& E. Knöfel1910 - Uitgeverij: Franz 1)eüticke,Wien. - Verzamelde nota's: Alfons 1)e Jan. - Prospectus Ausputz-Machinen- Robert Kiehle Le ipzig 1906.

Op 13 maart v a n het jaar 1896 vestigde zich alhier in het nummer 73 van de Meenoestraat de faiuilie BRUNO. ])eze bestond uit vader, moeder 9 drie dochters en een znon. Zij kwa,llen V8.:1. St Glll c s (BrUssel) en voortgaande op het beroep van vader e..:1 zoon, b e i.den \r.1 8.r ;3n ledersnijders , vermoedelijk door een of ander plaat s clijk sDhoenf abrikant aangewC'rven. Om een ef andere reden beviel lle t hen hie r vermoedelijk niet want reeds in november. van het vole;cnde ljla.ar ~·,"e rhuisden de BRUNO' s opnieuw en di tmaal naar Vafuenci ennG s(FrQ....'YJ.krijk). ,. Wij.. kunnen hi e r dus moeilijk.yan een Izegemse familie spreken en alles alleen als een gewone 70aak beschouwen ware het niet dat aan deze familie iets bijzonders vlas. Oordeel even ze lf maaT! TIe vader,BRill-rO, Guillaw"!J.e, Emile, Marie werd geboren ep 23 februari 1840 in N::-,skou(Hu s land ) ·als · zoon van BRUNO Jacques , Ant oine en van Goetzki, Chr ürcinc , G.. :ü llemine. Hij was weduwnaar van Claudin, Marie Olga~ overle den te Roub ai:x de 28 mei 1871. c.Óp 30 cctobe r I S-( I r du s "t."' :~ jf maand na de dood van zijn eerste vrouw, hertrouwde hij te Rij nel me-c Vandromme, Mathilde, Rosa, geberen te Hooglede op 30 oct uber 1846 als dochter van Vand-romme, Pierre en C00lemans Marie-·Thérèse" Ef!lilie, de oud [j te d C 0h~~e r ? werd geboren te Rijsel op 10 september 1072 en., wa s n aa i stc.::' van beroep. Louise, de tweede dochter .' werd geboren t'é Parij ·g il p 28 s epte:nber 1873 en waS bottinestikster van beroep. Victor, vlill em, Emiel . . Terd geboren te. Pirmazens (])ui tsland) op 25 april 1881 en . . Tas Gvenals zijn vader ledersnijder. Leonie, de jongste dochter Herd eveneens geboren te Primazens ep I2juli . 1883 en l,.·!aS nog schoolga811de Op 15 SGnt u ,l.oer 1897 ·Cra0. de ouds-t~e d ochter Emilie in het klooster bij ë.ie zU2 t eT.S Au[?;u f.d;j. ne s sen te Cambrai(Frankrijk). TIe x rest van de f am::"l ie 7c r~',;rek-:J op hV.ar beurt 0p 8 november 1897 naar Valenoiennes. Welke natLmalit e i t h a d va à.cr ffiUNO en derhalve ook de andere familieled.Èm? Te Izegem w'0: r è.cn zij a l s Belg ingeschreven daar de vader van Guillaume Bru,,'YJ. o b oI c:; z ou gewE:cst zijn; op grond van welke dooumenten andere da n een ~/e:':klar i ~'g va~1. belanghebbende zelf is de enige mogelijkheid \r18L:::we :r wij :na<lc:c kennis nemen van een ander document (Victor werd i~ges~hreY€ n bij domilitieklas 1901 doch vrijgesteld wegens gezondh ei ds re dG ~e ~ ) (, Wa~eer de z c ': n Vict cr z i ch in 1922 te St Joost ten Node wil vestigen stelt zich de vraag van de nationaliteit opn~euw. Victor vraagt dan Dok a an h et geme entebestuur van Izegem in een brief van 4.7.1922 om inlichting en. ]) a2rin verklaart hij dat zijn vader nug gezegd heeft dat groot-:.radel" Bruno~ Jacques, van Luik was. De gemeente van St Joost ten Node had ook reeds eerder em inlichtingen verzucht. ])i t schijnt alhier ter stede twijfel te hebben f1f"] dven rijzen want up 3.7.1922 vraagt het gemeentebestuur van Izegem bl aan de burgerlijke stand va~ Rijsel een uittreksel van de huwelijks0

FAMILIE BRUNO acte van 30 10.1871 van vader Bruno met Vandromme Mathilde. Uit dit uittreksel nu blijkt duidelijk dat toen reeds een gerechtelijk onderzoek was ingesteld. . Daarin lezen wij het volgende: 0

IfBRUNO, Guillaume, Emile, Marie volgens een acte van bekendheid opgemaakt door de Vrederechter van het kanton Zuid-vJest van Rijsel - en gehomologeerd door de burgerlijke rechtbank van Rijsel op 24.10.1870, wonende te Rijsel sedert 16 maanden, marktstraat, 73? wettige zvon van Bruno, Jacques, Antoine en van Goetzki, Cnristine, Guillemine, verdwenen sedert zeventien jaar; volgens verklaring onder eed."

"..,

Zoals men ziet is er nergens spraak van de geboorteplaats van Bruno, .T acques • Daar volgens de brief van zovn Viètorzijn grootva der te Luik zou geboren zijn raadpleegde ikzelf de Burgerlijke Stand van de stad Luik. Uit het 0ntvangen antwoord blijkt dat aldaar tussen 179 2 en 1842 geen Bruno, Jacques ingeschreven werd, zodat mag aangenomen wvr.den 'dat men Luik wel een randgemeente bedoeld zal ge1:Jeest zijn, z oals dat ,trouwens herhaaldelijk gebeurd met groot-stà.à.en. , Uit de brief van zoon Victor vernemen wij meteen dat zijn zuster EihiTie dewelke bij de zusters Augustinessen te Cambrai ingetredeTI: was in 1897 nu als zuster Harie-Maximilienne bij de zusters van de~-heilige Jozef te Roucourt(Peruwelz) verblijft. ' , :Oe jongste zuster Leuni.e werd ziekenverpleegster en werd in 1919 overgeschreven naar Glain(Luik), rue Charles nr 63. Dat de BRUNO's, meesters waren in hun vak blijkt duidelijk uit het feit dat zij steeds gewenste gasten schijnen te zijn in de meest befaamde lederverwerkende centra zoals: Moskou, Pirmazens, Parijs, Rijsel, Izegem en Valenciennes. ,o

, <"

-."

1. 2.

16. 17. 18 . 19. +

Albertlaan 33. Ameyes traa t . Ardooiestraat 34. As trid1aan Baertshof 35 Baronielaan 36. Baronstraat 37. Bellevuestraat 38. Beyaerdstraat 39. Blauwhuisstraat 40. Blekerij straat' 4L Bo omforee-ststraat 42. B0ssebeekstraat 43. Boterstraat Boudewijnstraat 44. (vroeger Albertstr/Emelgem) 45. Brugstraat 46. Capucienenstraat 4 7. Ciepenstraat · 48. Cunsciencestraat 49.

20. +

Dam

3. + 4. -:5 .. 6. 7. + 8.

B. 10. 11.

12.

13.

14. 15. +

50.

+ +

. ~

21. + Demeulenaerestraat 51. 22. + de Montblanclaan 52. 23 . de Pélichystraat 53. 24. Droge Janstraat 54. 25. Dweersstraat 55. 26. Eigenhaardstraat 56. 27. + Emelgemsp1ein . 57. + (vroeger Plaats/Eme1gem) ,. 58. 28. Eme1gemstraat 59. + 29. + Ferdinand Vervae ckes traa t '. '60. + 30. Gapaerdstraat 3L Getestraat 6 I. 32. Gentstraat 62. ,

(

Gentse Heirweg (vroeger Ingelmunstersteenwee; te Izegem) , Ghist91straat r(vrueger Kweekstraat/Eme1gem) Gravenstraat (vroeger K1oosterstr/Eme1gem) GrGenstraat Groeningestraat Grote Markt Guido Gezellestraa t Haaipanderstraat Heibrugstraat Heilig Ha rtstra a t Henri Dunantstraat Heyestraat Hu11ebeekstraat Hondekensmo1enstraat Hondstraat Hondhoutstraa t Hovenierstraat Hugo Verrièststraat Huletestraat Ingelmunsterstraat Italianen1aàn Kachtemstraat Kapellestraat Kasteelstraàt Kasteelwijk Katteboomstraa t Kennedylaan Kerelsstraat .' (vroeger Schbolstr/Eme1gèm) Kerkplaats Kerkstraat

',.

": ~, ;:: : ,

79 . ! ,

, STRAATBENAMIIJGEN

, ..

I ',.': "

63. Ketelstraat 96. 64. Kloosterstraa t 97. 65. Klijtstraat 98. 66. Knobbaerdstraat 99 . 6 7. Kokelarestraat 100. 6 8. ,Koornmarkt 101. 69. Kortestraat 102. 70. Kortrijkstraat 103. 710 + Kouterweg 104. 72. Krekel straat 105. 73. Krekelmotestraat 106. 74. Kruis straat 107. 75. Leenstraat 108 . 76. Lendeledestra at 109. 77. Lindestraat 1100 7B. + 16 ° Lini eregimentstraat 111. 79 . M.andelstra at 112. 80. Manegemstraat 113. 81. + Mariastraat C", (vroeter 0 .L.Vrouwstr/Emelgem)II4o a2. l/larktstraa t 1150 83. Mas tenE;ikestra a t 116. 84. He i boomstraat 117. Melkma rkt . 85. 118. 86. HeIkma rktstraat 119. 87. l:îenenste emveg 'f20. 88 . Nenenstraat 1210 89. Mentenhcekstraat I22. 90. + Meumebekestraat 123. , 91. Hispelstraat 124. 92. Molenhoekstraat 125. Molenweg . 93. 126. " 94. Mulstraat 127. Nede rweg 95~ 128.

Neerhofstraat Negenhueks traat . Nieuwstraa t Nijverheidsstra at (vroe ger Ka chtemstr/Iz egem) Oekenestraat O.LoVrouwstraat Ornmegangstraat Oude Ieperstra at Ous tinne straat Papestraat Peter Benoitstraat Pieter Ba esstraat Princ e ssestraat Reperstra at R:i.jkswe g Roden1..a chstraat Rode Poortstraa t Roesela restraat Roteri j s traa t · Rotselaan Schardouwstraat Scholi lstra at Schoonveldestraat St Amandstraat St Antuniusstraat St Crispijns traa t St Hil oniusstraat St Pieterstraat · St Raphaelstraat St Sebastiaanstraat Slabbaerdstraat Slagmeersenstraat Stadionstraat · (,em . (vroeger G.Gezellestr Izet,

+ + + + + +

: ~

' ,

STRAATBENAMINGEN I29. Statiestraat I44. I30. I45. Stuivenbergstraat I46. I3I. + Ten Br0elestraat I32. Te::".' Hallenstraat I47. + I48. I33. + Tinnepotstraat I34. + Trienhoekstraat I49. + (vroeger Vijfwegen$traat:;· Izegem) . ,'. . .. "; I50 , ' . . I35. Vaart Hande lskaai ! . . I5I. I36. Vaart Noordkaai I5.2 ~ + Vaart NLJordkant . I37. I53. I38. Vaart Zuidkaai 154. ' . I39~ Vaarts t .raat 155. 140. V~denbogaerdelaan I56. I4I. + Veldstra'a t I57. (vroeger Kruisstr/Emelgem) I58. I42. + Verkeerde vJereld I43. Vijfwegenstraat •

•

( ., .:

;

Vlasgaardstraat Vlietmanstraat Vredestraat Vuurkruisenstraat lJantj e Pieterstraat . Warandestraat (vroeger Kerkstr/Emelgem) Waterstraat HeJ:'khuizenstraat Wezestraat vJijngaardstraat Winkelh·J ekstraat "'lulvens traa t Zal igmakers traat Z.ttinnestra-at Z\.Jinge laars traa t

De straatnamen voorafgegaan met een " + " werden vroeger nog niet besproken in ons periodiek.

. ': ' :,. '

71 .. j.",

Heer, laqt/het Prinsenvolk der oude Nederlanden Niet oná~rgaan in haat, in broedertwist en schande; Maak dat uit dloude bron nieuw leven nOgIDaals vloeit, Schenk ons de taaie kracht om fier, vol vroom vertrouwen? filet. land herop te bouwen; Tot eik voor U ons vulk herbloeit.

•

",...:,....-~ ...~\.·\\... ,d~,

.~.Io. \ .

, ....

....\lI( . V ,.

..f,~ ~

. ,.

Vlaanderen is het schone land van Breughel en van Van Eyck, van Peter Benoit en van Tijl Uilenspiegel, waar een volk leeft van n oeste werkers en van gulle feestvierders. Kcrtom het gastvrije lan~ vJaar "die boose " Vlamingen leven. De prachtige Vlaamse volksdansen en volksliederen zijn een .levendige :uitdrukking -van onze Vlaamse geaardheid~ 11aarveel t e weinig wa~ Izegem in rechtstreeks c0nta ct met de rijkdom van Vlaanderens volkskunst. Het is dan ook in 1956 dat er ~e Izegem een kern voor een volkskunstgroep is samengekomen om de actieve volkskunstbeoefening aan te wakkeren. <::A

~r1~® @ )

Z.E.H. Deken Sobry gaf in oktober 1956 de toestemming tot h e t oprichten van een gemengde volkskunstgroep en E.H. Lagae werd onze eerste geestelijke adviseur. In het zaaltje van de b oeren in de congregatie werd gestart met Tillo Wyffels en Jef Ghekiere als het bestuur; Etienne Vankeirsbilck we~d dansleider en Hugu Vandeputte samen met Jef Willaert ha dden de muzikale leiding in handeno Ingrid Paret werd de eerste verslaggeefster en Veva Spillebeen onze eerste muzikante. In "die Boose" '- het is normaal dat in het "boose Izegem" de groep zo werd geno emdis de Vlaamse volksdans en het Vlaamse volkslied terug een stuk le-

«DIE BOOSE» Clich és "Die Boose n

KERSTFEEST 1960 «DIE BOOSE » IN DE FEESTZAAL NELE

VOLKSKUNSTGROEP

«DIE BOOSE» GANS DE GROEP DRAAGT H ET N IEUW KOSTUUM

«DIE BOOSE» Clichés " De TVee kbode"

DE g e NATIONALE MEIBOOMPLANTING TE IZEGEM - 8 MEI 1960

t 1. De Slesischc gastgroep 3. De meikoningin en de meikoning 3. De Nederlandse gastgroep

4. «DIE BOOSE» plant de meiboom

KVVF JzeGêllL ~

SlMi fj60

«DIE BOOSE» op het International Musical Eisteddfod in 1959 LLANGOLLEN (Engeland)

· DIE BOOSE vende folklore geworden. En tot op heden is "die Boose" de ambassa~ deur in het buitenland, van de Vlaamse volkskunst~ zoals de Heer Burgemeester Bourgeois onlangs nog verklaarde, de Vlaamse cültuur en de bekendheid van onze st a d ten goede. .. . . . ,,' "DIE BOOSE" aangesloten bij de KeV.V.F.(Katholieke Vlaamse Volkskunstfederatie~ nu de VaV.KoB., Vlaamse Volkskunstbeweging) kende een heel vlugge '· opgang en onmiddellijk verscheidene verzoeken tot optredens; wat wel bewijst dat Vlaanderen reed.J lang openstond voo r de volkskunst en het ontstaan van een nieuwe volkskunstgroep ten zeerste tue juicht. Met vreugde constateerden wij de gunstig geë volueerde houding - voora l var. de jongere mensen - tegenover de volkskunst. Inderdaad, op het eerste Eurupees Lentefestival van mei 11. ,-de bekroning van een IO-j a rigdrukke volkskunstactivitei~ konden wij vooral de grote belangstelling van de jonge mensen waarderen. Hoe kan het trouwens anders, "die Boose" is een groep van en voor jonge mensen, waar jongens en juffrouwen elkaar leren waarderen en in een vlotte geest hun ontspanning vinden. Het is dan ook verheugend te merken dat bestendig meer jonge mensen actief me. ewerken in het koor en in de volksdan$groep. Reeds ' meer dan zestig leden t~el t "die Boose". Vanaf het begin betrachtte de groep alle tahl{en van de volkskunst te beoefenen: koor, dans, huismuziek en oreatieve handenar be id. De dansgroep staat nog altijd voort onder de actieve leiding van Etienne Vankeirsbilck. Ook de vOlkszang werd druk be oefend maar het is pas vanaf 1960 dat wij mogen spreken van het "koor""die Boose". ;:Jant van toen af kreeg het koor een dirigent 9 de Heer Daniel Parreto Tijdelijk trad Geert Claeys op als dirigenten tot op heden is Herman De Backer onze koorleider. De huismuziek kende 'slechts tijdelijk een bloeiperiode onder ' de- leiding van Wim Clarysse eh Rosita Vanbesien evenals de cre atieve handenarbeid met Bruno Declercq als bezielero !

