Ten Mandere nr. 34 - 1972 nr. 3

BESTUUR: Voorzitter Ondervoorzitter Secretaris Penningmeester Archivaris Redactie Bestuurslid Bestuurslid

RAFAËL VERHOLLE JOZEF BOURGEOIS ROBERT LEROY ALBERIC DEPREZ ANDRÉ DEMEURISSE ANTOON VANDROMME ROGER BEIUERT LUC BILLIOUW

Heyestraat 21 Marktstraat 29 Boomforeeststraat 45 Marktstraat 32 Baronielaan 45 Blauwhuisstraat 54 Sint-Crispijnstraat 37 B. Vandenbogaerdelaan 91

Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel.

: : : : : : : :

051 051 051 051 051 051 051 051

/ 312.42 /304.73 / 310.56 /310.25 / 322.04 / 331.35 /334.99 / 312.23

HOE WORD IK LID? GEWOON LID: 150 Er. STEUNEND LID : 200 fr.

ERELID : 300 fr.

D Ofwel op Prk. 95.76 van de Bank van Roeselare met vermelding «voor Ten Mandere + jaargang •.

D Ofwel op Prk. 4032.87, persoonlijke rekening van de heer A. Deprez, Marktstraat 32, met vermelding ~ voor Ten Mandere + jaargang ».

D Ofwel gaat U persoonlijk betalen bij de heer A. Deprez, Bank van Roeselare, Marktstraat 32, Izegem.

D Ofwel betaalt U aan een van de leden van het Bestuur.

ARCHIEF: D Is ondergebracht in het Stadhuis, Korenmarkt.

D Is open voor iedereen.

D De toegang wordt verleend na aanvraag op het secretariaat, stadhuis, op le verdieping, bureau 12, bij de heer André Demeurisse.

BIBLIOTHEEK: D Is ondergebracht in het stadhuis, Korenmarkt.

D Is gratis toegankelijk voor alle leden van Ten Mandere, op vertoon van hun lidmaatschapskaart van het lopende jaar.

D De boeken kunnen gratis in bruikleen ontvangen worden.

D De aanvraag dient gericht tot de heer André Demeurisse, stadhuis, le verdieping, bureau 12.

ALLE OUDE GESCHRIFTEN, BOEKEN, FOTO'S, KAARTEN e.a. BETREFFENDE IZEGEM worden steeds met dank aanvaard bij alle leden van het Bestuur.

JAARGANGEN: Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang

I 11 III IV V VI VII

1961 nrs 1-2-3 1962 4-5-6 1963 7-8 1964 9-10 1965 11-12-13 1966 14-15-16 1967 17-18-19

uitgeput 150 fr.

150 fr.

150 fr.

150 fr. uitgeput 150 fr.

Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang

VIII IX X XI XII

1968 1969 1970 1971 1972

Losse nummers

20-21-22 23-24-25 26-27-28 29-30-31 32-33-34

150 150 150 150 150

fr. fr. fr. fr. fr.

70 fr.

D Deze oude jaargangen kunnen besteld worden bij alle leden van het bestuur.

D Wanneer U 't nodige bedrag stort op Prk. 95.76 van de Bank van Roeselare (+ vermelding van de gewenste jaargang(en), worden z~ U met de post toegezonden. zie achteraan a.u.b.

INHOUD A. Vandromme

1.

DE ZONDAG SCHOOL

2.

Ill.: De heer Baron ]oseph Van Huerne

7

3.

Ill. : Huldedicht van 14.9.1858

8

4.

Ill.: Jubilarissen van 1890

13

5.

Hl. : Bestuurder:s van de zondagschooi

14

6.

BIJDRAGE TOT DE GESCHIEDENIS VAN DE IZEGEMSE SCHOESELNI]VERHEID

A. Demeurisse

16

7.

MELANIE VANBIERVLIET (2e deel)

R. Bekaert

19

8.

Ill.: Zuster Justine De Monie

21

8.

Ill. : Bidprentjes van de Gezusters Van Biervliet

22

10.

3

FIGUREN VAN BI] ONS: MARIE ]ACOBA WERBROUCK. Kunstborduurster (1721-1801)

A. Vandromme

31

11.

DE BRUGSTRAAT IN 1826-1827

]. Bourgeois

34

12.

Ill.: De Brugstraat (noordelijk deel)

A . Berk

36

13.

Ill.: De Brugstraat (zuidelijk deel)

A. Berk

37

14.

Ill.: St-raten van vroeger en nu: De Brugstraat en Baertshof

15 .

VRAAG EN ANTWOORD -

Liederen over Odiel Defraye

-

Dicht je uit het verleden.

38

A. Vandromme

41

R. Leroy

46

16.

ACTUEELT]ES NR. 26

17.

Ill.: Actueeltjes in beeld

18.

IH.: Panorama nr . 3: De Gentsestraat

50

19.

Ill.: Mgr. Albert Cauwe, pastoor-deken van Izegem

52

20.

MGR. ALBERT CAUWE, PASTOOR-DEKEN TE IZEGEM

R. VerholIe

53

2!.

SNIPPERS NR. 7

A. Vandromme

55

Nr. 34 -

Xlle JAARGANG -

47-48

Nr. 3

DECEMBER 1972

D' ZONDAGSCl-IOOL

VOORGESCHIEDENIS .

Nauwelijks zeven jaar na de kerkvergade r ing van Trente (1545 1563) en één jaar v oor de beroemde slag bij Lepanto, onder het pontificaat van pau s P ius V, ging er in 1570 een provinciale kerkvergadering door te Mechelen.

Hier werden de bisschoppen gehouden ; zondagscholen op te r ichten, om het nijpend tekort aan onderwijs bij de jeug d enigszins tegen te gaan en te vergoelijken ?

Onder Albrecht en Isab ella, werd bij plakkaat van 1608, eveneens bevolen zondagschol e n op te richten en ze bij te wonen.

Magistraten, wethouders, bisschoppen en hun ge d eputeerden werden zelfs geboden de nodige g elden tot het oprichten van deze scholen op te halen.

Dit plakkaat v e rplichtte de ouders, op straf van boete, hun kinderen naar die scholen te sturen.

Wat er in die tijd hier plaatselijk opgericht werd, kon tot op heden niet a chterhaald wo rden.

"Ong etwijfeld zullen er hier vroeger ook zonda g scholen bestaan hebben".(1) Daar Ize g em vroe g e r een k leine, landse g e meente was, zal dê hoop iets te vinden, ook niet met grote afmetingen dienen ui t gedrukt te worden.

EEN BLIJVENDE

NOODZAAK ~

Op het einde van de XVII I e eeuw kwam ech ter de F ranse om,-.renteling als een woedende storm over ons land en wierp alle oude e n nuttige instelling en omver.(2) De godsdi e nst en ' t christe l ij k onderwijs wilden ze heel in ft bijzonder verguizen.

Hier ter stede bestond het klooster van de Grauwe Zusters (J ) di e benevens hun l i e fdadig werk, ook een da g - en kostsch o ol h i e lden voor meisjes.

In 1796 werden ze uit hun klooster verbanne n, hun goederen we rden verbeurd verklaard en openbaar verkocht ( 4 ) Zodoende ging het onderwijs van d e meisjes om zo te zeggen vo lledig verloren.

Ivat de jongensscholen aang ing kunnen we,-el-vn enk ele personen gewagen die in hun eigen huis priv a at l es g aven, maar ook hier liet methode en d o orz i cht vaak heel wa t te wensen, zodanig da t de b ur g ers verpl i cht waren hun kinderen buiten Izegem naar s c ho ol t e sturen , i n dien z ij h e n een b ehoorlijk la g er onderwijs wilde n

~

U

vers c h affen o Bij 't begin van de XIXe eeuw, bleven de werkmansk inderen over ' t a l gemeen thuis om een ambacht te leren, wann eer z i j hun eerste c ommuni e gedaan hadden, ' t is te zeggen, rond de o uderdo~ van twaalf j a ar.

Aan zichzelf overgelaten, v o o r wat onderwijs aang ing, verwaarloosden zij weldra alles wat ze op s c hoo l gelee rd h add en.

Daar hun geleerdheid op dit ogenblik daarbij nog z e er opp e r vlakkig was, waren zij na korte ti j d , bijna alles ve r geten.

Verschil lende jongeren trokken in het eers t e kwar t aal van de XIX e eeu w 'naar Ingelmunster waar ze in de kl a s van me es te r Van Oote gh em h un schooljaren doorbrachten .

De ha at die h i er woedde, teg e n al het kerke l ij ke ,de g edu rig e oorlogen. de slechte tijd die e r uit voortspr oo t , he t gebrek aan behoorlijke scholen en de menigte kinderen die n i e t naar school gingen ~ dit moest een zeer schad elijke invloed uito e fenen op d e opvoed ing van de jeugd .

Het was dan ook ni e t t e v erwonderen dat~ wa n neer de godsdienstvrede hersteld wa s (5), men spoedig uitzag naar middelen om het onderwijs opni e uw i n te richt e n .

DE START IS GEGEVEN.

4

De weled ele heer van Huerne de Puyenbeke sloeg hand a an ' t werk en in 18 06 werd begonnen aan de bouw van een klo o ste r vo o r het onderwi j s van de arme kinderen.

Dit klooster werd op 10 . 06 . 1811 geope nd e n It gaf pastoor Buseine weldra geleg e n he id om ook daar e en zondagschooi in te r ichten (6).

Deze be g o n o p 12 april 1812 (7).

De ac h te r l ijkheid van de kinderen die hun e e rs te c ommunie g edaan hadd en werd al heel spoedig vastgesteld en daarom v e rpli c h tte de h eer pas t oor dan ook al de kind eren van de gr o t e lering (8) , de z ondagschooi te volgen.

De zus t er s v an het klooster belastten zich met d e me is jes en pastoor Bu s eine stelde de Izegemse studenten van he t afgescha f t college v an Ro eselare aan om de jongens onderwijs te g ev e n in de zondag s chooi (9).

Het vol g end j a a r kwam de nieuwe lering erbij .

Dat was voor d e ',kinderen die v r oeger hun eerste communie ge d aan hadde n , om ze voor t e b ere id e n op het vormsel dat in di e tijd en zeer onr egelmatig was t oegediend geworden.

To e n in j u n i 1814 de studenten hun studiän mochten gaan voortzetten , werd en enige burgerdochters uit de stad aang estel d , om de meisj es ~ e onderwijzen en de zusters belastt e n zich me t de jongen s , ond er toezicht van een prièster.

Op 17 f ebruari werd en de leerlingen va"n de zondagsch ool b enevens een gr o ot aantal mannen en vrouwen het H. Vorms e l t oe g ediend d oor Mgr. de Broglie, bisschop van Gent en Mgr.Du Bourg, bisschop van Nieuw-Orleans.

De kerk was nokvo l , er waren 2 .500 vormel ing e n (10).

De zondagsc h ool kende buitengewone bloei onder het b estuur van E.H ~ Van Coillie die in 1828 door pastoor Desm e t aang esteld werd

als bestuurder.

Na korte jaren was het aantal leerlingen geklom men tot 300 jongens en 400 meisjeso (11) Het was in 1833 dat pastoor Verkest 9 op verzoek van Mgr Boussen , eers te bisschop van Brugge (12) de zondagschool in twee afdelingen verdeelde : een voor de jongens en een voor de meisjes.

De zuster s van Maria werden vervangen door 24 meesters, uitgekozen en aangesteld door de bestuurder M. Van Coillie, onder de burge rszonen van stad.

De afdeling v an de jongE:ns was gehuisve s t in het klooster in een afzonderlijke plaats (13) die gediend had als dorskam er en bij de Gentsestraat stond, recht over het huis van de heer Carpentier - Tack.

De weledele heer van Huerne de Puyenbeke nam de zondagsch ool van de jongens onder zijn hoge bescherming en deze bescherming bleef voortduren tot aan zijn overlijden.

Bij het overlopen van de lijst van de boeken die in de eerste vijfentwintig jaar gebruikt \.oJerden, kunnen wij ons een idee vormen van de zwakke intelligentie die deze kinderen hadden toen ze de school bezochten.

Er werden alleen spelboeken, lees- en schrijfboeken en een catechismus vermeld.

DE

PRIJSDELI TG~N.

In het jaar 18J4 werd voor de eerste maal een openbare prijsu itdelin gehouden. (14) Aang ezien er in die tijd geen grote zalen bestonden en daar men aan de plechtigheid een godsdienstig karakter wilde geven, zo besliste Pastoor Verkest (15) die prijsdeling in de kerk te houd en.

Dit moet ons niet verwonderen als men weet dat Mgr Boussen voorschreef, bij gebrek aan behoorlijke lokalen, de zondagscholen in de kerken te houden.

Deze ging telkens door in de St . Tillokerk, de woensdag van de kermisl"eek, telkens om 2u . in de namiddag.

De leerlin gen van de beide scholen werden stoetsgewijze naar de kerk geleid.

De plechtigheid begon met een lof en een sermoen dat door een vreemde priester gepredikt werd.

De prijzen waren tentoongesteld in het hoogkoor.

Ze besto nden uit gemaakte klederen, huisgerief, alaam, e.a.

4 lles bij elkaar was er v oor een waarde van 700 fr.

De lijst werd. afgeroepen vanaf de kansel en de 1.eerlingen moesten hun prijzen gaan ophalen vooraan in de kerk, waar ze hun ter hand gesteld werden door de edele familie van het kasteel en door de weldoeners , d ie de prijzen ge schonken hadden en bij deze plechtigheid aanwezig waren .

Di t gebruik is b lijven bestaan tot aan de iV.O.I. Dank zij de milddadj_ ghei d van dE' edele beschermers en enkele begoede burgers beliep de wa arde van deze prijzen jaarlijks tot JOOO fr.

Het schenken van zulke prijzen, op ' t einde van ieder schooljaar was een spoorslag om de kinderen aan te wakkeren de zondagschool zeer . regelmatig te volgen.

Ieder jaar vonden ze hun bel oning volg ens hun ijver.

Ook de ouders werden daardoor aangemoedigd hun kinderen naar die school te sturen, immers prijzen als bedde- " lakens ,stoelen . t afe ls. beddebakken. alaam, klederen kwamen in

U

,.,1'

veel gezinnen zeer wel te pas.

Om dez e prijsuitdeling nog meer luister bij te zetten is het Kon gregatiemuziek sedert zijn oprichting in 1851 tot aan W.O.I. al spel en aan het hoofd van de stoet gegaan en heeft de kerk een muziekst uk uitgevoerd bij het openen van de plechtigheid.

