BESTUUR: Voorzitter Ondervoorzitter Secretaris Penningmeester Archivaris Redactie Bestuurslid Bestuurslid
RAFAËL VERHOLLE JOZEF BOURGEOIS ROBERT LEROY ALBERIC DEPREZ ANDRÉ DEMEURISSE ANTOON VANDROMME ROGER BEKAERT LUC BILLIOUW
Heyestraat 21 Marktstraat 29 Boomforeeststraat 45 Marktstraat 32 Baronielaan 45 Blauwhuisstraat 54 Sint-Crispijnstraat 37 B. Vandenbogaerdelaan 91
Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel.
: : : : : : : :
051 051 051 051 051 051 051 051
/ 312.42 /304.73 /310.56 / 310.25 / 322.04 /331.35 /334.99 / 312.23
HOE WORD IK LID?
GEWOON LID: 150 fr. STEUNEND LID: 200 fr. 300 fr. ERELID : D Ofwel door storting of overschrijving op rekening 712-0700260-03 van Heemkundige Kring «Ten Mandere» Izegem. D Ofwel door storting of overschrijving op Prk. 000-0009576-70 met vermelding «voor rekening 712-0700260-03 van Ten Mandere». D Ofwel betaalt U aan een van de leden van het Bestuur. Noot: In geval van storting of overschrijving vergeet U niet de gewenste jaargang(en) te vermelden. ARCHIEF:
D Is ondergebracht in het Stadhuis, Korenmarkt. D Is open voor iedereen. D De toegang wordt verleend na aanvraag op het secretariaat, stadhuis, op le verdieping, bureau 12, bij de heer André Demeurisse. BmLIOTHEEK :
D Is ondergebracht in het stadhuis, Korenmarkt. D Is gratis toegankelijk voor alle leden van Ten Mandere, op vertoon van hun lidmaatschapskaart van het lopende jaar. D De boeken kunnen gratis in bruikleen ontvangen worden. D De aanvraag dient gericht tot de heer André Demeurisse, stadhuis, le verdieping, bureau 12. ALLE OUDE GESCHRIFTEN, BOEKEN, FOTO'S, KAARTEN e.a. BETREFFENDE IZEGEM worden steeds met dank aanvaard bij alle leden van het Bestuur. JAARGANGEN:
Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang
I II III IV V VI VII
1961 nrs 1-2-3 uitgeput 1962 4-5-6 150 fr. 1963 7-8 150 fr. 1964 9-10 uitgeput 1965 11-12-13 uitgeput 1966 14-15-16 uitgeput 1967 17-18-19 150 fr.
Jaargang VIII Jaargang IX Jaargang X Jaargang XI Jaargang XII Jaargang XIII Losse nummers
1968 1969 1970 1971 1972 1973
20-21-22 23-24-25 26-27-28 29-30-31 32-33-34 35-36-37
150 fr. 150 fr. uitgeput 150 fr. 150 fr. 150 fr. 70 fr.
D Enkele losse nummers zijn nog in voorraad (nrs. 10 -13 - 15 - 26).
D Deze oude jaargangen kunnen besteld worden bij alle leden van het bestuur. D Wanneer U 't nodige bedrag stort op de hierboven vermelde rekening (+ vermelding van de gewenste jaargang(en), worden ze U met de post toegezonden.
INHOUD
---
1. Inhoud
127
2. IZEGEM onder het FRANS TIJDVAK (2) 3. Illustratie 4. Illustratie
R. Bekaert
Assignaten
143
Munten uit de periode vóór en de periode na de assignaten
5. 6. 7. 8.
129
145
Bijlagen Illustratie : Actueeltjes in beeld Nr 31 ACTUEELTJES Nr. 31 (796-817) Illustratie : Watersnood 1974
185/186
R. Leroy
187
188
IZ1:GEM ONDli:R
I-I~T
FR7\NS TIJDVAIL
'DEEL II
III. TWI NTIG JAAR FRANSE BEZETTING. pe Franse republiek was nu heer en meester
~n
onze gewesten en
n~
een lange
periode van gevechten, plunderingen, afpersingen, armoede en allerlei angsten en moeilijkheden, begon een nieuwe tijd. De Fransen waren gekomen om ons te bevrijden, had een Frans generaal gezegd, en sommige mensen leefden met dit geloof en
~et
de verwachting op betere tijden.
Reeds na zeer korte tijd was de overgrote meer derhe id v an de b evol k i ng overtu i gd dat het .slechts
~jdele
De Fransen waren overtuigd
beloften waren om het volk zoet te houden .
va~
hun macht. In de veldslag van Fleur us zege-
vierden ze met hun 76.000 man tegen de Verbondenen met 52.000 man op 26 juni 1794.
Nauwelijks was West-Vlaanderen veroverd, of vanuit Rijsel verscheen volgend besluit van de "representanten van het volk" Richard en Choudieu : "Overwegende dat, terwijl wij de veiligheid, de rust en de zekerheid van de eigendommen verzekeren van de bevolking der veroverde gebieden, de Franse r e publiek even-ens maatregelen moet nemen ter voorkoming van acties die
~n
hetzelfde ge-
bied haar belangen zouden kunnen schaden, besluiten we wat volgt ART 1 : Alle bewoners van het veroverd gebied in BelgiĂŤ staan onder de speciale bescherming van de republiek, op voorwaarde dat ze de wapens van de geallieerden niet direct of indirect bevoordelen . ART 2
Al degenen d i e corresponderen met de vijand, in hun acties of complotten betr okken zijn, of spreken tegen de belangen van de f r ans e nat ie , zullen voor de volkenrechtbanken gedaagd worden en veroo r dee l d volgens de wet.
ART 3
Ieder gedeporteerde der Franse natie, die zich op het
grondg~bied
van
he t veroverd land ophoudt, moet dit b i nnen de 24 u. na de afkondiging van dit dekreet verlaten, op gevaar af beschouwd te worden als "EmigrĂŠ
1iS
français" . ART 4
Het is aan de commandanten toegelaten de strengste maatregelen te nemen om de orde en de rust i n de veroverde gebieden te waarborgen, en om te beletten dat, onder welk voorwendsel ook, er zou opgetreden worden tegen de veiligheid en de e igendommen der bevolking . Ze zullen er speciaa l op waken dat de vrij heid v a n e redienst za l worden geĂŤerbiedigd.
ART 5
De mag istraten der veroverde gebieden, steden en gemeenten, zijn er toe verplicht te gehoorzamen aan de opeis ings bevelen der commissarissen van oorlog, in dienst van de republiek en dit in het voorgeschreven tijdsbestek. In geval van ongehoorzaamheid, wordt men beschouwd als vijand van de republiek.
ART 6
Alle magistraten, die reacties tegen de republiek ondernomen of begunstigd hebben, zij het door redevoeringen, door private tussenkomsten of door publieke acties tegen de revolutie, zullen voor de revolutionaire rechtbanken worden gedaagd en beschouwd worden als vijanden van het Franse volk .
ART 7
De plaatselijke politie der veroverde gebied en zal, tot nader bevel, uitgeoefend r worden door de militaire commandanten . Deze zullen er vooral over waken dat complotten word en voorkomen of ontmaskerd. Tevens mogen geen publieke of private volksverzamelingen plaats hebben, om deze eventueel uiteen te drijven zullen zij de militaire macht gebruiken.
ART 8
De bevolking zal alle wapens inleveren aan, de militaire commandanten; binnen de 24 uren, na afkondiging van dit bevel . Wie dit gebod overtreedt, zal voor de militaire rechtbanken verschijnen en de doodstraf zal worden uitgevoerd.
ART 9
De assignaten zullen in alle publieke en coomerciĂŤle instellingen aanvaard worden. Wie weigert, ze vervalst of ze in discrediet brengt, zal voor het departementaal gerecht van Pas de Calais dienen te verschijnen en gestraft worden volgens de wetten die dienaangaande gelden.
ART 10: Om te beletten dat de voedingswaren en handelswaren in prijs zouden stijgen, door het invoeren van de assignaten, zal als maximum toegelaten prijs gelden de prijs die te Rijsel toegelaten si, en dit voor gans het
130
veroverde gebied van West-Vlaanderen. ART 11: De belastingen in het veroverde gebied, onder welke vorm die ook bestaan,
toors, edellieden, eigenaars van gronden en de bevolking . Uit briefwisseling van de commissarissen van het kanton van Izegem en gericht aan de ontvanger der nationale dome i nen te Roeselare, blijkt dat: de religieuzen van het Grauwezusterklooster te Izegem al hun zilverwerk tot staven lieten smelten om te kunnen voldoen aan deze "Contribution militaire" . (39) De pastoor. van Izegem, Samuel Delaere, moest voor z ij n part 25 . 800 livres betalen in deze belasting . (40) Een schrijven van generaal Domi nique RenĂŠ Vandamme,
h~er
in vrije vertaling
geeft ons een duidelijk beeld over de gebeurtenissen en de . mentaliteit, die het begin van de Franse bezetting tekenen "De opeisingen die ik doe, zijn zeer aanzienlijk: paarden, ossen, koeien, voeders, granen, wagens, hout, ijzer, klokken, lood, lakens, lijnwaad en zilverwerk uit de kerken. Ik stuur alles naar Duinkerke . Die deugnieten van priesters hadden i n de kerken al het goed van de dorpen verborgen, omdat men gezegd had dat de Fransen niet meer in de kerken gaan. Ik heb alle kerken laten onderzoeken en in alle heb ik schone dingen gevonden. De heilige vaten waren soms in de klokken verborgen, maar ik heb ze gevonden . Aanstonds naar Duinkerke daarmede ! Hijn buit bedraagt zes miljoen en ik reken daarbij hetgeen de stad Veurne in geld moet geven. Ha ! wanneer ik binnen Nieuwpoort zal trekken welke slag ! Welke opeisingen Les mutins sont foutus, je veux laisser aux habitants que les yeux pour pleurer !" (Ha! De ellendelingen zijn er aan ! Ik wil aan de bewoners nog slechts hun ogen laten om te wenen !) (41) DE BELOKEN TIJD Vanaf de inlijving bij Frankrijk op 1 oktober 1795 werden de Franse wetten geleidelijk in ons land ingevoerd. Het Frans bestuur talmde om de wetten op de eredienst toe te passen, niettegenstaande de Franse commissarissen het vernietigen van de godsdienst beschouwden als een belangrijk onderdeel van de her vormingen. Bouteville, de Franse hogere commissaris ging sluw en geleidelijk zijn plan
uitvoeren~
Een eerste maatregel betrof de kloosters . Men verbood aan de kloosters nog kloostergoed te verkopen en ze werden verplicht een inventaris van goederen ~n
te dienen, Verder werd het verboden novicen te Ă anvaarden.
Op 23 april 1796 moest de Izegemse municipaliteit de naamlijst van de 17 religieuzen van het Grauwzusterklooster naar het centraal bestuur te Brugge opsturen. (42)
Up 1 september 1796 werden alle kloosters afgeschaft, hun goederen tot nationaal bezit geconfiskeerd en de kloosterlingen uitgedreven. Het artikel I van de wet luidde :
"de oltde.JL6 en lteguLteJte c..ongltegaUen, WOl.>.:teJtl.>, abdJ..jen, kanon<.ke.JL6l.>en en geneJtaei.yc..k a11.e lte.Li..g~eu.6e hUyl.>en
on
l.>tigtingen deJt beyde gufuc..h.:ten z..tjn ange-
l.>c..han.:t ..tn de 9 VepaJt.:temen..:ten, veJteeb~gd doolt de wet van 9 vandĂŠma~e Lae.:tl.>.:t.teden . " Meteen viel het Grauwzusterklooster te Izegem onder deze wetsbepaling en het eeuwenoude gesticht werd gedoemd om voor eeuwig te verdwijnen. Enkel de naam "Kloosterstraat" blijft ons nog als herinnering. Op 6 december 1796 werd verboden in geestelijke kledij of in gewaad op straat te komen. In feite niettegenstaande het verbod van 16 frimaire (6 december) bleven de geestelijken de soutane dragen tot op 25 september 1797. Toen kwam op het besluit volgende verordening : "Op boete van 100 tot 500 livres en een maand tot twee jaar gevang bij een eerste overtreding en voor een tweede maal op straf van tien jaar "gĂŞ.ne" of dwangarbeid . " De geestelijken trokken nu een burgerpak aan. In Frankrijk had op 29 september 1795 de "Nationale conventie" op straf van boete en gevang, alle uitwendige tekens van godsdienst, buiten de kerken verboden . De toepassing van deze wet kwam in ons land twee jaar nadien van kracht. De kruisen van de kerktorens, op kerkhoven, op kapelletjes of langs openbare wegen, evenals de beelden van O.L.Vrouw of van heiligen die zich langs de openbare wegen bevonden, moesten uit het oog verdwijnen. Op vele plaatsen wachtte men met de uitvoering van dit hatelijk besluit. De "Conunissaire du directoire" bij het bestuur van het Leiedepartement te Brugge, wilde weten hoe de wetten tegen de godsdienst zouden worden onthaald. Daarom belastte hij op 29 september 1797, twee vlamingen, G. De Boysere en Carolus Duysburgh een
re~s
te ondernemen door het departement om de toepassing van de
wetten na te gaan. In oktober kwamen ze te Izegem . In hun verslag staat te lezen : Te Izegem was de kerk gesloten, maar de beelden waren nog niet waggenomen. (43) Te Izegem werd het kruis van de kerktoren op 3 maart 1798 afgedaan en acht dagen nadien het kruis van het kloostertorentje. Men had reeds voordien op het kerkhof omheen de kerk een omhulsel geplaatst rond het kruis. In de "Reken<.ngen b~nnenkM.:ten
Il.>eghem" (44) vindt men dienaangaande volgend mandaat : "Hem
b~j
voonen van daeten 79 bnumaine j aen 6 (9 novemben 1797) en de onden!.l:taande quJ.;Uantie be:taeU aen Fnanl.! VevOl.! 1 meut en timmenman , de !.l omme van twael ó ponden, ve~en I.!Qhelen p~~ , oven handwenQ~ ende leveninghe van bent (plan~ en) , geemplo yeent aen het Muy!.l op het ~enQ~ hoó o " ondonnantie
~
De poli t iecommi ssar i s Pierr e van Wtbe r ghe on t v ing op 1 fru c tidor jaar 6 ( 18 augustus 17 98 ) twee pond , negen s chel en "oven het aódo en van het MUy-ó aen
den Abeele ende het M Uyl.! aen de Qapelle". Vroeger stond een Mariákapel aan de Abeelewi jk en met de "Capel l e" wordt het t opkr u i s boven het torentje van de kru i skap el bedo eld . Alle pr i e sters werden verplicht de eed van trouw af t e leggen . Velen echter weigerden en moesten onderduiken . De ke rken wer den gesloten en er was een gedureige j acht op ondergedoken pries t ers . In Izegem kond en de mensen nog wel naar de kerk gaan en er onder mekaar de misgebeden op z eggen, die men dan maar een "Bl i nde mis " noemde . Wilde men we r ke lijk mis horen dan moest men naar de een of ander e plaats gaan waar een ondergedoken priester ~n het gr oo t ste geheim d e H. Mis celebreer de en sacramenten toediende . E. H. Meulebrouck verbleef een tijd bij baljuw Coucke . E . H. Six, de tweede onderpastoor, had onder komen gevonden b ij Franci s De Vos en pastoor Delaere dook onder b i j bleker Strobbe. Pastoor Samu e l Del aere was de zoon van Petrus en Isabelle Vanbesien . Hij werd geboren te Ingelmunster op 18 maart 1745. Hij weigerde i n 1797 de eed van haat aan het koningdom af te l e ggen. Hooggeplaatste Izegemnaren trachtten hem te overtu i gen dat het veel gunstiger zou zi jn als hij die eed maar aflegde . Zulks blijkt uit ta l van bri even . (45) Hij bleef echter kordaat weigeren en werd dan ook uit z i jn kerk gezet en hij mocht zijn huis niet meer betreden . Het huis werd gebruikt a l s herberg . Het was voor hem een smartelijke ervaring te z i en, hoe op 12 ap r il 1798 een beëed i gde pr i ester hem te Izegem kwam vervangen . Deze echter bleef maar één nacht in de stad en vertrok 's ander endaags met de schrik op het l i jf . Hi j had r eeds de vijandschap en de dreiging van de bevolk i ng aangevoeld . ( 46) Op 26 januari 17 99 kwam er van hogerhand een dekreet , dat pas t oor Delaere tot verbanning veroo r dee l de. (47) Hij kon dus n i et ander s dan onderdu i ken maar stelde z ic h steeds ten dienste van de bewoners om te berech t en of sacramenten toe te dienen . Zulks gebeurde ondermeer
154
~n
de b lekerij Strobbe (nu de brou-
werij Carpentier), in het molenhuis van de k i nder s De Brabandere en bij P . J.
De Backere - Fa tton in de Meense straa t . Na het konkor daat van 180 1 zou h ij o pn ieuw
~n
dienst treden als pastoor. Hij
overl eed op 2 4 ok t ob er 1810 en werd opg evolgd door pa stoor Buse i ne. (48) Na pastoo r Bu se i ne kr eg en wij Pe trus J oanne s De Si mp e l, ook iemand die geweigerd had de eed af te leggen . In d ie t ij d dee d h i j di ens t te Staden . Hij werd to e n gevangen ge nomen en langs v e el geva ngeniss en v an Fr ankr ijk overgebracht naar de eilanden Rê e n Oleron . Na het konko r daa t wer d hi j de eerste geestelij ke zielezorger i n het col lege van Roe s e l ar e . (49 ) Gevangen genomen prie s ter s werden gewoonl i j k gedeporte erd . Overal nam men inlicht i ngen na ar gebeurl ijke roerende en onroer end e be z i tt i ngen, om ze vervall en te verklaren t en voorde l e van de r epubliek . In he t arc h ief van Izegem vindt men tal van bri even me t v r agen over aanwez i gheid v an prie sters en of ze misschien eni g be z i t hebb en i n de stad . (BIJLAGE 1 ) De Franse overhe i d had n i e t alt i jd v e r tr ouwen i n de I zegemse overheid en verdach t het bestuur van medewerking met de ondergedok e nen , Dit bli jkt duidelijk uit volgend feit. De municipa l e commissar is s en v a n I z eg em kr egen een boos schrijven van de centr a le admin i stratie . Ze kwamen i n spe c iale zit ting b i jeen en namen kenn i s van dit s c hrijven, waarb i j
z e ~ aangezoch t
werden om een ernstig
onder zoek in t e s t ellen naar vluchtel i ngen en pr ie sters bij volgende personen Lievin Neirynck, Jean Franço i s Hauthamer, J oss e Van Balberghe, Jean François Van Elslande, Martin Ve rvaecke, pi erre Coucke en Mart i n Nuttens. Het Izegems bestuur antwo ordde dat ze niemand of nie t s verdacht gevonden hadden. (50) Kor te tijd nadien werd een nieuw onder zoek bevolen, waaruit men kan besluiten da t de Franse overhe i d n i et overtuigd was van de ernst van het onderzoek. (5 1) En steeds opnieuw komen vragen naar pr iesters en vraagt men of ze te Izegem geen bezitt i ngen hebben . Het stadsbestuur antwoord: "Geen enkele bezitting". (52) In het Izegems a rc h ie f v i nden wi j vo l gende attest en "Albert Florin , gebo r en te Marke, 63 jaar, priester te Ieper en aangehouden te Brugge , ver ble e f t e Izegem bi j zijn ko z ijn Louis Haese en dit gedurende 14 maanden . Tot aan de datum van zijn aanhoud i ng , heeft hij zich altijd gedra gen als een r us tig man, d i e als goede burger geen enkele wet overtrad. (BIJLAGE 2) "Pierre Françoi s Six, vicaris te Izeg em, heeft zich altijd rustig gedragen en de wetten geëerb i edigd " Tijdens de tr oebe l en heeft hij zelf onderdak verleend aan de pr es i dent v an de Izegemse admi nis t rat i elld i e aldus geen slachtoffer we rd van de briga nds . " (53) (BI JLAGE 3)
135
De oud-directeur van het klooster der Grauwe Zusters werd eveneens veroordeeld tot de deportatie . Het bestuur van Izegem werd verwittigd van die veroordeling "Aangez i en, Jean Franรงois Van Elslande, ex-directeur van het grauwzusterklooster alhier, in uw kanton verblijft, sturen wij U het besluit van het directoire, waarbij h i j veroordeeld wordt tot de deportat ie" (SI!) Toen de pastoor en de beide onderpastoors van Izegem veroordeeld werden tot deportat i e, schreef he t Izegems bestuur aan de centrale administratie te Brugge "Wij hebben door onze bed i ende Jean Charles Vandommele het besluit tot deportatie laten overbrengen en bevel gegeven, Samue l Delaere, en pierre Deni s
~ierre
Franรงois six
Vandameulebroucke onmiddellijk te arresteren . Geen van deze
priesters was te vinden in hun laatste verbl i jfplaats, alhier," (55) Hieruit blijkt wel dat het bestuur geen zeer ernstige opzoekingen deed en zich tevieden stelde met te zeggen dat ze niet te vinden war en in hun laatste verblijf. Over een ander Izegems priester vonden wij wat volgt : "E . H. Vandeputte geboren te Izegem 14 schrikke lmaand 1746 ,
~s
pastoor gewor-
den te Avelgem op den Isten vaq de herfs t maand 1786; Hij leefde er ondergedoken en doolde gedurende 3 jaar rond om te dopen, te b iechten of een geschikte schuilplaats te vinden . Hij overleed om 11 . 30 's morgens in de slachtmaand 1807 . " (56) Die genoemde "Beloken tijd" was buitengewoon hard voor priesters en kloosterlingen, maar ook voor onze gelovige bevolking, die bero ofd was van elke geestelijke troost, ofwel zich moest wagen een ondergedoken priester te zoeken met alle gevaar daaraan verbonden . De gebouwen, toebehorende aan kerken en kloosters , waren nationaal eigendom geworden en werden in veel gevallen te koop gesteld en verkocht (Zwart goed) . Velen wilden er niets van weten, maar anderen zagen er wel een
goede zaak in . Te
Izegem kochten de gebroeders pierre Joseph en Franรงois Vandenborre he t klooster met als voorwaarde dat het moest afgebroken worden . Op 5 thermidor jaar 13 kreeg de meier van Izegem van de prefekt het bevel te gaan onderzoeken of het klooster inderdaad afgebroken was . (SJ) De kerk en de pastorij echter werden niet verkocht . Het was
alleenlijk verboden de kerk te gebruiken . Wij vinden trouwens
het bewijs, dat bijna gans de bevolki ng met aandrang vroeg om de parochiekerk te mogen gebruiken. (58) Men herhaalde die vraag met de belofte dat de bevolking wilde zorgen voor het onderhoud van de gebouwen en voor de gebeurlijke her -
stellingen . (59) Ook de meuJ>elen die zich l.n de nationale gebouwen bevonden moesten verkocht
wor~
den . Herhaaldelijk vroeg het centraal bestuur of er nog onverkochte meubelen in de nationale gebouwen te vinden waren . Als antwoord op d ie vragen van de centrale administratie vinden wij vanwege het Izegems bestuur het volgende : "Er blijven geen niet verkochte meubelen in de nat i onale gebouwen, uitgenomen deze in de parochiekerk . Moeten wij
experten aanstellen en dan al le inl ichtingen overmaken aan de
dire cteur van de nationale domeinen, die te Torhout woont . Wij zijn er omtrent zeker van
dat wij hier niemand zullen vinden, om zover instructies te gaan
halen . (60) Al die gebeurtenissen, die zeer diep de gevoelens van de gelovige bevolking schokten, hadden voor gevolg da t de mensen i n verbittering leefden. De getuigenis van een tijdsgenoot geeft ons een gedac ht over de opinie van het volk :
" &j veJtbod van de. nJtétlt6e. - I'tilie. 6fLaYl.6 c.he. na;t{.e. ik. pwde. e.e.n .e.e,w.j ke. nae.me. ~e. z~e.n e.n he.e.6~ me.n op ~ac.fLa.me.~dag ge.e.ne. pfLoc. ~~ie. ge.gae.n buy~e.n h~ k.e.Jtkho6 ove.Jt ;twe.e. mae.nde.n wieJtd veJtbode.n m~ .e.a~e.eJte.n e.n be..tR.e. m~ onze.n he.e.Jte. u lj~ ~e. gae.n om ve.R..e. mUfLmUfLaUe. (klachten) dVt pa.fLoc.hiane.n e.n he.bbe.n de. pfLi~~eJt~
dM maeJt ac.~ dae.ge.n ge.dae.n ze. ging e.n dan ~ voofLe.n Vil de.ze.n 5de.n Juny 1196." "ac.h god ik .6c.hfLi6 de.n 25 XbfLe. 1796 d~ me.n nu ni~ me.V1. za.R.. beJte.gte.n, me.n ga~ ge.e.n pfLoc.e..ó~ie. a.lie..ó ga~ ve.Jtk.e.~ ik. houde. op van .6c.hfLive.n. " (61)
Het blijkt dus du i delijk dat de mensen ontevreden waren over het afschaffen van de godsdienstige gebruiken waaraan ze zeer gehecht waren . Niet enkel tegenover .de bezetters hadden ze grieven, maar ook tegenover de priesters die noodg edwongen moesten toegeven. Ze wilden zelfs de geestelijkheid verplichten opnieuw de mensen te berechten en wilden maar niet beseffen dat hun priesters zich daardoor aan gro te gevaren zouden blootstellen. Het volk zag echter na korte tijd in dat het verkeerd was hun priesters lastig te vallen . Veel priesters werden veroord eel d tot deportatie of werden gevangen gezet. Velen onder hen moesten zich verbergen en brachten toch nog de moed op
om de mensen in het geheim te helpen . In hun schui l plaatsen kon men
ze vinden altijd gereed om te dopen, te berechten of de Ho Mis te celebreren. Om alles zoveel mogelijk geheim te houden gaf men aan de verschillende schuil -
plaatsen bijzondere namen . Aldus heette het kasteel, het bisdom of de cathedraIe; het huis van hoogbaljuw Coucke, het v icar i aat; dat van Marijn Nutten s ,
131
Sint Maar ten; dat van olieslager Van Wtberghe op de korenmarkt, Sint Jan in de olie; da t v an We . Leenknecht-Vyncke , Sint Cathar i ne; dat van Bernardus VerheiIe, Sint Bernard i nus; dat van Guillielmus Neirynck , bij de markt, Sinte Barbara; dat van de kleermaker Sc . Morel, Sint Stephanus; dat van Judocus Balberghe, Sint Judocus . enz ., want er waren ook nog andere hu i z en zodanig dat men vaak van plaats kon veranderen om aldûs minder argwaan te verwekken . (62) Gevangen genomen priesters werden meestal verbannen naar de eilanden Ré, Cleron of Guyanna . I n de staatsgevangenis van Brugge werden onbeëdigde priesters opgesloten die ofwel ziek waren ofwel minstens de ouderdom van
60 jaar bereikt had-
den . De studenten seminaristen werden veroordeeld t ot krijgsdienst, omdat ze het onwettig vic.ar i aat van die tijd weigerden te erkennen . Onder Napoleon kwam daar echter verandering in . Een volledige lijst van die priesters en seminaristen uit het departement van de Leie kan men vinden in de "Geschiedenis van Iseghem" door eenen kanonik van ft kapittel van Brugge, uitgave David Vanhee, Roeselare 1852 . Die naamlijsten vindt men ac hteraan in bijvoegsellen 2. Schade door de Fransen te Izegem bij hun intrede . In de maand juni 1794 kwam een legercontingent van 700 à 800 man te Izegem zijn kamp opslaan en berokkende veel schade aan bomen en vruchten. Ook afpersingen en plunderingen troffen onze bevolking , De twee gezworen landmeters
~an
Vermandere en Jan Dufort, hebben ons een nauw-
keurig verslag achtergelaten, betreffende de schade aan vruchten en planten, die beliep tot de som van 6 . 512 gulden en betreffende de schade door afpersingen en plunderingen, die het dubbel bedroeg van deze van de oostenrijkers, namelijk 14 . 968 gulden . Bedenken wij dan even wat het moet geweest zijn voor de bevolking, na hetgene ze reeds te verduren hadden door de oostenrijkse legers. Schade aan vruchten en bomen
JOSEPH ALBRECHT ALBRECHT DE MEULENAERE MIETER HOORNAERT PIETER VALCKE
2 hoen
w~
1~8
~taVeh
1e
~nede,
2 h. hogge
50 ho aVeh, 2 h . ctaVeh Je
.i:ijfll';' '
5 ee~kebomen ende 4 wulgen 50 hoen gM~
~nede
óf· 44 0 0. 0 óf· 23 . 15.0 óf· 93. 3.0 6f. 4.10.0
JAN Bo COUC KE CAROLUS SCHELPE WeoTHOMAS LEFEBVRE We , PIETER JOANNES MAES
GUILLAUME TANGHE JOSEPH NEERINCK EUGENIUS JUDOCUS VERSTRAETE MARTINUS TERRIERE JAN B. LECLUSE JOANNES VANDENNIEUWENBORGH
EUGENIUS VINCKIER JACOBUS RENIER KINDEREN MARTINUS VANHAVERBEKE JORIS VANDERHEEREN }OAM.JES CALLENS VAN HUERNE, HEERE VAN SCHIERVELVE
M~.