Maar al vlug bleek dat eente'grote verscheidenheid aan activi tei ten geen gunstig .gevolg kon hebben en van dan af, stemden wij ons volledig af Jpvolksdans en VOlkszang omo.p die terreinen onze "volle inzet te kunnen geveno . , ' ,. Het voorzitterschap van "die Boose" berustte eerst bij Tillo 1rJyffels en tot op heden bij Jef Ghekiere diè in 1961 tijdelijk vervangen werd door Rosita Vanbesien. Als geestelijke adviseurs had "die , Boos,e " achtereenvolgend E.ltLagae, E.H.Leuridan en EoH.Outtier. Een uiterst bondig overzi'cht van de jaarê;wtivi tei ten -een ui tgebreid verslag ware onbegonnen werk - toont aan dat "die 'B oose" 7~ steeds in stijgende lijn gewerkt heeft en dat de .k ern van 1956 uit- / gegroeid is tot een . initiatiefvolle volkskunstgroep met i;nterna ti- t

DIE BOOSE onale vermaardheido OKTOBER 1956 - 57. ----------------Dit eerstéjaar~ was ' een" j a a;r van contactmime met andere groe,~ pen, Vç;l.n oefening en ,0rganisàtie. ' Roeselare, Tielt, Kortrijk r Brugge, ])iksmuicle, Yeurne, enz ,. waren de steden ,waar onze eerste c onta cten werden , gelegd. Q~@~gL!~2.7_=~2.§·

])at ' een volkskunstgroep 'eenkléderdracht moet hebben, besefte men al vlug. Rosita Vanbesienen Chris Seynaeve waren de ontwerpërs van onze geslaagde eerste klederdracht. ' Op het' St Ceciliafeest van de Peter Benoi tkring traden wij voor het eerst apin onze 1hliform. In het Mariaspël te Dadizele waren wij avond na avond de dan':: sende genodigden op de ubruiloft van: Kana l1. Ook in de historische "Gouden Boom"stöet te Brugge en in de volkse "Breughèl"stoet te ~1in- , gene is onze groep opgestapt. ])it , jaar tradoek de zanggroep voor het eerst in competitie en dit te Antwerpen ter ' gelegenheid van het Zangtornooi. De inspanningen 'van Hugo Vandeputte en vahde Heer Seyna eve werden beloond met een ' 5de pla ats. , " Het eerste buitenlandsé optreden was te Solbad Hall bij' de Verschaevehulde. Ook op de Expo werd 'opgetreden samen met andere volksdansgrciepen ' van de volkskunstfedé~atie. g~±2~~{L~~2§_=~2.2 ~"" ,

Engeland!l! , Inderdaad 1 na héel wat binnenlandse optredens werd onze groep uitgenodigd van 7 tot 12 juli op ,het International treffen te ' Llangollen. Op gebied van volkskunst was ' het festival te Llangol- , len voor onze gruep werkelijk eén openbaring. De beste volkskunstgroepen uit heel de wereld traden met elkaar in competitie. "Die Boose" behaalde een belangrijke onderscheiding bij de presentatie van typisch vlaamse dansen. ' Ook werd opgetred~n op ' het Oogstfeest ie ])iksmuide en Geertrui Parret wen de titel van oogstkoningin. OKTOBER 1959 - 60.

-----------------

Meilloomplanting te Izegem. Reis naar Noorwegen. Het kerstfeest is ieder jaar ~én van de stemmigste bijeenkomsten. Ook dit jaar heerste een echt gemoedelijke sfeer. ' ])e negende nationale meibuomplanting bracht op8 mei verschillende volksdansg~epeh naar Izegem. Onder een stralende zon werd de meikoning en nieikoningiri verkozen, waarna een kleurrijke optocht volgde doorheen de stad. Op de reèeptie verwelkomde de:Beer Burgemeester d'e aanVlezige groepen. '])e apotheose Tan de dag kwam op het stadion waar alle groepen dansten rond de meiboom.Een dag die echte 'vulkskunstliefbebbersniet licht vergeten. ' 7 aug. t ot 20 augustus. Onze réisnaar Noörwegen:Officiële recepties, succesvolle optredens en plezante verbroederingsfeest jes met on~e Noorse vrienden. Te Oslo werden we ontvangen door de Belgi-

1sre k"léDtRDRACJ.-I T •

. 9if:r.~f;...&e . ' ;-: .:jt.Qsu.~ . .Y,4.)I~SS{~J!:i ' ,

OA.ANU._.RANl>.

DIE ?;005E"

,+ "cw/y:s.

S~,~A cvE

--1957 - -1963;

:.:: .

. VLA.A .M~•. §.CHJ.J.... .b __ ~f=T. -: 4fitiJkI IN BLIII.I Hl ~ . ,1-E.T T ERS 0 ill>€ f?.AJtJil , , ~· ... 7U~ , .2()OS€

3 , 'Z~ÁR.T'.r _.M.UR..H.4AItJ 7" 7E!;; ' 1.II'AUlT:E . L.ETXJE,R.S .. , KVyF

: ~f1' .~e~,f>. '

, ~&..N.ct.J).E

/(:9R T6

.t,1t Tri.

&L.()~ S . "I.-'f, E,, T

MEr .4PC;E1(.C?IiIl>~ 1(oRTE MOUW,EIt/! .j~",!~M, ' ::~:to;'IIê't'S (4,POl' - ~";oE'N .. ' &t..ALÁW"" QE:T~I<J<E'" ~It"" HÁ-J...;~ · el'! " , :.':_~' iMI,./~, ) .... c; .ICN'O" PEN~ _ _ .' . ,. 89Y,,€ N Afi,H . ... . >J~~..~_., _. :. , '.. : , i"~~~'&j" , B-,~,AiHV<' _. , . .. .. ,,, "' , " ., , 1 ,. " ,,, __ , ~Ia.J<IUiiIJC.j I...J'~FO}- (Rf7QP ;.1i~E~\;o'-iI4-RV&4, V,tST

; 2:.;W.A~T,f. , schQ ,ê .l!!lriV : !

. ,

! ;

.':.\" . . . . . ,

jB~VJ~) M~''r·l 'l'w),.r~,'LII:'TEN ~scfl+l.~ tj.EkUli, R.l>~~ , MS,~E.-L:.I'ItIT , ~: ,LW A .. T.ê:J c t!t:l-:E-I!!' ~;~'/:, . ' "; .;\ "" '

(

'!-.

. :i

)t,.,

VliRBG5SGL f. :-

l' .

\~ ' t,

â&#x20AC;¢ C', o

~' .,

'- .. !

. \

..\.~. ;

.....,

\1 ,

.'-'iJ' .~

:.) . ~\ ~ ;~!~ ~':'i ~

TIIE BOOSE .... .;-...

sche ambassade en te Stavanger waren wij te' gast bij de Belgische Vlij bezochten Bergen, Ulvik~ Voss, Kustransand en trokken met de zetell,ift · n'a arde skiveldenvan Gei.bu. C6nsul~

(~'

l~.~~1 .·

.:;:-=-0--:--,.

«(ft . 'm -(r ---:;--~ . ~~

.~ ".~t

- -~_...-.:.:.-~~"""'~' .~l;:.'~'::,\~'~ .

" .

' -'~:.~JII\:;.,:~

OKTOBER 196 0 - 61 • - - - - - - - - - - -- - - - - -

, .

" ,:.:. ,~",.;~\~;

.' ....

__--- ..

.l~:"\\~,~~~!'\-l""\\\~t\'h,\,,, \,,~:%,,:.,,~\:::._ . __ .~-_ ~

.,~..? ~~\"''':~~~.~~~~-~ -"-- ,

"------ -<--. - . . ----:::::::::~ .~.::>"::>- .

TIit jaar werd er een extra inspanning gedaan om de creatieve handenarbeid bij onze activiteiten te betrekken. · TIe Heer Fons Van Schoor, ambtsleider bij de K.V .. VoF., gaf meerdère kursussen o.a. in aardappeldruk, etsen, monotypen, boetseren, enz~ Bruno TIeclerck n~m dan ook de leiding van deze activiteiten in handen, waar onze leden prachtige resultaten behaa lden. .. "TIie Boose" was ondertussen uitgegroeid tot een vulwaardige volkskunstgroep • Dit bei,v ij st onder meer de uitslag die behaald werd te Roeselare op de avond "Sterren aan de West-Vlaamse Davidsf undshe·· m.e l'! • . Inderdaad ~ "die Boose" werd laureaat op deze avond ~ . Op 3 februari ' verleende ,,·nze groep zijn medewerking aan de ABi\T avund waar onze stad als eerste uit het tornooi trad.. . Op 9 Juni vertrok unze groep naar Duitsland. Onze interna ti0na Ie verbroederingsactie die zij steeds als oogpunt gekozen hebben werd . ook dit jaar verder uitgevoerd. Zij waren te gast te Iserlohn en te Hannover. . Op het interna tionaal volksdansfestival te Schoten ontving onze groe p de Noorse bevriende groep van de streek Ervingen en nodigde die uit voor enkele dagen te Izegem. Iedereen herinnert zich beslist nog de .prachtige avonden die de Noorse groep ons demonstreerde in de .z aal ·van het TIamberd. Q~Q~~_!~~!_=-§~.

Zoals ieder j aar kregen W1J weer ons avondfeest in het TIamberd en ons Kerstfeest in zaal Nele. Dit Kerstfeest was zoals elk j aar speciaal van en door de leden van "die Boose". Op 28 a pril was de Schlesische Volksdansgroep uit Bonn samen met de groep uit Kortrijk bij ons te gast. Het werd een aangename verbroederingsavond als in~et van het gouwfeest. Van 9 tot 13 juli trad onze dansgroep en ons koor andermaal in competitie op het "Internationa l Musical Eistedfodd" te Llangûllen (itJales) • Veertien dagen l ater vertrokken wij naar de "Europalsche Trachtenwoche" te Neustadt aan de Oostzee. TIeze stad werd voor "die Boose" het centrum van internationale relaties. Inderdaad, heel wat uitnodigingen heeft "die Boose" da ar ontvangen, waarop ondertussen reeds zo veel mogelijk werd ingegaan.

Z9 '-

;

DIE'BOOSE . OKTOBffi 1962 - 63. 1962-63 werd een jaar zonder merkwaardige buitenlandse optredens maar met des te meer nationale activiteiten. Op 4 november '62 nam het koor deel aan het Provinciaal Zangtornooi te Kn'lkke onder de leiding van Geert Claeys Als nieuwe de elnemer werden wij in de 2de afdeling geklasseerd met 81 %. Voor het. Kerstfeest trokken wij dit jaar naar de Vijfwegen te Rumbeke. Langs de besneeuHde wegentrukken wij in een echte Kersttocht naar Rumbeke. Het werd een feest dat iedereen zich. lang . zal herinneren. Het nieuwe daar werd ingezet met een opname voorde radio in het kader ' "J eugdgroepen V00r de radio". . . ,Op 17 maart won "die Bobsel! het provinciaal ANZ-tornooi te Izegem en eindigde als 5de in de finale te Antwérpen. . Op 11 juli - steeds een 'd:i'Ukke dag voor "die B0os e l! - traden wij op in de Kursaal te Oostende ter gelegenheid van het dertigste \'lillem Demeyerkuncert. . De :vriendschap met de Schlesische Jugend was zo hecht geworden dat wij bij iedere gelegenheid, bij .3 1kaar te gast waren. ' Ook dit jaar reisde . onze gr0ep naar Bonn. . 0

Q~Q~~_!~~2_=_~1o

V00r het Kerstfeest trokken we dit jaar naar Lenàelede alwaar Agnes De Keyzer en Hubert Dewulf de Kerstboolitschap uitspraken. Op 5 april namen we deel aan de Europeade te Antwerpen waar onze dirigent, Herman De Backer naast het .koor in het Sportpaleis de garlse massa dirigeerde. : , ,, Halfweg juni traden we op te Aurich/Os ' ~ Friesland op het Friesencongreso Nadat we andermaal gedurende het festival te Schoten optraden, werden we opnieuw uitgenodigd te Neustadt VJor de "Europaïsche Trachtenwoche". Onze familieleden thuis zouden een deel van ons optreden aldaar zien daar het feest in Eurovisie rechtstreeks .werd ui tgezvnden. . . . Samen met het stadsbestuur mochten we eind augustus die Ammerländer Trachtengruppe uit Bad Zwischenahn verwelkomen • Dat ze . de '. Izegemse gastvrijheid naar waarde wisten te schatten, bewees de toffe avond die we met hen mochten beleven in de Gilde • .

o '"

pTE

LENTEFESTIVAL EN «DIE BOOSE» Clichés .. De Weekbode "

IN HET RUSTOORD BEZORGDEN DE DEELNEMENDE GROEPEN DE BEJAARDEN EEN UURTJE ONTSPANNING HIER DE SCHLITZERLÄNDER TRACHTEN- UND VOLKSTANZKREIS

DE BURGEMEESTER KREEG VAN ALLE DEELNEMENDE GROEPEN EEN GESCHENK AANGEBODEN AAN Z IJN DEUR WERD HIJ DOOR EEN MEISJE VAN « DIE BOOSE» OP EEN HARTELIJKE W IJZE EEN BOEK AANGEBODEN

pTE LENTE FESTIVAL EN «DIE BOOSE» Clichés " De Weekbode "

HET 1e EUROPEES LENTEFESTIVAL WERD GEOPEND DOOR DE HEER JEF GHEKIERE, VOORZITTER VAN «DIE BOOSE " HET IZEGEMS ST ADHUIS WASDOP

UIT NOORWEGEN KWAM EEN SYMPATHIEK ECHTPAAR OP EIGEN KOSTEN NAAR IZEGEM

TIJDENS DE SLOT A VOND TRAD HET BEKENDE MANNENKOOR «DE KERELS" OP

ZONDAG~2

MEI 1965 EEN EUROPEES STADHUIS

DUIDELIJK MERKBAAR WAS DE SLAVISCHE INVLOED IN DE KLEDERDRACHT DANSEN EN LIEDEREN VAN DE SIEBENBÛRGER TRACHTENGRUPPE

DIE BOOSE OKTOBER 1964 - 65. ----------------TIit werkjaar beloofde reeds vanaf het begin een waar succes te 'worden. Op 6 december promoveerde ons koor onder leiding van Herman TIe Backer gedurende het Provinciaal Zangtornooi te Izegem naar Iste Afdeling ~et 92%. ' ' Ingrid Vandendriessche en Geert TIevos zorgden voor de Kerstboodschap op het Kerstfeest waar Pater Vandersteene" terug van bij zijn Eskimo's onze gast was. vJe traden op in he t V("\llmaconcert "Jeugd MuBiceert" , in het St Jozefscollege. Bind april~ begin mei beleefden we dan, ons IIEerste Europees Len"tefestival'l. "TIie Boose" en onze stad waren gastheer voor een keur ' volkskunstbeoefenaars zowel uit binnen"': en buitenland. He vernoemen hier de groep uit Schlitz, uit Lignières, uit Aurich, , uitSiebenburgen, uit Jambes, uit St Genesius-Rode , onze Oekra~nse vrienden ,"Pol tava", het koor van ,de "Kerels". en van het college van vlaregem, de "vendeliers uit Kortrijk zonder de drtiunband te vergeten van de scouts en van de Jado. ' Het werde'n heerlijke dagen waarvan we slechts kunnen verhopen dat ' ze zïch yolgende 'j aren herhalen. ' Tijd om uit te rusten kwam er niet. 11, 12, 13 en 14 jun:i,.: vier dagen waarop hard werd gewerkt aan een plaatepnaine voor de Parijse , firma Arion. Naar het oordeel van Madame Siga~, de epnameleidster , zullen de twee platen die, eerstdaÇ1gs op de markt zullen komen ruim de inspanning "belonen. GelUkkig mochten we v oor ,deze platen np de , 'medewerking rekenen van de Heer Herman Roelstraete die re,eds : v an bij het ontstaan van het koor ons met raad en daad bijst ond. Van 9 tot 14 juli waren we samen met de Heer Burgemeester en zijn vrouw te gast te Schlitz. TIit jaar 'VJacht ons, naast vele andere optredens, nog een demonstratiereis door Noorwegen. TIit alles is slechts een zeer: beknapt verslag van de honderden optredens en activitèiten van "die Boose". Vergeten we daarbij niet de nog talrijke oefenstonden zowel voor de dansgroep als voor het koor. I mmers, indieb:' "die Boosel! in binnen- en buitenland haar faam gevestigd heeft, dan is dit slechts dank zij de ' voortdurende inspanning van a l haar leden. La ten we hopen dat in onze stede en omgeving steeds jonge mensen zullen gevonden worden em d~ rangen van "die Boose" te vullen. ' , Lang leve"die "BOose ! l

