Ten Mandere nr. 43 - 1975 nr. 3 by bart blomme

BESTUUR : Voorzitter Ondervoorzitter Secretaris Penningmeester Archivaris Redactie Bestuurslid Bestuurslid

RAFAËL VERHOLLE JOZEF BOURGEOIS ROBERT LEROY ALBERIC DEPREZ ANDRÉ DEMEURISSE ANTOON VANDROMME ROGER BEKAERT LUC BILLlOUW

Heyestraat 21 Marktstraat 29 Boomforeeststraat 51 Marktstraat 32 Baronielaan 45 Blauwhuisstraat 54 Sint-Crispijnstraat 37 B. Vandenbogaerdelaan 91

Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel.

: : : : : : : :

(051) (051) (051) (051) (051) (051) (051) (051)

30 12 42 30 04 73 30 1056 30 10 25 30 22 04 30 31 35 303499 30 12 23

HOE WORD IK LID? GEWOON LID: 200 fr. STEUNEND LID : 300 fr. ERELID : 400 fr. o Ofwel door storting of overschrijving op rekening 712-0700260-03 van Heemkundige Kring «Ten Mandere» 8700 Izegem. D Ofwel betaalt U aan een van de leden van het Bestuur. Noot: In geval van storting of overschrijving vergeet U niet de gewenste jaargang(en) te vermelden. ARCHIEF:

D Is ondergebracht in het Stadhuis, Korenmarkt. D Is open voor iedereen. D De toegang wordt verleend na aanvraag op het secretariaat, stadhuis, op le verdieping, bureau 7, bij de heer André Demeurisse.

BIBLIOTHEEK: D Is ondergebracht in het stadhuis, Korenmarkt. D Is gratis toegankelijk voor alle leden van Ten Mandere, op vertoon van hun lidmaatschapskaart van het lopende jaar. o De boeken kunnen gratis in bruikleen ontvangen worden. D De aanvraag dient gericht tot de heer André Demeurisse, stadhuis, le verdieping, bureau 7. ALLE OUDE GESCHRIFTEN, BOEKEN, FOTO'S, KAARTEN e.a. BETREFFENDE IZEGEM worden steeds met dank aanvaard bij alle leden van het Bestuur. JAARGANGEN:

Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang

I II III IV V VI VII

1961 nrs 1-2-3 uitgeput 1962 4-5-6 150 fr. 1963 7-8 uitgeput 1964 9-10 uitgeput 1965 11-12-13 uitgeput 1966 14-15-16 uitgeput 1967 17-18-19 150 fr.

Jaargang VIII Jaargang IX Jaargang X Jaargang XI Jaargang XII Jaargang XIII Jaargang XIV Losse nummers

1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974

20-21-22 23-24-25 26-27-28 29-30-31 32-33-34 35-36-37 38-39-40

150 fr. uitgeput uitgeput uitgeput uitgeput 150 fr. 150 fr. 75 fr.

Enkele losse nummers zijn nog in voorraad (nrs. 7 - 10 -13 -15 - 24 - 25 - 26 - 30 - 31 - 34).

D Deze oude jaargangen kwmen besteld worden bij de Archivaris. D Wanneer U 't nodige bedrag stort op de hierboven vermelde rekening ( + vermelding van de gewenste jaargang(en). worden ze U met de post toegezonden.

INHOUD

1 11

INHOUDSTAFEL 2

IZEGEM onder het FRANS TIJDPERK (3)

Bijlagen Nr 27 tot 38

I llustratie Herman Roelstraete

Figuren van bij ons

R. Bekaert

1 13 150

H. Willaert

HERMAN ROELSTRAETE

151

Illustratie Herman Roelstraete

158

I llustratie Herman Roelstraete Medaille

166

ACTUEELTJES

Illustratie : Actuee ltjes in beeld

R. Leroy

SNIPPERS Nr 15 ( 120 - 122

172 17 4

A. Vandromme ~~

177

UIT DE OUDE DOOS

179

Tllustr'atie : Pompiers - Garde civique 1895

18n

Ieder auteur i s verantwoordelijk voor de inhoud van de door hem ondertekende bijdrage.

- - --J____ NR 43

XVe.

JAARGANG

- Nn 3

JANUARI

1976

IZEGEM ONDER DEEL.

~ET

fRĂ&#x201E;NS TI3"OVAl1

Het consulaat en het keizerrijk. Na de schitterende overwinningen ~n

Egypte, landde generaal Bonaparte heimelijk

Frankrijk, verscheen plots te Parijs

de vergadering van de vijfhonderd en

deed zich dadelijk gelden. Dit gebeurde op 9 november 1799. Het directoire werd afgeschaft en drie consuls werden aangesteld. Op 24 december 1799 eigende Bonaparte zich de titel toe van eerste consul. Het tijdperk van regeringsloosheid was daarmede afgesloten en een

n~euwe

consti-

tutie kwam tot stand. De proklamatie van de drie consuls duidde een gans nieuwe richting aan. Vrij vertaald luidde de proklamatie aldus: "Burgers, een nieuwe grondwet werd ingesteld, gefundeerd op de principes van een representatieve regering en op de heilige rechten van eigendom, gelijkheid en vrijhe i d. De machten zullen stevig en stabiel zijn. De revolutie blijft gevestigd op de principes waarmede ze begon. Ze is nu geĂŤindigd!" Hier in het land legde men die grondwet ter stemming voor, slechts

we~n~g

mensen

gingen stemmen. (134) De oude eed van trouwen van haat aan het koningdom werd afgeschaft en men was voortaan verplicht trouw te zweren aan de nieuwe constitutie. Door de wet van 18 Pluvioise,Jaar 8 (17 februari 1800) kwam een grondige bestuurlijke hervorming tot stand. Het bestuur steunde hoofdzakelijk op de prefecten. Dit waren gewoonlijk zorgvuldig uitgekozen mannen, die als ambtenaren rechtstreeks verantwoording verschuldigd waren aan de centrale overheid in Parijs. Het waren om zo te zeggen een soort van kleine keizers in hun departement (135). Ze benoemden de maire of

me~er

in de gemeenten van meer dan 5.000 inwoners, mochten de lokale

bedienden benoemen en hielden elk jaar een inspectietocht door hun departement (136) Izegem behoorde tot het Leie-departement, dat onderverddeld was in 4 arrondissementen, bestuurd door een onder-prefect. De kantons bleven bestaan als de omschrijving van een vredegerecht.

113

Elke gemeente kreeg een "Conseil muni cipal" (gemeenteraad) met aan het hoofd een meier ent twee of meer

adjo~nts .

Izegem behoorde tot de prefec t uur v an Brugge en kende volgende prefecten, François Deviry, 64 jaar oud, een oude pol iti eke rat, die reeds onder het oud regiem ambassadeur geweest was i n Neder l and en Spanje ' en die tijdens de revolutie de meesters trouw ged iend had . In 1804 kwam F . Chauvemin . De derde prefect heètëe Baron Arborio. Hij overleed op 14 augustus 1811, te Brugge en werd opgevo l gd doo r de laatste prefect F . Soult . Izegem, behorende tot het arrond i ssement Kortrijk, kende gedurende gans het Frans t ij dvak maar één onder -prefect, een zekere Picquet . Izegem was kantonhoofdplaats en beschikte diensvolgens over een vredegerecht . Weldra verloor het echte r die titel ten voordele van Ingelmunster, die hoofdplaats werd en het vredegerecht toe gewe zen kreeg . Als mot i ef voor deze veran-, dering gaf men aan, da t Izegem over geen steenwegen beschikte en dat Ingelmunster zeer gunstig gelegen was tus sen Kortrijk en Brugge. Eigenaard ig genoeg waren de meeste vooraanstaanden te Izegem het daarmede eens. Er liepen immers geruchten dat de hoofdp laats van een kanton hoger zou belast worden en meer consrits zou moeten leveren

I ze gem stond er echter op, dat de vrederechter,

die verkozen moest worden, een Izegemnaar zou zijn . Bij die verkiezing had een grappenmaker volgend versje op

z~Jn

stembrief ge-

schreven :

"Ik weJuc.h ;te. moge.n z~e.n, ;to;t onzeJt he.ljl e.n bade., da;t onze. Jte.c.h;teJt z~jn : GuLi..e.lmu..6 VVL6uade.." Het was dan ook Verstraete die tot vrederechter gekozen werd voor het kanton Ingelmunster en hij was Izegemnaar < ( i 37) De Izegemse Meiers . De nieuwe bestuursinrichti ng maakte het ook te Izegem noodzakelijk, over te gaan to t de nodige veranderingen. Op 7 Thermidor, Jaar 8 (26 juli 1800) kwamen hier ' s morgens om 8 uur de prefect en de onder-prefect aan . Het munic i paal ,b estuur moest samenkomen

het

gemeentehuis . De onder-p r efec t bedankte het bestuur en verklaarde dat het ontslagen was .

11~

Pierre Ameye werd aangesteld a l s Meier en de twee adjoints waren

Antoine

he rl amon t en Gaspar d Ignace Cl ement. Op plechtige töon las onder-prefect pic·· quet voor : "Nommê.ó peut Bona.paJtte., pne.mieJt c.on..óu.l de. la. nêpubüque." . De n i euw aange st e lden moes ten nu nog de eed van getrouwheid afleggen , aan de const i tut i e van de r epub li ek van ï Ni vose, jaar 8 (28 december 1799); dit deden ze i n de handen van Pi cque t . ( 138) Op 16 Ther mi dor (3 augus t us 1800) werd citoyen Masson, ex-commissar i s van het go uve r nement, a ange ste ld a l s poli tie-commissaris van Izegem . ( 139) pierre Vanwtbe r ghe, di e r eeds die funct i e u i tgeoefend had,

ste~de

ook zi jn kandidatuut

voo r die post, maar we r d nie t tegenàtaande zijn door de inwoners en de Franse overheid bekende f r ansgezindheid, geweerd. Nu moes t men ook nog een "conseil municipal" hebben. Die gemeerteraad moest

genlij k geko zen worden , maar de overheid vond het niet nodig en stelde zonder verkiez i ng di e raad aan . Volgens he t beve l van de prefect moest die raad bestaan uit 30 i nwoners . ( 140) Er werden s l echt s 26 leden opgeroepen en aangesteld en dit op

10 Vendémaire,

jaar 9 (2 ok t ober 1800) . Volgende personen werden opgeroepen en kwamen te 5 uur b ij een i n de me i erij 1. pierre Devos , handelaar . 2 . Sylvester Vermeulen, herbergier in het gemeentehuis . 3 . ni l a i re Vandael e , bakker . 4 . Jean Ve r go t e, winkel i e r . 5 . Joseph Dr iessens, winkelier . 6 . Frànço i s Vandenb orre, garenkoopman (141) 7 . Jacques Basyn , bakker . 8 . Jacques Derynck, molenaar . 9.

Eu~ène

Vanderhee ren, schoenmaker.

10 . Cr i sp i jn Sto r me, broU\l7er . 11 . p i e r re Dekeyzer , bakker . 12 . Louis Ameye, wi nke li er . 13 . pierre Vandenberghe, handelaar •

14 . pierre Bernaer t , brouwer .

15 . Jean Kerkhof, winkelier . 16 . Pierre Dufoort, landbouwer. 17 . Jean Vandommeie, winkelier .

115

1 ; 8 . Charl es Andri es, landbouwer . 19 . p ierre Joseph De l aere, landbouwer . 20 . Roger We r b rouck, kui per . 2 1. Frans Scherper eel, tabakhandelaar • 22 . pie rre Grispert, chirur gi jn . 23 . Miche l Hoo r nae rt, fab rikant . 24 . Augus tij n Roo t saert, linnenhandelaar . 25 . Guillaume Neirynck, fabrikant . 26 . Phi lipe Denys, houtdraaier. ( 142) Meier Ameye gaf lezing v an hun benoeming en vroeg hen de eed van trouw aan de const itutie af te leggen . Allen deden dit uitgenomen Jacques Basyn . Hij zegde dat hij 60 jaar was en dat h ij dat aanzag als een voldoende reden om niet in funct i e te treden . Wij mogen echter niet vergeten dat toen geruchten liepen dat de paus de beëdigde functionarissen in de kerkelijke ban zou slaan . Sommige mannen waren dan ook n i et happig om een baantje te aanvaarden. In elk geval, toen de raad op 23 Vendémiaire (1 5 oktober 1800) bijeengeroepen werd, verschenen er slechts 20 leden . De aanwezige leden hadden een gevoel van onbehagen en weige r den bes lis s i ngen te nemen, indien de raad niet voltallig kon zetelen. Onze eers te meier overleed op 5 Nivose, jaar 9 (26 december 1800) (143) . Hij had het Franse r egiem gedurende lange tijd gediend, maar nooi t vijandsch ap getoond te genover de prieste r s . Toen hij getroffen werd door een beroert e, ging men ze lf op zoek naar een priester . Men vond pastoor Delaere die nog steeds onder gedoken leefde maar toch kwam om het H. Oliesel toe te dienen . De familie deed stappen om hem te laten

begra~en

met een koordienst, maar zulks was totaal

onmogelijk, aangezien de openbar e diensten eerst hernomen werden op 6 juni 1802. Wij moe t en ook zeggen dat hij gedurende enkele tijd een van de onderpastoors verborgen hield in zijn e i gen huis en toen deze een plaats vond in een ander huis, stuur de Ameye nog dagelijks voedsel . J . B. Vandewalle was de tweede meier . Hij werd eerst benoemd op 25 Floréal, jaar 9 . Intussen deed Berlamont dienst als "Maire provisoire" . J . B. Vandewalle werd te Izegem geboren op 10 juli 1765 en overleed er op 5 oktober 1824 . Hij werd tot me ier benoemd op 5 oktober 1801 en bleef het 7 jaar lang . (144)

11G

De derde meier was L . J . Thilleur .

Rij werd geïnstalleerd op 19 mei 1808, om 5 uur

de namiddag. Hij had te

Kortrijk uit de handen van de onder-prefect zijn benoemingsbrief ontvangen en had er de eed afgelegd . Hij kwam langs de baan van Ingelmunster naar Izegem en " werd er ple.chtig ontvangen . De boogschuttersgilden : St. Sebastiaan, St. Barba'ta en St . Joris stonden hem aan de tol-barière op te wachten . (145) Een brigade gendarmen bewees hem de militaire eer . Louis Thilleür-Alison was i n Izegem geboren op 15 februari 1773 en stierf er op 12 december 18 10. Hij schonk bij testament een huis met land aan het bureel van weldadigheid . ( 146) Tot aan zijn benoeming en na zijn overlijden opnieuw oefende de eerste adjoint, Berlamont de functie uit van "Maire provisoire". (147) Intussen was pastoor Delaere die gedurende 24

~aar

pastoor geweest was

~an

St.