EUGENIUS TERRIERE MAERTEN DE LEYE
aeJtdappeû ilL 0.15.0 50 ~oen. .togteVLivUn.ghe. ilL 130. 0.0 2 !Loen. aveJt ilL 5. 0 00 19 !Loen. ~ogge , m~ ~ e.tioen., 8 !Loen. ta.Jtwe, J !Loen. ctaveJt Je ~n.ede, 9 !Loen. aveJt , 8 !Loen. cooJÁaet, 13 !Loen. beeckmeeMchga.Jt~, 254 opgaen.de. boomen., -tn. : 6L 1625. 10.0 ~e van. hou.t:te 2 !LOen. ta~we ilL 30. 0.0 2 !Loen. c.ta.veJt Je ~n.ede ilL 20. 0.0 3 ~oen c.taveJt Je ~nede, 1 ~oe g~, -tn. t~~e van. hou.t:te, -tn. boomgew~ ilL 93. 0.0 50 !Loen. togteVLieJtin.ghe ilL 9. 0.0 1 !Loe !Logge, J !Loe ta.JtWe, -tn ta.-i..t.te ilL 51 • 0.0 15 a.50 !Loen !Logge, 10 a , 50 !Loen. c.taveJt, J !Loen. v.t~chaeJtt met jon.ge ~taveJt, 50 !Loen. aeJtdappeLó, 4 !Loen. beekmeeJt~chga.Jt~ -tn. boomgewa.~ en. ta.i.t.tiehout 6.t.618. 0.0 1 tan.du ta.Jtwe p 3 tan.du beekmeeMchgCVt.6 en. boomgew~ ilL 45. 0.0 50 !Loen aeJtdappeLó, 25 ~oen. !Logge, boomen 6L 16.10.0 c.ta.veJt Ie ~n.ede, 4 !Loen. beekga.Jt~, ~ogge, ta.Jtwe, boomgew~ en.de ~e 6L250. 0.0 2 ~oen. taJtWe, 3 !Loen. ctaveJt Ie ~n.ede 6L 60 . 0.0 2 tan.dU !Logge, 3 !L . ctaveJt Ie ~n.ede, boomgew~ 6L 84. O. 0 3015 boek en.p.ta~oen., 580 boomen. en.de ta.i.t.tiehout, bedJtaeg en.de n.a ailtJteck van. 't gon.n.e daeJt van gep!Lo6yteeJtt en.de by van.d..{;t[e n.aeJt d-t~ veJtcogt( 63):ilL2042 . 10.0 33 !L.!Laep~aet, 3 !L .aeJtdappeLó, ta.-i..t.tie:il.t. 29. 0.0 2 !Loen !Logge, 50 !L . ~e, 50 !Loen c.taveJt 1e ~n.ede 6L 46. O. 0
25
~o en.
PIETER JOSEPH LECLUSE
CARO LUS ANVR I ES FRANCIS CREUPELANT We o JOANNES NEERINCK We. JOSEPH VERHAMME LIVINUS NEERINCK CAREL VERSTEELE GUILL.AUME LECLUSE CIPRIAEN LARMUSEAU CAREL NEERINCK
PIETER VAN MARCKE PIETER JOSEPH VE LAERE
1
Je
50 ~oen me~.6c.hgaJt.6, 1 ~oen me.6.6euoen, 6 ~oen v.tMc.h, 1 ~oe ~ogge en ~e 1n .t.a.Á.LÜehout J ~oe c..tav~ 1e .6nede, -<..n boomgewa...6 In boomgewa...6 50 ~oen c..tav~ Je .6nede -tn boomge.wM -tn :ta.Á.UÁ..e en boomgwM -tn taiii~e en boomgewa..6 19 ~oen c..tav~ Ie .6nede, 3 ~oen ~ogge, taJtWe 5 ~oen gaJt.6 Ie .6nede, 50 ~. ctav~ en t~e, ~oen ctav~
~ogge,
2 2
en
1 2
v.tMeh, 1
hout J 5 ~oen
~oe
3
~oen c..tav~
taJtwe, 15
~oen me.6~e.tUoan,
~oe
meygaJt.6 en
6L 412 . 0.0 6L 18 . 0.0 6L 30 . 0.0 6L 24, 0.0 6L 15 . 0. 0 6L 31 . 10.0 6L 10.16.0 6L 12 . 12.0 6L 241 •
0.0
6L 6L
81. 0.0 49.10.0
6L
55. 10. 0
~oen
~ehout
~oen ~ogge,
~oen
PIETER JOSEPH MAERTENS
~oen ~e,
~oen ~ogge,
c..ta.v~
JOANNES FRANCIS 'DE RAEVT
50
~nede,
2
t~e-
6L 153. O. 0 c..tav~,
50
~oen c.oo~e. n
ende
6L
22. 16. 0
Schade aan allerlei effecten Op deze lijst komen 152 namen voor . Wij willen ons hier beperken tot de nog gekende Izegemse familienamen.
140
FR.ANCIS SCHACHT JOHANNES VEREECKE PIETER LABEEUW MARTINUS VE SCHRIJVERE GUILLAUME BOSTOEN V. VESMAVRYL MARTINUS BERNAERT PIETER VANNESTE E, BERLAMONT JOANNES SAMYN
-tn -tn in -tn in -tn -tv/' -tv/' -tn -tn
w-tneQelgoed~en c..teed~en,
unwaeten, geld.6peuen
meubelen c..teed~en
meubelen van menage e66ec.ten van menage meubeleV/., c..teed~en, unwaeten meub~een ende e66ec.ten van menage meubelen p~ov-t.6-te
6L 21. 0.0 6L 21 • 0.0 6L 2. 0.0 6L 8. 0. 0 6L 9. 0. 0 6L 35 . 0.0 oL 4. 0. 0 oL 160. 0.0 6L 24. 0.0 6L 0.10 . 0
we. PIETER REBRY
MARTINUS BERLAMONT PIETER JOSEPH CARLIER IGNAES PIETER MIC HEL PIETER PIETER PIETER
BOSSUVT VERSTRAETE WERBROUCK JOSEPH VEWULF JOSEPH ROSSEEL JOANNES MAES
GUILLAUME TANGHE
JOSEPH NEERINCK EUGENIUS VERSTRAETE JOHANNES VERSTRAETE LIVINUS NEERINCK
BERNARV CARLIER JOANNES WINDELS JOANNES VAN VEN NI EUWENBORGH JAN B. VAN STEENKISTE K. MARTINUS VANHAVERBEKE We . EYG . VINCKIER MIL . VAN HUERNE VE SCHIERVELDE BERNARVUS LANSENS CAROLUS ANDRIES
in meubelen, goed~en 4 ~chaepen, 1 fam en 10 oay~en hoy in deed~ ev!., gel~pecien ende ee:t-
ol. 42 . 0. 0 ol, 141 . 0. 0
wa~en
óL
in geld~peuen in eo 0ec.tm van menag e in eó6ecien van menage in vno uwen ende mar~cfe~d~en in LLnwae:ten, cfeed~en, ed .. in meubelen, huy~catheyfen, deedenen, oo~agen, in gelde (300 gulden), in hout dJty coeA-be~:ten, 450 p. ~wynevfe~ch aven, hoy, ~~oy, cfeedenen, finwae:ten deedenen, Uvzwa e:te , pnovi.6ien -<-n hoed, meubelen -<-n meubelen: of .66 j -<-n hout: of.12, in gelde : iJL 12 een paand:of .150 j 2 noen claven, 12 noen av~ en hoy, :t' ~amen 2 ~:tucken Uvzwae:t : of .1 20 en and~e eo6eden pnovi.6ien van menage av~ ende hoy, ~~oy, cfeedenen ende Unwae:tent ende meubelen 85 ellen Unwau ende 2 ~acken hout, av~, ~;tnoy,cleedenen, Ujnen ende pILov~ien hout ende ~~oy in meubelen, eiJoec:ten van menage ende pnov~ien van menage, bedden ende wynen -<-n deed~en ende Unwae:tm hout, o o ~agen, huy~catheyfen, cfee-
iJL 336 . 0. 0 ol. 5J . 0.0 ol. 66. 0. 0 óL 63. 0.0 ol, 19 . 0. 0
23. 0.0
iJL 458 . 0.0
ol. 558. 0.0 óL 180. 0. 0 oL 52. 0.0 óL
90. 0. 0
ol. 311 . 6.0 ol, 123.10.0 óL 33 . 0. 0 oL535. 4.0 M·I09.10 . 0 ol. 84 . 15 . 0 M. 48. 0.0
ol. 900. 0. 0 ol. 18 . 0.0 ol. 900 . 0.0
141
FRANCIS CREUPELANV JOSEPH VERHAMME MARTINUS VERBEKE
av~,
hoy ende hout 6l . 49. 4 . 0 in meubelen ende and~e e66ecten 6l . 33. 0.0 in meubele~, huy.óca;theylen, cfeed~en ende uVlwae.ten, geld.ópecien 6L360 . 0. 0 PIETER VERBEKE een Caf6, c.feed~en, i n gelde 6l.105 . 0. 0 JACOBUS DE LEU in hout ende .ótnoy 6l. 11 . 5. 0 PIETER LECLUSE in meubelen, geld.ópec.ien ende p~ovi.6Á..ÇI,n 6L 405 . 0.0 PIETER DEPREITERE in unwae.ten 6L 30 . 6. 0 JOANNES DELPORTE in c.feed~en ende huy.ó~aedt 6L 162. 0.0 PIETER JOSEPH GELDHOF 6L 45 . 0.0 2 .ówynen : 6l.30; Á..n vlee.óch : 75 JOSEPH SEYNAEVE 6L 45 . 0. 0 Á..n meubelen ende c.feed~en HUBERT VANNESTE in cleed~en, unwa~ten, meubelen 6l . 700 . 0.0 FRANCIS VERFAILLIE in geld.ópec.ien : 6l.61; in meubelen: 75 . 0. 0 6L 8 JOANNES VERHAMME , 55 ellen unwae.t M. 75 . 15 . 0 We . PIETER VAN MARCKE :een .ówyn : 6f. 13, phovi.6ien, cfeed~en ende Unwae.ten 6L 63 . 0.0 We . PIETER VAN GROENWEGHE in c.feed~en, unwae.ten ende meubelgoed~en 6L 120 . . 0.0 We . JOSEPH BULCKAERT 45 ellen unwae.t : 6l . 36; één .ówyn: 6L 54 . 0. 0 6l. 18 PIETER JOSEPH NAERT in meubelen ende unwae.t 75 . 0.0 JACOBUS VANVEPUTT E j Á..n meubelen, c.leed~en ende e66ecten M. 50. 0. 0 We . FRANCIS LEENKNEGHT in cleed~en ende Unwaeten 6L 66. 0.0 CHRISTIAEN STROBBE in hoy 6L 60. 0. 0 PETRUS HEUGEBAERT dÁ..amanten ~nc.k, goudew~c.k, dleed~en 90. 0.0 ANTONIUS DIERICK in c.feed~en ende Unwae.t 6L 27 . 70.0 JAN BAPTISTE MUNIE één .ówyn : 6l . 33; 78 óay.óen hoy 6l.51; 24 avotten aVeh:ól.28 . 76 . 0; 400 ~oggeV!.6tnoy:6l.72; unwae.ten ende hout:6l . 57.75 , 0, in gelde: 6l.100 6l.281 . 37. 0 JACOBUS VINCKIER 460 ~oggeV!.6tnoy, hout, geld.6pec.ien, .óilv~w~c.k, c.leed~en, unwae.ten fl · 779.77 . 0
ol.
ol.
ol.
142
ASSIGNATEN
L -_ _ _ _
. lZ , 'J--- nrElûJIUUlic'.
. Assignat de'"'"Ûlll9)Uant0-1;ûls-, p0.;rablii--tlllr--porteIU:.
~~
J Jf)/JUtlncs: IlU/iOIl{LUX •
Assio'lIat
il (-"\ î-rl-,l··/Y~-'l' ,-- " ..../ {.. / / .A../
'XlI~e-./S'. ,
'L-
I
1"1
payahleJ alkl)Ol'LCUl' .
{~
""
(j e
/
'
I'
/ -1"
-..
la· ('/"('{lau/I- OIL ::'U): . t'
I
'
lil'!)otIlCall.C .'
<
,
,ju éJ
I
-
_ Enkele modellen van assignaten, zoals de Fransen er duizenden uitgaven bij de bezetting van onze gewesten. De-~ waarden varieerden, zoals dat met onze huidige gelden het geval is. België werd ook financieel bedot, daar er heel wat valse assignaten in onze streken door de soldaten, voor waardevolle papieren werden aangewend en omgewisseld om allerlei eten en gerei aan te schaffen.
JAN BAPTISTE DOOMS FRANCIS DE WULF GUl LLAUME
VINCKE JAN BAPT . CARDOEN PIETER DEJONGHE PIETEl< SEYNAEVE JOSEPH DEVOS MARIE JACOBA VINCKE CAROLUS LEENKNEGHT FRANCIS MESSIAEN
THOMAS VANTOMME
in meubelen, cf..eedJten ende R.A.Jwae.;t een C.O Ije : 6L 7-2; een 'ówljn : bi. 13 e.en hoJttoge. : 6L 60
6L
-én meub.i.1.a-i.Jte e6 óec.ten -én ulwae;ten
6L
in
meub~~e eóóec~en
5 6 e.il e.n ünwa e.;t
-<..n Unwae.t, goude.we.Jtc.I<., c.ieede.Jten cf..eede.Jten, unwae..ten ende e'n Óe.e:.ten van menage Á..n meubeien, huY-6c.at.heyien, c.ieede.Jten ende unwae.;ten in c~e.ede.Jten, f~nwae.;ten ende eó6ec..ten van me.nag e.,
7-2 . 0.0
óL 135 , 0.0
30 . 0. 0 óL J8 . 0.0 8. 0.0 óL 6L Z8 . 0,0 óL
18 . 0. 0
óL 1ZO . 0. 0 óL 108 . 0. 0
Á..n cf..eede.Jten, meubilaÁ..Jte. goede.Jten
óL óL
19 . 000
36 . 0.0
Deze deklaratie van schade werd ondertekend op 6 september 1794 door p. Coucke J . B, Vandeputte, Guillelmus Loncke vanwege de gemeente en door de twee gezwo-
ren landmeters J o Vermandere en J . Dufort . Over de assignaten De Franse staatskas was niettegenstaande militaire belastingen, opeisingen en inbeslagnemingen totaal ledig. Men moest dan ook zoeken naar een middel om aan de broodnodige fondsen te komen . Men vond dan ook dit middel en men gaf een soort waardepapieren uit, die men assignaten noemde . De Fransen beweerden dat de uitbetaling gewaarborgd was door de vele aangeslagen eigendorrnnen en goederen van de kerken, de kloosters en de adel , Deze papieren zouden derhalve uitgewisseld worden tegen goud en zilver, op het ogenblik dat de nationale goederen verkocht werden. Er werden assignaten uitgegeven van 50, 100 en 200 livres of frank . Aangezien de Franse staat met buitengewoon zware uitgaven te kampen had en steeds grotere nood had aan geld, gaf men altijd maar meer assignaten uit . Het spreekt dat na korte tijd de uitgave onafzienbaar de waarde van de na.tionale goederen over trof. '(64)
144
Volgende ta.bel geeft ons een gedacht over de assignaten-ontwaarding
FRANSE
MUNTEN
VAN
VOOR
EN
NA
DE
ASSIGNATEN.
MUNTEN VAN VOOR DE ASSIGNATEN. Munten van Lodewijk XVI die geslagen werden tussen 1785 en 1793. Lodewijk XVI was de laatste regerende koning voor de Franse revolutie. Deze vorst stierf op het schavot.
MUNTEN NA DE ASSIGNATEN. Deze munten zijn de eerste onder Napoleon. Ze werden geslagen tusse.n 1792 en 1806.
Tegen 100 livres gaf men
~n
klinkende munt het volgende
In 1794 : juni, juli
40 livres
juli, augus t us
36 l ivr es
augustu s, september
33 l ivr es
oktober , november
26 livres
Men kon dus nog enkel 1/ 4 van de waarde krijgen voor de assignaten In 1795
december, januari
19 livres
maart , april
1 1 livr es
Jun~
4-10 livres
j uli, augustus
2-10 livres
september , oktober
J- 15 livres
november, december
0-11 livres
en zelf
0-6
me~,
livres (65)
Daaruit bl i jkt overduidelijk dat de ontwaarding zeer vlug gebeurde en dat men uite i ndelijk betaalde met waardeloze pap ier en. De Franse wetten waren zeer streng en verplichtten iedereen de assignaten te aanvaarden aan hun volle waar de t.t . z . 100 livres. Hier laten
w~J
het besluit terzake volgen: "Het wordt aan alle irtwoners,
kooplieden en anderen verboden twee prijzen te stellen of assignaten te
we~
geren of te doen minachten op straf te worden aanzien als vijand van de republiek en in Frankrijk voor de revolutionaire rechtbanken te worden gedaagd en gevonnis t. " (66) Alle klinkende munt
~n
rijks- en gemeentekassen of banken moest ingeleverd
worden en vervangen door assignaten . Notarissen , bankiers en allen die geld in bewari ng hielden, moesten aan de hand van hun boekhouding alle klinkende munt uitwisselen tegen ass i gnaten . (67) Aldus klom de som van de uitgegeven ass i gnaten tot 45 miljard . Op 7 juli 17 95 werden de assignaten i nge t rokken en konden tot februari 1797 uitgewisseld worden t egen twee oordjes het pond t . t . z. 2 centiem voor 1:,25 Fr . De verarming, door de assignaten veroorzaakt, nam nog ernstiger vormen aan door de steeds aangroeiende ope i singen . Hier volgt in ongewijzigde tekst de officiële vertaling van de wet voor de opeisingen: rrop 1 ocA:obeJL 1794 WeJLd c
14C
de. hel.6t déA .6u.b.6.tite.ttûën -<-n gJtae.ne.n , haveJL, ho y e.n .6tJto y, -<-n he.el. Bel.g-<-ë e.n de. OVeJl.wonne.nJ1.ande.n te. v-<-nde.n, -<-n Jte.Qu..ti~e. ge..ótel.d e.n ae.n de. .6u.b.6.tite.nt-<-e. deJL 6JtaVl..6 c.he. te.geJL.6 9 MI; I; e.c.te.eJl.d
0
AUe paJttic.uL[eJl.e. be.zilteJl..6 van pagtgo e.d ,
.ta..ndbouweJt en pJtop!U.eA:a.!1..-W zal gehouden Z-Ljn, aen de mUvUupaLU:eyt te veJtR.laeJten de quant.Ueljt deJt waeJten cU.e hij bez-ä. en dU b-Lnnen de 4 g UJten cU.e de public.~e van de tegen.wooJtdi.ge JteqUÁÁ~e zuLten volg en . "
( 68)
Als gevolg van d i e we t werd op _ 16 november 1794 besl i st welk mi nimum elke gemeentel verplicht was t e leveren . Dit was: 40 quintalen graan (omtrent 2 . 000 Kg.) 4 paarden en 30 qu i ntalen v oeder, 40 vesten en bro eken voor de nat i onale uniform en 5 capotten. Daarbij nog 40 hemden, 40 paar kousen en schoenen . De levering moest in verhouding zijn met de grote van de gemeente . Voor Izegem was dit: 100 quintalen ta r we, 234 quintalen rogge, 80 qu i ntalen haver, 149 quintalen hooi, 107 quintalen stroo . Schoenen voor het Franse leger . Uit wat voorafgaat weten wij reeds dat het Franse leger uitgehongerd en slecht gekleed ons land binnengevallen was . Men wilde dan ook voorzien in kleding en schoeisel . Op 31 december en I januari 1794-95 ontvingen leerlooiers en schoenmakers volgend besluit: "Ve FJtan.óe volf<.-óJtepJte..6entanten willende -ópoecU.güjf<. vooJtz-Len -Ln de -óc.hoelj-Lng deJt veJtdecU.geJt-6 van hu vadeJtland be..6luUen : Alle -óc.hoenm~f<.eJt-6 en al hu leeJt be~aem tot hu maef<.en van -óc.hoenen, wOJtden -Ln
JteqUÁÁwe ge..6te.ld vOOJt den d-Len.ót deJt Jtepubüef<. tot eJt -Ln de m~abte magaz-Ljne.n zuUen ge.leveJt.t en geÓWtMeJt.t z-Ljn de qu.a.n.tUeyt van dJty hondeJtd duyzend paeJten;" (69)
West-Vlaanderen moest zorgen voor de levering van 21 . 120 paar schoenen . Ook Izegem had zijn deel te leveren. In de betalingsrekeningen van de stad, vinden wij dat 13 schoenmakers betaald worden, voor de levering van 83 paar schoenen. Ze werden eerst in het jaar 1799 door de gemeente betaald. Wij zullen ons hier beperken tot een paar voorbeelden, maar alle schoenmakers die moesten leveren zijn bekend. "B-Lj oJtdonname van de mUMupale ad~M-6btme van hu c.anton ende de gemeen.te van I-óeghem zal de bOJtgeJt Vevo-ó, on.tóangeJt deJt hnpo-ó~en de..6eJt c.an.ton, buae.len aen den boJtge.Jt JO-óeph BO-ó-óuljt, -óc.hoenmaf<.e.Jt b-Lnnen de gemeente, de -óom van ac.ht en tw-Lmg ponde.n pa.!1..-W~ ove.Jt .teve..ttinge van ac.ht pae.Jte.n -óc.hoenen, b,[j oJtdonna~e de..6e.Jt mUMupaliteljt gebeUJtt aen de óJtan.óc.he btoupen •
• • •• •••• • ~ .• aen den boJtgeJt P-LueJt V-Le.!U.c.f<. d'oude, f<.oopman -Ln lee.Jt binnen d<-.t gemeente, de -óomme van -óe..6 en tw-L~g thien -óc.he.len pa.!1..-W~, oveJt leeJt vOOJt het maef<.en van .tee.Jt-ó-ó en." (70)
147
dij al les wat voorafgaat kunnen we slechts één bedenking maken, namelijk dat het land letterlij k leeggeplunderd werd. Men zwichtte voor niets. Men eiste of nam . De gesc hiedschrijver pirenne schreef dan ook met stelligheid : "Om de vruchten te bekomen velde men de boom . " Op 2 1 december 179 5 eiste men
~n
onze provincie de levering van 2 . 000 hoorn-
beesten en 5 . 000 schapen . Voor Izegem betekende dat 5 hoornbeesten en 13 schapen. De bevolking sloot zich vol
bi~terhe i d
in zich zelf op en kon niet verder dan
berust en in steeds weer nieuwe opeisingen. De
n~euwe
tijdr ekening .