Ook de lee rlingen die de eerste prijzen behaalden in christelijk e lezing en goed gedrag werden door het muziek met een kort deun tje veree rd . (16) Toen Z.H. Pius X, in 1903 zijn "Motu proprielI over kerkmuziek had uitgegeven, heeft dit gebruik, 't muziek hier in de kerk te laten spelen, opgehouden.

In 1861 werd door de meesters een heel bijzondere prlJs gesch onken, in de volgende omstandigheid, die besproken werd in een vergad errrg van de me esters: De reeds bejaarde weduwe Willemyns won haar brood met koopwaren te vervoeren en boodschappen t e doen.

Daar t~ reed zij alle dagen naar Roeselare met een tamelijk zware vracht die zij zelf trok met haar zoon die leerling was van de zonda gschool.

"Die zware kar slepen zoals die weduwe, is toch geen mensenwerk , zei een van de meesters, haar zoon is naarstig en g oed van gedrag; willen wij hem een ezel kopen als prijs?"

Dit voorstel werd een parig aanvaard, al de meesters legden enkele franken uit en belastten Louis Delobelle en Eduard Thibau op zoek te gaan.

Ze kochten e en mooie ezel te Pittem en kwamen ermee naar hÀis.

Onderweg begon hij zijn perten te spelen en smeet Louis in de gracht .

Of ' t grau\vtje dan een rammeling kreeg staat niet in de analen.

Gedurende de prijsuitdeling werd de ezel get ooid, gelint en ge strikt en onder luidruchtige toejuichtingen aan de leerling overh andigd .

Met zijn nieuwe meester beladen deed hij dan een rondg ang in de bijzonderste straten van stad, midden een lange stoet voorafgegaan door ' t Kongregatiemuziek.

Zo werd hij bij zijn moeder gebracht. (17) Eens was de eerste prijs e~n aalkuip. " Voor de aardigheid werd de jon g0 n in ZlJn aalkuip gezet e n terwijl twee meesters hem naar zijn plaats brachten , wist de jongen het publiek aan het lachten te brengen door zich nu eens o nder tè duiken en weer eens recht te staan, om met een lmdg e baar de toeschouv.rers te groetten.

Bij d e meisjes waren er ook grote prijzen uitgedee ld , zoals een koppel stoelen en tafels.

Op een zekere keer ontv ing een zee r devoot meisje van rond de twintig een kapmantel voor prlJs. De meesteres, Eliza Dierick, was van oordeel dat het meisje haar mantel moest proberen.

In een oog,venk was de man tel a angetrokken, toegegespt en de kappe opgetrokken.

En onder een uitbundi g gejuich en handgeplak van al de knech tejongens en een muziekdeuntje, laveerde het meisje doodbeschaamd en met neergeslagen oogskens, terug naar haar plaat se.

Bij het verlaten van de kerk wemelde het weldra in de straten van opgewekte leerlingen uit beide zondagscholen, belad en met v eel mooie prijzen."

Zoals hoger vermeld, werd de prijsuitdeling telkens in de kerk gegeven.

In september 1851 was het voor de laatste maal in de oude

S

DE ZONDAGSCHOOL VAN DE JONGENS

De Weledele heer Baron Joseph-Antoine-Aybert Idesbald VAN HUERNE, heer van PUYENBEKE, NIEUWENHOVE, PECQUES geboren op 24 nov. 1752 t Brugge, 31 mei 1844. beschermér en weldoener van de zondagschooi.

JUBELFEEST OP 14.09.1858

I.

rJ

."

I ., I .

-"

.: "

A EYE. R. STRAGIER. RVANOO TI" ••

I'"

~'HI"

.JU "EESTBRESS" TB Zn. GE

O"~_""",~"'_III_.

W..l ......... G PD.K'1If. ......... 116 ...

..................... ".............,.

AM . . . _ _ ..... 1••• .. _

Huldedichten voorgedragen op het feest van 1858.

kerk , De drie volgende jaren ging de prijsuitde.l ing hulpkerk (18) die nadien gebruikt werd als kapel van van Liefde - kapel van het hospitaal.

In 1855 ging de plechtigheid dan voor de eerste maal nieulve St. -Till.okerk zoals het nadien nog vele jaren tot aan 11. 0 • 1 •

door in de de zusters door in de geschiedde,

VERDERE GROEI: E.H. Frederic Vancoillie heeft de zondagschooi bestuurd van 1833 tot 1 841 t o t hij pastoor benoemd werd van St. Gilli s te Brugge.

Nu werd de E.H. Lodewijk Nollet, onderpastoor, belast met het bestuur en zette hij het 'verk van zijn voorhanger met veel ijver voort.

Op 31 mei 1844 stierf de weledele Heer van Heurne de Puyenbeke (+ Brugge in de ouderdom van 91 jaar). Daarme e verloor de zondagschool haar edelmoedige beschermer en weld oener.

Doch, zijn schoonzoon, Heer Baron Jan de Pélichy, volgde hem op en nam de zondags chooi onder zijn bijzondere bescherming.

Daar de last gedurig aangro~ide, werd de E.H. Nollet geholpe n door de E . H. Ampe, onderpastoor van 1848 tot 1852.

Deze laatste g af de uitleg van de catechismus aan de jongens en van bij de aanvang mag hij aanzien ,.,orden als geestelijke bestuurder van de jongens, ofschoon E.R. Noll et voort het stoffelijk bestuur van de school op zich nam.

Dit laatste bevatte o.m.: ' t bezorgen van boeken en benodigheden, het bereiden van de prijsuitdeling, het maken van de prijsklederen die dan door de meesteressen en naaisters in zijn huis gemaakt werden en andere dingen meer.

In 1852 werd E.R. Nollet pastoor benoemd te Westouter.

To e n hij in 1883 uit genodigd werd naar I t jubileum van ,Joannes Tanghe , schreef hij zijn antwoord~ "Ik ben hier content en gelukkig op mijnen Roodenberg t maar niet te min mijn hert is nog altijd tot Ise ghem in de zondagschool .

Ik zal nooit vergeten het vermaak dat ik laatstleden genoot in de prijsuitdeling en den vijftigjarigen Jubilé van de meesteres Rosalie Stragier."

Onder het bes tuur van E.H. Isidorius Ampe ging de z ondags chool een grote stap vooruit.

Tot hiertoe was zij in twee afdelingen verdeeld, onder één bestuurder.

Nu werd ze gescheiden in twee afzonderlijke scholen met E.R. De Lannoy aan het hoofd van de zondagschoo l van d e meis jes en met E.R. Ampe als bestuurder van de jongens .

Ret klooster van de Zusters van Maria groeide geduri g aan onder het bestuur van E.H. Joseph Baron de Pélichy.

"Reeds lang begeerde hij, net als pastoor Debruyne, de jongens in een ander gebouw te plaatsen, meer van het klooster verwijderd, om alsus onder weg in het gaan en het wederkeren alle gelegenhe id te voorkomen van gemeenzame omgang voor beider geslachten; te mee r omdat de kl assen van de jongens moesten veranderd en h erb ouwd worden.

(21)"

9

BOUW VAN DE

KONGREG AT IE~ --~---~--- ~ - ----~----~~

10

De oude kapel anij , benevens twee huizen en de tu inen s taande en gelegen tus sen de Pastorijbeek, de tiendeschuu r en de aloude herberg "den EngelIl ( 2 2) achter de oostkant van de k erk en strekkende tot aan de Pap e straat b oden een welge s chikte p l aats.

De huize n we rden afge broken, de g ronden opgehoogd e n een nieuw lokaal verre e s 9 geschikt voor zes klassen.

Mr de P~l ichy deed een gift van 70 0 0 fr. om de bouwonkosten beter te k unn en dekken.

(23) Daar ' t ou d gebouw van de jonge ns moest a f Bebroke n word e n en de nieuwe kl assen nog niet g ereed waren, verlieten de jong ens het kloost e r op 12.6.1853 en gingen over n aar de brouw erij van Mr. Carp entier, in de Gentstraat, alwaar er z ondagscho oi gehouden werd in de mouterij tot de derde z ondag van aug ust us.

Op di e dag we r d de nieuwe zondagschooi plechtig g e op end.

Het Kong re g atiemuz iek ging de leerlingen afha len naar de mou t erij en van daa r ging men in stoet door de Gent s traat en de Ke r k straat naar h et n ieu w lokaal.

De le e rlingen droegen al h un s choolbehoeften me e.

Na d e i nzegeni n g v an de s c h ool we r d en de l e erlingen in klass en verdeeld.

Er wa ren toen ongeveer 40 0 le e rlingen.

Het vol g ende jaar werd E.H. I. Amp e benoemd te Ko e ke lar e en als bestuurd er opgevol g d door de E.H . Ivo Volckaert d e 8 . 20 18 5 4.

Onder he t adEtienjarig bestuur van E . H . Volkaert ging d e zondagschool no gmaals een flinke uitbreiding nemen.

Op 14 september 1858 vierde men het zilveren jubileum van drie meesters: Franc i scus Depreitere, Petrus D! Hooghe en Joann es Tanghe, die se dert 25 jaar hun ambt als meester in de zondag schooi reeds hadden v e r vnld.

Op dezelfde dag w¡erden er in de zonda g sch ooi voor meis j es v ijf meesteressen gehuJ_digd: Melanie Amey e, Rosalie Strag i er , Ro salie Vandommeie, Virginie Hinnekint en U. Melanie Sa bbe.

Bij deze gelegenheid werden tw e e gedicht e n afg elezen.

De eerste was een "Dankbetuyging!! a a n de sti c h t e rs, weldoeners, bes tuurders, meesters en mees t eressen van de zond a gschooi.

Het gedicht werd geschreven door vrouw Verschaev e (geboren Th e res i a Verlinde) gew e zen leerlin gen van d e z ondag schooi en alles werd gedrukt bij P.J. Bossuyt te Izegem .

Het tweede d i c h t werk was een hulde aan de bovengenoemde meesteressen.

De d ichteres is hi e r niet vermeld maar het drukse l i s van dezelfde h a nd.

Op die h euge l ijke dag ontvingen zij uit de handen v a n Mgr. Malou, Bisscho p van Brugge (24) die de plechtighe id voorzat , e l k een kostbaa r zilv e r en kruis, hun gejond door de heer Baron de P ~ li­ chy.

Ten jare 1 868 n adat hij de k a pel v a n de kongregatie g e bouwd en voltrokken h a d, (25) bouwde E. H . Volk a e r t d e bovenkla s s en van de zondag schooi die meer dan 8000 fr. k ostten en door de h e er Baron beta a ld 1-,erden .

Om aan h e t onderwijs meer uitbreid i ng te geven en aan de jongelingen die de hoo ~ ste klassen van de lage re school gev olgd hadden, de g e l egenheid te geven hun Fraps te onderhouden en bij te werken, ri c h t te de E . H . Vol k aert te n j a re 186 9 d e Frans e school

in, bestaande uit drie klassen in de benedenzaal. diende voor de Nederlandstalige klassen.

De bovenzaal

In 1872 werd E.R. Volckaert pastoor benoemd te Klemskerke en opgevolgd door E.H. LEOPOLD SLOSSE, die de zondagschool bestuurde van 1872 tot 1891.

Met al de ijver van zijn jong priesterhart heeft hij het werk van zijn voorganger in volle bloei weten te houden.

De schoolstrijd van 18799 die onder de liberale regering Van Humbeeck losbrandde kon alleen de goede geest bekladden en breken.

De dagscholen liepen l~eg en de zondagscholen kregen z o doende de zware plicht het tekort van het ontbrekende dagonderwijs en:gszlns te vergoelijken.

E.H. L. Slosse smaakte het genoegen het gulden jubelfeest te mogen vieren van t."ee eerzame meesters: Joannes Tanghe en François Verbanck op 6 november 1883.

Bij deze gelegenheid werd ook het zilveren jubelfeest gevierd en Eduard rhibau, geheimschrijver van de zondagschooIo Vam:f 1884 (,,,et van 20.09) trad een nieuwe wijziging in de wettelijke toestand en dat ten nadele van het opnebaar onderwijs. ' t Godsdienstonderricht werd weer in ' t leerplan van ' t L.O. opgenomen en de gemeentelijke zelfstandigheid in onderwijszaken werd terug hersteld.

De drang van het bijzonder onderwijs naar geldelijke gelijkstelling met het openbaar onderwijs won met de dag ruimer veld.

GOUDEN JUBILEUM: Zes jaar later vierde E.H. L. Slosse ook het gouden juboleum van de meester Louis Delobelle en dat op 23.1.1890.

Niemand zal zich op heden nog iets van dit feest herinneren, want ook hier heeft de tijd al heel wat uitgewist.

Als een zeld zaamheid mag toch aangehaald worden dat de plechtige jubelmis gedaan werd door de vier neven van de jubilaris p allen zonen van Bruno Delobelle.

Celebrant was pater Hilonius (Hendrik Delobelle) gardiaan van de Re coletten te Eeklo.

Hij werd bijgestaan door zijn drie broers.

- P. Benedictus - Maria (AlaĂŻs Delobelle) Predikheer te Ho ei.

- Frans Delobelle, Redemptorist te St. Truiden - Joseph Delobelle, Proost te Ruych""oven (Bilsen) - Limburg.

Bij deze gel eiplh eid werd er ook een groepsfoto gemaakt die nog flink bewaard is gebleven en die door E.H. Slosse op de ommekant met al de namen van de aanwezigen werd voorzien

Hel: vervol~t.'

11

NOTEN: (1) E. DIERICK: Eeu\vfeest van de zondagschooI der knechten t o t Iseghem, 1812 - 1912. Druk: J. De Busschere - Bonte, 1912 p .ll ( 2 ) Een eerste decreet schafte op 14 februari 1790 de monniken met plechtige geloften af, in augustus 1792 werden ook al de andere kloostergemeenschappen ontbonden. ( 3 ) R. BEKAERT: Klooster der Grauwe Zusters~ Ten Nandere, Jaa r gang VII, nr 3 (26). ( 4) R. BEKAERT: Klooster der Gramve Zusters, T.M. 26, p. 25 ( 5 ) Concordaat: 15 juli 1801 ( 6 ) Kan. G.F. TANGHE: Parochieboek van Iseghem, Druk: Wed. De Schryver - Van Haecke, Steenstraat, Brugge 1862 - 1863 .