Hilonius, gestorven (24 oktober 1810). Hij werd opgevolgd door E . H. Buseine, die men inhuldigde op 5 december 1810 . (148) Onze laatste meier was Antoine Coucke. Hij werd bij keizerlijk dekreet benoemd en zou na de val van Napoleon aan het hoofd van de stad blijven als burgemeester . Willem I van Nederland behield de gezagsdragers van Izegem en verhief de gemeente tot stad in het jaar 1825. Hier laten wij het dekreet van de keizer volgen met de benoeming van Antoine Coucke ;

7e. Viv1.6io 11 e.VlJte.g1.6tflé le. 3 a.ócá. N° 3129

VéeJle.t ImpéJUal AU PALAIS IMPERIAL ST . CLOUV Le. 37 JuiUe.t 7877 NAPOLEON Empe.~e.un d~ 6~a.l1ça.1.6, Roi d'I~a.lie. P~o~e.cte.un de. la. e0I16édé~a.tiol1 du R~11 Médi~e.un de. la. e0I16éde.~a.tiol1 Su1.6~e. Sun ~a.ppoU de. l1otfle. mil11.6tfle. de. L' i~é~e.un 110M a.vo~ l10mmé e.t nommo~ COUCKE PIERRE ANTOINE MENBRE VU CONSEIL MUNICIPALE a.ux 6on~on de. m~e. d~ la. eommune. d'I~e.ghe.m, ~ond1.6~e.me.~ de. la. Ly~

. 11'"

en hemplacement de ThLtteUh décédé Nobte m-tn-WVte de i ' Intétue.Wt ut chaJtgé de i I exécu;t:ion du phuent déehet

Signé : NAPOLEON POUh i ' EmpeheUh, ie m-tn-WVte SéehUwe d ' éta:t Signé : L. VAVRE Meier Coucke moes t op 19 augustus naar Kortrijk, waar de onder-prefect hem deze benoemingsbrief voor las en waar hij volgende eed aflegde :

"Je jUhe

o bé,w.6a.nce à ia. cOn.6:ti:tu;t:ion de i I empihe et fiidélité à i I empéJr..eUh" • Meier Coucke was ook lid van de gedeputeerde staten van West-Vlaanderen en voerde de titèl van: "Koninklijke notaris". Als eerste burgemeester van Izegem werd hij tijdens de revolutie van 1830 op 29 september

afgesteld en opgevolgd

door Joseph Vandenbogaerde . Het onderwijs onder het Frans bewind. Ook in het onderwijs grepen grondige veranderingen plaats . Een dekreet van de conventie zegde: "Le cuf:te de ia. ha.i.6on doit hempia.ceh ia.

Réligion Chhétienne" (149) Dit betekende ongeveer dat men

de scholen de kerk wilde vervangen door de

natie, het geloof door de rede en de opvoedende waarde van de godsdienst door de bur ge rzi n . Men wilde voorà! grondig te werk gaan en gaf daarom bevel alle boeken i n de scholen te onderzoeken . Al de boeken die maar enige tegenstrijdigheden i nh i elden met de beginselen van de republiek moest men vervangen door boeken die handelden ove r de rechten van de mens, over de grorldwet, of door uoeken die een tafereel ophingen van heldhaftige en deugdzame daden . Wij weten reeds dat door de wet van 15 Fructidor, jaar 2, alle religieuse instellingen onwettig verklaard werden en de goederen verbeurd verklaard werden. Daarb i j ont nam men hen het recht om te onderwijzen. Als wij willen handelen over het onderwijs, moeten wij vooropstellen dat men in die tijd b i jna uitsluitend beschikte over prmvate scholen, waaraan de ouders over het a l gemeen zeer gehecht waren. Een wet van 17 november 1794 wilde daarin verandering brengen en bepaalde dat er één primaire school moest opgericht worden per 1. 000 inwoners. De private

118

scholen werden door de gemeente gesteund, zoals duidelijk blijkt uit het

ont:nange.Jt de.Jt c.ommune. e.nde. c.ant:on II.:>e.ghe.m, de. anno 1796, be;tae.Lt:te VeMOUc.k.e. van d' adm<.YLi6:tJtaile. van 1:t l.:>e.1.ve. c.ant:on ae.n Lou.L6 d PHlLÛ:tVL p in valdoe.ninghe. van I.:> yn pe.l'L.6i oe.n, a1J., g ~woo Jte.n I.:>c.hoot vol gende dokument :

" P e.-t!tM Ve.VOI.:>,

me. ~:te.Jt

alhie.Jt de. !.lomme. van hondeJLd :twintig ponde.n paJt.i.ói.6 ove.Jt dage.üjk..6 :te. le.e.he.n e.nde l.:>c.hJtijve.n d 1aJtme. k.inde.he.n d~e.Jt c.ommune., Ge.dae.n in l.:>..{;t:;U.nge., 6 Pl uvi 0.6e. VI j ae.h de.Jt Jte.pubüe.k. . " (25 januari 17 96 ) ( 15 1) Deze opdrach t is on dertek end : Jos eph Thi lleur, J . B. Vandewalle , Li even Neir i n ek . Op 5 feb rua ri 1798 kwam e r een nlÏ;éuwe \vet, die de pri nc i p i ë l e vrij he i d van onderwij s s ch rap te . Waars ch ij n lijk was het feit dat de meeste oude r s zich vasth hielden aan de private s ch ool , een doo r n i n het oog van het centraal bestuur te Br ugge . Op 25 ap r il 17 98 kwam e en schr i jven, waarin klacht i ngediend we r d tegen het fe it da t e r in I zegem geen officië le school opgericht was . Daarb ij werd het Izegems bestuur ve r p li cht a l de p r i v a te school i nrichtingen te gaan i nspe c teren, om t e

derzoeken of de doelstellingen van de republiek niet werden t egengewe rkt . De Franse commi ssaris Comere was er als de kippen bij om di e i nspe ctie a nmi ddel li jk te doen uitvoeren . Op 2 juli 1798 begaf het gemeentebestuur z ich dan ook naar

vol~

gende Izegemse onderwijze r s : L. J . Dehulster, Emmanuel Desmadr yl en Mar t i n Houtek i nd . Zij onde rzoch ten de boek en e n ve r klaarden dat er n i e t s in st ond i n t egenstr i jd met he t r epubl i k eins r eg i em . Pr es i dent Ameye gaf echter to ch bev e l om n i e uwe boeken aan te sch affen zoal s "De r e ch t en van de mens", "De cons tituti e " en ande r e gel ijkaardi ge werken . Men s chafte dan ook voor de s cholen volgende boeken aan : "Ve.Jtk..ta~ng de.Jt Jte.c.h:te.n d~

me.l'L.6c.h e.nde. bUfLge.M" uitgegeven b i j Huyghe te Brussel. In de s cholen moest men

elke week 35 a rtike ls l ezen , uit leggen en deze laten van buiten l e r en . Elke school moes t ook we r k maken van de "Republikeinse cat e ch i smus" s amengesteld doo r J o J . A. Burger v an Gend to t Gend, uy t de drukkery A. B. Steven , op d ' Aljuynle i e . Ui t het vo orwoo r d van di e c ate chismus nemen wij volgende holk linkende woorden over: "0

v e~e.nde.n

July van hu j ae.JL 1789, 0 he.uglyk.e.n e.n. in

a.t.te.

e.e.u.we.n

ge.de.nk.we.e.Jtdige.n dag j' •• Mae.JL gy, 0 ge.de.nk.we.e.Jtdigl.:>;te. Vage.n van a.t.te., 0 31 Me.y, 1 e.n. 2 Jun.y 1793 . 0 myn. jong Me.de. - boJtg eJt6 ! 0 :te.e.de.Jte. I.:> pJiuy:te.n de.Jt vJtyhe.yd ! r:t II.:> vo aJt u a.t.te.e.n , da:t i k. de. I.:> c.hw van. de. gJtooute. e.n ae.nge.nae.m.6:te. :ta6e.JLe.e.1.e.n wil a6mae.1.e.n. on • • • • • •

•

••

Di e c a t chi smus b e s t ond uit ve r sch ill ende hoofdstukken di e handelden over : De eigendom , de natuurl ijke godsdienst , de zedelijke verpl i cht i ngen en de voor-

119

c..

naamste tijdstippen van de Franse revolutie. Die catechismus was naar het voorbeeld van onze oude catechismus gesteld in vragen en antwoorden, die de kinderen moesten memoriseren . Om een gedacht t e geven v an die catechismus laten wij hier een paar

voorbeeld~n

volgen

Q~~~-~~-~g~~~~~

A~n W~~ b~hoo4t

A~n h~ v ad~~and .

~o~

Q~~_~~_~~~i~~_g~~~~~~

W~~ mo~

H~ godd~fyk ~n ~~uwig opperow~z~n.

VOOIt w~fke..I1 god6die..VLó~ ? Ik b~n vlty ~o~ h~ v~ki~z~n van ~~n~n Wûk ÁÁ d~n ~~mpf~ van di~n god6di~VLó~ H~ he..ûaf ~nd~ ga.n;t6c.h~ nMu.~It. Wi~ zyn de.. pJti(U~e.JL6 ? Oe.. he..4te..n d~ me..VLóc.h~n.

A. V. A.

V. A.

a~nbidd~n

god6di~VLó~.

Q~~~_~~_~~~~~i~~_~~~e~~~~g~~

V. Wûl<.e..n

ÁÁ

de..n

nu;t,t,i.g.ó~~n aU~ .ó~a~~n

O~n .ó~a~ d~1t Land-bouw~M.

Wa~om

A. Om dM hy V.

aU~ and~~ vo~d.

(Sic.)

gy ie..mand ha~~n ? A. Ja, d~ vyande..n van h~ Vad~and. Mog~

(151)

De Izegemse onderwijzers : 1. L . J . Dehuls ter was in 1798 52 jaar oud en hielq reeds 18 jaar lang school in de Wijngaardstraat, naast het huis van de bekende linnenkoopman Vandenborr e 2. Emmanuel Desmadryl, rond de 49 jaar oud, kwam zich hier als schoolmeester vestigen in 1784

een huis nabij de Knok in de Papestraat. Hij was we-

duwnaar met twee zonen, Frans 15 jaar en Louis 12 jaar. Therese Laethem was er dienstmeid .

1iO

3 . Martin Houtekind hield sedert 1790 school in de St. Pietersstraat, naast

de oude Sinte Pieter, herberg gehouden door Jan Rousseau-Heyman. Hij was 35 jaar oud en gehuwd met Marie Vermote, die zeven jaar ouder was en waarmede hij vier minderj ar ige k i nderen had . ( 152) Deze leer krach t en hadden het volledig vertrouwen van de ouders en bij gebrek aan leerlingen en l eerkrachten bleef de primaire school, niettegenstaande het voo r tdurend aandringen van het centraal bestuur nog steeds uit . Men vond, volgens briefwi ssel i ng, blijkbaar geen gepaste leerkracht en ook geen geschikt geo

bouw .

"Ve. v~kooping van phe4byt~e.n, hovinge.n e.n me.de.gae.nde. ge.bouwe.n, die. nog niet wettelijk ve.hkogt 06 aenge4lagen zyn, ~ opge4Qho~t tot den ~tond dat de Qenthale depMtement-admi~thalien zul1.en bepaald hebben wûke zal noodig zyn te behoude.n, ft zy om te. die.ne.n VOOh logement van de le~ae.~ de.h phim~e. ~Qholen e.n om le.~nge.n te. ontvange.n onde.h den du~ d~ le4~e.n, 't zy tot and~e.n pubUeken die~t . " ( ! 53) Op 12 september 1798 vaardigde het centraal bestuur volgend dekreet ui t :

Het stadsbestuur van Izegem was

de wmlken met dit dekreet, want men hoopte

nu de verkoop van de pastorij te kunnen beletten. Gitoyen Steur belas t met de schatting van de nationale domeinen was geneigd om de schatting te doen van de pastorij . Het bestuur van de stad schrééf naar de centrale admini stratie om te wijzen op voornoemd dekreet en om de

aandacht te vestigen op het feit dat Ize-

gem nog geen primaire school had en dat de pastorij geschikt was om b i j het opdagen van een onderwijzer, te dienen als lokaal. (154) BIJLAGE 27 Men had echter zonder commissaris Comere gerekend, die met vrouwen kinderen de pastorij bewoonde . Deze richtte een schrijven aan het centraal bestuur Jom te beletten dat de pastorij zou gebruikt worden voor een school . Hij had immers niet graag die woning verlaten . Hier volgt het schrijven van Comere "I~eghem,

vrije vertaling

5 Vento~e, jaM VII (23 februari 1798)

CUoyen, VaM ~ind6 g~uime tijd al de kind~en be.hoo6d z-<"jn van alle mogeUjkhud tot ondehWij~, ~maQhten alle 6~evade~ van dit Qanton naM de ~tiQhting van een phim~e ~ QhooL Zondeh twij6û zat de ophiQhting niet tang me~ dUhe.n e.n naM mijn oOhde.et moet nu uitgezie.n wOhden naM een ge4Qhikt tokaal. Ve pMtohij ~ VOOh dit doet veû te klun . Ten and~e het gebouw ~ o~ngd met wateh en het zou veel te gevaeut-

1i1

.tijk. z-tjn om daa!!.Á-n .óc.hoo.tkJ..nde.fLe.n onde.Jt te. bfLe.nge.n . EfL be..ótaa:t ru.e.fL e.c.h:te.Jt e.e.n ande.Jt nationaal. ge.bouw, da:t onde.Jt a..Ue. omó.tancüghe.de.n tU:t.6.te.k.e.nd .6 duk.:t VOOfL de. opfLlc.hting van e.e.n .6c.hoo.t, na.me..tijk. he.:t VfLOe.ge.fL k..tOO.6te.Jt van de. gfLauwe. ZU.6teJr.,6 . Vaa.fL i.6 zuive.Jte. .tuc.ht, e.e.n gfLote. tuin e.n fLuime. .tok.a1.e.n. Vil zijn gUYl..6tvoofLWaa.fLde.n, Waa.fLdOOfL dil ge..ótic.h:t k.an ge.ma.a.k.:t wOfLde.n t ot e.e.n van de. mooi.6.te. gymna.6Á_a van he.:t de.pa..tr.:te.me.n:t . Ove.Jt.tiUgd van de.ze. zie.Yl..6wij ze., .6taa.:t e.e.n gfLOO.t aan:ta1. iYl.Wone..tr..6 van dil k.anton op he.:t punt e.e.n pe..û.:ti..e. t e. .6tUfLe.n naa.fL de. c.e.n:tfLa1.e. admini.6:t.tr.atie., om de.ze. te. bewe.ge.n aan de. we.:tge.ve.nde. mac.h:t te. vfLage.n, da:t dil ge.b ouw be..ó.te.md zou wOfLde.n vOOfL e.e.n pfLlva:te. .6c.hoo.t. Ik. za1. U c.opie. van deze. pe.titie. Op.6.tUfLe.n e.n ve.fLZOe.k. U om de.ze. vfLaag bij he.:t c.e.n:tfLaa1. be..ótuUfL van he.t gouve.fLne.me.n:t te. wi.t.te.n .6te.une.n. GfLOe.:t e.n e.e.fLbie.d,

Come.Jte." • De

pog~ng

BIJLAGE 28

van Comere om het klooster niet te verkopen en ter beschikking te

stellen voor een primaire school mislukte. Op 11 augustus 17 98 werd het klooster openbaar verkocht aan de gebroeders Vandenborre (155). Intussen bleven de private scholen aan het werk. Meester Dehulster gaf de nieuwe republikeinse schoolboeken niet

de handen

van zijn leerlingen . Bovendien had hij de onvoorzichtighe id zijn an t i-republikeinse gevoelerts

n~et

onder stoelen of banken te steken .

