Ten Mandere nr. 39 -1974 nr. 2 by bart blomme

BESTUUR :" ,.

Voorzitter Óndetvóorzitter SecretariS J>e~~eester . Archivaris . Redactie Bestuurslid Bestuurslid

RAFAËL VERHOLLE JOZEF BOURGEOIS ROBERT LEROY ALBERIC DEPREZ ANDRÉ DEMEURISSE ANTOON VANDROMME ROGER BEKAERT LUC BILLIOUW

Heyestraar 21 Marktstraat 29 Boomforeeststraat 45 Marktstraat 32 Baronielaan 45 BlauwhUisstraat 54 Sint-Crispijnstraat 37 B. Vandenbogaerdelaan 91 .

Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel.

: : : : : : : :

051 051 051 051 051 051 051 051

/312.42 /304.73 / 310.56 /310.25 /322.04 /331.35 /334.99 / 312.23

HOE WORD IK LID?

GEWOON LID: 150 fr. STEUNEND LID: 200 fr. ERELID : 300 fr. D Ofwel door storting of overschrijving op rekening 712-0700260-03 van Heemkundige Kring «Ten Mandere. Izegem. Ó Ofwel door storting of overschrijving op Prk. 000-0009576-70 met vermelding «voor rekening 712-0700260-03 van Ten Maridere •. D Ofwel betaalt U aan een van, de leden van het Bestuur. Noot: In geval van storting of overschrijving vergeet U niet de gewenste jaargang(en) te vermelden. ARCHIEF:

D Is . ondergebracht in het Stadhuis, Korenmarkt. , D Is open voor iedereen. D De toegang wordt verleend na aanvraag op het secretariaat, stadhuis, op le verdieping, bureau 12, bij de heer André Demeurisse. BIBLIOTHEEK:

D Is ondergebracht in het stadhuis, Korenmarkt. D Is gratis toegankelijk voor alle leden van Ten Mandere, op vertoon van hun lidmaatschapskaart van het lopende jaar. D De boeken kunnen gratis in bruikleen ontvangen worden. D De aanvraag dient gericht tot de heer André Demeurisse, stadhuis, le verdieping, bureau 12. ALLE OUDE GESCHRIFTEN, BOEKEN, FOTO'S, KAARTEN e.a. BETREFFENDE IZEGEM worden steeds met dank aanvaard bij alle leden ~an het Bestuur. JAARGANGEN:

Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang

I II

m IV V VI VII

1961 nrs 1-2-:-3 uitgeput 1962 4-5-6 150 fr. 1963 7-8 150 fr. 1964 9-10 uitgeput 1965 11-12-13 uitgeput 1966 14-15-16 uitgeput 1967 17-18-19 150 fr.

Jaargang VIII Jaargang IX Jaargang X Jaargang XI Jaargang XII Jaargang XIII Losse nummers

1968 1969 1970 1971 1972 1973

20-21-22 23-24-25 26-27-28 29-30-31 32-33-34 35-36-37

150 fr. 150 fr. uitgeput 150 fr. 150 fr. 150 fr. 70 fr.

D Enkele losse nu~ers zijn nog in vQorraad (ms. 10 -13 - 15 - 26). D Deze oude jaargangen kunnen besteld worden bij alle leden van het bestuur. D Wanneer U 't nodige bedrag stort op de hierboven vermelde tekening ( + vermelding van de gew!!nste jaargang(en), worden ze U met de post toegezonden.

" ~,

. .'

INHOUD

1. I I~HOUD 2. IZEGEM ONDER HET FRANS TIJDVAK (I) 3. Illustratie: Stadsplan van Izegem uit het

R. Bekaert

A. Vandromme

H. Wi l laert

7. Illustratie: Werk van de Belgische graveurs

90 92

Illustratie: Heer Rafaël Verholle

FIGURE~

Frans tijdvak

4. ZEGEL

VAi~ JAI~

III

VAi~

STAVELE

5. Illustratie: Het zegel van Jan I1I van Stavele

6. BELGISCHE GRAVEURS VAN HEDEN

VAN 8IJ ONS 10. ACTUEELTJES ~r 30 11. 12. 13. 14.

RAFAEL VERHOLLE

M. Vandommele

Illustratie: Actuèeltjes Nr 30

102 103

Illustratie: In memoriam Mgr. R. Buyse

R. Leroy

IN MEMORIAM MGR. ROGER BUYSE

A. Vandromme

112

Illustraties : Fami l ie Buyse - Bij Paus Joannes XXIII 113

Gedachtenis priesterwijding - Wapen 15. Illustratie: Diploma's van Theologie

16. Illustratie: Fancy-fair 1928 17. UIT DE OUDE DOOS FANCY - FAIR 1928 l d . _I~ 12 _,iJ

Nr 39

XIVe

JAARGAI~G

I~r.

114

A. Kerckhof A. Vandromme

122 123 124

NOVE~1BER

1974.

IZ~~M

ONDER HET fRANS TIJDVAK ~ooR

ROGER BfKAERT

V00 R\>JOO RD Enkele Jaren terug schreef E. Hl. Declercq een reeks geschiedkundige bijdragen in het Izegems weekblad "De Handelbode", onder de t i tel "Izegem onder het Frans tij dvak". Hij

W~seen

goed kenner van dit tijdvak en zocht onverdroten naar alles wat in

betrekking stond met zijn stad Izegem. nergens bronnen vermeldt.

~vat

Waarsch~jnlijk

echter tegenvalt 1.S het feit dat hij

heeft P. Dec]ercq dit opzettelijk ge-

daan omdat hij meende dat de ge"rone lezers van een "Jeel:b lad minder belang stelden in de geschiedkund ige bronnen. J3ij ons onderzoek i n het IzegetTls archief, zeer rijk aan dokurnenten uit dit tijdvak uit .onze gesch iedenis, hebben wij met zekerheid kunnen vaststellen, dat hij ,vel degelijk het ganse Izegems archief had doorgemaakt en ook in het rijksarchief opzoekingen had verricht. Wij hebben dan ook de ganse studie van 1'. Declercq gelezen, aangevuld "laar nodig en venlezen naar de geschiedkundige bronnen. Hen kan het Frans tijdvak moeilij k los zien van de bezetting doo r de Oostenrijkers. Men moet zelf rekening houden met een doolhof van moei lij kheden in gans Europa. Vergeten wij niet dat het pauperisme in de Zuide lijke Nederlanden sedert het einde van de Middeleeuwen een bestendige plaag was geworden . Vrouwen en kinderen moesten het hunne bijdragen om het inkomen van het gezin te verzekeren. Om een volledige voorstelling van de sociale ellende te krijgen houde men tenslotte in het oog dat meer dan de helft van de bevolking noch lezen noch schrijven kon, terwijl het alkoholisme reeds een ingekankerde plaag was geworden. Als wij dan zien dat het Franse leger i n 1744 ons land binnen viel en het arme volk door opeisingen en plunderingen nog meer ellende bracht, als W1.J weten dat gedurig,een gaan en komen was van de legerbenden, dan kunnen wij gerust gewagen van rampspoedige tijden voor onze vo orouders. Wij dachten dan ook dat het goed was een beknopt beeld op te hangen van de

strijd tegen de Oostenrijkers om aldus een beter inzicht te krijgen standen en gebeurtenissen tijdens de Franse

de toe-

ove~heersing .

R. BEKAERT INHOUD I. DE OOSTENRIJKERS EN DE INVAL DER FRANSEN I. De tijd der patriotten.

2. Rampspoed i ge jaren 1792 - 94 . 3. Hervormingen. 11. DE BESLISSENDE STRIJD, FRANSE OVERWINNING EN BEZETTING. I. Strijd om Menen .

2 . Generaal Hamerstein. 3 . Generaa l Wenckheim. 4. Gevolgen voor de bevolking. A) Staat van s chade aan vruchten en bomen door Oostenrijk. B) Staat van schade aan plunderingen en afpers ingen door Oostenrijk. 111. TWINTIG JAAR FRANSE BEZETTING .

De Beloken Tijd Schade door de Fransen bij hun intrede . De assignaten . Schoenen voor het leger . De nieuwe tijdrekening . Sluitingsuur van de herbergen. De Franse cocarde. De boerenkrijg te Ize gem . De conscript i e te Izegem . IV. NIEUWE INSTELLINGEN EN BESTUUR ONDER HET FRANS BEWIND . . Op bestuurlijk gebied . De municipale administratie. Het consulaat en keizerrijk. De Izegemse meiers . Het onderwijs onder het Frans bewind. Belast ingen en opeisingen .

A) Geforceerde lening . B) Andere belastingen.

C) Be l as t ing op deur en en v ens t er s. D) Opeisingen. De republ iek i jnse fe es ten . De ve ekeur ing . Een nieuwe duike r 1.n d e Papestraat. Herste lling van de mark ten . Paar desmed en voor de Fransen . Tabakbelasting en tabakregie . De krankzinnigen . De bietensuiker . De Burger wach t . De Nationale Gar de . Paspoor ten . De werkkl ok t e I zegem. Belasting innen . Losse gebeurt enissen uit de tijd van Napoleon . V. NAPOLEON - EINDE VAN HET FRANS BEWIND - DE AFTOCHT VAN DE FRANSEN . Het polit i ereglement van 1808 Brieven van Iz egems e conscrits LIJST VAN DE BIJLAGEN Bijlage

Deportat i e van priesters

Bij lage 2

Attest over priester Alber t Florin

Bijlage 3

Attest van de Izegemse overheid over onderpastoor Si x

Bijlage 4

Bijlage 5

Over het dragen van de Franse cocarde, door het bes t uur van Brugge

Bijlage 6

De groott e van de cocarde door Comere

Bijlage 7

Beve l tot het dragen van de cocarde, door het gemeen tebestuur

Bijlage 8

Vraag naar dubbel van li j sten consrits, vern i e l d door de brigands

Bijlage 9

Brigandle i der Jean Renier te Izegem

Bijlage 10

Voo r schriften voor aangifte van consrits

Bijlage 1 1

Nota r iële akte . Akkoord tussen consr i ts en plaatsvervanger

Bijlage 12

Rekrutering consrits te Kortrijk

Bijlage 13

Vero r deningen over plaatsen, à la fin du dépot

Bijlage 14

De me i er ov er c onsrits die nie t op het appe l verschenen

Bijlage 15

Aangif t e van deserteur

n ~ éuwe

marktdagen

Bijlage 16

Picquet over 22 consrits niet op het appel verschenen

Bijlage 17

Meier Thilleur en Prefect Picque t over deserteur Vincke

Bijlage 18

Dreiging met militaire executie

Bijlage 19

Staat van kosten militaire executie

Bijlage 20

Besluiten van de prefect van de Leie over de plichten van elke burger tegenover deserteurs en refractairs

Bijlage 21

Vr i jwilligers voor het leger

Bijlage 22

Attest voor een student priester

Bijlage 23

ziekteattest voor een consrit

Bijlage 24

Attest van inwo ners die kenni~ van de ziekte bevestigen

Bijlage 25

Jean François Vandenborre, groot patriot laat zich vervangen

Bijlage 26

Eed van trouw door Izegemse administrateurs

BijlLage 27

Vraag om pastorij te mogen gebruiken voor primaire school

Bijlage 28

Comere verzoekt het klooster te gebruiken voor school

Bijlage 29

Formulier voor aangifte belastingen

Bijlage 30

Belasting jaar 1795 , Bekendmaking stad Izegem.

Bijlage 31

Waarschuwing voor betaling belasting met dreiging van een

litaire zending Bijlage 32

Militaire executie Belu; Neerhalen klokken

Bijlage 33

Levering paarden voor het leger

Bijlage 34

Akkoord levering paarden te Izegem

Bijlage 35

Wet op de levering van paarden. Belangrijk voor inhoud en taal

Bijlage 36

Comere en de ontwapening

Bijlage 37

Aandringen Izegems bestuur tot levering van wapens

Bijlage 38

Aangifte van dienstboden en vreemdelingen

AFKORTINGEN

- A.L

Archief Izegem

- R.B.

Régistre arrêtés et proces verbaux, archief Izegem

BIBLIOGRAFIE Een groot dee l v an d e gegevens om dit boek samen te stellen, komen uit de artikelenreeks van Pi et er Declercq en verschenen in het plaatselijk weekblad "DE MANDELBODE" l.n de jar en 1956 en 1957 . Verder \verd informatie gezocht in de hierna vo.1gende ',verken : Archief : - Stadsarchief Izeg em - Stadsarchief Menen - Rijksarchief Brugge Rijksarchief Kortrijk, Conseil privé. - Dekenaal archief Izegem . Werken : - A. DEBRUYNE, "D e Bo e renkrijg" . - B. DOCHY, "Geschiedeni s van Roeselare", Druk. Vonkste en, Langemark, Uitg. Boekhandel Roeland, Roeselare, 1949. - GOETHALS - VERCRUYSSE, "Jaarboek van Kortrijk", fonds Goethals-Vercruysse Stadsbibliotheek Kortrijk . - J . MUYLDERMANS, "San sculot en Brigand", Gent 1896. - F. G. TANGHE, "Parochieboek van Izegem" Wed. De Schryver-Van Haecke , Brugge, 1862 - 63 - HANDSCHRIFT J. B. RYBENS, "Nieuwpoort" P. Declercq - PAUL

VERHAEGHEN~

"La Belgique sous la domination Française", 5 delen, Goemaere, Brussel, 1922 - 29

- J . LEBEGUE, "La domination Française en Belgique", 6 delen, Lebèque, Brussel, 1908 . - F.M. W.

' ~ Het

verleden van Oekene"

- H. PIRENNE , "Geschiedenis van België", 4 delen, La renaissance du livre, Brussel , 1949 - SS , - D.

LESCOUHIER ~

"Geschiedenis van het kerkelijk en godsdienstig leven in WestVlaanderen", 3 delen, Brugge, 1927.

- J . DESMET, "De beloken tijd in West-Vlaanderen" in het album English, Brugge, 1952 . - R. HAELEWYN, "Torhout onder het Frans bestuur", Historische uitgaven, 1966 Pro Civitate, Nr 9, Uitg . Erasmus Ledeberg-Gent.

- Pr o POULLET, "Les institutions Françaises de 1795 à 1814", A. Dewit, Brussel, 1907 . - G. LEFEBVRE, "Les paysans du nord pendant la révolution Française" F . Rieder, Parijs, 1966 . - G. LEFEBVRE, "La révo lution Française" Presses universitaires de France (Série "Peuples et civilisations)

1951 .

- GILLIODTS - VAN SEVEREN. "Wetten van de Franse republiek", 2 delen L. De Plancke, Brugge, 1908 - 09. - Dr . VAN ROOSBROEK, "Geschi edenis van Vlaanderen", 5 delen, Drukk. V. Van Dieren & Co Antwerpen, Uitg. N. V. Standaard boekhandel . - DELHAIZE J. "Domination Française en Belgique", 6 delen, J. Lebègue, Brussel, i 908 . - E. DE SEYN, "Geschiedkundig en aardrijkskundig woordenboek der Belgische gemeenten", 2 delen, u i tg. Brepols, Turnhout, 1948 , - ANT . LOWCK, "De boerenkrijg in West-Vlaanderen" Roeselare, 19 48. Tijdschriften : "TEN MANDERE" , heemkundig tijdschrift voor Izegem en

omgev~ng ,

- R. BEKAERT, "Geschiedenis van het klooster der grauwe zusters te Izegem", Nr 19, jg VII, Nr 3, p . 3 - 35 - ANI, VANDRONME , "..Generaal vonWENCKHElM" Nr 23, jg. IX, Nr 1 p. 3 - 17. - "TEN MANDERE", Notitieboeksken van J. B. Vandewalle, kroniek van de 18e en 1ge eeuw, Uitg . Westvlaams verbond voor heemkunde, Nr 3 1, jg . XI, Nr 3, 64 pagina's. - BIEKORF, Jaargangen 1890 tot 1963 . - Brugse Gazet te van staetkunde . - De Mandelbode, Drukk. De Busschere - Bonte, Izegem - P. VAN DER MOERE, jezuiet jg . 1954 - Jaargang 1956 . - Jaargang

957 .

Io DE OOSTENRIJKERS EN DE INVAL VAN DE FRANSEN . I. De tijd der patriotten.

In 1740 volgde Maria-Thérésia haar vader op in België en de erfelijke staten van Oostenrijk . Die erfenis werd door koningen en prinsen

betwist met als

triestig gevo lg, dat Europa weldra in: vuur en vlam stond en dat vooral de gewone mensen het hard te verduren kregen , De Franse legerbenden lagen aan onze grenzen te wachten op het bevel om ons land binnen te vallen , Op 18 mei 1744, viel het Franse leger ons land binnen en trok onder de leiding van Maarschalk de Noailles, over Wervik en Geluwe, naar de versterkte stad Menen . In de stad Menen trachtte een klein Hollands garnizoen weerstand te bieden, maar moest reeds op 4 juni capituleren, Nog dezelfde dag om 7 uur deedl'de Franse koning Lodewijk XV in groot ornaat zijn intrede

de stad. Het stadsmagistraat brach t hem op een

zilveren schaal

de sleutels van de stad . De Fransen zouden vier jaar in ons land blijven, met als gevolg de verarming van de bevolking door opeisingen en plunder ingen. In 1748, door het verdrag van Aken, kwam er een periode van rust, bloei en welvaart. Die gónstige periode duurde tot aan de dood van Maria Thérésia op 29 november 1780 . Ze stierf te Wenen en werd betreurd door haar onderdanen. Naar aanleiding van een mandement van de bisschop van Doornik, Gulielmus Florentinus, prins van Sa l m-Salm ( 1) , moesten alle parochiën plecht i ge zielediensten celebreren. Daarbij werd bepaald : "e.n.de. ge.luyd de. c.foc..i<.e.n. .óU we.ke.n.

tan.c..k cVtffl11ae.l dae.ghó,

l.ó

mOJtge.n..ó ,

l.ó

n.oe.n..ó e.n.

l .ó

avon;U, t' e.lc.ke.n..ó e.e.n.e. atve.

uJte.. " Ook te Izegem was dit het geval. Op 1 januari 1781,

g~ng

de kerkklok voor de

eerste maal luiden en op 3 en 4 januari, werden in Sint Hiloniuskerk de voorgeschreven diensten gecelebreerd . (2) Als nieuwe vorst kregen wij Jozef 11, zoon van de overleden vo rsti n . Hij was opgevoed naar de leerstellingen van Voltaire, Rousseau en d ' Alembert en had de vaste overtuiging dat de wereld hervormd moest worden . In mei 178l maakte hij een rondreis in West-Vlaanderen. Wij vonden wat volgt over zijn doortocht te Menen: "Ve.n. 24 Me.y 1181, he.e.6t .óyn.e. Majute.yt de.

Ke.yze.Jt ] O.ó e.phU.ó de.n. TI te.n. .ó U UJte.n. e.n. at6 '.ó mOJtge.n..ó 9 e.pa.ó.ó e.e.Jtt gae.n.de. n.ae.Jt Me.u.óe.n., IpJte., Nie.upoJtt, O.óte.n.de., BtLugge., e.a •• e.n.de. -6oude. hie.Jt t' -6avon;U

te. vaalte.n b"-nne.n de..óe. .6tadt kamme.n .6.ta.e.pe.n. Hy e.n

alhleJt.. MU ge.c.ompLi.me.n-

te.eJd. ge.woltde.n, omdat OH.6e.n age.nt tot BJtMM1., dae.gh6 te. vaalte.n OH.6 .6c.hJr.e.e.6 dat .6 tjne. Maj u:te.tj:t binne.n du e. .6:tad:t I.l oude 9 epall.6 ee.JLt. heb ben den :2 3, mae.Jt dat hIJ ge.e.n CVlJl..ange.n (toespraken) e.n ae.nve.e.Jtde.j aLte. mag,w:tJtate.n a1.wa.e.Jt hIJ ge.pa.ó.6 e.eJd. ,w, he.bbe.n hem naghtaH.6 ge.c.ampUme.nte.eJd.; hu mag,w:tJtaat de..ó e.Jt M~e.de. he.e.6:t a11.e.e.nuljcJ<., "-n hu .6waJt.t ge.c1.e.u, .6onde.Jt tabaJt;t:, ge..ótae.n ae.n .6ljn vo,,-:tUfte. omme. a.f..dae.Jt .6ljne. OJl.de.Jt.6 :te ae.nve.e/tde.n. " (3) Toen Jozef 11 terug in Wenen kwam , begon hij aan zijn hervormingen . Eeuwenoude gebru iken, rechten en vrijheden werden afgeschaft . Hij besloot een nationale kerk t e stichten, onafhankelijk van de paus . Kloosterorden mochten geen generaal-overste meer erkennen buiten de landsgrenzen. Alle toekomstige priesters moesten stud eren aan een door zijn toedoen opgeric ht generaalseminarie te Leuven . Slotkloosters, co nf reriën, bedevaarten, relekwiënverering en tal van pr ocessies werden afgeschaft, De lijken moesten begraven worden ~n

zakken in plaats van i n kisten en niet rneer in of r ond de kerk, maar op

een plaats bui ten de stadskom. Alle kermissen zouden op dezelfde dag gevierd word en (bevel van 2 februari 1786), namelijk op de tweede zondag na Pasen . De mensen noemden dit dan ook

"Keizerskermis". Die keizerskermis echter werd maa r vier maal gevierd. (4) Op burgerlijk geb ied waren de hervormingen nog doortastender. Versterkte steden werden ontmanteld. De hoge raad in het land werd vervallen verklaard . Men verdeelde het land in negen omschrijvingen, met een toezichter als bestuurder ; Een n ieuw strafboek werd ingevo e r d . De heerlijke vierscharen op het platteland alsook de schepenbanken werden ontbonden . Alle tienderechten vervielen en werden verva ngen door zware belastingen . Men kan zi ch gemakkelijk indenken dat al deze nieuwigheden ergernis verwekten bij een groot deel van de bevolking . Aldus ontstonden er twee partijen: "De patriotten", die de anti-oostenrijks e

strekking vertegenwoordigden en "De vij gen" die het

eerder opnamen voor Oostenrijk. De oproer gistte in het land en het zou eindigen met een op e n opstand, die men kent onder de naam: "Brabantse Omwenteling". Nendrik van der Noot, advokaat bij de raad van Brabant, trok met een deel opstandelingen naar Breda. Frans Vonck bleef in Brussel ageren, terwijl Vander Noot i n het bu itenland zou optreden als "Gevolmachtigde van het Brabantse volk". Vonck, die dus in het land geblEven was, zocht kontakt met de leiders van de

66 Franse omwenteling.

Onderhandelingen werden aangeknoopt met generaal Vander-

meersch, die luitenant-kolonel geweest was in het Oostenrijkse leger. Deze bracht een vrijwilligersleger van 3 , 000 man op de voet en liet die mannen vertrekken naar Breda . Vandermeersch had op vijftigjarige leeftijd ontslag genomen uit het Oostenrijks e leger om z ich terug te trekken op zijn landgoed te Dadizele. Als jager verkleed vervoegde hij het leger der patriotten in Breda . (5) Op 25 oktober 1789 \l7erd Oostenrijk verslagen te