De gregoriaanse tijdrekening werd vervangen door een republikeinse kalender . Het jaar zou nu beginnen met de nachtevening van 22 september en was verdeeld i n 4 jaargetijd en van drie maanden . Elke maand telde 30 dagen . Dat maakte 360 dagen voor het jaar . De 5 of 6 dagen die dan overbleven werden afzonderl ij k gesteld en dro e gen oorspronkelijk de naam Sans-cullottides maar kregen later de naam, Complémentaires. Elke maand bestond uit 3 decaden (10 dagen) . Die dagen droegen ook een naam: primidi, duodi, tridi, quarti, quintidi, sextidi, septidi, oct i di, nonidi en decadi . De dag de cadi was om zo te zeggen de
n~euwe zo~dag
en dus ook de rustdag . Dit
bracht mede dat men op zon- en feestdagen gewoon moest blijven werken, tenzij deze dagen op een decadi vielen . Het volk sprak dan ook van een republikeinse zondag . He t eersté jaar van de republiek liep van 22 september 1792 tot 16 september 1793 . Het tweede jaar liep van 22 september 1793 tot 16 september 1794, enz .. Ook de maanden kregen een republikeinse naam; De herfstmaanden eindigden op AIRE : Brumaire (nevelmaand), Frimaire (vorstmaand ), Vendémiaire (wijnmaand). De wi ntermaanden eindigden op OSE
Nivose (sneeuwmaand), Bluviose (regen-
maand), ventose (windmaand). De lentemaanden eindigden op
AL
Germinal (spruitmaand), Florial (bloei-
OR
Messidor (oogstmaand), Thermidor
maand), p,rairial (weidemaand) .
148
De zomerm~anden eindigden op
maand), Fructmdmr (vruchtmaand) .
(wa~mte-
Dit kalender zou 13 jaar in gebru i k b li jven . Bi j dekreet van Napoleon op 9 september 1805 werd het afgeschaft en de oude t ij dr ekening werd ingevoerd op januari 1806 . Uit verschillende dokument en i n het archief, kunnen wij met zekerheid besluiten, dat het Izegems bestuu
niet haast i g was om rekening te houden
met de republ i keinse tijdrekeni ng. Eerst in de raadsz i tting van 11 me1 1798, vinden wij bv o iets over de aanpassing van de mar ktda gen. Op bevel van de Franse overheid werden de mar ktdagen gesteld op elke quar tidi en nonidi van de decade . EL verscheen trouwens een besluit over de weekmarkten, in elke gemeente. Hier laten wij het volgen,' :: "Ge.z-fe.n he.t be..óluyt ••
be.ge.VLe.nde. van dooft a.ige.me.yne. mae;tJte.gw e.e.n OftdVL e.n ove.Jt-e.e.n-lww.,te. te. .6te..t.te.n ondVL a.t.te. mMIUe.n, de. e.e.:twaJte.n te. doe.n opkome.n e.n ge..tyc.ke..tyk te. ve.Jtde.e..te.n e.n fte.gw van pouue. d-fe. kwae.dw~ghe.yd e.n de.n 6an~ma.6 fte.e.d.6 noodzae.ke..tyk te. ge.b-fe.de.n; Oe. c.omm..L6.6a!l.Á./., van de. uytwVLke.Vl.de. magt ge.hooftd, Be..óluyt hvtge.ne. volgt; •• • • " (71) 0'
Hier volgden de artikelen van het besluit
AJttyke.l I : de. maJtlUe.n z-fj n 9 e..óte..td op volg e.nde. mavu..Vte. •••••• Alle bestaande markten werden genoemd met aanduiding van de dagen waarop ze gehouden moesten worden . Voor Izegem stond er : " MaJtlU op de.n v-fe.ttde.n e.n ne.ge.nde.n van de. de.c.ade. . " Al degenen die koopwaren zouden aanbieden op de vroegere marktdagen zouden vervolgd worden , Bij vervolging motiveerde men met het volgende : "Ayant
e.mbCUlJta.6é. fu voie. publique.". De politie was verplicht om overtreders te vervolgen, met als drogreden dat men het openbaar verkeer hinderde . (72) Er waren tal van moeilijkheden door het invoeren van die n i euwe marktdagen . Het stadsbestuur deed allerlei pog1ngen om opnieuw de oude marktdagen te mogen gebruiken. Men schreef naar de centrale administratie, om te zeggen dat men alles geprobeerd had om de neiuwe marktdagen te doen slagen, maar dat men er niet in gelukt was. Men zegde dat de markten geen bezoekers hadden, geen verkopers en geen kopers. Dat zoullileiden naar de stagnatie van handel en nijverheid . Men smeekte derhalve om opnieuw te mogen markt houden op de oude dagen . (BIJLAGE 4) Het lag echter niet alleen aan het veranderen van marktdagen dat er geen handel kon gedreven worden. Door gedurige opeisingen was er vaak een tekort aan granen en ,aan andere koopwaren. Izegem zag zich verplicht geen bakkers, molenaars en vreemdelingen toe te laten op de graanmarkten voor 12.30 uur. Aldus kon men vermijden dat al het graan verkocht werd vooraleer de gewone mensen een kans kregen . (73)
149
Naast de gewone weekmarkt had izegem in d i e tijd ook een bekende paardenmarkt , waa rvoor me n nu ook nieuwe data moest vaststellen. wij vinden ln het stadsarchief een be taling aan de Gentse drukker J , Vanders c heuren om ln het Gents n i euwsb lad vo lg ende advertentie te laten plaats en
"Ve .munic.iY:Jiûe admiY1Á...6tJr..a.LL.e van de g emeevtte ende c.an.:to n 1-6 eg hem, depaJttemen..t van de Leye, voo~ komt he..t pubLic.q, dat ~ binnen dit gemeen..te ende c.avtton gelyk voo~de e..-6en -zu...e...e.en gehouden wo~den twee 6ee..-6-ten van Ja~- ende peeJtdmeJtk-ten, ja~Lijk-6, dewuke v o-o~-taen, ingevolge de nieuwe 6ixatie o6-te be..-6-temming zullen pfuwe hebben, -te we..ten : d' eeJt-6-te op 9 b~um~e (30 oktober 17 98) ende tweeden 15 Ven..to-6e (5 maart 17 99) . Nodigde -te dien einde van de zuve -te c.ommen bij wonen alle c.oopLieden ende and~e me..t Be..-6-tauen ende voo~d~e c.oopman.6g oed~en van a.fle Û.ag ge..maec.k-t, dat zij zu...e...e.en genie..ten van de noodige be..-6c.h~minge ende geLij ke v~-6ekeJthey-t, biddend e ha~e bWtgVL-6 van aen dee..-6e -tegenwoo~dig -te w~en geven alle veJtopenbaeJtheyd, zu.fk-6 ~ -6yn aenguegenheyd v~w c.ht . Gedaen te I-6eghe..m, in -6~nge van den 1 vend êmi~e 1e ja~ (28 september 17 98 )
d~ ~épubLique.
: Ameye, p~e..-6 ~de..n..t; Jac.obU-6 Ve.wul6; J. B. Vande..waUe; c.ommi-6-6~-6 en munic.ipau ende Clemen..t, -6 e~e..tMi-6 . " (74 ) Ond~e..kende..
De municipali teit vergaderde op de decadi en septidi van elke de c ade. Slui tingsuur van de herbergen. Het Izegems bestuur was er zich van bewust dat de stemming onder de bevolking steeds meer gespannen was. Vrezende voor moéilijkheden en op aandringen van hogerhand, nam het Izegems bestuur op 12 thermidor jaar 6 (30 juli 1798), het besluit het politieuur te stellen op 10 uur . Overtreders zouden gestraft worden met een boete, gelijk aan het inkomen van drie dagen werk . (75) De herbergie r s kregen een reglement, dat ze in hun herberg moesten uithangen . Het werd ged rukt op 50 ex . en bevatte 19 artikels . Ze moesten aangifte doen van alle personen die bij hen kwamen logeren, met aanduiding van, naam, voornaam , stiel en laatste verblijfplaats . Ze mochten in geen enkel geval
iema~d
aanvaar den zonder pasport of bewi js van onbesproken gedrag . Als ze personeel aanwierven, moesten ze daarvan aangifte doen binnen de 24 uur . Hotelhouders moesten daar bij een register houden met naam en voornaam van overnachters en
150
met da tum van aankomst en vertrek uit hun inrichting. Dit register moest om
de i S dagen inge l everd worden op he t secretariaat en moest ter inzage gegeven worden telkens men he t.
vr oeg , Er werd zeer streng toezicht gehouden op het
sluitingsu r o ( 76 ) Uiterst uitzondet ll. ik wer d een toe l a ting gegeven om langer open te houden. Daarover vonden w~ j s l ach t s één off ici ële toelatwg : "Toefu.:tin.g wOJtd.:t gege-
ven aen de hVtbVl..g-< Vt Fna.nç.o-t"ó BeJtfumon.:t om fange/I. open te. büjve.n tVt ge.fe.ge.nhe.id. van Eme,ighem /zell.m,u, mi.;U de. be.fo6te. .6fe.cJt.:tó bWLge.Jr..6 toe. te. fate.n op
de. dan.óavond. die e.e.Jr.f-<..jQ zijV! e.n van oYl.beópJtoQe.n ge.cL'tag , " (77) Franse cocarde . Alle inwoners werden ertoe
verp l ~cht
waarloosden dit
voors c hr ~ f L
gende plakbrief
u~t
de Franse cocarde te dragen. Velen ver-
De Franse overheid verplichtte de gemeente vol:""
te hangen
"Leó c.ommi.6Mt,ul.e..6 mUY/Á.upafe.6 du c.an.:ton d' I.6e.gh~m à fe.UM admini.6tJté.6, CUoyen.ó, Pfu.6ie.uJL.6 d ' e.n.:tJte. VOUl.>, Ma paJI.. aubü., .6oa paft mafve...illan.c.e., n.égüge.n..:t de poJr..:te.n fa c.oc.aftde., ou..:tJr.e. c.. rut man.:tJtVt pe.u d i a.:t.:tac.heme.n..:t au gouvVtn.e.me.n..:t JtépubüqcUn , c.eux- fà .6 I e.xpO.6 e.n..:t à df!/~ pune.!.> c.onpoJte.ffu, qu' i l i n' évUVton..:t pal.> à f ' av e.n.iJt La foi du 21 the.Jr.m-W.oJt, an Ir fe.!.> co n.damn.e. à 8 j OWL.6 de. pJti0
.60n., mail.> poulLque. peJt.6on.n.e. n.e. 6a1.>.6e. pJtétexte., caUl.>e. d' i gn.olLance., MUI.> VOUl.> invUon.ó pOWL fa deJtVlÁ.èAe naM à n.e, pa.6 négügeJt de. poJr..:teJt fu c.oc.ande.. Ce.ux qui dOJténave.n..:t n' e.n 6eJtoVLt pa6 ponte.WL .6eJton..:t tJtaduU de.van..:t fe. diJte.c..:te.uJt du juJty de. CouJt.:tJtcU e..:t puvu....ó con60Jtméme.nt à fa foL Salut e..:t nJta.:te.nn.i.:té,
Sign . Po Ame.ye., pné.6ide.nt; Ao Be.n1~mont, Jac.obUl.> Ve.wuf6, J o B. Vande.wate.e.; ComeJte e..:t cfeme.nt, .6e.c.nUaVte.. " (78) Wij zien h ier dat de Franse commissaris Comere de plakbrief liet mede ondertekenen doo r de leden van het Izegems bestuur. Onze bevolking betoonde dus helemaa l geen
geestdr~ft
voor het dragen van di t uiterlijk teken van frans-
gezindhe id. Men werd ec hte r wel bevreesd voor die dreiging met straffen en velen droegen dan ook een klein stukje stoffe op hun hoed waarop zeer vaak de kleuren niet eens meer te herkennen waren. De plaa tselijke
overhe ~ d
ergerde zich over die houding en Comere was uiterst
ontevred en . Daags voor de Boerenkrijg, die onze stad overhoop zou zetten (25 oktober 17 98 ), werden vo l gende voo r schriften afgekondigd :
151
"1 . In. het c.aVlton I.6eghem mag eJt geen c.oc.Mde ged!tagen. wonden die kiuneJt L6 dan een getd.6tuk van 5 c. en.tiem en. , ( 79) 2. De dtUe kieMen van de c.oc.Mde moeten goed zic.htbaM zijn en te ondeJt.6c.hu-
den . 3 . De poLi;tie- c.ommL6.6aJU.6 en. de ve1.dwa.c.hteJt zijn. ge1.a.6t met de tUtvoeJUng van deze bepalingen., die in. de vlaam.6c.he taal zullen wonden. a6gekondigd en.
aangeplakt moeten wonden op de gewone plaat.6en . (80)
(BIJLAGEN
5~
6 en ?) (81)
De bevolking was bang voor harde maatregelen, maar was ook vol bittere gevoelens . Sommigen waren zelf gereed tot aktie tegen de Franse bezetting. Daardoor en mede door veel andere plagerijen kende Izegem van 26 tot 29 oktober 1798 zijn Boerenkrijg. De Boerenkrijg te Izegem. De hatelijke conscriptie, die op 4 september 1798 werd uitgevaardigd in onze gewesten en waarover wij dieper zullen ingaan in een ander deel, wekte grote mistevredenheid en zelf troebelen in midden-West-Vlaanderen. Een omzendbrief van het bestuur van het Leie-departement (27sep.1798), verplichtte de municipaliteiten zo vlug mogelijk lijsten op te stellen van alle dienstplichtigen tussen 20 en 25 jaar. Al deze dienstplichtigen moesten zelf hun namen opgeven, anders werden ze gerekend bij de eerste' .klasse enr moesten dan ook eerst optrekken naar het leger. Te Izegem legde men veel administratieve ijver aan de dag en reeds op 10 oktober stuurde men de lijst met de namen van de conscrits, die tot de
eerste
klasse behoorden, naar Brugge. Die lijst bevatte de namen van 84 jonge mensen. (82) Men kan best begrijpen dat deze jongelingen
~n
permanente vrees leefden
elk ogenblik te worden opgeroepen. Vrees en verbittering schiepen een atmosfeer van opstandigheid en zouden leiden tot troebelen die men kan noemen : "De Boerenkrijg te Izegem" . Aan de hand van brieven van de Franse commissaris Comere, gericht aan het centraal bestuur te Brugge of aan Beke, Directeur du jury, te Kortrijk, evenals uit verslagen van de Izegemse municipaliteit, kunnen wij gemakkelijk de ge-
15~
beurtenissen, die zich in oktober te Izegem afspeelden, weder samenstellen . Po Declercq schrijft: "Voor geen enkele gemeente in West-Vlaanderen, kon tot
LOg toe een zo direct beeld van die beroerde dagen worden samengesteld"(83) De gemoederen wa ren volop aan het gisten en in de week van 10 oktober werden talrijke conscrits in het geheim uitgenodigd tot een vergadering, die zou doorgaan i n de herberg "Sint Pieter" op zondag 14 oktober . Die herberg werd gehouden door Jan Rousseau, ( 84) Vo l gen
w~J
Zondag
1~
nu stap voor stap de evenèmenten . okto ber .
Geheime vergadering, Talrijke opkomst van Izegemse jongelingen en onbekenden uit de aangrenzende kantons. Het was een onvermoed succes. Woordvoerders uit Ledegem en Geluwe spraken over verzet, dat moest doorgaan op de eerstvolgende decadi (21 oktober 1798). De aanwezigen waren vol geestdrift. Men rukte elkaar de Franse cocarde van de hoed en men besloot om binst de nacht dreigcrieven te verspre i den . 's Anderendaags vond citoyen Ameye, op de deur van zijn woning
~n
de Kerkstraat,
een dreigbrief geplakt . Men zou zijn huis in brand steken, als hij het durfde wagen de eerste conscrit te doen vertrekken . Reeds op de dag van de vergadering, 14 oktober, werd Comere op de hoogte gesteld van de samenzwering. Er waren immers op die bijeenkomst twee aanwezigen, die tegen de sprekers verkeerd reageerden en daardoor moeilijkheden ondervonden. Zij verklikten dan ook het opzet aan Comere . De politiecommissaris pierre Van Wtberghe moest alle mogelijke inlichtingen trachten in te winnen en ging dan ook enkele getuigen onderhoren . Pieter Misselin, wonende op de wijk "De Mol", werd aangehouden als een van de opruiers. Hij werd overgebracht naar het "Maison d'arrêt" van de correctionele rechtbank van Kortrijk . (85) Uit volgend schrijven blijkt dat Comere in angst leefde en de geschapen toestand met grote spanning volgde : " De concriptiewet is niet van aard om in het canton Izegem een gemakkelijke uitvoering te vinden . Deze wet wordt immers algemeen op gemor onthaald . Dreigbrieven worden in de gemeente verspreid. Zou het niet mogelijk zijn gedurende enkele dagen drie of vier soldaten van het garnizoen te zenden? Het ware een wijze voorzorgsmaatregel, ofschoon ik het gevaar niet nakende vind . Want een voorbeeld van aanhouding werd reeds gesteld~
dat öngetwijfe±d vrees zal weten in te boezemen" (86)
15~
I S oktober o
Langs de baan Ingelmunster - Kortrijk kon Pieter Missel i n de gendar m, die hem naar Kortrijk moes t brengen, verschal ken . Hij v luc htte in het veld en kwam er aldus toe te ontsnappen. 16 oktober . Directeur Beke kwam te 3 uur in de morgen t e Izegem aan met zes gendarmen en een off icier . Hij wi lde een grondig onderzoek instellen naar de
ontvluchte
Missel i n . Huiszoeki ngen werden ondernomen maar brachten geen resultaat . Talrijke per sonen, waarvan men dacht dat ze de vergadering in "Sint Pieter" hadden b ijgewoond , werden ondervraagd. De gendarm, die Misselin had laten ontsnappen , b eweerde dat zeven mannen, gewpend met pistolen, hem hadden overvallen . Ze hadden vijf kogels gelost en hij had met zijn sabel één van de aanranders gekwetst aan de schouder . Ti jdens die schermutseling was Misselin er in geslaagd te ontvluchten. Intussen troffen de Boerenkrijgers van Midden-West--Vlaanderen maatregelen voor een geregelde opstand tegen de Fransen . 17 oktobero Comere meldt aan direct eur Beke van Kortrijk, dat een samenschol i ng van Brigands i s opgemerkt aan de wijk "Abeele". Daar bleven ze wachten, beweerde hij, op een groep van 200 man die zich verzamelde nabij het kasteel van Rumbeke aan de herberg "De v i jfwegen". Hij schrijft: "On. a vu un. ,,[n.cüv"[du ia. c.oc.CUtde..
n.oVt au c.ha.pe..a.u. e..:t mê-me.. un. pfu.me..:t n.obt" . (84) Dringengllvro eg Comere om
mlH~ taire
hulp.
Om 19 uur kwam dan ook uit Kortrijk een groep van 25 infanteristen te Izegem
aan . Ze gingen op verkenning tot aan den "Abeele", maar vonden er n i ets verdac ht . In de herberg "Den Abele", bij Petrus Vanneste, gingen ze een glaasje drinken en keerden dan onverrichterzake naar Izegem terug . Wij vonden volgend kwijtschrift: "Ae..n. Pe; (:JuL6 Van.n.ute.., heJtbeJtg,,[eJt b,,[j de..n. abe..fe.. •• • oveJt thcUJr..e..
Uljn.e..n. hUIj.6e.. ge..dae..n. • • •te..n. tijde.. deJt bugan.dage.. MhleJt, -<-mmvu, tot ob.6eJtveJte..n. e..n.d e.. U.6pe..Vl..6eJte..n.,
Wa..6
he..:t mogilijk., deJt gue..ljde.. opc.omme..n.de.. bugan.d.6 . " (87)
Middelerwijl was Izegem, langs de kan t van Rumbeke, ingenomen en bezet door
154
een bende van zeven tot a c hthonderd Brigands . Comere stoof v ol ijver met vijf man naar de grens met Rumbeke toe . Hij stoot --
te op een voo r post en had de handen vol om zichzelf te verdedigen. Comere en zijn so l dat en vuur den wat ze konden en twee Brigands vielen neer. De voorpost week achteruit en werd ach t ervolgd door de Fransen . Ze moesten echter die achtervolging staken en naa r Izegem vluchten, want ze dreigden omsingeld te worden en de Frans e s ergeant gaf de raad
onmiddellijk te vluchten . In Izegem
aangekomen l i ep Comere met z i jn knecht naar de pastor ij , waar hij met zijn vrouw, k i nderen en moeder woonde.Hij bemerkte echter dat de Brigands reeds lelijk hu i s gehouden hadden in zijn woning en verborg zich in het struikgewas om dan weg te s l u i pen naar een woning waar hij zich kon verschuilen. De vrouwen he t k i nd van Comere had men naar het gemeentehuis gebracht om ze daar als gijzelaars te houden . Op de grote markt hakten de Brigands de vrijheidsboom neer . Een groep mannen beukte de deur van het gemeentehuis in. Ze namen de twee vlaggen van het kanton mede . Gewapend eisten ze van Silvester Vermeulen, waard van het Gemeentehuis, de sleu t el van de archiefkast. Die sleutel werd echter niet gevonden en en men brak dan maar de archiefkast open. Een deel van de registers werd op de binnenkoer verbrand. De nieuw aangelegde bevolkingsregister, waarin zich de namen van de conscrits voor het jaar 7 bevonden, verdween in de vlammen.
(88) (BIJLAGE 8) De Brigands vertrokken ook naar Joseph Callens, horlogemaker, en naar juffrouw Coleta Ameye, zuster van de president, om de sleutel van de klokketoren op te e~sen .
Ze kwamen echter zonder sleutel terug . Die dag kon de alarmklok niet
luiden . Tegen 14 uur vertrokken de Brigands in de richting van Ardooie, waar een chef van de Brigands
verb~eef,
namelijk Jean Renier. Later zou het bestuur van
Izegem een schrijven ontvangen waarin gezegd werd dat die chef zich nog in Izegem bevond en waarin men aandrmng op een streng onderzoek naar deze verrader . (BIJLAGE 9) Toen het geweld wat geluwd was, kwamen de vrouw, de kinderen en de moeder van Comere, hem bezoeken in zijn schuilplaats. Achteraf vonden ze hun huis gans overhoop gehaald. De bibliotheek, waar hij zeer aan gehecht was en die zeldzame boeken bevatte, was vernield. Registers, archiefboeken en andere stukken lagen verscheurd op de straat. Linnen, juwelen en al wat enige waarde had, was verdwenen. Comere, die zich te Izegem niet meer nam om 16 uur met zijn familie de wijk naar Kortrijk.
veilig voelde,
155
26 oktober.