Het gevo l g was, dat hij op 4 Nivose jaar VII ( 12 december 1798) afgesteld werd als bezoldigde onderwijzer . ( 156) Hier volgt he t besluit van het Izegems bestuur in vrije vertaling :

111

"-Gûe.:t op he.:t be..óluil van he.:t uilvoe.fLe.nd difLe.c.:toÁ..fLe., da:t zowe..t de. onÛÁ..c.Á..Ue. a1..6 de. pa..tr.tic.ulie.Jte. .6c.ho.te.n onde.Jt toe.zic.h:t van he.:t mUYl.Á..c.Á..paa1. be..ó.tuUfL .6te..U e.n de. ve.Jtptic.hting op.te.gt aan dil be..ótuUfL, he.Jthaa1.de. be.zoe.k.e.n an te. .te.gge.n in de. .6c.ho.te.n, te.n e.Á..nde. zic.h te. Ve.fLge.wi.6.6e.n on de. onde.fLWijze.fL.6 de. je.ugd op.te.Á..de.n vo.tge.Yl..6 de. fLe.pubtik.e.Á..Yl..6 e. .te.eM.tw w e.n .te. e.Jtb 0 e.k. e.n aaYl.We.nde.n, cüe. ge..óc.ru.k.:t zij n om de. bUfLge.Jtde.ugde.n e.n he.:t c.Á..vi.6me. op te. we.k.k.e.n . -Ove.fLWe.ge.nde. da:t .6pij:t.6 de. ve..tr.maYl.Á..ng cüe. ge.daan wèfLd aan c.i:toye.n Loui.6 Ve.hu.t.6te.fL, onde.fLWij ze.Jt in de.ze. ge.me.e.nte., de.ze. we.Á..ge.fL:t zutk.daYl.Á..ge. .6c.hoo.tboe.k.e.n in ge.bfLiUk. te. ne.me.n . -Ge..te.t op he.:t nW dat tijde.Yl..6 de. .taa.:t.6te. :t.tr.oe.be..te.n, cüe. i n de.ze. ge.me.e.nte. zijn oYl.:t.6taan , de. ge.noe.mde. an:t..t-fLe.pubtik.e.Á..Yl..6e. ge.voe..te.Yl..6 he.e.M ge.uil .

-Ovvrwe.ge.nde. dat zulke. ge.dJtagl.>lijn teJte.c.h:t doe.:t veJtondeJt.6te.Lte.n dat de.ze. ondvrw~j zeJt t e.ge.noveJt he.t ne.geJte.nd b0W~nd ~aadwiltige. ge.voe.le.n..6 b~j de. le.eJtlinge.n aan~e.e.kt. -W~ll e. nde. alle. noo dlo ~ge. ge.volge.n voonkome.n, enz ... . -Ge.hoond he.b be.nde. de. c.o mmi.6 l.> ~ van he.:t uitvoeJte.nd ~e.c.:to~e., Bu luite.n 1° Vat de. ge.noe.mde. Lo ~ Ve.hul.6teJt , ondvrw~jzeJt ~n de.ze. ge.me.e.n.:te., van z~jn be.Me.iU.ng ~ ange..ót e.id. ZO Vat de. I.>c.hool voo nlop~g zal gulote.n blijve.n tot veJtdeJte. bu wl.>~ng vanwe.ge. de. c.e.n:tnale. ad~~:tnatie.. 3° Vat het ge.:tno nne.n be..óluit zal wonde.n be.ke.ndge.maakt ~n de. twe.e. land.6tale.n e.n e.e.n anI.> c.h~M aan de. c.e.n:tnale.

ad~~:tnatie.

zal wonde.n ge.l.>tuWtd .

Dit bes lui t werd dan ook overgemaakt aan de centrale administratie van Brugge op 20 januari 17 99, met een kort pegeleidend woord dat aldus eindigde : "VOtL6 Ij

ve.nne.z nol.> motinl.> et vOtL6 jugeJte.z

1.>' ili

I.>ont 60ndél.>." (Gij vindt er

onze motiver i ngen i n en kunt oordelen of ze gegrond zijn . ) Di t beslui t werd door de ouders, die de leerkracht en zijn school zeer genegen waren, op gemor ontv angen . Eigenaardig genoeg vond ik i n de r ekeni ngen van s tad een on t vangstbewi js op name van meester Dehulster, die een som van 40 livre s Tour nois ont v i ng "oveJt

de.vo~e.n

gn~

ge.le.eJtd he.bbe.nde. ~n de.n!.> de. zeJt c.anton, m me.de. ge.ie.veJt:t te. he.bbe.n pap~eJt, pe.nne.n, ~nt e.nde. le.eJtbo e.ke.n . " (1 5 7)

Di e be t aling we r d gedaan kort na de afzetting . Ik geloof dat wi j daar uit mogen beslui ten dat Dehulster na zeer korte tijd opnieuw voortging met les geven en da t e r geen verdere maatregien genomen werden. Had men hem en de bevolki ng willen i ntimideren ? Was men bevreesd over het gemo r van de ouders ? Ofwel l i e t het Izegems bestuur de zaak rusten en keken ze oogluikend toe ? Wie za l het zeggen ? Onderwijs onder Napoleon . Wij zagen reeds , dat na de overname van de macht door Napoleon alle ambtenaren de eed van

~rouw

21 Ni vose jaar VIII

aan de

= 11

n~ éuwe

constitutie moesten afleggen . (Wet van

januari 1800) .

Op 17 Prairial Jaar VIII (6 juni 1800) eiste de prefect dat ook alle leerkrach t en die eed zouden afleggen in de handen van de meiers . De me1er van

115

Izegem gaf hen e en

l j dsp anne van 10 dagen om aan dit bevel te voldoen . Vol-

gende leérkrash t e n werden uitgenod i gd : Louis Dehulster, Benoi t Clement, Mart in Hou t ekl nd . GUl ll aume Roe lens , Ignace Dewachter en de s choolvrouvlen : Anne Marie Bu l ckaert, Anne Marl e Vandecappe lle, Barbara Buyse, Mari e Naert en Therese Par doen . ( ' 58 ) wij gaven re eds een kort e l evenss che t s van een drie t al onderwl jzers. Hier laten wi j ook e en ko rL e s che t s volgen van a l de anderen, die het onderwijs verzekerde n i n on ze st ad ,

: 40 j aar, gehuwd me t Brigitte Slambrouck . Hij had drie minder-

~~g~!!_g1~~~g!

jarige k i nde r en e n woonde l n de Ko r trijkstraat waar hij les gaf . woonde op een klein hofstedeke in het Yprestraetjen en hield er klas : Hi j bewoonde I zegem seder t 177 9, was 56 jaar en gehuwd met Godelieve Naert, di e s l e chts 28 j aar oud was . Het volk noemde ZlJn school "de wachterschole" . Zijn s chool had een zeer goede faam en zèlf burgerkinderen bezochten dit buitenschoo lt je . In 1820 zou hij dan ook ln de stad komen wonen en hij kreeg er zovee l leerlingen dat zijn vrouw moest helpen om les te geven . Die school bàeef bestaan tot aan de dood van vrouw Dewachtere. f

~gg~_~~E~~_~~!~~~~E!

doch t er van Petrus, een landbouwer die boerde in de

Beiaardstraat . Ze was ongehuwd en gaf les in het hUlS van haar vader . ~gg~_~~!!~_y§g~~~~EE~11~

: ( of Capelle) 57 jaar, ongehuwd, gaf klas in liet

Vangestraetjen , Vrouw Bernar d Ronse (schoenmaker) gaf klas in de Hondstraat. ~~E.i~_~~~E'!:,

We " Pet r us Depoor t ere, 70 jaar, bewoonde Izegem sedert 1749 en

woonde samen met haar do ch t e r Mar ie Barbara Depoortere en met een oude vrouw Marie Douchy ( 89 jaar e n l n Izegem wonende sedert 1738) Ze gaf les in de Kr eke lmotestr aaL o ( 159) !b~E~~~_~~E~~~g

ongehuwd . 44 jaar , woonde bij haar stokoude vader, Petrus

Pardoen ( 89 jaar 3 wonende t e I zegem sedert 1738) . Zij gaf les op de Ko renmarkt , Al die leerkrach t en v e r s chenen bij de meier me t uitzondering van Therese Pardoen, maar a llen we i gerden de eed af te leggen . Als strafmaatregel was voo r z i en de sluit i ng van de scho l en van de weigeraars. Dit sluiten liep niet vlug van s t apel, zoa l s b li jkt uit een schrijven van Picquet, onderprefect van

11~

Ko rtrijk : "Ik. he.b de. e.e.d va.Vl. b wuw a.a.Vl. de. QOVl.6:.tU:lLt-te., wa.aJtva.Vl. Ovtte. 6u.Vl.c.tio-

naJc.i.6.6e.n ge.hou.de.n zijn, .ge.ëM:t zowe.l van de. ope.nbaJte. al.6 van de. pa.Jltik.u.lieJte. le.eAk.nach:te.n. Alle.n he.bbe.n ge.we.ige.nd e.n ik. he.b be.vole.n de. .6chole.n :te. .6luLte.n, doch ze. gaan onge..ó:toond veJtdeJt me.:t te..ó ge.ve.n. Ik. zal de. maa:tJte.ge.l heJtMe.u.we.n e.n ik. zal m<..j n uLteJt.6te. be..ót doe.n o~ de. .6 chole.n te. .6luLte.n van cüe. me.e..ó:teJt.6 e.n me.e..ó:teJte..ó.6 e.n cüe. we.ige.ne.n uch alitn de. we.:t te. ondeJtWeJtpe.n. Om be.:teJt e.e.n e.inde. :te. mak.e.n daaJtaan zulle.n wi j :tnach:te.n e.e.n e.eJtlijk.e. e.n voldoe.nd onde.nle.gde. le.eJtk.nach:t :te. vinde.n om de. k.indeJte.n : op te. le.ide.n. Wij zulle.n he.m aaVl..6:te.lle.n al.6 ondeJtWijzeJt van de. p~m~e. .6chool e.n he.m .6te.u.ne.n in zijn poginge.n om le.eJt-

Unge.n :te. weJtve.n . " ( 160) Dit schrijven was gedateerd 22 Brumaire (15 novembe-r 1800). · Eindelijk in 1803 kwam een aanvraag van François Ignace Clement om als gemeentelijk onderwi jzer benoemd te worden . Hij was een geboren Izegemnaar, 43 jaar oud en tot dan toe onderwijzer te Ieper. Hij had een uitstekend dienstbewijs van de

me~er

van Ieper op zak. Men benoemde hem op 11 Thermidor jaar XI (30

juli 1803) ( 16 1) Volledigheidshalve wil ik hier nog melden dat

de eerste vevolkingslijst (2

oktober 1795), volledig samengesteld in 1799, de naam voorkomt van Ciprien Canniere, onderwijzer . Hij gaf toen les op de wijk "De Sloore", was 36 jaar en gehuwd met Petrus Crombez ' weduwe. Eigenaardig genoeg is er nergens anders ook maar enig spoor te vinden van die onderwijzer . (162) Misschien heeft hij maar korte tijd dit ambt uitgeoefend . In 1806 vinden wij een andere schoolmeester met name Bernard Crombez . Hij werd vrijgeste1d van legerdienst door het kopen van een plaatsvervanger. Wij weten dat hij een school had om te onderwijzen in de Vlaamse en in de Franse taal en dat hij een toelage kreeg van de stad . (163) Hij moet een zeer begaafd man geweest zijn, want gedurende verschillende jaren was hij beiaardier, waarvoor hij een vergoeding ontving van 50 Fr. per jaar . In 1807 tekende h i j, in uitvoering van

een ~ schrijven

van de prefect, het offi-

ciëel plan van Izegem en ontving daarvoor 110 Fr . (164) Hij was ook chef van de muziek, aangezien hij 50 Fr. kreeg van de stad, voor het opluisteren van het feest van de kroning van Napoleon en dit op 5 september 1808 . Tevens was hij ook een tamelijk begaafde kunstschilder, die veel bestellingen kreeg en in 18 10 het onderwijs verliet om zich geheel te wijden aan de schilderkunst .

~QCi

I'~

, J . B. Vandewalle , gewezen meier , volgde hem voor korte tijd op als onderwijzer tot er een ander persoon kwam, nĂ melijk Jean Baptist Libbrecht . Deze was slechts 22 jaar oud en kreeg onder het Hollands bewind geen toelage meer van de stad. Hij was zonder bestaansmiddelen, verliet Izegem ' en opende een pensionnaat te Evergem . ( 165) Belast i ngen en ope i singen . Frankr i jk met zi jn revolutie en het gedurig oorlogen zat steeds in geldmoeilijkheden . De assignaten hadden niet kunnen vermijden dat de staatskas

a~tijd

nog nood had aan geld. Belastingen en opeisingen moesten d.;l,n maar zorgen voor de noodzakelijke fondsen. 1. De geforceerde lening .

Op 10 december 1895 besomde de Franse republiek ons land met een lening van zes honderd miljoen livres of frank . Deze som moest betaald worden in klinkende munt of in graan, maar aan de prijs van 1890. Dit was een geweldige grote som en de graanprijs steeg gedurig, maar moest gebeurlijk geleverd wo r den als belasting aan de veel lagere prijs van 1890. Men mocht ook betalen met assignaten, doch ze zouden s le-chts aanvaard worden aan het honderste van hun nominale waarde . Die verplichte lening was daarbij bedrieglijk maar fijn bedacht . Een lening heeft de betekenis van i .e ts geven om het naderhand terug te krijgen . De Fransen redeneerden anders . Ze zegden: ",Elk jaar moet iedereen belasting betalen . Welnu als gij bv . 1. 000 Fr. geeft in de lening dan zult ge elk jaar 100 Fr . minder belasting moeten betalen . In plaats van een lening was het eerder een vervroegde betaling van belasting . Men was ook ni et vrij om in te schrijven op di e lening . Elke burger was verpl i cht in te schr i jven voor een bepaa l de som . Men schatte de burgers rekening houdende met de grootte van hun fort uin . He t Leie-departement moest 5 miljoen opbrengen. Op de circulaire du dĂŠpartement de la Lys ( 3 Thermidor jaar IV), staat als aandeel voor Izegem, 2 1. 640 livres . De gemeente stelde Livinus Neirynck en Debal aan als schatters . Ze moesten dus ui tmaken welke burgers en voor welke som moesten bijdragen in die gefo r ceerde lening .

116

Ongeveer 5 maand na het openen van die lening stuurde het kanton Izegem de j'eedgemaakte lijst van die beide schatters naar Brugge (8 Floreal jaar IV

ge~

~pril

17 96)0 Die lijst dr oeg volgende handtekeningen: Jos . Gellinck, F . Deb al,

J o Vandomme i e , P . Coucke commisarissen en Clement dit Fievez , se cre t a ris. (166) Toen de centrale admi n i stratie de lij s t ontving, vroeg ze a ls con trole de lijst van al de landbouwers, me t de grootte van hun bedrijf en met aandui ding of ze eigenaar ofwel huurder waren o Ize gem telde in die tijd 142 landbouwers . De schatters moesten de personen inde l en in 16 categoriën . De af te dra gen sommen voor de lening schommelden van 50 Fr . voor de eerste categorie tot 1. 000 Fr . voo r de 16e reeks . (1 67) De stad, zoals bl ijkt uit wat vol gt, trachtte de toestand van haar inwoners zo slecht mogelijk voor te stellen, om de bijdrage zo laag mogeli jk te houden en z ich te ver rechtvaardigen voor de lage b i jdrage . De gemeentevaderen voe gden, bij he t opsturen van bovengenoemde lijsten, in randnota volgende opmerkingen : /Ia . Te I zegem wanen geen k.ap~ten . Alle op de Uj-6t vvunel..de peMonen ZA..jn bUfLgeM cUe hun k.lein 60Jduin hebben bJ..jeengezamel..d dO Oft noute weAk.zaamheid en onveAcvwten vUjt, een .6iaande bwJ..j.6 dat men YU.eA Met in de Jvi..jk.dom zwemt. b . Het bezil van de landbouwe.M cUe op de tabel.. vOOfl..k.omen, hetiJ..j dat ze eigena.aJ1. zJ..jn 06 pac.h;t{?t'r.., ..[,6

veJr..rn<..ndef!.d . Voof!.tdUfLend zJ..jn ze gedwongen gweut

t ot o~e.tz.lei k.af!.Weien : c.onvooJ..en en tf!.an.ópof!.t, leve.Jvi..ng van gtz.aan, vo ede.M en alleAhande andeAe zak.en, WaMVOOf[. ze tot hie.tz.toe geen enkel..e veAgoecUng ontvangen hebben .

c. . Op de Uj.6:t k.omen een gf!.oot aantal handelaaM VOOIt, waMvan de butaan.ómJ..ddelen teloof!. zJ..jn gegaan

al.6 gevolg van de

ootz.log-6gebeuf!.te~.6en o BovencUen

hee6t de oof!:.tog al onze ingezetenen uilgeput. d . Mie ove.Jvi..ge gemleQ.n;te.üngen zJ..jn handMbeide.M, meutal weveA.6 cUe ampeA met mowe k.unnen butaan, kleine boe.tz.tj u

cUe doof!. de opwJ..ngen in de put

z..[;t:ten en dan Mmen, waMvan het aantal .6 c.homme1..t tU.6-6 en 300 à 400

en. waM-

ondeA men vee.l bedel..aCVL6 te.l;t .