T~lrnhout

onafhankelijk onder de naam: "Verenigde Belgische Sta t en lt

en ons land werd

Te Izegem zoals elders stak men de driekleurige cocarde op de hoed . Aan de gevel van het schepenhuis (6) haalde men de keizerlijke wapens naar beneden. Op de Grote Harkt werd "De 00 om van de vrijheid" geplant. Het was een mast met een zwart geschilderde blikken hoed, met a ls versiering een blikken pluim. Er was een grote volkstoeloop en men riep : "VIjVa.t Van deJt Noot ! VIjVa.t VandeJr.me.~c.h

! u (7),

In de kerk werd op 4 februari 1790 een plechtige rouwdienst opgedragen voor de gesneuvelde patriotten, gevolgd door een grote brooddeling aan de armen. (8) 1789 was een uiterst beroerde tijd waarvan volgend ooggetuigeverslag

" I n hu j aalt 178 9

e.e..ne. beJr.O eJr.te.. in di;t .tand 0 n;Utaan te..g e..n d e..n Ke..ljz eJr.. JOl.> e..pmL6 de..n twe..e..de..n die.. hieJr. gJtave.. van V.tandvLe..n wa.!.> die.. om I.> Ijne.. IzUlCtde.. ne..ge.~nge. doon onze. vade.Jtland~ die. men pa.tJtiotten naemde.. veJr.jaegt uljt de...óe. lande..n zet61.> I.>ljne.. l.>oLda.te..n he.bben hem veJr.weJte..nde binne..n Ge.nd de.n 13 tot 9bne.. gnoote.. baLdadighe..ljd be..dJte..ve..n gemoond ge...óc.h066e..eJr.t vJtouwe..n e..n doc.hteJL.ó onte..eJr.t Ja, tot Iz.tune. lûndeJr.e..n veJr.bJtand maeJr. God ZIJ ge..dan/z;t de pa.tJz.Á..otte.n he..bbe..n die.. veJr.jae.gt da.t ilz de.n ZJ XbJte.. van 'T zeLve. JaeJr. in de 1zeJr.lze heb hooJte..n the.. de..um LaudamU.ó zingen oveJr. de...ó landt!.> vJtede". (9) In het kader van de pasgeboren confederatie der Verenigde Staten van België werden regimenten van volontairen opgericht, onder andere ook "Het regiment van West-Vlaanderen" . Die militaire nieuwigheid werd nergens met meer z\l7ier uitgevoerd dan in Ieper, door de rijke fabrikant Halou-Riga , Op 1 maart 1790 ging generaal Vande r meersch in hoogsteigen persoon naar Ieper en schouwde er de parade van vier bataljons vrijwilligers. Als afzonderlijke groep staan vermeld de volontairen van Izegem en omstreken, onder Sieur Deameije, commandant des volontaires d ' Isepghien. Wij kunnen hier aan toe voegen, dat het regiment van West-Vlaanderen opnieuw zou in leven geroep en worden bij den inval van Dur: mouriez op het einde van 1792. Na een drietal maanden werd dit regiment opgeslorpt in een afdeling van het Franse leger, genaamd: "Armée du nord". (10)

Voornoemde Malou-Riga liep de dorpen af om volontairen te werven . Bijna elke zondag hield men parade te Ieper. Overal oefenden zich die vrijwilligers . Daarover volgende getuigenis : "Ve vooJtzeyde.

pa~Lo:Uen

hebben geduJt-.i.g vooJttgegae.n -LYLt vVLWe.e./ten d.e.6 funru, Men zag ;t'Y.6e.ghe.m al da.t. be.ene.n heeót de wa.epen dJtaegen van pcvwc.lu.e tot. paJwc.hie dede men ex.eJLc.ilie. ZÛó.6 28 Ju1.y dezen jaJLen heeM Y.6eghe.m e.n veel andeJLe paJLoc.hlu naeJL IpeJL gegae.Yi. om den eed van .:tJtouwe te zweeJLen Y.6eghem heeót daeJL nae.Jttoe geJLeden met 42 WClge.M en den 20 7bJte -L.6 hle.Jt eenen heeJL Mala van -LpeJL een Jtevuwe (schouwing) gedaen daeJL WaJLen volontcuJten van 16 paJLoc.hlu." (11) Vijf dagen later vierde Izegem zijn kermis op de aloude datum. Het liep echter jammerlijk mis tussen Vander' Noot en Vonck . Deze laatste was voorstande r van de aanhechting bij Frankrijk en deed zelf pogingen om de l.ntocht van de Fransen te vergemakkelijken. Daarover lezen wij het volgende :

"Onze Jtevolutie oMe vJtljheyd d-i.e de pa..:tJt-<-o:Uen lange. ve./twee.Jtt hebben -L.6 dooJt veel veJLaedeJty van On.6 gJtooten zeeJL geh-LndeJLd" . (12). Het staat vast dat er een groep mensen was die niets beter vroegen dan de in-

"Ven 20 nove.mbe.Jt 1190, d'HeeJt Van deJL Mee.Jt.6c.h (hij was schepen van Menen) OM gec.ommun-Lc.qeeJLd hebbende .6eR.eJLen bJt-Leó, d-Le hlj van eenen gea66-LdeeJLde.n pe.Jt.6oon uyt R-Lj.6.6el oYLtóangen hadde, -Lnhoudende d~t een-Lge qaetwLtt{ge geJLeÓug-LeeJLde v-Lj anden van: het laYLt op het FJtClYl..6 c.he, den volgende nac.h:t e.enen inval iang.6 de k.aYLt van Meenen .6tonden te doen, welc.k.en bJt-Leó -Ln. de omliggende . pJtoc.hlen. Jtuc.h:tbaeJL ge.maec.k.:t .6ynde, .6aegh men vaaJt den avoYLt, teJL veJLwonde.Jt-Lnghe van een iedeJL, b-Lnnen due .6t.adt aenc.ommen om.:tJteYLt dUy.6eYLt welgewa.pende volontocht der Fransen l.n ons land . Volgend dokument is een sprekend bewijs

tcuJten vol van -LeveJL om den aanval te beletten, WAER BESONVERLYCK DE GONNEN VAN HET VORP ISEGHEM ende de pJtoc.hle.n van MooMee..te ende GÛuwe . VaeJLenboven hadde OMe bezettynghe eene notabe:i.e ve.MteJLk.-Lnghe oYLtóangen van den c.apaeyn Seyót van het Jteg-LmeYLt van Wut -Vk.aandeJLen . " (13) 2 . Rampspoedige jaren . De jaren 1792-94 waren voor onze bevolking ellendige jaren. Gedurig waren er schermutse lingen tussen Oostenrijkers en Fransen. Na de dood van Jozef 11, op 20 februari 1790, kwam zijn zoon

Leopold 11 aan het bewind. Een leger van

40 . 000 man viel ons land binnen en het patriottenleger stoof uiteen . Oosten-

rijk was opnieuw meester over onze streken. Leopold was een wijs man. Hij herstelde de voorrechten en verleende algemene amnestie. Aldus kwam er rust

1n het land . Ongelukkig regeerde hij n iet lang . Op 1 maart 1792 overleed hij. Te Izegem zoals e l ders werden kerkelijke d i ensten opgedragen: " Ve.n 19e.n

1792 he.bbe. iQ ~'Y~e.ghe.m in de. R~Re. oohe.n he.Qommand~e.n den Keyze~ Le.opo-tdUf.J ~ubaûyR oVe.hte.de.Vl. den evu.Jte.i1 van de.zeJt mae.nd . Ve.n 3 e.n 4 aphil 179Z

ma~

,w hieJt in de. ReJtRe. van y,~ e.g he.m 9 e.dae.n de.n .6 ole.mnûe.n -tyRdie.l1.6~ van Ke.yzeJt Le.opo-tdM daeJt wa..6 e.e.ne. veJthe.v e.ne. ~ombe. in de. ReJtRe. ge..yYjae.~ e.n zu we.Re.n ge.fuy~ de.n g'wo~e.nl fG.e.OR dhie. we.Re.n e.e.ne. · he.Me. e.n dJU_e. we.{<.e.n e.e.ne. a-tve. he.Me.. " (J 4) Frankrijk achtte nu het ogenblik gunstig en verklaarde .op 5 april 17 92 officieel de oorl og aan Oostenrijk. Reeds op 3 mei 1792 trokken Oostenrijkse l egereenheden doo r Izegem in de richting Roeselare . Gedurende de ganse maand was het een heen- en weergaan van troepen tussen Kortrijk en Roeselare. (15) Op 17 juni kwam een Frans leger onder leiding van generaal Luckner Vlaanderen binnenva llen . Menen, Kortri jk en Ieper werden ingenomen. Alle uiterli jke tekens van de Oostenrijkse aanwez i gheid werden verwijderd. In Izegem werd op 20 juni de dub bele Oostenrijkse arend, die op het s chepenhuis prijkte, verwijderd en vervangen door de Franse driekleur, (16) Kortrijk had het bijzonder hard te verduren. De stad had slechts een klein garnizoen van 571 man. De Fransen, onder leiding van generaa.l Valence (8 . 000 man), waren meester in de stad en gingen weldra aan het slempen. Herbergiers, die uit vrees deuren en vensters gesloten hielden, zagen hun deuren stuk slaan en hun tonnen leegdrinken. Soldaten liepen de kerken binnen, hoed op het hoofd . Ze vermaakten zich met pijpen te roken die ze in de brand brachten aan de kaarsen 1n de kerk. Ze namen p l aa t s in de biechtstoelen om aldus de gek te steken met de biecht. 29 juni staat geboekt als : "D e ongelukkige St. - Pietersdag van Kortr i jklI . De Franse: generaal Jarry gaf bevel om het vuur te st eken aan de woningen. In zes uur t ij d werd er naar schatting een schade aangebracht van 309 . 801 flori jnen. (17) Reeds op 27 juni kwam te Izegem een ware stroom van vluchtelingen aan .

"KO~yC.R

.6c.he.e.n e.e.ne. he..e.-te. van vieJt e.n hOOR e.n dM van die. veJtdomme.-tyRe. nme. . " (18) Over diezelfde St .-Pieter dag vinden wij nog volgend verhaal over een mysterieus

e.n a.e..e.e. ou.deJtunge.n Ronne.n hu guuige.n , d~ ~ de.nzû6de.n S~. - PiueJtdag ~e. I.6e.ghe.m e.e.n gupê.û ge.hOOhd wieJtd ge..UjR van e.e.n fGJtijg.ómaJt.óc.h . Ve. ~oone.n we.eJtgafude.n zoo RfueJt e.n zoo duide..UjR dM me.n op de. mMe. Ron op .6Wp gae.n. Van waeJt d~ gupe.û ? H e.~ lAJa..6 hu mu.zie.R deJt bhal1.6c.he. Ob oo.ó~e.nJtijfG.6e. ~oe.pe.n niu veJtmd.6 de. na.u~e. ~e.e. u.eJte.n van de. paJtoc.hie. -tage.~ . krijgslied : "Me.n

veJtha~

He.t vVtwonde.Jl.L[jk.e

Wa!.>

YLie.t aUeeni..Á..jk. te I.óeghem, maVt ook. te ThieU, Ingei..-

mUYL.6tVt, Thowr..hout, ROe.6ei...a.Vte, enz . • ho ofLde men he.tzei...óde: A1!..wie UenhebbVt Wa..6 van muziek. gVta.efde in beweging . Ove/tal!.. hoo fLde men bwmmei... en tfLompe.t maVt ne.fLge.YL.6 vond men ;" pe.e.tLte.de.n ." (19) Gedurende enkele maanden kende men n.u een be trekkelijke r ust. Toen echter in Frankrijk de revolutie triomfeerde en koning Lodewijk XVI het leven liet op het schavot, kwam het er tot een waar schrikbewind

Frankrijk leefde met de

betrachting gans ons land te veroveren en in september 1792 versloeg generaal Dumorier de Oostenrijkse hertog Albrecht te Jemappes. Ons land stond nu open voor de grote republikeinse bezetting . De Franse generaal Labourdonnaye proklameerde op 10 november 1792, in de hoop

•

het volk aan te lokken en in goede stemming te brengen, dat hij gekomen was om de Oostenrijkers te verjagen, de voorrechten te herstellen en de eigendom ende godsdienst te doen eerbiedigen . In Kortr ijk waar men aan de lijve ondervonden had, wat het betekende Franse legerbenden op bezoek te krijgen, geloofde men niet in de schone beloften van de Franse gene raal. Men spoedde zich te Kortrijk om alle kostbaarheden en kunstgewrochten in veiligheid te brengen. Het bevel om vrijheidsbomen te planten werd uitgevaardigd. In Kortrijk

ge ~

beurde zulks op 29 november en daarover lazen wij wat volgt : "nadVthand Uep

de. c.ommandant dae.gUjk..6 MVt de eene on andVte. PMoc.hie om al!..dae.fL vJLijhe.id.óbo~men · te p1!..anten en tegen de god.ódieYL.6t uyt te vallen, ve.fLgeze.fd zijnde van eenige .óo1!..daten;"

(20)

De fransgezinde Vonckisten voelden zich gelukkig met de Franse bezetting en verenigden zich in "Clubs". Ze staken de Franse cocarde op waardoor ze het grootste deel van de bevo lking uitdaagden ; Wij zouden in onze tij d kunnen gewagen van de collaborateurs uit het Frans tijdvak . Het is duidelijk dat daardoor de verfransing van ons volk in de hand werd gewerkt en dat Vlaanderen ook mede doo r andere oorzaken zijn fierheid over taal en volk zag teloor gaan . 3. Hervormingen De

moo~e

beloften van generaal Labourdonnaye werden niet gehouden . Hij had

plechtig verklaard dat het Franse leger gekomen was om de voorrechten te herstellen, maar de Fransen begonnen al dadelijk met zeer grondige veranderingen.

Het gezag van alle vorige gezagdragers werd vervallen verklaard en he t volk moest provisoire representanten kiezen om de municipaliteit te vormen.

Te Izegem gebeurde zulks ook, zoals blijkt u it het hiervolgend be talingsorder

"Rij OJt.don.na.n:t.ü . van de muniupale adminMtJta1:ie van het c.an.:ton Ize,gem, zal den bOJtgV!. PiVU1.e Devo.6, ont6angV!. de.Jt impo.6..{ilë.n de.6V!. c.anton betaûen aan de weduwe FJtanw MaddeYl.-6, hV!.bV!.gieJtigge b-i..nnen cLi.;t gemeente de .6omme van vij 6 ponden en vl.j 6 .6c.hûen paJti.6i.6 ovV!. thaiJte thaeJten hUy.6e in het lU..ezen deJt JtepJte.6eYl/tante.n de.6 volc.1z.6 l.n del'L e.eJt.6te.n l.nfwmen de.Jt nJtaMc.he tJtoupen. Ve.ze met ac.qu.i..t l.nvtekkende zal ue ont6ange.n l.n Jteken.i.ng d0'seJt 23 6ttuc..ti.doJt, Je jaV!. . get" P. Ameye, A. L BeJtlamont, J oB, Vandewalle;" (21) Op 25 decemb er 1792 verscheen een dekreet , waa rdoor de adel, de leenroerige r echten en verplich tingen, de tienden en pr ivilegies afgeschaft werden. De goederen van de voormalige vorst en van de kloostergemeenschappen werden verbeurd verklaar d ten gunste van de republiek . Te Izegem was dit ook he t lot van het a loude k looster der Grauwe Zusters, een van de oudst bekende van het land . (22) Iedereen dac h t dat de s tri jd met de Oostenrijkers definitief gestreden was en dat de Fransen op hun beide oren moch ten slapen " Niets echter was minder waar. Prins Frederik van Saxen-Coburg (oom van onze eers t e

kon~ng)

trok op 3 maart

17 93, de Maas over en versloeg de Fransen bij Neerwinden . Overal heerste vreugde en steeg de kree t op : "Leve de Keizer !". Spontaan onts t ond er een drang naar

zelfverded~gingen

een beweging om een le-

ger van vrijwilligers op te richten. Te Izegem was er in ongeveer a ll e goede gezinnen één volontair d i e zich op eigen kosten een uniform en wapens aanschafte . Die groe pen vrijwilligers namen hun taak ze er ernstig op en oefenden regelmatig . Ze kwamen er toe zich goed te verdedigen bij een nieuwe inval van de Fransen . Einde maart 1794 verov erden 2 . 000 volontairen de stad Poperinge op 3 . 000 Fransen . Ond er de leiding van Haecke en Reyphens slaagden zij erln het Franse leger

tegen te houden aan de Ijzer en de Ieperlee . (23) Het is uit

die vr ij wi l ligers dat later de Boer enkrijgers zouden komen. Over he t algemeen wordt aangenomen dat de Oos tenri jkers een grove fou t begingen door geen bekwame officieren ter beschikking te stellen van de volontairen. Men kan ook denken dat er vrees bestond voor het ontstaan van een nationaa l leger . Wij vinden overal het bewijs da t het i n Izegem een gedurig komen en gaan was van troepen en vluchtelingen. Als wij het verloop van de gebeurten i ssen, hierboven beschreven, nagaan dan kunnen wij dit best begr ij pen . Engelse , Hollandse of Oostenrijkse troep en kampeerden vaak op de markten, i n

het foreest van Schiervelde (Blauwhuis), op gronden van he t klooster der Grauwe Zusters en zelfs bij private personen . (24)

11. BESLISSENDE STRIJD . OVERWINNING , FRANSE BEZETTING . 1. Strijd om Menen

"Ve.n 13 7bJLe. 1793 hooJLde.n wy ;t' Y.óe.ghem zynde. nae.JL me.e.ne. Wae.JLt M.Mommrujk.. .óc.hJ..ue_n wy ve.JLbtyde.n 011.ó de.nk..e.nde. dat hu ge..óc.hu;t Ve.JLV OOJLde.JLde. mae.JL ;te. middag at.ó wy be.zig wae.JLe.n mct hue.n at hooJLde.n wy at de. me.e.I1.óc.he. .ótJLaue. pe.e.JLde.n opk..ome.n • • •••• " (25) Dit ooggetuigenverslag stemt volledig overeen met het werkelijk gebeuren . De Fransen hadden een groot offensief ingezet, tegen de Ho l landers . Het Hollands garnizoen, 14.000 man sterk, onder leiding van de erfprins van Oranje, verdedigde de .. lijn Moeskroen - Komen. Te Wervik lagen 5 , 000 man onder het bevel van Hesse-Darmstadt . Te Halluin, Kortrijk en Moeskroen lagen nog andere contingenten. De prins van Hesse-Darmstadt werd gekwetst te Wervik en de

pr~ns

van Oranje

te Menen. Menen werd na 22 uren door de Franse legers onder de kreet : "Vive la République !" stormenderhand ingenomen. Langs alle kanten sloegen de Hollanders op de vlucht en, op aanraden van generaal-kwartiermeester graaf Bantinck, verliet de prins van Oranje het gevechtsterrein en haalde in Kortrijk en Harelbeke

z~Jn

bagage troepen we.g om over Izegem naar Roeselare te trekken.

(26) Waar de Fransen meester werden, gingen ze aan het plunderen . Daarover schreef

Calvert~

een Engelsman en tijdgenoot: "Le..ó e.nne.mi.ó ont vidé t ' in-

;twe.UJt de. c.haque. mwo n u détJLuit méc.hamme.nt c.e. qu' i l i ne. pouvue.nt e.mpoJLte.JL . " Blijkbaar zijn alle legerbenden uit dezelfde deeg gebakken en moeten ze bij nederlaag of overwinning plunderen of vernielen , Denken wij maar even aan onze terugtrekkende legers in 1940 of aan de Duitse legers tijdens bezetting en aftocht . Ondertussen echter was de strijd nog niet gestreden. De Oostenrijkers onder generaal Beaulieu versloegen de Fransen te Bissegem en konden de stad Menen ontzetten. De hertog van York vestigde er zijn hoofdkwartier . Het werd in Menen een echt kat- en muizenspel. Nu eens de ene dan weer de andere bezetting, met voor die stad al de kwade gevolgen vandien . Izegem bleef intussen een soort van toevluchtsoord voor veel vluchtelingen. (27)

72 Generaal Jourdan nam het bevel

handen van "l'Armée du Nord" en versloeg

de prins van Saxen-Cobur g te Watt i gnies op 14 oktober 1793 . Hij overweldigde de stad Menen. De repub l ikeLnen vierden er hun woede bot.Een belangr ijk deel van de archieven van de ro ede van Menen gingen aldus verloren. (28) 2 . Generaal Hamer-s t ein, Tijdens de wintermaanden vielen de militaire verricht i ngen stil en gingen de troepen op winterkwa r t i er. Generaal Hamerstein lag me t zijn soldaten te Izegem in kwartier. op het kas t eel "Blauwhuis", bij heer "an Huerne,

r~dder

en heer

van Schiervelde • "V.,ée. genVtaat, een bejaeJ!.;t man, mu: gtU..j.6 haÁ.Jt, maag.6c.hap

van he.t hiU..6 Plo.tho, dJ..e vana6 1583 .tot hu be.gin van de 19e. eeuw ugenaaJudVt Waf>

van hu k.a,óte.e.t van Inge.-tmuv!J.>te/l. , "

(29)

Wij hebben gezien dat keizer Jozef 11 veel vestingen liet ontmantelen . Dit was ook het geval geweest met de vesting Menen. In de rust i ge maanden van 1793-94 trachtte men de stad Menen opnieuw te versterken. 4 . 000 pioniers werden aan het werk gezet om van Menen een bastion te maken tegen de Fransen. von Hamerstein beschikte er over 28 kanonnen, 62 ruiters van de ge Hannoverse cavalerie, 1 bataljon Hannoverse grenadiers (345 man) , 2 bataljons Hannoverse infanteristen (1.148), 1 bataljon Loyal-emigranten (400 man) . Daarbij kon hij beschikken over 40 soldaten van Hessel-Casse.l, 160 Hannoverse artilleurs en ook Oostenrijkse artilleurs o Alles samen ongeveer 2,000 manschappen. (30) Na de winterrust brak de strijd opnieuw los. De Franse generaal Pichegru verving Jourdan als opperhoofd van het "Armée du Nord" en kreeg twee generaals onder zijn bevel, namelijk Moreau en Souham. Pichegru gaf bevel tot de "Campagne des Flandres" . De Oostenrijkse generaal Clerfayt wilde ten allen prijze beletten dat het Franse leger Kortrijk en Menen zouden veroveren. Het bleek echter zeer vlug dat hij deze opdracht niet waar kon maken . Souham bemachtigde Kortrijk met zijn 30.000 man en Moreau omsingelde Menen met 20.000 soldaten. Men kan best begrijpen dat Von Hamerstein voor een onmogelijke taak stond met zl.jn manschappen . In de nacht van 29 op 30 april, voelende dat hij voor een onmogelijke toestand stond, waagde hij een uitval en leed zware verliezen. Men kan zich voorstellen dat de Fransen het vooral gemunt hadden op de emigranten. (31) Deze waren alle bij verstek ter dood veroordeeld en al hun goederen waren verbeurd verklaard (wet van 9 oktober 1792

0 )

Als ze in de handen vielen van de Fransen, werden ze ongenadig en vaak op barbaarse wijze om het leven gebracht .