Rond tien uur in de voormiddag gaven dr ie inwoners het teken tot samenscholing. Op de markt werden enige schoten gelost . Enekele mannen gingen naar de kerk en braken het deurslot van de toren open . Kinderen, die op het kerkplein stonden te kijken, deden ze roepen
"Leve de keizer I " . De alarmklok werd geluid van
kwart over elf tot 14 uur en de straten liepen vol volk . De Brigands begaven zich naar de vrederechter Guillaume Ver straete op d e Korenmarkt en eisten de wapens, die de inwoners hadden moeten inleveren. Hij werd verplicht enkele mannen te vergezellen naar Petrus Devos, ontvanger van belastingen. Daar namen ze al het geld van de gemeente mede . Vervolgens gingen ze naar de Gentsestraat, bij de gewezen hoogbaljuw Petru s Joseph Coucke. Deze moest met hen mede en toen ze pastoor SamuĂŤl Delaere uit de b l ekerij Christiaen Strobbe, waar hij zich verscholen had, gehaald hadden , gingen ze met beide hoogwaardigheidsbekleders naar de kerk . Langs hun doordocht riepen vele mensen : "Leve de keizer l". De klokken gingen aan het luiden en de beiaard speelde. Brigands uit Ingelmunster hadden de Franse gemeentevlag medegebracht. Ze werd verbrand voor het gemeentehuis, onder de toejuic hingen van een opgewonden publiek. De belleman moest door de straten trekken en de mensen vragen de vuurwapens, die ze gebeurlijk nog in hun bezit hadden, af te staan aan het verzet. Al de municipalen werden opgeroepen om 's avonds op het gemeentehuis te verschijnen, met de dreiging dat men anders hun huis zou uitplunderen. De gewezen hoogbaljuw Coucke trachtte de gemoederen te bedaren en stelde zich borg voor het leven van pres ident Ameye, die op het gestelde uur op het gemeentehuis verscheen . Er was een macht van volk samengestroomd en Ameye werd op een luidruchtig. gejouw onthaald . Men besliste tot zijn arrestatie en bracht hem als gevangene over naar het Grauwzusterklooster, dat door de Brigands was ingenomen. Coucke gebru ikte zijn invloed om hem te bevrijden en onder huisarrest te zetten in zijn eigen huis
~n
de, Kerkstraat . Eerst drie en later acht man
hielden het huis bezet, aten en dronken en toonden zich de meester in het huis. 27 oktober . Te ĂŠĂŠn uur in de nacht verlieten de Brigands het huis van de president . Een Brigand, komende van Zwevezele en voorzien van een trommel, kwam verwittigen dat er gevaard dreigde en dat het be ter was de stad te verlaten . Reeds om 8 uur
156
in de morgen liep het gerucht, dat een detachement Franse soldaten de gemeente
Kachtem aan het uitplunderen was . De noodklok werd geluid en de Brigands vertrokken in de richting van Kachtem. 28 oktober . Een compagnie i nfanteristen vertrok uit Brugge om de bezetting van Kortrijk te helpen . Tussen 9 en 10 uur kwamen ze te Ingelmunster voorbij . Geheel de streek was i.n beroering . Mannen van Izegem, Kachtem, Emelgem, Ingelmunster en nog andere gemeenten wapenden zich met alles wat ze konden vinden : fusieken, pistolen, zeisen, knotsen en messen. Ze achtervolgden de Fransen langs de steenweg naar Brugge tot aan "Kuurne frans" . De connnandant van Kortrijk deed een uitval met 100 soldaten ruiters en 150 infanteristen en snelde de compagnie ter hulp. De Fransen waren razend van woede . Overal werd er geschoten en veel onschuldigen werden vermoord . Wij lezen daarover het volgende: "Men heeft begraven te Izegem
27 mensen, te Inge.lmunster 33, te Lendelede 11, te Kachtem 6, te Emelgem 4 en te Kuurne 6 . " (89) De Fransen kwamen over Ingelmunster naar Izegem en zaaiden dood en vernieling . In een dagblad van 9 juli 1798 lezen wij wat volgt: "De Fransen ondervroegen het volk om te weten waar de klokkenmeester woonde. Ze kwamen bij Joseph Callens en wilden hem gevangen nemen, omdat hij alarm geklept had. Hij zegde dat hij daar geen schuld aan had, dat hij uit zijn huis niet geweest was en ook geweigerd had te luiden of de sleutel aan de oproerlingen te geven. "Men heeft" zegde hij "de deur van de klokketoren opengebroken" en hij toonde de sleutel die nog in zijn bezit was . Door het slecht weder waren de wegen buitengewoon vuil •• De soldaten doorzochten het huis Callens en vonden zijn schoenen net en droog . Ze geloofden de man, gingen naar de toren en vonden inderdaad de deur opgengebroken. Ze lieten Callens met vrede . " (90) Terwijl de soldaten nog op straat waren, zag Callens een zekere Storme uit zijn huis komen . De Fransen wilden hem met hun bajonet het hoofd afhakken . Storme viel op de knieën en smeekte om genade en terwijl hij op de knieën lag hakten ze hem de hand af. (91) De Fransen, vol woede en wraakzucht, wilden Izegem in brand steken. Het stroo werd gereed gelegd op de markt en de inwoners zaten vol angst. Er is maar een persoon die ons kan redden meenden de mensen en dat is : "Madame van de advocaat". Ze verbleef in de Brugstraat en was franssprekend. Ze was de vrouw van advocaat Charles Maes en heette Caroline Jardin. Haar eigenlijke woning stond in de
M~rkt-157'
30 oktober . Het geweld geluvld zijnde, be sloot het municipaal bestuur bijeen te komen in bu itengewone zitting , Ze stelden een proc es-verbaal op van de gebeurt enissen, die a ldus e indigd e : "Ve..óigVl.a.tioVl. de/.> c..he.6.ó d
c..oupable..6 de. la Jz.e.voUe. : Loui.ó
Vanha.ve.Jz. be.k.e." W.ó e.Jz.aYl.d; ] e.an Re.vûe.-t, me.l1diant; P),eJlJLe. PMme.n;tie.Jz., me.nui.6ie.Jz.; Eugène. V'Hae..óe.., c..hape1.ie.Jz. ; Je.an Bapwt.e. Huy.óe.YJ.t.Jtuyt p mMc..hant de. nU." (95) Nog dezelfde dag bracht de gemeentebode dit verslag naar Brugge. De municipa li te it herplantte de vrij he idsboom. 31 oktober . Met slaande trom trokken 12 0 Brigands, komende u it. de richting Ardooie, rond 9 uur ' s avonds Izegem binnen . Ze stelden wachten op i n de straten en hakten maar nog eens de v rij heidsboom om. Hun
corrrrnandant ~
"qui parlait français et
allemand et qui fut le même des autres i nv asions" zo zegt het rapport, ging naar het hui s van president Ameye. Hij trof er al leen juffrouw Coleta Ameye en eiste er geld, linnen en klederen . Uit de kelder haalde men wijn en andere dranken . Ze bleven er dri e uren sch i nken en dri nken . (96 ) Bij advokaat Maes eisten ze geld, een frak en zijden vest. Ook nog in andere huizen werd geld geëis t. Vermeu len, de baa s u it het gemeentehuis, moest hun het huis van de vrederechter tonen . Ze trokken er b i nnen en dreigden het hûis in brand te steken . Het bleef echter
b~j
een doorzoeken van het huis en het
medenemen van een heoveelhe i d kledingsstukken . Geheel de nacht stoorden ze de bevolking en gaven bevel aan de inwoners om een lantaarn te laten branden aan deur of venster. Door de deur van François Berlamont en van de gezusters Dujardin schoten ze een kogel af . Rond 7 uur in de morgen verlieten ze Izegem om te vertrekken i n de richting van Sint Eloois Winkel . Izegem had de rouw te dragen over volgende 9 burgers die door de Fransen gedood werden : 1. Franciscus Messeyne, gehuwd, 50 jaar .
2 . Gregorius De Meyere, gehuwd, 33 jaar . 3 . Jacobus Rosselle, weduwnaar, 64 jaar . 4 . Gregorius Verhuls t, ongehuwd, 23 jaar. 5 . Gulielmus Albertus Renier, gehuwd, 48 jaar .
6 . Joannes Parmentier, ongehuwd, 28 jaar .
159
7. J oanne s Nei rinek, gehmvd, 54 jaar . 8 , Petrus Berlamont , ong ehuwd , 51 jaar . 9 . Joannes Antonius Ferdinandus Storme, ongehuwd, 23 jaar .
Een muurst een in het portaal van de kerk te Izegem, draagt de namen van die negen mannen d ie vielen omdat ze het Franse juk wilden afwerpen. Een ander gevolg va n deze troebelen was dat er t e I z egem v eel schade berokkend was . De stad werd dan ook door he t "Tr i bunal civil" te Amiens veroordeeld tot schadevergoedingen . Comer e, de zwaar st getroffene, eiste een s om van 9 . 930 Fr . Izegem vond die som nogal hoog en stelde in een schrijven aan d e onderprefect voor, dat vijf of zes ingezetenen van de stad zouden samen komen met Comer e om de zaak in der minne l te regelen en dit op een dag bepaald doo r de onderprefect . (97) Volgende schadevergoeJingen werden def initie f vastge steld Aan Comere, de Frans e c on®issaris
8 . 593,50 Fr .
Mevrouw Comere kre eg
1.200,00 Fr .
pierre Ameye, de president
1. 034,00 Fr .
Silvester Vermeulen
3 1, 50 Fr.
Pierr e Devos
120,00 Fr .
Guillaume Vers tr aete Charles Maes, advokaat
52,00 Fr . 1\ 8,50 Fr,
Benoit Ren ier
79, \ 0 Fr,
François Logé
11 4,50 Fr .
pierre Van Wtberghe
27 4 ,50 Fr .
Jan Bapt i ste Vandewalle
72 ,00 Fro
Joseph Tanghe
438,00 Fr .
Louise Ameye
245,00 Fr .
We. Joseph Legrand
15 0,00 Fr .
Antoine Berlamont
63,00 Fr .
J o Vervenne
100,00 Fr .
Vern ie l i ngen raadszaal gemeente
348,00 Fr .
In het tota al moest Izegem de som van 13 . 348,85 Fr . betalen . (98) \ november ,
160
De gemeente herplantte voor de laatste maal de vr ij heidsboom, nu de rust
hersteld was . De municipaliteit wilde nu ook een goede indruk maken op het centraal bestuur en om elke verdenking van aktieve medewerk li-ng aan de opstand weg te nemen, schreef men het vo l gende : "f'AttbJte de fa UbeJt;té v.,;t Jtepfan.té.
VeptU.ó fOM novLe cavLté.n jou.-Lt de fa pfM pcur.6.u.t.e. btanqu1.LUé eX. -te mW.feWL e.4pW et f!. ' Î1.('JtmovUe. ab-óofu.e. Jtègne. eYLtJte. pfu..6 J..ncU..g né-6 .6 WL f e.6 bug and.6 <" (9 9 )
.6e,;~
habLt.:a.n:U, qui
.60M
on ne. pe.ut
Intussen zat het bestuur lelijk i n de knoei, wan t men beschikte niet over het nodige geld voor he t betalen van bovengemelde schadevergoeding. De stad kon uite indelijk het nodi ge ge l d lenen aan enige burgers, met de belofte alles terug te betalen na de inning van de belastingen . (100) Acht Izegemnaren werden aangehouden en nog tien anderen opgezocht . Het gerecht van Doornik veroordeelde er vijf tot de doodstraf. Voor één onder hen vroeg het stadsbestuur genade . Het betrof Jan Bapt ist Huysentruyt o (101) Het stadsbestuur richtte ook een schrijven aan de v erdediger van Huysentruyt waarin gevraagd werd aan de veroordeelde een copie te willen overhandigen van het smeekschrift, dat de stad op 9 november 1798 gericht had aan de commandant de la place de Courtray o In hetzelfde schr ij ven staat ook t e lezen dat de patrouille , om de orde te handhaven, de brigand Eugène D'Haese heeft aangehouden . Deze co-chef van de Brigands werd onder streng
ge le~ de
overgebracht naar Kor-
trijk . (1 02) De conscriptie te Izegem . Als de we t op de conscriptie en een he le r eeks ande re moe ilijkheden voor de bevolking oorzaak waren van de Boerenkr ijg, moeten wij vastste l len dat onder Napoleon er nooit meer gewaagd werd te protesteren of in verzet te komen . Dit wil echter nog niet betekenen dat de mensen instemd en met de conscriptie. Het verzet groeide nu in een andere vorm . Er waren vaandelvluchtigen, dienstweigeraars en soms waren er zelfs jongens die uit angst of bitter heid tot zelfverminking . Wij vonden onder ander dat een conscript Nr 27 van het jaar 1807 zich
w~arsch ij nl i jk
vrijwillig 'verminkte om te kunnen vrij komen . In een schrij-
ven va n de Franse overheid staa t dat bij hem een schot in het linkerbeen vastgesteld werd en men ver30hht de gezagsdra gers van Izegem hem goed in het oog te houden omdat men hem verdacht zich zelf te hebben verminkt . (103) Aan de hand ván de volledige dokumentatie over de mil itie in het arch ie f de stad , zou men een grondige studie kunnen maken over de cons criptie .
van
161
Hen vindt er de volledig e lijsten van de conscrits voor de verschillende k l a s sen, lij sten van gereforme erden, deserteurs en dienstw¡eigeraars alsook brieven en besluiten van de me ier s, de onderprefect en de prefect,
Om een bepaald gedacht te geven over die zaak, zullen wij ons beperken tot het voornaams t e
0
Vanaf 1798 gebeurd e de i nlijving door lo t ing , De gemeen t ebesturen waren v erpl icht elk jaar de lijsten op te maken van de jongelingen tus sen de 20 en de 25 jaaro Die jongens waren verp licht zich zelf aan te melden op .het gemeentehuis . De lijsten wer den dan doo r gezond en naar de onder pr e fect die de namen van de cons crmts uit de gemeenten alfabetisch lie t r angs chikken . Elke gemeente ontving zulk een lijst en moest deze uithangen, opdat a llen er kennis zouden kunnen van nemen . Velen verzu i mden het zich te
laten inschrijven en b ij de ge-
meentebesturen wa s er in he t beg i n wel enige slordighe i d terzake o Deviry, prefe ct te Brugge liet dan ook een beslu it versch ij nen, ges tel d in beide talen, met het doel de wet op de conscriptie t e ver zekeren o (BIJLAGE 10) Ui t de lijs t en werden dan de nodige mannen doo r loting aangeduid o De loting als dusdani g was in zekere zin een demokrat i s c he man ier om de dienstplicht i gen aan te duiden " Schanda l ig was echter het feit da t men een plaatsvervanger kon kopen binnen de vijf dagen na de definitieve aanstel ling als conscrit o Dit was nooit moge li jk voor gewone mensen en viel alleen te beurt aan rijkemansk i nderen o Gewoonlijk werd een no t ariĂŤle akte opges teld om de beta ling van de plaatsvervanger wettel i jk te regelen o Alles werd in zulke akte voor zien , Wij vonden zulk een akte ge tekend Debal en het lijkt ons wel van belang d it dokument eens te door zi en o (BIJLAGE 11 ) Een plaatsvervanger kopen koste tussen 2 0000 en 4 0000 Fr . Wat in die tij d een zeer hoge s om was , Bedenken we maar dat men v oor 2 . 000 Fr . een gewo on huisje kon kopen . De mannen, die een slec ht nummer getrokken hadden, moesten op een bepaalde dag zich
naar Kor tri jk begeven om er gemeten en onderzo cht te wo r den doord e r ekru-
teringsraad
0
( BIJLAGE 12)
Om aangenomen te worden in het leger moes t
16~
me~
lichamelijk gezond verklaard
worden en 1,544 m. lang zijn. Wie zich n i e t aanme l dde , werd aangezien als deserteur:. uit alles bI ijkt over du i delijk dat er t amel ij k veel d ienstwe i geraars
waren. Het volgende schrijven van Camere, geeft ons
en~g
gedacht over de ge -
steldheid van de conscrits en van de overheid :
"Ve.n uvilen c..omrnLรณ~aJUb ge.nae.mt doOlt de c.eYl.bz.o.-te. admi.n..-t.6:tJtatie van he.;(: Ve paJr.mte.me.nt deJt Le.lje. om het ve.Jtbte.k de.Jt -tngucJUte.ve.ne.n te. be.vaoltdeJl..en. Aen d'opge..รถc..Me.ve.ne.n deJL twe.e.de. e.n deJl..de. c1.a..6.6e. van 't c..antcn van I.6e.ghe.m doolt het lot ae.ng0We.ze.n om
z~g V~eJL
het legelt te bege.ven,
Se.deJtt langen .:ti...jd hee6.t de. wet gu pJtoke.n maeJl.. gljJ.J.e.den lUIj.6teJtt naeJL hae.Jte .6temme. ~e.t . Mle ulj.t.6tellen zijn ve.,'l..6 c..hene.n ende w..ve. 0 nge...f.ukken .6.ta.en te begi.nne.n ~nd~e.Y1. gljUede.n uw ~e.t .6poe~g ae.n en bi.e.d . Vo otende, vtuc.ht{tnde atle. ooge.nbUkke.n VVl.6c.hJr.i.f<.-t van ae.nge.houde.n te. woltde.n, wat .6.ta.et uUe.de.n ove.Jt te. kome.n ? We...f.k .6at de. .6c.Wkke...f.ljkhe.ljd van. u tot we.Me.n . De. ~a.Vte e.x.e.c..u..:ti..e., he.t gevang e.n ne.me.n van w..ve. oude.Jt.6 zuile.n uwe. elle.nde nog v e.Jtme.e.Jtde.Jte.n. Oc.h komt, komi. e.n .6te...U ~et me.e.Jt ~n ge.vae.Jt a1...te. he.tge.ne. dat uUe.de.n zoo Ue.6 i..6, e.nde. u e.ljge.n ze...f.ve.n ae.n ge.tljk.e. onge.f.ukke.n. Ende. gij opgUc.Me.vene.n nog n..-Le.t ae.n.g0We.ze.n om op te. tJte.kke.n ge.de.nkt dat he.t van uw be...e.a.ng i..6, dat de. gone. di.e. e.eJLJ.d doolt he.t tot ae.ng0We.ze.n g0We.Ut he.bbe.n z~g ge.hoaJt.zae.m toone.n ae.n de. wet, want i.ndi.e.n Zij zi.g ve.Jtbe.Jtge.n, i.ndi.e.n Zij z~g n..-Let ae.nbJ.e.de.n, we...f.ha.ut zat het uwe.n toe.Jt we.ue.n, kta.e.gt dan ae.n de. i.nguc.f1J1.e.ve.ne. di.e. gij ke.nt, om u eljge.n ze...f.ve.n te. be.vJtljden (104) Herhaaldelijk werd op a ll erlei manieren aangedrongen om in dienst te treden, ook door de plaatselijke overheid. Al deze oproepen gaven geen voldoening en Picquet de onderprefect van Kortrijk schreef op 29 j anua. ri 1806 : " Bi j na alle we1geraars zijn uit de l andelijke gemeenten, wat bew i jst dat ze gemakkelijk een schuiloord vinden . Wij vinden het triestig al tij d n ieuwe te moeten aanduiden . Wij zullen nog gedwongen worden zelfs conscrits aan te duiden, die in de loting een gunstig nummer getrokken hebben . Ik zal maatregelen moeten treffen tegen de openbare bedienden, de polit i e en de veldwachters die schuldig zijn aan onverschilligheid en slordighe i d . " (105) uit dit
schr~jven
leren wij dat de ouders konden v erantwoo r del ijk gesteld worden,
indien hun jongen z i ch niet aanmeldde . Ze werden dan overgebracht na.ar de gevangenis van Kortrijk (Wet van 8 Fructidor 1805). Bij zulke ouders zette men soldaten op logement . Men noemde die soldaten, garnisaires. Waren he t solvabele
163
uuders, dan moesten z e eten en logement vers t rekken en daarbij nog drie Fr . per dag geven aan de garnisaires. Waren d ie ouders onbemiddeld dan viel en ze ten l as te van de gemee n te . De armendis werd verbod opge legd steun te verlenen aan behoeft i ge oud ers van voo r tvluc h tigen en d i en stwe i geraars . Onze jongens, fra nsonkund i g, kwamen i n gemengde eenheden met soldaten u i t allerlei landen en taalgemeens chappen , Sommige j ongens deserteerden onderweg . Wie in zijn pog ing tot des e rtie gesnapt werd, moest men fusilleren, t wee koge l s in het hoofd , twee
~n
de borst en twee in de buik . De refracteurs, d ie men gedurig
opzocht , werden als men ze kon aanhouden naar een een strafbatalj on gezonden. Ze dro egen maar een halve uniform en kregen maar een hal f rant soen . Ze ge leken e i genlij k meer aan ga le iboeven . Van de soldaten uit West-Vlaanderen zij n er
~n
het rij ksar ch ief 300 brieven
bewaard , die ons een gedacht gev en van het lijden onzer jongens. Ze vroegen voor hen te b i dden, miss en te l aten lezen en bedevaarten te doen . Dit waren brieven d i e gezonden werden door de conscr its naar hun ouders . Die brieven dienden als bewi js dat ze in werkelijke dienst waren . Ze zonden dan die brieven naar Brugge als bewijs . Wij vonden ook een twint i gtal brieven in het archief te Izegem . In het laatste deel van dit werk zullen wij enkele van d ie brieven ter lezing aanbieden . Naast de akt ieve soldaten bestond er nog een reserve, die steeds gereed moest zijn om t e vertrekken in de plaats van zieken, voortvluchtigen en d ienstweigeraars . Sommigen konden ook aanvragen om geplaatst te worden "Ă la fin du dĂŠpot" t . t . z . om laatst te mogen b i nnengaan . Er was een bepaling d ie voorhield wi e daarvan kon genie ten . Men kon op de dag van de loting vragen aan de onderprefect om met de laatsten van de klasse binnen te gaan . Dit kon toegelaten worden in volgende gevallen : 1, Als er een broeder t: in akt i even dienst was, gesneuveld was ofwel gereformeerd . 2. Als men de zoon was en de oudste zoon van een weduwe . 3 . Als men wees was en meerdere broeders en zus t ers had d ie jonger waren . 4. Als de vader van de conscrit 71 jaar oud was op de vertrekdatum naar het
164
leger
0
( BI JLAGE 13 )
In het stadsarchief vinden wij tal va n bewijzen dat er deser ie en dienstweigering bes tond op grote schaal , Gedurig drong men van hogerhand aan bij de gemeen te om alles in het werk te stellen tene inde verdwaalde con scrits en deserteurs te doe n b innengaan . Op 27 december 18 13 schr ij ft de meier van Izegem, dat h i j opdracht heeft gegeven om alles
wa ~
moge lij k i s te doen teneinde de afwezige c09scr its, die niet
op het appel ver schenen of des erteerden, op te zoeken en 1n
dienst te doen
treden. Hij maakt van d it sc.hrijven gebru i k om voor twee conscrits, waar men naar zocht, hun juis te legerplaats aan te geven en om van een ander te zeggen dat h i j geen deel uitmaakte van de conscrits van Izegem . (BIJLAGE 14) Bij het speuren i n de militiepapieren, kan men zich nieL ontdoen van de indruk dat de meiers alles i n het werk stelden om de moe ilijkheden op te klaren, conscri t s te helpen en ouders uit het gevang te houd en " Er was daar schijnbaar veel werk mede gemoeid o Regelmatig kwamen beric hten over des erteurs i n de gemeente. Zulk een bericht droeg de naam "DĂŠnonciation de dĂŠ serteur" . (BIJLAGE 15) De onderpr efect Picquet drong aan om door vaderl ijke raad en overredingskracht alles in het werk te stellen om de cons crits, die zich lieten vangen door valse geruch ten of slechte raad, te overtuigen om in d ienst te treden . Anders immers stelden ze zich bloot aan strenge vervolging en zouden hun ouder s vervolgd worden . Picquet geeft daarb ij ook een lijst van 22 conscr its, die opgeroepen werden voor een ne iuwe lichting van 120 , 000 man en die n i et verschenen op het appel , De gemeent e werd aangemaand al het nodige te doen en moest voor het e i nde van de maand verslag insturen over de gedane i nspanningen. (BIJLAGE 16) Op 12 augustus 1808 schreef meier Thilleur aan Picquet, dat een zekere Baptiste Vincke,
be sc huldig~
van desertie, z i ch n iet i n de stad bevond . Hij zegde dat
twee deser teurs, Ne i rynck en Verschoore , die ui t vrije wil hun dienst hernomen hadden , konden getuigen dat Vincke na zijn desertie aangehouden werd en teruggeleid naar z i jn eenheid . Diensvolgens, zegde de me i er, hebben wij het niet nodig geac ht de ouders gevangen te nemen . Pi cquet zond he t schr i jven van Thil leur terug naar Izegem met de nota : "Volgens inlichtingen genomen te Rochefort, blijkt dat Vincke n i et werd aangeho uden . De vervolgingen moeten dus voortgeze t worden . "
(BIJLAGE 17)
Zelf de Franse commiss ar is Comere komt soms tussen voor bepa.alde conscr it s .
lS5
T'
.
Op een bepaald ogenblik schrijft hij naar de centrale administratie voor twe 2 jongelingen, Bernard Parmentier en Joseph Dewulf en zegt dat ze vertrokken waren om hun militaire dienstplicht te vervullen. "Ze hebben" zegde hij " hun groep die van Brugge naar Rijsel ging verlaten, omdat ze nog eerst, als
eige~
naars van goederen, hun zaken wilden regelen . Wij hebben ons overtuigd van de echtheid van die
bewer~mgen
en het is de waarheid , Ze hebben zich natuurlijk
misdragen, maar waren zich niet bewust van de zwar e g evolgen die hun ontvluchting kon hebben . Daar ze echter vol goede wil zijn om in dienst te treden, ben ik van mening, dat zulks ten hunnen voordele kan geInterpreteerd worden." Comere zond die beide jongens onder begeleiding van gendarmen en met zijn schrijven naar Brugge" Anderzijds trachtte Picquet goed te staan met zijn hogere overheid en volgde uiterst stipt alle verordeningen uit. Op 10 december 1810, op aandringen van de prefect, dreigt hij met een "Exécution militaire", voor alle gemeenten die te veel deserteurs en refractaire hebben. ( BIJLAGE 18 ) De gemeenten en in het bijzonder de gemeentebesturen hadden een heilige schrik voor die "Exécution militaire" . Dit bracht immers zwar e geldelijke lasten met zich mede. Op 18 augustus 1807 bv . kwam zulk een exécutie naar Izegem . Ze bestond uit 5 soldaten en 3 gendarmen o Dèzemoesten overgaan tot het gevangen nemen van ouders . De meier vroeg om die bezetting op te heffen. Hij argumenteerde over een zestal gevallen en trachtte duidelijk te maken dat er vergissingen in het spel waren François Maertens, loteling Nr SI, verbleef in het hospitaal van Gent. Martin Verschoot, loteling Nr 17, ontvlucht uit het leger, was intussen aangehouden. Pierre Lammertyn, loteling Nr 24, was geen deserteur, aangezien hij zich in het militair hospitaal van Eeklo bevond , Jean Bonne, loteling Nr 12 was wel gedeserteerd, maar had zich berouwvol aangemeld bij de onderprefect . De ouders van Pieter Jacobus Allewaert, loteling Nr 41, getuigden dat hun zoon niet naar huis gekomen was en betwijfelden fel dat hij zou gedeserteerd zijn . Een genaamde Laga was alhier onbekend en kwam niet voor op de lijst van de Izegemse cons crits.
166
Intussen kreeg het Izegems bestuur een gepeperde rekening voorgelegd . Die m1litaire executie kostte de stad 2.367,50 Fr.
( BIJLAGE 19 )
De vrees en de tegenzin voor de legerdienst maakten dat velen onderdoken. Ze hoorden immer s de verhalen van uitputtende tochten, slechte voeding, geïmproviseerde hospitalen en alle soort ellende . V.elen waren echter bang geworden om onderduiker s te herbergen . De prefectuur had besluiten uitgevaardigd, waarin strenge straff en voo r zien waren voor al degenen die deserteurs verborgen of de vlucht ervan mogelijk maakten. De opper-secre t ar i s van de preft;ctuur van het Leie-departement, Henissart, zond naar de gemeenten een uittreksel uit de beslui t en van de prefect, die betrekking had op het verbergen van deserteurs. Het was gesteld in beide talen en bevatte 7 artikels . Laat ik hier een tekenend voorbeeld geven van de angst die heerste bij de mensen . "pierre Jean Verbrugge, zoon van pierre en Marie Gryspeerdt, was ergens ondergedoken . De vader beweerde de schuilplaats van zijn zoon niet te kennen. Het ongeluk wilde nu dat die jongen stierf in zijn schuilplaats . Uit grote vrees droeg men het lijk naar Emelgem en legde het tegen de kerkhofmuur 'b 's Morgens werd het lijk gevonden en begroef men het aldaar . " Gedurig werd beroep gedaan op de meier om te bewij z en dat deze of gene soldaat conscrit werkelijk in het leger was. Hij moest dan ook schrijven naar de eenheid of gebeurlijk naar een of ander hospitaal en verzoeken een bewijs op te sturen van werkelijke aanwezigheid . Wij vinden dan ook in het archief te Izegem verschillende bewijzen van aktieven dienst of van aanwezigheid in een militair hospitaal . Er zijn bewijzen van overlijden (Extraits mortuaires) . (I06) Vrijwilligers voor het Franse leger waren er in Izegem omtrent niet. Wij vonden slechts één dokument, dat het bewijs levert dat er toch wel vrijwilligers waren . Het gaat om een Joseph Legrand, een Jean Benoit en een François Vermeersch . (BIJLAGE 21f Een zekere Joseph De Munie, conscrit van de eerste klasse, was misschien ook wel vrijwilliger, want op 1 Pluviose jaar 7 schreef Comere persoonlijk een brief naar die conscrit . Hij schreef dat de oorlogscommissaris en de commandant van de 40e halve brigade te Amiens ' op de hoogte waren van
z~Jn
be-
geerte om vooruit te komen in zijn militaire loopbaan. Hij legde er de nadruk op dat hij alles in het werk moest stellen om de waardering
vanz~Jn
overheden te verdienen . "Dit is" zegt hij "de enige manier om te verhogen in graad . De verdienste alleen telt in het Franse leger en leidt naar de
lS?