2 . Ander e belas tin gen . Korte tij d na die gefo rceerde lening kwamen de Fransen met een n i euw soort belasting : "La contributi on personelle, mobilaire et somptuaire de l'an V". Men moest dus een persoonsbelasting, een bezitsbelasting en een luxebelas.cing betalen . (1 68)

19.7

Blke inwoner kreeg een aangifteformulier en moest daarop volgende punten i nvullen : a. Naam, voornaam en adres . b. De waarde van het bewoonde huis . c . Het beroep of stiel . d . Het bedrag van de jaarlijkse wedde, salaris, renten of pensioen . e. Mannelijke of vrouwelijke bedienden in dienst. f. Aantal rij- of trekpaarden. g. Aantal wagens, karren of rijtuigen. h. Of men gehuwd of ongehuwd was en gebeurlijk hoeveel kinderen men had . ~.

Of men

e~genaar

( BIJLAGE 29 )

was .

Het gemeentebestuur moest schatters aanduiden, die verplich t werden de belastingen vast te stellen voor het jaar V. De gemeentelijke sergeant J . B. Vandeputte kreeg opdracht een schri f t e lij k bevel te overhandigen aan volgende personen, om hen ervan te verwi t ti gen dat ze opgeroepen werden als repartiteur van de belastingen : Jean Fr anço i s Stauthamer, handelaar; Jacques VandommeIe, handelaar; pierre Joseph Tanghe, l~ndbouwer;

Martin Vervaecke, practicien, en Ignace De Raedt, landbouwer .

Geen van die mensen gaf gevolg aan het bevel. Ze hielden er blijkbaar n i et van om hun medeburgers te moeten belasten. Die weigering werd te Brugge streng gelaakt in volgende termen :

"Tl 6aut PUrUlt le.M fte..6 .v.,tan.c.e. c.oupa-

ble.". Het centraal bestuur eiste een strenge stra~ tegen die vijf mensen. Volgende richtlijnen werden gegeven: "V-<-e.n.te.n.ge.volge. zult g-<-j v-<-j 6 vfte.e.mde. c.om~~.6e.n. be.n.oe.me.n., d-te. zon.de.fL v~-<-jl he.t -<-n.kome.n. e.n. de. be.zLtt1n.ge.n. zulle.n. .6~ha.tte.n., doc.h voonlop-<-g zulle.n. ze. be.ta.a..td woftde.n. dooft de. vij6 we.ige.fLn.aaM :" (169 en 170) Als gevolg daarvan liet J . Vandommele op 20 Fructidor jaar V ( 6september 1797) weten dat hij wilde optreden als eerste repartiteur . Het centraal bestuur drukte zijn tevredenheid uit in volgende termen: "NoM applaud.-U, -

.60Vl..6 à c.e.tte. de. w-<-o n., C.M i l -<-mpoJtte. be.auc.oup pOM le..ó adm-<-n..-U,tJtu que. c.e..ó 60n.w.oVl..6 .60-<-e.n.t fte.mplie..ó pM de..ó homme..ó -<-n.tègftu e.t e.c..twu . " ( 17 1) Men "fhield meer van plaatselijke schatters, die beter de personen kenden en altijd toch meer konden rekenen op het vertrouwen van de medeburgers . Het

1iS

spreekt van zelf dat belastingen vaststellen voor medeburgers ver v an een

~ lezierige

taak was . Reeds onmiddellijk waren er langs alle kanten betwist i n-

gen en dan moes t het gemeentebestuur optreden als scheidsrechter . Daarom ging men over tot het oprichten van een soort jury, die uiteindelijk de schatting kon bevestigen of wijzigen . Die jury kreeg de nàam'-'van "Jury d ' équité" , Op 27 Pluviose j aar VI ( 15 febr uari 1798) benoemde Izegem zulk een jury . Deze bestond uit : Jacque s Dujardin; pierre Joseph Bernard, brouwer; Guillaume Loncke, landbouwer; August in Rootsaert , handelaar en Josse Doorrne, handelaar . (172) Niettegenstaande aandringen en dreigen kwam het Izegems bestuur er niet toe de belastingen op tijd te doen betalen. Als gevolg daarvan kwam er op 24 januari

1799 een mil it aire executie bestaande uit een groep soldaten onder de leiding van Bellu , commandant der grenadiers van de mobiele brigade . Hi j moest een onderzoek instellen en moest rapporteren dat alles in orde was voor het j aar V, maar niet voor he t jaar VI . Het gemeentebestuur beloofde alles in orde te brengen tegen het einde van de decade en drukte de overtuiging uit, dat de nalatigen door het verschijnen van de militairen zich nu wel zouden haasten om zich in orde te stellen. Bellu eiste een bijzondere zitting van het gemeentebestuur, waarop moest geantwoord worden op de door hem gestelde vragen . Wij vonden het volledig verslag van die zitting met de gestelde vragen en de gegeven antwoorden . Hier laten wij het volgen :

A. Ja A. Ja

V. Zijn de klokken neergehaald? V. Is de ontwapening doorgevoerd ?

V. Hoeveel wapens en van welke natie werden er ingeleverd? A. 28 geweren, 2 pistolen en 2 sabels . V. Is de wapendracht algemeen verboden? A. Eerst werd alle wapendracht verboden, maar na een besluit van de centrale administra ti e werd de dracht toegelaten aan de openbare funct ruonarissen van het kanton en die zijn ten

getal ~ e

19 . De andere 9 geweren, 2 p istolen en 2

sabels staan ter beschikking van de commandant . V. Zijn de conscrits van de eerste klasse vertrokken?

A. Ja, allemaal .

V. Hebt gij de lijst van de deserteurs ontvangen en wat werd er gedaan om ze te ontdekken ?

A. Die lijst is ons bekend . Er werden reeds opzoe-

kingen gedaan en ze zullen nog hernieuwd worden . V. Zijn er in di t kanton tekenen van de cultus?

A. Neen .

Toen Bellu vertrok liet hij hier één klok. De andere twee moesten naar Brugge

1iS

v ervoerd worden op kosten van de gemeente. (173) (BIJLAGE 32 ) In de raads i itting van 7 Mess i dor jaar VII (25 juni 1799) werd vo l gende pl oeg :,'

repartiteurs aangesteld om de per soons-, grond- en luxebelasting v as t te stellen : Joseph Coucke, ex-balj uw; Mar tin Nuttens, landbouwer; Jean Van Wtbe r ghe, hoedenmaker; Jean Bapt i st Vandeput te, landbouwer en Domini que Tack, geneesheer .

( 174) Ook deze heren spee l den niet in de kaart van de Fransen en dit b l ijkt u i t een schrijven aan het centr aal bestuur, waarin gezegd werd : "EJt -U geeYL JtedeYL om

eeYL ujl.:d. op te I.:Jte.lieYL vaYL betate.M vaYL Iuxetalu waYL.t : I.t YL ' ew te daYLI.:J Ie c.aYLtOYL auc.uYL objet de luxe • • o. "( 175) Het antwoord van het hoger bestuur bleef niet lang uit. Ze bestempè &den die heren als saboteurs en ze schreven dat er te Izegem gebeurde : "UYLe vétU..table nJtaude

qu ' i l ut YLéc.uI.:JMfte et UJtgeYL.t de JtéptUme.Jt." Brugge zond dan ook naar Izegem een speciale commissaris

verband met een on-

derzoek over de luxetaks . Het was een zekere citoyen Copman uit Wielsb eke o Hij kwam hier aan op 18 november 1799 , (176) Hij moest gelogeerd worden op de kosten van de stad en een dagloon ontvangen van zeven frank . 3 . Belastingen op deuren en vensters. Dit was de nieuwste soort van belastingen . Voor Izegem bedroeg de belas ting op deuren en vensters 4 . 320 Fr . De Izegemse administratie was niet akkoord met die som en liet Brugge weten dat er veel fouten begaan waren in de telling van deuren en vensters, want dat veel deuren en vensters toegemetseld waren. "TJtouweYLI.:J" stond er in dit schrijven te lezen, "Rouelalte, dat veel cüc.hXe.Jt bebouwd -U, moet maalt ampe.Jt de hel6t

. betateYLUJ11;n Izegem." Ze vroegen dan ook een gans nieuwe telling . (177) 4 . Opeisingen Naast de belastingen moest ook met vrij grote regelmaat geleverd worden in natura. Bij besluit van de centrale administratie moest Izegem 50 quint alen haver leveren aan het militair magazijn van Brugge. De stad schreef dat het onmogelijk was 5 . 000 Kg . haver te leveren en vroeg of ze in de plaats tarwe en rogge mochten leveren ( 178) Blijkbaar treuzelde de stad met die levering want men zond de burgerlijke commisaris Schwartz naar Izegem. Hij was vergezeld van 35 soldaten en een

Franse kapitein . De stad moest zo rap mogelijk zorgen voor de levering en moest daarbij 104 livres Tournois uitbetalen aan de expeditie Schwartz . ( 179) Het bestuur gaf aan 37 landbouwers bevel haver en rogge te leve r en , De inbreng was ecpter onvoldoende en uit mandaten leren wij dat ze zich haver moesten aanschaffen te Rozebeke . Pas was de nieuwe oogst afgepikt of er volgde een nieuwe opeising , Het stadsbestuur zond een klacht naar het centraal bestuur, waarin gewezen werd op de vroegere leveringen en waarin aandacht gevraagd werd voor het fei t dat :; Meulebeke en Ingelmunster, met meer landbouwgronden en mindere bevolking, niet zoveel moesten leveren als Izegem . Men vroeg dan ook ontslagen te worden van leveringen aan het magazijn van Ieper, om nog enkel te moeten leveren aan dit van Kortrijk , (1 80) Wij hebben het vermoeden dat men de klacht van de stad aanvaardde, want vinden een schrijven aan

~itoyen

WLJ

Schadet, Garde magasin des vivres et des fou-

rages de la place de Courtray, waarin gevraagd wordt dat de 159 rekwisitiebons van Izegem genumeroteerd zouden teruggestuurd worden, tene inde daarmede rekening te houden bij het opmaken van de belastingsrollen . Wij vinden heler maal niets meer over leveringen aan het magazijn van Ieper . (18 1) De republikeinse feesten. Onder de Franse republiek. werden een hele reeks nieuwsoortige feesten ingevoerd . Wij hadden : het feest van de stichting van de republiek, het feest van de souvereiniteit of opperheerschappij van het volk, het fees t van de jeugd, van de gehuwden, van de erkentelijkheid, van de landbouw, van de vrijheid , van de ouden van dagen , van de planting van de vrijheidsboom, van de vereni gbng van België met Frankrijk, van de moord op Lodewijk XVI, van de keizer, van de rede, enz • . .•. In Vlaanderen waren de fanatieke republikeinen wel geneigd om die

feeste~

vieren, maar de meeste mensen stonden eerder afwijzend . Er waren zelfs feesten waar de mensen hier ter plaatse totaal vijandig tegenover stonden, zoals bv . het feest van de rede . In Izegem werd

m~t

laatste feest nimmer gevierd.

Op andere plaatsen vierde men dit feest met de meeste luister . Wij weten bv . dat te Kortrijk in de Sint-·Michielskerk en te Brugge in de Sint--Walbur giskerk de eredienst van de rede werd ingevoerd . Een lichtekooi, gedrapeerd in wit en rode gewaden, werd in die kerken plechtig op een troon geplaatst en e r

t~1

als godin van de rede gevierd en vereerd. Onder a l de feesten waren de Fransen speciaal gehecht aan het feest van de republiek , Men oefende dan ook de nodige drukking uit om dit feest overal te laten vieren , Te Izegem we r d di t

fee~t

voor het eerst gevierd op 22 september 1797 . Uit een

hier volgend ve r slag krijgt men de indruk dat er zeer weinig belangstelling was vanwege de

i~woners .

Wij laten dit verslag hier volgen: rrop 1 VeVl.dé.rn-i.ahte,

jaM VI ( 22 september 1797), wOJl.deVl. '-6 mongevu, de k..tok.k.eVl. ge.tuJ.d. Ve bUa..Md k.OVl.C;Ugt het neut aaVl.. Te 2 u.Wl. heJtVl.emeVl. cüe vneu.gdetek.eVl.eVl. . Ve c.UoyeVl. GtUt.tau.me BOMU.yt, pnu'<'deVttj Jac.qu.u Bct6yVl., JO-6eph Th.<..t.e.eWl., JeaVl. Bapwte VaVl.dewat.te eVl. L'<'é.v.<.Vl. NwyVl.c.k., adrn-i.n..L6tJtateu.M, eveVl.ru Comene, c.omrn-i.Ma./rM vaVl. het u..<.tvoeneVl.d c.om-<-té. eVl. GtU.t.tau.me Vebat, -6ec.Jt~, begeveVl. z.<.c.h Vl.aM de naado-

zaat vaVl. het gemeeVttehUÁÁ. V.<.e heneVl. WMeVl. oveJttuJ.gd dat meVl. het but de nepu.büek.bJuLVl. cüeVl.eVl. eVl. v.<.eneVl. met te wenk.eVl. voon de nepu.bliek. en te benaadó-tageVl. oven de dJt.<.Vl.geVl.de maatJtege.teVl. cüe k.oVl.deVl. getJto66eVl. wO,ndeVl. '<'Vl. venbaVl.d met het

bu.tu..<.t vaVl. het c.eVttJtaa.t butu.Wl. oven de be.tct6;ÜVl.geVl., dat ge.ótu.Wl.d wend '<'Vl. date vaVl. de 3e c.omp.temeVtta.hte dag . Te 5 u.Wl. ' -6 avoVl.dó wendeVl. de k..tok.k.eVl. ge.tu..<.d eVl. -6pee.tde de buaMd voan de dende maat. Na voonz.<.eVl. te hebbeVl. '<'Vl. de Vl.ocüge maatJtege.teVl. '<'Vl.zak.e boveVl.geVl.oemd

bu.tu.d, oVl.deJttek.eVl.de de mu.Mupate adrn-i.n..L6tJtatie cL<.X. veJL6.tag eVl. wend de zatiVl.g gu.toteVl." ( 182) De manier waarop dit feest te Izegem gevierd werd mishaagde in grote mate de Franse overhe i d . Vijf maanden ' later werden de Izegemse administratéurs wandelen gezonden en werd er besloten voortaan de republikeinse feesten te vieren met de nodige luister , Het is wel duidelijk dat het niet alleen die feestenhistorie was die dit ontslag wettigde . Er waren ook de moeilijkheden met de belastingen en de Franse overheid had het vermoeden dat er kwade wil in het spel was . In elk geval we r d er meer aandacht geschonken aan het vieren van de feesten. Wij vinden verslagen over het vieren van het feest van de gehuwden ( 183), het feest van de landbouw ( 184) en andere feesten, die onveranderlijk gevierd werden met klokkengeluid, heildronken en de onvermijdelijke "Chants Civiques". Het feest van de souvereiniteit van het volk, op 30 Ventose (20 maart1798) werd met grote zorg voorbereid en georganiseerd. Te 2 uur in de namiddag kwam .het bestuur bijeen, nadat een vinnig tromgeroffel op al de hoeken van de gemeente het feest had aangekondigd. De klokken galmden

en de beiaard speelde . Toen nu het bestuur uit het gemeentehuis stapte, werd een stoet gevormd om naar het kasteel Blauwhuis te trekken. In het park zou een loopkoers gehouden worden . Vooraan in de stoet werd de vlag van het kanton gedragen die gevolgd werd door twee trommelaars. Daarna stapte het

~uziek

op.