:DIE BOOSE PARIJSE PLATENFIRMA BIJ " :DIE BOOSE ". Op dunderdag 10 . juni kwam een opnameploeg van de firma Barclay in onze stad aan. t s Avonds werden reeds de eerste proefopnamen gemaakt in een akustisch biezondergeschikte zaal van het Lyceum de Pélichy.Tot en met dinsdaguvond 15 juni werd er hard gewerkt. Er werd gedanst en ge.z ungentot de opnamepl oeg tevreden was • Voor de leden van ":Die Boose" was het beslist geen gemakkel ijke · periode". :De ~nt moeting met vakmEmsen uit de Franse hoofdstad was erenwel : biezonder interessant, ,·yoornamelijkumdat deze mensen zeer : kritische luisteraars zijn. . In de grammofoonplatenserie "Le Folklore du monde" zullen binnenkort , twee platen verschijnen, gett teld "In Vlaanderèn~ls een langspeelplaat met op de ene zijde volksliederen en op de andere zijde volksdansen, en een 45 ... toerenplaat met vier oude Vlaamsekerstfuiede, . ren. :De langspeelplaat i s niet .. ui tsluitend een opeenvolging van liederen en dansen maar de . vleergave van een · folkloristisch feest uit .de tijd van de laa tste eeuwwisseling. :De plaat begint met het lied "Ic ·sag Cecilia komen" in een v~rtolking op beiaard.Onmiddellijkis de luisteraar in een zomerje feeststemming. Het zingen en dansen houdt hem daarna in de.vere:i-ste feestelijke sfeer. , :De heer Herman Roelstraete,' direkteur van .de stedelijke muziekakademie , bewerkte de · oude Vlaamse. volksliederen en-dansen. Hij vlist het volkse karakter ervan biozondergoed te bewaren en zelfs te aksent'lli2ren. Volgende . liederen en dansen werden opgenomen: .;

LANGS PEELPLAA T:

:Deel I : :Dans ,; (4- bei9-ardm~iek) bew. H. Roelstraete 1. Hal en Bergenkermis 2. Tralman bew. Ho Roelstraete 3. Kegelaar traditioneel 4. Holerunazurka traditioneel bew. H. Roelstraete 5. l'1ie Smet 6 .. Horlepiep traditioneel beVl. H. Roelstraete 7. Rosadans bev/. H. Roelstraete 8. Wij zijn rijke

pTE LENTEFESTIVAL EN «DIE BOOSE» Clichés .. De Weekhode"

DE LEDEN VAN (, DIE BOOSE», INRICHTERS VAN HET LENTEFESTIVAL, BLEVEN NIET V ANOP AFSTAND TOEKIJKEN

IZEGEMS BURGEMEESTER WAS ER NIET ALLEEN OM TE KIJKEN

DE OEKRAÏNISCHE VOLKSKUNSTGROEP POLTAVA VEROVERDE ALLE SYMPATHIE

«DIE BOOSE» IN WEST-DUITSLAND Clichés " De Weekbode "

10 - 13 JULI 1965 ONZE IZEGEMSE VOLKSKUNSTGROEP SAMEN MET ONZE BURGEMEESTER A. BOURGEOIS TE SCHLITZ (HESSEN)

EEN AANDEN KEN WORDT OVERHAN DIGD

GROEPSFOTO MET BEIDE BU RGEMEESTERS , MET MEVROUW BOURGEOIS EN MET DE VOORZITTER VAN HET VERKEHRSVEREINS SCHLITZ

IHE BOOSE neelIl : Volksliederen ( in bewerking H. Roelstraete) 1. Een meisje die van Schevertinghe kwam 2. Wel Annemarieken .. 3. TIe Nachtegaal die zong een lied 4. In de hemel is er gezang . 5. TIaar zat een \"fuf die spon 6. Sa, boer 7. Ic had een gestadigh minneken 8. TIaar WQS laatst een meisje loos 9. Witte Woe

45-TOERENPIJ\.AT,

-'''?~

Vier kerstliederen ( in bevJerking H. Roelstraete) 1. Een kind geboren in Bethlehem 2. Komt wilt U spoeden 3. Er was een maghet uytvercoren 4. Er is een kindeken geboren op stro "

])e Parijse ' opnameploeg was ,vul löf over de uitvoering van de rpgenomen liederen en dansen. Vol verwachting zien wij 'uit naar het verschijnen van deze twee . platen die voor de Vlaamse volkslpJnst ongetwijfeld van grote betekenis zullen zijn . Dat:tet niet bij t\,ree platen blijft, is duidelijk "ilanneer men vleet dat nu reeds cmdernàndelingen aan de gang zijn over een eventuele volgende medewerking van "TIie B0ose" aan opnamen door de fi,rma Barclay. . .' ne leden van "nie Boose" wurden thans nog meer dan vroeger de ' ambassadeurs van Vlaanderen in het buitenland. Alle Izegemnaars z-y:llen zich daarover verheugen.

,; ' """ "''' \' '' \t' ' ' ' ' ' ' '

!....-- - - -- --

- -

111. LUDOVIGUS WACKINS. Pastoor benoemd ten jare 1648. Overleed na een herderschap van 14 jaren, op 28 september 1662. In 1662 is het pastoreel huis afgebrand 7 doch men heeft niet lDXnnen bepalen of het vb~r ~f na de d00d van Past00r Wackins is geweest. J)eze , brand '''as waarschijnlijk niet het gevolg van een oorlogsfeit. Er staan voor dit jaa r immers geen vijandelijkheden aangetekend. J)oor deze ramp zijn de oudste kerkpapieren, registers 1 enz. vernield gewnrden, uitgezonderd de handboeken van den v00rgaanden Obrecht. J)eservitor: Jacobus Y. Solré, s.t.b. Pastor van lseghem. IV. JOANNES ARENnTS • Aangesteld in 1662. Overleed na een herderschap van slechts 16 maanden, op 16 maart ,1664. Van het jaar 16.64 dateert de mooi gesculpteerde predikstoel '~ die ten huidigen dage nug steeds in gebruik is. Uit de aantekeningen Slosse:Het begrafenisregister van Emelghem in 1664 zei van Pastoor Arendts:" Longiori vita'"dignus 7 nisi illum Deus opt. max. digniorem reputasset pulo lluam solo = Hij ~as een langer leven weerdig 7 d0ch de Alm0gende God vond hem weerdiger voor den hemel dan voor de aarde. J)eservitor: Pastor van J)olré, voornoemd. v. PHILLIPPUS SPANOGHE. -----------~-----------

8S ,

". ,

Geboortig :van J)endermonde. Volgens Mo den Kano;nik Tanghe vlaS 'hij . de oudst gekende ,mderp2stor van, Ruysselede 7 van ' 1662 to't 1664. In 1664 bekwam hij de pastorij van Emelghem welke hij bediende tot novembe:t:> 1679. J)e ' doop .:.. 'dJod - en huwelijksregisters , welke men van zynen tyd in de kerke van Emelghem bewaert, zyn met zurg en netjes onderhouden. Het oudste doopregister begin-J:; met January 1665. Tot 1672 zyn de akten zmnder handteeken, van dit jaer voort heeft Pastor Span0ghe de gewoonte genumen iederen akt te onderteekenen. Wij hebben de beweging van den burgerstand van EmeliJhem tydens Pastoor Spanoghe (te weten van 1665 tot 1680) nagegaen en bevonden dat er geweest zijn tn I5jaer: 422 geboorten - 148 overlydens - 274 aenwinst 0lV de bevO'lking. Onder de geboorten hevben wy vele tweelingen ontmoet, zelfs drij in een jaer en in die 15 j aer slechts twee onvlettige geboorten. J)a t strekt Pastor S panoghe tot eere. Het bewyst dat de parochie in eenen goeden, zedelyken tuestand was~ het beh0ud der goede zedàn bracht niet weinig bij tot den goeden stand der gezondheid waervan insgelyks een bewys is in 't klein aantal sterfgevallen in evenredigheyd van den aen-

ST PIETERSKERK EMELGHEM groei der bevolking. Uyt die bloeiende gezondheyd volgde natuu.rlyk de vrachtbaarheyd van ft heerschende geslac~t zoo men ziet uyt de .. gebuorten die in iederjaer de sterfgevallen dubbel, ja tripel overtroffen. . . Buyten evengemelderegister .vinden wy van Pastor Spanegge weinigaanteekeningentenzy in den eersten handboek van Pastor Obrecht. Tijdens zijn pastoorschap brak .in 1666 de pest uit in Vlaanderen. Zij duurde geheelde zomer. Emelgem bleef daarvan gespaard, blijkens de opgegeven statistieken. Er dreigde echter weer oorlogsgevaar en de l andslieden vluchtten naar de steden voor de ', oprukkende Fransen. :Oi t j aar kwam Lodewijk XIV van Frankrijk ook in Kortrijk en ging er kamperen bifzijn leger te Harelbeke. (Jaa~.'b .GoethalsVercruysse). :Oit alles viel voor tijdens de :OEVOLUTIE"":"oorlog tussen · Frankrijk en Spanje. Een Frans leger van 70.000 man, onder beyel van Turenne 9 deed een inval in Vlaanderen .en maakte zich .in 1667 van enkele versterkte plaa t$en meester. . Krachtens konkoers van 1679 bekwam M. Spanoghe te dien jare de pa story van Ruysselede, als opvolger van Mr. ArnoldUs Fransens, ·aldaar overleden. Mr. Spanoghe bekwam zyne benoeming als pastor van Ruysselede den 6 november 1679 v an den abt van St Berten,'den eerw. 11. Benedictusde Bethune-:Oesplanque, en kurts daarna zyne herderlyke zending van het vicariaat van Gent. Hy nam bezit van zyne pastorie den 7 december I679 • . Aldaer den kerktoren herbuuwd hebbende, (terug afgebroken in 1872) stierf hy er den 13 nnvember I69~. In :t;lavolgIlmg van I t geen hyvan zyne voorzaten te Emelghem gevonden had,schreefhy te Ruysselede een register welke aldaer nlig in,de kerkarchieven berust en voor titel dfraagt: "register v an all e de goederen en de tienden competerende de pas t ory van Euysselede met hunne jaerlykse verpa chtingen sedert het jaar 1679, door Heer ende Mr. Phillippus Spanoghe y Pastor der selver prochie". In de verandering van plaets van Past~r Spanoghe tot d'aenkomstvan zyn ~pvolger wierdde dienst te Emelghem gedaen duor Mr. Lud~vicus . Peers, onderpa stor t e Ingelmunster. .. . . . VI. GERAR:oUS :OE MEULENAERE. Vooreerst onderpastor te Vyve St Baafs wierd hy pa stor te Emelghemop ' 'teinde van i679.:Oe eerste doopakte, door hem ingeschre... ven, dagteekent van ?7 January 1680 . :Oe registers zyn onder hem ook neten . z orgvuldig onderhouden. Gedurende zynen tyd( 1680 tot I6l34) . vindt men · 276 geboorten en 207-- overlydens. 1;Jy vinden maar twee onwettige geboorten in die l4 j a er, 'tgeen ' pastJr:Oe Meulenaere met veel spijt moet vervuld hebben dewijl hij in de akten·aengeteek:nrl.d heeft dat het vreemdelingen waren, dat die kinders maer by gevalle (casualiter) op zyne parochie geboren waren. . Ten jare 1686 bezorgde hij de instelling van het Broedersohap van den H. Rozenkrans. Men bewaart nog in net schoolregister waar ten .hoofde als leden ingeschreven staan de n amen van Baljuw, Burgemeester, • schepenen en griffier van Izegem en Emelghem . 1'1r.:Oe Meulenaere, reeds Pastor van Emelghem zynde, wierdnog naar Vyve St Baafs teruggeroepen als Peter der vormelingen, als o

ST PI ETERS KERK EMELGHEM als Z.H. de Grobbendonc.k , Bisschop vàn Gent aldaer, den 17 mei'U:680 Het Heilig' Vormsel toe.d iende. . Volgens d'aenteekening van deze Pastor ha d Emelghem in 1690 v e le te lijden van Spa ansche en andere solda ten. TIaarover n og voygen.. de bronnen: Tydens Pastor TIe Meilenaere moet die pruchie bezocht geweest zyn door vreemde solda ten '; a ls bltkt uit tt volgend extrakt ui t het overl:Tdens-register~ 1690 :... 14 Februarij , de nocte eductus a .militibus(hispanis) ustensurus viam inventus est mortuus Antonius Janssens sacro sanctae ecclesiae sacrament os NON praemunitis et a me infrascipt o sepultus. G.TIe Me1Ïüenaere o(Ant. Janss ens op 14 febr. t s nachts buitengeroepen door~(Spaanse) sulda tenom den weg te tunen, werd dood aangetr()ffen, niet gesterkt door de l aatste sacramenten der Heilige Kerk en werd . door mij na inschrijving be gr nv en ). '. TIeze periode staat in de Belgische geschiedenis bekend a ls de oorl0g der Liga van Augsburg, die eindigde met de vrede van Rijswijck in 16970 Vlaandert'n werd duor vreemde legers overrompeld: de Keizerlijken in het noorden en rond Kortrijk de Fransen onder maar.. schalk de Humière. TIe Spaanse solda ten die te Emelg em de moord. bedreven waren bij de Keizerlijken. c! In 't j a er 1694, ' t lae tste ' van Pastoor TIe Meulenaere of ft eerste van Pastoor TIe Grave, m()et er . ·te Emelgem eene ziekte 'geheerscht . hebben. TI at jaer waren er 36 sterfgevallen daer er in de voorgaende jaren doorga ens ma er van 5 tot 13war8n. Omtrent nov9mber 1694 wierd .d'Heer TIe Meulenaere benoemd tot pastor van Thi"el t a lwaer hij 0verleed den 8 augustus 1716. '. Hij wierd teEmelgem verva ngen door volgenden Heer:. J .B. TIe Grave.(in r a ndschrift: J .B, TIe Grave,pastor Gaver 1691 '~tot 16 93 ); in eer.. arder randschrift: J.B.TIe Grave, pastor van Eecke van 1691 tot 1694). . . VII. JOANNES BNFTISTADE GRAVE. .

vlas deservitor of Pa stor van Gaver en Eecke(bij Nazare:tl'l;,O.VI)

van 1691 t ot 1694. Hij kwam te Emelghem t oe in n uvember 1694. v/at wy van dezen pa stor hier zuuden zeggen wet!3nwy byna. ni et. Uyt den slechten onderhoud der kerkregisters durven wy(Pa stuor Verstrae te, 1857) verunderstellen da t hy zyn vijf zinnen niet wel vast had, want in 't doopregister loopt hy in .een en hetzelfdej aé"r v an Februarij . n a er TIecember, dan weder n a er April, achterwae:bts (lP J1ae rte om weder op Octuberen TI.ecember te springen. VeJ!.'Vulgens keert hy weder terug langs Maer.t e · en Mei om over Ja nuarij in November te geraken.. TIat is namelijk 't jae.r 1696. .' .' . Wat deoverlydens en huwelj:ken aengaet, hy heeft bynageene akten ingeschreven. . . ûi t 'Y t vulgende ve,r haal zal . men daarenb oven zien' da t hy een vies man was: Van overouds, gelijk heden nog, ' vond men datd'een of d' . ander pastor, niet wel de brokkelingen k on deelen met de overhe-' den zyner pa rochie, maer i:;·och v onden 'v-Jy nergens dat het zooverre . ging gelyk by pa stDr TIe Grave. TIeze weigerd e hunne kinders te doopen, dus da t zy erm0esten mede : naer eene naburige kerke. gaen. . :