Von Hammerstein echter gelukte in zijn uitvalpoging en trok met zijn nog overblijvende manschappen naar Moorsele, versloeg er de Fransen, wisselde nog geweerschoten met 200 Ă 300 Fransen te Ledegem en stuurde verkenners naar Izegem om te zien of alles veilig was om te zorgen voor enig voedsel voor

z~Jn

uitge-

hongerde soldaten. Ze kwamen te Izegem rond de middag en legerden op de Grote Markt o Ze genoten maar korte tijd van die rust. Reeds na 2 uren werd groot alarm gegeven, omdat de Franse ruiterij op komst was in de Menenstraat . Vlug ' _r werd vertrekken geblazen en ging het over Rumbeke naar Roeselare. Daar vond hij nog een deel van zijn mannen terug, die langs Dadizele zich een doortocht bevochten hadden. Onder hen waren nog enkele emigranten, die van Hammerstein als een redder begroetten. Om 4 uur vertrok dit legertje naar Torhout, waar ze voor het eerst in 5 dagen van een nachtrust konden genieten. In Izegem hadden de Fransen kanonnen opgesteld in de Menen- en Kortrijkstraat. Toen ze von Hammerstein wilden achtervolgen, werden ze mis ingelicht en rukten op naar Ardooieveld . Ze bemerkten echter vlug de vergissing en staakten hun achtervolgingspogingen. 3 . Generaal von Wenckheim. Begin mei had Clerfayt met zijn Oostenrijkers zijn hoofdkwartier gevestigd te Tielt. Er legerden ook Oostenrijkers te Izegem, Kachtem, Ingelmunster, Emelgem, Harelbeke en langs de Leieboorden. Op 10 mei, terzijde van de Heulebeek, vanaf de Neerbeek tot aan de Brugse kalseide, vuurden de Oostenrijkers op de bezette stad Kortrijk. De huzaren van Esterhazy hadden stevig gedronken ~n

de kelders van Kortrijk. (32)

Generaal von Wenckheim trok uit Ingelmunster, verborg

z~Jn

scherpschutters in

de koren- en koolzaadvelden en stuitte de aanval van Franse soldaten. Een groep van 150 huzaren, overmoedig door de drank, stormden vooruit onder de kreet: "Vive la Nation !" Bijna allen sneuvelden, slechts 20 wisten te ontsnappen. Generaal von Wenckheim sneuvelde echter bij Kortrijk en de achteruittrekkende Oostenrijkers voerden hun aanvoerder mede. Ze werden achtervolgd door de Fransen tot in Ingelmunster. waar generaal Beaulieu de Fransen te lijf ging met als resultaat dat de Fransen 6.000 man verloren aan gesneuvelden en gekwetsten. 's Anderendaags, om hun verliezen te wreken, vielen de Fransen Ingelmmnster aan, maakten zich meester van het dorp, plunderden alles wat ze

?~konden

vinden en staken een deel van de huizen in brand . Gedurende die ge-

m~ddel

beurtenissen vond men

kerkhof van Izegem. (33)

om generaal \'on Wenckheim te begraven op het oud

Kortr~jk

en Menen waren in handen van de Fransen, die

naar de dorpen trokken om er te plunderen en te moorden . Wevelgem, Gullegem, Reule, Moorseie, Geluwe. Lendelede en nog andere dorpen werden erg geteisterd o Generaal Cler fayt met z i jn 20 000 Oostennjkers had zijn hoofdkwartier te Tiel t, waar hij op 24 mei het bezoek kreeg van keizer Frans 11, die daar twee nachten bleef slapen . Pichegru begon nu met zijn "Armée du Nord" aan een groot gelde de stad Ieper. waar 6 -454 Oos

enr~jkers

offens~ef.

Rij omsin-

een uitval waagden maar terug-

gedreven werden. Op i l juni vielen Roeselare, Hooglede en het fort van Knokke i n Franse handen en Ieper moest zlch overgeven op 18 junI., Over gans WestVlaanderen zag men rook en brand en op alle wegen trokken vluchtelingen op zoek naar een veilige plaats . Nieuwpoort was nog het enige bolwerk dat stand hleld - Op 20 juni was dQe stad omsingeld. Nieuwpoort was verdedigd door 1.800 Rannoverse soldaten en enkele emigranten, die Menen hadden kunnen ontvluchten en tot in Nieuwpoort geraakten . Daarbij waren er nog 54 Hessische gendarmen en 150 Westvlaamse vrijwilligers . Dit kle i ne legertje stond onder het bevel van generaal Dlepenbroeck, die doot' de onmoge lijke opdracht verplicht werd te capituleren. Alle soldaten werden gevangen genomen en overgebracht naar Duinkerke . De 160 Franse emigranten werden op brutale wijze gedood. Een ooggetu ige hangt een schrijnend beeld op van hetgeen er in Nieuwpoort gebeurde . Hier volgt het : "Nauwtyl<.x. waeJte.11 de. HavLOveJt.óC.he. vvr.:tJtoc.l<.e.n .6ta.d Wa..6 volge.pJtopt van nJtaVl..6c.heno Me.n hooJr.de. vU.w ande/Lf.,

On.6e.

Godt la..6teJten

en .6wwen en .6c.hhnpen . A.U.e..6 wat .61j I<.onden kJUjgen vOOt{ pamp,{"Vten geld (assignaten), nae.rnen ze.. De bal<.l<.e.tUen fAXle/ten geplundeJtd, immeJt.6 .61j fAXleJten veJtgae.n van de.n hangen..

Op de..6en dag

-<-n den aJtmen.6.ten .6.taet

fAX{.6

het nog altijd pa..6óe.eJte.n van tnoupen

ooy.t J.Joldaten waeJten gewee..6.t; de meMte pMt had-

den geen l<.ouJ.Jen nog J.Jc.hoenen aen, dat het bloet ulj.t hun voeten Uep en bovend-<-en veJthongeJt.t

lee.uwe.n. Het 1.1:J onbe1:Jc.hJr...i...veUjl<.

wat

geweld w..i...eJtd ge-

daen, '.t J.Jy -<-n bal<.l<.eJt-<.en, 't 6y l.n heJtbeJtgen a1.fJ Á..n wJ.ncl<.e.L6, om wa;t .te. I<.Jt-<.jgen o Het WM geen I<.oopen maeJt het wa.6 plundeJten, alle..6 Wa..6 opgeete.11 ende

al6

betae.U en dat. in pap,teJt .

De J.J.tad lag

vol van dze tJr.oupen en de f.,tad WM een meJ.Jthoop ten allen I<.an

;ten van vUljugheljd, daeJt de meVlÁ..gte van .6oldaten hun gevoeg mae.R.ten lang.6

o·'1 I

t.J

- f!

. ;.. ' .'

1805 - PLAN VAN HET CENTRUM VAN IZEGEM . - De Keizerlijke arend boven de le(JCllCle wijs t op de ~~apolionistische t ijd We kunnen de oude St. - Tillokerk onderscheiden Ill et haar v ieringstoren. <lIsook de re st en va l1 Iwt vel-woes te klooster vall de Gr;1uwe Zusters in de Roese laa rs estraa t . Tussen de twee Ill <lrkten hebben we nog het oude Hallestra;1 tj e cn de Ma nd el he e ft noçJ twee armen . (Noord helJben we de er; ht e Mandel en Illeer zuiel vinden we de Dode Mandel ·die doorloopt naar de Wal) In het oosten kunnen we tussen hee l w<;t bomen nog cen dee l van ·t Blauwhuis onderscheiden .

de gewee..ót. Stin.f"eYlde. dat

he.t

wC(,~

om e,e.n pe.6;te. ü1 he.t. ,faYl.ti :te veJtoOIt.6aef<.eYl.

BoveYldieYl d..[e. on.ge.!uklUge e.JYi,(gJtee.Yl d..[e .ta.ege.Yl ..[11. de bltaYld e..Ylde. MomeJt ovtbegJtaeveYl.. Op de..ó e.Yl. dagh e.Yl hooJtde. me.n. niet ctndeJt.f.l dan .iu.yde.Vl. me.t. a.f.1.e f<.fo c.12.eYl, (..{.ttnt de f.lofda,t e.V1 hadden. de deWte I.,.' an den ;totten ope.ngelvu:c.l<..eYl eYl me.; t 9 , he.e.f bwupen tiep men Ylae.JL bDVeYl, aJ...óOOR. op he.t. kloc.k6)JC.f wae/wp f.:,lj gedwug Jtamme..f.deYl , Vaelt Wet';) nog oJtdeJt I'wg wet voott hen. Sy

.e..ü_pe.J~

me;t be.nde,11. ,(11 de k.eJt-

c.f<.e ;teYl tijde van de.n He.y..t-Lgen. d.f..e..rwt, Mvtde)t ee.Vl.ó hL,p mu.t,!'e wueJtYl, .óiYlgende eYl daYl.6eYlde

.Ü1

be.!wen, want meYl waf.:, van d..[e

de keJtc.ke 0 ng ebo YldeYl

eVl

hou

a.6

te.

geen m~lJ't~c.h dOJt6te hu.n 6u..f.kf.:,

meYlu.he.rt v eJt va.eJl;t , het wa.f.> tiD eJt-

te.yt, egM,(teyt en deYl Mldaat WM f.:,00 ve.e.! af.6 eeYl geYle/taal, immeJt.6 ie.del!, utU

c.lioyeYl." (4)

Ik heb dit verslag van een ooggetuige willen aanha lét1, omdat het ons een beeld geeft van de brutale manier waarop de tuchtloz e Franse soldaten handelden. De strijd was gestreden en onze voorouders hadden al 11:'. mogelijke

ellende

doorstaan gedurende die troebelen en gevechten. Ze moesten inst.aan voor de ravitaillering van de verschillende legers. Bedenken wij maar even, dat voor 1793-94 het totaal bedrag ingediend bij de Oostenrijkse kanselarij, in de Oostenrijkse Nederland en opliep tot een bedrag van 7 miljoen en half goudfrank. Deze som viel ten laste van de Nederlanden en was hetgene moest betaald worden voor logies, fournituren en afpersingen. Voor onze stad werd de staat van schade door wettelijke instanties opgemaakt. Die staat handelt over schade, plunderingen en afpersingen. H:l.j menen dat het van belang is die staat volledig over te nemen. Het leert oas de personen kennen en de omvang van de schade en geeft ook een zekei." inzicht in de prijzen uit deze tijd. Staat van schade aan vruchten en bomen . "TeYl jaJteYl 1794, den ac..l1;tJ.:,ten en de andeJte dageYl van de. maeYld Ju.RIj ,.w OYlJ.::,

het

JaYl FJtanu.6 VeJtmaYldeJte ende Leol1aJLdu.f.:, ·Du.6oJtt., gef.:,woJtert laYldrneteM ende

pJtyzeJt~

teJt

Jte~idenlie

van

Mee~e~, gedae~. p~yz~e

(schatting) :ten VeJlzoef<.e

vaYl d'HeeJteYl hoogba.tUu., bu.JLgemee.6teJt eYl .6c.hepeYlen deJt pJtoQhie van If.:,eghem, vaYl de f.lc.hadeYl ende -<..ntJLef.:,ten a.tdaeJt gedeu.JLe.nde de maend Me.ye vaYl de.n6e.!ven j aeJte, 9 ec..au. f.:, eeJtt aen vJtu.c.hten, boomg ewaf.:, ende ;ta-<..iUe. van hou.tte, '.ltacnde.. te ve.!de, dooJt de_ c..ampementeYl va.Yl de tJr.ou.pevr., gec.ommande.e.'i.:t doOIt de

Ke. y~eJt

tijc.k.eYl Gef1eJLae....t de CfeJt6aljt, MwaeJt w.<.j ,teJt pJtel.>eYl.t.i.e. val1 dhe.eJt Pi..e.telt Cou.-

cRe, hoogbaliu, Jan Bap~te Vandeputte ende Guiffaume LoncRe, ~chepenen comm,w~aJt..i.6.6en IUvLVo on ge.deputeeJtt ende ten be1.eede van de naeMCMeven gebnuyck.eAJ.J hebben bevo nden ende de.-fJe pny.6-te geAed-tgeeAt -tn gulden, J.J:t.u.yveM cou.nant, naeAVolgeM : JOSEPH VERBEKE 6.6 . pieteA 2,50 noen m~.6elioen, 1 taitte, .6amen 61...48 . 15 . 0 PIETER Jh. VAN LUCHENE 1,5 0 noen vfa.6 61...ZJ. 0 . 0 JOANNES VERVAECKE 1,50 noen claeveA, Ie .6nede 6l .2 5. 0 . 0 LAURENT WYFFELS 3 noen claeveA, Ie J.Jnede 6L30 . 0. 0 JAN BAPTISTE TANGHE 2 noen cfaeveA, Je ~nede 61...20 . 0.0 PIETER JOSEPH VRAEKE 1 noe claeveA, Ie .6nede 61... 10. 0.0 PIETER VERCRUYSSE 1 noe nogge, 1 noe cfaeveA, 25

6l . 3J . 0. 0 l ochten-tehinge, t'.6amen PIETER JOSEPH DEWULF 3 noen nogge, 3 noen cfaeveA, Ie .6nede 1 noe jonge claeveA, t~e- hout 6l.J9 . 0. 0 LIVINUS NEERINCK 9 noen nogge, 13 noen tanwe, Jnoen claeveJt, 1e .6nede, 3 noen meeMch 1e gan.6, t' .6amen :61...463. 0.0 CONSTANTYN VANVENBUSSCHE { 5 noen nogge, 3 noen cfaeveA, l~nede :t.ail..üe- hout, t' .óamen 6l . 99 . 0.0 FRANCIS VERFAILLIE 1 noe cfaeveA, Ie .6nede 61... 10 . 0. 0 HIERONIMUS GILGEMYN 2 noen tanwe, 25 noen cool.6aet en tailie-hout, t'.6amen 61... 23 . 0. 0 CIPRIAEN DE COUTERE 2 noen tanwe 6L 15 0 0.0 JOANNES RONSE 6.6.Jan 1 noe claeveA, Ie ~nede 61... 10 . 0. 0 MAERTEN DE LEYE 2 noe.n nogge, 1,50 noen taJtwe, 1,50 noen claeveA, 1e J.Jnede, t' .6amen 61... 62 . 0. 0 JOANNES HaRRE 75 noen ûaeveA 6L J . 10 . 0 JOANNA SAMYN 1,50 noen ûaeveA, Ie .6nede, tailiehout, t' .6 amen : 61... 1 9. 0. 0 JACOBUS VAN MARCKE 7 noen cfaeveA, Ie .6nede, boomgewa.6 en tailüe-hout, t' J.Jamen : 6L 10 1 • 12 • 0 JACOBUS DE LEDE 2 noen ûaeveA, Ie .6nede, boomgewa.6 en .t~e-hout, t' .6 amen 61... 14.1 6. 0 AMENVUS DE WULF 3 noen nogge, boomgewaJ.J, t'.6amen 61... 72 . 0. 0 JOANEES FRANCIS DE RAEVT l 3 noen ûaeveA 61... 30. 0.0

JOSEPH CLAERBOUT

8 fLOer". I!.ogg e. meA: j ovLge c.R..a.e.Ve/l., 1 f(0e.

I1.O gge. za M e.IT..

c..eae.veh~

boomgewa.,s

:6L 164.

0.0

3 /to e.n c..r.ae.ve.Jt, 1e. ~nede, :taa.U e. hout, t ' .6ame.n Somme :to:ta."ee. van de. phlj.6J.e. be.dI1.ae.gh:t " 6L 1419. i 3 0 A.edu.6 de.J.Je. pl!.lj.é,i e. ge.daen by OM ge.óIA,IOJT,e.Vl tantme.;te.,IL6 en p tlljzeM voolT..noe.mt JOANNES MESTDAGH

e.U . ,. • , . " Schade aan plunderingen en afpers1.':lgen "

S:taet van J.Jc.hade.n e.nde. .LntIT..e6te.n bij cl ' .i.nwoondVL6 van de.n dOl!.pe ende. pl!.oc.h.i.e. van he.ghe.m , Roe.de. van Me.e.ne.n, doolt plunde.f(inge.n ende. 6aite..tIjc.k.e. aópe.M.[nge.n ge.dae.n dool!. de. uoupe.n ge.c.ommande.e/r.:t doof!. de Ge.ne.f!.ae.l Gfl.ae.ve. de. C.eeJt6alj:t, op de.n twaat6.6:ten deJt mae.nd Melje, 11 vieJt e.n ne.ge.Yl:t.i.g, ge.de.Mende. hunne. lte.tl1.a.J..;te. van het geve.c.ht om:tJtent de. J.J:tad COfl.:t/ttjC.k., , binnen h,e.;t ge.ve.ght .[n de. pl!.oc.lU.e. van I ng wUMte/l.., ende nG.e.Jr. dJ..e.Yl. hunne. we.de/l.k.omJ.>te. van om:t/te.nt de. J.>te.de. van We.Jr.v.i.c.k, ge.mae.c. k;t te.n Ve.l1.Me.k.e. van Ho ogbaR.Liu , bUf!.g emeeJ.> te.lt e.nde. M.he.penen van de.n ge.J.Je.tjde.n dOfl.pe. e.nde. p/toc.h<'e. van lJ.>eghem. bij Jan F'ta.nc.,w Ve.f(mande.l1.e. e.nde. Joanne.J.> DuÜo/d, ge.J.>woJte.n plttj,fle)1.6, J.nge.vo.ege. de. de.c..eM.aU e e.nde. a66i,' tmme. dOM. de. gue.tjde J.nwoOYlde./t6

f(e.,,~pe.c;t.[eveJ?.tjc.k

ge.dae.n i.e.I1. yJll.ue.nt-i..e van P-teteJt

Couc.k.e., hoogba.e.t,tu, J . B. Vavtde.putte e.nde. G,. Lonc.k e. 6c.he.pe.ne.n c.omm.[.ó ,6a1t"u,J.Je.n h<.e.I1.:toe. ge.de.pute.eJt:t, c.onJ.Jti.te.ILe.nde. ende. be.eoopende. de.6e..tVe. l.:Ichae.de..n e.nde. -tn uute.n J...n gulden, l.:duljve.I1.J.> c.OUll.ant IGNAAS FRANCIS VINCKE JOSEPH VAN WYNSBERGHE JOSEPH ALBREGHT

é,OO

vo.eg.t :

In c.R. iJ_edeJte.n e.nde. Unwae:ten ;,n me.Ltb e.R.e.n; c.le.e.de.ILe.n e.nde ün -

nL 10 • 11 . 0

waeten

6L 51 ,

0. 0

100 ve.Jtk.e.Mv.ee.u : 25" O. 0;

hemde.n : 12 00 . 0, 100 andeMz-ln.l.:l

61,41. 0 , 0

JACOBUS SPRIET

-tn meu b el.-ó

óL 10 ,

PIETER JOSEPH DEMAN

.<.11. me.ube.een end e e.ó 6e.de.n van 6-t~ . 50, ( O , 0

FRANCIS SCHACHT

menag e. -tn meubelen, wtjnc.kelgoedeJten ende. J..,n 9 e.lde.

oL 27 , 0 . 0

in meubûe.VL

ó.e.

2, 0.0

nf,

5 . 0.0

JOSEPH BRUWIERE

JOANNES FRANCISCUS VEREECKE: in c..te.edel!.n en.de Unwaeten JOANNES VAN VOORNE

0.0

-tJ1 meubelen, c..te.ede.l1.en ende. ge.td··

: 6L 14 r.

O. [I

PIETER JOSEPH LEBEAU PIETER VAN LUCHENE MARTINUS VE SCHRIJVERE JOANNES VERVAECKE GUILLAUME BOTTENS PIETER JACOBUS VEBLOCK VAA . VESMAVRYL JOSEPH VE RUYCK MARTINUS BEERNAERT JOSEPH VERBEKE We . PIETER VERMEERSCH EVOUARV VU CASTEL PIETER VANNESTE We .JOANNES VANNESTE GUILLIELMUS VEREECKE

PIETER VE GRYSE JOANNES BAPT. TIBAUT E.J . BERLAMONT GUILLELMUS VERMEERSCH JOANNES ROELENS

JOANNES SAMYN

c.leedeJten, linwauen ende geld6L23 o 0. 0 .6peuën ~n meubelen ende e6 6ec.ten van : 6L 13 . 0. 0 menage ~Y/. meubelen, c.f.eedetr.en ende lin6lo 4. 0.0 wad 6L 50 . 18. 0 in hout, .6ttr.oy ende 6outr.age in meubelen ende e66ec.ten van : 6lo 78 . 0. 0 menage in meubelen, c.leedeJten, linwauen, :6L600. 000 bieJt, wyn ende e66ec.ten van menage in meubelen ende e66ec.ten van 6i.. 56. 0. 0 menage in meubelen 6i.. 1• 0.0 in meubelen 6L 1 • 0. 0 in gelden, c.le..edeJten, meubelen ende 6lo 77 . 7. 0 e66ec.ten van menage eene .óac.khotr.f.oge ende 2 .6if.vetr.e 6i.. 65. 6 . 6 ge.6pen in c.oopmaYl..6goedetr.en 6lo52. 5.4 in c.oopmaYl..6g0 edeJten, c.f.eedetr.en, lin: 6L 31 8 • 1 9 , 0 wauen ende e6 6ec.ten van menag e in .6u.veJ"Le ge.6pen, c.opetr. ende thin : 6L 11. 0.0 in c.f.eedetr.en, linwauen, c.ou.6en ende neU.6doec.ken, mit.6gadeh..ó e66ec.ten van 6i..42 . 0. 0 menage ~n c.oomaYl..6goedetr.en ende e66ec.ten van menage 6i.. 96 . 0.0 in meubelen ende e66ec.ten van menage 6i.. 20 . 5.6 in meubelen 6i.. 6. 0. 0 3 0 effen laeken, een .ótuk linwau mit.6gadetr..6 c.leedetr.en ende linwauen : 6L 180 . 0. 0 in diveJt.6e meubelen, c.leedeJten ende 6L 38 .16 . 0 linwauen ~n meubelen 6L 2. o.e