(7) De eerste jubilarisse van de zondagschoo1 9 meesteres N e l anie )"'"~J'? tekende regelmatig en zorgvuJ.dig alles op \vat de zondags chooI k o n aanbelangen; zij gaf een beschrijving van die schoo l i n het g rootboek da t jaarlijks gebruikt werd op de k a ns e l voo r ' t afroepen van de prijzen.

Dank aan haar aantekeningen zi jn er veel bijzonderheden bewaard gebleven . ( 8 ) De twee jaar die de eerste communie voorafgingen (later o ok de plechti ge communie ,verden heel bijzonder besteed om d e godsdienstkennis aan te vullen.

Daarom had iedere week een heel bijzonder godsdienstuurtje plaats in Kerk of Kapel DE LERING - geheten - waar het overhoren van catechismusteksten door een onderpastoor een ruim deel van in beslag namen .

Het ee rste jaar waart ge in de KLEINE LERING Het tweede jaar heette men de GROTE LERING . ( 9 ) Kan. G.F. TANGHE: Parochieboek van Iseghem p. 252 .

(10) J.B. VAN DE WALLE : Notitieboeksken, Ten Mandere, jaargang XI N°3 ( 11 ) Nelanie AHEY1~: Register van de zondagschooI ( 12 ) A. VIAENE , e.a. West-Vlaanderen: blz 124-125 (13) M. AMEYE : Register van de zondag schooI (1 4 ) M: AMEYE: Register van de zondagschooI (15) Pa s toor VERKEST: ° te Wingene 26.9.1795, priester gewijd 1 3 .

8 . 182 0, onderpastoor St.-Maartens, Kortrijk 11.9.1820, PAS TOOR TE IZEGEH 23.6.1829.

President en leraar in theologie aan ' t provinciaal seminarie t e Mechelen en daarna aan de katholieke universiteit in Leuven in sept. 1834, erekanonik van de hoofdkerk._ in Brugge 6 . 9 .1 83 7 e n leraar in theologie op 2.2.1839. In ' t klooster getred en op 27 . 9.1840 en geprofest op 2.2.1851.

Als rector te Namen ove rleden o p 6.9.1858 (1 6 ) E. DIERICK: De ges chiedenis van de congregatie der J onge ling en Druk: J. Do oms, 1897.

(17) Standaert van Vla e nderen, 28 september 1861 (1 8 ) Ook werd deze kapel \vel een STUIVERSKAPEL g eheten, omwi lle van de brooddeling van de dis na de diensten.

(19) M. AMEYE: Register van de zondagschooI ( 20 ) E. DRONT - DE WAEPENAERT. Quartiers gégé alogiques des familIes flamandes - Brugge 1871 blz 355 ( 2 1) M. AHEYE: Re gister van de zondagschooI ( 22 ) Zie plan van P.C. POPP (1836) Stedelijk archief Izegem.

DE ZONDAGSCHOOL : FEEST IN 1890

LEERMEESTERS IN 1890

L. Brugge; ] . Mullie; E. Laridon; H. De Clercq; E. Verbeke; A. Vanden Berghe; H . Brugge; F. F. De Clercq; F. De Coninok; E. Ronse; J. Bourez; C. Claeys; A. Rosseel; A. Allewaert; ]. Van Haverbeke; L. Slosse; O. Van Rolleghem ; H . Dalle; C. Rebry; J. Dochy; A. Werbrouck; E. Thibau; ]. Tanghe; L. De Lobelle; F. Verbanek; H. Vande Putte; E. Dierick.

DE ZONDAGSCHOOL

De meesteressen van de zondagschool bij het jubelfeest op 20 december 1892 .

DE BESTUURDERS VAN DE ZONDAGSCHOOL

EH. Ludovicus Nollet 1841-1848 (*)

E.H. Isidorus Ampe 1848-1854

EH. Ivo Volckaert 1854-1872

E.H. Leopoldus Slosse 1872-1891

ER. Eduard Lagace 1891-1901

E.H. Juliaan FouĂŠ 1901-1911

EH. Joris De Backer 1911-1913

E.H. Etienne Moulaert 19.12.1913 - juli 1914

E.H. Fredericus Van Coillie 1833-1841

(*) E.H. Nollet reisde rond 1874 als bedevaarder naar Lourd('s en Paray-le-Monial. De grote'

paternoster over l.i;n linkerschouder en het brie/ie op de borst zi;n daar nog sprekende herinneringen van.

(23) M. AMEYE: Register van de zondagschool (24) A. VI AENE e.a.~ West-Vla a nderen: blz 125- 126 (25) Deze kapel 'verd in 1968 afgebroken om daarna op deze plaats een nieuwe repetitiezaal te laten optrekken.

CKRQf:T:T Jt;: BlJDRAGf. NII;T Tt;

5TOUTI;N VOOQ 197.3 - DIT IS HET

LJl.AT5TE NUMMl:R VAN 1~72.. GESRU' ~ D& BLÄUWE. "MRT ÄCHTE"RAAN IN 'DIT 'BOEKJE. "TEN M"'N1>ERE

\S OOK

eeN PRACHTI~

e'N'DE~ÄARS~e:SCHe.NK .

15

f>lJD~ÄGl;

TOT U~

D~ lZ~G~M5b

GE.5CHIb:O~NI6

VAN

SCHOt;lSI;L NlJVbR l-11;lD.

Levering van schoenen, vervaarqigd door onze Izegemse schoenbazen en schoenmakers,

en bestemd voor de veldwachters van de Pro-

vincie West-Vlaanderen,

tijdens de periode 18JJ-1 8 J8

0

Op 5 .9.18JJ vroeg de heer Gouverneur van de Provincie West-Vlaanderen aan het toenmali g stadsbestuur om de Izegemse schoenmakers bijeen te roepen en hen te vragen t eg en welke prijzen zij 250 paar · schoen eh ~

bestemd voor de veldwachters van de Provincie

West-Vlaanderen, konden maken in een tijdspanne van zes weken en volgen s een bijgevoe g d model.

In dit schrijven haalde de heer

Gouv e rneur o.m. het volgende aan"daar het blijkt dat in uw stad bekwame schoenmakers zijn die kunnen wedijveren met deze van Brugge'!

Hierop moet ongetwijfeld tegenstand gekomen zijn vanwe g e de Brugse schoenmak ers, voorheen belast met h e t

maken van deze schoenen,

want de Bestendige Deputatie besliste daarna slechts de helft

(122 paar) van deze schoenen aan de Ize.gemse schoenmakers toe te vertrouwen .

Deze schoenen,

enkel bestemd voor de veldwachters van

de districten Ieper , Kortrijk en Roeselare moesten geleverd worden aan maximum J N ederlandse flor i jnen (1 Kederl.

Fr) het pa~r,

florij n

= 2,10

ttz. hetzelfde bedrag waarvoor de Brugse schoenma-

kers deze scho enen vervaardi g den.

De eerste levering werd toevertrouwd aan François Uyttenh ove en Jean Ronse.

Na keuring door Jos e ph De Geest, wonende te Rumbek e

en Jean Derijckere uit Izegem,

1s

door het Stadsbestuur Izegem aan-

gestelde experten, werden ze door de 12 2 veldwachters uit bovenvermelde districten te Izegem aangepast en a f g e h aald o

H~rv oor

kreeg ons bestuur een nominatieve lijst van al deze veldwachters.

Het daaropvolgend jaar mochten opnieuw 244 paar schoenen (thans 2 paren voor ieder veldwachter) geleverd worden, van het voorgaande jaar. ting aangeduid,

aan dezelfde prijs

Twintig schoenmakers-bazen werd bij 10-

zodat ieder ongeveer 12 paar schoenen te maken had.

Jean Bougeois en Augustin Derijckere stonden in voor uitvoering en levering.

Wegens de korte levering st e rmijn (ongeveer anderhalve

maand) moest dit keer beroep gedaan worden op een groter aantal schoenmakers.

Na levering bleek dat twee paren niet met de opge-

geven maten overeenstemden.

Deze twee veldwachters moesten zich

persoonlijk op het secretariaat aanbieden teneinde andere schoenen te bekomen.

De niet passende schoenen werden geweigerd!

Op het einde van 18 35 werd andermaal door de Provincie een bestelling van 244 paren schoenen gedaan, prijs van 6,30 fr,

steeds te leveren aan de oude

en te voltooien binnen een tijdsbestek van an-

derhalve maand.

Niet minder dan 50 schoenmakers hebben voor deze bestelling medegeloot,

terwijl

21

met het lot be g unstigd p

mochten deelnemen.

aan de uitvoering ervan

De volledige levering werd toevertrouwd aan

August De Ryckere en

Eduard Dierick.

In 1837 werden 50 paren schoenen (thans alleen nog bestemd door de veldwachters van het districht Roeselare) vervaardigd door Edouard Dierick Ă 6 Fr het paar.

Er waren 44 kandidaten voor de loting.

Ze

werden toegewezen aan 8 schoenmakers.

In 1838 voerde Eduard Dierick opnieuw een gelijkaardige bestelling uit.

Wat nĂ 1838 gebeurde, hebben wij niet meer kunnen nagaan.

Vermoedelijk werden de bestellingen rechtstreeks -

zonder tussen-

komst van het Gemeentebestuur - aan onze Izegemse schoenbazen overgemaakt.

In bijlage geven we hierna de schoenmakers die op 16.9.1835 aan de loting hebben deelgenomen, met tussen haakjes, het aantal door hen vervaardigde schoenen.

Zie eveneens de lijsten van schoenmakers en schoenmakersbazen opgesteld door de heer A. De Jan en verschenen in Ten Mandere jrg nrs 1 en 2/3.

1. Ameye Carlos (12) 2. Bourgeois Jan Jo Bourgeois Judocus 4. Bourgeois Louis (12) 5. Bourgeois Petrus (12) 60 Bourgeois François fs Eugene (12) 7. Clement Francis fs Hilaire 8 0 Dekeersschieter Flo rentin 9. Dekeersschieter Mode st 10. Demeyere Piet er Jacob. (12) 110 Deprez Joannes 12. D-eryckere Augustin (12) 13. Die rick Eduard (12) 14. Dierick Jan (12) 15. Dierick Johannes 16. Dierick Louis (14) 17. Driessens Petrus (12) 18. Dufour Joseph 19. Dupo:t;lt Leo 20. Duijckere Petrus 21. Lapeire lved.

22. Lefere Auguste 23. Lefere Jan 24. Me ersschaert Petrus 25. Nollet Joseph (12)

26.

27.

28 0 29.

JO. 310 J2.

JJo J4.

350 360 J70 J80 J90 40.

410 42.

4J. 440 45.

460 470 480 49.

50.

Nonckel Antoine (12) Nonkel Auguste Nonkel Francis (12) Nonkel Jan Nonkel Louis (12) Renier Eduard (12) Ronse Bernard Ronse Jan (12) Ruyfflet lii ttebold Samoy Charles Schelpe Francis Schelpe Louis Tanghe Jan (12) Uyttenhove Francis (vader) Uyttenhove Franc is (zoon) Uyttenhove Jan Vanackere Kinders Vanbelle Pieter (12) Vandeputte Ho Vanderheeren Krs Vanpachtenbeke 00 Vandewalle Pie ter (12) Vandoorne Judocus Vanhoutte Brune Vromman Francis (12)

Devos Jo maakte eveneens 2 paren.

/Bij de heer Ändre Demeurisse kunt U een kàarr van Jz.egem kriiaen -stadscentrum van 1146'gemaakt: door A:Vdndromme naar 3r.DeBal. ~ 50fr.

15 _ _ _ _ __ _ __ --'

M~LÄNl~

VAN B1ERVL1'ET

- 2.cie 1> 6.E L.

HET INSTITUur VAN DE H. FA1"IILIE ONDER DÈ LEIDING VAN JUSTINE DE MONIE VAN 1883 TOT 1909.

JUSTINE DE MONIE was de meest geliefde leerlinge van Melanie.

Melanie heeft in haar niet alleen haar opvolgster gezien, maar ook een vrouw die het leven van de H. Familie, zowel religieus als in

Justine De Monie is niet

p edagogisch opzicht kon dragen.

weg te denken in de geschiedenis van het instituut.

Alhoewel niet in Izegem geboren,

stamt Justine De Monie uit een

eeuwenoude voorname Izegemse familie.

Petrus Ignatius DE MONIE,

grootvader van Justine, had een krui-

denierswinkel in de Nieuwstraat (nu huis Gezusters Ba es) . was gehuwd met Julie Derynck uit Emelgem.

Hij

Hij had twee broeders:

Ignatius, handelaar in lijnwaad en burgemeester van Izegem (1835-

1839) en woonde in de Marktstraat, nu gezusters Vanneste; en François die zich te Aarsele vestigde en aldaar tot de voornaamste ing ezetenen van de gemeente behoorde. ging het niet bijzonder voor de wind.

Grootvader Petrus

Hij stierf in 1838 en liet

zijn kinderen slechts een onbeduidende erfenis achter. zoon Henri was 16 jaar toen vader stierf. een bakker,

Zijn

Hij ging op stiel bij

eerst te Izegem en in 18 42 te Kortrijk.

In 1843,

meerderjari g geworden, huwde hij tegen de zin van zijn familie, beneden zijn stand met de weduwe Delaere, geb oren Mar ie Maes, reeds een kind had uit het eerste huwelijk (Sidonie). dringen van zijn vrouw vestigde hij zich te Zweve zele.

die

Op aanZijn

vrouw was afkomstig van die gemeente en ze konden zich vestigen in een klein huisje van haar oom.

Ze openden er een bakkerij

19

8n kru idenierswinkelt j e F ranci scus (1846~

Ze kregen drie kinderen.: ~lelan ie (1 8~~ L~ )

stierf reeds in 1847) en JUSTINE ( 15 de cember

Op 1 september 1849 sterft moeder De

184 7) • v ij f

0

jaar en Justin e nog geen tweeo

Mon.ie~

~elan i e

is

Nu rijzen de moeilijkh e den.

De f a milie Delaere eisen de erfenis van Sidonie, het dochte rtje ui t

het eerste huwelijk .

Henri is ontmoedigd en kan geen hulp

v e rwa chten van zijn familie uit Izegem. ov er aan zijn knecht en gaa t ., De 've stkant" wonen . die nst.

Sidonie,

Hij laat de bakke r i j

naar Ruddervoorde op het gehucht

Hij trE'

~

als knecht bij een bakker in

de stiefdochter, gaat naar de kostschool t e

Ruis e l ede, waar een zuster v an haar moeder les geeft (S i d o ni e ~L

huwde

Cattoor~

stierf in 1891 een dochter, Augus t a nalat e n d ,

d ie in 1900 op twintigjarige leeftijd overleed na het beëind i g en v a n haar studies in de Ho Familie te Tielt).