~lOogste
mil i ta i re plaatsen . " Di t schrijven eindigt op de volgende wijze
"Wees dus braaf, voor zichtig en eerlijk en ge zult onderv i nden dat uw doel bereikt zal worden en dat ge ,z ult komen tot een graad van geluk en eer
welke
gij noo i t had durven wensen . " Op het ogenblik van dit schrijven was De Munie reeds sergeant . (107) Met een bewijs van huwelijk, afgeleverd door de muni c i palite i t, kon men soms vrijstelling kri jgen of in elk geval
g~plaatst
wor den "à la fin du dépot" .
Men vindt in het Izegems archief verschillende zulke bewijzen . (108) Dan was er ook nog, sedert Napoleon de mogelijkheid , voor studenten pr1esters om gedurende hun studies vrijgesteld te worden van legerdienst. Als voorwaarde werd gesteld dat hij op de voorgeschreven ouder dom moest gewijd worden, anders werd hij opger oepen als gewone sonscrit . He t seminarie moest een attest afleveren met de bevestiging van het bisdom . Dit was onder ander het geval voor Louis Benoit Desmadryl in 1806; op dit bewaarde att e st komt nog in zeer goede staat het zegel van het bisdom Gent voor . (BIJLAGE 22) Conscrits, die wegens ziekte wilden vrijgesteld worden, moesten een bewijs van een chirurgijn kunnen afleveren . J . Bouckaert, chirurgijn te Dadizele, geeft bv. een bewijs voor Petrus Patijn uit Izegem . Daarin staat dat hij lijdende is aan vallende ziekte . (BIJLAGE 23 ) . Om echter zeker te zijn dat er geen bedrog in het spel was, moesten ook nog enkele burgers waaronder de ouders bevestigen dat ze kennis hadden van die ziekte . Ze moesten die bevestiging schriftelijk doen en deugdelijk ondertekenen. (BIJLAGE 24) Wij vonden ook enkele pikante bijzonderheden over zogezegde vrijwilligers die hun republikeinse gezindheid wilde afficheren.
§ Jean Vandenbórre, garenkoopman, conscrit 3e klasse Nr 26, vroeg om gehoord te worden op de zitting van de municipale administratie en verklaarde daar plechtig : "Het lot moet niet beslissen over mijn legerdienst, want ik wil vrijwillig opkomen om het vaderland te dienen . " Hij voegde er echter onmiddelijk aan toe : "maar aangez i en ik getrouwd ben en kinderen heb en daarbij een zaak die beheerd moet worden, zal ik mij laten vervangen door Gommar Hendrick, 27 jaar en half, uit het canton Conting, departement der twee
168
Nethen" ( 107) (BIJLAGE 25 )
§ Ook Louis François Berlamont zong ditzelfde liedje, maar liet zich vervan-'
gen door Jean André Wallaijs, 26 jaar, uit Roeselare . (109) Voegen
Wl.J
h i er nog aan toe het invoeren van de HUWGAVE
In elke gemeen t e moes t jaar lijks uit de geme entekas een huwgave (som geld) worden toegestaan aan een mil itair die zich in de oorlog had onderscheiden en die in de echt wilde treden met een eerzame dochter . Zu lk huwelijk moest op een plechtige
man~er
gesl ot en worden op de verjaardag va n de keizer, begin decem-
ber . Het Izegems arch i ef leert ons, dat de Izegemse meler verveeld zat met het feit dat er ln de stad niemand te vinden was om zulkdan i g hmvelijk aan te gaan. Hij vroeg aan de veldwachter Colombo, een oud gediende van de keizerlijke troepen, om aldus te huwen en de huwgave te ontvangen . Dez e verklaarde echter dat hij niet de mins t e goesting had om in een huwelijksbootje te stappen. Op veel andere plaatsen gebeurde dit wel. Hier' l aten wij een verslag volgen van zulk een gebeurtenis te Brugge : "Tien coppels die voor de prefect en de meier wierden gekoosen om met elkander te trouwen ; kregen 600 Fr. voor dote (huwgave) ieder jaar . Deze mans moesten alle geretireede ;militairen zijn. 's Morgens om elf ueren wierden zij civilelijk getrouwd op 't stadhuys; om 12 ueren aen de prefect vOorgesteld. Vandaerin cortège naer St. Salvatorskerke vergezeld door de geconstitueerde machten en 't musik, om volgens de kerke te trouwen. Om één ueren ' t vieren der bruyloft op het stadhuyse met honderd conVlven. Daer was eenen prijs gesteld voor de gilde, die best gecostumeerd was en op de markt kwam . Cortryck hadde den prijs van 200 Fr . Prijzen werden gegeven voor de schutters: 100 Fr.; voor de schermers: 100 Fr . en voor 'tmusique : 100 Fr . (I l O) Izegemse soldaten en deserteurs . De brigardier van de gendarmerie te Roeselane kloeg op 7 september 1807 LEMIERE van Izegem aan . Hij was gesignaleerd geworden als "déserteur en route". Meier Vandewalle rlep zijn moeder op het gemeentehuis en onderwierp haar aan een verhoor, waaruit bleek dat Lemiere in transport zijnde, tussen Menen en Ronck ziek gevallen was en men de zieke soldaat naar het hospitaal van Rijsel had overgebracht. Op 23 september kon zijn moeder een brief voorleggen, geschreven in Parijs, waar thans haar zoon in garnizoen verbleef . Hij behoorde tot de 7e compagnie, 3e bataillon van het 55e regiment infanterie,
169
§
De onderprefectuur liet meier Vandewalle op 16 september 1807 weten dat de conscrits DEMUYNCK en NOLLET van de lichting 1808 voortvluchtig waren. Daar
ze onvindbaar bleven, werden de ouders gearresteerd. . § Eind oktober 1807 liet de prefect weten dat Napoleon algemene amnestie aan alle refractairs en deserteurs verleende . Zij moesten zich vrijwillig komen aanbieden en zich naar het militair depot van Brugge begeven om terug bij de keizerl i jke legers te worden ingelijfd . Hier volgt de lijst van de Izegemnaren, die van deze amnestie gebruik maakten. Voor hun reiskosten naar Brugge kregen ze elk drie frank : JACQUES FLAMAND, PIERRE LOBBESTAEL, BLASIUS ALLEWAERT, PIERRE LAMPE, PIETER MOENS, PIETER LABEEUW, MARTIN TANGHE, PIETER IMPE, PIETER DEPYCKERE, PIETER EUGENE LEMIERE, JEAN FOLENS, JEAN FRANCOlS LEMIERE, PIETER HOUTHAEVE, JOSEPH MADDENS en PIERRE BOURGEOIS. §
Uit het garnizoen van Munster in Duitsland was EUGENE DEPLAE ontvlucht. Te Izegem, op aanraden van zijn ouders, kwam hij tot bezinning en vroeg een aanbevelingsbrief en "un marche de route" om naar Munster terug te keren .
§
Op 25 maart 1807 werd gemeld dat FRANCOlS VANHOUTTE, conscrit van het jaar 1806, in het hospitaal van St.-Denis lag .
§
Bernard Degryse, conscrit van het jaar 12, werd als refractair tot 1. 550 Fr boete veroordeeld.
§ Pieter Baes, conscrit van het jaar 1809, zzon van Franciscus en Anne Windels, deserteerde maar keerde vrijwillig naar het leger terug op 20 . 1.1809. §
Toen de conscrits van het jaar 1810 op 27 februari 1809 in groep naar Roeselare vertrokken, ontbrak FERDINAND VAN
HAELE~fïN,
loteling Nr 39 . De veld-
wachter Mark moest op onderzoek uit. Hij vond Van Haelewyn en men liet hem 's anderendaags opleiden naar Brugge. § CHARLES CLEMENT beweerde dat hij had mogen afzwaaien maar had geen "Feuille de route" . Hij moest elke week twee maal zich aanbieden bij de politiecommissaris, zolang zijn papieren van afdanking niet waren aangekomen.
110
§ Op 3
me~
1809 deden de veldwachters huiszoekingen om PIERRE FRANCOlS WITTE-
BOLLE op te sporen, die gesignaliseerd was als deserteur . Hij werd nergens gevonden . §
De moeder van ELOOI DE KEYSER werd lastig gevallen omdat haar zoon desertie zou gepleegd hebben. Zij had echter een brief van hem ontvangen uit Madrid waar hi j in een krijgsho$pitaal lag.
§
In het voorgaande deèl over de huwgave zegden wi j dat spijts aandringen er niemand te vinden was om te trouwen en aldus door het bestuur gevierd te worden. Meier Vandewalle werd door Picquet onder zware druk gezet en was uiteindelijk fier te mogen laten weten dat hij in zijn pogingen geslaagd was . Er was een eerzaam meisje gevonden, Anna Vleryck, die toegestemd had om te huwen met soldaat FERDINAND VERMEULEN, zoon van Silvester Vermeulen, de baas van het gemeentehuis. Ze ontvingen van de stad een huwgave van 300 Fr.
§
De conscrit FRANCOlS DRUBBELS werd als deserteur tot 1.630 Fr boete veroordeeld .
§ In februari 1808 hielden de veldwachters klopjahht op PIETER HOUTHAEVE1 lo-
teling Nr 15 van de klasse 1808. Hun opzoekingen bleven zonder gevolg. Daar de ouders van Houthaeve overleden waren konden geen verdere maateegelen worden getroffen. § Vrijgestelde conscrits, definitief ongeschikt verklaard voor den dienst,
werden aan zware persoonlijke belasting onderworpen. In december 1807 EUGENE VERSTRAETE en CHARLES DIERICK In januari 1808 Werd Martin Berlamont getaxeerd voor 75 Fr . MICHEL ROELENS voor 93 Fr. EUGENE VERLOO voor 95 Fr. JACOBUS VANTIDMME voor 75 Fr . LOUIS DEWITTE voor 60 FR. In februari 1808 PIERRE ISENBAERT voor 300 Fr . JEAN VANDEPUTTE voor 300 Fr. LOUIS MISSIAEN voor 70 Fr. 59ct.
1b.1
CLEMENT VANDEPUTTE voor 300 Fr . 50 ct . PETRUS DEBRANBANDERE voor 58 Fr . lI et . In september: p I ERRE FRANCOlS BEHEYDT 84 Fr . - PIERRE JEAN STOVE 100 Fr . en JEAN d rHAEZE 60 Fr . §
Begin 1808 stierf te Brest de Izegemse conscrit PIETER VAN STEENKISTE, zoon van Pie t er en Marie Henderyck ,
§
BERNARD VERSTRAETE, conscrit van het jaar 9, werd gereformeerd in het hospitaal van Rijsel . De afdankingsbrief is getekend door de militaire geneesheren Becu en Lillesbondais.
§
Op datum van 25 mel 1808 stelde het gemeentebestuur van Izegem een lijst samen van Izegemnaren die van hogerhand als deserteur werden gesignaleerd. Als deserteurs stonden toen bekend : - Van het jaar 13
JEAN WERBROUCK, zoon van pieter en Marie Rose Vereecke
- Van het jaar 14
JEAN VANSTEENKISTE, zoon van Jan en Marie Samoy . DOMINICUS VERSTRAETE, zoon van Jan Bt . en Marie Cattry. JOSEPH VERBEKE, zoon van pierre Jean en Eugenie Vandevyvere. ROCHUS VINCKE, zoon van Willem en Marie D'hont. FREDERIK NEIRYNCK, zoon van Johannes en Theresia Roelens. P[ETER MONTEYNE, zoon van Petrus en Barbara Barbier. HYACINTH SEGERS,
- Lichting 1807
zoo~
van Hilonius en Jeanne Potie o
JEAN BT.D'HOOGHE, zoon van Jean Bernard en Marie Cath.Gheldhof LOUIS DUPONT, zoon van Jean François en Brigitte Provost.
- Lichting 1808 : JEAN BOUCKAERT, zoon van Petrus en Marie Th . Balduyck . §
In juni 1808 kwam PIERRE VANDERHEEREN, conscrit van het jaar 1808, met verlof naar Izegem . Hij bleef 12 dagen thuis en zijn verlof termijn was overschreden. Hij kreeg een dringende aanmaning om zich zo spoedig mogelijk naar het depot van Brugge te begeven .
§ JUDOCUS GELLYNCK zwaaide af als kurassier van het 3e regiment. Hij kwam thuis in juli 1808. Onmiddellijk moest zijn "feuille de route" ingediend worden bij Casquet, commissaris van landsverdediging bij het Leiedepartement en zijn akte van geboorte moest doorgestuurd worden naar de "Commissaire ordonnateur de la 16 division militaire" te Rijsel .
§
Pieter Seynaeve en zijn vrouw waren aan het werk op de hofstede van Martin Vanhaverbeke . Een opgejaagde conscrit drong hun 'voning binnen om zich te versc.huilen . Hi j werd daar echter ontdekt en aangehouden. Het kostte heel wat moeite om de chef van de veiligheid te Kortrijk er van te overtuigen dat ze onschuldig war en en helemaal niet wisten dat de c onscrit zich in hun huis verscholen had o
§
Te Middelburg st i erf in september 1808 de Izegemnaar conscrit JEAN BAPTIST VANDERHEEREN, soldaat van de 3e compagnie, Ie bataillon colonial.
§ Op 29 september 1808 stuurden de ouders van JEAN EMMANUEL SABBE een smeek-
brief naar de commandant van de keizerlijke gendarmerie te Brugge om
ver~ l.
zachting te bekomen in de gevangenisstraf die hun zoon als deserteur had opgelopen. § JEAN BAPTIST EECKHOUT, conscrit van het jaar 7, zoon van Eugène en Isabelle
Bullynck was van Brugge naar Kortrijk moeten gaan . Over Amiens ontvluchtte hij het leger en kwam naar Izegem. Meier Thilleur deed alles wat in zijn macht was om voor die conscrit amnestie van straffen te bekomen. §
JEAN VANDAELE Wêrö beschuldigd van desertie. Zijn ouders liepen gevaar te worden aangehouden . Meier Thilleur deed de nodige stappen en kreeg van Quesquel, commissaire de guerre een dienstbewijs, waarbij bewezen werd dat hij actief was in het 86e regiment infanterie de ligne, 2e bataillon, 3e Compagnie.
IV . NIEUWE INSTELLINGEN EN BESTUUR ONDER HET FRANS BEWIND . Om ten volle de veranderingen te begrijpen, is het misschien wel goed eens
bondig de toestand te bekijken van vóor de Franse bezetting . Het graafschap Vlaanderen was verdeeld in kasseIrijen ob kasseI r ijen. Kortrijk was de hoofdplaats van een kasseIrij, die bestond uit vijf distrikten of roeden, namelijk: Harelbeke, Deinze, Tielt, Menen en de roede van IS parochies. Izegem behoorde tot de roede van Menen. Filips de Goede schonk in augustus 1463, aan de baljuw en de zeven schepenen van de roede van Menen, het recht van hoge, middele en lage justitie over 14 plaatsen, waaronder Izegem. De afgevaardigden van die 14 plaatsen kozen een hoofdcolIege, dat vergaderde te Menen op de Grote Markt in een gebouw genaamd :
17~
" Het Land thuys "
Daar werden ook bewaard de gito ssen of afschriften van notari--
0
ele akten, opgemaakt door de notarissen en goedgekeur d door de koning . Daar bevonden z ic h dan ook de grossen van de Izegemse notaris sen : Hilarius Marchelier (1697 - 1706), De Blauwe ( 1725 - 1735) en Joseph Coucke (177 0 - 1788) . Op 8 januari, vooravond van het Frans tijdvak, werd het hoofdcollege van de roede herkozen .
Hoo ~d baljuw
was Paul Van Ruymbeke . De wethouders waren: J .
Holvoet van Menen, Jean Dufort, griffier van Moorseie, Eugène Balthazar Dujardin, griffier van Izegem en pierre Coucke , bal juw te Izegem . Hier moeten wij de aandacht vestigen op een feit dat Izegem aanbelangt . Niet alle heerlijkheden onder de roede van Menen h ingen in alles af van het hoofdcollege . Sommige hadden een eigen autonomie op een bepaald gebied . (1 11 ) De heerlijkheid ende prinsdomme van Iseghem, had haar eigen wet en rechtsuitspraak en een
vol~e
bank schepenen met een hoogbaljuw en een griffier . De
hoogbaljuw bekleedde de plaats van de prins van Izegem. Die heer, die sinds 1678 de titel van prins voerde, benoemde de hoogbal jmv en de zeven schepenen onder de meest aanzienlijken van de stad . De burgemeester was de eerste van de schepenen en werd op voordracht van de schepenen aangeduid . Onder het oud regiem waren de schepenen en rechters en bestuurders. Men noemde ze magistraten. Daar de schepenbank van Izegem lage, middele en hoge justitie had, konden de schepenen van Menen geen rechterlijke jurisdictie laten gelden te Izegem. Vonnissen en notariële akten vingen gewoonlijk aan met volgende woorden :
"Aan a1..te. de. gonne. die. de.ze. pJte...6e.YL-te. le..:tte..Jte.n zuile.n zie.n On hooJte.n le.z e.n, wij hoogbattiu, buJtge..me.e...6te..Jt e.nde. ~Qhe.pe.ne.n van de.n dOJtpe., pJtOQn{e. e.nde. pni~domme. van
1~e.ghe..m e.d ••
0"
Naar oud recht moest de rechtbank in Vlaanderen bestaan uit zeven leden. Lage justitie komt overeen met ons Vredegerecht, middele met onze boetstraffelijke rechtbank en hoge met ons assisenhof . (1 12) Als teken van hoge justitie stond op de Grote Markt, rechtover de huidige pasteibakkerij Vansteenkiste, het pelderijn
(schandpaal, pilori). Het was een
ronde pijler in hardsteen op een voetstuk van twee treden . ( 113) Hier volgen enkele voorbeelden die ons het bewijs leveren vanJlhet recht op
174
hoge justitie te Izegem: "Op de.Vl e.e..Mte.Vl apw 1731 Á./.J biVlVle..Vl I~e.ghe..m mMt
ghe.ha.Vlge.n Ze.R.e..Jte.Vl
~ma
R.Vlape.
met
Vlae..me. JudoQM Ve..Jtbe.yt, ge.boJttig
vaVl CoJr..tJz.yd~
omdat hJ..j veû geld grutolen hadde van eene ]o.ó..tne VVtc.aen.;t met veû andVte dyvVt yen . " rrop den 14 aptvLt van het zûve jaVt 1731 ..L.ó op druûve gJLoote maJr.t ..tn I.óeghem gVtaedbltaek.t een MaJr...Le Lapwe geboJttig van IngwnuYl..ótVt omdat zy woonde op den hoek. van de c.oolten.maJd van oo.óten de n...Leuw.ótJtaete ..tn MVt huy.ó vVtmooltd hadde S..[moen Bougeo..L.ó haVten k.naepe hem gevende VYb ,~,tek.en met een mru . " (114) rrop 4 dec.embVt 1768 wVtd Gu..iLtmU.ó Vrumet, bak.k.Vt te Kac.h;te.m, om zyn vûe d..[e6.ó;tcLUen aen de .óc.Mndpaû ..tn de. ..tjzVt.ó gek.lu..L.ótVtd, gegeruûd en vVtbannen. 'Oe hoogbaljuw wa..6 aanwez..tg met een wille ltoe.de ..tn de hand. H..tj .ótak. de JLoede ..tn de hoogte en de gerue..U.ng begon tot luj de 'wede naaJr. de gJLond boog.." (115) Naast de schandpaal was een tweede teken van hoge justitia, de galg . Ze stond op de grens van de heerlijkheid. In Izegem was di t dicht bij de Mandel in een mandelmeersch, in de volkmond genoemd; "de galgemeersch" (116) Als wij op zeer beknopte wijze de instelling bekeken heb ben tijdens het oud regiem, dan was het om beter te begrijpen dat de nieuwe instellingen, die het 1",.. Frans regiem invoerde, onze maatschappij werkelijk grondig veranderde . Alles werd om zo te zeggen afgeschaft. Wij moeten echter wel getuigen, dat de Franse omwenteling gelijkvormigheid bracht voor onze instellingen. Door de wet van 9 Vendémaire Jaar IV (1 oktober 1795) werd het gerecht van het Leie-departement onderverdeeld in vier
arrondisse~enten.
,
die tot op onze dagen
zijn blijven bestaan. Ze beschikten over een rechtbank van eerste aanleg. De arrondissementen waren onderverdeeld in kantons. Het onze in 40 kantons, waaropder het kanton Izegem, dat een vredegerecht kreeg. Dit laatste gebeurde op 1 Germinal jaar V (21 maart 1797). Citoyen pierre Coucke werd de vrederechter en Charles Maes de Griffier-secretaris . (117) Op bestuurlijk gebied . De municipale administratie. Overla stelden de Fransen een municipale administratie
~n.
Het oud schepenhuis
(nu restaurant "Oud Stadhuis") kreeg de naam van "Huis van de conunune". Silvester Vermeulen was er waard . De plechtige aanstelling van de municipale admini stratie greep plaats in een publieke zitting van 24 februari 17 98 te 17 uur . Op de nok
175
·.' an het dak van het n ieuwe communehuis stond toen een torentje met een klok, die ter gel egenheid van die plechtigheid aan het luiden ging . Veel nieuwsgierige Izegemnaars werden aldus verwit tigd en troepten samen voor het gemeentehu is. Jean Baptiste Comere, waarvan gedurig sprake i s in onze archieven, oefende het ambt uit van conunissaris van het uitvoerend directoire. Hij gaf lezing van het aanstel lings besluit . Pierre Ameye, Antoine Berlamont, Jacques Dewulf en Jean Vandewalle werden benoemd als administrateurs. Hier zoals overal elders hadden de Fransen hun keuze laten vallen op mannen die hen dienstig konden zijn en van wie zij meenden te weten dat ze de republikeinen goed gezind waren . De neiuw aangestelden moesten nû de eed van haat aan het koningdom afleggen
" ] e. j UIte. hcU.ne. à .ta J1.O yalLté e;t 6idéLLté à la Jte.publique. de. .t' an I I I" In de zaal klonk de kreet: "Leve de republiek" . Met algemeenhe id van stemmen werd pierre Ameye gekozen tot president. De klokken en het carillon van de kerk verkondigden 'aan de bevolking het grote ná:éuws. De Franse vlag wapperde nu aan het communehuis, dat 's avonds verlicht werd met vetpotjes . De gemeentebediende en de veldwachters (Jean Baptiste Vandewalle en François Corteville) legden de eed af in de handen van de president Ameye. Als slot van de plechtige aanstelling werd de Marseillaise gezongen en alle aanwezigen in de zaal herhaalden het refrein . Om de gebeurtenissen waardig te besluiten werd een feestmaal opgediend. Wij
vonden volgend verslag over dit feestmaal . Men zong liederen en opgeschroefde teksten moesten zorgen voor een goede republikeinse stemming . Laten wij hier die teksten volgen
"Un Jte.pa.6 nJtuga...t e;t JtepubUc.cU.n . 1. La JtépubUque.
FJtanç.~e.
: PUÁ...6.óe. .óa dUltée. égaR..e.Jt .6a g.to.iJte. ! 2. Aux de.ux C.OV1..6e.il.6 e;t au d.iJte.c.to.iJte. / Pu.J...6.óe.nt - i l i toujouJt.ó un.J...6, na.J..Jte. toujouJt.6 c.omme. à pJté.6e.nt, .te. bonhe.uJt de. la FJtanc.e. ! 3. A .t ' homme. Á..mmoJtte..t : BonapaJtte. ! Que. bie.ntót .t'oJtgue.u.J..R...te.U.6e. A.tbion (Engeland) n.téc.h.i.6.óe. de.vant .tui !