PETRUS VAN OUTRYVE

in ge.tdl.>pe.c.iën, fiounage.n, me.ube.te.n e.nde. e.6 fi e.de.n van me.nag e., c.te.e.dVte.n :fiL 252 . 0. 0 e.n UVlWae.te.n PETRUS VANNESTE in 9 e.tdl.> pe.c.iën, c.te.e.deJte.n e.nde. e.6fiL 41 . 0. 0 fie.de.n van me.nage. MARTINUS VERVA ECKE -<-11 w.t.l1dz.e.tgoe.deJte.l1, Ul1wae.te.11 e.l1de. fiL5 0. 0.0 e.6fie.c.t.e.n van mel1a.ge. We PIETER JACOBUS CALLENS -<-n b-<-eJt, wyn, c.tee.deJte.11 e.l1de c.opVtfiL 56. 5.0 WVtc.R. fiL 50. 0. 0 FRANCISCUS SCHELPE -<-n c.te.e.dVte.n e.nde. UVlWae.te.n PIETER HEYMAN -<-n be.dd~e., maM e.nde. vnowwe.nc.te.e.deJte.n e.nde. UVlWae.te.n t.' I.>a.me.n votge.11.6 9 e.de.t.cU.lle.eJtde. I.> pe.c.i6ic.a.tie. : fiL 102. O. 0 PIETER JOS EPH ROSSEAU -<-n me.ube.te.n, HUYI.>c.a.t.he.yte.n, c.te.e.dVte.n, UVlWaet.en ende. pnovÄÁien van menage 6L n . 12.0 votgeM ge2nvidu eVtde. me.monie. LAURENS WY FFELS il1 e.fifie.de.11 e.l1de. pnovi.6-<-e.11 val1 me.6L 6. 5.6 I1a.ge PIETER JOSEPH CARLIER i l1 c.teedeJten , LLVlWaet.en ende pnovi1.>-<-e.11 val1 me.l1ag e. fiL 21 . 8. 0 PIETER JOSEPH VEWUL F t.hien 1.>t.uc.R.en veJtR.e.Mvte.e.-6c.h fit. 2.1 0. 0 PIETER JOSEPH ROSSEE L -<-n 6ounage., c.tee.deJtel1, hout., t.'I.>a.men 6t.1 3. 15 . 0 CONSTANTIN VANDENBUSSCHE 5000 hoy : 6t . l 00 . 0. 0, 36 avot.ten a.veJt fit.43.4 . 0, 4 I.>c.haepe.n : 6t. 40 . 0.0, 55 0 bOl1de.t.6 I.>t.no y : fit. 13.15 .0 , -<-11 c.te.e.dVtel1 fit.12.0 . 0, in bnandhout. : 6t . 60. 0. 0 : fiL 268 . 19 . 0 t. ' I.> a.m en JUVOCUS VANDOORNE -<-11 me.ube.te.11 e.l1de. hU yl.>c.at.he.yte.l1, cte.e.fiL 33 . 0. 0 dVte.11 e.l1de. pnovi.6-<-e. val1 me.l1a.g e. JAN BAPT . VE MEYERE in meube.ten, huyl.> c.a.theyten , c.teedVten fiL 48.12 . 0 ende UVlWaet.en JAN BAPT . VANDEPUTTE fit . 9. 0. 0 -<-11 c.l.e.e.dVte.11 e.l1de. UVlWaet.e.11 We. JOSEPH VERRAMME -<-11 me.ube.te.I1, huyl.>c.at.he.yte.l1, c.te.e.dVte.11 :fiL I80 . 0. 0 Unwaet.el1 e.nde pnovi.6ie. van menage FRANCIS LONCKE : fiL 2. 0. 0 in vtee.-6 c.h

STEPHANUS VANHOUTTE CAREL VERSTEELE GUILLELMUS LECLUYSE JOANNES VAN BELLE GUILLAUME PARMENTIER CIPRIAEN LARMUSEAU PIETER VE JONGHE

in m~ub~~n ~nd~ p~ov~i~ van m~~ag~ : fif.42. 0. 0 in g~d~p~eiën : fif.18.18 . 0, p~ov~i~n van m~nag~: fiL42 . 0. 0, t'~am~n 'ÖL60 . 18.0 fi~a~ nf, 2. 2.0 in m~ub~~n, huy~~ath~yf~n, ~f~~d~~n fi~a~~n end~ p~ov~ie van menag~ fiL 90 . . 0. 0 in win~k~goed~en fif . 11 . 0. 0 in goed~en end~ finwaet~n 6f.l0.16.0 in de~d~en, fi~a~en end~ ~fifi~den van

JUVOCUS GELLYNCK

m~u!.J(!.i.en, ~feed~~n , fi~a~en

p~ov~i~

JOANNES VERHAMME

: fiL 18. O. 0

menag~

(mde

van menage

:6t.240. 0. 0

m~ub~e ~fifieden, deed~en ~nd~

fif.BO . 0.0

finwa~~n

IGNAES NOPPE

van

p~ov~~en

fi~a~en

ende

m~nag~,

de~d~en,

and~e m~ubil~e

efi-

: K.t:.. 150 . 0. 0

'Öed~n

PIETER JOSEPH VERBRUGGE MARTINUS VER LIER FRANCIS VERHELLE

in in in

win~kefgoed~~n

fiL 15 . O. 0

meub~fen

6L 1.15 . 0

m~ub~~n

van

m~nag~,

d~~d~~n

~nd~ fi~a~en

PIETER LARION FRANCIS LARION

in in

fiL 91. O. 0

d~ed~en ~nd~ finwa~~n

fiL39. 0.0

d~~d~~n, Ll~a~~n ~nd~ ~oopma~

: fiL 360. 0. 0

ma~go~d~~n

JOANNES VOORME

m~ub~~n ~nd~ ~ooma~go~d~~n,

d~~d~~n ~nd~ fi~a~~n

PIETER JOANNES GELVOF BARBARA THERESIA VEBRUYNE

in in

~op~~dz m~b~fgo~d~~n

g~d~

BARBARA THERESIA AMEYE CAREL NEERINCK 'PETRUS SAMOYE

in in in in in

: fif.8 . 0.0,

: 6f .30.0. 0, in t'~am~n

m~ub~en ~nde d~~d~~n m~ub~~n ~nd~ ~66~d~n

van

FRANCIS VERFAILLIE JOSEPH COURTENS

: fiL 300 . 0. 0 6L 6 . 0. 0

van

m~nag~

fiL 38 . 0.0 fiL23. 0. 0 6L27. 0. 0

~f~~d~~n, fi~a~~n ~nd~ ~fifi~d~n m~Mg~

m~ub~go~d~~n d~~d~~n ~nd~ fi~a~~n

file1S . 0. 0

fiL 23 . O. 0 6L 8 . 0. 0

FIETER VAN MARCKE JAN THIERS JAN BAPTISTE DE MONIE PIETER JOSEPH NAERT AMANDUS DE MEYERE ANDRIES SINTOBIN HIERONIMUS GYLGEMYN PIETER VANDEPUTTE JACOBUS VAUDEPUTTE AMANVUS DE WULF JOANNES DE RAEDT CIPRIAEN DE COUTERE JOANNES RONSE 6~ , JAN MAERTEN DE LEYE JOANNES HaRRE JACOBUS DRIESSENS JOANNES Bo DE VOS THERESIA MYLLE PETRUS MYLLE ANTONIUS DIERICK ANVRIES BAERT JOANNES PILLAERT CAROLUS DE MEYERE VITALIS VANDEPUTTE Hl LONIUS NAERT

-<-n -<-n -<-n -<-n -<-n

me.ubûe.n e.nde. pJw v~-<-e. van me.nag e. me.ubûe.n e.nde. e.66e.cte.n van me.nage. me.ubûe.n e.nde. pJtov,u,,,i.e.n me.ubûe.n, c.fe,e.dvLe.n e.nde. pJtov~-<-e. me.u bûe.n, VfMC.h e.nde. c.oopma~goe. -

dr.Jte.n v o i.ge.~ ~pe.u 6-<-c.~ûe. -<-n c.fe.e.de.Jte.n, linwauen ende van me.nage. -<-n c.fe.e.de.Jte.n e.nde f ..tl1WaU

6I, 80 5. 0 6I, 90 0. 0 6[ . 9. 9. 0 6i. 30 . 0.0

e6 6ecten : 6i. 93 . 0. 0 : 6f. 55 . 0.0

-<-n e.66e.cten van me.nage. e.nde. hout -<-n e.66ecten van menage -<-n c.fe.e.de.Jte.n ende. Ul1Wau -<-n me.ubûen e.nde. pJto v~ -<-e. van huy~ Jtae.d -<-n meubûen, lil1Wau ende c.fe.e.de.Jte.n i -<-n c.fe.ede.Jte.n, linwau , meubûen ende

: 6i. 120 0 O. 0

e.6·6 ec-te.n vofg e~ ~ pec.Á-6-<-c.a;{:.Á-·e -<-n me.ubûen, c.feede.Jten e.nd e. e6óecten van me.nage

6i. 86 . 8. 0

6lo

9. 0. 0

6I. 54 . ( .0 . 0

6I. 42 000 6I. 21 0. 0 0

Óf . 30 . 0. 0

-<-n ~ilve.JtWe.Jtc.k, me.ubûe.n e.nde. e.ó6e.c.te.n : 6i.20. 0. 0 e.e.Yle. ~ac.khoJtfoge. e.nde. gûd~pe.c..{.ë.n : ó-f-.J 00. 0. 0 -<-n c.fe.e.deJte.Yl e.nde. liYWJa.ue.n fiI. 130 . 0 • 0 -<-n gûde. : fif . 14 . 0. 0, t ' ~a.me.n ~ Óf . 144 0 000 -<-Yl goud e.nde. ~ilve.JtWe.Jtc.k 6i. 54 0 000 -<-n me.ubûe.n, c.fe.e.de.Jte.n e.nde. c.oopma~ goe.de.Jte.n 6f . 56.11.0 -<-n me.ubûe.n, c.fe.e.de.Jte.n e.nde. liYWJa.e.ten 6f.41.10 . 0 -<-n ma~ ende. vJtouwe.nc.fe.e.de.Jte.n e.n linfif . 81 . 0. 0 waue.n vofge.n~ ~peufi-<-que. de.c.fa.Jta.tJ.e. -<-n be.dde.ül1Wae.te.n , c.fe.e.de.Jte.n -<-Yl me.ubila...i..Jte. goe.de.Jte.n e.nde. c.fe.e.de.Jte.n fÁ,YWJa.ue.n e.nde. ge.fd~pec.-<-~n ,,{.n me.ubele.n -<-n me.ubele.n e.nde.

huy~c.a.the.yfe.n

6I.42 . 0. 0

fiI. 12 0.0 fif . 2.1 0.0 6I, 11. 12 6 &~ 0

PIETER JOSEPH PARMENTIER i~ ~yette ende h~doeQen PIETER JACOBUS SAMOYE in meubelen ende e66ecten van menage BERNARDUS PARMENTIER in meubelen JAN BAPTISTE DE SCHEEMAEKER: i n meube.ten JUDOCUS DE MONNIE i n meubi.t~e goedehen JACOBUS VANVE VENNE in meubi.t~e e66ecten PIETER JOSEPH STOVE in meubelen, c.teedehen ende linwaet FRANCIS DE WULF in c.teedehen ende ünwae;ten We. PIETER HELDENBERGH in meubelen, c.teedehen ünwaeten ende e66ecten van menage PIETER JOANNES DE COUTERE in ge.t~peuë.n, c.teedehen, linwaeten ende meubelen van menage JOANNES 'PRANS COUROUBLE in g e.td~ peuë.n We . JOANNES VINCKE in meubelen ende goedehen PIETER JOSEPH COUROUBLE in meubelen ende phov~ien PIETER JOANNES DEJAEGHER in meubelgoedehen ARNOLDUS BEEUWSAERT in meubelen ende phov~ien, c.teedehen ende ünwaet JAN BAPTISTE VAN DE MEERSCHjin .teeh, meubelen ende phov~ien van menage ROGIER NAERT in c.teedehen, ünwaet ende meubelen We. ALEXIS ASPESLAGH in meubelen van menage JAC OBUS DECHIEUX in c.teedehen ende ünwaet JOHANNES MESTDAGH in ~btoy ende meubi.t~e PETRUS DE PRAITERE in c.teedehen ende ümvae;ten, phovi~ien, e66ecten van menage ende ge.td~peuë.n

FRANC IS BOUGOI S JA N BAPTISTE LIETAERT BERNARDUS VANNESTE

JACOBA VINCKE CAROLUS LEENKNEGHT

MARIA

6L 25 0. 0 6L 15 . 15 00 6L 4 0 0. 0 6L 3 . 3. 0 6L 6. 0. 0 6L 4. 14 . 0 6L 20 . O. 0 6L 72 . O. 0 0

6L 32.16 . 0

6L47 . 6L50 0 6L 10. 6L36. 6L 6.

0. 0 0.0 0. 0 000 0. 0

: 6L 266. 0. 0 6L36. 6L36. 6L 8. 6L 13. 6.t . 22 .

000 000 0. 0 1• 0 0.0

6L 84 . 6.0

in c.teedehen ende meub~e e66ecten 6L 10.10 . 0 in c.teedehen, linwae;ten ende meube.tgoedeJten 6L27 . 0.0 in meubelen van menage, c.teedehen ende linwae;ten : 6L48 . 0. 0 in ünwaeten en andehe goedehen : 6.t. 6 O. 0. 0 in meubi.taihe goedehen ende ünwae;ten : 6L 108 . 0. 0

tRANCIS MESSIAEN JOANNES VERWAERE

: 6l . 15. 15.0

~~ Ql~~d~~~ ~~d~ m~ub~~ ~66~cx~~

~~ m~ub~~~ va~ m~~ag~,

Ql~~deA~~ ~~d~

6l . 10 . 1' . O 6L 12 . 0. 0 6L 3 . 3. 0 6L 21 . 10. 0 6L 2. 8 . 0

~~wa~~~

IlOANNA SAMYN PIETER JOSEPH SAMYN FRANCIS VAN DER GINSTE FRANCIS DE BRABANVERE JOANNES VAN HALUIN

~~ p~ov~~~~ va~ ma~ag~ ~~ mwb~~~ va~ m~~ag~ ~~ Ql~~d~~~ ~~d~ ~~VXi~~~

~~ g~d~ ~~ m~ubila.bt~ go~d~~~, d~~d~~~ ~~d~

6L 10.11.0 6L 20 . 0.0

~~a~~~

~~ d~~d~~~ ~~d~ g~d-6p~uë~

JOANNES FRANCIS MESSIAEN PIETER VAN DAELE

~~ m~ub~~~ ~~d~ p~ov~~~~ va~ m~-

6L 15 . 0 . 0

~ag~

JOANNES CAROLUS VANVOMMELE:

~~ d~ed~~~ ~~~ ~~~~~ volg~~

6L 83 . 12 . 6

g~~v~~~d~ d~Q~~~

PIETER DE GRAEVE

~~ dee.d~e.~, ~YUIJa.~e.~ e.~de.

e.e.Mge. 6L50 o 0. 0

m~ub~e.~ va~ m~nage.

JORIS VAN DER HEEREN

~~ m~ub~e~,

d~e.d~e.~ e~d~ ~~

wa~e.~

IGNAES DE MONI E IGNAES SAMOYE FRANCIS LABEAU PIETER VERSTRAETE JOANNES BAPTISTE TANGHE JAN BAPTISTE MEUNIER SILVESTER VINCKE PIETER JOSEPH LECLUSE We. JOANNES REBRY

~~ m~ub~e~ e.~de. g~de. ~~ g~d~

~~ g~de. e.~de. me.ub~~~ ~~ me.ub~e~

~~ me.ub~e~ e.~ ge.ld-6pe.uë~ ~~ me.ub~e~

~~ m~ub~e~ e.~de. e.66e.cX~~ va~ me.~ag~ ~~ me.ub~e~, de.e.d~e.~ ~~de. ~YUIJa.~e.~ ~~ meub~e~ e.~de. p~OV-6~~~ va~

huy-6-

~~dt

Somme. totale.

: 6L 96 . 0 . 0 : 6{ ~J 00. O. 0 6L 14 . 15 . 0 6l. 13 . 0.0 6L 3 . 0. 0 6L40 . 0.0 6L 2. 0.0 nt·n . 0. 0 : 6L 125 . 0. 0 :

va~ due.~ -6;ta~ be.~ae.gh;t

aQh;t

dUy-6~M e.~

6l . 24 o 0.0

-6e.ve.~gh gulde~ ~e.~~

-6tuyv~ e.e.~e.~ de.M~ QO~aM.

AldU-6

du~~ .6:ta~(.g~a~dut, ~~g~volg~ d~Q~~~ ~~d~ a66JUun~~

-6tae.~de g~M~ue.~d~ pe.Moo~e.~

-6 0 e.d?e., p~ue.~e. e.~de. ~M~Ve.nUe.

te.~ om

GU. P.

te.

van

d~ bov~~

o~ guwo~~~ p~y.6e.M voo~~a~mt te.~ v~ -

al-6

hoog~ de.-6~ v~û;t,

e.~de.

al-6o gulo-

v~d~e.~ ~a~ b~hoo~e.~, d~e.~ -6~de.~ -6e.pt~b~ 1194 .

Coud?~;

J . B.

Va~d~pu;t;t~;

V~a~d~~; G~elmU-6 Lo~d4~. ;J .

Du6ou.

NOTEN

VAN

"DEEL. I.

(1) Izegem was toen onder het bisdom Doornik. Op 26 juni 1778 deed de bisschop zijn plechtige intrede te Izegem en diende het sacrament van het vormsel toe aan ongeveer! , 100 personen . Op 5 me i 1788 vormde hij hier 1.400 personen. Dit laatste bezoek werd gekenmerkt door een ongeluk . Zijn koetsier, die zijn paarden liet dr inken in de walgracht, viel van het paard en werd doodgetrapt . (2} Dagboek Vandewalle, Heemkundige kring "Ten Mandere" Nr. 3, 1971 (3) Stadsarchief Menen Nr , 704, fol. 3 (4) Kan . Tanghe "Parochieboek van Iseghem". (5) Geschiedenis van Vlaanderen, Dr . R. Roosbroeck, deel V blz. 209 (6) Nu de herberg "Oud Stadhuis" hoek Korenmarkt-Nieuwstraat. (7) Kan . Tanghe "Parochieboek van Iseghem" .

(8) Dagboek Vandewalle blz. 48 "Geschiedenis van Iseghem" door eenen kanonik van 't kapittel van Brugge, uitgave David Vanhee, Roeselare 1852, blz. 71, berust onder andere in het archief "Ten Mandere" te Izegem . (9) Dagboek Vandewalle, blz . 48 (10) Dagboek Vandewalle, blz . 48 (11) Dagboek Vandewalle, blz. 48 ook "Geschiedenis van Iseghem" door eenen kanonik van 't kapittel van Brugge. Malou-Riga stierf in 1862. Een studie verscheen

het heemkundig tijdschrift

"Iepers kwartier, 1970, Nr 4, blz . lOS, door C. Bouteca (12) Dagboek Vandewalle, blz . 48. (13~

Stadsarchief Menen

(14) Dagboek Vandewalle, blz. 49 . (15) Het dagboek Vandewalle maakt er gedurig melding van . (16) Dagboek Vandewalle, blz . 49. (17) Conseil privĂŠ, 22 aug . 17 92 register 293, Kortrijk. (18) Dagboek Vandewalle blz. 50. (19) Kan. Tanghe "Parochieboek van Iseghem"- Dagboek Vandewalle blz . 50 en "Geschiedenis van Iseghem" kan. Kapittel Brugge blz . 74 (20) Jaarboek van Kortrijk door Goethals-Vercruysse . (21) Stadsarc hief Izegem, bundel briefwisseling jaar 7 (22) "Kloos ter der Grauwe Zusters", R. Bekaert, "Ten Mandere" jaargang 9 blz.3

(23) "La Belgique sous la domination franĂ§aise" T, I,blzI49-252 p , Verhaeghen (24) Dagboek Vandewalle, blz. 50 .

(25) Dagboek Vandewalle, blz. 50. (26) "Hondschoote". Arthur Chuquet, 1896, blz. 262-269 (27) Dagboek Vandewalle blz. 50 (28) Uit de archieven van de stad Menen. (29) P. Declercq. Handelbode . Dit vond hij m een oud handschrift. (30) "Annales de la société d'émulation" 3e serie, deel IIl, daarin beschrijft F. Vande Putte, voormalig deken van Kortrijk uitvoerig de strijd. (31) Edellieden die bij de inname van de Bastille op 14 juli 1789 zich hadden kunnen verbergen, om tot in 1792 Frankrijk te ontvluchten en waar dan ook de Fransen te bestrijden. (32) "Annales de la société d'émulation" reeds vroeger vermeld. (33) "Ten Mandere" A. Vandromme "Generaal van Wenckheim". (34) Uit het handschrift van J. B. Rybens, bakker te Nieuwpoort en ooggetuige, opgenomen in de Mandelbode, artikel P. Declercq.

l~G~l

VAN JAN 111 VAN STĂ&#x201E;V~L~, J.JEEU VAN IZ~6EM

In "les Archives dĂŠpartementale du Nord", 22 rue Saint Bernard te Rijsel bevindt zich een gaaf zegel van de heer Jan III van Stavele (16 G 130/1340), heer van Izegem. Het zit vast aan een brief van dezelfde heer van Stavele uit , 1518 en dit zegeili heeft een diameter van + 50 mmo en is afgedrukt in rood was.

Onderaan in het midden van dit zegel vinden we het wapen van STAVELE :

"In. heJtmelijn.

e.e.n. .6c..ruu.n.balfl van. fle.e.1.. . " (Izegem vroeger en nu, p.30/4)

gehouden door twee leeuwen, In het schildhoofd vinden we hier echter een barensteel,wat wijst op een wapen van jongere zonen om takken van het hoofd van de familie of van de hoofdstam te onderscheiden." (C . Pama, RietstapIs boek der Wapenkunde, E o J . Brill, Leiden, 1961, p. 110- 11 2) Deze barensteel telt hier drie hangers zoals dat ook het meest gebruikel i jk is . ~oor

dit zegel gevonden werd, was

geen enkel zegel van de heren van Stavele

bekend, waar een barensteel op voorkwam. Bovenop het schild komt een traliehelm in 3/4 zij zicht gezien en kijkend naar links. Op de helm bemerken we een wrong bezet met een (banier)vlucht (2

vleu ~

gels) . Tussen de vlucht bemerken we een mansborstbeeld met hoed . De schildhouders zijn twee toegewende leeuwen, die elk een banier houden met Âˇ de ene en het schild vasthouden met de andere poot . Links hebben we de banier van Haveskerke : "In. gou.d

e.e.n dWaJL.6balfl van. fle.e1. . " (Izegem vroeger en nu,

p. 35/4)

De andere banier rechts, is het wapen van Izegem, want Jan 111 van Stavele, was niet alleen heer van Stavele, maar ook van Haveskerke en van Izegem. (T . M. Nr 28 jg. X, Nr 3, p .1 07.) Hier vinden we een licht kru is op het zegel en twaalf merletten. Mogen we even opmerken dat deze merletten NIET in zoom geordend staan,

zoals dat in die tijd steeds het geval was. Hier zijn deze mer-

letten in ieder kwartier opgesteld zoals ze nu op ons stadswapen voorkomen, nl. 2 - I. Langs de rand van het zegel lezen we lEHAN

r-'-J

DE STAVLES - S(-i.e.wr.) DE - HAVESQVERQVE

De vondst van dit zegel is voor Izegem in It algemeen en voor de heemkring "Ten Mandere" in It bijzonder al het oudste zegel, dat tot hier t oe gevonden werd. Oudere zegels werden wel beschreven maar een eigenlijke afbeelding werd daarom niet altijd bij de beschrijvende tekst gevoegd . Misschien wordt dit zegel van Jan 111 van Stavele een eerste 1n de r1J van oude zegels die verband houden met de geschiedenis van Izegem .

raveurs van heden DOOR ~ENDRIK Wll.l.ÄERT

iloewel een onderwerp als dit niet bepaald thuis hoort

een heemkundig tijd-

schrift, achtte de redaktie het nuttig om nog even op deze tentoonstelling terug te komen gezien de grote esthetische waarde en het didaktisch belang ervan.