ST PIETERSKERK EMELGHEM Indien tijd h a d Emelghemgeen bestuur~p zyn eigene 't was onderhoorig aan 1seghem). De wet van 1seghem schreef:Balliu, burgemeester en schepenen van 1seghem en Emelghem". Emelghem mocht · één man leveren • . Het had nochtans een soort van bestuur van tweeden rang: II poincters 7 setters ~ ', en nota bie van Emelghem", die enderh('lorig waren ,aan de wet Tan 1seghem die, als zij een akt passeerde die ' g;:tnsch alleen op Emelghem betrek had, er deze woorden inlaschte:"mitsgaders poinctefl"-ende ·notable- va n Emelghem". Verders had Emelghem· oek ep zijn ' eigenzijne kerk-en dischmees t ers . Van dien dage dan bloeide te Emelghem de al~ude f amilie MULLE . en onder de notabie van Emelghem was er ee~ zekere Gillis MULLE, everleden den 3 octob er 1723 en zijne VrLJUH Ca tharina Verstraete, ,verleden 23 december 1709, beiden in O.L .Vrouwchoor van Emelghemkerke begraven. Zij warene~n, d~r To or .)uders der. familie Mulle te Tielt. Van zijne kinders waren er TJeds gedoopt door Pastoor De Neulenaerej pastrr De Grave had er in 't eerste dat hy te Emelghem was van gedoopt, doch in 1699 met Gillis Mulle overhuop liggende(em eene reden ons onbekend) weigerde hij het ' kind van Gillis te doopen. " Zij gingen ermede naer 1seghem waer het gedoopt wierd als blijkt uit het volgend extrakt uit de kerstenboek van 1seghem: Annö1699 mense E'ebruarij 2,2a J ,Iannes Mulle ex , ; Emelghem fs. Aegidij et Catharinae Verstraete conjugam susePetrus de Brál,J.were et Judoca de Pickere natus heri vesperi hora undecima, hic baptisatus quia pastor in Emelghem refu.savi t. Debakker, pastor. Wie van ' beide, pastoor De ~rave of GillisMulle het ongelijk had, weten wij niet. Genoeg is het dat de Pastor van 1seghem vlakweg in het register schrijft da t zijn collega van Emelghen 'geweigerd heeft. , , Had Mr. De Grave op zijn par<"chie mannen , da er hy het niet mee '. kon, hy had ook zyne byzondere vrienden, zelfs in de familie Mulle. Hier bedoel ik zekeren Judocus ,Sabbe. Mijn gedacht schijnt ' bevestigd te worden door den 'eigen}1a er,digen opstel van de volgende everlijdensakte door pastoor De Grave ingeschreven in de registers van .Emelghem. Anno 1697 2-4 Februarij obijt Judocus Sabbe nt)n praemunibus ' praevis solitis sacrn sanctae Ecclesiae, sacramentis ce qu~d n~ satis,tempestive me nonuerunt ' et cum ipse adhess om jam diE1cesserat evita, sed meliorem pa-rochianum non habui(doch bètere parochiaan , heb ik niet) qui 14 diebus ante mortemmihi ad huc feberat confes sio:m.em generalem ' et jam ' bene «JI octo diebUs fuerat infirmus, et iverunt ad medic a et non ad me venerunt nisi fortasse, 9 de jam esset mortuus. J Clann es Baptista De Grave . " ., Na het voorval met Gillis Mulle was Pastoor ]e ·Grave maar eenige weken meer te Emelghem. Zijn opvolger schrijft dat hij d~ ' paster van Emelghem wierd door permut a tie en resignatie v an Mr. De Grave. Deor permutatie zou men moeten verstaan da t dè geestelijke oversten hem t ot eene andere pastorij benoemden .

Dc~r ·

resignatie ourdeel t

PIETERSKERKE~ffiLGHEM

men dat de verplaetsing hem niet behaagde en dat hij zuiveruit zlJn ontslag gaf. Er s:t;aEl-t oekend dat .,Pastuor De Grave door zijn Bisschup uit zijn herÇierschapte Emelghem ontslagen werd, d0ch nug een zekere tijd ter plaatse diende te blijven. In die tussenperiode werd hij vervangen door een pastoor-huurling Bartholomeus de Altari • . .,Hij oyerleed te Brugge 40 jaer .daerna, · te weten in 1739. ; Hieruit verunderst21 ik dat hij een Bruggeling was •• Indien het zoo was dan is het hem te vergeven dat hij een eigenaerdig gedaqht had. In randschrift~ J.B.De . Gravè, past.Emelghem gaf bij testament ~ij:aé bueken aen de Abdy-van-den-Dune in 1720. . ' VIII. A:.bBERTUS AUGUSTINUS ISEBRANT. Geburen uit eene voortreffelijke familie rite St Pauwelf in: het land van Waas, trad ten jarè 1684 onder de Oratoren te Veûrne, "welke orde hij naderhand verliet. ~Hij was een bezorgd man, net en geschikt in heel zijn handel en wandel. . By zyne aenkumst · .s ·t elde hy zich aenstonds te werk <"m alles in uide te stelleno Hy"bezorgde nieuwe registers in flJlio, beginnende met 1700. Deze zyn regelmatig en schuone onderhouden en hy heeft het gued gedacht gehad in dezelve menige geschiedkundige aen'ceekening te doen. In 1711 bezorgde hy voor zyne kerk eenen byzonderen aflaet~ te verdienen op O.L.Vrouw Hemelvq.ert, zynde Emelghe~-Ommegango Ten houfde van het doc.,pregister stelde hy, geiykhiervooren gezegd is, de chronologie der Pastoors van Emelghem, ~yne voorzaten. }·"1et de familie Mulle stelde, hy zich in guede betrekkingen Het kind welke te Iseghem gedoopt was schreef hy in de registers van Emeleheu in dezer voegen: AD 1688 24 Febr. baptizatus est J0annes MUlle fs Egidij et . Catharinae Verstraten cojo nat"lis de hujus h0ra 11 vespi suscept:Pe_. . trus de Brauwer et JudocaPickers. Baptizatus est in Iseghem quia D. Pastor lnci rennit iI'1SUID·baptizare. · AA Yst. Pastur. Tydens Pastor Isebrant had Gillis Mulle nog een kind, maer de Pastur, verre van Ihetzelve ni-et te vJillen doopen 9 i'TaS er zelfs peter van, als blykt uyt het volgende extrakt uit den Dnopregister van Emelghem: . , ' . ~ 0 1706 'die 10 Hay bapirizatus est Llbertus Hulle ~ fs 'Egidii et Catharinae Verstraten, eunj. natus hac noete ad. 1 am., suseèpt R.D. Pastur l.-0ei et PetronillaMul-le. f"\ f;J ~ In ~et handboek( 1642) et seq. vanPas·tor Obrecht heeft Pastor Isehcant vele a~teekeningeh:gedaen onder andere de volge'1.de· omtrent f ol • I I 0 : .' ,~ ,~r"'l . " In hei memoriam ~~ "Het pastoreel huys van Emelghem in int Jaer 1704 by order van hr. JTelaet van ~a Marten tot Doornik geheel nieu gedeekt door Hilaer Masehelier ontfangen van de abdy. Item is ooek" tensel~n Jaere 1704 heftpannedack van de achterkeueken gerepareert e:cde geleyt .eenen nieuw en vloer in deselve achterkeueken; alles ' ten koste . .. . van VQOm.. prelae±. ,.. " Int Jaer 1713 is de brugge over den walle v. A. Isèbra1'lt Pastdr van Emelghem door order van mynheer den Prelaet vant'StNarten 0

g/..J O,'.

.'-

ST PIETERSKERK EMELGHEM

van

pr~ -V an de fu'tte temmerman by naergeheel nieu gerep~eert ende is betaelt door Hilair Naschelier ontfanger van voorn. Prelaet. sta. tester A. Isebrant 9 Pastor. ' . ' '. N.B;' ])e vroegere ,rpriesteragie" stond. vee~l verder Handelwaa rts gebuuwd, ' met een grote hof ' vooraan en geheel omgeven door een brede 'val. Aan dê noordkant lag èr een houten brugje met ervour een ijzeren , puortje ó:i1der een overtr'o kken boog. Bij . ü"'-erstromingen van de Handel hadd.engebouw enbijbehorigheden zeer veel VEin watersnuod te lijden. Tot voor, de tweede wereldoorlog bestond nog de Oust-Zuid en Westzijde van de wal ~de pastoorswal. . , In d'eerste jaren van Past uor Isebrant zat het te Einelghem maer scheef y als blykt uyt de 'volgende aenteekeningen: .. "Verpachting der kerktienden anno 1706. Sercq(.?) genaemt St. Pietersbmmegang-IJY de, kerk. ])e pachtwierd dit jaerkwytgescholden omdat de oogst gefoura'geert was ' door de Engelsche en Hullandsche tr"epen. ( Regist.. 1642 f 'd. 66 verso. ). Rente van 3 pun'f parr ( beset op een huys en érve toebehoorende aan Otto Vgn Berghe) compterende de Cuer en Costerye, van Emelghem. Het huys, genaenid de hfamrande (gestaen by Emelghe,:m-dqrp) wierd in 1705· verbrand door de Hullandsche troepen. , , ' .' , , N.B. 1,J arlbor.ough, de E,n gelsche veldheer, was a l 'B dan in Vlaande:ren. In Juni I706 kwani di,t leger in Harelbeke, kamperen. Periode van de S pa ansche Successieoorlog (I700-ITi7I2). ])e Franse koning Lode wijk XIV tegen de GrJte Alliantie, hetzij Ka~el Ven Habsburg-Spanj e ])eNed,e rlanden en. Engeland. " . . Extrakt uit het ])oodenregister van Emelghem: " AO 1706, 29 Junii glande plombea a mi).itihtis anglica:"'nis tr~j,ectus luctnose intei~jt Michael Sale,mbier aetat suae ••• aun sepul tus in c em" • . Ui t di ii alles ziet men dat Emelghem Jn die j aeren veel te lyden had van de vreemde s~ldaten. . In randschrift~ In 1712 deed Pastoor Isebran-t vel~e aen de ker. . , kewer;k..ep en d'e ed' hy byde groote klé)kke twee nieuwe klokkengieten ." die ' la ter door de f r anschen geroofd zyn. · _' -'In de schriften van Pastoor Isebrant vindt .m en ook nóg de'ze aenteekening: . . Vo:[age de Mr. Evert • . Ise~r8nt, ambasE!fldeur de ~~ ~ajesté Czar1enne a l' Empereur de la Ch1ne. Was 't van zyn fam1l1e? , Verder volgen betaelrekeningen: verkoop,van. "E:lomen staende op hetkerckhof van Emelghem, ten jare I723"~ . Re'paraties gedaen aan de kerc1:ce van Emelghem 1712 o.a. Voor ~ het maken van ' een "dootsbe,e nderenhuys" door Jacobus Sinave; gieten van twee clocken 22-10-0 Gr.; aen deken over het wyden erivis i teren der kercke I~4~o.. , Winterellende 1708 - 1709: Verpachtinghe van de LENTEN:(lentevrucht die na'de .winter gezaaid is. Zo was er te Ieper een lentemarkt, eene byzundere markt- ' plaats waer men alle slag boonen, erwten, en vi tsen verkocht, ook a~ kamillezaad, k0olzaad, haver; enz." in tegenste~li1}gmet de graanmarkt waar men tarwe en rogge verkocht. (H.Vl.Id10t1con v. ])e Bn).

ST 'PIETERSKERK EMELGHEt1 '

In de winter van 1708/1709 was al . het koom en tarwe y~rv:;r.ozen daaro;'1 kpn mën maerde .L enten verpachten. . " " Lyste van de dierte der graeneri.~ . . . - de tarwe, 16 schellingen' per avot(2:vot ·of havot:e(3ne inhoudsmaat voor droge of natte waren, eigen aan Vlaanderen en wier juiste grootte 'slechts volgens de plaatsen kan bepaald worden. Volgens :De Bo is de Kortrijksche hav':lt voor de granen 4 pinten ofvngeveer 21 liter. In .het Gents Charterboek: Elcke hav0t t arwe wordt ghepast op XIvj (46) pont tarwen~ . broot en dertich pont wittebroot(Stallaert)o . de rogge~ 13 sChellingen ' per avot. de revelaer 1 IT schellingen per avoto Revelaer is klein en genepen koorngraan. Als het koren door de storm geveld wordt krijgt het gewoonlijk zijn vollen wasdom niet en brengt het maar "revelaer" np(:De Bo H. Vl. Id. ) Geirste, 8 .schellingenper avnt. - Boeckey, 10 schellingen per avot. - Aver, 7 schellingen per avot. Erweten, 8 schellingen per avot • . - Soucreons, 11 schellingen per avot. - Pe±rdeboon, 6 schellingen per avot. .' :Dit jaer 1709 is geweest helS jaer van bitterheyt in 't Helk ( .. Godt . het alzoo believende) niet alleenelyck. door een alderfeIste ". vorstE3. vervrozen en wirden de vruchten der aerde, dat is de tarwe ' ende coorens, maer oock me~ duysende Boomen. Goethals-Vercräysse vermeldt dit jaer ook als een van de ·strengste winters. :De in ·Harelbeke kamperende Engelse . soldaten (leger Marlburuugh) braken enkele ka pelletjes af Ol;D. "'t hout te branden in d'overgroote kO")..lde" • . . :Daer was in dit jaer sulcken on~rsnoot aatte:rmet honderde eerlycke huysgezinnen h1.ill bro ot mosten van deure tot deure vragen; maer G~dt beweeghde s~o de gemoederen der m~nsohen, der Ryoke met miltheyt, der a rmen met verduldigheyt datter geen · aelmoezen en ont·.braken eri rp.en van geene, .diverye en hoorden. :D('Igh, niettegenstaende , ten "Jaere het de goddelyoke genade het hadde belieft lmm1~ x!ldum: ons te verleenen · een·oyervloedigste jaer ven lentevruohten, daer souden met hnnderden mensohen van onger gestorven hebben. . .. :De arme mensohen baokten broot, .den eenen van aver, den anderen van geirste, van petrdeboonen .en boeckey, van erreweten, .aerdappels en gruys, ieder mehgeldesyn backte naer da t hy cost . crygen. In een voetnota staat vermeld 'n zekere aantekening dat de koudste da~ van dezen ' winterHas den 29 Januari 1709. Ook s'taat aan_. getekend een "Uitzonderlijke overstroming van de Mandel in ,17,0') • .' Ten jare 1716 moet er te EJ:n,elghem eene sterfte bui tengE?woqn plaets hebben gehad, ten dien jare waren ..er 29, overlydens( vlaervan 11 in April), terwijl het jaer te voren (1715) er maer 6 waren en het j aer nadien maer 90 . .. . "'_ Op 't einde van zijn leven ha d Past0r Isebrant een,en ooadjutor, zekeren heer Pr. Carlier, . die . teekende presb. van I Aug. 17 2 3, t0t I7a7. . . . . 'îVJr. Isebrant overleed te 'Emelghem den 27 September 1727. Van hem.vind t men geen grafzerk ~

ST PIETERSKERK EMELGHEM

IX. BALT HA SAR DE WOLF 9

Gebo~tig van Dendermonde. Hy bediende de pastory van Emelghem gedurende 31 jaer en stierf er den 21 Januari 17610 Dit was de tijd van Maria-Theresia, dochter van Karel VI van Oostenrijk, die als gouverneur-generaal onzer gewesten aanstelde Karel van Lorreinen. Ten jare 1753 op 3 Oogst werd te Emelghem de kruisweg ingesteld. Ten tijde ook van Pastoor De Wolf was de aleude EmelghemOmmegang nog in zijnen vollen luister. In latere 2aren zou die sterk verminderen. . Akte van een in 1749 gevonden grafsteen: " Den ondergeschrevenen pastor der prochie van Emelghem, bischdoiil. van Ghent, attesteert dat in de ghemeldeprochiale kercke van Emelghem ghevonden wordt eenen blauwen serck ofte grafsteen waerop te lesen staen de volgende woorden ghecapt in denselven steen:

r.I

" hier licht gegraven Joos fs. j anS van Mae I en met de doodt heeft hy m~etert betaelen . als men 1642 heeftgheschreven godt verleene hem het eeuwigh leven. " In teecken der waerheyt heeft dese onderteekent des,en 14 febr. 1749. lta est , B.De.w eĂźf ,pastor in Emelghem.