4. Aux aJtme..6 de. .ta JtépubUque. : Pu.i.6.6 e.nt .te..6 héJt0.6 qu.J.. .te..6 c.ompo.6 e.nt tJ1.Ouve.Jt bie.ntot au .6un de. .te.uJt.6 6oye.Jt.6 tor.U. .te. bonhe.uJt qu' i l i méJt.J..te.nt 5. Aux bug e..6 Jtéun.J...6 : Pu.J...6.ó e.nt - i l i c.haque. j ouJt .ó e. Jte.ndJte. p-?U.6 d.J..gne..6 du bie.nnad: ac.qu.i.6 paJt .ta .to-t du 9 Ve.ndéma.J..Jte. ! " (1 18)
176
Uit wat hier voorafgaat blijkt duidelijk dat de Fransen overtuigd waren dat
~e
mannen gevonden hadden die te vertrouwen waren en die gereed waren om mede te werken met het Frans bestuur . De overgrote meerderheid van de bevolking was echter niet zo goed gezind tegenover de Fransen . In de nacht van 9 op 10 apri l 1798 werd de Franse vlag, die dag en nacht lolapperde op het gemeentehuis, door onbekenden gestolen. De municipaliteit liet een plakbrief uithangen, waarop te lezen stond, dat er 24 gulden of 4 goudkronen u i tgeloofd werd en zou toegewezen worden aan diegenen die de schuldigen zouden aanbreng en. Niemand gaf echter gevolg aan deze uitnodiging. (119) De centrale overheid te Brugge vroeg op een bepaald ogenblik een waardeoordeel over de leden van de Izegemse administratie . Hier laten wij
dit dokument vol-
gen, dat naar alle waarschijnlijkheid opgemaakt werd door de Franse commissaris Comere en dat handelde over de periode 1798 tot september 1799 . Hij kwam dus juist na de Boerenkrijg en onder het presidentschap van Ameye. Een van de leden van de administratie, Jean Baptiste Kerckhof, die z ich in het Frans bestuur niet helemaal gelukkig boelde, had ontslag genomen en werd opgevolgd door Joseph Driessens. (120) Hier volgt nu dit waardeoordeel :
"PIERRE AMEY : Il JtéuvU;t à la. óeJtme.-té e.-t au pa.tJt.,[owme. le..6 ta1.e.vtt.6 néc.e..6.óaAJte..6
poUJt .óa. plac.e. e.-t e..6t pJtobe. e.-t dé.ó-tnteJtJte..6.óé daYl..ó l' e.x.eJtc.-i..óe. de. .óe..6 óon.c.t-i.OYl..ó. BERLAiviONT ANTOINE : A peu de. c.onn.a-i..ó.óanc.e. adm-i.n-L.6btwve..6 ma-i..ó a du bon .óe.Yl..ó e.-t de. la volo nté e.-t e..6t pa;tJr)..ote. e.-t ac.què.Jte.uJt de..6 domun.e..6 nWo naux. . (121)
VRIESSENS JOSEPH : A du bon. .óe.Yl..ó, du zè.le. e.-t du dévoue.me.nt pouJt la c.ho.óe. publique. . VEWULF JACQUES : Ide.m VANVEWALLE JEAN BAPTISTE : Pa.tJt.,[ote. -tnte..tlige.nt e.-t ze.lé pOuJt .óa plac.e.." (122) Na het vertrek van Kerckhof was Comere dus tevreden met zijn administrateurs en gelukkig het te kunnen laten weten aan het centraal bestuur. Uit wat hier volgt blijkt dat hij overdreven optimistisch geweest was. Uit zijn schrijven van 28 september 1799 laten wij hier een deel volgen en kunnen besluiten dat hij nu eerder aan de klaagmuur stond : " Je. me. btouve. .óaYl..ó a.dm-tn.-i..ótJtwon.. Le..6 me.mbJte..6 ont
.óuc.c.e..6-tve.me.nt don.n.é le.uJt dém-i..ó.ó-ton. Je. Jte..6te. ave.c. bto-i..ó adm-i.n.-i..óbtate.uM. J' ava.-i..ó
du mo-tYl..ó l' e..6po-tJt de. C.OYl..óeJtveJt c.e..6 bto-i..ó - là jU.óqu' aux. e.le.c.t-i.OYl..ó de. ~eJtm-tna.t, ma-i..ó ;. po-tnt tout. Déjà de.ux avaie.nt voulu .óe. Jte.-t-i.JteJt e.-t ave.c. be.auc.oup d' e.óóoJtt.ó, j' êl.ta-i..ó
17
I
pCV!..ve.Vl.U. à ..t<ZÁ 6a.ur.e. Jz.<ZÁteA , Le. U:totje.n Jz.e.6Me. de. .6eAv.ur. d ' avanta..ge. U c.e...ta m' embMa...6.6e. d ' autant p..tM que. je. .6!U.6 peJt-6uadé qu 'il .6 eAa pJz.udu I hnpo.6.6-Lb..te. de. Vr..OUVeA -Lu que.:f.qu I un qu-i. ve.~e. ..te. Jz.e.mp..tac.eA . • bJz.u .60 jI/;t ..tu U:to tje.n.6 Ame.tje. U BeA..tamo nt. " ft
•
Hoogstwaarschijnlijk waren die ontslagen te wijten aan de gebeurtenissen tijdens de Boerenkrijg en de atmosfeer die als gevolg daarvan heerste bij de Izegemse bevol king . Er was een zekere haat gegroe id tegen de Franse bezetters en tegen dezen d ie met hen samenwerkten . In elk geval J. Bo Comere had met grote moeilijkheden te kampen en gaf toe dat het zeer moeilijk was om mannen te vinden die wilden medewerken; Een van de hervormingen was, dat de gemeentelijke overheid belast werd met het opmaken van alle akten van geboorte, overlijden en huwelijk. wij weten dat de kerkregisters begonnen in 1606 en naderhand overgebracht werden naar de gemeentelijke burgerlijke stand. J. B. Vandewalle aanvaardde de geboorte-, huwelijks- en dodenregisters bij te houden . Hij nam dus niet helemaal afscheid, maar werd benoemd tot
offic~er
mu-
nicipal. (123) Wij vonden rekeningen van lonen hem toegekend "VooJz. he.t Jz.e.d-Lge.-
Jz.e.n de. ac.te.n van de.n uvile.n .6uat" . Hij kreeg ook een vergoeding "TeA c.aU.6e.n hu .6pe...te.n op de.n be.tjae.Jz.d." (124) Gedurig aan vinden wij bewijzen dat Comere het uiterst moeilijk had met zijn administratie . Wij vinden reeds in een rapport van 4 maar t 1798 wat volgt
"Canton d' 1.6e.ghe.m . Toute. ..t'adm-L~Vr..aUon ut opp0.6ée. à ..ta Jz.épubUque.. Ve. nouve.aux c.and-Lda.,á OM déjà été pJz.é.6.e nté . " (125) Dit sloeg op volgende nieuwe administratie Joseph Gellinck : jonge notaris, gehuwd met Rosa Bossuyt, wonende Harktstraat . pierre Ameye : Garenkoopman, wonende Kerkstraat. Guillaume De Bal: zaakvoerder, geboren te Bavikhove, gehuwd met Catharine Vandamme, wonende in de Kerkstraat . Jacques Vandommele
30 Jaar oud, óngehuwd , wonende Harktstraat .
Pieter Coucke : 50 jaar oud, gehuwd met Catharina Vanhoutte, vader van twee dochters en twee zonen en wonedde in de Gentstraat •• Hij werd polit i e-
.
.
comm~ssar~s .
1~8
Gaspard Clement dit Fievez woonde met en werd griffier benoemd. (126)
z~Jn
vrouw, Harie Strobb'e op de Grote Harkt
Alleen Ameye vinden
w~J
steeds terug . Hij was de Fransen goed gezind, werd de
eerste president en zou naderhand ook de eerste me i er worden . En steeds weer wilde he t maar niet vlotten' met de Izegemse administratie. Opnieuw hlam een n i euwe ploeg aan het bewi nd. Het waren : Jacques Basyn : bakker in de Gentstraat, zestiger en gehuwd met Jeanne Vantomme. J, B. Vandeputte : landbouwer, 60 jaar, gehuwd met Barbara Theresia De Brabandere . Hij was vader van 5 kinderen . (127) Joseph Thilleur : lintenkoopman, 60 jaar, wonende sedert 28 jaar
~n
de Brug-
straat . Livin Neirynck
oude rentenier van 70 jaar die zich in Izegem kwam vestigen
in het jaar 1764 en die woonde in de Kloosterstraat . Augsutin Rootsaert : koopman. gehuwd met Jeanne Nuttens. Hij was rond de 30 jaar en woonde in de Marktstraat . (128) Al die manne waren behoudsgezinde mensen, die
n~4t
beter verl angden dan alles
bij het oude te laten. Dit blijkt duidelijk uit de verslagen van hun administratie. Men komt tot de overtuiging dat ze meenden hun plicht te doen met die functie te aanvaarden en dat, aangezien er toch moest bestuurd worden, zij misschien nog best geschikt waren om ergens iets ten goede te kunnen schikken. Het duurde niet lang, of Rootsaert nam ontslag en werd vervangen door Guillaume Bossuyt, een garenkoopman van 24 jaar. (129) Bossuyt werd op 21 Fructidor, jaar V, bij geheime stemming tot president verkozen . (130) Hij bleef maar korte tijd op zijn post en nam toen ontslag om persoonlijke redenen, maar bleef de functie uitvoeren tot dat men voorzien had in een plaatsvervanger . pierre Van Wtberghe, de toenmalige politie-commissaris, was absoluut niet akkoord met het behoudsgezinde bestuur. Hij was republiek zeer genegen . en gelukkig met al de hervormingen. Niet willende samenwerken met mensen die te weinig geestdriftig, zo niet vijandig stonden tegenover de Fransen, verkoos hij ontslag te nemen uit zijn post op 20 Fructidor, jaar V (6 september 1797) (131) Hoogstwaarschijnlijk heeft voornoemde Rootsaert nooit de eed van trouw afgelegd, want in het proces-verbaal van de eedaflegging komt zijn naam niet voor . Dit dokument moest opgestuurd worden naar het centraal bestuur Van Brugge en bevat al de andere namen. Het is ondertekend door Basyn en Guillaume Debal, de
secretaris-gr~ffier .
(132) (BIJLAGE 26)
179
Jebal bleef niet lang die functie
uitoe~enen
en werd vervangen door Ignace
Clement. (1 33) Pierre Devos was de ontvanger van de belastingen. Joseph Coucke oefende de functie van vrederechter uit en had als secretarisgriffier Charles Maes . Uit dit alles mogen wij, geloof ik, besluiten dat het onmogelijk was doeltreffende te besturen met een gedurig veranderende administratie. De Franse overheid was ook tot die bevinding gekomen en de centrale administratie schorste het ganse municipaal bestuur van Izegem, op 5 Ventose van het jaar VI (23 februari 1798.
(35) J o Delhaize, deel 11, livre 8, p. 171 - 174 (36) "Het verleden van Oekene" door F. M. W. "Ten Mandere" (37) R. A. P . V. 1797 - 99 Nr 81. (38) J. Delhaize "La domination française" 6 delen J. Lebègue, 1908 Brussel (39) "Klooster der Grauwe Zusters" R. Bekaert "Ten Mandere" - VII - 1967 3/3 e.v . (40) Archief dekenij Izegem (41) A. Ducasse "Le général Vandarnrne et sa correspondance" deel I blz 73-74 Vandarnrne geboren te KasseI op 5 nov.1770, zoon van een heelmeester uit Moorslede, werd militair en bracht het als verbeten republikein tot generaal in 1793, amper 23 jaar oud. (42) Rijksa'rchief, Leiedepartement Nr 1188
180
(43) Rijksarchief, eerste reeks bundels Nr 2037 (44) Rijksarchief, Leie-departement Nr 2037
( 45) ltLeven van St. Tillo" G. F. Tanghe, Uitg . Strobbe Izegem, blz. 114 (46) Idem (47) Vonnis van deportatie in de archieven van de dekenij (48) Vorengenoemd leven van St. Tillo, blz. 115 en volgende (49) Idem
blz. 126 en volgende
(50) R.A. P . V. 1797-99 Nr 63 (51) Idem (52) R. B.1 798-1800 Nr. 78 (53) Losse briefwisseling jaar 8 van de republiek (54) R.B . 1798-1800 Nr. 35 (55) Idem
Nr . 36
(56) Biekorf 1902 Artikel "Avelgem" L. Van Nieuwenmeersch blz.241 (57) R.A . F.V . 1800-15 Nr. 37 (58) R.A. P . V. 1797-99 Nr. 19 (59) Idem
Nr . 73
(60) R. B. 1798-1800 Nr. 36 (61) Dagboek Vandewalle blz. 53 (62) "Leven van St. Tillo" door G. F. Tanghe, Kanonik, heruitgegeven door zijn laatstoverlevende broeder, Joannes Tanghe, kerkmeerster. Drukkerij Strobbe 1891 . (63) Hij was officier geweest in het Oöstenrijks leger. Hij liet een prachtig plantsoen beukebomen herplanten, die het heerlijk boomforeest vormde. In de eerste wereldoorlog werden die beuken gedeeltelijk uitgeroeid door de Duitse legers, omwille van het pionierspark. Van Huerne liet uit Oostenrijk blauwe lariksen en lor:,kbomen invoeren, om "Blauwhuis" een gepast kader te geven . (64) "Vlaanderen onder het Frans bewind'" door Frans De Potter. (65) Idem (66~
Rijksarchief Kortrijk, Arrêté 25 Messidor, an 11
(67) Rijksarchief Kortrijk, Arrêté 27 Thermidor, an 11 (68) Rijksarchief Kortrijk (69) Archief Izegem losse bundel 1799 rekeningen. (70) Idem (71) Brugse Gazette van staetkunde XXIV (72) Archief Izegem, briefwmsseling jaar 6 (73) R. B. 1800-02 Nr. 149
=
10 juli 1794.
= augustus 1794.
(74) RoA.P . V. archief Izegem 1797-99 (75) Idem
1797 799 Nrs . 56 en 57
(76) Idem
1800-02 Nr.82
(77) Idem
1797-99 Nr . 143
(78) Idem
1 7 97 ~ 99
Nr . 77 en losse briefwisseling, jaar 6
(79) Tijdens de republ i ek waren er v erscheidene stukken van 5 centiemen. Waarschijnlijk ga.at het hier om een vijfcentiemenstuk in brons, naar het decimaa.l s t elsel, vqn 15 augustus 1795, waarvan het gewicht 10 gram was. P. Declerc q was di e mening toegedaan en het lijkt ook het meest waarschijnlijk als men er de grootte van nagaat. (80) R.A . P . V. archief Izegem 1797-99 Nr. 77 (81) In die drie bijlagen kan men van drie kanten uit het aandringen en
dr~iÂ
gen vinden van de centrale administratie te Brugge, van Comere, de Franse commissaris te Izegem en de plaatselijke administratie van Izegem. (82) Rijksarchief Kortrijk. (83) P o Declercq in Biekorf 1955, blz. 137. (84) Die herberg bestaat nu nog in de St Pietersstraat onder de naam "De oude St. Pieter" ; "Boerenkrijg in West-Vlaanderen" A. Lowyck, blz. 24, uitgave St. Andries. 1948 geeft een andere datum, maar in een schrijven van Comere staat wel, 23 VendĂŠmiaire en dit is 14 oktober. (85) A. Lowyck schrijft Pieter Michiels, maar opzoekingen van P. Declercq hebben zekerheid gebracht over de naam. Het was wel degelijk Misselin. (86) Rijksarchief Leie-departement Nr . 1183; Hier in vrije vertaling. (84) Dit was het uniform van de oppercommandant van de boeren (87) Rijksarchief Leie-departement Nr. 2036 (88) Briefwisseling register 1798, 7 Frimaire jaar 7. Vraag om copie van vernietigde lijsten (89) Dagboek Goethals-Vercruysse, Kortrijk (90) " Gazette van Iseghem" 9 juli
1898~HJ
Storme komt voor op de lij st van 9
dode9, opgemaakt door pastoor Delaere. Hij was 23 Ji-aar en is naar alle waarschijnlijkheid uitgebloed. (92) "Boerenkrijg in West-Vlaanderen " A. Lowyck. (93) "Gazette van Iseghem" 1898
181
(94) Dagboek Vandewalle blz. 53 (95) Rijksarchief Leie-departement Nr. 1183
( 96 ) Biekorf J 955 , b l z . 18 1, P. Declerc q . Hij had het vermoeden dat het hier g i ng om de Oos t enr i jkse off ici er Keitel . ( 97) R. B. 1800-02 Nr . 23 (9 8) Rijksa r chief
~ e i e- dep a rtement
Nr.11 83
( 99 ) RoB. 1798-1800 Nr. 23 (1 00 ) R. B. 1800-02 Nrs. 23 en 185 (l Ol ) R. B. 1800-02 Nr . 5 en r i jksarch i ef Leie-departement Nr. 191
( 102) R. B. 1798-1800 Nr . 5 ( 103 ) Bundel milit ie archi e f Izegem (1 04) Archief Izegem, l o sse bundel br i efwisseling jaar XIII
Cl 05) Militiebundel a rc hief I , Izegem ( 106) Militiebundels a rch i ef Izegem (I 07)
Militiebunde l s a rc h i ef Izegem.
(1 08 ) R.A. P . V. archi ef Izegem Nr 110 ( 109) R.A . P . V. arc h i ef Izegem Nr 108 ( 110) Uit he t dagboek van de Bruggeling Ver brugge ( I !I )
"Geschi eden is van Vlaanderen" Dr . Van Roosbroeck , uitgave Standaard
( 11 2) Idem . Dit noemde men: "Het recht van put en galg". ( 11 3 ) Het pe l deri jn staat afgebeeld op de "Lantcaerte derprochie ende prinsdomme van I seghem eet .โ ข. door den onderschreven Franรงois de
Ba ~
,
ghe-
swor en l andtmeter . ... onderteeckent desen 21 october 1746. (1 14) Dagboek Vandewalle bIe. 35 en "Ten Mandere" IV Nr 3 blz. 9 (11 5) Dagboek Vandewalle blz . 42 (11 6) Op v oor noemde landkaart staat de galg onder Nr 2232 ( 117) Ri jksarc hief Kortrijk Le ie-departement (1 18 ) R. A. P . V. archie f Izegem
17 97 ~ 99
Nr . 35
( 11 9) R. A. P . V. a r ch i ef Izegem Nr. 4 1 1797-99 (120) Losse br i e fw i sseling, archief Izegem 1797-99 ( 121) Hi j was een van de opkopers van het kloostergoed . Zie "Klooster der: : grauwe zusters" R. Bekaert "Ten Mandere" ( 122 ) Ri jksarc h i ef Leie-departement Nr. 168 (1 23 ) R. B. ar chief Izegem 1797-99 en 1800-02 (1 24) R. A. P . V. 1797-99 (1 25) Ri jksarchi ef Le i e-departement Nr 203 (1 26) To t i n 17 95 tekende men nog met: "Clement dit fievez". Dit was een
soort leenroerige titel. Later tekende men enkel : IIClement ll omdat men wist dat de Fransen alles wat ook maar naar leenroerigheid zweemde
moe~Â
lijk kon dulden . Die t i tel wordt tot op heden nog gebruikt door de familie Clement bij doodsberichten. (127) Hij woonde op het hof van Want je Pieters, die gelijknamige straat. (128) R.B . archief Izegem 1797-99 ( 129) R.A.P . V. archief Izegem Nr .
1797-99
(130) R.A.P.V . archief Izegem Nr 13 1797799 ( 131 ) R.A.P . V. archief Izegem Nr 12 1797-99 (132) R.A. P.V. archief Izegem Nr 13 1797-99 (133) R.A.P.V. archief Izegem Nr 36 1797-99
184
w~J
nu nog vinden
~n
de
~
\.
,, .
r, ,
.I
: ." ,; ft.
c ;..... /"; , ,; :
,{,;
.< "" ,'
. , ' . " f -4':'
"1
~ ~,{, ~'l. ~._ " / ; ~'
~,
.
,
; :..{ :":. :. :~ .: "
)
InO')
r'(..J"
, r· L·
,
f{
,
.j"...
"
"
.::-;. --_ ..... -". - ..... - - -
.... .
-- --
-
~
....'
~'
'"
(- . - .
•~
;-r""7"--=---r
"
"j
'
J'fTJ'~ T·-·'"
-:;lP "~""' v=: I',.I. 1/.~ ~. /ilr.;7 " ,-' •. '-/
" ' _ , .' .. , ...
~.
, " / . , . ./ /
/ /7 /" , ' . " "
.,
'/,'. 7"
'.
h.. • • •
IJ
''''',r''-;/'Î .,//;'//;;:,I.
, ~ "i.... .. ,.:./,j;':~>,>'./". / /-y. « '-
/'
,
" '. " •
"
'./
/";;,?i.(. "
.J
' .• "" ' -/
.
'~
/
{- J-//Il.;;· ,
."
vI' .. <••
/
/ /~-:/~> Á.;....'
,, ;;) J
.
r
(
./ -?/~/')
J
Z1/y
I
/V '
t'i/j·
'
/J/
..
(7-';//.//
'..../
.
/::t',) (j )
t't.-
, V
!
1);' '
p'7{lfY
,;,·ua:·ç /.:.r;, .70'/
i'
I'
(,(//
'I
" t '/1
. d.?J"'-y·é"
,. ....,/
/
I/~
'. ',. ./
r?'
//:r-:/(??l(/') .·)-
,1
/
""'J ,V~/7 /?;/;;,~t:/>~
V;-;§;..
4 ..,."., V''''~' /"...,., , C:c-7;l;?/,"Z«:/ . . ~ (.
I
.9-" '2 .1fl'· 7C. '" ... -c"'r/Vd'
,-
e(v'
.
:.)~,-?1'?1'c./' /~ch;?' J
JY'!U'7;'V7/;1''/ ~
. / ./. tT/Jb- ,ld7~'zl /r.T~ / /',',:?;p~;.;Yf / ,/'~'~...l?{.~~/ .<V/ (//?':;Pv---- ~~/, /'f..,/ JJd.~~ 0·
.----.....-.
•
"'''7-;-1/
"
"
I
/
/
/:'::-'7/
;"
,.
P
'
'-
I
'/
u0
A
,
~ :"",C';:;;;? ;/1...·'/7C6;;1;'" //;~O /?~~. /-1'~çp.
...
•
9' nl/' I' Z//J,~ 2'--3 ' ,(/? ..../ , " . ;0'';..,/,,1/ -' (7'~5/.rr d(~) f~~/~!?~r 't'? / 't;rJ7?U
, .: - /
r -/'7,-:')
J ("
",~,,(,,,,V' (-j~J:"C~ r· '/'?~;h Ä ..
/(1:·7 .
A
('/7/';~',(/J1,'i/J7/('"
/; J
7;' "".
/,)
.....__
~
/' . I' /
~:.(7h/ >I/t/ /2r'~'(/.l7ro· I/~ /)
;-p-;:<,,~'7?~y.
(7;;7:;/"'
/ ___ j" I
c'
6' .'
?
I
"""y' V
../
."
/~~;' 7/')'t /,·''';:?~?'-;.P;-)~/'')
././ / ",. ,,/.
-
V ....../'
~
1.//
/ ....
I ,1 7''''''
':7"';;;'/j.>
. "' / / ...... ." , ..-.'/.-:.):, .,..'.. . . ;.' .". //7/,;1, • • • . 'J /V
;.,/,///.-,( ,
.1,..,
.
<>7..(;~/7N.v?;;'
v",...:....-:.:; / /
L~·-7":'~ ':~'~ /?.?
;
..
;,..,, '
,,/
,00. ,<,",.;,-')
(I
/~/'?07,;r,/;n./.?h-:C
'/·;;..r:.';'7·,·'·'?) / ,,. , Î I
/7
._ .
_'':'/·/~'/·/://.-l''''',-;) F
,-; : V /,//7,/t.L-C';
'~" " ~ ,., /, .• )
/
,•. ,. -'Î' /
~ I. ' "B
I~ ,
1/lId
/j'
..,<'7?;;;"-(/?';;;?,/'yy
/,.. ":'ft'//~;;-/
- •.
7Ç 4ithr....
r.·.?-;),~-?PI ).'L/.-t(-{.: /r '"
"
;~'i/. i(/;~/:? '-./J,
,';'/l;?i,,"'~
.'
(
jI
/,J
.: .
_-:.-.. '.,-.......
"
,.v.u.oy)
,)-~'//./J?"
• :"' / /
. ' ; ': .... . ,/
-,- ' / .
(-;r.c;;.t::/-;~o?'),/J~y?? I / ::/ " ''. !. 1'r.,~,(.r;'71?(,4 I'-:" /:~' /(/;;/~""'7.zV;/ <-.?/hpr;:-;v::l-";)~
·'O >'U"( .
I:'
/, },;;,
-
u,/
"
.'
,-
I~,J . .,.~. 7 _." < -7J9. 61'5 .... ~
.
/
'~I -'(~;'/7;'/)" " IJ '.
..../I
t/
,,:7".(;;,./(0,,0 Á ./ ~
?J:?: .-
Oh/' '
u.'-h0? .
/7yn,~
J7 .
//ll.drJ/ ."
. '
\-
pm;m!J~r<o/k) . /'"
~/
-.
../J
C,1".ç~/O '1/
'\ r .- ! /_-'7V:"l../ "· ,."
/-....-... r-' -
~ ./
- -
(/717/ V ' (-
( ';/7,7(7(/ '1'I"'Z(/7U?-p;"n/O .h!;?t? f (. / / .. 7 l ,/
(,U0/j0'7C'/-::(7//t!,"'t0ut~.I7?J-. !~, ' . '. I
./
'. // '/",/ t?'
/ : r, . .
.
('
•
.
1'/
/
,/
.,..•.' "''''':>;7,(',1
,:/~'
J(/l?...t/lZiU717
"'Ir,
../
,
I.l7/;07,cd; .. vr:};.,..7·'U~ / ', .// ' t'/'l y./
.,.7' .//~'..;{;/y. ./' / i / /
',;:' ...
',.
I
,-
;zf
/",.~
V 1/ ~
I
'.
',/"
"'7~"""--' ._ -- , (", ".. . , /. i? ~ . . " 4'" :', ~ , ," ", '::: (/I'/'~ ..
,r
1.. ' . / ' ,,'
-3-9 u: 1 (IQ - ~!':
/ I
\....Y .
.
r , /(' ....
f/, ./,~
/.~7~"~~~) '/ ~t/U ~7/k:9 .ff~
•
,;.;; ,i' . '.7'O[J~17.ël?m./y? f2L177Y777 '.
P .. "; ; ) I
'.
... ,
J
~ f
,l...
"
. ---------~-
,/_
6.
, ).'
J o--0 1(~r/.
~
----,--- --
-
_. ~
,
\...
~ .'
.t.
_; 0."> I'
':
- 10';"
---~---
l:' IJ..'
0 / 0). .-
I~ _
--'
0
- ---
--,,0
(I .