A, Didaktisch aspekt. Het was één der doelstellingen van het Ministerie van de Nederlandse Kultuur, met het inrichten van deze (rondreizende) tentoonstelling he t pub li ek beter bekend te maken met de rijke wereld van de grafische kunsten. De grafiek heeft zich geleidelijk los gemaakt van zijn oor spronkeli j ke hoofdfunkties, nl . de boekillustratie en de reproduktie van geschilderde kunstwerken, en is uitgegroeid tot een zelfstandige kunstuiting met eigen esthetische kenmerken. Deze evolutie loopt over verschillende eeuwen met hoogtepunten als Rembrandt, Goya, Ensor . •• Desondanks blijft deze kunsttak bij velen onbekend of ondergewaardeerd . Grafiek is inderdaad om verschillende redenen een moeilijker te benaderen kunstuiting dan bijvoorbeeld de sch il derkunst . 1. Kleur spreekt de grote massa meer aan dan een zwart-wit of een zwart-witgrijzen-kompositie . Oog en gemoed ondergaan veel spontaner de kleurige volumes of het genuanceerde lichtspel van een schilderij dan de meer verborgen rijkdom van een tekening of ets . Toch ligt deze rijkdom besloten i n verschillende zaken : de vaardigheid van het handschrift, de volheid der vor men, de konstuktie van het lijnenspel , het lièht- en schaduwspel, de taal van de lijn die varieert van krachtige hardheid tot uiterste fijngevoeligheid . Wi e deze elementen leert zien, zal spoedig onder de indruk komen van de rijkecexpressieve mogelijkheden van deze sobere middelen. 2. Eveneens oorzaak tot onderwaardering is het feit dat de leek meestal on-

wetend is aan de rijke technische mogelijkheden van de grafiek . Ook hie~eldt "onbekend, onbemind". Prof. A. Van de Walle beschrijft in de brochur e "Forum

van de grafiek, 1969" zowat 40 grafische procédés: 12

man~eren

voor steen-

druk, 16 voor metaalgravure, 2 voor xylografie (hout), en nog een hele reeks varianten op deze technieken . Bovendien kunnen deze technieken nog onderling gekombineerd en vermengd worden (wat trouwens meestal het geval is) zodat een steeds uitgebre id er gamma aan mogelijkheden en effekten ontstaat. De tentoonstelling te Izegem was i n die zin dan ook leerrijk. De bijzonderste technieken waren vertegenwoordigd (uitgezonderd mono t ype en zeefdruk) en de katalogus bood een summiere maar toch vrij duidelijke verklaring van de werkwijzen . B. Esthetisch aspekt. Over esthetische indrukken van een kunstwerk schrijven is al tij d een waagstuk . Het element schoonheid en gevoel is immers sterk subjektief . Evenzo is het met de aspekten d ie deze (persoonlijke) indruk van schoonheid veroorzaken. Zoals we hoger aanhaalden ligt de esthetische waarde bij grafiek vooràl in de zeggingskrac ht van de lijn en de vlakverdeling in licht en schaduw of zwart-grijs-wit . Dit zijn technische aspekten die een geschooldr kunstenaar moet beheersen, maar deze kennis van het "métier", het kunnen uitwerken van de verschillende technieken waarborgt nog geen gevoel sove rdracht naar de toeschouwer toe . Een teken- of etstechniek laat zich op persoonlijke, zakelijke wijze ontleden en de gebruikte materialen zijn te identificeren. De esthetische inhoud ervan blijft voor immer ongenaakbaar . Al l es wat men er over kan " zeggen of schr ij ven behoort tot het domein van de interpretatie waaruit alleen kan blijken in welke mate de toeschouwer ontvankelijk is voor de authenticiteit van het kunstwerk . Aldus wordt een kunstwerk door elk mens anders en verschillend aangevoeld . De kreatie zelf, het inhoud r geven,blijft eigen aan de scheppende kunstenaar zelf . De uiterlijke vorm waardoor die inhoud gestalte krijgt,is in de loop der eeuwen ontelbare malen veranderd . Vooral de laatste jaren is een brede waaier van -ismen ontstaan die naast elkaar evolueren. Ook daarvan bood de tentoonstelling enig overzicht : er was het expressionisme (Masereel, Minne), de pop-art (Roelant), het neo-realisme (Van Ruyssevelt, Vanden Dries), de abstrakte kompositie (Ivens) en het meer traditionele tekenwerk (Go~us). Moge het de bedoeling worden van deze enkele korte alineas voor de lezer een inleiding te zijn voor een bezoek aan een andere graf i sche tentoonstelling . Jammer genoeg bezit Izegem nog geen vaste tentoonstellingsgalerij, maar

BELGISCHE GRAVEURS VAN HEDEN

E. HOOPNE

L. PIRON

J.J. DE GRAVE .

G GAUDAEN

Roeselare (Galerijen Callebert, Tempo)) Tielt (Galerij Imago), Kort,rijk

(Ga~

lerij en An-Hyp, Zonn2.\"ende) , . . zij n toch vlakbij , Heilicht helpen deze beden-. kingen ook wie zich een kunstwerk T.-lil a.ansc.haffen. Een blad grafiek van 1.500 Fr kan soms meer voldoeni ng schenken dan een doek van 20.000 Fr . Grafiek is bovendien n iet zo duur . Ter inlichting enkele recent ve r nomen prijzen: monotypes van Hoogsteyns 1. 500 - 2 . 000, kleurpotloodtekeni ngen van Ensor 6 . 500, etsen van Courtens en van Pyeke 1.500 .

HIERNAAST

1. J . J . DE GRAVE

HET BOS

houtsnede

2 , E o HOORNE

APOLLO

linosnede

3. L, PIRON

DRIE GRATIEN VAN ANN (kleur en)ets

4· • G. GOUDAEN

BOTEN

houtsnede

GROTEN VAN BIJ ONS

De Heer RAFAEL VER HOLLE

Ere-Rijksinspecteur Voorzitter en medestichter van de Kultuurraad Voorzitter en medestichter van de heemkring ''TEI-.J MANDERE"

FJGUR~I'"

VAN

al3

ONS:

J)OOR. MAURICE VAN'UOMME\..E

Feestrede uitgesproken op de academische zitting~ zaterdag 19 oktober 19?4 ~ ter gelegenheid van de huldiging van Heer R. VERHODLE bij zijn op rust gaan als inspecteur~

door het onderwijzend personeel uit het schoolkanton Izegem.

M-<.jnhee.Jt de Il1.ópe.c:teW!., MevJtouw, Ac.htbMe. Fam-<-ue, Mij nhee.Jt de Vic.aJt..t.ó -Gene.Jtaa1., Ac.h:tbMe Genodigden, Ge.ac.h:te leden van de Jtijk..ó- en dioc.e..óane Il1.ópec.:tie, M-<.j n be..ó:te. Le.e.Jtk.Jtac.hte.n, Ik be.J1 bUj vavuiaag :te mogen .ópJteken :to:t U en ove.Jt U, M-<.jnhee.Jt de Il1.ópec:teW!., -<.n naam van hu ondeJtWijz,( end pe.Jt.óOneel. in hu a1.ge.meen maM heel. bijzonde.Jt in naam van hu onde.Jtwijzend pe.Moneel. u,U. hu .óc.hoolkanton Izegem . Want ~j allen, lee.Jtk.Jtac.hten. -<.n ac.tieve d-<.el1.ó:t 06 me.:t pel1.ó,loen, bJtengen U vandaag hulde b-<.j uw op JtlL6:t gaan al.ó onze onve.Jtge.:te.i.ijke il1.ópec:teW!.. Zo dikwijl.ó, bij uw il1.ópec.:tiebezoeken, hebben we .óamen mu U ge..ópJtoken, naM U gel.t.U.ó:te.Jtd, zoal.ó U zo vol aandac.ht naM de lee.Jtk.Jtac.hten kon ltUó:te.Jten . Mogen we U vandaag om uW 1t.U.ó:te.Jtbe.Jtudhud vJtagen ? •want we hebben U veel :te zeggen wat. we op een ande.Jte gel.egenhUd mu kovuien. Ik had he.:t gel.uk :twaaf6 jaM mU U op dezel.6de .óc.hool :te .ó:taan. Lat.e.Jt k.Jteeg ik U op -<.l1.ópec.tiebezoek : zeven jaM al.ó lee.Jtk.Jtac.ht en :twaal6 jaaJt a1..ó .óc.hoolho06d.

'Je fuat..ó:te v-<.e.Jt jaM bezoc.hten we dezel.6de .óc.holen van een deel van hu .óc.hoolgeb-<.ed Roe..óel.Me . Een deel. van 011.ó leven Uep paJtallel. -<.n de .óc.hool, -<'k ben Vt U dank baM 0 m en z ee.Jt 9 el.uklug . MaaJt kom laat. 011.ó even :te.JtugbUkken op de lange pe.Jt-<.ode van uw leven op .óc.hool. Tweeënze..ó:tig jaM op .óc.hool ! 1. ~~~_U~~0_-!Q-!_Q ~00!-{'i~0.

GeboJten :te Rumbeke op 9 apJtif 1909, enkel.e jaJten vOOJt de ee.Jt.ó:te we.Jtel.dooJtfog . He.:t ..t.ó aangenaam om

bewogen .óc.hoollijd :te hOJten ve.Jt:te.lien. Enkele 6e.den 2-<.jn

de. mawe. waaJtd, daalt ze. "cn. uw .e.a.teJt le.ve.n. van. be..tan.g z"cjn. ge.we.e..ót. In. de. bWa.a.Mc.hool, n.u Iûe.LrteJctUÜL, he.b je. ve.e..t we.e.nmatje..ó ge.maalU. on.deJt hu mon.oton.e. n"ltme. van. : e.e.ntje. op e.n. e.e.ntje. n.e.eJt, e.e.ntje. op e.n. e.e.ntje. n.e.eJt . ••• , ve.e..t lapje..6 u.-lte.e.n.geJtaüe..td on.deJr. de. e.e.ntOMge. be.z"cghud "woUe.I<.e. pluI<." , ze..tü de. "c~e. " "vnouwmjke. han.dweJtke.n." weJtd Me..t veJtgue.n. • • e.n. eJt weJtde.n. ka.tte..6taa.nte.n. ge.bnud dat hu e.e.n. lu.ót WCI..6; ge..tukug WC!..6 eJt '.6 m"cddag.6 e.e.n. ka..tme.ne.n.de. ac.tivile.Lt , de. dagmjk..6e. .6laaple..ó ! Uw .ta.geJte. .6c..hool

Wa..6

"cn.ge.volge. de. e.e.Mte. weJte..tdoonlog, voon de. le.eJtl.{.n.ge.n. ze..tü

vol anw"c.6.6mn.g, mogmjk..6 nomant.-l.6c..h maalt"cn. 6we. dttama.t.-l.6c..h . . Ve. .6ta!tt\'van. hu lageJt on.deJtwij.6 Me.e.g je. bij de. ZU.6tVL.6, maalt de. gewon.e. Iûa..6loka..te.n. walte.n doon de. Vuil.6e. .6oldate.n. be.zu e.n. de. le..ó.6e.n. g"cn.ge.n. doon "cn. hu wa..6huJ/." de. .6~jl<. e.oldeJt tot "cn. de. aaJtdappe..tl<.e..tdeJt toe. . In. 191, g"cn.g hu n.aalt de. ge.me.e.nte..óc..hool die. ook na. e.n.ke..te. we.ke.n. moe..6t oVltnu.-lmd wonde.n. • •• e.n. eJt weJtd le..ó ge.ge.ve.n."cn. e.e.n. 6abniek e.n. "cn. de. keJtk , in de. .6a~tie. tot op de. -tnappen. van e.e.n zijaUa.evt ! We.ge.YL.6 de. aanhoude.nde. bombaltde.me.nten. we.e.1<. de 6am~e. VeJthoUe., op hu un.de. van. 1917, u.-lt n.aalt Bne.e.n.don.l<.. Mu MWWjaaJt 1919 keeJtde. je. teJtug n.aalt Rumbe.l<.e. e.n. tot Pa..6 e.n. volgde. je de. le..ó.6 en. in. de. n.oodlol<.a..te.n. van de. 9 emeente..ó c.hooL Na Pa..6e.n. 1919 veJttnok je. n.aalt de lageJte. a6dmn.g van hu Klun. Se.m"cn.aJUe. te Ro e..ó e..talte. . Je. volgde. eJt hei. 5de. e.n. ,de. le.eJtjaalt : hu z"cjn. de. e.Mge. twe.e. i e.eJtjane.n. van. hu lageJt on.deJtW"cj.6 die. je. n.onmaa..t doonmaalU.e.. Na de bwoge.n. .ta.geJte. .6c..hooltijd volgde. je., in het Klun. Semina.n.<.e., de. la.tij YL.6 e human.iona tot e.n. mU de. vie.nde. .e.a.t.{.jYL.6e.. In. 1924 tnol<. je. n.aaJt de. n.onma.a.l.6c..hool te. Tonhout, d.{.e. toe.n. on.deJt

de. lud.{.n.g .6ton.d van. V.{.ne.cte.un A. Ve.c..oe.n.e.. Ee.n. d.{.ne.cte.un d"ce. .6ame.n. met F. Ve. Hovne. on.veJtgurujk zu.t.e.e.n blijve.n in. de ge.6c..h.<.ede.M.ó van. de. veJtMeuw"cn.g van. opvoe.d.{.n.g e.n. on.deJtwij.6 "cn de peJtJ..ode n.a de. e.e.Mte. weJte..tdoonlog. V.{.ne.c..te.un A. Ve.c..oe.n.e. die. e.e.n. c..Umax le.gde. op de. pe.Moon.mjl<.hud van. de. on.deJtwijzeJt. In. 1928 be.ha.a..tde. je. de. on.deJtw"cjze.MalU.e. met gnote. on.de.Mc..he..{.d"cn.g e.n. op 1 01<.tobeJt weJtd je. be.n.oe.md aan. de. aan.ge.n.ome.n. jon.ge.YL.6.6c..hool te. Koe.ke..talte. op de wij k "Mo kkeJt" • 2. ~~~_2~~~i~~_~2~_~~8~~~~~ .

De. Koe.l<.e..taCVt.6e. peJtJ..ode..-l.6 ze.eJt I<.ont gwe.e..ót e.n. toc..h I<.un. je. u.-lt die. pVt.-lode. ve.e..t aan.ge.n.ame. he.n-<-nn.e.n-<-n.ge.n. veJcte.l.ten.. En Walte.n. dnie 1ûa..6.6e.n. met dnie. jon.ge. leeJtMac..hte.n e.n. typ.-l.6c.h-.6c..ha..tk..6 vÓ èg je. eJtaan toe. "We. Walte.n. jon.g, vol e.n..": tho U.6.-la..6 me., tnol<.l<.e.n. aan. de.ze..t6de. .6tne.n.g e.n. veJt.6ton.de.n. e.ikaan oppeJtbe..ót."

Je. -6tond in de. e.eJt-6te. gItaad e.n VOOIt de. e.e.Mte. maal we.Jtd de. le.e.-6me.thode. " LU-6tig

Volkj e." ge.bltiU..k.t . De. noltmaafwooltde.n waJte.n eJt •• • maalt de. te.k.e.ninge.n ontbltake.n ••. daMom nie.t be.ginner!. zavu.k.e.n.. . ne.e.n dat -6:ta.at nie.t in uw wooltde.Yl-6 c.hat. .. je. te.ke.nde. ze.f6 de. uitbe.e.fding van de. noltmaafwooltde.n'. Toe.n je. einde. ok.tobeJt 1te.e.d-6 de. -6c.hool ve.Jtfie.t vltoe.g he.t -6c.hoolho06d 06 eJt moge.lijkheid Wa-6 de. 1te.e.k.-6 te. wille.n voltooie.n e.n hu p0-6itie.6 1te.-6u.Uaat kwam de. lte.e.k.-6 weJtd ondeJt UW vaMdige. hand voltooid . Tot vOOIt e.nke.le. jalte.n Wa/te.n die.ze.f6de. te.ke.ninge.n nog in ge.bltuik . Op 1 nove.mbeJt 1928 tJtad je.

die.Yl-6t aan de.

vooltbeJt~~de.nde.

a6de.fing van he.t

Sint Joze.6-6c.oUe.ge. te. Ize.ge.m e.n zijt eJt 18 jaM ge.ble.ve.n . De. e.e.Mte. ze-6 jaM weJtde.n dltuk inge.nome.n vOOIt uW k.fa-6, te. me.eJt daM je. he.t ge.luk.., h.á.d me.eJt dan e.e.Yl-6 van le.eJtjaM te. moge.n veJtandeJte.n wat fateJt af-6 iYl-6pe.c.te.u.Jt goe.d van pa-6 i-6 ge.kome.n ! MaM zoaf-6 he.t in die. tijd nog de. gewoonte. Wa-6 om e.e.n tale.ntvoUe. le.eJtMac.hl VOOIt aUe.-6 aan te. -6 pit e.ke. n vinde.n we. je. teJtug te. Rumbe.ke. af-6 : -6pe.fe.nd lid van de. haJtmonie. Sint Ce.c.ifia, lid van hu zangkooIt, ondeJtvooltz-U;teJt van de. M~dde.Yl-6tand-6je.ugd, be.-6tu.u.Jt-6lid van hu David-660nd-6, -6e.c.JtuMi-6 e.n -6pe.fe.nd lid van de. tone.e.fveJte.niging "De. Vlaam-6e. Zone.n" . •. Hu jaalt 1934 t.\.U.ó e.e.n be.langJtijk jaM, hu jaM van uw huwe.fijl<. e.n van de. veJth.uA...6 naM 1 ze.ge.m . Het jaM da;t e.e.n gltote. omme.ke.eJ1. zou blte.nge.n in UW loopbaan We. we.te.n dat je. ie.t-6 voe.U VOOIt hi-6toJti-6c.he.-60lk.foJti-6ti-6c.he. name.n (de.nke.n we. maalt aan de. -6tJtaatname.n te. Ize.gem) ..•. pa-6t hu niu wondeJtgoe.d : ge.bolte.n in HUfig Rumbe.ke., •.• de.6iniüe.ve. aanvang van de. -6tudie.-6 in Oolijk ROe.-6e.fMe., • •• om te be.fanden in BOO-6 Izegem, (Boo-6 niet in de zin van kwaad maM in de. zin van -6 c.hJtandeJthud, z' n talante.n 9 e.bltuike.n tot op de. dJtaad om te. kunne.n .6 c.MandeJt zijn) IndeJtdaad nu be.gon je. aan e.e.n inteYl-6e nooit me.eJt a6late.nde. -6tudie.pe.Jtiode.. Elt weJtd e.e.n punt ge.zet ac.h;teJt vee.f ac.tivite.i;te.n van de ve.fe veJteniginge.n en je. tJtok naM he.t HogeJt IYl-6titu.ut vOOIt Opvoe.dkunde. te. Gent waalt je. ondeJt de. bijna magneti.6c.he. invloe.d kwam van Plt06. De. Hovlte.. In 1931 be.haalde. je. he.t diploma van HogeJt Opvoe.dkundige. Studie.-6. Het jaM daMop in aplVLt 1938 be.haalde je he.t diploma van advi-6e.u.Jt inzaQe be.ltoe.p.6ke.uze. te. BJtu..6-6e.f . KoJtt nadie.n weJtd ,de. die.n.ót vOOIt Studie.- e.n BeJtoe.p-6oJtiënte.Jting opge.Jtic.~t te. Ro e.-6 e.fMe., je. weJtd muee.n mede.-6tic.hleJt e.n e.e.Mte. advi-6 e.u.Jt. De.ze. 6unc.tie. ble.e.6 je ge.du.Jtende. 25 jaM be.oeoe.ne.n, maM ~eJtVOOIt weJtd je ondeJt.6c.heiden met hu pau..óe.fijk eJtue.ke.n "PltO Ec.fe.-6ia u Po Vl.Ü6ic.e." •

I nm.-LddeL6 /JJa..6 je. .tudeA 9 e.woJtde.n van de. pe.dag 0 gi...6 c.he. -6tud.-Le.lvU.ng van het C. O. ij • vOOJt ondeAw.-Ljze.Jt-6 te. Ize.g e.m. VaM he.b je. de. m-Lc.Jtobe. van het VeAdeA -6tudeAe.n oVeAge.bJtac.ht op ve.e..t .te.eAR..Jtac.h:te.n. Het Wa-6 e.e.n ful...6teAlvU.ng •• •we. mOe.-6te.n haftd -6tudeAe.n e.n we. R..Jte.ge.n e..tl<. e.e.n de.ge.ujk.e. bJtok. te. veJtWeAk.e.n . Twe.e. jaaft he.bbe.n we. 9 e.weAR.t aan de. 95 e.e.Jt-6te. b.tadz.-Lj de.n van he.t -6tandaMdweAk. van d' E-6 pa.tUeA "N.-Le.uwe. bane.n .-Ln het ondeJz.W-tj-6" . Je. e.i...6te. ve.e..t van de. -6tu.d.-Le.lvU.ng.te.de.n, maM we. de.de.n gJtaag, omdat we. 011-6 -6te.e.d-6 k.onde.n optJte.k.k.e.n aan uw aanmoe.d.-Lge.nd vOOJt-

be.e..td. Ve. mob~at.-Le. bJtac.ht e.e.n bJte.uk. .-Ln het .te.ve.n van vaa.f. .te.eJltR.Jtac.hte.n, je. we.Jtd ook. opgeAoe.pe.n .-Ln 1939 . Je. k.e.nde. dOOJt e.n dOOJt de. tOe.-6tand van de. opgeAoe.pe.n -6o.tdate.n, je. wilde. eA .-Lw vOOJt doe.n e.n na ve.e..t e.n .ta-6uge. .-Ll1-6pann-tnge.n k.on ondeA de. opgeAoe.pe.n -6o.tdate.n van het 34-6te. L.-Ln-teAe.g-Lme.nt e.e.n Jte.g-Lme.nt-6muZ.-Le.k. opJt.-Lc.hte.n, je. WeAd eA de. ~ge.nt van; je. bJtac.ht wat vJte.ugde. .-Ln de.ze. mouujk.e. ujde.n b.-Lj de. ge.mobili...6e.eAde.n . Ve. be.ze.tUng-6ujd Wa-6 dJtuk.k.e.nd • •. je. had de. moe.d om opn-te.uw aan het -6tudeAe.n je.

te. gaan. Sp.-Ljt-6 e.e.n n-te.uwe. opJtoe.p.-Lng ondeA de. wape.11-6 na de. be.vJt.-Ljd.-Lng, k.wa.rn je. k..taM om .-Ln apJtil 1946 de.e..t te. ne.me.n aan het e.xame.n van k.antonaa.f. .-Ll1-6pe.c.te.u.Jt, het WeAd e.e.n -6uc.c.e.-6 . Op 1 -6 e.pte.mbeA 1946 tJtad je. .-Ln d.-Le.n-6t a.f.-6 .-Ll1-6pe.c.te.u.Jt vaalt het -6c.hoo.tk.anton I e.peA, toe.n nog e.e.n twe.etaUg k.anton met Jtu-Lm e.e.n honde.Jtd FJtal1-6td.4g c. k..tM-6 e.n .