Melanie en J u s t i ne

worden ui t besteed op een gehucht bij brave pacht e rs, belaere- Marie De Muynck.

Maries

Charles Dob-

in de volksmond Mietj e gen oemd,

houdt er een schooltje voor de kinderen van de omgeving. die k i nderjaren zei Justine:

Over

"Ik groeide op ver van de werel d .

Ik ke nd e n o ch de genoegens van een eigen haard, noch van h et leven .

Maa r

ov e r.

om vrij uit te zeggen 5

ik maakte er mij geen z o rg en

Al mijn aandacht ging naar de bloemen , het gezang v a n de

vogels , he t

stoeien door de velden en de bossen;

een dau wdruppel,

een mierennest langs de boord van de grach t wa -

ren vol d o ende om mij in begeestering te br engen. zeven j a a r

een grash alm,

en Mietje moet haar schooltje opgeven .

"Justine wordt Melan ie e n

Justine moeten nu naar de dorpschool van Ruddervoorde o

Twee j a ar

later b es l u i t Henri De Monie zi.jn werk op te geven en gaat werken bij b a kk er Verme u len te E.lverdi.nge.

Intuss en leefde in Aarsele, 1 8L~5

François De Monie,

In

v e rloo r hij op 8 dagen tijd zijn vrouw, Rosalie Vandendries -

sch e en zijn 21

jarige dochter Delphine.

vi e r k inderen nalatend: Emiel, Leuven

Q01r î6 ) , L

oom van He n r i .

de oudste,

In 1851

sterft F r a nçois

studeert geneeskunde te

(v esti e de zich te Ingelmunster en overleed op 11 no v embe r Leopold volgt seminarie en Po lidoor gaat naar het col l ege.

L e oni e , de dochter ,

18 jaar heeft zo pas haar normaal sch o ols tud i ë n

Zuster Justine De Manie in 1903.

(Naar een schilderij van graaf Jacques de Lala ing.)

MELANIE VAN BIERVLIET

BIDPRENTJES VAN DE GEZUSTERS VAN BIERVLIET i_Ii<:!"'~~"dtliWrC

~

~., "',

.•.

" ---':~"""",~,,-~

.~ ~: ,' _'

1

].:; ... .:.'1 j

0 .P I E U X

!:, ;.:: ti

/S/.~~'/IJ -:.,~ r:, '

!'!t;!" , c:;,,(");( .:·,·,' /,;iä'

!~~ >::.

r.::

:·r.

;~~

-1 A;'Zn: I St'!~'

.'::;:': Wd,·~",;. "'I: : >!'

L~~:rr. '.ll~: ~' ·{/(i; ..

i:';::,,-:1.

1'1 J.

S '.J U V ~:: H:- 1>:.,.;'

de ! ~ -;r.:.~r!.1'·'

/~ :; i /i.:',Tr',"" I.:;:,' .

d.',;".:; ? \, ~7;.~Ü· :1 ('':· , :: 1': ; 1':7:'':~~!{,; ,s;l lJpii-

~:;~~.~,: I;' ';:;:~;::;,::;,~;' ~':; ;~;!::~;:~~~~;~~:;;:;::[::'~;::;;~~2; :.-t:-.n!' ;'

( " ", ; .," ( l

: ••.. s ;Ia;:~':/"1 '(; .; f,: /,',·

/,,';' !~~,X::-'~\i

,

;,:;~~·~;~g::~;tf'~~~~~~rij~~;il:s~:::~;;;i.:~'l·':';'!~~~;; r,.~i , ;.éric-,~ r,![.:u~

n.

J6:''-lä,

d ~I!UH:Z,·lt1i

toe .'"ep-:Js

~ t~!:.d .

P.

tmm~~zm~m.g~ uum~~1~~~tstmtm 0 c.. nl:c\'lek t<! :\la;\g:d, gij \\eet het, j!i. heb uw sll)~

n

te

t~

:tl

i-l

ffi

r~

A I.A PlEtJSE MÉl.lOIRE

tl g~~

DE J'!...\f..tr::MO~;;!:U.E

PauHne"Yirginic VA.N BIERVLlET, M.~mbrC'

et

du

~e

T~crs

ürJr\! dt: S ! r r..l nçoÎ :i

~

d ~As$ i~.e

ti il lS:

tlOld":; le s- }. ~,:HII:h~th)ft'3 p.eu5cs;

N;.:(! à I ~EfJll!::,t, Ie .9 td'rii 18H, ct pir!l::;'~";:{"'l'.t dà.:J{H~ a THlt!:r . Ji' 8 }uÎli" H~i,;'.

t~

t-l ~l !l

L . . 1!:Ort a t em~in~ la h.l~it:::t: 8 tul!e d.l (I; rr.:j. il',"e.: ~~r souHr.lll{''CS q;!i i · J si>i l'~~C..l~C.;\t. .. . l :[ h~t!r{! de b r~cn,mp~ i t~~ c. ~.t aHi \t\~ (: ; !'(t~!rTJï·r(:. ..i rl!:1 ~pji

::;3 Ud-e. S.:!. iilUfIJ'~j:! ést

f~

f :nic; l:il. nl{.rt r inboJ.;ll! U_L:!.j. !. •..)'!1 re-pus.

S. El'Wc, EPe ::01.15 i1 ;;p~:.:tru com m-?: !':I Ïl!mme to;"1c tl~s S~jnt(s: EcHl;!'(':', \· i~;!Jillli;:: e: \,i~d.Li.eusC', t~ ü;s.'lr!t !: teüte:;'1 tIrJj;iI.~

(I

L:'~

«..)

t3" -4

coural-":.>! ct d~ n~s;g i1;;t ~ vn ~ PRO\'. vil·rgei;' s(tu! ks Hi;urs cdC\r jj~r .::ntes cf...:. t'[:;:!i5(:, Ie

~!~C~)~l,~~«J:~Cf~;~(:~llrt:;:~e'h~.~~~~u:~~n~.~\~;~:~:;l:;l~:~~~~. r:!:;~I;~;,:'~

'~

\.':Hcs :'~ml ' l:l porl iv:l Ja ""lu:) ilil~!;"Ir~ d t trC!url;.!;·;' ~1.:: Jt!'A.iS· <:hri :it. f:Ur.:::i Oll.~ <:,Ot lllncn.: ~ o",:lrc S:u I.:s t crre >:e i:tu!o: ~ 1{)tlS Stt,Ul!; Uil j(;l-U (t~.i15 Je Ci\:t S. C ~' f'n , Aimó: ::!.; t· j~t, ct i..~~ li u mmc ~, :!;;I. :nl!rr'ü irt: l'S~ en N~IH:,' J iC ~ÎÓ.!l . t jl!J.;:~,;:( !"hÛn:l lne iltÜ SO U lil, ~:t:! Je.. p at!.\Te-d I'imli-gt' nl ~ II $d:hnr~ :" lr !.~.: d{:hl/(er.} au j{\ur du mJ H,ç~Uf_

EC::L ,.

SUl" 1.~rH!1

n:.:l'; -t; !.:!:

o ,M:tr[c, r ,:~ziÏ.S

'~I )lIS ~~~t s

m.,i

r ~,

"(I1ft: ~~!!tt)ll t.Jl1(!n! ··'·'l r~':.~ii:l:).;

.~\;,,·i,e .

~: . t=.~; ~ ,;, i

:.:l:_

Jt

(j VOU!i t~ U; :;-J"WC'.z i:l!lI ;dlll tt, U"~ .p1t:!tn.~.: P :1,. 'prrerJi; pi':: I,' \"(I!::; I:t \!(I:JS t '.!-~r l()-igill!r;li ma riT;;lnn!:irjs:lnl:i! QU3l1:i.l i: f,.!t'.~~ d ~!'!;.)r.t :~ Ir':Hl:C ik J i~U5. ri"L~', i rij~" ·1· d t l! !t X JV511:'=; .

I

<1:mt,le:;O:" ;!llil I<>! ti~ r,: u s .'!-ttrl1 e~.

rI'?ti'b',r1, :'

: .. _'- '--'-" -'-î:~~"f(:'ï~ 'i ' !:! :" .:~ ;;:~~.~.~~:!: j',~-~.,; i;";:~,~~"

( .·n~l

•

... ..!

',:IU::',"",I='-'IiII!'~IIl_;:Hi!!/!N!I\IWt'lI_'UU:I!lIIUlI!ll~IIII1INIlIIII l!l

)r~:'!,;~J hier op <I :'lrJe LIl OCt, tC'!1 lien ! g~' lul.kigcr diegen('u, die h:.,If in den hemd /. ullen :lan· ,~::hol.: ',\"co ! n ;t moge' ~'oor cc.: u ·(~f \_~)~~~ny,~~t ;:t~~~~~j

1..~

0!1t:-,;-d r-lae

'" "["1,;11 Z.;L1G1<: GEj)ACllT~,:S IS

U ~1 ~

MAR IE-11~n.:tl EU.t,.T"I!NIE VAN BIE RVLl ET.

~-.)

n

S!

T.E'It } 1):ll.lG t:' }:o"l.Ill.a'l

,'it

,(d1(1 /l'l! Ir Isft;m:~ dm I j Juli I SJ.? !jiJ.h.', ,al~tig- ();N"!,,,,~4Jl ft' 'fmöLr ,ft'IJ I Jhi 1891•

~

:t1: U tt U

V (-017; ... ,,i;!Ilei ...\, \;v~~;~cnigï;cid"T gij heb (W CI" mij :!~,\... ;",~t ";1 ;' In iine tecJerc t..in ...\shcid ar, t"n lol op h,:den InlpJe ....·hrc.:den gel.:iJ; cn "\':l n n.:::::~ r gii mij den

dood zult tochre!l·~en . z:.l ik deze' met de ~:1hnt~ der

<:-:1>

~ hoop oot\'<J.o!!:en; "en W:lno('er ;1ij m ij de:"! gl<loS vnn ~

~~

ti!; \:'Ji.;";!Ilpk )iJPPJ.121 (~.:.

~i~~~~n~;~~r~~,;,.\\:~:i~~ ;~~.~il~~i\~':: ~'~;Iu~t:{;~~~:i .~;~l l~ ~

~...

~ .,:

~w ~odd\.Jilk·>a3.nschijn wlt loooeo" dan worden ,mij Hl Jle ~ la.: !'!!! al de wonderen va r. lidJe. geopen b.t:'lrJ, waan'fl n i~ nu hel nederig e n on wel.::m1 \'c orwerp ~n l Ill ê.U W2arVQf'lr ik C m .o.l1e c: C'uwc:n dei' C'clI\vcn zal gdkneJijden . '. (i\h':'IO ~I.\ ".L,)

. \ Vi j lezen, in be t heilig E'wr.gdic ,l.?l t de pen ning J.: d <.' ~CiHHL~t dl!s. t~m~+s ne:,!rgdè gd en het g las .... ~ W:i"Cf in den n:t:l m .Jes Hecrcn t"f(;gev/.!Il , nÎ<:t zonè t!f :..! bdooni ng wllen b!ljHn. O! wt:fI,- :s niet d~ WJil!l.h: <'-1: C\.'!lCf ziel, \'crgclck..:n met di en p,:nnin::.. r, l~t dJ \ glas ~l w.ner! AI h:\ddt'n wij cr sl (",;htc; Cl:;ll<: enkele \'t:rii"Jl l, cem: ,;. nl~dc tul Je zali~hejd g..:leid, Hij dil! ;ll :tijn ~"1: blocJ n .. rgr::o\ om di~ lid \'rii t\.' koo~n , 7.:l1 ~r Vt)()r <.1 'lltijJ reki:l jn~ van h(\u.1.:n!...

In cl!liige dagen. (·t·nige i.lren kOlTIt voor !11ij (''") de rust des grr:rs. , :. l>:J1 uil Jlt pll!.:h!ige: ~tilte eên ~ ~ enkd rn <h:hl!~ \.. ..:·o.() in uw gcho.:ll~en wcc-rklinIH~' cn, ~~ do:x het h.::.'n \·,:. . n J.-C , in uwe narten. met m:;ne ~ .) gt!tb:h:c;};;:; H~:':'cnl,ehi~,j blij \'c: Sim:'~par'i'lrl()s "Vl'lIir{' • ~ "d ",, ! .

(O",·c,""G.) 13 0 zoete dr:i:cnh eiJ cl..:zc.r :lal"Je) '> Jt:'us, 0 ~bria.

~,. ,p..)

tl

~

ts";3'

~,.

tl U U

~ ~

t-

tl

t~ ...."

~1

t1

~.~

,, ;:. ~!

....

~,.Jo5t!ph" .y::!J~:t O\'(i ,?I\S! (:!1 geeft ;;Jon on~~ gl~e::.h:· hlKe f;:>.;r:'lJIe ~u, t i! lllll \'30 h:tr c en \';;Jil lid , opJat

lij ·.~ccds dcn schoon~n Il.:l~ln l W:.tMJ:g: blih'c~ dir:a ~tc 11. Kerk h:W,i; !;~~~; ~~'~:~:~~st~~.~tl.~~~~:~I.~.~~>:~I~\~\·r(J~G~·~.)