--_._._.-_ ... _-_._"'
-
..
'
•
·. =-
?
..-,
j,,-P:C<. ..,.,;/ ~--;Y.;~~..,.....
9~)
.> -
·__ SIJL:2\GE:
~
!. ,\
! .,'
.
' : ~'.
t~
..
.:,.
.1
__
===-= ....-'=-~=_.~~~~.:::: ... ...
::_-= -~- : : :: ij;
îp·" . ;. ~
-
..
.
~.
., .
..
'iK
s
;:ui
.
'~~'.,
" ... ~"
,;
."
i ; ':,,~,i::",;)ib~rté.,: '.
;.
sp
....
'., ......
." . .
, :' . ;. ~:~'':'~''~ ':,\ ~1J\'.,.\
,"
f',
§:e
::. SllL ÄGE:
\, ., •. (ltll;;
,
. .: !
"égalité.
. ti'..
.
; : ,: /: ' :;.'·;,·t~·;;1.i;"·;r, , : ... (· • .:: U \.' '" r ' ;,p",.(,.." . -'" M.l '\"
,:; ;
. '~.'
.'
','
Ii
" "
., ,.
i \
' .:
•
' " .
.. ~
~::.~~ ::t,\~;~:~ ,\;~~;:,~f;/ \;: :, ;:",';': ,,",,, . . , " '. . ' ',. , " . : ..
' , :' ';',
.,l , .; ',.
.~.'
.
,:'<, i:T\:IJ;~~V1l!;t;,)[!J;.T!}E" 1!?Jf!.{l~Ç4l.:r~1E:. l· •.. . \'!',;'.,: •. ;;·;SW"·:·~P"(~"~"':Y·:J~·;
".,:,-:...
;" ' . .: ,"
~.~·,~i:.,.:.,.
,.'.:.,. '" '.. ,'
'; , - ·1~·· ,;~.·'· 7·,
;" ,."
,-t,'.,
:~';\'.\.'
'll
::
.. ' ;
'~, ;' ~ '.' i~'"
'. : ,....
..
"
it,.
' , ; ,.: :
";"; ;.'" "','
",,';:,;, ',: ;':"";
• ','
.,
',',
',t
." "
'
, n. . '., '.
,~è,\P.~EFET'du Dépar., Pen PREFEÇ1; van : ~et' . .::, · ;"éçem~ut · de ·l a" LYS.,· · ..Departementdel1 LEl'g. \ "
t
•
,''. " .~';!'[;""',: ?Prtt' VEla::L~i:~~I~ Fr~ct;~ GEi;~NJe: ~ ~t~an ' d e~: ~ ~ ~~~" ?~, ~:r~·'., · .:: 6~ .>
l'~; -:,.~ ;yi:(I~s~' Lèttres 4\1
",
, ': . .
Fructidor; pan ''I jaer
',-'l' ':';.: ".':.' .;.
\
\
Ministre . Ge~de~ B~içVffl van den Mi~ :.. : . :. :".déJa;·Guérre :.du. 25 :Prairial ~t nister. va,?:Oörloi~.van den ~5 Prài: · , ·tI:·5<[rl:1ctidör:·.Qern~er•.~1:" ,': rial en 5 Rf'u{t~ö(jr laetst •.
de
\, '.
. ;, :J~O:~si~çr~nt ' Me les èiTetis " OverWege1'td(j dat ' de fI;Î9s1fJcgCfJ .... ' .' K1~ ';!lm\~sions" <;lui existe~lt , en verzuymingetz die z.y!Z in de Ta• .
dàn~ , Je 'TaBleau' fles' Conscflts 'bellen van de',.' Geconscrtbeef'de van.. .
: ". ·i;.de. raii~uit ~," n'ont d'autre cause' " t.)'aèr 'acht ~ ,en hebbel~ geen !!nder ' .0 ' ·
~ ·:c: ~ t}lJ~ :;J::in(o.4eiapce·:pou.J~ se fair~ oorzaek.-,tlls btlnn~ :j/'aegf~qe11?hçyd vQlI bun.~c- dqe!1 i!iscbr:;vçl1,~ 'C_~' ~ .,.;,;/" :::.iVoillant' / assurer ·l'exécutlon .': .Willende-:·verzekerende. volle.exe. ~ :·çÓ'nlË~e.tç~ ):lè .:b()JóL ,-'" .' ;~,:: .'~t;tievan tjé.Wet.:';·/.·i .:; .... ':, ',"".:
" .;":;: ,t
:in~çJ;'~~e•.~;: :;'. ..!, <5.
. '"" r';-,.: ' , . -::'",/;..••.• . ".' ...... ',' ,
• .-.,<t ..
•
":'
.
,~" ~
.,
\-
,.'
..
~,'
.....
)'f:)<;'·' r·· , /,~\,.,
/r';' . " '.: _, ..
i
,. ' .
',<'. ".. , •. ' .
~.
-.
'.
'e
"
'
" . ' '
,! ' . '
.
,.
"
-:
"
. . ' ".
..- \,;':. ;', :
.'.·H.'>
;~ u;-
,' "
,'.
'
,
.
.
" ~
.
.... .
" ; '•
"
r
" ;,, " .
': ; / :
_:
/ : , .
'.
; ,": ) ~,
,-:" . · {~:~~:rrête~';: ce.: 'q~ S\lit:: ';-:. '~ ~::::,' BeçlUj!1 1Jc,/. gfltmP;.V,Q!g(. ,i .') ',. :.! : "'" ' , . , ,','" : , ; . ' . ' : . ' ."", "', 1 ·~,;:~AR-:r ç~~ " PS~ 1\11:E. R~: l{ $ T~'N': :Î! '--i:~ ~ ',~;~~\:~.Tóust les '.COllsérits· de·. l'~n : ': dOe de: GecOnie;iTJèerdc'van.; b.et ~ . . ,:,:~'l""ïf~' .• '.... , ,, ' " , ,'"
-,
_fJI"
R:Plfft
..
!
-
---
---- - - - - -
-
"_ _ .-.0-
_
--'---.-
-----_.. _----_.-
, .
=======__==::,===:==.==:~S~IJ~l~Ä~G~E~~
~=========~--=-= . 2
I
"
.i'.(.~
.:. .
t
~,
'I
'
'. ( .;,', 2- :. )
.
huit , :{< c~eft·à·dire, les _jeunes. j'tJe,,;, acht ; te welen de jongelingen , : . gens [qui avaie~t , au preinier dt welke:deneeersten .rendemiaire . "endéoliaire an" huit, vingt ans . atbst~ j aer·, twintig "jaefen . ver.: ..".... revoJuS'; "font 'tèl1:us de re" pr~: scb,á,!en~:haddef1, <zy;p.gebouden-'lHtn '~r,i~'- :'~" fent~r~d'îd ~~ ~~ènte dè èe' nio}i; 't8,/f({~S8tJÎere-,~ ~an-tJu tot den 30 de·' :' , - pOUfc t9ut delal , devant Ie·,Mal1·~ _Zä;::tfl:ae~ld , voor f!lIen t~ytstel , aen ~ , de .leur . COIJH11une. . -. . lIert lJlat.re van hunne Commune. -,;": /:~': -,-. .~~.~.~.: ,. . ,'~' -..... ;.~.... ';'r'~ '~"t. 'r" ,:: .:". t\.~ ~ .,,-. ~ ,~' ~~":, II.~' L~' ~l\1ai'rè.~.d'al)r~S' -ia"dé- . <:·il"~~Dir)·;'"Mbite\ ;. 'rip \·de-~:deèiitra.' claration ge, ces '- Conscrits , ,in- tie v(ln 'deze 'GecÓ11scribeerde, zal " . ' sérerä" ftir :un Tableau à 'Colon·-- ~óp ;ei1j(/" Tabelte hflnfie ·toenaefnen, :' ; (nes leurs noms;; pl'énolus,. fan, ·v,oornaemen., het jaer, de maend, _:J " ,~: ." 'llè~;;ltIoiS':;~le jQi~r dd'l~ur naif- dOB" '!vCJ.fl hunne gs-CÓDrie-:,!'hunni ;, ' ,,<.!f~~~et-lèUr ta~Ite ~t;:pr~fesfion~ ;gr~ote en J1rJifos.if~e if!.sd,lrY'IlCIJi .
-
't",
,.... "'\
: : :..... ,
':: " ,''''
... .....
.. .
:"
.) ' ' .. JII: Le 30 au fou 11 -clora ": lIL Denderttgstqn s'avonds;,zol '/,_).,', ~ ee:,J'ableau' .et :·cn "fonhel:a ' up py de zqlvp (qb~l~t!. s{uyten, q11 èiJfle . •; ", ;< autte par ·ordre: ~'àge,, ;- cn\' têt~ ' '.andere maekèn byorder v(tn,~fJlfrine ,- , ,", d~~\- 9ll:~1 ..:)l" I:la.c~ra tous. Je~ ouçle; t~n hoofde valt w~lke ~Y plae~.~ Co.nscnts de fa Commune qUl,sen' zat. , alt~de andere Geconscrt- -" te feront pas :préfentés pour- :beerde'van zytle' C.ommune ~ d~ welke~.; _ fair~ inscrire:':Ce dernie~ Ta- zig niet en b,ebben· doen itischryvèn. ' ',,> ., ,~ "·b_l~aLJ,_· deyra;,, êt~e, adreiTé à la Deze !'t!belle. zal. aen:,. de Preftcture .:::. ; .' ,'p,réfe.cture,·au plus tard·le smet moeten geaddresseert "worden" ten ' ~ <' jö~r Co.n.lpJ~lnentaire:,;._ ':;,~."', -, langsten den,' vyfden,:Complemcl1taio
<
/
'
..
.-
i'
._'. ' ne' . :: " re .• '
.":.
'-.:,_.,:" .. ~:'!'-IV~": ~9·ût~(.';qtié.' ,è~, 'fta~~èau ,z'
..:l;,;~,'-··.!. .' , ,>: -__ 0p d~t deze .T~bel!~ , :óp' de~ .
~ _ ~ "0-;'·.:'~~,:-·~",~~,·:·,~,' "<\\">"::":'..-. .. . -~.;,:~ , ~: .~, '~en ~ag• .... i ,
j',
_ :
!
. : : IJ7. parViehl1e à '-1'époqtiè ', cl-deffqs- 'tyd hier ·voo,-en gezt:yd ~~ude toe:'
qé~ign.~.e ;.\l~~ ~JVI~~r~~ A,fq~t. ~~~l·, gè~orn~1!··: zyn? de}~ff1ire1J p~rmoge.n ·
' tonfés ~l'envoyerJ'~~ uq. expre~ : ,_de zelve door e.;xpresse te zf.nd~n" d~e , qui,' fèra payé d~s fr~i~ c,0m- betadd zyn rlyt de "Coml1iitnaele on, '. , ,'mumfux<;JlS;,fóI1fprévenus ' que kosten; z.y '- z.yn verwittigd dat'er ' " _Qe.~Ç9;Q1m,i{faires fp~cia~x feront , ·bè~on.der"c; Commissarisse~ zutl~n eii:v9yé~. le"~ premièr . Vendé-' met' deiJ'-eersten f/endefhiaire doet" ' iniaire/~aüx,,, fhü~;:~.de. ,;çeux· ,,qui naçr. ; te!~ koste l. van 4e g9nfle. de '!.
,
.
) \:,.
,
.
========___ - - -
,
.".,.,...~If'"
-.
',Jr/,:
~._=_=_==_=w==_=..::::::--==-~_
.---
&....
...
'.
-)'
,
'
.l~!l~,,:·'~ \_ -~ ,) );j~' ". .···~~h''1ri:l:~tàt&~'i~~h,d\~~J:~~I~fti~glèn;é~ eëzlJ;ifeïiwó;den. ..... ,
-,..:.
.,."
,' .
j'
.,· riî~"t'tr.l: pç,îtif::· 'póur êliëufe'; \Ia M4n zai voW"ex~'qif niet tiètlveer,- . , p!·€~lVè ~(q4~i1s~ ron'ç ~JàÇ\tc:sse';l'!al'., ,c{C;1f ~ä.at,:~lf~ .~(1k~'~'t!r~è. 'f11et , /!en\post .
.'! '.'
~:t,:' ;:f~-~f';1~,,~PQ1t~·f5:~~~~9aë!~f4);~.réUitdT~'~~ :g*lriJ!.~~lJl~f,#i}I~i!e~Wrjkëwtlé~nn~.. .
l'$j?[d\fieht~q!l~:'ä·èllè.,~\Dr::''l;\~ri!;;;: :ly~,.WJli&lf~:~!'kn tJilm, vIJn •. den . ·;:~~;::~;i~(· · . <. .:>''',:d;>r,\ ·_J9J!ste~. ' 1, /.,',-",: ~-' .-' " . ·" . ":'V,!it:t\;) t;~liS'0tiitS"lP'ntlilpÎ'éj.' r; Nên!;Vlfi'tj)ftti~è' Gê'ioiiscri-, "0-' . . . '
'J'
_
.
j'
.: '.. :" :" : ·;~yê'lir~~.i{~p;~~lflX .qüt·~~~j~~;éJanç; be~rt(t;({j(l~,4{è(4.~W:elkei!lgpJJolgeden.. ::. i, ',' '. '. ) ipas rpreièptés ,èl~van't\'~ê>':1\1:rure ',- 3dcn·tii'lJ~-'kérj~t:rl'1'j~'et, by ~din Maire -- ,'~ "~ ~ '. dói.vellt aux termes derArt.lII;;> gepr~seliteer4 bebbende, ten hoofde. . être inscrits'en tête du 'Tableau', oan de g'ezeyde'l'aE/elle.lngescbreven
'" ."
ri:obtieddrónt "pas ·la.~ radiation .if!oeten zuorde11 en dat, mefJ kunne., >:-i: 'f,',:~ ,,'de'~f:tÇ!ur ,nOhJ, ..qw~lque preuve itáemengeel1zintS daer. uyt doen "';(; :,., ;:"::~'cjl:l~iIs fàlrent, par la [uite et ~<:.Ikdaenig ·.,regt '" zynaederband .<~ .~~. -..', :<":~:Hû'llsmarèheront les premiers.· bet,oonefJ?: te1!llielt 9Pzigte te he,bben ~1.... ;; . -. (115 :[ont .encon!éqüe-nce ,: it)v~. ~en' dar zy tie'- eeFste van dl moeten J .~, ,";<~és, à ~ ~ pl'éfenter", Le .Préfet optf'ekk~l1. iJlen , noodt'gt de ~zelve ,;,i --', .. ;' ': " rèCOlllnlande al~x parens le s<?itl q.ert, Oln zig IJeel'stiglyk aen te drae. ,ri!, ,':;~ Jde;~\Tainc1;é:.à~,:~et ,.ég~ntJ.?- J~7- g~tJ·. /?.e!1..pr(:fect beveeld áen de zor~' :~apc!! ><!~;'!eurs .énfaÎlS':"':" '~d'1JàillRJ;;iJè;'s'iitinl1ê"tegenbeyd ;~1 .. " ' ,' ,/t\:n-", ; , ' . " . hUn'ef"iel1tder~r.Je overwinnen. ' • j
..
>
,
",
•••
-- ' ;
il,;, ''. ".. ;iJ .,',. ,i, ;;j~tPotir af!brer,:Ia ,lmplicitt! ,' . VA Ó;d~tk;ttèg;nWoordig Bè~ !
T,';;;,!'
!;~ ,'"
-
_:~ quê." ,doit ;i~y'pir;}e,.Pféfent"Jes, f{uyt "iet , ;.:;;.ek~rhty~",~tlfgekondigt .
.: ' .
:,-~·-:n!)1~,~r~$:. env~rront . avec; JeJ[T~-' :'l·~:-·' ::,< ; :;'~ 'bléati un; CertinCat .pe· iix:. ei· '~' . <; ;i' t9Y~ns 'il)l mtil!Js 'dé'lèur Com; ,i " " ' l1lünj! ',qtii 'aitefieronr que ledit ;~ ., ,', ': Ar:(êtè ~a ~t~·.publié et_ afliché Ie. ,/ . .Ji. ' . -.' --, .:.. ,,;' , '. ,," .'
1
j
J.' .\ dó~i~;~"iQmê;dé ~récepdon. J,
\'t '.
' ..,'
il~-...
!
-
/_
,;. .;';ilVII~'~ L~.préfent Tera impdmê
".~a~$';~:è~;1~~~:~;L~D.g~~$:;,:;.~t..'tç.ra
;'.,yadr~JJe~.l!~i:).i!}1il(~c.;s,~~,;JMefTa."
l' ,. ,'. "
t':'~·,::'·'~1:g~~~ ::~~q. ao!cl~n~ur~s';J~':ft~i:l"~ ;ç':::2~'
J,: .' ..~ ,*-
:1
fl
,";
_
.
•
-.
" . .f •
t ,:
1/
;,
.,,'..
",:
J ...>.' 'i ;j~
' ; ",
"< ' f, "
. >,.",
'J
-,
".
'.
'~;'. f::'; t.
.. . ..;'
• ,
•
. . ' • (_,'
,.
/
,-
.zoude 'U?ord.en!> qe,lJlatren,zullefJ by .áeTabelle'een Certificaû van tenmin~ . '
sten zes Bor{jers van h;,1 Gemeente. '.' . '
inhoudende dat hetgèzeyde BèsltJy~ ten dage ,zyn"er- ilênkomsté ,gepûbli""; , . ceerdentléngepltikt is,afz.enden. '.. '\ ]71l- Het ;legenwoofdig"zal in de " .tp;!~~lq~{ç1J41.~c!f:~~~l.::!flf..~:~~-;' ~:;r{t;~g~;. . ;dt~aJ;,f :~!~Wfgw;s.~'ezqn.4e~ ,1fof~an n~~r;;.tfll:e ;Çfê,:.l.Jla~~~;'., ":_ ',' :,' , . '
"
.".\
===========-=-=·--=-=·=_==. ====-=::===:==~S~I~j~lÄ~G~E~~ "
'"
.~
-!",-
;
',.i • • .
.
,.
,~. "
~
,
- 't'"' r . ; . ."
•
_ '-' I.,''''.+''~~''.\''' . ,-' \'f'?';"\~,~';'·, ~.~~,\i~·l~~i,~/f'
,
, ~,
! .
, t;;,:{) }:{~,f;.~; ,
,
!
~
.<ol
~J·~~· f~:·~·:*.
. ;
~'
"
~ ;.
:,_ :..,.~'~' ::;) ,; .
"J .>f.' ;~ ~'.::'·:~"t·.:
: .. /~)~:Y,;'~\~ .,~
_ ' }.l?> /;;',\;;,' t., 'f
"" r
., . .H
~t:<i;: . :J
I", :
.. ~ '" r"7
~
"
:
,I
-.
i,
cl;.
, 'I
./ ,, ~.'
"
,\
.
..,~
.
;.
.:.:
;', Ä~ti'ROèÊs:rJe 't i'I~np~~f~~rl; "~~,' :G;·',OE·~nusscHER~MA3~IER ;"·'Impri~ {'
; 1
,
" ., :"
i','. ~""~:ilie'ur
de ')a :)?réfectûre ~ du Départemenrde, la.. LY,s. ..,
?
\
'. ~.'.
"I
,
'.
-
,',
"!
.
SIJlÄGE
11
~~~~~~~::::;=="-~.==. =_= .= __=--===-==-======:==~-;:;S;-;:IJ:n;l-=t1-\;:-:G~E-~~
,
'--_._-
==========-'-="==_=_=~_= . ==========.:===~S~IJ~~·Ä~G~E~ 'IS I.24
Ls
JT( a~te oe
'L.fe ~
fa (~Ot1lHt'tU'IAe
()
U SI EU R, Consuit de 1813 , de cetle Commune,
D'Après les clispositions arrêtées par Monsieur
le SOllS-PRÊFET, je vous prévi ens que Ie jour dont vous faites
pour la àésignation des Comcrits dl! Canton
prochain à 8 heures précises du matin.
partie , est fixé au je vous invite à vons rendre
En conséquence,
les,lirs jour et
hture à la Maison Commune
pOllr concomir à la désign3tion.
à Si vous TP-stez en défaut de
ter en
C:lS
délégué pOUI'
de
moladie ou
VOtls
rmuver eXaCIl:lllent à hl désignatiotl, ou de vous y faire représen.
cl'absence légale pal' un Parent ,
vous tepr( icnter au Tirage,
VOlIS
par
encounerez
votre TuteuT ou pal' un lndividu
les peines prononcées par les Lois en . i
pareli cas.
Si vous avcz des infirmités à faire valoir • c'est le jour même du Tirage que ,'ous devrez faire vel'balemcnt votre réc 'amarJon à Monsieur Ie ~OUS-PH Vous am'ez aussi à Mclarer 10rs dil Til'age au sort
SI
EFVr, vous avez à l'éclamer pour l'u n ou l'autre des
cas d'exemption, ou de placement 11 la fin da dépot ci'~près désignés.
S, vous êtes' inscrit
pOt1\'
continuer des é tudes Ecclési~,st!ques.
On peut l'é clamer l:l fin du dépot pour les motifs sui\ans: Le COnscr'lt dont Ie frèl'e. appel1é COlTIme Conscrit, oll parti comme enrolé vo]ontnire ~er:l présel1t
J. O
dans l'un des
corps
de l'armée de ligne, dans Ja Garde
Natiomle
du
I"
Ban, ou d ~ ns la
compagme dépanementHle (,'ommf' ConsnÎt; ou sera mort en act: vité , ou aura été réformé po ur blessmes reçu es ou inl;rmit és cont1'3ctées :m Service. :2,0
Le Conscrit ainé des [115 d'u ne femmc actuellcment Veuve.
3,0 Le Conscrit qui
nma un ou plusieUl' fi'ères ou sU!urs moins ngés qtle lui, et ConlIne lui orphelins
de père et de mère , 4,° Le ConsCI'it dont le p"rc aur;t i' lans revollls avant Ie jour fixé pout' Ie départ. !-'our obrenir la faveu!'
du
dépot dans les trois dcrniers cas, Jes Conscrits devront justifier qn'ils
l'0UT\'oient, par leur tr avaiI, à la subsi"tance de leur mère, ou de leul's frères et S<l:!urs, ou de leul' père, et qu'iJs lenr sont absolumen t n écessail'es. Voilà les difftrentes dispositions qui pellvent vaus être f .. "orables: si l'une ou l'alltre vous concerne vous Ie ferez connaître au moment de 1a désignation.
l' ai l'honneur de
1'OUS
saluel' t
1
~ )
't
.. .
, .
f 9"~ DEMI '.. BRIG';{,iDE D'INFANTERI~ . DE LIG NE. .
~
. <.. . ........ ~ ."
~. .
..
'.1 -....
.. .
,., ';',. -~'. .;
1
~~~:
', - \ .
........-
.~'
r} "
.-
.'
,
.';" .
"t.··
~.
~-
.
\
.:
. I
"
·i ~tN ONói Al' I 9N ':' DE ' 'DES E R T EUn.
.. :';':"~
('-.
"
.;.
•-.~
Jota;ilv.lti~~ '
\
,
. •1
";'
.-
"
. remplaçant
de la
Commune d
Arrondissement d"
Département de la L Y S.
, '.' , I' . l /lil/ Est par IJt{JL U~!fi/j(I Z'{/////ker/)8/// L, ,;/cmc4//u-'//
déclaré déserteur et comme tel dénoncé
L
pour être poursuivi en' exécution des lois' et arrêtés dll Gouver.. /)/J{;Î
nement qUl lui sont applicables. ,:"/~1 /[l!--- -",/II7r/iJ. "
I
A
/1
Á
\
~
': "\t :.'1 .' ,.
.
.
/
.
-,
. "1
'
.'
.
·
.,,'.' ~/ {',! t:' (
•
.
(';J"
,
~
" ,
J
/1' / y i'yi!/'l/d1! k ..:
,
./ " ,., "jI' l'Il!///k /i// //.
I
d~ '~ourtr::ry, ne sc.:::.t point ~u;_\péé l'anm ccux ou lïnsûumission s't~st cllracül<>': : Dan::; Ie mom~nt 01'1 ron. -voit un excmplc des m(Ssurcs tcrribles que ron employe , cmltr\~ lI's Communes ou' la rchrlr'Jn ~'cs:: m;mi!cstée, JOIlllCZ à vos AJrninistrés des avis p;ltcnH'is :. nnp!oyez: tous les moyens <.1e rcrsnasion, pour l'rtire rentrer da.l1s Ic deyoir les Conscrits ég;J.r(~s par de [am: bruits, Ou Jes Conscils pedidcs; <plïls ' n'attcndcnt point lïnst:mt ou des noursuitcs sevè"t;.'i se tl{:Dk,)'ant coatrc ('ux ct leurs lonrens. dle:; ne m;ulGueraient pas 1. de les aucindrc, ct les fernicnt lrail'21' comme rebelles ; crue les parens et les rrincip1ux Habitans songent <lUX ffi:1UX qu'cntr<line Ul1e nombrcuse exécution militaire.. 1.
l\ '
,
.L
._
. Vaus . trouvcrcz, au bas de la présente, les nams des Cellscrils de votrc Commune . qui: ayant été appellés pour b levée des 120 ,000 hommes , ont manqué à rappel, ou sont désertés en route; vous voudrcz. bien me faire connaitre avant le -18 de ce Moïs, la position de ceux qui ser~!ent rentrés volontairement • ou qui ne sent pas en état de déserLÏon.
Vous me [efez au surplus à la 1in de ce ma is un rapport détaillé sur Ic résultàt de vos demarches pout' rC!J1r1ir l'abjet de la pr~sente,
J'ol l' hOnnelJr de MUS so!uer, ·P1CQUET.
. /};i;
//J j '3. ,,
i, - ....I
.",.,
." .- ~....~-...:' ,"," - - ---.J".
- .-. -
~ -
- -- ~-
- .- ..-- __ ._ .. .
,
---
/
==============~dree=;l~~========:::::::::~'---~~~~----
..
1
I
1
'j
!
;
r.
.