Na Ze.-6 jaM d-Le.l1-6t á1.-6 ' .-LVv~p e.é;t e.LLh .-tn he.t :6c.hoo .t k.d~ton .l e.pe.Jt 0léJtd ' j e. op 1 -6e.p- ' 5QnOeA Jet51 OVeAge.p.taat-6t naaft het pa-60pge.Uc.ht -6c.hoo.tk.anton Ize.ge.m; je. Z.-Ljt eA, de. e.eA-6te. .-Ll1-6pe.c.te.u.Jt ge.we.e.-6t tot 31 augu.-6tu.-6 li. In 1969 weAd je. me.de.-6uc.hteA-ondeAvooltz-LtteA van de. Ste.dwjk. CuU:.uu.JtJtaad, nu va oJtz-LtteA; daaltb.-Lj -6uc.hteA- vooJtz-LtteA van de. he.e.mk.unMge.lvU.ng "Te.n Mande.Jte." .

InJt.-Lc.hteA e.n me.de.-be.z.-Le..teA van c.uU:.u.Jte..te. man-tóe.-6~e.-6 a.f.-6 de. A.tbe.Jtt-SeAvae.-6te.ntool1-6t~ng, de. Fwx-Ve. Boe.c.R.te.ntool1-6t~ng, de. Va.f.e.Uu-de. Sae.de..te.eAte.ntool1-6t~ng. Me.de.-opJt.-Lc.hteA van de. Sc.howe..te.xpo e.n het Sc.howeJ'.mu-6e.um, me.de.-i.ivüé.htrut van het jaaftujk.-6 muz.-Le.k.6e.-6uva.f., dat zopa-6 z.-Ljn 14e. Mtgave. be1.e.e.óde.. Ve. oJtgavt.-L6at.-Le.p.tann-tng van het HeAó-6tmuz.-Le.k.óe.-6Uva.f. i...6 nu nog ge.bM e.eAd 0 p de. 0 ndeAUc.lJ.ti..f1g e.n d-Le. je. 0 p-6te..tde. .-Ln 1961 • Na de.ze. -6c.hw van twe.e.~nze.-6ug jaaft op -6c.hoo.t .-Ln 3 -6c.hLL.-L6je.-6 pltobeAe.n we. aan de. hand van uW ge.ze.gde.n, maalt .te.ve.nd ge.woJtde.n dooJt uw vooJtbe.e..td e.n be.-

,e.e..v.-Lng, e..nk.e..le.. bv.,luite..n te.. tJte..k.k.e..n waMvOOJt we.. U opJte..c.htrdank.baM z.-Ljn. Het we..ze.. e..e..n ope..n~ge.. ~ame..nvatting van UW le..ve..~v~.-Le.. waaJtaan we.. o~ alle..n k.unne..n .-L~ p.-LJte..Jte..n . 1. Ge..zondi humoJt ~ het lange.. le..ve..n ! Je.. Z.-Lj t e..e..n le..Ve..MlMtig me..~ ! Met we..fk. tale..nt k.an je.. ve..Jtte..lie..n ? Met ple..Z.-Le..Jt be..fe..e..6 je.. zel6 aan e..e..n goe..de.. mop? Uw ~te..m d.-Le.. k.an g.-Le..c.he..fe..n van vJto~jk.he...-Ld e..n 6.-Ljne.. humoJt .-Ln e..e..n ge..ze..tt{g ~ame..nz.-Ljn. 2. "W.-Le.. n-i..et ~tude..e..Jtt buj6t te..Jt pfame.. ••• , W.-Le.. te..Jt pfame.. buj6t ve..Jtande..Jtt Met . • • • , e..n ve..Jtg e..et heA: 'lu et LEVEN IS VERANVEREN . • . " Ee..n gJtoot de..el van uw loopbaan w~ ~tude..Jte..n, je.. he..bt o~ le..Jte..n ~;tude..Jte..n ... 3. "Je.. ma et wete..n wat je.. do et e..n je.. ma et wete..n waaltom !" In het .tv.,ge..ve..n Z.-Ljt je.. e..e..n Mtiv.,t ! Wanne..e..Jt je.. aû .-L~pe..c.te..uJt, van toe..hooMe..Jt lv.,ge..ve..Jt we..Jtd, w~ .-Le..de..Jte..e..n ge..boud, ze..k.e..JtUjk. de.. le..e..Jtunge..n maalt ook. de.. le..e..Jtlvtac.ht . . • Ee..~ het klUjtje.. -<-n de.. hande..n, /<.wam e..Jt e..e..n mode..f op het boJtd getoet.-J.)t aan d.-Lda~c.he.. punupv., e..n ~te..une..nd 'op e..e..n ujk.e.. onde..Jtv.-Lnd.-Lng .•• • Onve..Jtgete.-Ujk. z.-Ljn 0 .a. de.. opbouw van de.. bJte.uk.e..n, gtwu van de.. me..etk.undige.. 6-<-guJte..n ~gaande.. van e..e..n v.-Le..Jthoe..k., het ~pe..fe..n met z-<-nne..n -<-n e..e..n lv., van ~pJtaak.k.u~t, het uitbate..n van e..e..n op~te..fc.oJtJte..ilie.., e..e..n lv., .-Ln gv.,c.Me..de..~ ~te..e..d~ maalt uitgaande.. van e..e..n plame..Ujk.e.. ~.{.tuat.{.e.. • • . 4. Uw maMe..Jt van .-L~ pe..c.te..Jte..n : .• " Ee..n le..e..JtR.Jtac.ht ~ gJto ot .-Ln het R.fune.. !" Je.. he..bt de.. gave.. van e..e..n le..e..JtR.Jtac.ht te.. dooJtz-<-e..n. Uw ooJtde..e..f ~ ~te..e..d~ c.OJtJte..c.t e..n .-Ln mouujk.e.. ge..valle..n w~ e..Jt altijd nog e..e..n aanmoe..d.-Lgind wooJtd, e..e..n le..e..JtR.Jtac.ht R.Jte..e..g ~te..e..d~ e..e..n nUuwe.. k.a~, maalt dan mov.,t met e..Jt~t ge..Jte..mi..d.-L!ie..Jtd wOJtde..n. BJwe..lwage.tUj e..n onwil we..Jtde..n met Jte..c.htvaaltd-<-ge.. ~tJte..nghud be..hande..fd. Van~ UW me..~-z-<-jn g-<-ng e..e..n ~pe..uafe.. aandac.ht naait het zwak.be..gaaMe.. k..-Lnd . En to e..n e..e..n le..e..JtR.Jtac.ht je.. me..e..de..e..fde.. : "e..Jt ~ MW aan te.. do e..n • • • " W~ uW ~pontane..

vJtaag... Wat he..b je.. e..JtvoOJt ge..daan ? e..n toe..n het ~til we..Jtd k..tonk. het; k.om late..n we.. het zo e..e..~ pJtobe..Jte..n. W.-Le.. we..et ? Hoe.. k.on je.. na e..e..n be..zoe..k. aan e..e..n k.fa~ met e..e..n zwak.k.e.. le..e..JtR.Jtac.ht zo e..c.ht met dJtoe..6hud ze..gge..n : "we..f, 't ~ maalt pove..Jttjv." 't ~ jamme..Jt VOOfL d.{.e..

le..e..JtUnge..n !" e..n na e..nk.e...te.. goue.. k..t~~e..n : "we...t 'k. he..b e..e..n goue.. .-L~pe..c.tie.. ge..had, 'k. he..b e..Jt de..ugd aan be..fe..e..M, wat he..bbe..n die.. le..e..JtUnge..n ge..fuk. !" Uw pe..dagog~c.he.. ve..Jtgade..tinge..n vOOJt de.. ge..me..e..nte..onde..Jtw.-Ljze..M zulle..n ook onve..Jtgetrujk. bujve..n : te..voJte..n nam je.. e..e..n hoop doc.ume..ntatie.. onde..Jt hande..n,

de. c..o n.ó eJte.nt..te..6 Walte.n. .6te.e.d.6 gltO n.cUg vooltbeJteJ..d, je. hle.1.d van. de. me.11.6 e.n. di .e. op de. c..on.óeJte.nt..te. Walte.n., de. toe.hooltde.Jt.6 WaJte.n. opie.tte.n.d e.n. iui.6t~gltaag, je. had tJtouwe.11.6 aU.ijd iw te. ze.gge.n. e.n. bij de.mol1.6tJtatie..6 WaJte.n. het te.1.ke.11.6 me.e..6te.Mtukje..6 van. .6c..hooimal1.6kun..6t. En. de. kie.uteJtieJ..d.6te.M ? • • • Voi WaaltdeJtÁ..n.g e.n. be.won.deJtÁ..n.g kon. je. ze.gge.n. : ", t Á...6 toc..h won.deJtlijk hoe. ze. met die. . kie.ute.M kun.n.e.n. omgaan., eJt zijn. on.de.Jt l:üe kie.uteJtieJ..d.6te.M e.c..hte. tove.n.aaJt.6 !" 5. Te.ge.n.wooltdig .6pJte.e.kt me.n. ve.e.1. van. me.de.me.I1.6e.iJ..jkheJ..d . VOOlt het wooltd tot e.e.n. ac..tÁ..e.ve. taal.6c..hat be.hooltde. zi jt je. e.e.n. vooltbe.e.1.d ge.we.e..6t van. me.de.me.l1.6e.1.J..jk-

heJ..d , Met uw ke.n.11Á...6 de.e.d je. ve.e.1. VOOlt je. ze.1.ó maalt ook vOOlt de. an.deJte.n.. Je. he.bt de. gave. om me.I1.6e.n., bijzon.deJtiJ..jk de. ie.e.JtkJtac..hte.n. lton.d U te. v eJtzame.1.e.n. , je. we.kt veJttJtouwe.n. e.n. ge.e.6t be.1.an.gJtÁ..jke. advie.ze.n.; je. we.et .6te.e.d.6 Jtaad te. ge.ve.n. aan. wie. het vltaagt. Je. wÁ...6t bij uw on.deJtwij.6me.I1.6e.n. te. ge.Mete.n. van. e.e.n. me.l1.6e.1.J..jk c..on.tac..t o Uw ke.n.n.e.n., UW kun.n.e.n., uw on.deJtvin.cUn.g, uw ie.ve.l1.6bUjheJ..d, uw die.pge.1.ovig mel1.6-zijn. kun. je. Met VOOlt U aiie.e.n. houde.n. : je moet me.e.de.1.e.n., .6te.e.df., maalt opMe.uw. Me.e.de.1.e.n. fun.g.6 9 e..6 plte.kke.n., vo oltdJtac..hte.n., c..o n.óeJte.nt..te..6, aJttike.i.6 . . maalt VOOltal doolt UW doo!tle.e.ód e.n. .6tJtale.n.d vooltbe.e.fd. 6 . Uw on.de.JtWij.6, UW opvoe.dÁ..n.g .6te.un.de. op c..ol1.6tan.;te. pe.Á..ie.M maalt wa.6, hoe. te.gen..6tJtÁ..jcUg het moge. kUn.k e.n. , toe.kom.6tgeJtÁ..eht. BUjve.n.de. be.kommeJtl1Á...6 vOOlt het cUdac..tÁ...6c.h han.de.1.e.n., e.e.n. .6tJte.ve.n. n.aalt gltoe.ie.n.de. de..6kun.cUghe.J..d; maalt bove.n.al de. bUjve.n.de. doolt.6tJtomin.g van. he.t pe.dagogÁ...6c..h optJte.den. van. de. in.vioedJtJ..jke. opvoe.ddJt. Toe.kom.6tgeJtÁ..c..ht ? - Toe.n. je. al.6 .6tudie.kJtÁ..n.gieJ..deJt in. 1938 veJtkiaaltde. dat "Nieuwe. ban.e.n.", we.Jtk lAXt.6 vOOlt de. toe.kom.6t, me.e.Jt n.og dat het de. toe.kom.ót ze.1.ó Wa.6; he.bbe.n. we. n.J..et kun.n.en. veJtmoe.de.n. dat vee.1. zake.n. die we dan. .6ame.n. he.bbe.n. ge..6tudeeJtd, in. 1974 n.og op ve.e.1. a.6pe.c..te.n. kun.n.e.n. on.de.Mc..hJte.ve.n. woltde.n. .

- Toe.n. je. in. 1952 op de. e.e.Mte. C.O . V.; -tJte.ódag van. he.t C. O. V. te. ROe..6e.1.alte. optJtad met het lte.6e.Jtaat "MiUe.U.6tudie. op de. fage.Jte. .6c..hooi" he.bbe.n. we. Met dUJtven. ge.1.oven. dat we.Jtke.iJ..jkheJ..d.6be.1.e.vin.g, we.Jtkelijkheid.6on.deJtJtÁ..c..ht e.en. op de. we.Jte.1.d ge.oltiën.te.e.Jtde. ba.6Á...6voltmin.g (C.O.V .-tJte.Ódag 1972) zou ge.ba.6e.eJtd zijn. op on.ge.ve.e.Jt de.ze.1.óde. ba.6Á...6pJtÁ..n.upe..6 cUe. je. in. 1952 he.bt me.e-

100

9 e.g e.v e.n.. - Toe.n. je. het .6tJ..iieze.n. tot den.ke.n.d ie.ze.n. oVe.Mc..hake.1.de. WalLe.n. UW pltoe.ve.n. baan.blte.ke.n.d e.n. ze. woltde.n. dan.kbaalt heJtn.ome.n. •• • •

- Toe..n je.. e..nl<.ele.. j Me..n .teJLug me.. zegd e "Ja, in hu ondeJLwij.6 van nu feJLe..n de fU.ndeJLe..n wel ve..el, ma.aJ1.. ik denk da..t de fU.ndeJLen .te weinig g e..holpe..n wOftden om .te ontdekken wie ze zel6 zijn ! " Ja ik gelo06 da..t uw vi.6ie OVeJL opvoeding en ondeJLwij.6 zeeJL .toekom.6tgeAieht Wa..6 . Mijnhe..eJL de.. ~n6peeteun, we zo uden nog ve..el meeJL kunnen zeggen ••• Ik gefo06 da..t we.. U vandaa.g huldigen maM heef bijzondeJL danke..n vaalt af hu goede . In UW og'en .6.t1ta.a.ft hu dynami.6m e van ee..n .6.teJtR.e pe..MoonUjkhUd en mue..e..n hu Jtu..óüge.. be.6e~ van veJLan.twooJtdilijkheid . Vu/tig i.6 UW geut, zo v~nd~ngtU..j.k e..n .6pJtankelend van elte..a..t~v~~ o Me..n VeJLwaehtte.. van U .ótee..d.ó nie..uwe.. vond.óte..n e..n ~n.iüa..t~eve..n . Je.. (..()a..6 MU de.. eo n..tItole..un , niet een ve..tU..6~ea..te.uJt, je.. waMt de.. in..ópeete..un-bege..feideJL die.. de.. fe..eJLlmaehte..n ~elp om de feeJLlingen te.. la..ten ~gltoeie..n .tot eve..nw,[eWg e vofwa..6.6 e..ne..n . Onze.. dank gaa..t ook naait Me..vltouw, die.. U a.füjd he..e..6t ge...óte..und e..n ge..holpe..n . Mag ~k eindige..n me...t e..e..n we..n..ó ? Hu ga je.. be~de..Yi. goe..d e..n moge..n we.. in nood a.u . b. nog e..e..n..ó aankloppe..n MawU.ee Vandommele Diocesaan Inspecteur L . O. Hoofdgebied Roeselare

101

ACTUEELTJE.5 NR. 50

NummeJl...6 ge..meJl..RA:. me.t e.e..n.

veJLw-tj ze.n.

VLaM

de. Actue.eUj e..6 -tn. be.e.ld o

745 De maand februar i 1974 was voor het Sint-Jozefscollege een feestelijke maa nd , Z.E.H o EL Louage wet:"d gevierd om zijn 65-ste verjaardag, de 40-ste verj aar da g va n zijn priesterwijding en zijn 30 jaar directeur-zijn . De grote b ouwe r pa s te een grootse viering en die is er gekomen, niet officieel maar kaderend .met zijn eminente persoonlijkheid o (zie ook T .M. N' 37)

746 Mia Deprez, onze stadsambassadrice op kunstgeb ied, stelde ten toon te Br ugge (Boud ewijnpark ) van 8 tot 24 februari o Herman Roelstraete, directeur van onz e Mu ziekakademie, hield de inleiding op de vooropening.

747 Onze stad kende reeds heel wat geredetwist over "de brug" ! Hoofdingenieurd ir ecteur v a n het minister i e van openbare werken, dienst waterwegen, d e heer De lahou t t re en Ing , Balduyck hebben voor de voltallige gemeenteraad e en oms tandi ge u itleg gegeven over het kuns twerk en de bouw ervan , ~

748 De hu isvuilverbrandingsinstallatie schiet flink op. Izegem zal de primeur k ennen v an onze prÂˇovincie . Deze 100 miljoen kostende verbrandingsoven zal te n di enste staan van onze stad + 9 buurge.meenten ,

749 In het Sint-Jozefscollege werd de to neel traditie voortgezet. "KUBiNSKy" , een blij s pel. oogst te flink succes. Deze bijval was de acteurs en le raars een hart onder de riem.

750 Op 16 . 2 . 74 hielden, onder impuls van de Stedelijke Jeugdraad, all e I zegems e j eugdverenigingen samen hun "DAG VAN DE JEUGD" in zaal Iso. Diverse gr oep e n traden op . Met een stemmige eucharistieviering, waarbij de homili e gehouden werd door Deken Cauwe, eindigde deze gesl a agde da g ,

751 Het "Vl i nderke van den Tonele" pakte dit jaar uit met "EEN SMAAK VAN HONlg" . Een hard , realist1sch stuk dat suksesvol voor het voetlicht werd gebr a c ht .

10~

Sp e l ers en regisseur N. Windels gaven het beste van zich zelf en kr eg en loon naar werken : een verdiende bijval !

ACTUEELTJES NR 30

FEBR. '74 - De verbrandingsoven in wording .

MEI - Helivator van de brandweer.

JUNI '74 - . .. naar de voltooiÃ¯ng .

JUNI - Laureaten van de STEDELIJKE LEERGANGEN.

l :t>,'w. ...... ...... .

12-8 -

17-8-'74 - HUIFKARTOCHT door West-Vlaanderen met de Jeugdclub van "RUYTERSHOVE"

752 op 23-24 'en 25 februari hield~ de ":B.::TIEDE.LiI;·tF&.: -LEE·RGA:NGE~r opendeurdagen. Direkteur. Deriem"r en Burgemeester toekomst

;~yffels

vertolkten elk hun visie op de

die rooskleurig is, en beklemtoonden de levensnood zakelijkheid

van deze stedelijke i nrichtlng .

753 Leefmi lieu - Ni U .eubeleid .• • Het woord Itmilieu" is

! Ook het Sint-Jo·-

ze1;scollege bleef niet ten achter. Onder impuls van jonge heer Johan Vandeweghe hmm daar een Werkgroep Leefmilieu tot stand. Ze bleven niet bij de pakken zitten, maar sloege.n de hand aan de ploeg ! Een brochure verscheen eh. met een groep enthoesiaste kerels reinigden ze enkele sluikstortplaatsen ! Een voorbeeld tot navolging

754 De La ndel ijke ruitervereniging en

"r&I;!~iTERSH.oVE'~

organiseerden een foto-

rally: "Izegemse merkvmardige hofsteden". De speurtocht werd een succes en had tot gevolg dat, in samenv;erking met Ten Mandere een boek zal ui tgegeven worden over

IlIZE~EMgE

BOERDEH1.J"Etj'l . Een "ierk dat, verluch-tl met heel

wat fot o! s en flink gestoffeerd ,.;rat gegevens

hern~ft,

;v·eer een bibliofiele

uitgave ..lOrden

755 Op 24,2.74 gaf de KON. HARl'1GNiE {.,iE(Q) XIII haar winterconcert. Onder -ruime belangs telling werd een interessant progr?mma afgewerkt, waarin Geert Kesteloot, wel de dominante noot haalde ! 756 Ter gelegenheid van zijn 60ste verjaardag werd schepen FIERRE VAN S'!rAAY gehuldigd. Sedert 1952 maakt hij reeds deel uit van onze st edelijke gemeenteraad en is zelfs sedert i971 tweede schepen van de stad. Ruim 20 jaar is hij provinciaal raadslid en bekleedt diverse functies i n de BEP zowel op lokaal , arrondissementeel als nationaal vlak. Ook mevrouw, die gekend is als de dienstbaarheid zelve, werd in de hulde betrokken.

757 Op 17.3.74 slaagde S.V . Izegem erin tijdens hun eerste seizoen de titel te veroveren. Tot op die dag acteerden zij ongeslagen in het lste bestaansjaar en behaald e n aldus een benijdenswaardig (- record !

758 Van 30 maart tot 10 ap:til exposeerde Mia Deprez in de Kunstgalerij J . Mahieustraat 25 te Ro eselare. Ondertussen behaalde onze stadsgenote met haar doek "De Afzondering" een mooie onderscheiding : di t werk werd ge-

104

selekteerd voor de "Internationale Prijs voor schilderkunst .van de badstad Knokke-Heist".

759 op 6 april

g~ng ~n

onze stad een "BGGMf1AN'fINgSDA§" door . Stadsbestuur en

afgevaardigd en van diverse organi saties namen eraan deel in het recreatiecentrum rondom de zaa l Iso !

760 Van 6 april tot 2 1 april liep te Izegem de merkwaard i ge tentoonstelling "BELgISCHE GRAVEURS VAN HEDEN", Het Ministerie van Nederlandse Kultuur ver~ ce .ll leende zijn medewerking , De Hr. Juwet, d . d . adviseurhoofd bij voornoemd

nisterie, gaf een fi jne en gewaardeerde inleid i ng . Burgemeester Nyffels opende de tentoons telling en onze stadsgenoot Emiel Hoorne, die ook exposeerde, zorgde voor de nodige uitleg bij de d i verse technieken . (Zie in dit nummer) •

761 op 6 april had, ook

Iso, een zeer geslaagde "GROOTOUDERSDAg" plaats.

Ruim 600 deelnemers hadden aan de oproep van de B.G.J.G . gev olg gegeven. Gewestelijk voorzitter R. Lammertyn en nationaal ondervoorzitter C. Van Landuyt leidden de namiddag in en daarna trad "Terniza", een Gentse kabaretgroep op het podium.

762 Dat Emiel Hoorne v an aanpakken weet en werkt vo or t wee, wi sten we reeds . Dat 'hij ook daarvan de vruchten plukt, weten wellicht te weinig mensen ! Samen met de Hr Luc Claus uit Brussel, werd Emiel gesel e cteerd om België te vertegenwoordigen op de 4de Biënale voor Grafische kunst te Firenze (Italië) ~n

het Palazzo Strozzi .

763 De Koninklijke Harmonie "DE VRIJE KUNSTVRIENDEN" hebben, één jaar na hun gouden jubileum, hun laatste noot geblazen . De sympathieke harmonie, "Sarelke Blommens muziek", bestaat niet meer. Een stuk, vertrouwd Izegems leven is afgestorven •.•

764 op vrijdag 26 . 4 .7 4 begon de Sint-Jozefskliniek aan de vier i ng van haar gouden jubileum. Na een zeer plechtige Eucharistieviering, ging in de namiddag een academische zitting door in zaal Tijl. Zuster Achilla, Overste der Zusters van Maria, riep 50 jaar geschiedenis op en Prof . R. Dillemans hield de

~eestrede .