Als coadjuturs van Pastor Dewolf vind men: in Mei 1760 pater Henricus, capucyn; in sept. 1760 pater Lucas Alostanum capuc.; neg Sept. 1760 pater Laurentius Gandnum; in Oct. 1760 pater Henricus voornoemd; in Novo 1760 pater Archangelus, capucyn tot Maert. f 1761 â&#x20AC;˘

. Op een der pilaren nevens den uytgang van de pastoryhof (grenzende aan het kerkhof) ziet men hedendaags nog den grafzerk van Pastor Wolf, welks opschrift wij om zijne eigenaerdigheid hier letterlijk laten volgen:

ST PEETERSKERK EHELGHEM

]). u . M.

(;

Hiel. ~ o oren light -t ot 't verHachten Cloorgtt dts almogende crachten om het vleesch te nemen a en a ls den mens ch weer op sal~: st a en ' eenen wolf, ma er wa eren herder pa st or en hier zielverweerder omtrent de dry en dertigh jaer , welkers naem was Balt a zar~ Tot ])endermonde gheb tt ren die het leven h eeft v erloren 't j a er seventhien hondert en een-en sestigh, hystierf den eenen twintighsten van Janry een-en seventigh j a eren hy exempla irelyck heeft geleeft bidt dat gudt hem ruste geeft . Weest ' h o N ' ĂŤLCk ge]) aCh t I g h ( == I7 6 I)

Nl ta: ])eze pla at b evindt zich nu rechts van dĂ&#x2C6;i h oofdingang ' , der kerk, gemetst in de buit enmuur van St Pieterskbor(rechterbeuk). Ten j a re I735 stierf de k oster van Emelghem: Anno 1735 4 Junii qbiit Arnoldus ])elporte hujus Ecclesia e per ann ~ s 51 fidelissimus c ostus.

" BOOS IZEGEM" is niet altijd de bloeiende nijverheidsstad geweest znals wij die in de XXe eeuw kennen. : Uit de eerste eeuwen zijn oi.7ier de bevolking geen bijzonderheden tot ons doorgedrongen. Zelfs r ond het midden van de VIIe eeuw - toen onder Sint Tillo de kerstening van onze streek begon - is zeer weinig bekend. De Izegemnaren leefden van jacht en visvangst in de Mandelvallei. Veel . meer is daarover niet geweten en cijfers zijn totaal onbekend. In de MIDDELEEUWEN kennen we Izegerr als een kleine landbouwgemeente met een geringe bevolking, die later met de linnennijverheid wel een rijke 1pgang kent maar waar weer cijfers en getallen zoek zijn. Epidbmiën, onlusten, oorlogen en andere diergelijke waren schering en inslag in Dnze gewesten die voor een groot deel van de vrucht van hun getouwen leefde. Al deze onregelmatigheden deden aile kans t ot uitbl~ei van een gemeentebevolking te loor en alle bestaande vaststellingen werden door brand, ·vlucht of plundering gehèel ef t och gretelijks vernietigd. Daar in de Franse tijd de geestelijken jaarlijks lijsten naar het bisdom muesten sturen over de "pasquanti" en de "non-pàsquanti" kunnen we aan de hand v an deze magere cijferreeksen wel ee~ zeker beeld van de tràge en sta~é bev~lkingstoename kenneno In d~ze tijd echter kennen we de grote gezinnen met een kroost dat s oms de tien kinderen te buven gaat die daarf'm dan ook niet allen pasquanti wareno Z~ is een duidelijk beeld weer totaal onmogelijko : Volgens het landtbouck van François De Bal, gheswore~ lantmeter van Oost-Yper Ambacht in daten van 21 8bre 1746, was er op Iseghem - onder de Ruede van Heenen 788 bunder TI honderd lands 70 cleene roen oVJ.der de Cas,s elrij e van Yper 188 bunder 11 honderd lands 87 cleene roen Samen ' 977 bunder 7 honderd l ands 57 cleene reen Volgens het buek van I sept. 1831 betreffende de kada str'a le schatting bevatte Izegem toen under het bestuur van Koning 'Leopold I een oppervlakte van 1429 ha 74 a 20 ca. · · , Voor de fusie ;Izegem-:-Emelgem op ' I januari 1965 h~d Izegem neg een oppervlakte van 174 ha 62 a ([2 ca en een niet beb uuwbare oppervlakte van 1253 : ha 89 a 50 ca. Vanaf deze datUm werd Emelgem lJïj önze gemeente gevf'egd wat de bevolkingscijfers plots een gevoelige opgang bezorgd~. De bevolkingscijfers die ons hedem .met alle zekerheid be~ kend zijn, dateren uit het begin van de XIXe eeuw. Naarvolgende tabellen vermelden:' 1. Het jaartal 6. Overlijdens : ' 2. Totale bevolking 7. Buwelijke'n 3. Aantal mannen 8. Echtscheidingen . 4. Aantal vrouwen 9. Ni tgangen . 5. Geboorten 10. Inkomsten' t

1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 ' 1811 1812 .. 1813 1814 1815 1816 1817 lB'1 8 7~650 1819 7.697 1820 7.789 1821 7.855 1822 7.908 1823 7.998 1824 ' 8 .076 1825 '~ 8.171 1826 8,297 1827 8 .233 -, 1828 8 .322 1829 8 .380 1830 8.425 1831 8 .51 8 1832 8 .461 1833 8 .479 1834 .. 8 .533 I835 8 . 61 2 1836 8 .679 183 7 8.700 1838 8 .773 1839 8.780 1840 8 .828 1841 8 ;750 1842 8 .772 1843 8.788 1844 8.790 1845 8 .751 1846 8.234 1847 8.034 1848 7.963 1849 , 7.971 '1850 8.020 1851 8.072 1852 8.032 1853 8.011 1854 8 .031 1855 8.055 I856 7.546 1857 7 .703 1858 7.774 ,

0Â·-

-' ,-'

........ ,

...

306 ', ;' 26'6 2-79 268 282 ' 289 ' 253 .260 279 .. 240 278 188 240 288 264 254 277 2681") 255 " 3,Q8 249, 309 312 276 284 295 '

3.581

,-,

4.069

300 ,~

G "

4.283 4.293 4.302 4.304 4.306 4.012 3.882 3.856 3.886 3.930 3.954 3.941 3.957 3.946 3.969 3.767 3.855 3.879

4.467 ' 4.479 , 4.486 4.486 ' 4.445 4.222 ' 4.152 4.107 ,4 .085 4.090 4.118 4.091 , 4 .054 ' 4 .085 4.086 3.779 3.848 3.895

279 , 277 " 247 267 286 320 275 ' ~,.64 ' 343 292 2,,67 292 255 240 222 ' 254 162 180 161 ,,192 207 222 198 203 " 209 ' 213 ' 229' 255 256

,,-

182 197 " 206 211 186 202 , .194 ' 229 199 193 266 254 197 182 288 269 185 202 - 202 218 203 231 217 222 266 2,06 .23S 232 I96 289 , 243 , 232 254 204 256 274 ' 292 225 219 227 229 230 296 357 381 ' 253 ,, 204 170 188 171 181 213 222 206 165 232

46 45 52 38 48 50 47 64 51 45 91 44 43 48 ' 39 35 40 39 47 54 65 75 63 61 53 51 50 51 55 44 66 44 50 63 59 55 43 50 43 45 33 40 41 25 29 50 52 60 54 53 45 37 51 56 68 53

'--

.. _....

' t')

," :-

-,-

t'!

, -"

()

32 28 64 45 34 32 26 17 34 41 46 123 82 73 86 75 92 75 73 61 121 , 93 186 " 164 227 236 237 236 177

30 40 49 ~ 39 34 45 .. 22 30 38 48 52 ')82 62 84 " 96 " 77 172 126 ' 94 81 133 111 119 121 251 269 230 . 303 I98

1859 ... 7 . 7791860 7 . 808 1861 7. 894 1862 7 . 973 1863 8 .036 1864 8 . 169 1865 8 . 234 1866 7. 94 0 186 7 8 .001 1868 8 . 172 1869 8 . 315 187 0 8 . 45 1 1871 8 . 577 1872 8 . 591 1873 8 . 816 1874 8 . 996 1875 8 . 978 1876 8 .7 58 1877 8 . 87 7 1878 8 . 934 187 9 9 .022 1880 9 . 112, 1881 9.185 I882 9 . 26 0 1883 9 . 41 3 1884 9 . 519 1885 9 . 632 1886 9 . 798 1887 9 . 891 1888 9 . 877 1889 9 . 896 1890 9 . 965 1891 10 .1 22 1892 10 . 229 1893 10 364 1894 10 . 53 7 1895 10. 725 I896 10 . 975 189 7 11 . 295 1898 11.551 I899 11. 85 0 I 900 1 2 . 172 1901 12 . 593 19 02 .1 2 .. 81 4 1903 1 3.099 19 04 1 3. 424 1905 '1 3732 19 06 '1 3. 932 . 1907 .1 4 .1 30 1908 14 .1 96 ' 1909 14 . 302 19 10 1 4 . 1 58 1911 . 14 . 222 1912 14 .3 09 1913 14 . 4,59 1914 14 . 59 1 1915 J:4 . 659 0

· 3 ó 872

3. 895 3 . 922 3. 991 4 ,,046 4 .103 4 .1 46 3 . 856 3. 880 3. 96 1 4 .048 4 . 118 4 .201 4 .1 93 4 , 306 4 . 390 4 . 386 4 . 281 4;351 4 . 383 4'. 433 4 . 473 4 . 493 4 . 528 4 . 599 4e 6 68 4 . 719 4 . 798 4 . 837 4 . 846 4 . 850 4 . 880 4.947 5 . 033 5 . 108 5 .181 5 . 285 5 . 413 5 . 573 5 . 701 6 . 042 6. 294 6 . 422 6 . 565 6 . 697 6 . 85 0 . 6" 918 7.046 7.064 7~ 1 28

7,065 7 .1 30 7 . 176 7 . 252 7 . 325 7 . 378

.3 . 907' 3. 913 3 . 972 3 . 982 3. 990 4 . 066 4 .088 4. 084 4 .1 21 4 . 211 4 . 26 7 4 . 333 4. 376 4 .'398 4. 510 4 . 606 4 . 592 4 . 47 7 4 . 526 4 . 55 1 4 . 589 4 . 639 4 . 692 4 . 732 4 . 814 4 . 851 4 . 913 5 . 000 5 . 054 5 .031 5 . 046 5 . 085 5 .1 75 5 . 196 5 . 256 5 . 356 5 . 44,0 5 . 562 5 . 722 5 . 85 0 6 .1 30 6 . 299 6 . 392 6. 534 6 .7 27 6 , 882 7. 014 7. 084 7.1 32 7. 174 7.093 7 .092 7 .1 33 7. 207 7. 266 7 . 281

248 223 , 266 239 267' 251 ' 268 ' 280' 298 ' 304 298 ' 317 ' 29 1 ' 306 . 331 ' 31 3 ' 331 ' 318 307 ' 283 . 304 ' 305 297 327 ' 298 ' 323 . 335 ' 335 ' 336 ' 337 . 329 ' 381 ' 344 382 . 395 418 ' 438 44 6 49 7 496 471 488 529 538 533 494 . 534 483 487 49 7 . 415 466 408 415 434 372 288

191 196 209 170 181 172 249 225 21 3 206 22 7 208 21 2 399 196 209 264 221 234 257 228 255 216 200 207 231 229 23 0 233 250 236 268 258 301 261 26 4 262 271 259 230 295 354 294 378 290 304 27 0 339 28 2 311 273 258 274 258 27 1 22 1 218

48 54 43 44 55 53 55 64 45 64 62 36 56 54 57 46 57 5'6 45 50 48 5'6 70 47 69 70 62 55 72 64 5'4 5'9 75 7'3 78 85 97 8"9 89 75 76 108 84 8~

66 91 90 99 101 82 96 97 113 93 99 130 46

..,.

238 228 218 189 197 158 1 20 185 180 167 212 217 170 187 181 191 255 482 201 202 216 208 23 0 251 268 233 293 218 271 390 404 277 26 4 327 258 283 287 27 8 ' 318 ' 398 36 9 29 0 ' 26 0

' 315 ' 403 ' ' 346 ' · 488 ' · 478 · 533 576 56 0 678 456 502 487 33 7 177

182 230 247 199 174 212 166 291 156 240 284 244 217 294 271 267 170 .175 253 233 228 248 222 199 330 247 300 279 261 289 330 233 335 353 259 302 299 353 400 388 492 466 446 376 445 481 532 534 526 456 524 485 386 44 2 474 318 17 5

100

2..

1916 1917 1918 .1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 193:6 1937 1938 1939 1940 1941 1942 194'3 1944 1945 194'.6 1947 1948 1949 1950. 195I 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 I962 1963

14.674 14.287 13 . 824 14 .01 5 13.976 14.114 14.162 14.197 14.261 14.258 14.374 14. 486, I4.655 1 4 . 750 14.876 15.042 15,. 455 : " 15.649 15.649 . 15.996 , 16.164 16.253 ' 16. 375 16'.371 16.521 16.667 . 16 . 10.0. 16. 772 I6.873 16.860. 16 . 953 16.7rI8 16181 16.791 16.720. 16.80.2 . 16 . 346 16.756 16.761 16.846 16.924 16 . 961 . 17.0.89 L7.1 62

1)0

7.846 7 . 895 7 . 999 8 .0.37 8 .094 8 .1'08 8.140 8 . 231 8 . 224 8 . 266 8 .312 8 .309 8 . 356

•7 . 300 . 7.081 i 6.871 7.022 7.007 7.193 7 . 210 7 . 248 7 . 279 7 . 233 7.30.3 7.361 7.443 1 . 489 7.558 7.692 7.766 i 7 . 880. 8 .01 4 ,8 . lOl :8 . 165 B. 2I6 8 . 281 8 . 263 :8 .381 .8 . 436 8 . 476 8 . 506 8 . 561 8 . 551 8 . 597

17.187 17.157 17 . 223

8 .311 8 . 318 8 . 30.0. 8 . 30.5 8 . 336 8 . 292 8 . 286 8 .3 28 8 . 372 8 .388 8 . 481 8 . 515 8 . 50.2 8 . 510 8 . 463 8 . 475

8 . 476 8 . 47:3 8 . L1r2o. 8 . 497 8 . 510. 8 . 464 8 . 475 8.518 8 . 552 8 . 573 8 . 60.8 8 . 647 8 . 623 8 . 677 8 . 694 8 .7 48

2'27 ' 2"07 199 307 3'35 ' 3'30 3'25 347 3'02 2'77 3'11 278 3:07 3'I8 318 341 362 346 356 '. 334 326 313 356 306 266 274 275 284 282 338 366 318 289 298 24,7 295 290. 217 296 235 255 244 310. 295 273 302 285 312

I964 .

17.)41

8520

8 .821

323

1965

22390

17~125

7.374 7 • 20.6 6 . 941 6.993 6 . 969 6. 921 6 . 952 6 . 949 6 . 982 7 .025 7.0.71 7.125 7.212 «.261 7.318 7~585

7 . ' :'j

:; ~~...

7 • '(6':)

252, 331 35,1: 269, 233 186 206 177 I62. 184 188 I84 180; 236 191,

;

94 90 120 166 196 167 176 127 , 170 157 139 141 ,137 ' 139 148 .236 123 . 131 124 . , 120 127 r09 , 96 10.0 57 10.2 148 . 118 98 176 162 150. 135 , 118 153 10.1 117 117 120. 139 132 167 . 172 , 13I , 148 137 138 126

I8 (~ , ' 177 , 181 182 195: 144 170 2.0.0 192 220 183' 188' 185 20.7' . 226 20.6' 191' 184' 181 ' 20.8 I63' 175 ' 159 186' 183 176 167 176' 164 174 167 ' 196 . 214 .