:~

,

('.~ ~"

'~

t: ~'~ t:t. ~~ '.'~

~~~ ~ .j~'1t~~~;i:~~~,~ ~ ~,~ ~ ~ ~ :! ~~ ! ~·~t~ ~,j!~;~ ,;!,3 ~~~~'l

en blijft alleen achter in het grote burger shuis met een oude hovenier en een huishoudster.

Zij vreest de eenzaamheid en be-

sluit Justine bij haar te nemen.

Haar broeders en Justines va-

der zijn akkoord en Justine komt in Aarsele terecht.

Tien dagen

na haar aankomst schrijft Leonie aan Ï'ladame Melanie te Tiel t: "Onze kleine Justine is sedert 10 dagen bij mij en h eb ik mij ingezet als onderwijzeres.

Mijn leerlinge is slechts 9 jaar oud,

groot en sterk als ze is 9 zou men haar elf tot twaalf wanen ••• De gedweeheid van mi jn leerlinge en de vooruitgang die zij maakt o vertreffen al mijn verwa chtingen ••• dit arme me isje is mijn t r oostende engel geworden in mijn eenzaamheid ••• "

Stilaan groei-

de er tussen Leonie en Justine een genegenheid als tussen moeder e n. kind.

Op 11 april 1859 deed Justine haar eerste communie in

de parochiekerk van Aarsele.

Vader De Monie en haar half-zuster

Sidonie Delaere woonden het g rootse feestmaal bij.

Melanie; die bi j

Haar zuster

de zusters van O.L.Vrouw Oudenburg op kostschool

was kon niet aanw·ezig zijn.

( Melanie werd zuster Sylvia bij de

zusters van O. L. VrOUlv te Namen e n stierf te Gent op 6 november 1923).

Nu werd Justine aan de zorgen van de dames van de H.Familie te T i el t

toevertrou'vd

het sch o oljaa r

0

Justine ,vas een zeer knappe studente.

In

1862-1 863 eindigde zij haar middelbare studiën

en wa s n o g één jaar te jong om naar de normaalschool te gaan.

Melan ie stuurde Justine naar het pasgeopend pensionnaat te Brus se l. T ij d ens haar normaalschoolstudiën hielp z ij in haar vri j e u ren de minderbegaafden. ders c heiding.

Zij haalde haar diploma met grote on-

Justine besliste het kloosterleven te aanvaarden,

L e o ni e verkreeg van de zusters van de H.Familie de toelating om Justine gedurende 1 jaar bij haar te houden als voorbereiding o p haar noviciaat.

Zij treedt in het noviciaat en op 2 februari

1 869 ne e mt zij het kleed aan en wordt Madame Marie-Justine van de Engelbewaarder . na a r ,

Het is Kan. Van Hove, weeral een geboren Izegem -

President van het seminarie te Roesela re die de

geloftaf~

legging voorzit.

Justine ontpopte zich als een buitengewone pedagoge.

Na het

ver-~ä

lof van het schooljaar 1873/74 werd zij overste t e L e uven en in

18 83 a l gemeen overst e van de H.Familie; EERSTE WIJZIGI NGEN DOOR Mme. JUSTINE 1. DE CONGREGATIE: In maar t

1886 werd het noviciaat terug ingericht onder de leiding

van Mme. Ju stine.

Allerlei wijzigingen werden i n gevoerd, waar de Jus tine toonde

stichteressen het niet altijd mede eens waren. zich we l

zeer ontvankelijk tegenover d e wensen v a n de stichteres-

sen, maar had toch wel nieuwere gedachten.

2. DE

KOS T SCHOOL~

Ook de kostschool had dringend enige wijzigingen nodi g.

rvIme.

Justine had een zware dubbele taak: Die van alg e me ne overste naast di e van plaatselijke overste te Tielt . kommern i s, was het onderwijs. zij nieu\lTe methoden.

Haar h oo g s t e be-

Jonge leerkrachten,

sugge re e rde

Zij stelde nieuwe boeken ter besch ikking

en elk e klas kreeg zijn "I..relbepaald programma.

Collecti eve s traffen werden afgeschaft.

Orde en t u c ht was voor

haar een kwestie van gedurige contactname met de l ee r lingen.

Prak t ij k en z o als ov e rdreven snoep en wijn werden afg escha f t.

Waar Mme. Melanie eerder in een ivoren toren woonde en leefde, stond Jus ti n e open voor gemoedelijke en veelvu ldig e omg ang met de lee r l ingen.

Zij hield boven alles van de n ormaa ls ch ool en

gaf haar l ee r l in gen regelma tig pedago gische r ich t lijnen.

3. NI EUWE AFDELINGEN: Afdeling s n it: In 1885 besliste de minister da t hand"l..rerk snit moesten ingericht worden.

er les s en van

Mme. J u st ine deed on-

middell ijk een lerares snit komen v an de Guimard s tra a t . methode u i tee n te zetten aan ĂŠĂŠn religie u z e .

Om de

Gedu r e nde het

groot verlof werd een cursus in snit en teken en i n g eri cht, waar-

OA bij

24 zu st e rs zich in die nieuwe taak trachten te b ekwamen.

~ Lagere a f d e ling~ Sedert de stichting van St. Mari e wa r en in

Vlaanderen we l lagere scholen .

kostscholen bijgekomen, maar in v eel mindere mate In 1884 was een betalende sch oo l

v oo r kleine jon-

gens opg ericht en op Joktober 1884 vroeg Hme. Justin e toelating om een l a g e re niet betalende school voor volkskinderen op te richten, di e zou dienen als

o e fenschool.~e

studenten van d e n ormaal-

school kond e n aldus gunstig werken in de praktijk.

Huishou dschool: In 1889 voe g de Hme. Justine e e n huishouds c hool toe aan de l a gere afdeling omdat: het ge zin, ding is . 1I

1IVoor een goede verstandh o uding in

d e eerste vereiste vanwege de vrouw een g o e de h uishou-

Soci é té d e chari t é: Zij wilde de leerlingen van de k os t sch ool aanzetten tot li e fdadigheid.

Daartoe richtte zij die société in .

Zij lee r de d e leerlingen,

ter gelegenheid van Sint Ni kl a a s , g e-

schenk e n t e geven aan de kinderen van de oefenscho o l.

In d i e

school zaten de armeren en was er gele g enheid om soep en klederen te bedelen .

De verk iezinge n van 1879- had den gemaakt dat het leerlingenaantal fli nk g e d aal d was.

Toen in 1884 kwam de tri omf van de k atho-

lieken en we r d de ongelukswet te niet gedaan.

Tielt werd wett e lijk aangenomen.

De normaalsch ool

Het was Mme. Melanie, die a ls

gewezen ov e rste op 16 juni een vraag tot aanneming deed aan de minist e r v an ond erwijs (Jacobs) .

Op 22 december bekwam het i n-

stituut d e heraanneming van de staat. ting op d a t

De wet legde de verpli ch-

d e helft van het onderwijzend personeel mo est bestaan

uit g edipl omeerd en.

De bisschop van Bru g ge,

om meer invloe d te

hebben in de inrichtingen , vroeg aan Mme . Justine om religie uzen van het bis d om in haar normaalschool te aanvaarden. het verlo f

Gedurend e

e n e nkele maanden van het schooljaar konden deze zich

dan voorbereiden tot een aanvullend examen dat vereist werd voor degenen die niet regelmatig een normaalschool gevolgd hadden.

Stichting v an een middelbare normaalschool in 188 6 .

Onder liberaal

be~ind

waren te Brussel en Luik speciale afdel i n -

g en opgericht en onderwijzere s sen van de ho g ere graad te vorm en.

Een wet v an 1881 maakte het mo ge lijk, middelbare scholen voor

Het onderwijs zou er gegeven worden door

meisjes op te richten. regentessen .

Mme. Justine wenste dan ook een middelbare normaal-

school op te richten in Vlaanderen.

Er bestond slechts één niet-

gesubsideerde middelbare normaalschool? deze van Wav er. delijke lasten echter schrikten haar af.

De gel-

Ze bezocht minister Woe-

ste, Mgr. Lambrechtsvan Gent, Mgr. Goossens pasben oemd aartsbisschop van Mechelen, bisschop van Brugge.

Senator Mulle de Terscheuren van Tielt en de Allen steunden Mme. Justine en zetten er

haar toe aan zulke afd eling te doen aannemen door de staat.

Aan

de ouders van de leerlingen en aan alle kloostergemeenschappen werd de oprichting aangekondigd. examen werden bekend gemaakt. initiatief aangekondigd:

Duurrvoorwaarden en toelatings-

In tal van persbladen werd het

(St. Gredoriusbrad~ La Patrie, Le Patri-

ote, Le Bien Public, La Gazette de Bruge, roi,

La Gazette de Charle-

De Koerier van Kortrijk).

l\WEILIJKHEDEN: 1. Het toelatingsexamen moest afgenomen worden door een afgevaardigde van het ministerie.

Het toelatingsexamen van Tielt had dus

geen waarde.

2. Mgr. Goossens vond het niet passend dat r eligieuzen van het bisdom Mechel en,

J.

in een ander bisdom onderwijs zouden ontvangen.

Het feit dat de leerlingen zich moesten aanbieden voor een

central ~

jury,

schiep natuurlijk moeilijkh eden.

J'.. inister

l"roeste

gaf a an Mme. Justine de raad een tussenkomst VRn Eerste minister Beernaert te vragen.

Minister Thonissen echter liet weten

dat zowel vrije als officiële scholen zich moesten voegen naar de bestaande wet en dat de jury door hem zou vast ge legd worden.

Men beg on met 10 l e erlingen degelijk voor te bereiden op het examen.

Op 18 december 1886 verklaarde Hin. 1>foeste in een om-

zendbrief dat zowel voor de vrije als voor de officiële scholen, het onderwijzend personeel het belangrijkste deel van de jury zou uitmaken.

Een besluit van 7 juli 1887 gaf de definitieve

Q6 regeling van de examens van regentes en de opsomming van de v e r-

~

scheidene jurys.

Bij deze van de vrije sdholen behoorden 7 prof.

van het vrij onderwijs, '\'laarvan 6 behoorden tot het onderwijzend personeel van Tielt.

De andere examinatoren behoorden evenals de

voorzitter tot het offici ê le onderwijs.

Tielt haalde een merkwaardig succes in d e exam e n s .

Slechts een

kandidaat s laagde niet.

STICHTING HELMET 1 8 91 -

19 00

Op het einde van 189 0 waren veel leerling en van het bijhuis te Brussel a ange tast door mazelen.

Er werd uit g ezien naar een stuk

grpnd of een g ebouw buiten het centrum van de stad.

Helmet,

Het kasteel

Chausée de Chaumontel , ten noorden van Schaarbeek was

sinds drie jaar te koop en behoo rd e aan Mme. Vandersmissen, zuster van genera al Va ndersmis s e n.

schoon-

Het h uis v a n Tielt miste ruim-

te en men zou he t noviciaat kunnen ov e rbren g en naar Helmet.'

Het

huis werd aan g ekocht, v e rgroot en g eopend op 15 april 189 0.

STICHTING TE GUATEMALA 1 89 6 Op 15 s e pt.

1900

182 1 bekwam Guatémala de onafhankelijkheid.

Onder

het bestuur van Leopold I was daar een kolonie op g ericht.

Van de Putte, wezenhuis.

Nvr.

oud-leerling e van Tielt wa s daar dienstba ar in een

Ze had hulp nodig.

Geestelijken werden verjaagd en

Mvr. Van de Putte vroeg hulp aan de zusters van Tielt.

Enkele

religieuzen v a n de H. F a mi l ie we r den gez onden als missionarissen.

HET INSTITUUT NU OP DE HULST: In de Kromwalstraat werd het vernepen. cinthe 11! e g hsteen (4 Hulst.

0

Moeder Hya-

algemeen ov e rste) bouwde ze e r ruim op de

De gebouwen waren ongeveer voltooid toen de eerste wereld-

oorlog b egon.

De Duit s ers maak ten er de "LUDI-lI G KAZENRE" van.

De zusters werden uit hun klooster verdreven en de leerlingen den onderkomen in part i culi e re huizen . huis hersteld en op 1 4 j a n.

Na de oorlog werd het

192 0 kon de H . F amilie haar nieuwe

von~

·t7

woonst betrekken o In 19 20 werd het Nederlands als voertaal in de normaalsch ool ingevo erd.

In 1924 was de school volledig vervlaamst .

In 19 28 : oprichting van de hogere normaalsch ool voor landbouwhuishoudkund e.

Om gegronde redenen werd die inrichting in 1934 ge schorst.

In 1928 een Grieks-Latijnse afdeling.

Nu bestaat er ook een instituut voor laborantines.

HERKEN VAN MELANIE VAN BI ERVLIET: - L' Ange gar dien 9 Doornik, Ave Maria,

Casterman 9

1891

lectures pieuses pour Ie mois de Mari e

9

Doo rnik,

Cast erman 1871 - Biographie de f.fonsieur Darras , Doornik 9

Casterman 1855

- Le bon Genie, Leuven 1874 - Le bouquet littéraire des pensionnats de demoiselles,

Doorn ik,

Casterman 1864 Causeries littéraire et morales sur quelques célébrités epistolai res, Doornik, -

Casterman 1841

Conférences pieuses adressées aux enfants de Mari e , Doornik, Casterman 1839

- Délices des enfants de Marie 9 Gent, Van Rijckegem 9 nik, -

1836 9 Door-

Casterman 1889

De l'éducat ion dans les pensionnats de demoisell es 9 Doornik, Casterman 1863,

1885 (werd vertaald in Nederlands en Dui ts)

- L'élève de St. Cyr ou l'enfant qui jeûne pou r sa mère,1852 - Entrée dans Ie monde, lettres à mes élèves sur divers suje ts de philoso phie religieuse et morale, - La fête des lilas, Doornik» - F illes d' Eve, Brussel,

Doornik,

Casterman,

Casterman 1873,1878