Dr A. De Sutter en Mgr. Vangheluwe besloten deze zitting . Te

kwart voor zeven was er ontvangst met heildronk en werd het geschenk namens de personeelsleden overhandigd.

765 Zaterdag en zondag, 20 en 21 april 1974 brachten de "Overwinders in Eendrachtig heydt" een ná..éuwe glanzende prestatie: "DE MAN, DE VROU\-l EN DE MOORD" een

105

komedie van A. Roussin. De aanwezigen hebben buitengewoon genoten van he t gepresteerde werk !

766 Zondag, 22 april was voor de KONINKLIJKE HARMONIE DER KONGREGATIE een buitengewoon heuglijke dag. Te Kortrijk promoveerde de Harmonie naar

"S~perieu

re Afdeling" . Voor President, notaris F. Sagon, directeur E . H. Edg. Vergote, dirigent Fr . Soete en zeker voor alle muzikanten betekende dit een

tense vreugde en de bekroning van maandenlange inspaningen in geest van kameraadschap en eensgezindheid. Een zeldzame prestatie die wel een ontvangst ten Stadhu i ze verdiende !

767 Op 3 mei 1974 ging een interessante avond door in zaal Strobbe. Inrichters waren de Werkgroep "Leefmilieu" van het Sint-Jozefscollege . De vergadering was hoogstaand, op de praktijk afgestemd en vol jeugdig enthoesiasme, Niemand wenst dat dit een ééndagsvlieg zou zijn . <

768 Voor de zesde opeenvolgende maal ging de Bloemenmarkt door, , ingericht door het comitee van Nieuwstraat en Korenmarkt. Nog eens trad de weermaker als spelbreker op maar niettemin mocht van een succe s gesproken worden. Laureaat van de prijskamp werd de Hr Omer Velghe uit Izegem.

769 Ook in het Lyceum de Pélichy speelde men toneel : "DE KLEINE PRINS" van A. St. Exupery . Zeggen we maar direct dat regisseur Neels en de leerlingen-speelsters een pluim verd i enen! Licht, klank, dictie, choreografie, grime en kostumering, dekor en projectie waren allemaal uitstekend.

770 De derde Ihterscholen-olympiade werd gewonnen door het Sint- Jozefscollege Iedere deelnemer putte diep in zijn krachten en het werd een eerlijke, kameraadschappelijke strijd R.M.S . en V. T.I . behaalden i ndiv i duele eerste plaatsen, maar moesten de finale zege aan het co llege laten . ~

771 Op 29 april 1974 overleed te Nieuwpoort de Hr p , De Man, in leven directeur van de Rijksmiddelbare School te Izegem. Hij was een mens die de natuur uitermate lief had en daarin de mens voorop plaatste . Als ambtenaar was hij plichtbewust, stipt, onkreukbaar en rechtvaardig . Sedert 1956 was hij directeur te Izegem en bracht zijn instituut hoger op . Zijn laatste levensmaanden was hij een toonbeeld van moed en christel ij ke hoop .

772 Izegem, als eerste stad van België, bezit een helivator die o.a. kan dienst doen als brandweerladder. 25 Ton en 11 m

106

lang, is het een heel gevaarte, maar

hij kan 24 m hoog en tot 8 m diep reiken.

773 Zaterdag, 8 mei 1974 ging het "WIE WEET WINT"-TORNOOI voor onze onderwijsinrichtingen weer door in de Gilde. Het werd een uitermate boeiende en spannende wedstrijd .

eens oorverdovend dan weer muisstil liep de .kamp naar

zijn einde. Het V. T.I. haa l de het nipt voor het College.

77 4 De K. L .J. ; de ruiters en de jeugdclub Ruytershove zorgden erweer voor dat een 100-tal gehandikapte; jongeren uit Gits op zondag 9 mei een zonnige hoogdag beleefden. Na een passende eucharistieviering, trok men naar diverse hofsteden, waar het lentewerk getoond werd en dan aangeschoven werd rond de feesttafel . In de namiddag had een demonstratie plaats met oud landbouwalaam een trekwedstrijd met paarden en een hoefsmid besloeg een paard. Pannkoekbak met geurige koffie besloot deze heuglijke dag .

775 Zaterdag en zondag, 25 en 26 mei was weer een grote dag voor de Italianenlaan : de open-deurdagen van het V.T.I. lokten weer 'n massa kijklustigen, oud-leerlingen en sympathisanten. Directeur Parmentier en zijn korps weten hoe het moet !!

776 Haandag, 3 juni 1974, trad een Amerikaans gemengd koor "THE CONCORDIA CHOIR" op in het Auditorium. Met zijn 70 man bezetting leverde het een prestatie van de bovenste plank.

777 Tussen Izegem en paar Duitse plaatsen groeit verbroede ring.

Om te beginnen

het V.T.I . en de stad Ludenscheid. Sedert 1970 bezoeken jaarlij ks enige Izegemse leerlingen van het V. T . 1. die stad om er zich gedurende enkele dagen t e bekwamen en te verrijken op technisch vlak . Nu zullen weldra een vijftig mensen uit die Westfaalse stad onze stad bezoeken. - Ook F.C . Izegem zoekt het in Duitsland en wel te Schnathorst. Sedert 1967 groeiden er contacten en deze resulteerden in hechte vriendschapsbanden. - Izegem draagt zijn steentje bij tot "Europa - ĂŠĂŠn".

778 De Izegemse Batjes op 8 en 9 juni 1974 troffen het niet met de weersomstandigheden. Nochtans werd niet gekeken op een inspanning : er werd gezorgd voor a nimatie, muziek en showen zo kwam toch nog voldoende volk om van een succes te kunnen gewagen.

77 9 Adjunkt-politiekownissaris Timperman en politie-inspekteur Feys beleefden een zonnige dag in Iso waar 73 "Klaarovers" hun brevet ontvingen. Nu zijn ze reeds vertrouwde beelden ln onze stad . Alle moeite, inspanning, onder-

107

houdjes met d irecties , lessen enz .• hebben resultaat opgeleverd, onze jeugd ten bate !

780 Erik Bruyneel, wellicht beter gekend als "Ebru", zijn kunstenaarsnaam, werkt in stilte voort en exposeerde dit jaar reeds te Basel (Zwi.) en zal ook dit doen te D~sseldorf in de tweede helft van oktober .

78l: Ruim dertig jaar geleden had de landing der geallieerden plaats in Normandië. Kort nadien reeds mocht Izegem kennis maken met het Britse 61-ste Regiment '

Royal Armoured Corps. Dit korps had Izegem als rustplaats gekozen tussen de strijd op Nijmegen en het van Rundstedtoffensief . - Nu zijn die oudstrijder s weer op bezoek gekomen; het werd een meer dan hartelijk weerzien vol herin-

neringen.

782 In de Stedelijke Leergangen werden de ereme talen reeds uitgereikt op 15 juni 1974 . Directeur Derieuw en schepen Tytgat dankten om de inzet en loofden om de bekomen resultaten.

783 In dit weekend werd ook een afgevaardigde u it Ludenscheid (Dl . ) ten stadhuize ontvangen . Het waren leden van de Köilpingfamilie, een organisatie die elk jaar instaat voor een werkstage van leerlingen uit ons V. T. I . De buitenlandse gasten hebben van een paar heerlijke dagen kunnen genieten; dit ; als dank voor al wat zij presteerden voor heel wat van onze jongens . ~

784 De verbrandingsoven nadert vlug zijn voltooiing . De ruwbouw 1S af en men schiet flink op met het inwendige .

785 Op 18 juni 1974 koos de Izegemse gemeenteraad een n1euwe Stadssecretaris : de Hr Charlier uit Lendelede. De heer Michiel Tanghe blijft als voor lopige secretaris diens t doen.

786 Naar jaar lijks goed en schoon gebruik werden weerom laureaten bekroond en gefeliciteerd . Dit gebeurd e zowel in het Sint-Jozefs college , in de R.M . S . als in het V. T • 1.

787 Zaterdag, 7 j u li 1974 werd het verkeerpark opengesteld ten voorlopigen ti tel, in het recreatiecentrum . Nog heel wat zal vervolledigd worden, maar de jeugd kon er reeds op en dat was een winstpunt voor de vakantie.

788 Statiekermis ging weer door . Nie t tegenstaande he t minder goede weer kwam

106

toch heel wat volk op de been. En op 22 jul i ging de reeds traditionele

Schoentjesworp door voor een gr o te massa d i e begeri g was naar een van de voor 25.000 Fr pr ijzen.

789 Op 28 ju li 1974 r~fd en de Izegemse ruiter s weer een r egen aan prijzen b i nnen te Vl amertinge . Het eerste 8-tal won i n de klasse zwaar . In de viertellendressuur werd het goud en zilver . In individue l e dressuur zilver; in de klasse Licht . In de klasse B 11 : zilver en brons. In de klasse BI: goud en zilver . Tenslotte nog twee foutloze parkoer s en in he t springen. wie wi l meer ?J

790 De Sint-Pieterskerk op het Emelgemse Plein wordt het eerste monument van Izegem en wel een waar iedereen fier mag op zijn . Het oudste deel is

ru~m

300

jaar oud en het geheel zeker een van de moois t e Westvlaamse kerken. Een bezoek loont de moeite en na haar herstelling wordt zij zeker de parel van

Izegem en de glorie van alle Emelgemnaren.

791 Van uit Ruytershove vertrok een huifkartocht doo r West-Vlaanderen : 175

te voet vanaf maandag 12 augustus tot zaterdag 17 augustus â&#x20AC;˘ . Het werd een reuzetocht, enorm sympath i ek en een lev ende boodscha p van onze landelijke jeugd uit Izegem, over vriendschap, eendracht en vrede. Een bijzondere reismap werd aan de deelnemers overhandigd .

792 De Stedelijke Leergangen zullen hun 75-jarig jubileum vieren. Deze inrichting is vergroeid met onze stad en leverde reeds heel wat prachtig werk ten voordele van onze i ngezetenen en ook van niet-Izegemnaren. Uitvoerig zal de geschiedenis van deze Stedelijke inrichting behandeld worden in een van de volgende nummers van Ten Mandere .

793 Op 24.8 . 74 werd de TENTOONSTELLING VALERlUS DE SAEDELEER in het Stadhuis geopend. Bijna 40 werken van de meester werden geĂŤxposeerd. Inspecteur R.Verholle voorzitter van de Stedelijke Kultuurraad en van Ten Mandere leidde de tentoonstelling

en verwelkomde vooral Mevr. Piron-De Saedeleer, dochter van de

meester. De Heer Karel De Meulemeester, d i recteur van de V.T.B-V.A . B. belichtte de figuur van de meester als mens en als kunstenaar .

794 In opvolging van de Zeereerwaarde Heer Et. Louwaege werd de E.H. Michel Devisch als directeur aangesteld van het Sint-Jozefscollege. Voorheen was hij directeur-econoom van het Leo XIII-instituut te Leuven. We wensen hem een lang en vruchtbaar directoraat toe.

109

795 Een zeer gekende organisatie te I zegem is zeker "Vakant ie genoegens". Reeds 25 jaar z org t de ze organisatie voo r zi nvolle en aangename uitstappen en

reizen " met vertrek aan de

~ilde "

! Nu vierden ze hun zilveren jubileum

en werden op het Stadhuis ontvangen .

Erratum

. 111 Op paglna

voor de sterfdatum van Mgr. M. R. Buyse

1974" gedrukt . Het moest zijn 29 me i 1974.

110

" Jun1 . .

IN MEMORIAM MGR. R. BUYSE.

MGR~ ROGER BUYSE

6e bisschop van Lahore (W.-Pakistan) â&#x20AC;¢ te Izegem, 22 augustus 1892 t te Ize.gem, juni 1974

IN MEMORIAM'

Gwe.ze.n b,u,.6c.1wp van LahoJte. ((;Je..6t-PalU.6tan ) Tde.â&#x201A;Ź.voe.Jte.nd b,u,u. hop van. Ju..nc.a e.n Ba-t,ac.e.na

Toen er in juni 1972 een "IN HEMORIAM" gewijd werd aan MGR . H. CATRY, Se missiebisschop van Lahore,die hier in het kapucijnenklooster verbleef en . stierf op 18 maart 1972,kon niemand vermoeden dat er pas twee jaar later , een nieuw " I N MEMORIAM" zou moeten gewijd worden aan zijn opvolger. In de eerste helft van de maand mei werd het kapuci.jnenklooster opnieuw ln rouw gedompeld bij het heengaan van een rasechte Izegemnaar , MGR. MARCEL-ROGER BUYSE, 6e

miss~ebisschop

van Lahore.

Met hem ging een illustere stadsgenoot van ons heen. Mgr. M.-R . Buyse was de enige Izegemnaar geweest die deelnam aan het 2e Vatikaans Consilie . Hij stierf ln z i jn geboortestad en dan nog vrij onverwacht Hoewel T. M. reeds vroeger (2) een degelijk artikel aan deze voorname Izegemnaar wijdde, toch is het passend dat we hem bij zijn heengaan nog eens

bijzonder ~

geden-

ken. GEBOORTE EN JEUGD Marcel Buyse werd op 22 augustus 1892 als derde kind geboren in de PĂŠlichystraat als zoon van Henri Buyse en Elodie Vandekerckhove . De vader oefende het beroep van aannemer uit . Er zouden nog twee kinderen na Marcel geboren worden . Zijn lagere school doorliep hij in het "St.-Jozefsgesticht" d i e toen ln de volksmond nog de naam v an de "Br oedersschaIe" bleef behouden . (3 ) Zoals de meeste jongens van die leeftijd was Marcel een echte ravotter . De bergplaats van het aannemers alaam was een gedroomd plekje voor zo'n jongen. Bij het spel tussen planken en materiaal werd een ongeluk hem bijna fataal . Hij werd op

11~

het nippertje bijna voorgoed van zijn gezicht beroofd, daar er ongebluste kalk in zijn ogen terecht kwam .

IN MEMORIAM MGR. R. BUVSE De ze~E"n \.'an rlen Alm:l c htiJ.!f'n Q:od. Vader en Zoon e n H . G~est . d" Ie. ('I Vt'T \I nt"rlt"r en blijve u bij voor ;~1tijtl.

TOT HERDENKEN AAS IJK

HEILIGE PRIKSTERWlJ'OUrG te ;t;nt90e, ~.:n 2(1 mei \917 ont"angcn ~oor

-~ater lROgertus "all :}SC9bem, O.

m. c.

(MARCEL BUVSE)

Ik zal tot Gods .th .lar hinnentrt'df>n ; tot God de blijdsch;,p mijner je-tlKn: fo t God .Iie mii heeft uitverkoren. ofschoon on\\'f'f'rcii~. om Hem het heilig brood van 't ("puwiJ.:" leH'n en elpn kt" Jk oeT altijddurende za light>id op te drag-pn .

Sterlt, 0 jesus, mijne- ~ wakke schOluiers, opdat ik. met uw liefclf·juk behtoen, mijn leven lang- blijmoedig 't altaar ,b ek,l immen 11Io..:e, en t'T nJij met U te offeren:

tot heil eter' 7.i~len. tot zt'J::ening- mijns Yaders. tot lafenis mijner ?lloetter. tot we-h·ttart "ttO nie mij dierbaar zijn. mtflar hi.i7.onner tot be~clterming mijnl'r t"'e-e Broeders (I i~ strijtipn "our on~ Vaoerland.

Mgr. Buyse toen hij nog student was samen met zijn ouders, broers en enkele verwanten. Hij is de derde van rechts .

0 " Se-rafijnsche " .. der Francisclls, bidt God \"oor mij, uw kinnt opdat Hij de ge"oelens die mij thans bezielen be,· ('s.ti~e, en dat Ik mij aldu s na mijne priesterwijding- nipt moet erkennen ;Irmcn zondaar %0031s te vort'n .

Op ('; lIf"f'r. IIE'h ik :.1 mijn ' "f"rtrouwen J!e~tddf in der et'"lI"'i:.:heid :f.a i ik niet \"erstoo tell "orden.

;----------------~------------i~

Gedachtenis van zijn H. Priesterwijding te Brugge op 20 mei 1917 "

.....

' .~

.' :.

Sentire cum ecclesia Wapen en devies van Mgr. Buyse

Mgr. Buyse in audiëntie met Z.H. Paus Joannes XXIII ter gelegenheid van het tweede vaticaans consilie

PONTIFICIA UNIVERSITAS GREGORIANA COLLEG II· ROMANI SOCIETATI S IESU

" ~ '"- ~( ;:ll{ ':-

l1G ~\,~(~I;'-- Ill

s tudii s. quae requiruntur. peractis. nostrae Univcrsitati nomen dedit. et inter a uditorcs o rdinarios facultatis th eo I ogi ca e fuit adscriptus: per definitum tempus s tuduit disci plinis ad Prolytaturn pracstitutis ; ac dein. facto periculo.

(l:~!~ t~1. lt l.i~

~ )~ ...:.. l~l.1.r: t';'

, ...

exstitit. Quare, cum in omnibus ea servata

sint , quac ex Apo'stolicis Constitutionibus et Nostrae Universitatis statutis prae-

scribuntur. Nos cum Prolytarn Theologiae renulltiamus. 1.','111,',.

I',

,.,

"II: .IïÎ

", : '1 ,.: -; ~ """':"'"

. :' ...' ~:"...r;..

:. ~ ~,

. '

~'.

;.,

\ .' .... ~!

Diploma van Mgr. Buyse van zijn studiën in theologie (8.07.1921)

ubique gentium tradt!ndae .

praebuit. at4u< k){itimis

Lxaminatllrum suffrall:iis DHi:\l ' S

fuit tkdara tus , 4ui ad fa L ultat t.'

~ radum

11 .

profc~~iu n ..:.

id e m

··~" :1';;1I ·, ,l!: J" ".1 I; "ll

~Ta \' issiIllO

Sl.· ohstrinxil iuramcnlo ad ELde -

s ia l.' Catholh:at: dOKtn:tta uhiquc ct sClnper tucnda ct Lo nfirTllanda . :"Jus vcro pracscntes

likras l onsLrihi ( uravil11L1s. per quas. Audo ritak POlltifida utentcs A. M . D.

. ,"

)

IJ .

OUI..:lrinam \'eru 4Ulll11 es t adeptus s apienter cd fortiter l..un\'cI'tat ad cas P o testates tucn ·

das et l."onfirlllalldas. MaximlIs rei

IJOC:T()~t:M fu ~.i mus

IIrdinisq~c

-~h ,',' \.';.' ~l

Datum in Urhe die.\'\ ' I\

n .. .eumdem

\\ l

ljlla s

Ikus ()ptil1111S

tUin t:(dt:siastkat: tUI1l ( Î\ 'ili

rCKendal.' pre,afcdt.

~:\ "III

MCM\\ II

t,.

ri. '"

'JJ..:..'(I(/" 'I~' 1'/ ,~<'(y/JI '//I

de c laramus a l.. ipsi

sintum aceedit . non adhibcat. nisi de: ' illorum

ad 4uOS de iure spedat ad se nsu al \'uluntatt:.

pracdh: ta prol11ovçatur .

()uaprnph: r . crnissa filh: i

DOC l Ol.lISJ in '

quod inter Ct:h:ras aw.:toritatl!s illi nunc (wtis-

.'( ; ~"

• I.>.

.. ~;, ... , .".....

renuntiamus; po!t:s tatern4uc

ut o m ni iun:. omnihus4uC Kradus . i:.'~'I.," ,//" . '''''J''' ".~ ..".",." •• , ..

sui insij('nibus et privilegIis atque

auduritatc utatur. H o rtanlur tamen virum clarissimum ut ius

0,;.,./ ..Ir... , .' '~''''''

/t,,, .•-., ..: ....>,..... u ,."

Laatste bladzijden van het einddiploma van Mgr. Buyse - Docter in theologie (17.07.1922)

Het kostte heel wat tijd en zorgen, om hem iets van zijn gezicht weer te geven. Van die tijd af stond het reeds vast dat Marcel voor geheel zijn verder leven een verzwakt gezicht zou blijven behouden. Om speciale oogzorgen mogelijk te maken, dooriiep hij de laatste klassen van de lagere school bij de zusters van de Wezeschool (4) aan de overkant van de straat (5).

Onde~

de speciale zorg van die zusters bloeide daar zijn kerngezond ver-

stand open en werd hij een beste leerling. VERDERE STUDIES Het zwaar drukkend oogletsel belette niet om verder te studeren. Nog geen dertien jaar geworden, besloot hij aan het Serafijns college te gaan studeren in Brugge. Met de jaren en onder de hoede van bekwame leermeesters werd hij een wilskrachtige, stoere student en flinke werker die op. achttienjarige leeftijd, op 20 september 1910, naar het noviciaat trok van de paters Kapucijnen te Edingen, en er de naam van Frater Roger verkoos. Van die dag af was hij ROGER BUYSE . Met de vakantiedagen kwam er vaak fraters ,bij Roger aan huis. Er werd gepraat en gespeeld, gediscusieerd en leute gemaakt. Eens werd er bij slecht weer op de zolder gespeeld. Een touw werd er vastgesjouwd en zou tot schommel dienen die vanaf het venster tot aan een commode vol heiligenbeelden

kon ~

Door een te wilde

pog~ng

ging de commode kantelen en kwamen al de heiligenbeelden met de kast op de grond terecht. De helft van de hemel lag daar aan scherven. Dit betekende ook het einde van de zolderexploratie. Vader Buyse was daarover zeer kwaad en zond de speelmakkers van zoon-lief voorgoed naar huis. GELOFTEN EN PR[ESTERWIJDING . Op 21 september 1911, een jaar na zijn intrede in het noviciaat te Edingen, sprak hij zijn geloften uit en op 20 mei 1917 werd hij door Mgr. Waffelaert priester gewijd te Brugge. Zijn oversten zagen voor ~n

ru~mere

deze flinke student en stoere werker een degelijke kracht

toekomstmogelin_kheden. Op hun aandringen vertrok hij na de oorlog

1919 naar Rome om er aan de Gregoriaanse Universiteit te gaan studeren.