170

;

131

134 94 321 58 506 183 1185 1350 2 841 70.0. I 631 573 1 589 518 2 548 413 - 619 543 - 591 495 - 50.5 498 4 427 44 5 - 467 50.8 - 503 ' 616 2 495 494 3 440 449 I 460. 453 L1r 438 467 I 466 50.3 2 552 549 - • 571 557 - 563 509 I 459 425 I 519 40.1 - . 455 559 2 , 325 38 0. 2 447 397 I 290. 263 4 44 7 473 61 4 3 I 739 - 536 469 I L1r47 479 2 432 3g7 4 472 359 ;: 499 381 438 3 488 1 . 482 411 3 538 390. - 515 411 528 4 495 496 495 5 522 48~ 523 3 529 413 3 471 2 535 399 478 3 551 477 3 504 510. 9 542

606

571

WAT BrIlT ~EKONINKLBIBL.v.BELGIËOV[RILEGEM He ontvin~en van het Prentenka binet van de Koninklijke Biblietheek van België volgend schrijven op de vraag: Wat kunnen we betref. fendè IZEGEM in tt Prentenkabinet vinden? Volgens de steekkaarten van 't opderwerpcatalogus en op 't reperterium "HISSErTE" worden volgende prenten bewaard: . . . . . 1 • . Het Kasteel van Van Huerne te Izegem.• Rekening en Iithegrafië doorJ.B. De Jonghe. Plaat uit "Collectien historique .des principales vues des Pays-Bas." . 2. Het· Kasteel Tan IZègem (Mr. Van Huerne). ~neniemi ·li thografie • .' . . Plaat 64 ui t..,"De. Cl oet - Chateaux et menuments des PaysBas faismt suite ,au voyage pittoresque". 3. Serie van neg~n prentkaapten "wapen van Izegem" ~ 4. "ISeg~em-Sch10ss(f- Kasteel van Izegem. Cliché n aar een tekening van Anton Schütz. Plaa t uit "Bilder aus Flandern". 5. Pugna ad Engelmunsterum anno 1580. Slag bij Ingelmunster, 10 mei 1580. Ets ~oor Jean-Gu~llaume Baur(?). " ~ '

Hr. ~

Het HAND~CHRIFTENKABIN E T laat weten dat in rirs 20500 ep FC 406e407 gegevens voo:r;.komen in be~ekking met Izegem. . " De catal ogus vermeldt: "Pro:;ès-verbal des brigadiersa ~t cnmmis ere RouIers et Iseghem". .,

Zij die zich verde~ willen documenteren bij de:f(oni;p.klijke Bibliotheek van België kunnen schrijven aan dit adres: Keizerslaan, 4,Br~sel 1 - Te;Lego\:.>n 13.61..80. . . .. V.,or .p lannen en kaarten: Algemeen Rijksarchief, Galerij Ravenst.ein, 78, B~ussel 1 en t.t het Koninklijk Legertnuseum, Halfeem'l7fees-epark, Brussel.

101 :

_..

.:'

116

117

118

119 120

•

121

122 123

124

Op zondag 2 mei 1965 was het voorde 5demaal da~ .de oudere dames uit het rustoord op een gulle manier beda chtwerq.en op MOE])ERKENS])AG. 's Avonds znrgde ' de . TirOler Blaas - en Ïlanska pelle EMIZ voor een passende entspanning. Ter gelegenheid van het 10-j arigr.be5l;lJaan Vall de Civile Bescherming werd op zondag 9 mei een~groot fee~t gegeven met vergadering en feestmaal en t ot sl ut een opmarsch naar de Koorrmla rkt. Er waren zeer vele vreemde gr'oepen vful de C .B. 'I tegenwoordig. , ' ' TIe 9randwe~r hield een geslaagd interna tienaalzemerkongres met speciale succesrijke oefeningen op de Grote ~arkt. E.H. Guido Samoy werd op' ; 12 juli 1965 in de St Rafaëlskerk als EERSTE, PRIESTER van deZE? parnchie gewij~ door Mgr. E.J. TIe Smedt. Alle h èil. ' Het Sint Jozefscoilege stnnd dit maal bijz \Jnder in het nieuws. Op de lagere afdeling gingen de heren Gaspar Vanbesien en André Ostijn op rust? rèspectievelijk met 41 en met 38 jaar dienst. Oek een jengere kr a cht de heer J.])eprez zal emwille van dienstplicht het college voor een j a ar verla ten • TIe middelba re a fdeling werd werkelijk rrontheofd rr • E.H"Dr.Jezo LOdri.orrle/ra ar v an d,e rethorika werd gedsdienstins pecteur T80r alle rijksscholen van het bisdom Brugge. E.H. Remi Beurgeois, leraar v a n de E)ësis, werd directeur v an de Heilige Familie te Ieper. EcH.P ~ Wullepit, leraar van de 4de L. kreeg een benoeming als onderpa stuor te BelIegem. Ma andag 24 mei werd een heugelijke dag in de annalen van het Vrij Technisch Instituut (Wijngaardstraat)~ Ze kregen de grote eer onze Vlaamse k a rdina al, Mgr. Cardijn in hun midden te mogen ontvangen. Onze stadsgenoot ])aniël Vandecaveye werd te Blankenberge kampiopn van West-Vl a anderen voor herenka ppers. Vftor 't k umende scho olj a ar 1965-66 zal de stedelijke nijverheids s chool v errijkt worden met een a llermodernst TAALLABO wat het auditief a anlel'en van vreemde talen ten zeerste zal vergemakkelijken en verbe teren. Onze I03-jarige stads genout nodigde ter gelegenheid van zijn verjaren niemand minder uit dan, ROCCO GRANAT.A . Het werd een pint' jeugdig bloed samen met de honderd endr~e liter ,.,rijn ' v(")or onze eeuweling. De .. stedelijke kultulITraad werd uitgebreid. Er .w.erd· lI,Teqral ber oep gedaan op j onge elementen d~ reeds uitvr0egere 'prestaties blijk gegeven ha dden dat ze van aanpakken wisten en dat vooral op cultureel gebied. I,

125

· 10~

•

. ACTUEELTJES 126

127 .!I

12~

Op 30 mei werd een diocesaan tornooi voor kerkkoren ge houAls eerste :GEMENGTI koor wérd -NANDELGALM uit RC)eselare ,met 93% -tot 'laureaat uitgeroepén. Als eerste MANNENKOOR kwam het Knninklijk lv'iannenkoor "DE . KERELS" van Izegem als laureaat naa.r voor met 90%. Aan beide koren onze hartelijkste gelukwensen. ' Van Felix J)ALLE verscheen een nieuw werk "DON PIC~3", een r~man over leven en liefde in ,de .Andes. Dit boek verscheen in de nieuwe reeks van .de Standaard R)ekhandel te Antwerpen. Van ~ D IKKEBUS" het bekroonde oorlogsdagbneK, geschreven , d,oor J os. ·Geldhof veracheen reed"s eeneer;ste- deel. Dit boek . is n:o k reeds in Engell'Se· vertaling v u or ',del be'l{mgstellende Britten die iri deze · sector streden onder ~.CJ..T. O",k Herman Roelstra.e te kwam aan de ee.r. Op I9.4.65 zond de B'.R.T. een s:yanphon~sche muziek uit met o.m. werk ,yan de . di- · recteur van r"nze stedelijke muziekacademie. Op 9.5.65 kwam . hij in "DIAPASON" ~t zijn werk OCTUOR.' Op' ~.8.65 gaf hij een " ~rgelc.()nce~t in St Baafs te Gent in het~ ka-de\- van de orgelden~

cyclus.,

I>CL- - Onder de kermisweek hield de Koninklijke Gilde der Bosseniers een tent .. Îeestzaal van het Stadhuis. Deze ging d~or .ter gelegenheid van het 3~erdenken van de herinrichting van deze Gilde. I31 De V.T.I.(Vrij Tec.h nisch Instituut) vr'Jor meisjes kreeg een eigen naam de SINT LUTGARDISSCHOOL. Ze beschikt over een eigen bestuur en Z.E.Z. Alena werd tot directrice beneemd. Goede vaart I I32 13}

In het huis Vandenbagaerdelaan 58 werd sedert einde september een PMS-centrum opgericht. Het 5de Herfstmuzi~kfestivalwerd een Qngehoord succes. Ze had meri het n6gniet durven dromen. Niet alleen waren daa:t.... de vele gekos·tum:eerde-..JDUZie.k:k:.C'rpsen...JD.aa.rOTal. &. de zon was er bij. Uitslag: 1. Fanfare De XXXIV Kapellen 2. Ridder Janszonen Dadizele 3. l' Union Londerzeel 4. St Michiel Bree 5. Ypriana Ieper 6. De Goede Vrienden Tielt 7. Vrije Kunstkring Zottegam 8. Union vJaremmienne Ware mme 9. St Lambertus Eindhout IO. St Cecilia Rollegem Izegem kreeg een nieuwe schoenprinses I965. Het was de derde schoenprinses die Izegem mocht begroeten. 0

I34

103

ACTUEELTJES 1963 :..; ~Jüf. ' Jacqueline Higgins uit St Amandsb-erg. 1964 - Juf. Lilïane Parent ui tR(')es, ~l'are. 1965 - J·uf. L~crèse Viaene u,i t_ Li.chterv-elde. ~egem . kreeg ook ee,n gloedriiem-r mo e derhuis. Op I october " '65 omstreeks 12 uur midderna cht kwam de eerstgebcrene • Dit was DA1SY TASSAERT uit Ingelmunster, dochter van .,Eugeen en Ma riette Velghe. ' .

. 135

Het ]av~d~fonds bestaat 40 j aár te Izegem. Te dier gelegenheid werd een HUMORFES TIVAL ge'organiseerd • . Op z a terdag 2 ~ctober film in d e g ilde en avrmdmaal in JIuis MaeJ3 (anima ter Kor' Van del'Ge'ten). Zem([ug 3 e'cteber hield Z.E.H. Anton Van Wilder~de een ' gespreksst~nde met de , jeugd. In de z aal van 't c.llege haa een 'KLEIN1mNSTAVOND plaats'Înet Miel CaoIs, , J es , GhellSen, Louis Verb.eek en Jules Decnrte'- Gerard Vermeersch zurgde vnor de presenta tie. r. ~ VOLL~- Koncertseizoen 1965-66. Als eerste eptreden dit j a,ar het Kamerorkest van :&e edapes't IIlet a ls ' dirigent Andreas .' K.rody, . Iste dirigent' v an Je $ta?-tsepera yan Boedapest. Ze speelden werken van Vivaldi, ' H(,zart~ B.Britten en Weiner •

13~

,.,

,..

,.'

..,

104 '

·e

'w'

ACTUEELTJES ClichÃ©s "De Weekbode"

LA UREA TEN van de Stedelijke Nijverheidsleergangen (1964-65) . met Leraars en Leden van de Beheerraad.

KARDINAAL CARDIJN IN ONZE STAD Op 24 mei bezocht Kardinaal CARDIJN het Vrije Technisch Instituut (Wijngaardstraat ) in gezelschap van Mgr. Van Gheluwe en Z. E. H . Deken Kindt. Rechts van Kardinaal Cardijn bemerken we Z. E. H. X. Rau, Directeur.

DE VERNIEUWDE EN VERJONGDE STEDELIJKE CULTUURRAAD

J. Billiouw, Mevr. C. Sintobin-Allewaert, HH. J. Ghekiere, Fritz Herreman, Etienne Maertens, G. Couckuyt, Jos. Claeys, G. Eeckhout. Zittend: HH. Jos. Tanghe, K. Demeulemeester, Burgemeester A. Bourgeois, J. Tytgat, R. Verholle, F. Vandommele.

Staande: HH. Raf. Sabbe,

ACTUEELTJES Clichés "De Weekbode

Een van de geslaagde reddingsoefeningen die plaats grepen op de Grote Markt.

Tijdens de grootse Brandweerfeesten werden de vreemde personaliteiten samen met het eigen stedelijk brandweerkorps ten stadhuize ontvangen.

Voor zijn 103' verjaardag nodigde de heer FRANÇOIS KESTELOOT niemand minder uit dan ROCCO GRANATA.

~angen o men

S chool

l .eenstrRat 64

Aange ", O! 1en Schonl

Aauffen on en Sch o ol

Baronielaan

J.oeselareSltr . 172 IZEGE

Aang e nomen School I?re ntstc 3r'1 t

F r. Alliet Alfon s

Yortrijkstraat I

}:-r. Al l ewa er t E , iel

Hr. Allewaert Luc':

rloeselarestraat 37

l'-Iarkt straa t I2

~'"r ~

Hr. Azou Bernard

Ari ckx Valeer

Jac. Van

~ aorlantst r~

Zwingelaarstraat 8

ASSEB.WEI<:

IZEGEI ':

', ir. Azou ..{oger

; 71.' ,

a oesolarestraat 00

Kortrijkstraat IJ6

, Dort Ado lf

F r. Baes Walter

P. Baesstraat 43

Adv. Bo ole Jo r of V.

".,.1.'. B.ehaeghe JO .'2 ef

d. Bogacrdolaan 32 Om'' 1 egangstraat 63

Stadionstra ", t IQ

IZ~GEi 1

Y r. Bekae rt Julien :J rugp,'c strn 8 t

I9~:

Er. Bekaort

~{ogor

Hr. Billiouw Carl os

INGEU :UNSTEH

St. Cris pijnstra q t IZZGEH

Hr. BilliQUW Luc

i·! ej. 3 agaert h arie -José

Hr. Boucherie Gcr.

p . Benoitstraat 3

Eor trijkstr aa t

Potaard e stra a t I

I72

'i arktstraat 6

~r .

Bourgeois André Adv.

Kokelar o strant 50

IZEGEf ;

nn .'BEJ<E

Hr. Bourl'Soois Brik J'lar k laan R

' ZE'iEE

Pr o Bour~eois Floront nr. BourgC 0 is ~crard Yctcl strqat 5 Aoesolarcstr a~ t I29

Er. Bourgeois Jozef l' arktstrae.t

IZEG2h J r. Bourgeois Loon

E . B. Bovyn Daniël

ri arktstraat 23

Don :gosco

I ZEGE.M

IW ;{THIJK

Z .E. ~ .

Bourgeois

Instituut

~e~~

Fandlic

10,5-

r -...t ...r _

.1...,

Izegemstraat 8

Lichterveldestr. 28

Gentstraat 4

Ingelmunster

Zwevelzele.

INGELMUNSTER.

Hr. Christiaans Marcel

Hr. Claeys Jozef

Hr. Claryss e Marcel

Eigenhaardstraat,45

Manegemstraat 39

Nieuwstraat 3

Izegem.

IZEGEM

Hr. Colpaert Roger

Hr. Couckuyt Georges

Adv. Crochon Louis

Koornmarkt 15

Manegemstraat 63 _.

Roeselarestraat 31

Izegem

Hr. Daenens Walter

Hr. Daenens Mauri ,t s

E.H. Dalle Felix

Gentstraat 13

Dam 35

Vijverlei 24

Izegem.

Kapellenos.

Hr. Dalle Michel

Hr. D'Artois Jan

Adv. David Willy

Roeselarestraat 126

Stadionstraat 31

Spinolarei 13

Izegem

Izegem.

Brugge.

Hr. Debacker Herman

Hr. de Bethune Emmanuel

Hr. Deblauwe Albert

Zwingelaarstraat 18 .

Kasteeldr ee f 10

Princesstestraat $30

Izegem.

Marke.

Izegem.

Me j. De blauwe Cécile

Hr. Deblauwe Jozef

Hr. Deblauwe René

Slagmeersenstraat 4

Daillylaan 126

Slagmeersenstra~t

Izegem.

Brussel

Izegem.

Hr. Debruyne Michi e l

Hr. Debusschere August

Hr. Declerq

Hu~o

St.

Verrieststraat 3

Hilonitis~traát4

Lo~is

V.d.Bogaerdelaan 28

Rumbeke.

Izegem. · ,

Izegem.

Hr. Declerq Piet

Hr.Decock Albert

Hr. Decoopman

W. Pieterstraat 13

Koebroekstraat 3

Malstraat 16

Iz egem.

Ruddervoorde

Izegem.

Mej. Decoutere Maria

Hr. Degezelle Lucien

Hr. Deforc e

Pater Li evensstr. 20

Nieuwstraat 6

Slagmeersenstraat

Maarslede.

Izegem.