1862

société BeIge de l .ibrairi"e,

- Galerie des femmes de la bibie, Doornik,

1893

Casterman 9 dl.I,

18 86;

dl.II 1887 Korte ov erwegingen voor religieuzen - onderwijzeressen, vertaald door W.I.M. Herscheit, Leiden 9 Van

Leeuwen~

1889.

- Lev e nsbeschrijving van de zeer eer\vaerdigen heer Joann es .Ja rcellinus Darras, pastoor-deken v a n Thi elt, Doornik,

Casterman,18s6

- Mémorial des élèves de la Sainte-Famille, instructions religi euses et morales p our les jeunes personnes, man p dl.I 1869;

1890 dl.II,

Doornik,

Caster-

1872

- Mort de sa majesté la reine des beIge , Louise- Harie- ThérèseCharlo t t e-Is abelle d 'Orléans, Doornik,

Casterman 1850

- Petites méditations pour les religieuses institutrices, Leuven, Peeters.

1878; Doornik , Casterman 1890

- Les pl ante s de la bible

Doornik, Casterman 1885

j

- Raynaldo en Sélima, ou un fils et une filles des croisés, Brussel, Vandenborgh t, - Raynaldo en Sélima,

1 8l~6;

Doornik,

of de

Casterman 1 8 96

ze g~praal

der christelijke god sdienst,

vertaald door G.E. FOLLING, Rot terdam, Van Bell e,

1 8 54,

1864

- Rome et Ie Pape, Tiel t , Vanwelden-Gaulin 1848 Les sciences du vrai bonheur, pour les j e n es pers onn es du monde, Doornik,

Casterman,

185 4 ,

1875 (zie bijlage n° 34 - appre-

ciatie door Alex Rodenbach) -

Souvenir de l'hiver 18 46-47 en Flandre, Brussel, Vanderborgt

-

Souvenir du pensionnat, Leuven, Van Linthout en Vandenzande , 1836,

1892

- Vie de Sa int

Etienne de Citeaux, Doornik,

Casterman 1846,(vert.)

- Vierges mar tyres de la primitive église , Doornik, - Ueber weibliche Er ziehung, vertaald door Manz, -

1~ .

Casterman 1888

Ritter, Regens b urg,

18 67

De we tenschap van het .vare geluk,

een noodzakelijk h a ndboek voor

jonge lieden uit de beschaafden stand, vertaald door G.E. F ölling, Rotterdam, Va n Belle 186 5 Hee rdcre van al deze .verken werden herhaalde malen herdrukt.

Mela-

nie schreef dus hoofdzakelijk over opvoeding en g odsvrucht.

Ze

schreef één roman; toneel ~

"Raymaldo et Sélami 11 die ook bewerkt werd voor

L9

BIBLI OGRAPHIE: 1. ar chief van de congregatie van de H.Familie, Tielt 2 . Stadsarchief Tielt J . St adsarchief Izegem

4.

Geschiedenis van Iseghem door eenen kanonik van h e t kapit te l

van Brugge, uitg. Do Van

Hee~

Dl. I,

1852; Dl . I I,

1 8 6 J.

5 . Verhandeling door zuster Christiane Pottelbergh e : "Melanie Van Biervliet, pedagoge" 1-li j danken zuster

Christel~

H . A. Nau'\velaerts I

haar prachtige verhandeling s chreef.

di t

die onder leiding van Prof. Dr.

buitengewoon moeilijke werk, behaalde zij haa r

Me t

licen-

ti aat in de Pedagogische wetenschappen aan de kat holieke u niversiteit te Leuve1.

6 . L. l\fahieu, Hadame Justine De Honie, Brussel,

~eahem

De wit ,

19 JOo

16'ftO -

lJlT PLAN VAN ONZ-E .sTÀO~"'OO'R A NT. SAN1> ERUS KAN OOK UW .

WOONk1~.M{;:R 51ERI;.N - U KUNT HET ~E­ ST~lL EN

B\J DE ""EER STÄ1) l-4U1S - ZAAL 12...

JO

À.

J)t;.MEU RISSE PRIJ 5 : 50 FR.

G 2 0T~ N

VAN B\J ONS:

WEll'BROUCK l(UNSTBORDUURSTER.

-

172.1-1801

De nota 's werden genomen uit de

aantekeninge n van de Brugge-

lin g P. 1 e DOULX (einde van de XVI I le eemv-°)

(1)

.t>'larie Jacoba " iierrebroeck" ,,,erd te Izegem geboren op 4 ap ril 1721 1 als dochter van Jacobus Werrebrouck,

CROONE"

herbergier uit " DE

(2) en van Catherine Jacoba Langendouncks.

Deze her-

berg van haar vader stond op de 'vest-hoek van de Narktstraat recht over de hostellerie "DEN HERT" , "Deze juffrou,v ,,,as al vroeg begaafd met een goed verstand en geest o

Zij liet dit voornamelijk blijken in haar kunstv ol-

Ie handwerken van tapijtweverij was.

j

waarin zij zo uits tekend

Zo is zij in grote achting gekomen en zij werd bezocht

door ieder die kunstkenner of liefhebber

was ~

Zelfs de

vreemdelingen aanzagen haar werken met bewondering .

Al haar kunstwerken waren in e e n kamer g eplaatst, zonneli c ht bevrijd was .

di e van

Deze k amer werd betreden zo er kunst-

kenners of vreemdelingen een bezoek aan deze I zegĂŠm se kunste nares b rac h ten .

Bui ten deze ,v-aard.i g heid bezat zi j de kennis van de Nederlandse Franse en En g else ta a l ,

en zo al s zij z e er v e rstandig was,

zo

\vas zij zeer aang enaam in haar g es p re kk en en zacht in ' t u i tdrukken van h aa r

ei g en g edac h ten.

Zij had een eni g e br o eder) de E.H. Jacobus Werbrouck s kanunnik en cantor van de colle g i a le kerk van O.L. Vrouw binnen Kortrijk Na het overlijden van haa r b roeder, woond e zij en kocht haar tafel in het klooster van de reli g ieuz en binnen Izeg e m.D) Door de hoge ouderdom en de uitputting v a n zij op ' t

laatst wat k rank zinnig .:

' t verst a nd werd

31

/.o d at zij dit tijdelijk lev en

heeft verlaten op dinsdag,

10 frimaire,

an X .

(1. 12.1 8 01)

Uit de overlijdensakte weten we dat ze toen in de Gentstraat woonde ~

E en van de g etui g en,

Jean F rançois Gellynck,

gist," 67 jaa r, wonende in de Gentstraat laa t

"auber-

ons licht onder-

stellen dat de kunstborduurster de laatste jaren van haar leven in "DE CROO NE " h eef't door g ebr acht, daa r ten meer had.

Na haa r

ze geen andere verwan-

Zij werd bij haar broeder be g rav en te Izegem.(4)

dood werd en al haa r k unstwerk en alhier openbaar ver-

kocht.

;; I

Werken v a n J a coba Werbrou ck : -

Een Muzelm a n: levensgroot en ten halven uit g ewerkt gekocht door Jonk er Desiderius Van Huerne van Brugge.

-

Een St. P a ulus:

eveneens levens g root en ten halv e n uitgetek end.

Dit werk g ing n a ar de stad Leuven.

- Een St. Jacob: levens g root en ten halven uit g ewerkt. werd door dezelfde heer a angekocht.

Deze eerste drie werken waren onder g las in kaders g ezet.

Verder werden ook nog verkocht: - Oude man met purperen vest: g emaakt naar een schilderij van Rembrandt van Rijn, g ekocht door Jonk e r Jozef Van Huerne, heer v a n Schiervelde v a n Bru g ge.

Ook dat werk was met een k a der en glas versierd.

O.L. Vrouw: levens g root en ten halven uitgetekend, Leuven g etrokken.

is ook naar

- Twaalf stukken: hal f levensgroot en ten halven uitgetekend, zijn eveneens n a ar Leuven g e g aan.

-

Drie allerk leinste stukken in zijden tapijtwerk, anders gezegd in " pe tit point" uitgewerkt, ieder sta a nde op een vierv o etig d ier, naar p rinten g emaakt, waarvan één in Ize g e m verk ocht.

- T'vaalf stoelen, waarvan op d e ru g stukk en de twa alf apostelen verbeeld stonden.

Het overi g e, benevens de zitplaten ,varen versierd met g rote t maar mooie bloemwerken de welk e verkocht werden aan een p e rsoon van Meulebeke.

NOTEN:

(1) Uit de aantekenboeken van Goethals-Vercruysse ( 2 ) Voorh e en heette deze herberg "DEN KETELE" en la ter werd deze lfd e herberg "DE BLAUlvE KROON" genoemd

0

Ze wa s in 16 26

g e erigeerd "onder den Prinsdomme."

Naas t

" De Blauwe Kron e" hadden we de beenhou\ve rij van P eetje

Gh ekiere.

(cfr. T . H . J.V:rII po 40)

( J ) In 1 798 we r d het klooster publiek verkocht.

Zo eindigde

vo or J . Werbrouck haar pension in ' t klooster en laat de overli jdensakte vermoeden dat ze terug naar haar huis g ing in de Gentstraat.

( 4 ) In d i e periode was het kerkhof nog rond de k e rk (to t in 1 8 06 ) .

CHO~\S~lMUStUM StEDE\.JJKE L.EERGANGE N, W\JNGAA'Rl>STRAAT I )k:

VASTE OPENINGSUREN: b: LKE 7.AT~RDAG__ VAt'J

tOL4TOT 12.. lA

TO EGA~GSPR\JS: 10 FR. rE~

.

'~.-

AFl.ON1>ERUJk PERSOON

5 FR. PE R PER500N

*

•

.s .

IN GROEP.

BIJZON DERf. BEZOEKEN: AA N VRA~EN .B1J - CONSERVATOR: HR.. R. . BEKAE RT, jl{.-e~\-Sf'IJNSTR.3].

-SECRETAi. l5 ~ HR. A.1EMEU R\SS E, SïA1H-lUlS,

DE BRUG5TRMT. IN

'l&"G-18~..,

De nummering begint aan de Baertshofstraat naar de Mandelbrug en terug van de Mandelbrug naar de Grote Markt Kad.nr

~4

Eigenaar

Huisnr

Bewoner

196

Felix VANDEWALLE, koopman

1

Felix VANDEWALLE echtgoBerlamont Coleta, winkelier

195

PARNENTIER Jan, koopman

2

THYVAERT Michel echtgoVandenberghe Valeria,mandenmaker

194

STAUTHAEMER Franรงois

3

DHOOGE Joannes echtgoLaridon Eugenie 9 borstelmaker

193

VANBIESBROUCK Pieter,kammeslager

4

VANBIESBROUCK Petrus echtgo Beerlandt Theresia,riemaker

1 92

Wed o DIERICKX Joannes

5

HELLEBUYCK Francisca Wed. Joannes DIERICKX 9 schoenmak.

191

~~ES

6

DIERICKX Joannes echtgo Declerck Regina~ schoenmaker

190

CLAERHOUT Julien,tapper

7

CLAERHOUT Julien echtg.Wa erlop Theresia 9 herbergier (Schuttershof) ,voerman

189

SABBE Jan, lintwever

8

LONCKE Joannes, echtg.Terriere Amelia, winkelier

188

idem

9

VERBRUGGHE Lodewyck echtg.Decoutere r.1arie ~ Anne , zilversmid

187

BINCKET Josephpklompenma- 10 BINCKET Joseph echtgoThyvaert k e r Victorinepkloefmaker

186

VERBEKE Petrus

11

VERBEKE Petrus echtg.Corneille Mari e Therese, bakker

18 5 ) DAVID Arnoldus 184) 183

12

DAVID Arnoldus echtg.Vanoutryve Barbara, olieslager

Gaspard p advocaat

182 181

MEERSCHAERT Eugene, winke-1J lier

VEID1EULEN Constantin echtg.

Beernaert Catharina,wink elier

180

THILLEUR Bruno,lintwever

VANHOVE Severinus echtg.Verafaille Agnes, winkelier

14

-

:;;

Kad.nr

Eigenaar

Bewoner

Huisnr.

179

VANDECASTEELE Leonard

15

VANDECASTEELE Edouard,particulier,echtgoVangheluwe Theresia

178

BLONDEEL, winkelier, (Kortrijk)

16

VANHAEVERBEKE Petrus echtgoLibbrecht Coleta, winkelier

177) BERLA!vlONT Loui s ,brouwer 17 175) 174 Hertog van Arenberg,Ar- 18 ~7J lay(Frankrijk)

BERLAMqNT Lodewijk echtg.Vyncke Maria, brouwer VANOUTRYVE Cornelis echtg.Geldhof Marie=Anne, winkelier

172

idem

19

KERCKHOF Theresia, spinner

171

idem

20

DIERICKX Petrus echtg oClarysse Coleta, schoenmaker

170

idem

21

DEJONGHE Joseph echtgoVanthieghem Theresia, werkman

168

BERLAMONT Franรงois, slachter

22

BERLAtvlONT Franรงois echtgo Vanoutryve Barbara, vleeschhouwer

166

VERBANCK Franciscus, winkelier

2J

VANACKERE Joannes,Martinus,Barbara,Marie en Theresia 9 schoenm.

165

KERCKHOF Jan Baptiste, lY'inkelier

24

AMEYE Amandus echtgoDha elewijn Isabelle, slachter

164

BERLAt'fONT Franรงois, slachter

25

VANOUTRYVE Isabelle, herbergierster

1

MULlER Jan Baptiste

26

MULlER Jan Baptiste echtgoWindels Rosalie, bakker

2

1;>ISCH VAN EHELGHEM

27

RENIER Petrus echtgoVandenbroucke Pauline, schoenmaker

J

WEDUWE ANDRIES(Thielt)

28

JANSSENS Pamline en Catherina, naaisters

4

WEDUW"E VANHOUTEGHEM (Thielt)

29

STORME Lodewijk echtgoBerlamont Isabelle, werkman

5

KERCKBOF Jan Baptiste, winkelier

JO

KERCKHOF Jan Baptist e echtgoDE'-lILDE Caroline, .vinkelier

6

BERLA~IONT

Louis, brouwer Jl

TANGHE Joannes echtgo Vanhaeverbeke Barbara,schoenmaker

7

Idem

J2

liED Jan Baptiste BERLAMONT, naaister

idem

JJ

VERSTRAETE Martinus echtgoVALCKE Coleta, borstelmaker VERBANCK Franรงois,echgo Vanoute- J ghem Narie, winkelier

VERBANCK Franรงois,winke-J4 lier

0

"5

STRATEN VAN VROEGER EN NU

DE BRUGSTRAAT

1826-27

DE OUDE GALGEMEERSCH

â&#x20AC;¢

STRATEN VAN VROEGER EN NU: DE BRU GSTRAAT

1826-27

GROTE

MARKT

~IKAT tN

±

1900

Zicht bij 't binnenkomen in stad.

1910

Brugstraat naar 't noorden toe.

1972

Vanaf de Wolvestraat naar de grote Markt toe.

1960

Laatste overbliifsels

v~n

een onO,.

VKUEliER EN NU

DE BRUGSTRAAT

+

/

1920 : Zicht op vaart- en Mandelbrug.

1968

.t~O.",.jjl(

BAERTSHOF

Drukke Winkelstraat.

1972 : D aar waar de wal eens was, staat nu het hoogste huis van de Brugs traat.

Ej gcT,laar

Kad.nr

Huisnr

10

VERBANCK kelier

11

idem

12 IJ

RONSE Benedikt, bloempel-J7 der

Franço~

win-

14 idem 14bis

Bewoner

35

SEYNAEVE Amandus echtg.Vanacker Catheriha~ steenbakker

J6

DEMEYERE Adrianus echtg.Damman Joanna» winkelier

J8

RONSE Benedictus, weduwnaar, bloempelder WedoJoannes COOLS en kinderen, gareelmaker

15

DAVID Arnoldus, oliesla- J9 ger

GELLINCK Judocus echtgoEeckhout Cecilia p winkelier