Op 17 juli 1922 doctoreerde hij te Rome in de Theologie. VAN MISSIONARIS TOT MISSIEBISSCHOP . . Studeren was hem heel lief geweest doch zijn einddoel was eigenlijk missiewerk verrichten . Op 30 oktober van hetzelfde jaar (1922) vertrok hij reeds naar het

115

onherbergzaam gebied van de Panjab-missie i n Pakistan . Bij zijn aankomst was het Bisdom Lahore onder het geestelijk beleid van Mgr. Fabiaan Eestermans (6) die r eeds zeventien jaar dit miss ie-bisdom leidde. Na zijn aankomst in Panjab werd hij naar Dalhousie gezonden - een klooster in de bergen ( zomerresidentie i n het Himalayageberg te) - voor het aanleren van de talen (Engels en Urdu). Hij verbleef er van november 1922 tot maart 1923. Zijn eerste benoeming was die van hulpmissionaris te Pasrur. Hier werkte hij onder de Chuhras, onder de leiding van een oudere missionaris P o Fabiaan Faes, Deze tweede peri ode liep van maart 1923 tot december 1924, Daarna volgde benoeming tot missionaris te Narowal. Hier was h ij mede stichter van deze post en kreeg als taak toegewezen de zielzorg voor 75 dorpen (= daurapater). (december 1924 tot september 1925) In september 1925 werd hij door P. Generaal (Rome) benoemd tot professor van theologie aan het grootseminarie (Barlowgunj-seminarie) van de Indiase Kapucijnen te Mussoorie. Deze functie bleef hij uitoefenen t ot juni 1927. Toen dit seminarie ontbonden werd, werd P . Roger door de Franse Kapucijnen gepraamd zijn professoraat voort te zetten. De Franse Kapucijnen hadden nameJijk besloten hun Indiase (kapucij.nen-) studenten over te brengen aan hun klooster te Breust (in Nederland) : P . Roger liet zich niet overhalen en

ver~

koos zijn werk onder de Chuhras Ln Panjab voort te zetten . Van juni 1927 totl, juni 1928 was hij werkzaam als missionaris te Lyallpur. Op 28 maart 1928 werd Mgr . H. Catry (7) benoemd tot 5e bisschop van Lahore als opvolger van Mgr . Eestermans en pater Buyse werd onmiddellijk aangesteld als de secretaris van deze nieuwe bisschop. Hij bleef dit ambt vervullen van 1928 tot 1931 . Daarna werd hij vikaris-generaal, een funktie die hij zou blijven uitoefenen tot aan zijn benoeming van bisschop van Lahore door P. pius XII op 12 juni 1947 . De bisschopswijding had plaats i n de kathedraal van Lahore op 28 oktober 1947 , Hij volgde Mgr . Catry op als 6e bisschop van Lahore, zijnde de missie waar hij als jonge missionaris Ln 1922 z i jn eerste zwerftochten ondernam . Een gebied dat driemaal ons eigen vaderland omvat, was nu zijn werkterre i n geworden. HULDE TE IZEGEM .

116

Bij zijn benoeming en aastell i ng als Bisschop van Lahore was de toestand te

benard om zijn bisdom te verlaten, om de zijnen 1n Z1Jn vaderstad te begroet e n en in hun vreugde te del e.n. Er was een zware crisisperiode aan gang . De scheiding van India en Pakistan bemoeilijkte wel zwaar zijn werk en zijn apostolaat. De

n ~Ă¨uwe

taak van bisschop

werd door hem in de eerste jaren bijzonder ernstig aangevoeld. De niĂŠuwe bisschop koos de beste houding tegenover de arme landbouwers en de uitslag was dan ook zoals verwach t. Intussen werd er in Izegem gevierd en gefeest. Op 26 en 27 oktober waren er al een hele reeks activiteiten die een feeststemming schiepen rond de nieuwe missiebisschop. - Een gelegenheidscantate uitgevoerd door de Peter Benoitkr i ng met woorden van F. Joan Bosco en met muziek van onze stadsgenoot Dan . Clement .

Een spreekkoor uitgevoerd door de Eerw. Fraters-Theologanten . - Een aanspraak door Mgr . H. Catry, voormalig bisschop van Lahore over "DE TOESTANDEN IN INDIA" Een toneelspel , zijnde de slottaferelen uit "DE DRIEVOUD I GE WIJSHEID VAN VADER WANG" door H, Gheon, werden opgevoerd door de mannelijke jeugdgroeperingen van de stad onder de regie van Frans Verbanck . - "DE VERHEERLIJKING VAN DE MISSIONARIS" Zang en spel door de vrouwelijke jeugdgroeperingen van de stad onder leiding van juffr . M. Lezy . Naast de tweedaagse reeks van aktiviteiten waren er verder nog e en hele r1J die de stemming gaande hielden :

- 1 november 1947 - Grote liefdadigheidswedstrijd : F . C. IZEGEM tegen SPORTCLUB EENDRACHT AALST opgeluisterd door de Kon. Stadsfanfaren .

- 14 en 18 december 1947 - Gala-vertoning van "ANTJE" van Hani k door de "Overwinders in Eendrachtigheydt" .

- 18 januari 1948 - Gala-vertoning van "LEONTIENTJE" van F . Timmermans door het "Vlinderke van den Tonele" opgeluisterd door de harmon i e van de Jongelingen congregatie . - 8 februari 1948 - Gala-vertoning van "PADRECITO" van R. Ysabie doo r de Franciscaanse toneelgroep "Die Sonneblomme" opgeluisterd door de Harmonie van de Jongelingencongregatie. - Een grote duivenwedstrijd werd uitgeschreven door de verenigde duivenbonden van West-Vlaanderen als aanvang van het seizoen 1948 . Pas onder de grote vakantie van 1950 kon de nieuwgewijde bisschop even zijn

117

duurbaar Izegem bezoeken waar hem dan van gans de bevolking een grootse huld e ten deel vie l . MISSIEBISSCHOP IN MOE I LIJ KE JAREN . Tot zijn bisschopp e lijk werk behoorde ook de zorg voo r het onderwijs in WestPakistan . In 195 1 stichtte hij het seminarie van St. Maryen later

r~ep

hij

de Broeders van Li efd e van Maastricht om er het lager onderwijs en het middelbaar onderwi js uit te bouwen i n z i jn bisdom . Ook de paters Jesu I ten werden naar Lahore geroepen om een internaat voor

un~Â

versitairen op t e ri ch t en, terwijl de Zusters Franciscanessen hetzlfde deden voor een vrouwe l ijke afdeling . Ook stelde Mgr. R. Buyse statuten op voor de inlandse zusters die ze op die w~Jze

meer onafhankelijkheid verschafte.

Het kerkelijk territorium van Lahore werd onder zijn bes t uur en door hem gewijzigd . Ook heeft hij een heel bijzondere plaat s gehand in de uitbouw van de Mariabad-Sister s en ook b ij de oprichting van het kle i n seminarie . DE JAREN DRUKKEN . In 1963 werd Mgr . Alf . Raeymaekers gewijd en kreeg onze Izegemse missiebisschop een hulpbisschop die als kapucijn een tijd in Izegem had gel e efd, waar hij het directeurschap van het theologaat had waargenomen . Op 8 april 1967 nam Mgr . R. Buyse ontslag en werd door

z~Jn

hulpbisschop opge-

volgd . Hij bleef echter in Lahore waar hij als lid van de dio c esane kurie, als zaakgelastigde voor rechts zaken, als bestuurder van de inlandse Zusters en als voorzitter v an Caritas Pakistan zijn verdere dagen doorbra cht. HET AFSCHEID . Op 14 november 197 3 was er een groot feest in Lahore . Bi j de aanwezigen bevonden zich o . m. de pr o-nuntius van de H. Stoel, de Ambassadeur van BelgiĂŤ ~n Pakistan, de Kanselier van de Belgische Ambassade te Karatsji e . a . De bezinningsstonde die de inzet was van de feestelijkheden werd gehouden

de kathedraal. Mgr. Armando Trindade, de nieuwe hulpb i sschop van Lahore, hield er de toespraak. Gedurende de feestzitting op de bisschoppelijke residentie werd een toespraak gehouden door de Belgische Ambassadeur. Daarna werden v i e r miss i onarissen ver-

118

eremerkt . Mgr . M. Roger Buyse kreeg het kommandateurschap i n de Kroonorde, drie

~ndere

paters waaronder Michel Laenen (Gothard) van Izegem kregen het ridder-

schap in de Kroonorde . Drie dagen later . 17 november 1973 (8) keerde de stoere werker voor goed naar het vaderland terug . Het was een roerend afscheid op het vliegveld . Hij stond daar als een goede grootvader midden zijn familie. tiEn toen de zusters hem ten afscheid kusten, leende hij zich gewi ll ig en geamuseerd tot dit ritueel, waarmee hij niet zo erg vertrouwd was . " (9) LEVENSAVOND . Eens terug in he t vaderland, onderhield hij een drukke briefwisseling met

z~Jn

verlaten Fanjab-missie . De oude pionier kon ook nu niet rusten zoals het moest. Ook hier in BelgiĂŤ voelde hij zich nog vitaal genoeg om op kerkelijk vlak nog een handje te helpen. Gelijk waar hij gevr aagd werd kon hij niet anders dan zijn diensten aanbieden. Op woensdag 29 me i j .l. was hij te Dadizele bij een k i nderzegening . Daar werd Mgr .

B~yse

onwel en moest hij in alle haast naar de St.-Jozefskliniek van Ize-

gem worden overgebracht . Een paar uren na zijn aankomst i n het ziekenhuis, overleed de bisschop . Hij was 81 jaar en negen maanden . De uitvaart had plaa t s op zaterdag 1 juni te 10 uur in de kerk der Paters Kapucijnen te Izegem. Na de kerkelijke dienst werd zijn stoffelijk overschot bijgezet in het kloostergraf op het stedelijk kerkhof alhier . ZIJN WAPEN . Op het foldertje dat ter gelegenheid van zijn bisschopsviering hier in de vaderstad werd uitgegeven

1947 konden we eerst kennis maken met zijn devies

SENTIRE CUM ECCLESIA. - Meevoelen met de kerk. Daarin vonden we reeds gans zijn wezen en zijn levendoei terug. Bij de hulde op 26 - 27 oktober 194 7 zagen we in de St.-TiLLokerk voor 't eerst zijn wapen: "Doorsneden in lazuur en goud, beladen met een breedarmig doorsneden kruis van goud en lazuur en met een hartschild van zilver met een kruis in twaalf merletten van sabel . (schild van Izegem) In het boek "IZEGEM. vroeger en nu" (10) staat ook zijn wapen naast de vele andere wapens van de prinsen van de kerk die een relatie met Izegem hebben of gehad hebben . NADI EN ST IN LAHORE (11) Zeven maanden na zijn huldiging bij zijn afreis , werd op za terdag 15 juni j.l.

119

de He Har tkathedraal van Lahore een Ho. Eucharistieviering gevierd ter nage-

dachtenis van Mgr . Marcel-Roger Buyse. Tijdens deze nadienst hield Mgr , Armando Trindade, hulpbisschop van Lahore , de homilie. Deze lofrede aan de overleden bisschop werd int egraal overgenomen

het plaat-

selijke weekblad van Lahore "The Christian Voice" van 28 juni 1974 . ZIJN BETEKENIS . Mgr . Armando Trindade, hulpbisschop van Lahore, typeerd e onze stadsgenoot zeer raak in zijn feestrede op 14 november 1973 toen h ij zegde: "Sommige. me.n6e.n wOJt-

de.n ge.boJte.n om e.e.n blijve.nde. .ó.te.mpet .te. dJtuR.R.e.n op hun lijd e.n BiMc.hop Roge.Jt i.6 één van die. me.n6 e.n. Wat Mj ge.pJte..6.te.e.Jtd he.e.6.t, i.6 .te. omvangJU.jR. om het in de.;ta.,il .te. v e.Jt.te.Lte.n" (1 2) Hij was een man me t een ongewoon doorzicht, die een juiste en klare evaluatie gaf van problemen en situaties. Door zijn goed geheugen en i ntellect was en bleef hij

voor velen uit zijn omgeving een "Ula.nde.1.e.nde. fn<..jn van i n6oJtmme."

Hoewel soms autor it a ir of bars, bleef hij achter zijn stroef u iterlijk , een warm hart dragen dat vriendelijk was en vol intens e bel angs t el ling stond voor de anderen . Mgr . Buyse was een uitstekend kenner van mensen en dingen. Hij was buitengewoon onderlegd in kerkelijk en burgerlijk recht. Verder bezat h i j een ongewone intuitie voor de eventue l e gevolgen van een gestelde daad . Heel dikw i jls maande hij aan to t voorzichtigheid. Hij was hoffelijk, fatsoen lijk en er straalde een fijngevoeligheid van hem uit die zeker te vermelden valt. Nooit was hij ordinair of familiair . Hij was een man met een diep geloof, die zichzelf ten volle en tot de laatste ademtocht gegeven heeft. NOTEN : (1) T. M. Nr 32 Xlr jg ., Nr (2) T.M . Nr

p . 30 -34

3 111 jg . , Nr 2 - 3 p. 59 - 64 .

(3) De twaalf eerste ,jaren van het lager onderwijs

het St . -Jozefscollege,

werden de lessen gegeven door de broeders van Liefde van Oostende. Jaren na hun vertrek (1879) bleef de lagere school b ij de bevol k i ng de naam van

120

"Broedersehoo l"' '' dragen . Cfr . ook T. M. Nr 20 - VlIr jg. Nr 1 p. 6 e . v. (4) Bij het hosp it aal dat in 1817 geopend werd, kwam er in 1836, onder pastoor

Joannes De

Bl"uyne~

een wezenhuis voor behoeftige meisjes die later ook

Jongens herbergde en gewone inwonende kinderen erbij aanvaardde. In de ge,.;one volksmond \-ler.d ze voort "De Wezeschool ll geheten. (5) Baron de Fél ic hystraat - Deze school is uitgegroeid tot de huidige Engelbe,.;aarder sc hoo 1 (6) Mgr . F. Eestennans, 4e bisschop van Lahore, (biss chop van 1905 - 1928) (7) Mgr. H. Catry > 5e b i sschop van Lahore , (bisschop van 1928 - 1947) (8) VOX HINORUM, informatieblad van de Vlaamse Kapucijnen, 1974, 28/1, p. 8. (9) Idem, 1974, 28/5, p. 193. (JO) Ten Mandere, "Izegem, vroeger en nul! Uitg . Hochepied,

1974, p. 33/3.

(IJ) VOX MINORUM, 1974, 28/5, p. 193 e.v .

(12) Idem, i974, 28/1, p. 18

:VlERKEN VAN Z4 H . EXC .

1\1GR ~

t1. RO GE F.

BU~'lSE

~1.

CltP.

- INLANDSE CAPUCIJNEN IN INDIE, Kerk en Missie, 1928, VIII, p. 59-61 - HET MISSIEv·,TERK VAN DE PATERS CAPUCIJNEN IN PUNJAB, Kerk en Missie, 1925, V, p. 104 - 113. - EEN WOORDJE OVER DE GESCHIEDENIS ONZER PUNJAB-MISSIE, Francl.scaansche Standaard, 1927-1928, XXIX, p.207-251./ J928-l930, XXX, p. 25-279. - SCHOLEN IN HET BEKEERINGSWERK DER CHUDHA'S, Kerk en Mi ssie, 1925, V, p.104-113. BIBLIOGRAFIE - X. : Folder - De Stad Izegem aan Z.H. Exc. Mgr Buyse, Bisschop van Lahore, + programma van de feestelijkheden. Strobbe, Izegem, 1947, (16 p.) - P. Dr . THOMAS EN P. Dr.

E~illERICH

: In het land der vijf rivieren, Missie-

prokure der Paters Kapucijnen, Antwerpen, 1938 - R. LEROY : 1. M. IIIe jg . , Nr 2-3, p. 59-64 DE WEEKBODE, raamartikel op 6 juni 1974. - VOX MINORUM. 1974, 28/1, p. 15 e.v. 1974, 28/5, p. 193 e .v. 1974, 28/ó, p. 212 - 220.

111

1928 - Foto gcmomen op de binnenkoer van de Kongregatie ter gelegenheid van een FANCY-FAIR, ingericht door de K"atholieke BurgĂ¨rsbond ten voordele van de Izegemse missionanssen. Hel~maal rechts op het gelijkvloers was de toegang tot de bovenzaal. Achter de groep waren de bolletra's voor de kongreganisten .

I 928 - nIT

OUDE DOOS.

- FANCY-FAIR gehouden ln de Kongregatie. Lijst van de helpsters (zie foto hiernaast) 4. Dejonghe Gertrude

3 0 RIJ - STAANDE

22. Carlier Sylvie

5. Vanhaverbeke Suzanne

1. Michiels Marie

4 0 RIJ - STAANDE

2. Windels Rachel (+)

6. Supply Marie-L. (+)

2. Hauwe Bertha

3. Veranneman Gabrielle

7. Declercq t 1aria

3. Scheldeman Germaine

4. Denys Rachel

8. Verstraete Marie-Louise

4. Declercq Jeanne (+)

9. Vanneste Jeanne

5. Verbrugghe Juliette

10 RIJ : ZITTEND I.

Ghekiere Paula

(+)

5. Sabbe Al ice 6. Delaey Madeleine

10. Vanhaverbeke Marie-J.

7. Verfaillie Lia

1 I. VangroemJeghe Marie-L.

7. Folens Hélène

8. Hoornaert Antoinette

12 . Staes Maria

8. Schelpe Elza

9. Vandenbroucke Gabrielle

13. Daenens Gab riell e

9. Clement Gerardine

1. Hochepied Noëlla 2. Mylle Madeleine 3. Sette Antoinette 4. Terryn Lia (+) 5. Buyse Marie-J. 6. Naert Maria 7. Denys Marie-L. 8. Buyse Germaine

10 . Kerckhof Agnes

14. Weyts Ivonne

10. Vansteenkiste Jeanne

11 . Dujardin Marie-Louise

15. Daenens Marie-Louise

11. Vanbesieh Márguerite

10. Hochep i ed Irma

12 . Vercamert Gertrude

16. Clement Margueri te

]2. Werbrouck Gilberte

11. Heldenbergh Val.

13. Olivier Maria

17. Denys Marie-Jozef

13. ?

14 . Devos Ivonne

18. Decoutere Haria

12. Weyts Marguerite 14. Vandenbogaerde Christ' 13 • F_ 0 1 ens M' . arl.a

15. Berlamont Maria

19. Folens Martha

15. Laridon Maria

14. Kips Jeanne

16. Vercamert Harguerite

20. Holvoet Marie-Hélène

16 . DeblamJe Cecile

15. Neyr i nck Georg.

17. Vercamert Isabelle (+)

21. ?

17. Devos Esther

16. Dery ckere M.-L.

22. Vandeputte Maria

18 . Denys Julienne

17. Huyghe Marie-J.

23. Werbrouck Simone

19. Spriet Adrienne

18. Uyt tenhove Had.

24. Carlier Julia

20. Ghekiere Had eleine

2 0 RIJ : STAANDE I. Uyttenhove Godelieve

2. Vandeputte Anna

9. Heldenbergh El .

21. Balcaen Marie-Louise 3. Vangroenweghe Clem. De redaktie dankt juffrouw Agnes Kerckhof om de bereüA,iUige medelûerking bij ' t samensteUen van deze namenlijst.

SNIPPERS

NR. 19.

108. JOHANNA DE WITTE t kloosterzuster volgens de r egel van St . -Francis cus te Izegem, ( in het klooster van de Grauwe zusters) achtte zich verplicht voor een ketter die in het klooster was ingebroken uit een hoog venster te springen om haar eer te redden. Zij overleed te Izegem op 26 december 1612 . Kalender der Lage Landen, feest op 26 december, di enaresse Gods, Brugge.

Ui t : I gn. Beschin o.f.m. en J. PaZ Zaz zoLo o. f .m. Martyrologium Rome~ 1938~ bZz . soa.

109. In 1881 werd de St.-hnandstraat, komende van de Kerkplaats en leidende zuid naar de Krekelstraat, doorgetrokken. Ze liep langs de huidevetterij van de heren Declercq, die voortijds toebehoorde aan burgemeester Ivo Devos - Stauthamer.

110 . Van over ouds bestond hier de chocoladefabriek De Blauwe, waarvan de laatste afstamme l ing (in 1927) nog het bedrijf voortzet. Seder t 1850 zijn er drie chocoladefabrieken met stoom ingericht waarvan twee (Van Eecke en Vander Heyde) nog daarbij de confiserie en het suikergoed fabrikeren.

Uit :

D . A.I o ~

krantenknipseZs van 192 7 zonder aanduiding van datum of bZadzijde . Hl. "Na heA:. .6R-ude.J1 van he.;t Conc..Of1.daa;t van 1801 gv.,c..lU.edde e.Jl eene Qappe.Ltnge onde.Jl de pfL-[v.,tVll> , mu ve.Jlmee.Jlde..fL-tnge en ve.Jlminde..fL-tnge , die Y100a WM

gwuen. gewev.,t : Zoo gin.g de pMtoott van. Sin.te- Mae.ttteVl..6 van. KOf"t.tJr.Ájf<., n.aatt AVl..6eg he.m; deze van. ROu.Me.R-ae.Jle n.ae.Jl Ledeghe.m; deze van. TlU.eU nael'Wac..l<.en.; deze van Meu.R-ebef<.e nae.tt AVll>ee.R-e, enz •• 't Moe.;t zijn da;t de pMtoott van.

I.6eghem 001<. een.e an.de.Jle be..6te.mmin.ge had on.tvan.gen., ten. miVl..6te op hu papie.Jl, Ve.Jlmw zijn. opvo.tge.Jl wezen.tUjf<. i.6 ben.oe.md gwee..6t op BamiMe 180Z.

124

't WM I<.an.on.if<. Jan. An.thone Bu.ydeVl..6, S.T.L., vic..atti.6 -gen.e.Ma.t van Bttu.gge..

Hij wi~d g e b o~en ~e Me~het en den 28 o~o b~ 1760, en ~~~6 ~e G e~ den 21 Janu~ 1838. H~j wi ehd beghaven den 24, en ple ~ hteg tij Q g euitv e ~d ~n Si~te Catheline, ~e Me~hefin, den 13 Maant. M. ButjdeYllJ h ee6~ de pM ;to~j van I,รณeghem nao.it Qomen beQleeden. Kan. Tanghe bu~hJU.j6;t zijn leven .in del( Pas tors en Dekens van Ghistel,1/ Brugge, De Scheemaeckel' - Van Windekens, 1865, blz 28 . Uit : Leopold Sloss e : Rond Kortrijk, p. 853.

112. Onder hem (Pas toor Roymans) maakte de peste van 1646 ontelbare s l a chtof fe r s . He t Mag istraa t van Izegem vond het ge r a ad zaam eene "LAZARI E" op te richten in het over buur van de herberg "DIE MARS CHE" , onder Emel gem : daarover kl a chte van de Emelgemnaars bij de wet v an den Hasel t, ofte vierschaere v an Oost-Yperambacht.

Uit : L. Sl osse: Rond Kortrijk, p . 845. 113. Vroegere j aren stond er op de westhoek van Markts t raat en Roeselaar sestraat een oude, bef aamde herberg "DE BLAUWE KROON" , De toegang t ot de herberg was niet zo heel gewoon. Er was een klein uitstekend por taa l me t fr onton waarop een kroo n pri j kte . Dit fronton werd geschraagd doo r twe e ronde pijlers op vierkante voet . Deze voet liep door tot tegen de voo r gevel en vormde een klein laag muurt je met dekplaat . Rond 1875 werd di t portaal van de Blauwe Kroon ges l oopt.

Naar een bestaande t ekening uit het D.A . I . - Boek met lo s se verz amelde nota's door L. Slosse. 114. In 1850 waren er hier twee zeepziederijen,

~M .

Debaere - He r bau en vinc .

Van Wtberghe . Beide huizen bestaan niet meer (in 1927)

Uit : D. A.I"

krantenknipsels van 1927

zonder aanduiding van datum of b ladzijde.