10G Mevr: ' Wwe Dejan Alfons Gentstraat 66

Geo~ges

Hr. Dejonckheere Cel. Hr.Dekeerschiüter Désiré

Hr. DeIaey Georges

Kortrijkstrêat 195

Groeningestraat 20

IZEGEH

IZEGEM

Hr. DeIaey Leön

Hr. DeIbaere Jozef

Hr. Deltour Paul,

Nieuwstrnat 8

Hoogstraat 24

IngeImunsterstwg,I01

IZEGEN

RUMBEKE.

IZEGEI1

Adv. De1voye André

Hr.Demeu1 emee ster

Toekom s tstrnat I

V.D. P ogaerdelaan,

KORTRIJK

IZEGEM

IZ EGEM

E.H.Kann. De Mey A.,

Hr. Demuynck Cllristi aan,

Hr~Demuynck

1,,"aversebaan 35

Boomf'oreeststra'a t 22

De Pélichystraa t

OUD-HEVEHLf~E ·

IZ EGE:H

IZEGEH

Hr. benolf Rerié

Hr. Denys Jules

Hr. Deprez Alberic

Ro ese lnrestraat 17

W. Pieterstraat 20

Harktstraat 32

IZ EGE:t-l

I ZEG~M

IZEGEN

Hr. Deprez André,

Mej. Deprez Ge orgette

Hr. Deseheemaeker Aug.

Ten 2 roelstrant 8

Koke1arestraat

IZEGElvl

Izegem

Hr. Demet André

Hr.

Devold~r~

Em.

N e irync~str.23

- .

B oomforee~tr~at·

K~rel

Hr. DemeurisseAndré Ter 1'/allonstraat I

\, /

......

Gustaaf,

'.' ' - ' . : .

'.--

Ter \,J a11ens trq '!l':t :':' ',; IZr~GE .ll

Gaspard

Hr. Devos Roger, Kapellestraat 6

IZEG)~M

LENDEL è~DE

IZEG :M

Hr. Dewaele- :Harce1

Hr. Dewitte Eric

Hr. Duyck André

Izogemstraat III

Holenhoekstraat 63

Stadionstraat 67

INGELHUNST'ER

IZ : ~ GEH

IZEGEM

Hr. Duyck Gerard

Hr. duyck

Bellevuestraat 2

Stadionstraat 65

Ti e ltstraat 25,

IZEGEM

IZEGEH

HEULEBEKB

Hr. Duyck Wa1toXÏ'

Hr. Eeckhout Gab:tiël

Hr. Eeckhout Gt lido,

Kruisstraat 27

St. Cristpijnstraat )8

Groenstraat 1.5,

IZEGEH

IZEGEM

IZEGEH

JOZ (:d'

Hr. Duyck R oge r,

A::ie yestraat 1

Krekel n otestraat 130

Rijs elst raat 169

IZEGEM.

IZEGEN

St. NICHI ELS (Brugge ) .

E r ' . Ga d eyn e Guy

E.H.

B. Danneelstraat 20

St.Lodewijkscollege

Slagmeersenstraat 4

KORTRIJK .

BRUGGE.

IZEGEM.

Hr. Gevaert Luc

E r. Gh ekiere-Bouckaert J.

Hr. Ghekiere

Brugstr. 31 A

Nenenstraat 13.5

"Nerelhof" .Beukendre ef

IZ EGE:r-l .

I ZEGEH .•

KAPELLEN ( Antw.).

Hr. Ghesquière .Albl. .

Jozef

Geldho~

;;Hr.G~rnay Naurit~

Hr. Geldhof

O~i e l

~ emi

Dr. Ghys , André

Roeselarestraat 444

.' .' Waterstraa~

IZEGEM.

I HGELHUJ\TSTER.

IZEGEN.

Hr. Henctrickx Jef

Hr. Herman

B18 uwhuis

Ommegangs traa t . 2 A

Emelgemplein 13

IZEGEM.

,\NTWERPEN .

I ZEGEM.

Bar on Gil:

dePélich~

Herr eman Jef

1'1ej ,Huygllebaert Jacq" "

Gentstraat 9

Kath.

Ra~~~l

Centr.Le~tuur.

Sta tiestraat 40

Henens,traa t .125

Menensteenweg 29

IZE GE N: .

IZEGEN .

IEPER.

Hr. Kemp Achiel

Hr. Kemp Sylvère

Ne j. Kerckhof A.gnes

B9.:::, onielaan 2

V.D. Bogaerdelaan 17

V.D. Bogaerdelann 21

IZEGKH.

IZEGEH.

I ZEGEH.

Hr. Kesteloot Florent ,

Z.E.H. Deken Ktndt A.

Heyestraat 23

Kerkstraat 13

IZEGEM.

IZEGEN.

Kon.Handbooggilde

Hr. Lngae

van België

St. Sebastiaan

Neerho:fstraat . 11

Huzeurnstraat 5

p/a Bourez Etienne

IZEGEM.

BRUSSE L.

IZEGEM

lagae Joze:f rE ~e~ s~een~e~~!86

Hr. LagrQu Aurel

Hr~

Knobbaerdstraat 10

Kortrijks-tr«at 257

IZEGEM.

Kesteloot-Denys

Omm egangstraat 77 I ZEGEH . ~= :,ninkl.

Biblotheek

~, lZE GEM

·10'B Hr . Lapeire Georges

LannoQ

Wilf~ied

Joz~t:

;.r. Lauwe rs And ré I3

I ~ e nenste 8 nweg

I'je vr. Lccnknacht.

X~ onique

Bleke rijst raat I3 0

IZEGE ~i

y ~.

Lefevre Joz o f

Vr edestraat 26 IZ sGS~1

P r. Lcroy ,"<obcr t BOI)!l1foreestra a t

l ~C .

M38~n I

Lczy André

I ë:

'(?3\'; "f0b3V

H38 [~!.:S:I

·oj . Le zy Iiariette

De Pelichystraat 2

) :e nens trna t IT'"

Fr. Naes 1'{ illy

Hr. Ivf:"llfait André

IZEGE i. ~: .E. l: .

Louwaege Et.

V. d. Bogaerdelaan SS' olst r aat 37

Bruggestraat 234

IZEGEN He j . ':'lalfai t Francine Hr. ]'falisse Jeroom

Fr. 'Me e rsoman An

AMc yestraat 50

Kr o kolstraat 354

Statiostr <l at 4

I ZEGEN

IZEGEt1

LENDELEI:Z

Er. }! issia e n i\.ndré

Hr. Nonk e l Lucion

Baroni e laan 9

Zwingelaarstraat S2

Koornmarkt I2

IZEGEJ'·'j

I 'ZGEM

Hr. Nuyttens Marcel Boo ~ fore o stra n t 4I

Hr . Oost erlynck Jozef

Op enbare Boeke rij

S tadionstraat '17

P/a Ee rr e boudt Joris

' r. Noeya o rt .Kené

I Z EGl~I

IZEGEH

JF'~:1t2.lD-'.J

T'" , :.. "r

~ '[J

ST. ELOOIS- F INKEL rf·1 r""j.s T

!l r . Ostyn 1.ndré St.

E. ~ .

Crispijnstr a ~ t

Outtier

D ani~l

20Kerkstraat 9

IZEGEM

JIr. Pau\..,els Gaston

T~ .

~egenhoekstraat

:Parre t Rafaël

St. Cris p ijnstra ' t

IZEGE!" f

e~ an g straat

E. TI .

Peelaers JaRk IO

Jlr. Pe nninck Lo egweg 1 '1. 3 ST. AND R IES( BRU~GE)

Hr. Perneel Julien

FH. Prui l, Pieter

Reizende Bibli , the 6k

Albertlartn 27/29

Marktplein 7

j\lenenst o enweg 29

IZE<1Ef.1

I\'ACHTET'. .

IEPER.

Hr . aenier Julien

Roeselare

Ommegangstraat 22

museum

Grondwetla n n 4

IZ:GGEH

B. OE SEL!üU!:

ST.

G e ~ e en t elijk

Adv. Rombaut r. AH1J..ND SBERG ( GENT 0'

11°9

Fr . Romel Gerard k onenst00.nw~p'

IJ'

Hr. Rommel Georges

Hr. Rommel Julien

Hr. Roose Lucien

Roeselarestraat 472

Schoolstraat 2

Slagmeersenstraat 70

Izegem.

Hr. Sabbe Carlos

Notaris Sabbe Guido

Hr. Sabbe Paul

Zuidkaai 23

Koornmarkt 23

Bruggestraat 149

Izegem.

Ingelmunster.

Hr. Sabbe Rafaël

Mr. Saelen André

Notaris Sagon Ferd.

V.d.Bogaerdelaan 26

Izegemstraat 20

Gentstraat 21 ;

Izegem.

Kachtem

Izegem.

Hr. Seynaeve Jozef

Mevr.Wwe Sintobin

V.d.Bogaerdelaan 93

V: d.Bogaerdelaan38

Izegem.

Jules

Izegem.

Mevr. Wwe Sintobin Oct.

Mr. Sintobin Paul

Hr. Sintobin Noêl Roeselarestraat 8 Izegem. Mr. Seys Etienne

de Pélichystraat 8

Menensteenweg 107

Menensteen~eg

Izegem.

Hr. Spillebeen Hector

Hr. Strobbe Gabriël

Hr. Strobbe Gerard

Molstraat 10

IGroenstraat 5

V; d.Bogaerdelaan ' 65

Izegem.

Mej. Strobbe Nicole

Hr. Terryn Michel

Hr. Tytgat Jozef

Wezestraat 60

St.Antoniusstr.ll

Slagmeersenstraat 16

Izegem

Izegem.

Vanantwerpen Lucien

Hr. Vanacker Lucien

Hr. Vanbeckevoort Jaak

Vijfwegenstraat 8

Beverenstraat 35

Menenstraat 137

Izegem.

Ardooie

Izegem.

Hr. Vanbesien Gespard

Mej. Vancompernolle Jean

Hr. Va,ndecapelle 'Raoul

Stadionstraat 23

Kouterweg 8

Heyestraat 7

Izegem.

Hr. Vandenberhge Raf.

Hr.' Vandenberghe René

Hr. Vandenberghe Roger

Menensteenweg 87

Kvenue du Manoir 12

Krekelmotestraat 66

IZEGEM

WATERLOO

IZEGEM

~,1JI1 b Hr. Vandenbroucke Carlos Hr. Vandenbroucke Guido

274

,,!

l~: r.

Vandenbroucke H.og . 'Fr. Vandenbus scho Clement t <olstraat : 197, ; Sta·tïestraa t IZEGEr'l

j ' cj.

Vandcnbusschc

l~UDDE-rr O O~WE

Vand eputte JohanllatIr. Van der Fao g hcn Leon

P ro Vandevoord e

t's

Krèkèlstrant· 401

Sta t' i~pl~à

UYYEL(Dx 18.) :'

IZ:::i:GElI

INGELr-1UNStER

Hr. Vandowalle Erik

Hr . Vandeweghe Ha rcel

Nr. Va ndo , mele 1\. .

O. L .

Roes~la~estr~

Dunantstr .. 11

VrouwstrA~ t

'5'9

~30

I ZEGEi!

IZ~ 0E P '

IZEGEH

!··r. Yando i'1 'c lc Firmin

Hr. Vandom ,. cle Jan

Er. Vando T'w le H .

St. Amandstraat 3

Slagmc e rsonstr:

IZEGEM

IZEGEM '

IZEGEH

f' eJ. Vandoorne I\.gncs

Hr. Vandoorne Jacques

Er. Vandorpe Roger

Hoe se lare.s traé;l. t

9 ('

IZEGEN

V. D.BogaardelaaQ:81

·l~ óeselarestraat ·

IZEGEM

Hr .• VandroTUllle Antoon

TIr.

Blauwhuisstraat

Roeselarostraat 642

IZEGEN

l~ r.

•

Dam

'K arrnelietonstraat 167

!7 .

~ .J ,"

Vangheluwe Daniël

IZEGE~~

Vandrom'1e Bert

471

nr . Vanfletoren G . .

....,

/.1 bertlan.n

I:3ICGEM ~.

Vangroenweghe I\.dolf

Er. Vanhaverbeke J.

Slagmeers e nstraat 32

Kortrijkstraat 18r

StatilPstraat 96

I ZE " EH

IZ.c!-GEH

LIC FTE .' ,{VELDI~

Hr. Vanherck He nri

Hr. Varikeirsbilck Abdon

Hr. Vanlerborghe W.

St. Crispijnstraat 43

St. Petrus & Pauluspl.IO

Kortrijkstra a t

IZEGEM

OOSTENDE

114

IZEG~M

......

--------- --

- - ___ __ .0-

Fr. Vanneste Arthur

Hr. Vanneste rU chel

F r. Vansteenkistc

aoeselarestraat s 60

Slagmeersenstraat 69

Groenstra ,"l t 16

IZEGEM

_ _- ..

~;l.

JTr. Vansteenkiste Haym. Mw. Vanstecnkist e -Vansiel e -Fr. Verbanck Frans St. Rafaölstraat 9 ghem Hoeselarestraai:; 88 Nede rwe g 31

I ZEGEM

Hr. Verbeke JQzef

Hr. Vercamert Raf.

Hr. Vereecke Marcel

V.d.Bogaerdelaan 77

De pélichystraat 41

Sl~gmeersenstraat

IZEGEM.

I ZEGEM.

IZEGEM.

Hr~VerfaillieiMaurits - ~Hr.

Verhaest Maurits

Hr. verholle

102

Rafa~l

Stadionstraat 51

Ho rsestraat

Heyestraat 21

IZEGEM.

LENDE LEDE •

IZEGEM.

Hr. Vermote Walter

Mej. versehoore Gez.

Roeselarestraat 400 IZEGEll!l .

Krekelstraat 79

Hr. Werbrouck Rara!l

Hr; Werbrouek Raymond

Dam 12

p. Benoitstraat 39

Grote Harkt 7

IZEGEM.

IZEGEf.1.

IZEGEM.

Hr. Willaert Jules

Mej, Wyffels

Heyestraat 8

Narkstraat 55 I ZEGEM.

-Hr. Vermandere Remi Arth.Mayeurlaan 26 KORTRIJK. Hr. Vieren

Dani~l

IZEGEM. Archi tec-t \fylCiin Ser, Slagmeersenstraat 65 IZEGEM.

11~

Ri~a

IZEGEM.

Apoth, 'fyrfele- 1Jydoog~e Krekelstraat 314 IZEGEM.

NR. 1~ Sedert ons l aatste 11 Kringleven rr is reeds heel wat tijd verstreken. Tijd die n0chtans aan onze Kring de gelegenheid bood zijn leven te manifesteren. We hadden om te beginnen onze ledenwerving. Dit werd zoals in het verleden een "manifestatie" van trouw: slechts een paar leden vielen af maar cnze familie groeide anderzijds flink aan, zodat we vuor 't jaar 1965 opnieuw met een boni mochten starten. Terecht wordt C'nze Kring "Ten Mandere" in de gom'i beschouwd als een der sterkste.En U, beste abonnee mag daar samen met 0ns fier over zijn. Verder heeft onze Kring duchtig meegeholpen tot het welslagen der viering ter gelegenheid van het 350-jarig herinrichten van de Koninklijke Gilde de Bosseniers van Sinte Barbara. Veel werk is hier aan vuorafgegaan én voor het samenstellen van ens nr 2, pennevrucht van de H.H. Luc Billiouw Lic. en Raf Verholle Inspect., én voor de tentoonstelling waaraan diverse bestuurs- en gewone leden menig uurtje besteed hebben. We zijn dan ook uiterst gel~ig geweest een zo'n prachtig tweede nummer aan onze trouwe leden te mogen aanbieden. Dat het in de smaak viel hoorden en lazen we t'allenkante. Met dit nummer wurdt een eerste werkperü.de van vijf jaar afgesloten. Reeds vijf jaar. Ten germeve van enze lezers werd ook in dit nummer een overzicht ingelast van alles wat verscheen in de verInpen jaargangen. Een monnikenwerk dat echter de mneite loont en duor alle lezers zal op prijs gesteld worden omdat het zoveel ~m slachtig naslagwerk v oorkomt. Het winterseizoen is weer aan de gang d.,v.z. Jok de tijd om weer voor al onze leden een vergadering met voordracht te houden; bij het verschijnen van dit nummer zal reeds een eerste voordracht achter de rug zijn. Tenslette nog dit: ons Heemkundig Museum wordt werkelijkheid. We hebben reeds h eel wat zaken die daar op hun plaats zullen zijn, nochtans doen we een oproep tot iedereen die wat te missen heeft dat de moeite loont bewaard te blijven, ons daarover l a stig te vallen: stel dit niet uit en vooral laat niets dat merkwaardig is, verloren gaan. Dat "materiaal verzamelen" en opzoekingen verrichten ('ok niet altijd van een leien dakje loopt is bewezen: daar weten onze Vocrzitter en Ondervoorzitter met ondervinding over te spreken; een mens zou er nog zijn leven bij inschieten. Niettemin durven we rekenen cp een eunstig onthaal wat onze oproep betreft. Ons intere~seert het meest: al wat onZ9 schoen- borstel- textiel- en meubelindustrie aangaat. We eindigen met al onze trouwe leden van harte een zalig Kerstfeest en een heilvol nieuwjaar te wensen. R. Leroy.