,
=
,----
_._-... -- ------::.::::=-=~--::::::::::--..-.--=--....
Ir-
.-
.' btpA,RTEMEN'"l
... ........ -
,_
" !JS"
"I
L . ir S~
~:, ,~
' ,.
~'7
"
.,!
.
"
:i~·)<' t:~t :~;~'-- ~\' jo
:.;
'
•• ,,'
~~~~.'" ,~;',:';"',o~I1': Ëî:; S:Ó U S- P .,·R 'É ~il4e ..!PzéféCfUZe1 ., , .}~~·\] du '~, ~:>~ .... ~ "..-, lr~ :",J>~. ~ ~7;:! \~",.1:i~ij ,.,~J ".~: ;,t ·t~·:~:.·' ..
.J,.
-
:-' , .,
(;otttlrlry ,.' Îh . ti 9Jecttlt8u.1 ,8,.,. ,
~
'~
-
-:.,-
l!~
<
~,:-
)'\/"'~ ....,:O.t~
t'r.."""'::;"
...
.·is.r:!:.;;~·
\\,i'J
__
'~"'if'
'. ,..~.. !..;:I.:'·....-~: :All~ Q~O~'iJ ~(t~'~,:-I;1Li;;eût.,.\ /;;.1 ·::y~,li()ê) .
'. ,
'~~', ~ .• .'"
....,
_,,-,n~'t
:"\~~:"~
*.':,
'. •
FE T,
'~~""'"
::~
i • .';
f
lOl;'
"of'
; ... .
Jo,",:
".
• :...;.
.}.
.,-
~ .,
':'~
,' ,".:;
tA..i.mililti' 'J't/'! 'lot&.· M i'Ó'u()INeu,tll,.,.
V-or:- " . , ,.
....'.
,.~
" .
"
fair~
' _
,t' ,
toUt vos efforts ;'.
.~.
•
•
,·t" •...i - . .....;
PQUf fai re ' recher~her
•
'.
. .i;; .,:'
•
..:;.~~. ~:
~
-
.
'.
f'-
'
J'a(d'oi~t .me~ înstan:~8 ~ :~~lle9' .'de M()~I'l;eurÎe PREFET
.Moi., · 'J~ai rappeUé
tou~e.
" 1 e:'Jo;; ' av(!c peinc' '~.,...
.'
",
'/""
1'·.
'
VOlte
,l
'...
. '
:'
tont! éeux,qoi restlIlent iD~i ~. 9 .
0$,':'
.;-.~
•
I '
"
'
",:,j ~~;
.
:;~
e t par ;ma Circ:bt••re du 1'9 du méme
attention', $ur cctobjet/ ,,:
"
. i;.
.
,'.
.
" .: '
~~~ 'ptosi~urs CO~I~u'~es;' d~, ~~A~,'A;~ontliss~~~nt ~~:/~ ~ncore·i:onservé . ~~ ~!lez &,j » -... '.. . ' . ' . ,
~
,\
• ,.
•
\
~~'J~
'.'
. ,gr.arid . Dombre:.de Réfru('taires et ',~ésertel,,~s de ~orps. Le moment e~c arrivé oû . tOltlC:t ('clleà qni son ~j\~
... '
j;:; ~,
.d ans ce '~á:l, v?nt
êtgr fral'pét>s
d\l~e E~ét:t1tion Milit:lirc ~ ,Iéjà on " vi~nt de plaç~~ dans .la Commune ~~
' ~t; MOVC~ON ÏJing~-k(mlmM à Ja , fois • .;.~~~ai l'orclrcf de Monsieur ,~e PRÊF'.E~~ d'e~l~torer eenc exé~u- .;.;~ tion. suêtësiiivement · t ont re toute~ . les , Cpmn1uneg de mon Ano61dlSliement qOl ne:.e seron t pas pnrgccs .:~~ :, . de leurs Con6Crits insoumis. ; . f~· j,l .
.
t~.-
,,"
'.y'.
t~i.re~ fassent
Ull
d'évit:r :. à 'lèu~s
,
,, '
. .
.;
>:;
l'.Y::.',' , ' .
.,
)'
11 est ph1,.que terne qoe Me s~ieu rs h~3 Maircli des Cotfim1.1ne5 qllÎ ent enrOre
àe~n\et; eflort pOYI'~)rs'atteilldl'e,~.,. .
:
..... '.
;{" , '
'. ,,,:;.. ,
~...
je les cngage de' redoubler de "Ne
Admin~~:~~éslc:s frai~ ~lIol'mej d'~~,~; ~
i
:,'
i
. ,;.;- •.<' ;','.'
,i'
. . ::.
.• ..
.
1.~
'; t
• '!..
et
r
.~
t ~t"
.
. ".).'~
.;.i<~
-
J'~i 1'..~/lOt1nl';n, ,T,.· t·f! I.\~
;
d 'activiré afin
E xécution' M ill'taire aussi nombreuie.
..".
.~
"t'S C()1l$crits 11 lfi:lc-
.,7.•
S aluer,
.-\: ' )":1-'
Ph.'n'CE'J ". '<
. ~.,~~: l.:>~
.~
:~;
.......'
*lP
.;
1, ~ •
.. . --!
-i.
(';J~
-~:: ...~>.
"
.' "
"
.... .
'\
.;"&1.. '~'~':V'" ~~J;ti :,!
}'''.:t'lZ
.,,~1;,,'\.~
., "
; :... t. W-- '
;
:=
i~~
~f.'~
=
t,~~:~
'~ ~';i~' :~~)'~!~
, l
,;,
.
.'
.,
,
•
I .. •• ( .
~---
...
<
\
i·'
' IL .
.,-=-::::::::":w:···-;"'·::::-----=:;::::::;:"'-=-=-----:.----"iruji l ~Gfi: 1~ ====== ___ .., . _____~__ . .._ --. ... . --I!J~] 20 = M
-- - ~._--- -,,----
._;;;;;.;;;:.;;;:-:.;;:;;;.;;;;.;;..-------
-,' _..___ . ~."
,- . .
--- -:2".-~
-.----~
: t .,'", ..1
,.,'
,..,"; .
'
~ :..'~ ~
(
.:~
.
.,
"C\k !l""~ ~
( ,:i\ :-,~., (: ': , feront réiinprlm't~ 'à '''la rû'hé du' préfent"! Britmalre }àer >(>',zf,tléTi ~erdrr!kt en hrtr, ;"
. ' 'il""--:-
r ":
:-
'
.
s,
'.
~_.
.~.
"'\"
.. '.
,,' :: '
.~.
\,','..~
,\....:)~
,.\\~)"
.!
'
,• .
~
\'
:.\
.
\ :,
...
. ...
i
Arrêté, ',nfin de retracer aux . Sous -J>ré· ondc:r.'geplaets ';fqrtlen, tep (Jynde van d~ (fets, 'aux Mdreset ,Adjoints , au x, Com.. Onder-Pre/è,cten, ','jJ1éjers èn adiotnttn, i' mifiàircs , de .' Police' ct ·.àqx , Gendarme,s p}iiJiniJ!ltrijJe!1Van Po~ice, Genrltlrrnen el l ninil qu\mx , h"bimns, du ' Départemcnt de lnwormders, "]Jtm dat Departement, te ]eU!'5 obligadon~ l>~hti v'einént 'aux Con[o Q';JerlJiemvéá dl:yej'I'tNJr?he!:.ing-/Jtl htJn ~eT plig~rit~ fuiards èt défèneurs. Ü ten? f']0pü]$ ;teiJ~rërteurs en ~!tlgtelJd~ /,'!
I
'
l';']j$ IJ BnJgés kJ 6 lltéi"midoj" .
tJtJ, ' rt •
"..
COJJjcr(~:?t(}m ","
:; ~...-:)
': : ' , '
,
',;
~ ded~en"tot Hru,eg~: i1t:n 6 Thermf;~ jaer.XI
n
, -E'n, 1'<1breilc~ d~! Pdfet', Ie , COf?(ei/!Cl"! ,'l ,,? (},t~'e2igll.à(j, Y.~;1 " dtti'pr~fect , ' dcm c!e P~'é.fictt!re ') , I ' , ' " • Rncd (!e~' Pn::tectUre l) , , "
. . ' ,'
'
" , '
'
" , Signé ' 18~
. ' -'--"'" ~
.
GO ' Û~ B A ~ o.
' "
'.
,',
," "J)ndt~ηte~kerld ~:, E.
'.
G : 0, U B A Uo
;1 .
!
':Pà1; Ie Préf(!t " Ic Scc'rét~h:~. généra! l}' Dam' den ·P.ïcf.-:cr, dm Opper~Secre!t3riJ' ?
"...
...;
_.,
, 'Ó, è:' '\t..1Jlb'~'V' ~~(}'n'A.-· Äî\ U . ' . ~~, l ' (~. '~. ... J ~7 ~.\J ~~}~..
.' ::" "::',
A'
i;
....,.~ •
f
- I Oprl,,?'\4"eke>"jd . IJ
1-1".. " 'IT' .",\: .$1"
,fl"t .. ,J
..,. ..-
,'"
~
.'
•
"
l'
\ '
..
ti" 4N' 11.~ ..S' ~ ~
1\ lA
;:.....J
'R' " ... """"1' ~ ' •
~ " P~m' ~y'pé(;tÛon' c~)llformc', ", ~.'.~ ::, , '_ j;;L>"'o'P~J?"(:;:J-k;';lf1~g;.tJ.' [-~;!trck~'
l~ Se,:i·êz7()J?e.g.f{JI/tS~ de ,; P'J'~féCÛ1?~')'! De~ O~!l.,;rQSecrettl1;i's (!'iy' 'PrefectlIre ;; .. c / : ',' . .)
t-( E N
rs S:f~ l\ 1'.' ,
\
t •.'
.
"
.".
'1'."/
'----~~ '"'I{' ,
I;; , :',;,
J''.';:''
-.:.,
, . ~,:" ,:.' '" f':•
.!L:,
P',"",
1t.
\" \'
,
! .
:<,
~'l,~ ·
'R:-i K' T ., ,~ , ,1.-\\'" J ,
r·
~ . \,:· ..
,i
',
l>"', ,"
i
:-''''~~?
,,~:
~rj, 'l'~ N ,,rs' u
('\::~
.
,1)':' ..
1;\
À! Jl' :"1)
;\;."
~-;;T IJ 'E'?
.: ; ', f " ",,,, ' -" ,h.. ,:~
'
-:
"I
'
"
"
T.
.,0:'"
:
.
~
,
,. ';J!,' , " . :', "',' ,,'. "" > ',: " I~ Oer . 'iV~t ' VÇU1.t7 ' ,TentoseJ~aerR, 7!' ';:r.? ". V?,,: I'f~ ~ ' q ' l ' . :,j , ""; ' " .D • e.~? ,,~... o.<, '";JlJ,K7 L ~."j-'..c (J.an 0. , /w.~ro"", . ,~.':'" ,_ . :"','" ., ', ' . ",', " , ' " . ' \', \ " , ' .ti?',:_ ' L\lL. p~ t~ytJP':O!fefJgp::lje 'b" d,t " AR'.:': jau. . te~,pdne$ prononcéespaq UJ;'!'Ptu.1 2t!. 'Brhr.id,'e Jep]?.6~ , ten lalle ,t
•
,',
,"'.'
':1'
I
la Loj dn 2~ ~~nni;11irc an 6~ , comrc re~ drJ'l' jJulJlyte "élfIJptcnceie;r, mI8l'tt!ygd. 51()rJ Jlon(.,!c)TImÎ'·c3 'pubHcfl ' comfain1:n~' c\\l" , te k:.bbe[J 1'erz!~ym(} WJfJ 'te doe;] ffyt'ilOg· • rwgllgc ~. ,. cl f" ",, ? ~. f 1',0 f. --1 I VOl!." î8 lmrc excct!tc~>' I,C5 l.J0!5 '~ roep] 0(: v ceten ?YJe,,;e!1u~ !Je j,;;'cg ropen C11 ,rehtives :,t,lm Dé~è:rtCBrs pi: ~,m~ )l~ql!i · n'de ReqlJifi#rmnm·i];0H;zy;.1 tN'pf.1(jr(yktJea fi:i~~,TInir~s? fom nJPp1r.~~l~le[) ~à C?ux:, q.ui ~ die de 5!1e/ke, ')JcrZ1JJ ~·.r~? ûm&ÈJ " r;'J1J. te nl.>'7!lGC'·-·l'''n cl" ' '~1" ",.. "'''''(~''ntp.,. l<-'f!ü . JL ,;v hl\; ·". .!~1'tM" ..1-,>, I1!,, I' ""I' S" ~t\o.~ ~') i .. :\.... .... '~ ..... .t,-d.I.." \.7",~....::;\::!..~ ... . , ',do"'''' ! 'J"'!v ...1J .j"e" . ,"'~ .~ / V"t·,,,"'] ' lJ::,'t -,;, . ('n ;l/Y",..~ les 'r (\}cmens 1\1îEiY:.1res:J' c;; les A:';d!té~ 11 .rcglemer; re':Leq. ti'] llej!r::;tçrJ. (,Tg;;' Co:.{ts~; cl'"''') C:)nfil\<:' f'l)l,,~;f~ "" 'l),~ Cr.;",fr-:>!'t:j'Ct I1C Q J)'(J;?';/'"...'. . ç:')f!er;.111·r;~'·?(,'" '.' ... ,,) 'J&t. .. .. À
.u.;A
_
'I
. .1
iJ
b\,. ...... ~\-'!o~.L1
G .. _...... ....
,t t dJ
...
u·l.~J :I!l
.,... ~
;
,
;=='
..
~~
r....
( .: J"
J..,,~t~
ce
~
~
'
_,y~,'
JO
'
.;~
7l\GE
======-_.~.==:''':''-='::=::--=..::..=.~=~=-' ..:·-----===:.;:;=-=--=- B ~:fl 20 :..~.-:-:=.;:=::---=..~_~-~=..-:=.-_~=:,,,==:=,-,,===:":'-. . . .. _.~-------"""-_-1--
============.
) i
.f'
"
======= ================--_._._====-=---===--=============-_._----_ .
=---
!..-.
"
(
')
Lt "
" VIJ~' ,Ceux:~ qui fCl'SiCnt :~onVainCllS , • /1, t; PIl. ZDègone diè ztl/letj oyer ttJygd ' travoir fait de faum~s déchu'ations à ipezeN ,met "û/flheycrklaeringen gedaen rAdn inif1:n1tion de' C:mtoll ,( au 'lVlaire) te hebben t18n d'/ldminifirtitien ww 'i i
,
I,
~."I. ~. '(
n
paar favorifer ,la ' défertion, feront pou)"' I(anton of Meyer" pm df: f;lefèrtie te be1uivis, et ' pünis des', ·memes peiQes quc ,Yllor'derel1, z tJl]en "YêrJio!gd, en geflraft.. les réct~ !{~l',m.: ': '~ 'J , " , ' " : ' : " , wofdèFP'i11et ;de'-Zé/pc /lrajfen als -tetJ';op~: "',, ~( ,. 'I ,,' , ">" ; ' \ ,' ',' ,zigte 'Ya/J-de'hielderf. ' '" ", \,
,
',"
; ,:,: p~u; ext;.ï:'c~nfor~e , " .
' Vo~; ov~r;e~11 :komftig~n u Y'trel,,'
Ze 'L(j~~:~éttj:frê~géf1ér(!1 'de la PréjèCt'IJre,
Dep1 Oppe~-Secf·elt.i~is {/er PnfocttJl"e", , ,',
r' .t', . ,T
" H ENK S, SAR T.
l,
'. " ; :') >, " , .'
'.':;
' ;
. ,
,, ,
.
,
.
:
:'
.'
'T
'"
,
.
!.
~. : I ..
, ,
"'~~-':"-"'~ - ~;-~~':::'::",:;:=__ =;;''::::;=-~ -:"l:'':Jit>-;:..
't::.
,
i .
, I
. . . . ..
"
.
:;
,' 1 ')
' .,
,
.
,
':',
•
0
','
~
l
'. '
•
~
f
;
,f
.~r '
:,
;
,
/. ,
,
\' .
: r·'
(~
,I'
" •
" - ...
~- .
0' "
"
"
j
"
,
,
'I !
,. . ., ~
, . ·1
i· i
t
1
\
j I
i
I' 1
=======
-~=.
'-'"::========--_ . .__.-_.----'"
.-
--~"'-----
'- - ----_,-. ..
- '-'.: ~ .- :....-:..~ .
....
r========-===:.========"-::.='=================_.' ----.-::
.,
,
r \
, \
!
......
- .-;-
---:._--- -
---:--:-.~
.. - - - :-:,"- -
\'.
l
á/I Û};'{
~-- ~.e~/;;'//·.U , ,.
~~--------~---------~
I
j
ç'11 '( /1 (
~
ft' (/:.'1..1/ 1
ê,ófl ..
{'
I
.-;1 / e//,t//::/1( 1.1' ~'/0:...
f
).t
(
~
.
.
.
'--
/'7
{~/'t6r . G
''7
i,'
l .'f.. ~_' "
' ."
â&#x20AC;¢
~ ,' ,!
"
')' . "/ ,1 '.' . "'.
=====:======--:;;S7.WJ;:-:"l-=ร :-:G=-::-1t:ยงtj
======--==:::._-=--
ACTUEBLT JES NR. 31
SEPT '74 -
«Mandelgalm» jubileerde: 20 jaar!
SEPT. '74 - 14e Herfstmuziekfestival. De winnende groep van St-Eloois-Winkel
EINDE '74 - BEGIN '75-Ellende om een nieuwe riolering in de Roeselaarsestraat
BEGIN DEC. '74 -
Plechtige opening van het nieuw zwembad
EINDE NOV. '74- Vooropening van het nieuw zwembad voor d'e jeugd
JAN. '75 -
Wat er van het'oude zwembad overbleef
ACTUEELT JES NR. 31
BEGIN OKT. '74 -
Ziekel'ldag in de gilde
Heer Schepen P. Van Staay
Heer Schepen Vanlerberghe
Heer secretaris Charlier
Laureaten van de Stedelijke Muziekacademie van 't schooljaar 1973-1974 : Lapeire Geert (piano) - Anneessens G. (noten leer) - Frieda Brabant (woordracht)
Ă&#x201E;CTUEELTJ~S De nummer met een
..
N~.31
ver wi jzen naar "ACTUEELTJES IN BEELD"
796 Op dinsdag 13.9 . 74 kwam Mi n i ster Rika De Backer spreken bij de
cvp
over haar "Visie op het kultureel beleid en de problematiek van de
Izegem emanc~Â
patie van de vrouw in onze samenleving." Het werd een druk bijgewoonde voordracht met discussie die verhelderend werkte
797 De C. S . C. van Izegem exposeerde voor de tweede maal in het Stadhuis. Hoofdzakelijk jongeren toonden hun pogen en kunnen. Allen verdienen lof om hun inzet. Zeggen we nog dat de tentoonstelling ruim bezoek kreeg, wat ze verdiende . ~
798 Zondag 15 . 9 . 74 n~g
g~ng
het 14-de Izegems Herfstmuziekfest i val door . Bij zon-
weer en zeer grote massa muziek-fans werd werk van de bovenste plank
ten hore gebracht. Onze buur St-Eloois-Winkel wist de palm weg te kapen
*
voor Opdorp en Bree
799 De toneelmaatschappij "Mandelgalm" vierde haar 20-jarig bestaan. Na een plechtige H. Mis in de St-Pieterskerk, volgde een receptie ten Stadhuize. Burgemeester Nyffels prees de vereniging om haar kultureel werk en regisseur R. Devos dankte om de steun. 's Avonds sloot een gezellig feest deze heuglijke dag .
800 De gilde "Bosseniers van Ste Barbara"
r~ep
4 van haar schutters op het po-
d i um voor goud en dit op 21 . 9.74 . Na een plechtige H. Mis in St-Tillo en een receptie in het Stadhuis werd naar hartelust gevierd in het Bossenhof "Het Damberd". Michel Duyvejonck, Jozef Werbrouck, Charles Ollivier en Remi
*
Vanwynsberhge waren de "feestvarkens" !
801 Op 28 . 9 . 74 ging in de Gilde de jaarlijkse "ziekendag" door. 235 zieken volgden er een sobere maar zinvolle eucharistieviering, voorgegaan door Dom. G. Seynaeve van West-Fleteren . Mgr . Cauwe, pastoor Claerhout en medepastoors Vanheule en Leys concelebreerden. In de namiddag en na het feestmaal, wa s
187
DECEMBER 1974
WATERSNOOD TE IZEGEM EN OMGEVING
In de Molenhoekstraat
Aan het sas te Kachtem
Na de dijkbreuk
Nachtelijke strijd tegen het water
Het dichten van de bres
Langsheen het kanaal
Kachtem -
Kachtemsesteenweg
er operette en werden ook de inrichters met bloemen bedacht.
802 Van 5 tot 12 oktober ging de "Gezinswe ek" door te Izegem. Voor de BGJG en de Stedelijke Gezinsraa d werd het een overrompelend .succes . Een collageexpo, de "Inspraak-ontmoeting" en de Provinciale gezinskwis waren zeker de hoogtepunten van deze schitterende géz i nsweek !
803 Op 7 oktober werd gestart met de verbredingswer ken aan het kanaal Roeselare - Ooigem te Izegem , Dit over circa 800 m. Hiermee gaat gepaard het inkokecen van de Mandel over een 1. 000 meter . ( i n kokers van 2 X 3,25m. X 2,75m. doorsnede.) Medio 1976 verwacht men de voltooiïng
804 Op 12.10.74 vierden de leerkrachten Lager Onderwijs en Bijzonder Onderwijs van het Schoolkanton Izegem hun Rijksinspecteur Hr Raf. Verholle, dit bij gelegenheid van zijn op rust gaan. Een afzonderlijk artikel belicht deze hoogstaande stadsfiguur die tevens voorzitter is van onze Heemkring en van onze Stedelijke Kultuurraad .
805 Het nieuw stedelijk zwembad nadert stilaan zijn voltooiing en reeds werd gezorgd voor een directeur. De Hr Daniël Allewaert werd aangesteld en benoemd tot nieuwe directeur van het zwembad en van de sporthal.
806 De rijksweg 57, beter gekend als Roeselaarsestraat, betekent nu voor heel wat stadsgenoten een schijnbaar eindeloze miserie. Het "vaste" regenweder met zijn overvloedig water, verhoogt nog de ellende. Wegdek, voetpaden en riolering dienen volledig vernieuwd ••
807 Op 26 en 27 oktober gingen ~n
opná.~uw
een paar suksesvolle "Legerdagen" door
onze stad . De militaire tentoonstelling iliokte heel wat volk en het feit
dat de "Lovie"-Proven profiteerde van deze ~
manifestatie dient zeker vermeld.
808 De Heer Daniël Charlier trad in dienst als nieuwe stadssecretaris ~n opvolging van de Heer Michiel Tanghe, eresecretaris.
809 Op zondag 27.10.74 had de proklamatie plaats van de Bebloemingswedstrijd van de stad Izegem . We mogen zeggen tnaditiegetrouw, haalde de Hr Carlos Billiouw het in de 2de categorie (dit vo?r de 7de maal !) Voor de andere reeksen citeren wij de H.H . L . Blomme, G. Vandenbroucke, A. Van Bruaene, Jos. Debusschere, A. Lapeire en R. Bogaert .
*
810 In het Stedelijk Muziekauditorium had de uitreiking plaats van Regeringsen Stadsmedailles. Ghislaine Anneessens en Geert Lapeire verwierven de
189
regeringsmedai lle voor notenleer en instrument, terwijl Frieda Brabant d10 ze kreeg voor haar voordrachtkunst.
811 Dat de watersnood aanhoudt bewijzen deze zichten op de Waterstraat die haar naam niec gestolen heef t, en ook de omgev1ng van de vaart van Rumbeke naar Izegem . - Zie bijzondere bladzijde -
812 Van 26 oktober tot 12 november 1974 stelde onz e stadsgenote MIA DEPREZ nogmaals haar laatste kunstwerken ten toon in de feestzaal van het Stadhuis. Er waren 44
werke~
aanwezig. Haar sober palet vertoonde soms sporen van e ento-
nighe id die eerder koud aandeden (n . v , d .r,, )
~13 uZondag 3 en 10 november wa ren weer hoogdagen voor de Koninklijke Harmo nie van de Kongregatie; ze gaf haar Winterconcert en vierde Ste Cecilia. Niettegenstaande het zeer slechte weer op 3 november
waren toch weer
honderd en echte muziekliefhebbers komen luisteren naar de "superieure" uitvoering !
814 Zaterdag 16.11 .7 4 brachten de "Over winders 1n Eendrachtigheydt" een modern stuk in première voor Izegem op de planken: "Bomma" 0 Een keihard stuk waarin de problematiek van oud-worden en vereenzamen scherp gesteld word t.
*'
An toinette Vanbesien stal weer eens de show
815 Het nieuw overdekt Izegems z'w embad werd met veel luister geopend. Na de officiele inhuldiging, waar Bestendig afgeva.ardigde Piet Monballiu als gast s preker optrad, zwommen de Izegemse Zwemclubleden en de Izegemse Kikvorsmannen van de Brandweer, het zwembad in . Op zaterdag 30 .1 1. 74 ging dan de Jeugdolympiade door met een massa enthousiaste deelnemers uit al le Izegemse scholen , Ruim 300 jongeren zwommen om
ter snelst voor een bom-
vol badhuis . ~
81 6 Na 34 jaar voorzitter te zijn geweest van de plaatselijke BSP-afdeling legde schepen pierre Van Staay dit mandaat neer en werd opgevolgd door schepen Robert Vanlerb erghe.
81 7 Op 9.12 074 werd een nieuwe schepen verkozen en aangesteld in vervanging van Mevr . C, Sintobin- Allewaert die ontslag nam en naar Kortrijk gi ng wonen . Haar opvolger werd de Hr Wilfried Vandevoorde, die op zijn buurt
190
als opvolger in de Gemeenteraad kreeg de H4 AndrĂŠ Vierstraete.