16

idem

VERHELLE Bruno echtg.Desmet Amelia, kleermaker

17

VANCAMPENHOUT Augo,goud- 41 smid

NEYRINCK Louis echtg.Biesbrouck Prudence » werkman

18 19 20

THILLEUR Bruno, leer looier

42

THILLEUR Bruno en kinderen,leerlooiers

21

BAERT Constant, eigenaar

43

f;WREL Ferdinand echtg. Desalmon Emilie, garenkoper

22

RUYFFLET Willebrordus

44

RUYFFLET Wîlibald echtg.Desmet Theresia, hoedenmak er

2J

WedoFrançois BERLAMONT

45

DEVOS Petrus echtg.Missiaen Amelia, tapper

24

SABBE Jan, lintwever

46

THYVAERT Augustinus echtgoBuyse Marie=Anne » mandenmaker

25

SABBE Jan, lintwever

47

SABBE Joannes echtg.Mistiaen Isabelle, lintwever

26

SABBE Eugene, winkelier

48

BERLAMONT Ignatius echtg.Vanackere Marie-Anne~koopman in schapen

27

idem

49

SABBE Eugenius echtg.Bouckaert Barbara 9 winkelier

28'

VANDAELE Jan Baptiste

50

VANDAELE Joan.nes echtg.Hoste Barbara 9 bakker

51

VANBEYLEN Piete~echtgoHa ese Rosa1ie, smid

1?1 THYVAERT Jan

52

VANDENBERGHE Bruno echtgoVervenne Rosalie, garenkoper

122 HAESE Pieter, koopman

5J

PARMENTIER Petrus echtg. Dhotone Theresia, timmerman

120 VANBEYLEN

40

Pieter~smid

39

Kadonr

Ei g enaar

Huisnr

Bewoner

12) DEMEULEMEESTER Kare1 9 Gent

54

MILLE Barbara en. Marie-Anne , winkelregge

124 idem

55

DIERICKX Pieter echtgo Ruyffl e t Joanna~ schoenma ke r

125 Kinderen VANBIERVLIET 9 brouwers

56

VANSTEENKISTE Theod or echt g o Vandewalle Ros a lie~ timmermanherbergier (Het Wit P eerd )

57

EECKHOUT Jacobu s e c h t g oVa n= ackere Coleta 9 wink e li er

126 EECKHOUT Jacobu s winkelier

Piet e r~

OO\( BIJ U U GT NOG EEN AL&UM MET OUDE Z\CHiKAARTEN E.RGENS or ZOLVER GE&ORGEN . ZOEK HET EEN S OP EN 6E'Z.ORG O NS " SCHÃ&#x201E;TTE"N OP ZO LDER" IN 6RUIKLEE~.

uw

40

'DOE HET NU!

VRÀÄ(} ~N

ANTWOORD

ÄÄNVULLENnE NOTA'S OVER ODIEL DEFRAYE. In nr 2 7 van Ten Mandere (XOjrg-2) werd op blz 07 4 e ov o onder de rubriek "Figuren van bij onst! een artikel van André Histiaen gewijd aan Odiel Defraye p winnaar van d e Ron de v an Frankrijk in 19120 Daarna werd o ok navraag gedaan om de tekst te bekomen van een lied dat n a di en over "Frayke" op de markt gezongen '\'1erd o We kre ... gen alleen t e horen dat er wel zovn li ed b estaa n had, maar dat de tekst nerge n s meer te vinden was o Onlangs heeft

Z. EoHoJozef Geldhof 9 pastoor van Meetkerke, een

schrift in handen gekregen van een liederverzamelaar uit de jaren chie

~uis t 0

voor WoOoI g een zekere Oscar Scharl e t uit zijn paro-

In deze v e rzamel.ing van gewone marktli ede ren ui t deze pe-

riode kwam ook he t

lied voor van de "Zegepraal v a n Odiel Defraye

van Rumbeke "o Het is dan met plezier dat we h i e rbi j de volledige tekst la t en v olgen over deze oude rondewinnaar v an 1 912 0 Ronde van Frankrijk Zegepraal. van Odie1. De Fraye v an Rumbeke 1

Vlaanderen d ie mag zich weder roemen Het heeft een s po rtman fel en koen Ja~ dezen he l d kon men hier noemen Het is De fr ay e kampioen Hij heeft een bewijs gegeven Dat hij mee r als een ander kan Hij is den e e rsten voorgebleven Dit is een e ere v o or de mano Re frein Ja Defraye i s een sterke rijder Hij wint d e r onde van Frankrijk Zeker is he t harde strijder Berg op be rg af d oor sand en slijk Men zie t in F r a yke zit er poer Hij wint den toer Fraayke da t is een man die goed rijden kan Hij won dezen toer ja in Fraayke zit er poer o

41

2

Men ziet Defraaye is een taaien Ja vele eer valt hem te beurt Men mag voor hem victorie kraaien Hoog op de handen niet getreurd In dez en strijd kom t hij te zegepralen Die Vl aams che jongen spant nu de kroon Ook vele prijzen komt hij te behalen Voor hem dit hulde betoon

J Defraye heeft moedig gestreden Hij was blijmoedig en vol vuur In dezen toer heeft hij gereden Dertig kilomete rs in het uur Ja in de streken van de bergen Is dat voorwaar geen sterke klop Men kwam hem nog me t nagels tergen Maan Fraayke bleef aan de kop

4 Dus eer en huld e aan De Fraye Hij die b lijft steeds aller vriend Men mag voor hem victorie kraaien Hij heeft de lauweren verdiend Frayke schep moed houd hoofd opgeheven Geld eer en roem hebt gij opgedaan Gij wordt gevoerd voor uw moedig streven Uw naam zal in it geschieden boek staan o Zoals we l azen in Ten Mandere, XOjrg-2 (nr 27) op blz.77,werd Defraye te Izegem gehuldigd op 11 augustus 19120 Een week later, op 17 august us p verscheen bij de firma Nonkel op de Korenmarkt het eers te nummer van een Izeg ems weekblad dat twee vo l le jaren zou stand houden 9

ilEoos Iseghem i ' .

Zo vinden we daar op blz 0 2 een antwoord o p de vraag "Waarom Robert Gi ts niet(1) en Frayke wel gehuldigd werd te Izegem" en op de Jde b lz. staat een huldedicht, gemaakt door apotheker Verhamm e , de grote rondewinnaar ter ere.

Daar we reeds zo lang gezocht hebben n a ar de liederen die om en rond deze grote toerwinnaar gemaakt e n gezongen werden, v ind ik het dan ook passend dit gedicht in extenso te laten verschijnen.

4i

Laureaa t aan de Unive rsiteit van Leuven, Dr in de rechten.

(1) Er werd voor Robert Gits geen huldebet oon gehouden vanwege de stad Izegem .

Hoort over ' t fransche land de Brabançonne galmen Een daad ter eer die nooit voorheen gepleegd en wierd!

Ziet hoe, in woord en schrift g de lof als wiero ok walmen Ten hoogen hemel stijgt 9 en zege word t gevierd o 't Is voor ons Vlaandren p dat zeshonderd jaar geleden, De fransche legermacht zoo bloedig overwon p It Is voor den Vlaamsehen Leeuw p diep fier als in 't verleden Zijn gulden mane schudt in it licht der Juli zon !

Alloh l De klaroen van den kamp heeft weerklonken Uit Noorden en Zuid p gansch de rij wielermacht Der helden van Frankrijk g wier oogen dol blonk en Vannljdige strijdlust p vereenigd haar kracht!

En Vlaanderen! Wie zal de faam onzer streken Verdedig en tegen de ontzaglijke schaar ?

Ze had nooit in de Ronde van Frankrijk geweken!

Geen vreemdeling was ooit iets bekwaam tegen haar 't Is Faber , de forsche, de booze Lapi ze g Christophe, ' t Is Garrigou p koning der bergen p Deloffre p Petit-Bre ton p Maîtron g Georget 9 Pelissier 9 't Zijn honderd ontembare baankampioenen Die kloek en manhaftig, tot alles bestand g Hardnekkig in It park gaan p de dappren p de koenen, Voor de eer van hun naam p en de roem van hun land o En ah ! de Belgen missen dezen Die best zou kampen aan hun kant; De renner p aller uitgelezen 9 Vanhouwaert bleef in it Vaderland!

De F ransche ridders, de Italianen p En du c hten maar dien Vlaamschen held, Al de andren p langs de steile banen p Zouden gauw zijn terneer geveld!

En dan begon het harde strijden, De wreede kamp p de dolle gang p En dan begon het stoere lijden Onmededoo gend p hevig p lang p Door duisternis en vuile wegen p Op groven steen of drijvend zand Door woesten wind en mottig regen 9 Op ijslijk vuur van zonnebrand, Door vlakten p eenzaam äls woestijnen p Alwaar geen menschentale klinkt p Door bergen die als beulen schijnen p Maar op wier top de zege blinkt!

Welaan p wie behaald de victorie ?

Een' zege zoo rijk en zoo schoon!

Wiens slapen oms lingert de glorie? '{ie plukt er de lauwerenkroon!

Terwi jl, de onoverwonnen fransche helden Opvol gendlijk verzaken aan den strijd p Hoo rt men alom den roem van Vlaandren melden p

liiens zonen wondren doen van dapperheid o "Hoera voor . Vlaandren p hoera de Belgen!"

Zoo dondert honderd duizend maal een stem 9 "Hoera de spierenkracht de r Vlaamsche telgen!

"Hoera DEFRAYE ODIEL van Iseghem"o De grootste strijd is uitgestreden; Defraye is kampioen der baanR Zijn naam begroet do rpen en steden p Doet eerbied voor ons volk ontstaan o Thans kom t de faam, ODIEL p u eer en rijkdom schenken p Thans houd t alom het Sport het oog op u gestaard!

En als het heil voortaan u hooger op mocht we n k en Gedenk nog som s dit feest van vrienden hier geschaard, Gelukkig al omdat p het hoofd met roem bepereld p Gij ingehuldigd wierd als kampioen d e r werel d .

44

'J)IC ... iJE UIT ~I;T VERLEDEN. Zo lui dde de titel van een zeer kort rubriekje dat je op blZ o 35 van ons nummer 32 vinden kon o Dat ingelijst g edichtje op Tangskens hof was in die jaren beslist geen unicum en zoals het verscheen in Ten Mandere was het ook ver van voll edig o In de XIXo eeuw werden heel wat brieven en briefjes met deze tekst op, aan de man gebracht o Vaak werd deze "WAARSCHOUWING" -zo lu:i,dde immers de titel gen of in een gang

~ 0

ingelijst en aan de kale keukenmuur opgehanHet exemplaar dat ik onder ogen kreeg (!35cm

x 20 cm) kwam van de pers van Druk Danneels-Taillieu, Boeschepe0

straat 26, Pope ringe 9 maar vertoonde nergens een datum. E.HoGeldhof beweerde een kleiner exemplaar in bezit te hebben gehad dat gedrukt was bij de Izegemse firma P.J.Bossut, Grote Markt. De tekst was volledig dezelfde g maar de Izegemse zetter had een ner lettertype gebruikt om de

"waarschouw~ng"

kle~­

kond te doen.

Dus het dicht j e van Tangskens hof is beslist niet iets enigs en daar het zo onvo lledig was, laat ik hier nu de volledige tekst volgen .

Die hier komen in mijn zalen Mogen niemands kwaad verhalen Achterklappers 9 vals gespuis~ Moeten blijven uit mijn huis.

Iedereen heeft zijn gebreken Wilt geen kwaad van anderen s preken, Maar gedenk uw eigen kwaad En laat elkeen in zijnen staato Waren wij met liefde ontsteken Wij bemerkten geen gebrekeng Noch geen anderliens misdaad 9 Maar alleen on s eigen kwaad .

Wilt g'aan God en mens ch behagen?

Help uw naas t ens lasten dragen; Wilt gij vlieden menig zond?

Zijt voorzichtig in den mond .

Wilt gij ware rust en vrede?

Zoek de stilte en d'eenigheden; Laat ' t u wezen groote pijn Als gij moet bij menschen zij n.

Hoort gij somtijds droeve maren, Vraagt dat God u zoude sparen; Zijt tevreden me t uw lot Zoek niet dan den wil van God. Het geheel werd afgesloten met een drietal go dvruchtige aanroepingeno

45

aCTUEELTJES De nummers met een

*

NQ.2.G verwijzen naar actueeltjes in beeld.

611 Op zondag 2406 trokken ruim 560 Izegemnaars op wandeltocht doorheen hun eigen stad, langs de mooiste hoekjes tot in de Schardouwstraa to Dit was een initiatief van de Stedelijke Sportraad o

*

612 Op deze dag organiseerde Emelgem met succes een eerste "zo-

*

mersalon" T\vaalf verzorgde stands gaven een zeer keurige in~ druk. Burgemeester Nyffels en Z oE. H.Pastoor Maertens loofden deze actie o Mej. D.Witt ebolle werd verkozen als eerste huishoudprinses o 0

613 Op 30.6. sloten alle Izegemse onderwijsinstituten weer hun deuren en de leerlingen mochten de vacantie in ! De laureaten werden gehuldigd en "vereeuwi.gd"!

614 MandeIclub Izegem organiseerde op 1.7. Z1Jn traditionele " Dag der Jeugd!1. Ruim 150 jongens kampten sportief voor de eer in verscheidene nummers. De deelname van Gantoise A.C. gaf deze manifestatie nog meer relief.

615 De heer Georges Couckhuyt 9 leraar aan de Rij ksschool van on-

*

ze stad, werd tot Directeur benoemd van de Rijksmiddelbare School I te Ko rtrijk. Voor ons gem eenteraadslid en zeer actief bestuurslid van de Stedelijke Cultuurraad allesz i ns een eervolle aanste lling!

616 Omstreeks 8 7. besloot ons Gemeent ebestuur T . V.-distributie 0

in eigen regie door te voeren. Het PAL=systeem werd voorzien voor alle kleurenuitzendingen ~ terwijl de secam-uitzendingen in het antennestation electronisch zullen omgezet worden in Pal, om zo doorgestuurd te worden.

617 Renaat Demoen exposeerde tekeningen en schilderijen van 16 tot 30 juli in "Huize Ernest Claes" te Zichem .

Op 26.7 . overleed te Rouen(Fr.) de heer Leon Defauw 9 industrieel van onze stad. Als een der voornaamste schoenfabrikanten van Izegem wa s hij een zeer bekend figuur. De naam Izegem is ten zee rste verbonden met de naam "Defauw fl â&#x20AC;˘

ACTUEE~TJES

-

Nr. 2b

Plechtige aanstelling van Mgr. Albert Cauwe als pastoor-deken van Izegem.