~13

~~n $\f Th: ~~ Alfabetische.lijst.van de nummers in "~en Mandere" verschenen gedurende de eerste vijf jaren van 't bestaan 1960 - 1965 • ." • We vermelden achtereenvolgens: 1. TITEL

,'.

2. AillEQR '. 3. VERW!JZ ING i "

• ..

+, .' :'._ !

:1 • .

". ., ACTUEELTJE3. ---"":~--~~---

.. "..• 11·

, ,

,.. .....

.l.

.' .~~ ,

. ",

-~------------~--~

... . . . . .

.'... ..'

~',

, )

. t. .

•

., ....,

:' .

'.': . .. ..•.

S 9

, ~.

i '

A.VanQ,romme.

. . . . .' ..

4 5

. ... ,-

.".

..Actue.el tj e 1 ... . tt " 2 :; ., .. "

,: ,

a) JA4,RGANG , b) ZOVEELSTE PERIODIEK c) BLAD ZIJDE

.. ' ;EQ~Q~ê· . . . •: , Bosmolenslied Bosseniersgilde H. ,Barbara

39 39 25

. 4 ' IX: , X

72 38

:; .vIII 53

It '

2 IV ..: ,2 ,' V 2 VI . '3· VII

," ',

...

.' 5 . XI 45 5 XIII 102

M. Buyse

R.Verholle en '. Luc Billieuw D~od en begrafenis in onze .' ~~ 'I ,. Nande 19ouw H. . Verhaes t ,, oKèrsttlachtklokken luidden Arnold·,. .: Kinde~spelen uit grootvaders tijd(l) A.yandromme

5 XI 21 vel5 . ?tIl ledig

ft ~.

- ..

' Peetj. Ghekierens beenh~uwer1j St Vrlspijn in 1897 te Izegem GROTEN VAN BIJ ONS. ' .

(2)

ft,.

A~~. Vanar~mmë

Alf. De Jan(+) ,

: j

Mgr. .

4. Yandromme .

Dieriqk(l~ Eduard

A. De Jan

Dieriok(2) Eduard Parmentier Petrus

V 11 VII VlIr VIII VII

3 3 3

' U

11 ,

3· VII ,1 , 11 I 111 , 2· . IV '.

21 19

40 10

---~--------------

Bouckaert

•

2 I

2! 3'" 14 25

RffiISTER i·.: ·~·· · : ; , ....

GESCHIEDENIS VAN IZEGEM':·, :. '

----------------------- ." >;

. -" " "

· 0

...~;: ~

Burgemeesters en pastciors: '" - van Izegem .' A.Vand~mme " - van ,Eme 1gem . " 'De g'e estelijkhe id van Izell~m & .. ommeland iil 1455 Jes.' ~e Smet R.Vandenberghe De Heilige Familiekerk .. Helden in 1f.O.I.,lijst.van d~ Izegemse.o. ' A~ Demeu,risse Izegem: de n aam ••• R. Verhelle Kleine kanten van een grete R. : Verh611e oorlog I Kleine kanten van een grote et oorl0g 11 · , . ~.~.P.Deeler8q(+) Milita ir kerkhnf, Het.,.! .. ., .. Prinselijke goede ren, verkoop van de •••• (1) R. Verhelle Prinselijke g" ederen, verkoop '-ran de •••• (2) Prinses van .Izegem, de :laatste feod ale· ••• Prochie gevier end'eeld A.n. ·Stadselectriciteit - 60 jaar., M.Verfaillie " S~ Pieterskerk Vé1l1 Emelg€lIl(l) R. HeI'nlan r

••

I I

. ",

(2)

Watersnood 1925 " WatersnC'Jod 1965 W.O.I., Izegem tijdens •• (I9I4) Izegem in cijfers

., .'

A.Vandremme ti

R. Verh,lle A.Vandremme

IX I

VII!

VIII 2' V

51 5

5 5 XIII 8t1 XI 3. XI 33 5,: 3 dIX XIII 97 ,5 ' '0,

Ac:.tue eltj esin beeld ~

Îa

11 11 ti

}

ILLUSTRATIE. ----_. _-----

i. · " '"

IV , f)

, , ','

" , .

'it "I

41 41

.. VII VIII IX X . XI

27 55/56 73

". ~

XIII

~I/42

ILLUSTRATIE - H. BARBARA.

illustra ti eszijh.te vinden in H. ~ Barbara in eik (XVI' ~euw) - H. Barbara in linden (plus minus I700) H. :;' ' Barbara (brandvensters St TillC'kerk) TIraaischijf en cibels van vo~r 1914 Eerste stap naa r automatisatie-1953 Groep 1938 4l~e

116

5 .

• ", . .

':. '

: XIII '

t,..

. ',

;..-

33bis 34bis

- V08raan

37bis 43/3 17bis

• . • . ' " .. ..... . .

•.

__.J .

Groep 1956 na ontvangst op 't stadhuis Groep I965 , Halss,n oer met vogel+beel tenis v.H.Barbara ;. Keizer en koningen KOh:i,:nklijk Brevet Lokaal - Binnenzicht achterkant 'Lokáal .", Binnenzicht voorkant , Ordonnanti e 16 15 '. Plan Sanderua(met schietplaa ts der kan(')uiers 1640) Schaal en beker De 4 hUidige schietbanen en d~elen ,De 3 9P en neer schuiv-ende schijven ' De 4 aut u.ma tische standen : ;Het pla atsen vanverr'e kijkers( 1957) ,Vlag 1680 . , Vlag 1908 .. Ylag, 1965, "

6bis 3bis 36bis 23bis 2&is 45/6 IObis 4bis 7bis 3&is 45/7 43bis 43/4 45/5 5bis Ibis I5bis

ILLUSTRATIE ~ PERSONEN. ---------------------: Mgr. - Bouckaert ~: ",Bourge ois André, burgemeester Mgr. ,Buyse C Crols Ch.-L. 'Dalle Felix DeclercCl Pieter Derieuw Pieter ' .' H:.Familiepa rochie-Bediena ars H.Familiepa rochie-Promotors "Holvoet Robert Kesteloot ' François Leemans Pi. eter Malisse Alfons lJi.alisse Jozef Parmentier. Petrus Rnelstra ete Herman Sanderus Antonius Sintobin Jules, burgemeester ZeE.H.Kan. Deken J.S'obry Tanghe, Pieter E. p. Till 0 (J erome Werbrouck) Vandenbogaerde Valère, burgemeester Yandenberghe Juul Vanhoutland Jozefa ,.

, ILLUSTRATIE - -VARIA. -

3 5

3 4 '2 2

VII XI VIII ,IX VI V

4 IX 5 XI 5XI ' 2

:,V

4 IX 4 IX 2 IV 2 V 2IV 4 Je 3 ' VIII 3 VrII 2 VI 2

,: 4 , 2

30a 48 58 65 42 41 73 14+17 17 41 41 41 65 65 24 42 23 42 47 56 41

IX .. :65 IV 36

', '

'Peetje Ghekierens beenhouwerij Die Boose Die Boose - Klederdrachten Die Boose Lentefestival 1965 ,Idem ' '

3 VIII 41 5 , XIII 5 XIII 77/78 5 XIII 81/82 5'" XIII 85/86

,73/74117

REGISTER .' BGs~ulens ( rond 1900) 5 XI 25 26 5. ' ,XI Busmolens (Kapel , ) . , 3Q 4IX . Onder Duits bevel (W.O.IQ) 8 4 X " Duits Kerkhof (werkers) 8 , 4 IX Eerste da gen (W.O.I~) .; 4 , ' X 18 .. Izegem in W.O.le 65/66 4 IX ..,De I\erels 5 . XI 13 Kerk IIeilig€ Famil·ie -g~oei van · de. kerk 18 .5 XI ". Idem.. - groei van de k erk 5 XI 14 . Kerk. 5 .XI, 17 . Zij .d ie hielpen aan kerken parcc1üe .; .4 IX' ' 37 Kummi tei t ( W.O. I.) 22 .. Laars (voor Koning WilIem · I der Nederlanden) I . 111 23 I . 111 Laarzen( voor Kcning Leopolä I van België) 2 · .IV · 24 .. Lakenhalle 20 4 IX . Lazaretten te Izegem (in W.O.I.) I I 36b Molens - Ab8lemolen I .1 36b Molens - Bosmolens 1 1 36a 'Molens - Plaatsmolen 1 I ' 36a Molens - Steendammnlen I ' 111 ·12 Muntèn 4 X 27/28 Noodgeld in W.O.Io te Izegem T~, II 8a Openluchtkerststal 4 X 34 Oude St Til10kerk 4 IX Nieuw rustoord 74 5 XIII 57 ,Schoenmakers aan 't werk 5 XlrI 58 S choer:.malcers me~ gerief 5 XIII 61/62 S ch~)e:ruuakerSD.l aam ('ud) 3 VIII · 30 ~ercu ~ wereldkampioen Sta d?electriciteit (60jaar) 2 V · -Bezoek -ran Prins Albert (1901) 7 2 V 13 -CentraI.:; binnen in 1901 en 1961 2V 14 --Centrale bui ten in 1901 en 1961 2 / " V .. 8 -Hr:ge ga sten 2 V :19 -Licht:feeërie ,Ob I 11 Stamboom van E.Dierick en zijn leerlingén 4' 'X 17 Oud station I 11 , . 380. Tentoonstelling: Izegem in het verleden 5 XI 31 Watersnood 1925 -5 :- XI, ,32 • Watersnood 1965 . I

' , '

IN· MEMORIAM .. ._ .-.-;.. -- ..

Z.E.H o Pieter Declercq Heer Alfons De Jan Heer Jules Sintobin

R.Verholle R.Verholle R.Verholle

V .XI

. KAARTEN EN PIANS.

118 -- Be~g-i~---~~;~I.-De

doorbraak '. A.B. A.B. West-Vlaanderen-Bisd~mmen na 1559

4 4

IX .7 X · · 33

.~.

. RmlSTER

.. ' ." .

- ..,,-, , ....

A.B. Duits Kerkhof Emelgem - Le Liester (prin8elijke goederen 1828) ti West-Vlaanderen:de Frontstreok U Kachtem,. - Heezegemgoed , . " Sanderus Izegem - 1640 De Bal Iz<:;gem ":" 1746 (centrum) A.B. Izegem ~ Hofsted~n .- . Izegem ~ Holens Izegem - Schoenmakers en ba- " . 11 zen 1750-1800 Izegem - Schoenmakersbazen \. 1800 - 1913 Izegem - Schoenmakersbazen 1850 .,. 1913 " .'. " ti Izègem ~ parochies (1963) u Panjab-missie (vroe~er) Panjab-missie (1963 " Prinselijke goederen(I828) " ~

·KRINGLEVEN. .----_._ --Kringleven Kringleven Kringleven Kringleven Kringleven Kringleven Kringleven Kringleven Kringleven Kringleven '. ' Kringleven Kringleven

R.,Ler&y

2 ia

11 ft 11

VlIr

3 3 3 3 2

VIII 37 VIII 50 VIII 6r VlIr 62

1 I

1 ' 33

IT . ' 36

36 41 47 VI 45 3 ' VII 36 ,3 '. VIII 65 4 ... . ·U ' 80 4X ~7 5 XI 50 ,5 ·X.III

. tI.'. n

8 9 10 .. 11 ' 12

3 VII

2 .2 2 .

5 6

16 19 2"" <VI 29 T Iris blad 2 IV !-2 2 >VI I5 11 20a I

2 4

·t

11. U

I' 11 U

111

IV V

LEDENLIJST.

Ledenlijst Ledenlijst ~ Led'e nlijst LedeJSl.lijst Ledenlijst ,

1960 1961 . ., 1963 . -,

'\'

A. Deprez IJ

11 .

+964 . 1'965 .

ti .

I . lIl ... 38 2 · VI ~6 3 ·VIII ' · .~ X 48 5 XlII

NADERE KENNISMAKING MET ••.•.

-----

Mgr'·. Buyse Felix 'Dalle Jozefa Van Hn~t~and Herman RRelstraete ' ' Patrick fJercu; ' IzegemS " , Iste wereldkampi?~n

R. Leroy J. Geldhof A. Vandr,)mme J • Variderschaeve'

A.B.

3 " VIII 2'

VI · '. 42

2 " IV

3 VIII

.119

REG-ISTER NIJVERHEDEN. Izegemse Ambachten van vroe- . ger:Schoemdjverheid (ï)~' · ' A.De Jan Izegemse Ambachten van vroeger (2) : ' . ~, " . ,"' ':, De Izegemse lijm'l aadhandÊü J.Gèldhof Schoentëchniek A.De Jan Verdwenen ~~achten te I~egem: A.De Jan + Het schoenmaken met de hand ' ,r, ' ''A.B. , NUMISMATIEK .. <

VIl'

VIII 23

2 I

. ,'

111

XITI

111 X

5 26 11

I I

I 11

22 9

111

XIII IV VI

-----------

" Geld 'en "munten Noodgeld te Izegem in W.O.I. " Romeinse munt gevonden "

M.Nuyttens " n

;

MOLENS ~ De oude 'molens v. Izegem(l) De oude molens v. Izegem(2)

P. neclercq

STRAATNAMEN. Hedendaagse straatnamen \ Abele-Krekelstraa t A. Vandromme' ,. Hedendaagse straatnamen Kruisstraat-St Crispijnstraat " Hedendaagse straatnamen If St Hi10niusstraat-Zwingelaarstr. Offi~iël e lijst der straatbenal ming en A. Demeurisse , Verdwenen straatnamen A. Vandromme Verdwenen straatnamen 11

2 2

• ...VARIA , ---,

Als we terugblikken . i. Biblinthe ek "Ten Mandere" Bij het va~ wal steken -'Herberg rDe blauwe Krüon" Hr .. Andre R~urge o is, burgemeester der stad Izegem Bedenkingen bij een caertefigu,rative De familie Brunw , Hoe het groeide Hofsteden binnen I ,zegem Wat bezit de 'Koninklijke Bibliotheek over Izegem7

R. Verholle A. Demeurisse R. Verholl'e E.H.P.Declercq ,

3 ' vrII

R. Verholle

I " 11

4, I

I ' 46 49

R. Vèrheüle J. Bourgeois R. Verholle V.Mistiae;n( +) & M.Vynckier ,A.B. '

2 IV 5 XIII I VII ,VI

2 '

67 38 10

XIII

101

REGISTER Nota's over ft Land tb~juck 1653 (1) Nota?s over 't Landtbouck 1653 (2) Landtbouck 1746 Lijst van burgemeesters en pastoors van de gemeente Kachtem Na één jaar vaart Pro Civitate Bij een schenking en een bezoek Snippers Z.E.H o Kan. Deken Jos. Sobry

E.H.L.Slosse (+)

Fr. De Bal(+)

VII

A. Saelens R. Verholle

I I 4

I 111

R. Verholle

37 3 VIII 47

VERENIGINGEN.

------------

Koninklijke gilde der Bosse- R. Verholle + niers "H.Barbara" L. Billiouw Volkskunstgroep "Die Boose 11 Geert Dev,)s + Jef Ghekiere De zangvereniging "De Kerels ll )er.t1alisse

XII voll.nr.

5 4

XIII IX.

. - ~ (Ql~1.. ffrtl(j\ __M IL ~ - " -~U7l(;1~U'VlgJ~ ~ --

\111