Vervolgens kwamen vier jongelingen, deelnemers aan de loopkoers . Kinderen droegen de prijzen die bestemd waren voor de overwinnaars. Het waren vier tinnen schalen, twee grote en twee kleinere. Nu volgden de twee veldwachters en de politie-commissaris pierre Van Wtberghe ~n

groot uniform, alsook de gemeentebedienden en de municipale administrateurs.

De president van de municipaliteit en Comere in groot uniform sloten de stoet . Een groep nieuwgierigen liep achterna. In het kasteelpark stonden reeds een aantal nieuwgierige toeschouwers . Men besloot de koers te laten doorgaan in twee ploegen van twee man . Er waren ~mmers

maar vier lopers en men trachtte de

~eestelijkheden

iets of wat te rek-

ken. In de eerste reeks won Eugène Berlamont en in de tweede Eugène Werbrouck . Deze beide kregen elk ,een grote schaal en de kleinere werden geschonken aan de verliezers . De stoet werd dan

opn~euw

gevormd en keerde terug langs de Gentstraat en de

Marktstraat en over de Grote Markt naar het gemeentehuis. In oorspronkelijke tekst laten wij hier de ordonnantiën over de betalingen ter gelegenheid van dit feest volgen: "Bij oJtdon.n.an.tie.. van. de.. c.ommL6.óa!U6.óe..n.

mUVl.Á..c.Á..pae..f van. ' t c.an.ton. van. I.óe..ghe..m, zal de..n. boJtge..Jt Pie..JtJte.. Ve..vo.ó, on.t6an.ge..Jt de..Jt poin.tin.g.ta.óte..n. de...óe..Jt c.an.ton., ge..Ue..ve..n. te.. be..tae..fe..n. ae..n. boJtge..Jt Pie..JtJte.. Ame..ye.., pJte...óide..n.t de...ó e..Jt c.an.ton., tot thie..n. pon.de..n., ac.ht.ó c.he..fe..n. paJtÁ...óÁ...6 oVe..Jt VOO M c.hotte..n. bij he..m ge..dae..n., te..n. be..hooJt de...óe..Jt c.ommun.e.., imme..Jt.6 be..tae...it t ' he..bbe..n.de.. tÁ..n.n.e..n. pJty.óe..n. bi j de.. mUVl.Á..c.Á..palÁ..te..yt te.. win.n.e..n., ge..ge..ve..n. ae..n. de.. .ón.e...t.tope..Jt.6 op de..n. 6e..e...ótdag van. de.. .óouve..Jte..yn.de..yt du pe..up.te..." (185) "Ae..n. de.. k1.un.e.. .óymphoVl.Á..e.. be...ótae..n.de.. uyt vo.tge..n.de.. pe..Jt.6on.e..n. we..Jtd be..tae..U n.e..ge..n.thie..n. pon.de..n., vi j 6 .óc.he..fe..n. pa!U6Á...6 vOOJt he..t .ópe..e...te..n. van. vio.te..n. e..n. i Vl..6tume..n.te..n. mU.óic.al : FJtaVl..6 Bouc.k.ae..Jtt, Pe..tJtU.ó ROU.ó.óe..au, Pe..tJtU.ó Van.de..waLte.., Lou).,6 Vande..waUe.. e..n. Ma.JLÜn. Vobbe...t.6 . " "Ae..n. de.. k..toc.k.luyde..M ve..e..Jtthie..n. gulde..n. V.taa.trv.J c.h c.o UJtan.t, 0 Ve..Jt hun. de.. voÁ..Jte..n. in. he..t .tuyde..n. n.e..ge..thie..n. poy.óe..n. alle.. k1.oc.k.e..n. de...óe..Jt c.ommUVl.e..." "Ae..n. we..duwe.. Roc.hU.ó Van.de..waLte.., he..Jtbe..Jtgie..Jt.6te..Jt in. de.. maJtWtJtaat, ac.ht pon.de..n.

15j

~hie~ ~ ehefe~ p~~, ov~ th~e~ tha~e~ huy~e gedae~,

v o o~oemde eo m~~~~e~ mu~eipaux doo~ de~ 6e~tdag VM

VeMo~e

ll.

bij

o~d~ va~

~e~oop~ e~ RfoeQeluyde~ op

VI . "

Ik meen dat het niet zonder belang is enkele losse gebeurtenissen en toestanden te schetsen, die tekenend zijn voor het leven te Izegem tijdens de Franse bezetti ng . De veekeuring . De Franse overheid was uiterst bezorgd over ziekten onder het vee . Ze hadden gedurig behoefte aan paarden voor het leger en aan gezond rundvlees . Ze stelden dan ook alles in het werk om het vee gezond te houden en troffen daartoe ook de nodige maatregelen. Volgende mandaten tonen aan dat ze de gemeenten verplichtten het vee te laten onderzoeken :

"&j zaf

o~do~~aMie VM

m~eipaele adm-t~~atie va~

eaMO~ va~ I~ eghem

de~ bo~g~ Piet~ Vevo~, oM6a~g~ va~ poiMi~gfMte~ va~ d~e~ eaMO~

va~ de~ ja~

1796,

gefieve~

betaele~ ae~ JOM~~ Hoo~~a~, exp~e~

me~t~ v a~ Pe~de~, woo~e~de bi~~e~ ge~ po~de~ ~~tMe~ ~ehele~

pa!U..J.>-L6,

gedae~ de~

dag,

eompfime~~e

d~e eommu~e e~de ea~o~ ,

het vonte

~~ot, i~

eom~ ~ ~~e~ .

welQe

ja~

eomm~e va~ OueQe~e,

heel-

~omme va~ ~e

ove~

het

doe~

VI,

va~

affe

pe~de~, e~te~e~de bi~~e~

tot het bevi~de~

v~Ue e~de exam-t~atie

e~ gee~e e~ wae~e~ b~met

met

~omme beg~epe~ ~ de~ devoy~ va~ de~ expente~ e~de

. .. . " ( 187)

Op 18 Nivose jaar 8, moest het Leie-departement 573 paarden leveren . Ze moesten tussen 5 en 9 jaar oud zijn en het mochten geen "Mwe~ zij~ met ee~ v'eufe~

06 OOQ gee~ f.J pJÜf'1.f1te~g~te~" . Izegem moest voor zijn deel 3 paarden leveren? Te Izegem bes l oo t men dat de bezitters van paarden onder mekaar moch t en bedisselen wie er zo u leveren . De prijs moest worden geschat door experten en de vereffening moes t gebeur en binnen de 30 dagen door de ontvanger van het departement . . (188)

(BIJLAGEN

33 ~

34 en 35)

Ook het hoornvee werd onderzocht zoals blijkt

"Bij

o~do~~a.n..Ue

d ' adm. mpafe.

~it

het volgend mandaat :

va~het ea~o~ va~ I~eghem ~af de~ bo~g~

PieMe

Vevo~, ~ 0~6Mg~ v a~ d ' impo~itie~ d~~ voo~aemde eaMo~ betaefe~ ae~

FJtaYlW

Cla~bout,

vle~ehha.mde~ a.lM~

~o~ ov~ v ofdoe~~ghe va~het go~~e ae~

ea~o~ i~

date 17

F~m~e -6~de ja~ (7

~omme va.~ ~~e~deJt;Ügh ü v~~

hem by

tOM-

b~fuyt va.~ d'adm-t~~atie d~~

december 1797J. ~ toeg~tae~ ~ ge--

;ll.ome.eAde. e.xpvr..te.n :to:t v-uUe.eAe.n he.:t ho oJtnve.e. ge.de.uJ1.e.nde. de. zie.k:te.

Me. ma1.aCĂ&#x153;e.

ipe.zoo:tique. deA hooJtnbe.e6:te.n. (Mond- en klauwzeer) Ve6 e. in.:te.e.k.e.nde. me.:t ac.q uit .6 al. va.Li.deAe.n in Jte.k.e.n.inge., in .6i:t:tinge. van 12 PJta.iJtial. VII jaeA . " ( 189) - (3 1 mei 17 99) Een n i euwe duiker en brug in de Papestraat. Tijdens het najaar 17 99 kreeg Petrus Tanghe opdracht een grote stenen duiker te bouwen over de Pastorijbeek in de Papestraat. Het was aan die brug dat de stad onder andere tolgeld vroeg aan de vreemdelingen die met dieren de stad binnen kwamen . De rekening van Tanghe die wij vonden in het archief van Izegem geeft ons een gedacht over de prijzen en de lonen in die tijd.

"Spe.ci6ic.a.:tie. omme. Pe.:tJtU.Ăł Tang he., me.:t.6 eA binne.n de. c.ommune. van 1.6 e.ghe.m ove.Jt he.:t mae.c.k.e.n de.n duyc.k.eA ligge.nde. we.e.Jt de. pape6:tJtae.:te. vOOJt de. .6 tM..6/.) e., in bJtumaiJte. 8.6:te. j aeA Re.p . - van me.:t.6e.n e.n die.ne.n 10 dae.ge.n ae.n 14 .6:tuyve.Jt.6 dae.g.6, c.om:t 1 gulde.n 14 gJtoo:te. - 14 dae.ge.n die.ne.n ae.n 10 .6:tuyVe.Jt.6 dae.g.6, c.om:t 1 gulde.~ 10 gJtoo:te. . - 20 mande.n c.al.c.k. ae.n 16 .6:tuyVe.Jt.6 de. mande., 16 gulde.Yl..6 (190) Tanghe tekende met een kruisje

(o~geletterd)

J. Devos was tegenwoordig .

Herstelling van de markten. I

Gedurende de maand Frimaire, achtste jaar moest ontvanger Devos betalen aan Guillaume Coucke en synen compagnon, zeven gulden en tien stuivecs courant als arbeidsloon voor het ophogen van de markten. (191) De paardesmeden . In he t stadsarchief van Izegem bevinden zich verschillende mandaten voor smeden die verpli cht waren te werken voor Franse ruiters. Hier een paar voorbeelden: Pieter Lahousse, paardesmQd te Izegem, ontvangt 21 ponden en tien grote parisis voo r i jzecs en beslaan van militaire paarden en enige nagels en ijzers gemaakt tot versterking van de gevangwagen. - Joannes Vandewalle ontvangt tien stuivers voor twee ijzers en beslaan van het paard van een dragonder die hier in dienst was. (192) De krankzinnigen. De krankzinnigen werden te Izegem, als het ernstige gevallen waren, overgebracht

1~5

naar "Het furieuzen huys" te Kortrijk. Ongevaarlijke zieken trachtte men bij i nwone r s te plaatsen en de stad betaalde hen voor kost, verblijf en onderhoud. Weduwe De Sloovere was toen : "ConueJtge. de. la ma,-Uon de. c..oMe.won de. COuJl-

:tJta.tj . " In het archief vinden wij bewijzen van aflevering of afhaling van krankzinnigen bij die concierge, Ook vinden wij betalingsnota's bestemd voor: "Het kMnk-ó-<.nvU:.gh hutj.6 tot Co.IttJU..j c..k." • Hier een voorbeeld van een krankzinnige geplaatst bij een inwoner en het betalingsorder van de stad : "&tj oltdonnan.t-<.e. etc.. ••

', ~

.6al betae.le.n ae.n Joannu Samotj, landman alh-ieJt, e.e.Mt de. .6omme. van e.e.ne.nne.ge.n.t-<.gh ponde.n p~-<..6 oveJt .6e.ve.n mae.nde. houdeJt~.6e. e.nde. taûe.lc..o.6te.n van Ann~ Cathan-<.ne. CattJttj, -imbe.e...<.le. e.n ûUJt-<-e.U.6 e. -<.nbooJt.t-<-nge. du eJt c..ommune.. VooJtt.6 de. .6 0 mme. van e.lû ponde.n th-ie.n .6c..he.le.n p~-<..6 oveJt betae.lde. nood-ige. c..le.e.d-inge.n VOOlt de. .6e.lve. etc.. • •• " (193) Het Izegems bestuur vond de kosten voor deze zieke te hoog in Kortrijk . Die Anne Cattry was , ongevaarlijk en men zond de veldwachter Cortevi lle op den 5de complementaire dag, jaar 8, met een wagen naar Kortrijk. Hij moest vrouw Cattry afhalen bij We. De Sloovere, deze betalen en de zieke overbrengen naar het huis van Jean Samoy, waar ze evengoed zou worden verzorgd en voor minder geld . (194) Tabaksbelasting en tabakregie. De tabakverkopers werden aan een speciale tabaksbelasting onderworpen . De stad moest de staat van belastingsbetalers opsturen naar Brugge . Brugge zond zelf een controleur naar Izegem . Dit blijkt uit volgende rekening: "B-<.j oltdeJt e.nz ••••

.6al de.n boltgeJt Pe.tJtU.6 Ve.V O.6 ontûangeJt deJt -impo.6~e.n dueJt c..anton gwe.ve.n te. betae.le.YI. ae.n de.n boJtgeJt PatJt-<-uU.6 Van Me.ute.n, al.6 MU.6ag-<.e.lt .6pe.Ua.t, gute.ld v a~e.ge. d ' adm-<.~tJtat-ie. c..e.n.tJta.te. van 't de.paJtte.me.nt van de. Le.tje., te.n e.tjnde. te. doe.n e.nne.c..tueJte.n de. de.c..laJtat-ie.n van de. maga.ó-<.vU:.e.M e.nde. pubüque. veJtfwope.M van tabac..que.n du eJt c..ommune. de. .6omme. van ac..htt-<-e.n UVltU tOuJlno-<..6." (1 95) Ge.dae.n -<.11. .6~nge., 18 N-<'vo.6e. jaeJt 8 (8 januari 1800). Onder Napo l eon dan werd de tabakregie opgericht. Men mocht voortaan voor eigen gebruik geen tabak meer kweken . De opbrengst van de tabaksteelt moest aan de staat worden i ngeleverd . Met toelating van de fiscus mocht tabak gekweekt worden, mits een j aarlijkse betaling van 400 Fr. Er werd vastgesteld welke gemeenten tabak mochten planten . Voor ons departement waren dit slechts 16 gemeenteh . Izegem was niet bij die 16.