Dhr. Raf. Vandenberghe

Ontvangst van Mgr. Cauwe op het stadhuis.

Dhr. Leon Defauw (t)

E.H . C. Missiaen

Mevr. Mia Deprez

Z.E.H . G. Feryn

5.9 -

De 18 ton zware kabine wordt op de schoorsteen geplaatst van de elektriciteitscentrale.

Dhr . .G. Couckhuyt

De E.Z. Marie-Emestine en Moeder Alphonse respectievelijk 50 en 60 jaar kloosterleven.

ACTUEELTJES -

Dr Emiel Vandeputte vereremerkt.

Juffr. D. Wittebolle, huishoudprinses '72.

De gevierden van het St.-Tozefscoltege.

De gevierden van de Gemeenteschool.

De laureaten van de V.T.l.

De. laureaten van de R.M.S.

Nr.2b

6I9 Van 4 0 8 tot 3090 stelde Mia Deprez haar werken ten toon in het "Caesarshof" te Lo o Van 7010 tot 15010 zal ze exposeren in de Raadszaal van het gemeen tehuis te Boom en van 28 10 tot 12011 in het Stadhuis te Izegem .

"The Bertrand Russe ,l l Peace Foundation LoToDo" heeft Mia Deprez uitgenodigd samen met kunstenaars uit de gehele wereld ten toon te stellen in de Rotunda Ga11ery te Londen van 29.

12 072 tot 130101973 0 Ook gaat te Vlissingen(Nedo) een tentoonstelling door onder de naam "B1astische Kunst in WestVlaanderen 1972" 0 Hier eveneens behoort Mia Deprez t ot de gese lectionneerden o 0

0

620 Te Rumbeke had op 6 c 80 het gewestelijk ruitertorn ooi plaa t s.

Onze Izegemse Ruiters beheersten dit tornooi netjes! Ze wonnen er in de hoogste kategorie de achttallen dressuuT 9 even zo in de klasse lichto Terwijl ze domineerden in de viertallen d ressuur en de individuele dressuur!

62 1 Alle Izegemse Muziekmaatschappijen traden op 27 0 80 op in, de "Dag der Izegemse Muzieken"o Vanaf 15u o vulden concertstukken en een massa mensen de Korenmarkt o

*

622 Onze Izegemse onderwijsinstituten evoluereng de HoHartschool (jongens) affilieerde met het StoJozefscollegeo Eén scho o lcomité staat voortaan in voor deze beide scholen o Ook werd een autonome BoOo~school opgericht 0 Als eerste directeur werd aangesteld de heer Raf oVandenberghe 9 totnogtoe onderwijzer aan het St oJozefscoJ.lege 0 623 De Wes tvlaamse studenten richtten te Eme1gem hun Wielerkampioens chap ino JcPoVansteenkiste uit Elverdinge wist op 19 0 8 0 d e kampioenen trui te veroveren o 624 Van onze stadsgenoot Felix Dalle verscheen bij "Orion" Descléé=De brouwere-Brugge 9 zijn jongste werk~ fiHet zwaard van d e cherub i ! 0

*

625 Op de eerste zondag van september p zijnde Kermiszondàg ,yerd Mgr Albert Cauwe pl.echtig aangesteld als pastoor~deken van de St oTilloparochie van onze stado In de loop van dezelfde week werd hij dan ook plechtig op het stadhuis ontvangen door burgemeester? schepenen en geme en~ teraad o 626 op 509. werd 1n onze stad een bravourstukje uitgehaal d~ op ~ de schouw van de electriciteitscentrale (36 mohoog) werd in 20 minuten tijd een betonnen constructie van 18 Ton geplaa t st o Een reuzenhefkraan uit Gent verwezenlijkte deze stun t Boven op dez e constructie komt nog een antenne van ;!::10 m. Dit het hoogste burgerlijk gebouw van de stad o Dit alles voor d e T.V .-distributie o 0

wordt49

1966

PANORAMA 3

Vooraan het instituut de Pélichy en verder de gebouwen van het oude rustoord. Tussen de bomen een deel van 't kasteel 't Blauw· huis en ongeveer in 't midden de toren van St. Pieters . Helemaal rechts boven de boomkruinen de gebouwen van de V.T .1.

GENTSESTRAAT

627 De Izegemse Brandweer hield op 10 0 9 een "Open-Deur-' cti e"o Alle materialen werden getoond en uitgelegd p dit om alle stadsgeno ten beter voor te lichten omtrent wezen en werking van de Stedelijke Brandweer. Niettegenstaande het bar slecht weer mochten de inrichters toch heel wat belangstelling genieten .

628 EoHoKamiel Missiaeng geboren Izegemnaar uit de Groenstraat~ en thans priester~leraar aan de St.Stanislascollege te Poperinge werd in de Hoppestad heel bijzonder gevierd om het 50ste bouwkamp dat hij meemaakte sedert 1957!!

*

629 Dr Emiel Vandeputte werd op 16090 gehuldigd om ZlJn 50jarig ambtsjubileum.

Hij was 2 jaar assistent van ProfoSchokaert en werd chirurg in 1921 aan onze lokale kliniek. Niet alleen als geneesheer ~ maar ook als sociaal-voelend Vlaming heeft Dr Vandeputte zi c h laten kennen. Mgr Cauwe~ pastoor-deken en burgemeester Nyffels wensten de gevierde geluk en onderscheidden hem met het Kruis van Officier i n de Kroonorde.

"*

630 ZoE"H.Gerard

*'

Feryn~ pastoor van StoRafaël~ ging na een zeer vruchtbare werkperiode op rust. Hij werd hier als pastoor aangesteld op 190101964.(zie T.Mojrg IV p nr 1-2 p.73 en 75) We wensen hem heel hartelijk~ een welverdiende rustperiode op de priorij "Ten Putte" (Giste1) 0

631 Voor de twaalfde maal ging op 17090 te Izegem het Herfstmuziekfestival door en weerom met suçces. Het weer wilde mee en de massa volk was opnieuw present. Tisselt slaagde erin voor de tweede maal te winnen .

*

632 .In Ave Maria werd hulde gebracht aan de Zusters Marie~Ernestine en Moeder Alphonsine? die respectievelijk 50 en 60 jaar in het klooster verblijven. Dit feest werd gevierd met een plechtige Eucharistieviering opgeluisterd met de 4~stemmige StoAndreasmis van Daniël Clement ~uit gevoerd door het St.Gregoriuskerkzanggild.

6JJ Van 26.10 tot 12.11 stelde Mia Deprez in eigen stad tentoon.

• Bij de vooropening was het de heer Gaby Gyselen? direkteur van de Provinciale Kulturele dienst die de tentoonstelling inleidde De kleuren zijn met zorg gekozen. de onderw'erpen zijn genomen u it de zaken die haar dagelijks omringen. Enk e le werken vielen op vooral daar '\vaar ze haar gewone kleurgamma verlaat en haar gefiltreerde en vergeestelijkt e onderwerpen met een nieuw palet geborsteld heeft.

Schepen Tytgat wees erop dat Mia Deprez een onvervalst produkt is van onze stedelijke academi e.

0

51

WEES WELKOM MGR. ALBERT CAUWE, pastoor-Deken van Izegem

Op Kermiszondag werd de nieuwe Pastoor-Deken van Izegem plechtig aangesteld.

Wij wensen de nieuwe herder een vruchtbaar apostolaat in "Boos IzegemÂť.

MGR, AlBERT CAUWE P"STOOR-DEKEN iE

IZEGEM

Reeds benoemd einde juli, werd Mgr. Albert Cauwe op 3 september 1972 plechtig aangesteld tot pastoor vanSint-Tilloparochie en hoofd van de dekenij Izegem.

Geboren te Brugge op 2 februari 1915, deed hij zijn studies aan het Sint-Lodewijkscollege aldaar om daarna zijn universitaire opleiding te beginnen aan de hogeschool te Leuven.

Na twee jaar veranderde hij echter van richting en keerde terug naar Brugge, waar hij aan het Groot Seminarie ging studeren en dan ook priester gewijd werd op 3 juni 1939.

Na de mobilisatie en oorlogsdagen p gevolgd van krijgsgevangenschap werd hij in 1939 voor een korte tijd leraar aoi. aan de bissc40ppelijke normaalschool van Torhout en was er een tijdje klastitularis van het eerste jaar . In 1940 werd hij dan benoemd tot leraar aan het college te Poperinge waar hij achttien jaar in functie zou blijven.

In 1957 werd hij benoemd tot directeur-generaal van Caritas Catholica. In deze hoedanigheid werd hij ook benoemd tot erekanunnik van het bisdom Brugge en erekapelaan van het Pauselijk Hof. In 1961 werd hij tevens voorzitter van Broederlijk Delen.

Met het verlangen zijn priesterschap echt te beleven keerde Mgr Cauwe in 1969 tot de parochiedienst terug, werd pastoor van de Sint-Jozefsparochie te Oostende en bleef er tot aan zijn benoeming te Izegem.

"Ten Mandere" biedt de nieuwe pastoor-deken zijn oprechte wensen voor een zegenrijk apostolaat.

S3

SNIPPERS NR. 7 74 . Het was niet de laatste maal dat men zou beprieven een

~lok

te herstellen, zonder te moeten de klok hergieten. Te Segelsem bij Audenaarde woonde een specialist k l okkenhersteller, de heer Teirlinck i oom van de bekende vlaamse prozaschrijver Isidoor Tei rl inck . Deze klokkenlapper kende zijn geheim en slaagde buitengewoon in het herstel van deze bronzen stuk ken. Een Izegemse k l ok, die barstte op 8 juli 1891 werd naar Segelsem gevoerd en werd volkomen hersteld in de StoHilo nius~oren gehangen op 21 maart 1892. Een tweede klok, waarvan de oren waren afgebroken en slechts tot beêklok diende, kwam op 20 februari 1893 van Segelsem t erug, waar Teirlinck nieu\ve oren aan de klok had gezet Voortaan zwierde de klok elke zaterdagavond om de zondag in te luiden, totdat de Duitsers tijdens de oorlog 1914-18 de klok roofden.

0

75. 'vanneer men eens terloops gaat grasduinen in de oude verzameling van de jaargangen van het Tieltse weekblad, de "Gaette van Thielt" zo vindt men af en toe een opmerkenswaardige aantekening, die voor het Izegems verleden niet van belang is ontbloot . Onder meer op 3 november 1859, nadat de huidige Sint-Hiloniuskerk pas vier jaar in gebruik was : "Men schryft uit Iseghem: "De onuitputtelijke milddadigheid van H.den baron Gillès de "Pélichy komt de nieuwe kerk van Iseghem met eene schone "c o rona lucis of lichtkroon te begiftigen. Het is eene nieu"we weldaed 'velke men by zyne andere giff'en mag voegen. Het "toestelsel maekt het schoonste uitwerksel en verwekt de be"wonde ring van alle liefhebbers. Die lamp is gemaekt van " e ene dubbele kroon met twaelf l~chten en twaelf gegraveer"de en versierde wapenschilden. De lamp p eigentlyk gezeid, "heeft negen schelpen. Zy hangt te midden de kroon by mid"del van tou,,,en; de katrollen en de tegenwigten waermeê zy "versierd is, laten toe dezelve te l eegen of te hoogen naer "beliefte. Men zal zich een gedacht maken van dit schoon "ornement, als men zal weten dat de kroon met de lamp eene "hoogte heeft van 3 meters en 75 centimeters. Men verzekert "dat zulke groote l ampen noch in Belgiä noch in den vreemden "gemaekt z y~ geweest.

"De corona lu~is is door M. L . Grossé van Brugge geleverd ge"weest, volgens een door hem geteekend nieuw model van ,,,a -

55

"pensch~lden, dragende de naemletter der he~l~ge namen Je"sus, Mar~at het lam gods,enz.

"Deze w·apensch~lden zyn met zorg gemaekt en J!at en n~ets te "wenschen over zoowel onder het opzigt der graveur als on"der hetgene der brandverw."

..

Deze l~chtkroon hangt nog ~mmer in het hoogkoor van de S~ntH~lon~uskerk, rechtover het hoogaltaar.

76. In 1860 bedroeg de 1540 Fr.

tolverpacht~ng

van de

wekel~jkse

markt

77. Eveneens ~n 1860 werd de heer Lou~s Veranneman tot leraar aan de stadstekenschool(academ~e) ~n vervang~ng van de heer Bernard Crombez, alh~er oVàrleden, en welke sedert de dood van deze laatste, gesloten gebleven was? aangesteld.

78. Meester Breemeersch had ~n de 2de helft van de XIXo eeuw een school ~n z~jn won~ng ~n de Kortr~jksestraat. Jaarl~jks vroeg h~j 25 Fr subs~d~e aan de Stad voor de aankoop van pr~jsboeken.

Deze subs~d~e werd hem jaarl~jks toegestaan.

79. In 1860 werd de aanbested~ng gedaan door Dumort~er en zoon van Dad~zele voor de steenweg Izegem-StoEloo~s W~nkel en dat voor de som van 124.250 Fr. 80. 17.7.1910.

T er . gelegenhe~d van de ~nhuld~g~ng van het vaandelfeest der "'vare Vaderlanders" had een prachtig feest plaats. Het muz~ek van het lste Reg~ment der G~dsen kwam van Brussel om op de Grote Markt een muz~ekconcert te geven. Er was uitnemend veel volk ~n Izegem.

8I. In 1910 werd de

Kathol~eke

Jonge Wacht

opger~cht.

82. 901201901. In de nam~ddag werd De France, bakker van Ingelmunster, op de Mentenhoek, erg aan het hoofd gewond met een spade door Henr~ V~ctor van Oekene. Deze Victor wilde ook de baas van de Zoete P~nte aanranden maar de zoon Gu~lle­ myn, om z~jn vader te helpen, schoot Henr~ V~ctor dood met een jachtgeweero(Dagboek Lafaut).

8J. De 26 jul~ 1886 heeft te Izegem de ~nhuldig~ng plaats van de Gouverneur van West~Vlaanderen: R~dder Ruzette. Aankomst te 11 1/2 uren. Stoet nog al wel. Revue aan de Stat~e. Banquet ten J uren, v~rtrek te 7 uren. We~n~g volk. (Dagboek Lafa1Îlt).

56

GEEF DE BLAUWE \(}1.ÄR1 VÁ~ AC.HTERÀÄl'-l l~ ONS PER\OV\EK I AAN ~EN VAN JE. VR\ENDEti: MISSCH1~N W1L Hl] REEDS LÄNG LH) WORPEN VAN" TEN MAt-ll>ERE " - GUN \-tEM EEN ~ÄN5 ~