Wij vonden echter in het stadsarchief van Izegem een lijst van kwekers . Deze lijst werd naar de onder-prefect van Kortrijk gezonden op 18 april 18 12 . Wij hebben reden om te denken dat na enige tijd het aantal gemeenten, die tabak mochten kweken, uitgebreid werd. Er was strenge controle op de kwekers. Op 3 oktober 18 11 werd zekere Franรงois Maddens verplicht zijn tabaksplanten uit te trekken ( 196) . Het is begrijpelijk dat er een zwarte markt ontstond en dat de prijs de hoogte inging. Tabak en snuif kostten 1 pond 1 halve kroon per kilo. De bietensuiker. Toen Engeland de zeeen afzette (blocus continental) en er geen suiker meer kon ingevoerd worden, probeerden de Fransen suiker te halen uit de

suiker-

biet . De keizer vaardigde een dekreet uit, waarbij over het ganse rijk 32.000 ha . suikerbiet moest gezaaid worden. Voor ons land was dat 2.680 ha . Izegem moest naar bevel 3 ha. zaaien en ontving daartoe het nodige zaad. De politiecommissaris kreeg bevel de landbouwers te bezoeken, te controleren of ze de verplichte oppervlakte bezaaid hadden. Die het verzuimd hadden, moesten aangeklaagd worden bij de onder-prefect. (197) Het viel mee te Izegem. Men liet weten dat alles met de meeste zorg gezaaid werd, geoogst en opgeborgen tot het ogenblik dat de onder-prefect zou laten weten waar ze moesten leveren . Hier moesten de bieten overgebracht worden naar een gemeentelokaal tot dat men nieuws ontving dat men ze moest leveren in de magazijnen Liebaert - Odevaere te Brugge . (198) De suikerproduktie werd een groot succes en

1812 moesten er reeds 100.000

ha . gezaaid worden en Izegem moest er voor zijn deel 13 ha. 6 a. zaaien. Aldus ontstond er een gans nieuwe industrie. Suikerbiet- en tabakteelt deden het welvaartpeil van de landbouwers in sterke mate stijgen . De burgerwacht . Na de troebelen van de Boerenkrijg werd er een "Borgerwacht" opgericht. Die wacht moest de eigendommen beschermen tegen gebeurlijk optreden van brigands. Alle valide inwoners moesten om beurt op nachtwacht en kregen wapens in gebruik, die men vroeger had moeten inleveren aan de Fransen en die hier nog in bewaring gebleven waren. Elke dag werden 12 mannen aangeduid. Op de lijst van de opgeroepen mannen stond de naam van een herbergier, die verplicht was

1,31

zijn he r berg ter beschikking te stellen van de burgerwacht om te dienen als wach t pos t . Comer e dui dde e en

co~andant

aan, gekozen onder de betrouwbare re-

publ i ke i nsgez i nde burgers en die bewijzen geleverd had van moed . Ze moesten verzame len te 9.4 5 uur aan de herberg die op de lijst aangedui d was als wachtpost . He t be gi nuur van de ronden was vastgesteld op 10 uur . We i geraars werden ges t r a f t me t een boete geli j k aan het loon van drie dagen werk . Er moest door de commandant een ve r slag gemaakt worden van alle gebeurtenissen t ij dens de r onden . Wie di e wach t beledigde of bedreigde, moest aanstonds aangehouden worden . Al de ve r or deni ngen met betrek op de burgerwacht werden aangeplakt in de Vlaamse en Franse taal . De

we~n ~ ge

wapens die i n depot gebleven waren werden beurtelings geb r uikt door

de mannen di e dienst moesten doen als burgerwacht. Reeds op 30 Brumaire j aar 7 hadden de burgers bevel gekregen alle wapens in te lever en . De gemeent en moesten ze in bewáring houden. ( 199) Het bes t uur smeekte de i nwone r s hun wapens i n te leveren en dreigde met huiszoeki ng . Men verwi t t igde de i nwone r s da t ze moesten op hun hoede zijn voor militaire executi e en da t het eni ge mi ddel om a ll erlei ongelukken te voorkomen bestond i n he t onmidde l lijk en s tipt i nleveren van alle wapens. (200) (BIJLAGEN 36 en 37) Ui t wat hie r volg t bl i jkt dat de inwoners veel versleten wapens i ngel ever d hadden of dat ze deze opzettelijk onbruikbaar hadden gemaakt . Een wapenmaker uit Rumbeke, Bernardus Messeyne, kreeg opdracht een hele r eeks ingeleverde wapens t e herstel l en. Daarvan vonden wij het volgende bewij s :

" Spe.c.iMc.a.ti.e. ove.Jt he.:t veJtmae.k.e.n. van. gwe.Jte.n. : Nomb e.Jt 1 Ee.n.e.n. an.e. e.n. de. bcLte.JU.j ve.JUd.ae.U me.:t e.e.n. nie.uw an.ge.llj.6de.Jt Nomb e.Jt 2 : He.:t Jtoe.Jt ge.k.uy.6-t e.n. he.:t .6lo-t ope.Yl.ge.le.y-t Nombe.Jt 21: Twe.e. vlj.6 n.ae.ge.l.6 ge.mae.k.-t e.n. he.:t .6lo-t e.n. de. loop ge.k.uy.6-t Nombe.Jt 79: He.:t .6lo-t opge.n.ge..te.Ij-t e.n. de. loop ge.k.ulj.6-t Nombe.Jt 74: Hwe.lve. Nombe.Jt 78: Hwe.lve.

2 - 76 - 0

76 - 0

7 -

4 - 0 76 - 0

ooo-

76 - 0 76 - 0

Aldus vinden wij op di erekéni ng zeventien stukken met hun nummer. Wapenbez it we r d als zeer e r nstig beschouwd en slechts in speci a l e gevallen kon men aanvragen om een wapen te mogen bezitten. Wij v i nden bv . een aanvraag · van Albert Van Huerne voor zijn knech t Jacques

Warlop, aldus gesteld: "Mijn huis

1.S

verafgelegen en er is

gevaar dat men

er komt stelen o" (20 1) Voor de bewapening van de burgerwacht moest de stad zorgen voor het nodige ' buskruit . Men zond citoyen Driessens met een schrijven naar Brugge. Dit maakte het hem mogelijk de aankoop te doen van "Schietpoeder ten dienste van de patrouillen" . Hij kocht er voor een bedrag van negen gulden en negen stuivers ,: Dit blijkt uit het bedrag hem terugbetaald door de stad op 11 Prairial jaar 7 (30 april 1799) (202) Onder Napoleon bleef er een patrouille bestaan. Nu moesten er elke dag 45 man aangeduid worden. De dienstchef was een vooraanstaande van de

gemeente .

De patrouille moest de verschillende wijken aandoen van 8 uur 's avonds tot 5 uur ' s morgens. Dit streng optreden was ondermeer het gevolg van de vaststelling van veldwachter Jacques Manr, die gezien had dat er schade aangebracht werd aan de bomen van de Heer VanBuerne. (203) De nationale garde . Napoleon richtte in 1806 een gemilitariseerde burgerwacht op. Het gi ng niet om een stadswacht, maar wel om een wacht die aan de kust en in de garnizoenen moest optreden en die moest waken over de binnenlandse veiligheid . Die wacht bestond uit opgeĂŤiste burgers. Izegem moest 12 man leveren voor het derde legioen van de nationale landwacht, die in Sint - Omer in garni zoen lag . De stad was verplicht de uitrusting en het onderhoud van

d~e

mannen te

betalen . Wie aangeduid werd kon zich laten vervangen. Meestal zorgde de stad zelf voor remplacanten . Aldus vinden wij dat op 12 Frimaire jaar 14, zes man werden aangeduid ter vervanging en dat de (204)

stad 160 Fr. per man moest betalen.

- (3 december 1805)

Die betalingen moesten geschieden bij Planckaert, ontvanger van het comitĂŠ voor de nationale garde, en wij vinden regelmatig stortingen vanwege de stad en zelfs vragen om uitstel van betaling omdat de stad niet bij kas i s . (205) Het getal 12, vastgesteld voor Izegem, moest altijd volledigl zijn . Hier ook gebeurde wel eens desertie en dan moest onmiddellijk gezorgd worden voor vervanging . In het stadsarchief zijn bewijzen van desertie en hoe de stad zorgde voor onmiddellijke vervanging en voor het aanhouden zo mogelijk van de deserteurs . De stad kon moeilijk die financiĂŤle last dragen en deed op zeker ogen-

1~9

b lik beroep op de

bevolking om een vrijwillige b i jdra ge te storten voor

die mi lit a i ren , He t groot stâ&#x201A;Ź deel we i gerde echter (206). Louis Berlamont werd op 19 decembe r 1806 benoemd t ot onde rl uitenant van de 8ste compagnie 4e cohorte van he t de rde le gioen . Pasporten o Niemand moch t: op rei s gaan i n b innen- of buitenland zonder het pasport. ,De paspor t en moe sten aange vraagd wo r den bij de Franse commissaris Comere . Aan de herbergiers was het t en st r engste verboden logement te verstrekken aan diegenen, die geen ge ldig paspor t hadden en een bewijs van onbesproken gedrag . Ze moesten een register b ijhouden van alle vreemde personen die i n hun huis verblijf hadden. Daarop moes t voo r komen : Naam en voornaam, beroep, woonplaats en datum van aankoms t en ver trek. Dit register moest om de veertien dagen ingeleverd worden bij de overheid en telkens men er naar vr oeg e Elke maand moest de lijst van alle v r eemde personen opgestuurd wo r den naar het centraal bestuur te Brugge . Als vreemde ling werd aangez i en, elk persoon die niet in de commune geb oren was . ( BIJLAGE 38)

He t centraal bestuur gaf strenge voor schriften over het verlenen van de pasporten aan priesters , Daar over vinden wij volgend schr ijven van Comere als antwootd op de r ich tli jnen van Brugge: "In antwoord op uw omzendb rief van 16 ll.heb ik de ee r U te me l den, dat tot hiertoe geen vrijgeleide in dit canton werd uitgereikt a an de vori ge pas toor of onderpas toors . Indien zij er moesten om verzoeken , zou ik a l de i n lichtingen nemen , waarover uw schrijven handel t. (207) In het rij ksarchi ef bevind t zich de lijst van al de pe rsonen die in het jaar VI een pasp ort aanvroegen en bekwamen . Die lijst verscheen i n de Mandelbode van he t jaar 1956 . (2 08 ) He t i s wel belangrijk te weten welke handelaars en neri ngdoeners toen op r e is gi ngen en welke steden en mark ten zij bezochten . Wij vinden het meest linnenhande l aars en brouwers, ook hoedenmakers . De meeste re iz en gingen naar :

Bergues ~

Rijsel, St . Ome r , Cassel, Duinkerke, Ko rtri jk,

Gen t , Brussel, Brugge , Oos t ende, Veur ne, Ieper, Leuven, Mechelen, Antwerpen en Doo r n ik . ( 209 ) De we rkklok .

1~O

Op 14 Prairi al j aar 9 werd op verl angen van de bevolk i ng de werkklok ingesteld.

Elke morgen gaf de klok van de kerktoren het teken voor de aanvang van het werk; 's middags werd de noen geluid en ' s avonds luidde men te tien uur in de zomer en te 9 uur in de winter het einde van het werk. (210) Om de atmosfeer en de personen uit , de tijd van Napoleon te doen herleven is het misschi en wel belangrijk hier enige losse gebeurtenissen op te tekenen . §

De vrouwen of ouders van de opgeroepenen voor de nationale garde ontvingen een vergoeding van 1,26 Fr. per dag . Ze moesten om de tien dagen dit soldegeld afhalen te Kortrijk. Izegem zelf mocht dit niet uitbetalen. Vele van die mensen leefden in grote armoede. Naar Kortrijk gaan om zulk een kleine som af te halen was voor de meesten zeer moeilijk om reden van de afstand en omdat moeders dan hun kinderen moesten achterlaten. (211)

Toen de gemeenteraadsleden niet meer wilden verschijnen op de zittingen, benoemde de prefect op 2 augustus 1801 veertien nieuwe gemeenteraadsleden . Het waren: Pierre Vandenborre, Jacques Dewulf, Eduard Ducastel, Joseph Warlop, Jean François Verschaeve, Joseph Ameye, Jean Baptist Kerkhof, Louis Dejonghe, Pierre Van Wtberghe, pierre Vanbiervliet , Jean Verhannne, Jean Verbeke, ·pierre Deborghgraeve, Guillaume Loncke ! Ze legden allen de eed van trouw aan de constitutie af. (2 12 )

In juli 1801 stelde de 2/3

meie!:' ~- de

broodprijs ,v ast. 1 kilo tarwebrood kostte 11 ct.

en een kilo roggebrood 7 ct . 4/5. (213)

Een schrijven van J. B. Vandewalle aan de onder-prefect op 22 september 1801, zegt dat de herstellers van de kerktoren, op de plaats waar vroeger het kruis stond een soort namaaksel hebben gemaakt, omringd van ijzeren banden "Jte.pJté..óe.ntant

UYle. e..ópèc.e. de. mappe.moYlde.". Hij heeft bevel gegeven aan de veldwachter om de schaliedekkers te verplichten dit alles terug weg te nemen. (214) §

Louis Missiaen, gedurende vele jaren klokkeluider, 38 jaar oud, gehuwd en vader van veel kinderen, werd op 12 september 1801 door de prefect van de Leie benoemd tot opvolger van de overleden veldwachter François Corteville. (215)

Op 9 november 1801 stortten de Izegemse gemeenteraadsleden uit eigen beurs een som van 150 Fr aan de onder-prefect van Kortrijk, voor de uitvoering van een ontworpen monument, dat ter ere van Napoleon als eerste consul zou worden opgericht. (216)

Op 23 november 1801 liet de

me~er

weten aan de onder-prefect dat één van de

141

molens op de wijk Bosmolens te 18 uur door de bliksem getroffen werd en vernield. (217) §

De geneesheren Druant, Cottignies, Ruyffe1s en Gryspeerd werden zedelijk verplicht door het centraal bestuur en door de meier in te schrijven op een geneeskundig woordenboek uitgegeven bij boekhandelaar Morian

tei Rar~js.

De meier

moest de namen: van al de geneesheren aangeven. (218) Naderhand kon hij laten weten dat al die heren ingeschreven hadden (219) §

De door de Boerenkrijg geteisterde Izegemnaars verzaakten vrijwillig aan de eis tot schadevergoeding, hun toegekend door de rechtbank van Amiens, op 14 Fructidor aaar 7, Comere echter, hij was de voornaamste eiser, bleef aandringen dat ook de Izegemnaars zouden betaald worden. Hij verzaakte slechts aan die eis op 5 januari 1802. (220)

Op 22 mei 1802 lag op het gemeentehuis een boek ter beschikking van al de inwoners, die verlangden te ondertekenen om aldus hun wil te kennen te geven, dat ze Napoleon Bonaparte voor het leven als consul wensten. (221)

In het jaar 1 1 verschenen de eerste stukken

goud en zilver met de beel-

denaar van Napoleon . Op die geldstukken van 40 Fr. stond: "République Française" en "Dieu protège la France". Er werden ook stukken van 5 Fr. en van 1 Fr . in omloop gebracht. §

Citoyen Masson werd op 5 februari 1804 benoemd tot ontvanger van de belastingen en Charles Ghesquière werd bij besluit van de consul op 27 Vendém~a~re

jaar 12 benoemd tot politiecommissaris in vervanging van bovenge-

noemde Masson . (222) §

Na het över1ijden van nachtwaker Pierre Van Belle benoemde meierVandewa11e Gui1laume Lafaut, die reeds in dienst was samen met Michel Dejonghe . Ze moesten gewapend de nachtrónde doen om misdrijven te beletten en om te

z~en

het nergens brandde. Daarvoor kregen ze geen loon, maar ze mochten geld ontvangen van de inwoners. (223) §

Vanaf 15 maart 1804 werd de stad ingedeeld in secties. De huizen moesten genummerd worden. Aan sieur Veranneman, schilder te Izegem, werd het schilderen van witte nummers op een zwarte grond toevertrouwd. Eigenaar of huurder moesten de schilder aanstonds betalen, 9ct. voor één nummer en II ct. voor twee.

14i

Waren er meer dan twee cijfers, dan betaalde men 13 ct. (224)

I n de loop van 1806 werden de politiecormnissaris en de twee veldwachters ver'vangen door de fransman Debbaut en door twee oud-mi litairen, Jacques Mahr, een Duitser, en Michel Colombo, een Italiaan.

Mahr verving Louis Messiaen (225) en

Colombo verving J . B. Vandewalle . (226) Die maatregel werd genomen in verband met moeilijkheden die men had met de consrits. Colombo was een braaf mannetje maar ongeletterd. Hij kon geen verdrukking dulden en verwittigde soms de dienstweigeraars over de komst van Mahr of de Franse gendarmen . (22 7) § Op 2 maart 1807 moest Veranneman wegwijzers en straatnamen schilderen. De weg- , wijzers werden geplaatst langs de baan Ingelmunster, aan het kruispunt van Len,' delede, bij de "Kwakkelmuite" en bij Den Abeele, aan het kruispunt Oekene . Men betaalde de schilder 35,50 Fr. X228) § Het Franse leger had gedurig behoefte aan paar den en paardesmeden . Elke gemeente moest een paardesmid leveren. De meier riep de paarde smeden bijeen en onderling kwamen ze overeen wie naar het leger zou vertrekken . Het was Philipe Van Eeckhoutte, 37 jaar oud, die aangeduid werd. §

Wij vonden een lijst van landbouwers, die gestuurd werd naar onder-prefect Picquet te Kortrijk . Op die lijst van 29 mei 180 7 komen de namen voor van de landbouwers die verplicht werden om beurt naar Kor trijk te rijden met paard en kar, om er kasseistenen te gaan halen uit de b i nnenschepen op de Leie en die moesten dienen voor het herstel van de steenweg Kor trijk - Brugge . (229)

Een verplichting werd opgelegd om a lles

de Franse taal te stellen . Einde

oktober 1807 was bV e de verfransing van de uithangborden een

~eit

geworden .

Meier Vandewalle kon aan de onder-prefect laten weten dat er geen enkel uithangbord meer te vinden was "En idiome flamand" (sic) (230) §

In de loop van 1807 heerste er een uitgebre i de epidemie van pokken. 122 personen, die genoten van den armendis, hadden de pokkenz iekte. Onder die 122 waren er maar 29 : ingeënt geweest . In 1808 was de ui t b reiding van de ziekte zo erg, dat de prefect van het Leie-departement bi j omzendbrief verbood gelijk welke persoon te aanvaarden, op school of atelier, di e geen schriftelijk bewijs kon voorleggen van inenting. Wij vinden een schrijven van waarnemend meier Berlamon t , waarin hij aan al de leerkrachtèn leerlingen te laten inenten tegen de

beveelt al hun

pokken . Hij dreigde met sluiting in-

dien niet voldaan werd aan dit bevel . (23 1)

1~3

§ De waarnemende me ier Ber l amont kon op 15

~e~

18 11 aan de gemeenteraad het ver-

heugende n i e uws me lden, da t de onder-prefect van Kor tri jk, bij brief van 11

me~

8 . 000 Fr. voegde bij de r eeds 10 . 000 Fr . die vroege r toegekend werden om de baan Izegem- I ngelmunste r t e kasseien . De gemeente zou e r nog 7. 000 Fr . bijvoegen , verde e l d over de j a r en 18 12 en 1813, ten einde het wegdek volledig te kunnen afwerken . (232) § In april 1809 werd de lij s t v an de 8 windmolens, di e z i ch op het grondgebied van Izegem bevonden , opgemaakt om overgemaakt te wo r den aan het bestuur van het departement. Te r zelfderti jd moest de telling gebeuren v an paarden, koeien, wagens en karren, die gebeurl ijk konden opgeëist worden voor het ver voer van troepen.

(233) Naar schat ting kon elke molen ontrent 280 Kg . graan malen per dag. § Op 26 augustus 1807 vroeg Izegem om het vredegerecht da t door de Fransen overgebrach t werd naar Ingelmunster,

opn~euw

te Izegem op te r i chten .

§ Op het feest van Napoleon i n 1808 kregen de deelnemende groepen aan de stoet elk een vergoedin g v an 20 Fr . Onder die groepen vinden wi j : "Le co r ps de musique de la commune". Dit zou er op

w~Jzen

dat he t s t adsmuziek zijn ontstaan

kent in het Nap oleoni s ti sch tijdvak. (234) § ~ Boven

de ingangsdeur van e l ke herberg moest 's avonds een lantaarn branden.

De gemeent e dr oeg de last van het nachtlichtje boven de deur van de politiecommissari s . In de r ekening van 1808 staat dat de gemeente aan Wwe Jean Vandeputte een s om v an 16, 32 Fr . betaalde, voor het onde r houd van het oliep i tje . Op

6 juli 18 10 on t v i ng Bar bar a Crut de som van 23,48 Fr. voo r onderhoud, aansteken en uitdoven van h e t nach t lichtje, waarvoor zij ook de olie l everde . § Het weldadighei dsb ureau verleende steun aan de noodlijdenden . In 18 10 aan 563 personen, in 18 11 aan 538 personen en in 1813 aan 588 pe rs onen . In die tijd bedroeg de bevo lki ng v an Izegem 7.536 personen . (235) § Op 5 septembe r 18 11 we rd een aanvraag gericht bij de onder-p r efect om j aarlijks 4 jaarmarkten t e mogen houden van één dag . Daarop zou men vinden : kledingstukken, kan t, stoff en, dr aden, paarden en brands to ffen . (236)

V. NAPOLEON - EINDE VAN DE FRANSE OVERHEERSING - DE AFTOCHT

1~~

Napoleon 1vas overtuigd dat zonder godsdienst het volk vlug naar verwildering

en bandeloosheid overging . Hij liet dan ook de gevangen priesters vrij en sloot een concordaat me t de Paus o Aldus werd de vrijheid v an de Rooms-katholieke gods dienst hersteld . Zulks werd door de wetgevende macht met 249 stemmen tegen 29 aangenomen op 8 ap ril 1802 . Op 6 juni, Pi nksterendag , zongen de priesters opnieuw de Ho Mi s . Ook pastoor Delaere deed na 5 jaar schorsing de Mis in de Sint Hilon iuskerk. Napoleon was voor de abso lute macht en wilde zelf de paus voor hem zien buigen . Hij zou zelf de bisschoppen benoemen , ook zonder canonieke rechten , Hij nep een algemeen concilie van de Frànse bisschopp en bijeen te Parij s en eiste dat men die manier van benoemen zouden goedkeuren. Intussen werden de grenzen van de bisdommen gewij zi gd . Izegem kwam onder h et bisdom Gent nadat het gedurende 1. 000 jaar onder Doornik geweest was . Mgr Stephanus Fallot de Beaumon t, bisschop van Gent, kreeg de departementen van Leie en Schelde onder zijn jurisdictie. Ook de klass i ficat ie van de parochies veranderde. Sint Hi loniuskerk werd verlaagd tot hulpkerk en maakte deel uit van de dekenij Tielt . (237) Een andere bisschop , Mgr. Broglie verzette zich tegen het benoemen van bisschoppen door Napoleon. Hij werd dan ook vervangen door Mgr . De la Brue en verbannen . Deze laatste deed zijn i ntrede in de gentse ka t hedraal op 25 juli 1813. Uit protest was er b ij na niemand aanwezig in de kerk . Sommige seminaristen we i gerden hem te erkennen en werden als réf ractaires beschouwd . Een groot deel onder hen werd gevangen gezet, in de barre vesting van Wezel aan de Rijn . Anderen werden gevangen gezet in de gevangenis Sint Pélagie te Parijs o (238) Een seminarist , Désiré Verduyn, uit Izegem, moes t naar Wezel . Twee anderen werden gevangen gezet in het gevang Johannes Van

Langendonck ~

van Parijs, namel ijk Petrus Canniere en

Petrus Van Haverbeke, een ande r seminarist, dook onder

maar toen zijn moeder gevangen genomen werd, kwam hij voor de dag en werd overgebracht naar het gevang v an Parijs . Einde van het Frans bew in d. Einde december 18 13, verslagen te Le i pzig, trokken de Franse le.ge.rs over onze gewesten naar Frankrijk. Er liepen geruchten dat de geal l iëerden op komst waren en in vele kantons weigerden de soldaten op te trekken. West-Vlaande ren ge raakte volledig in opstand . "La désertion est au comble" schreef de prefect van Brugge naar Parij s . (239)

1~5

Groepen v liegende gendarmen slaagden er niet

onze jongens opnieuw te doen

diens t nemen . In de b os sen van Brugge. Ieper en Kortrijk, verscholen zich duizende réfract airs die zich organiseerden onder àe leiding van De Coninck, bijgenaamd ' De koning de r des e rteurs' en van luitenant Decostero Vlugschriften werden op gro te s ch aal vers pre id en spoorden aan tot opstand en ongehoorzaamheid. Begin 1814 was e r geen mens nog te vinden die belasting wilde betalen . Generaal Henr y, met sp8c iaa l getrainde mannen, moest de opstand de kop i n drukken . Dit b leek zeer moeilijk om in de bossen van Ruiselede, Ruddervoorde, Wi jnenda l e en Tielt, het op te nemen t egen de muiterbenden. Op 14 december 18 13 kon men Decost er gevangen nemen en op 12 januari De Coninck. Beiden werden op 16 januar i

18 14 te Brugge gefus il leerd. Gelukkig had Napoleon generaal Henry

nodig voo r zijn ve ldslagen en deze moest dan ook onze gewesten verlaten. Aftocht va n d e Fransen . Begin j anuari 1814 rukten de verbonden legers België binnen. De Russische kozakken namen Brussel in op 1 februari. Ze bereikten Kortrijk en Oudenaarde en werden overal als bevrijders ontvangen. Een oude t raditie wil dat op 2 februari, een zondagnamiddag, een dertigt a l kozakken Izegem kw amen binnenger eden uit de richting Roeselare (240) Pieter Declercq schr ijft dat het in elk geval niet op 2 februari kon gebeuren. (241) Zeker is he t dat ze Izegem aandeden en er een zadel eisten. (242) Cools, e en stie l man die in de Brugstraat woonde , moest een zadel veranderen. Ze vertrokken zonder hem te betalen . Aan het kasteel van Izegem belden ze en toen ni emand kwam opendoen s loegen ze enkele ruiten stuk. Op het gerucht van ri nke l end glas kwam de h ovenier toegevlogen en li et hen binnen . Ze dronken er ·enkele flessen wi jn en vertrokken in de richting Kortrijk.

( 134) (1 35) (136) ( 137) ( 138) (139) ( 140) ( 14 1) (142) ( 143) ( 144) ( 145)

(146) ( 147) ( 148) (149) ( 150) ( 151) ( 152) (153) (154) ( 155) ( 156) ( 157) (158) (159) (160) ( 161) (162) ( 163) ( 164) ( 165) ( 166) (167) (168) ( 169) (1 70) (17 1) ( 172) ( 173) (174) (175) (176) ( 177 ) (178) ( 179)

pirenne bl z. 350 ,H. pi r enne b lz. 356 p , Poul et blz . 725 Kan . Tanghe "Paroch ieboek van Iseghem" R. A, P . V. archief Izegem 1800-08 Nrs 1 en 2 R. A. P . V. archief Izegem 1800-08 Nr 13 R. A, P .V. archief Izegem 1800-08 Nr 16 Dit was een van de grote opkopers van het zwart goed (klooster der grauwe zusters) . Zie "klooster grauwe zusters, R. Bekaert, "Ten Mandere" R. A. P . V. ar ch ief Izegem 1800-08 Nr 20 R. B. ar chief Izegem 1800-02 Nr 40 R.A . P.V. archief Izegem 1800-08 Nr 36 ~e inkomsten van 1800-02 waren te laag en het bestuur van Izegem zo ch t een uitweg do or het invoeren van een tolrecht. Alle vreemdelingen moesten tol be t a len aan de t wee mandelbruggen aan de bruggen in de Papestraat en op de steendam ( Gentsestraat). Men betaalde Set . voor elk dier of voert uig . Emelgemnaren wa ren onts lagen van tol . R. A. P . V. archief van Izegem 1800-08 R. B. 1808- 12 archief I zegem Nr IS 75 "Geschiedeni s van Iseghem" door kanonik van 't kapittel Brugge J . Delhaize deel 11 blz . 17 ]- 174 Losse bri efwisseling, archief Izegem, Jaar 2. P . Decler cq, Mandelbode 1956 P . Decler cq, Mande l bode 1956 en Burgerstand Izegem Rijksarch ief Leie-departement R. B. archi ef Ize gem 17 98- 1800 Nr 86 en bijlage 27 Rijksa rch ief Leie-departement Nr 1091 R. Bekaer t, "Klooster der grauwe zusters" "Ten Mandere" Jg . 7 Nr XIX R. A. P . V. a r chie f Izegem Nr 8 1 Rijksarchief Leie-departement Nr 2036 R, A. P . V, arch i ef Izegem 1800-08 Nr 7 p , Dec l ercq en Burgerstand Izegem ReA. P . V. archief I zegem Nr 77 1800-08 p , DeĂ¨lercq Mandelbode 1957 Bundel losse briefwisseling archief Izegem 1806 Rijksarch ief Leie-departement P . Declercq Mandel bQde . 1957 P . Declercq Mandelbode 195 7 Rijksarchief Leie-depar t ement Nr 557 Archief Izegem, losse briefwisseling 1796 Losse briefwisseling archi ef Izegem jaar V R. B. archief Izegem 1797-99 R. B, a rchief Izegem 1797-99 R. B. ar chief Izegem 1797- 99 R. A. P , V. a rch ief Izegem 17 97-99 Nr 33 R. A.P . V. a rchief Izegem 1797-99 Nr 92 R. A. PV c a rch ief Izegem 17 97-99 Nr 140 Losse briefwisseling a rchi ef Izegem jaar VII Rijksarchief Kortrijk Leie- departement R, B. archief Izegem 1800 Nr 40 R. B. a rch ief Izegem 17 98 Nr 78 Losse br iefwi sse ling a rchief Izegem Jaar VII

"'-14'l

( 180) ( 18 1) (182) (183) ( 184 ) (185) (1 86)

R Be a1chief Izegem 1800 Nr 17 R. B. archief I zegem i 800 Nr 46 RoA, P , V.. arch ~_ef Izegem 17 97-99 Nr 15 R. A. P. V. a ~chief Izegem 17 97-99 Nr 45 R. A. P . V. archi ef Izegem 17 97-99 Nr 54 R. A. P . Vo arch ief Izegem 1797-99 Nr 39 De Smet was een jonge bakker van 32 jaar en woonde in 1791 te Izegem in de Brugst raato Hij was de leider van een klein muziekkorps . ( 187) Losse briefwissel~ng, archief Izegem bundel 6 (188) R.B . arch1ef Izegem 179 7-99 (189) R. A. PoV , a rch i ef Iz egem 1797-99 en losse briefwisseling, jaar VI ( 190) R.A.P . V. arch ief Izegem 1800-02 Nr 147 (1 9 1) R.A . P . V, archief Izegem 1800-02 Nr 71 ( 192) Losse briefwisseling archief Izegem (193) R.A.P . V. a r ch1ef Izegem jaar 8 1800-02 (194) R. A. P . Vo archief Izegem 17 97~99 Nr 147 ( 195) R.B . ar chie f Izegem 1800 Nr 2 (196) R. B. archief Izegem 1800-06 Nr 1891 ( 197) R. B. arch~ef Izegem 1800-U'2 Nr 2i27 29 mei 1812 ( 198) R. B, archief Izegem 1808-12 Nrs 1905 en 1933 (199) Zie b ijl agen 36 en 37 (200) Zie bijlagen 36 en 37 (201) P.Rijksarchief Leie-departement Nr 2036 (202) R. A. P . V. archi ef Izegem 1 797~99 Nr 16 (203) R. A.P.V . archief Izegem 18 15 Nr 17 (204) R.A oP.V o archi ef Izegem 1801 - 15 Nr 42 (205) R.B . archi ef Izegem 1 808~12 Nr 1571 ( 206) R. B. arch ief Iz egem 1808-12 Nr 1528 (207 ) R. A. P . V. archi ef Izegem 1797- 99 Nr 96 (208) en (2 09) P . Decl ercq in de Mandelbode jaargang 1956 (21 0) R. A. P . Vo archief Izegem 1800-02 Nr 38 (2 11) R.A . P . V. archief Izegem 1808- 12 Nr 1463 (2 12) R. A. P . V. archief Izegem 1800-02 Nr 6 (213) RoB . archief Izegem 1800-02 Nr 110 (214) R. B. ar ch ief Ize gem 1800-02 Nr 144 (215) R. A. P . V. archief Izegem 1800-08 Nr 48 (216) RoB . a rch ief Izegem Nr 157 1800-02 (217) RoB . archief Ize gem Nr 164 1800-02 (2 18) R.B . ar chief Izegem 1800-02 Nr 169 (21 9) R. B. archief Izegem 1800-02 Nr 170 (220) Rijksarchief Leie-depar tement Nr 11 83. Daar berusten 13 dokumenten getekend door belanghebbenden en gedat eerd "6/12/1801" (221) R. AP . V. archief Izegem 1800-08 Nr 74 (222 ) R . A . P . V ~ archief Izegem 1800-08 Nr 8 1 (22 3) R.A. P . V. ARCHIEF Izegem 1800-08 Nr 8 (224) R. A.P.V . arch i ef Izegem 1800-08 Nr 86 en 87 (225) R.A.P . Vo archief Izegem 1801-15 Nr 59 (226) R.A.P . V. archief Izegem 1801- 15 Nr 6 1 (22 7) P . Declercq Mandelbode jaargang 1956 (228) R. A. P . V. ARCHIEF Izegem Nr 87 (229) R. B. archief Izegem 1806-08 Nr 903

(230) (231) (232) (233) (234) (235) (236) (237) (238) (239) (240) (241) (242)

R. B. archief Izegem i806-08 Nr 102 4 R. B. archief Izegem 1802-06 Nr 1774 R. B. archief Izegem 1808712 Nr 1784 R.B . archi ef Izegem 1808~12 Nr 1359 R. A. P . V. a r chief Izegem 11 aug. 1808 Opzoekingen P . Declercq Mandelbode 1956 R. B. archief Izegem 1808-12 Nr 1863 Kerkarchief dekeni j Izegem De Broglie was een vriend van de bar on van Izegem en ve~bleef soms op zi jn kasteel Verhaeghen blz . 98-99 Ge schiedkundig en aardrijkskundi g woordenboek EugĂ¨ne De Seyn P . Declercq, Mande l bode 195 6 P . Declercq, Mandelbode 1956

1~9

SIJLÄGE 27 d::

1-.1

La ...i( ! i.J[J[;jj ..; . . ...

A dmiti':stratÎon ...-. ,

, .r' SEN G

;

F/fIuiidpàle de là ComlJllttl.i .

H I E N.

c!;'

•!

::-

ê .

.. .

/ DÉPAll;EM'E NT

= . ,:::'='

=~======~.=IE:::::=:=============~> ' b E"C" ~[4 A R A 'l~ ION: . .

,e: M M.U ~ E

\.. '

ti·

'5·

CONTI{IB~TION' PERSON.N ELLE, AN 5.

:c:<'l'/:cZ .: : ,:

.. Cl (cr ;'.'/.t-N <"-2>'i:,~" )"fL

. .,

. .'

I.ie Citayen r,_")')-

.- - - - - ' - - - - - - - - - - -_ _ _ _ _ _ _ _ __

. ~,~ JE soussig'né,

lzabitmzt domicilié dans la comfilwze d pOUT me. confonnel' à la loi du I4 thermidor

an 5, déclare: 1.0 Q;"e man habitatio71 est 'dansla Tue ~l .. N.o ct quc sa valcur anlliLelle est de Inc!iqlleïlaprofcssion~ 2.° Que je SUlS le l11éticr, Ie commerce ou l'crnploi qu'on cxcrcc. .

:3.°

Que Ie produit de mon métiet, commerce Olt profession , est amzuellement de . , 4.° Que mes -appointemells Ol! salaires, rentes Oll pensions 7 sont de , "; femmes hommes 5.0 Que I' ai à mes gages dont au-dessus de 60 ans. cheJ'al!~"( 6.° Qae j' a i c l u v a u x de selle 'f de cabriolet Olt voiture. litière:; carrosses 7 ~o Qlu~j' al' cabriolets rOl/lant ·habituellement. ., . est 8.° Quije suis et que J al enfan~ '~,'

lndiquer ' si ron célihatairc ou marié

a ma

1 '·

C!lc:rg~.

9.° Que je suis pJ'opriétaire dans la ~ommltne de et qu' en somme totale j'y paie la C071uibutioii . ~ ainsïqll'il j'ésultc ;·.foncière (l raison d~ull te'vena de des èxtrait.ç de Róles ei-joints.

t';

.. -

-ii61'1:/1__

. ~

SlJlÄGf: 31

;

==::;=::;:;:::=::~:;: :=: ;~.;pyg:: ;:;.:;;:::::=====::::=,=-=_=;JmLÄGE: ~~ LL-y/,6Ll ' -r~.

...

-----

eJLI'~o/lt'de ~

...

.· J'c/ZJn/t/ziJlrtt,fi2>;L, ik/a) ,: LIf)/unä/le el ' tdAVJl 0, ~,.,. ./l ' t J k / u . J · , ,". i"

" '/1

)

' "

c/ f c-i. e--thm/ziJlicatà/L :2Jfj'liJr d t, Ik 10 -1-'! Ü// L ,

'--

)

é't'/lL!url~,J(.(_.'

SlllÄGE 33 (, 3 )

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~'-----------------------------N 0 M S Nombrcdes 1 N D I C AT ION

·11 DÉSIGNATION des Hemt

des

] 1 de Récepti9 n•

Camons,

'1'

Chevaux à fournir,

111

des Jocaux:

-- -- -------- --- ------Nieuport . , .

: Ostcnde....

Ghistellcs , . , Pervyse.... Loo ... , , ,

NIEUPOR T.

t?ixmude . , .

l' urncs., , Y pres , , . . . pHoapfienr.r.ln·hge.he· " " Elverdinghe. .

.I ' 11 I

, YPRES

I'\

1\1\ I ROULERS. 1 Bn.UGES •.

11 1I

[I THIELT.

1 COUR TRAY

".,, _

, • , ,

. '

3° 30

I 111

17 '

I1I

Sur la gl'ande Place et III en cas de muuvais tems

'1 H

dans un local convcnahIe 1\ ql~i ~era ~esigl1é par l'Ad·

llllmstratlOIl municipale,

17 24

. R 0111ers

4 ~ 15

, , • • Hooglede • . •

. 1.1

A la Halle.

\ Zonnebeke , • Rumbeke.

Ard oye , , . ,

Idtl11 comme dessus.

13ïuges . , ...

Damme , .•• 'Vest-Cappelle. Houttave . . .

1735

Oosteamp , ••

3°

Thielt ..•• , Ruysselede . ,

Pitthem ..• ,

Meulcbeke ,.

\Vaeken .••.

Dickebl1sch , \Varneton , , N euve-Eglise vVervick .. ,

Ou les Réceptiolls serO:1t faites, I/I

5 4

Ingelmullster •

Courtray ... ,

l\1oorzeele. . .

Belleghcm , , . A velghem . , ,

':E~!~ke " _b~L

Pluce d)Armes dite de Vendred y, et en cas de

mauvais tems e0111me ei· dessus.

Sur la grande place, et en cas de mr.uvais tems

eomme ci-dessL1s.

Idem comtne d·dessus.

I 11

.----~--1~

__ .______- : : __.:--_--- 573_.- _ _ _ -___ --

=~7=è~~~~~~~~~~--;5f~lzJ;C -:~ .' .....•.. ?,fm1'~ lWuuald ~ ffJAL;~ Ye~la~u~

-=:& 1

,. ' I"'w~~~r,~~~,mky{aiud·.J)e~ •

•

•.

•

. ,• •

•

'."

{

, , "),..., ~JC~~;:j~,#IC)~_~AJi6'-M~Ct/~: .. . . . • (I . . / 9Mna.LJuairl'Vz..uLLJ-~'-Jr. ~.lb~ ai<: ,Yd~ : .. , .

!. :' tä dDd:L, c'

DU./lbW

. ' u~,J;td·1u. YPDytUl~L/~r J.)tJ:hnwtd> .q~- . "",#i'Itb-~I'-~YtuL kb ~iAzw't-6YnIl~

'" " 'k-Äf) " e.JclJuttkd-~t.. kl.1~«kJ &./-.Ije ,Jj 7-!~ul ' .}i.t hl=~JU'u.Jen.i r> tLWdl.LA..-·" J!m h~.,u{1Ji

~rÎ ~1LJ.ef~',Jl~ 17 ;r;4~ rJJIel/YdIl<JP/L/4. ~iaiM..Lu/tiJ~ , fa .

'lwmz FlLLL-

~ fJJ'dkJf-;iLJ~'J~j~

/lUL

,: •

'. < '

J)Lf,b-d ~,~

r LLtUr

:tr6eL-Uev. . . ~~[ ~. iFPrt-dj[~ nw;lekd Ju 7'

. ,

)

hliHz:zD--- --

a./Ju-rj)tlML IJL #0t(LPéflTU{AJ&t~tt~u-

/t~/jftl..i-- .k.&oZM'~F/L"ûJ.L 7J.',dlL

~~V~7'~_ , V:

- . .' D: ~ttf/l-~/l~:fk' . ;::;;v~

im~# .

J)pdJU.

f{)#J-Yhe ··

vl~~

~ o/ML jv.f)e/l 'fJJtL ~

'-t-.J:'..R..Lf .

I.w-~

~~~~======

SIJLÄGE 35

, '~

•.,.

... ;.

.. f '. \

'!L:I B

E.RT

É G ,A L I T É •

É; '

...... ..........""--.....

.....~

_-~, ... :"-

".'

,me Bureau. ;e.

Section:

·F RANCAIS 'E . .)

. ,~,--_iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil_iiiiiiiliiiiïöiiiiiiiiiiiii...iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiïiiiiiiiiiiiiiiiiiïiiiiiiiiiä!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiïiïUiiiiiiiiiiiiii";'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiïiiiiiiiiiiiiiiiii'liiiê

EX ,1 ' ·R A I T N°. ",41, D'es Registres au~ Arrêtes de ~ , l' Adn1Ïnistration 'centrale du

Département de 'Ia LY S.

UYT1'REK

Uyt .de

.Registers.· der

Bèsluyterz

, yan de een tra de A dm inistrati4 , ,yan'tDeparternent der LEy'E. ~4ê)~ ' ~

./L' d dmmist;~tion ' cen;rale 'd~' Dipartement ' De :centraèle Administratie van liet De· . '.",' .,.:' " ,de : I'(/. .L ,ys. ; , ", partement der LEV B. ,

,, .~U)~ .Lol dU :4"yendémiaire ..de~n~er, , G È{iUl

de Wet van den 4 Pendémraire , ,qm ord('lnne une levée e"traorqmatre de ' lest, diehevee/d eene buytengewoone li.gtin• . . ·. chevaux .pour Je service des armées. ge van peerden ''ten dienste der legers. , . , ~ Ouï:Ie Commissaire du Directoire Gehoort dui. Commi.r,rarLr van de tdt-

". ' . ,exécutif: . ,AaRêTE ~, '.la réimpressioll -de lasu's-

werkmde Magt: , BBSLUYT, dat de ge{eyde Wet '{al erdru& ,dite Loi dans ,les deux laogues, pour 'Worden in de twee laden, om gepuóliceert en • <.ê tre pub1iéé et affiehée , dans J'étendu de : aengeplaekt te 'Worden in de ~/gestre,tth.eyd .ce .dé'pa!.t ement· ' ' van dit depaTtemer.t. "

" .Fait ~~n . Sé'imce. 'à Brugesle' 2 Bru.. ' matre, an huit. J?~ésenslesCitoyens , ,:. HERWYN, PreSIdent .;P... Bus· SCHÀERT., V ANDE CASTEEL'E et . .lt05sEEuw , . Administráteurs ; . ;G ALLOIS , faisant ·Jes fonetions de . .... . ,~ , Commissaire du Directoire exécl1:,.. ûf; et HENJSSART,Secrétaireeneh . . 'Pour Extrait confor.me, •

JO'

·Gedaeritot Brugge in de Zittinge Jen 2 Bruma!.re jtla ,acht. ' 1'egenwoordig de Burger.~ HBRWYN , . President; P. B.vsSCHJ'lBRl', YJ'lNDll Ci.r1'EBLB en ROSSlfBUIP, Admini,,'lrateurs; GALLOlS, doende de fortetie van CQin. missari.r van het u.J'lwérkende Butier; >erz HBNlSJAR7', 0l'per-Secrdaris.

. Voor gelykvormigen Uy-ttrek~

;

'. " HERWYN, Presidmt. . EENISSART, '&cTétäireen .chef.

HER 'VVN, President. HE NlSSAR T, Opper-Secretarh.

SlllÄGf:

....',v : .'

LO.I :,'.

. ... ;. .

. . ;

l,..

. _

I/! :-:

' . ,

! .

~.,

' .

·(N° •.S3 I !1.) . - ~

.'.

WET ,

, Quï'·ordonnife uné'~ levée extraordinalre Die beveeld une "uytengewoone ligtinge van dechevaux-p~urle service desarméea.', . ' peerden. ten dien.rte ,der legers Du

4' ,P endtmiaire.· .

. Ván dt:n 4 Vendemiaire.

de'~

de;'Ouderlingen,aenYeerdend~

,LEConseil Anek'ns , :adàptant les , DEn Raed 11l0tifs d~ la, décl~rati~nd'urgence ,qui . de beweegreden.r der verHaeringe van drin.;-précéde In resolutton cl-après,. approuve dende nood{aele{yld1.eyd die de naeryolgen-l-acte d'urgence. "

' .

' de re,mlutie voorgaet,' keurd den act va", . : dringende nood{aeke{ykheyd goed.

" Suite la J8neur de la -dtclaration d "'urVolgt den inhoud derverklaeringe vall'. , ~ence ét de là R ésoluiion du. 4 me• jour. com- . dringende noodzaekelykheyd en van de, " ·pUf!lentaire. , ' . .' , , Resolutie van den 4 VerVUldag :,

.:" Le Conseildes Cinq-ce'nts, a~rès avoir , Den Raed deT: Pjf-.honderd~ alvoarens geentendu Ie rapport de la commission mi- /zoort het rapport dc:rmilitaire commiuie over' litaire sur un message du Directoire exé- eene boo(/.(c/zap yan /zet uytlloerend Directa:, ~utif.,- du 22 Fructidor' dernier;. , . rium, -van 2:2 fructidor laestleden. .'

· , , Con~idérant qu'il tmporte, ou sucéès des . Oyerwegend aat tiet' teTllfYlterstm ~ngek .,'. armes de la .Républiqlle, de porter au gen i.f tot den J/oor,rpoed der waepenen van de:, . complot les chevaux de la cavalerie 'et Republiek, van door {DO .poedige..al.r kragt.. ''-des ~qulpages des armées pat des lDoyens c daedige middelen ,yoltallig te-maeken de p eer-~llSSl prompt qu'efficaces. . .' , ; . den der rqytelje endee~uipagien van de legers. ~ ( -J"

'.'

Déc1are, qu~l y

aurgenc~

, Verklaerd dat'er.dringende noodraeke{yi. ; /zeyd l.r.. . .' "

-, ', ~ .Conseil ~es Ci~lq: - cents ot- après Den Raed der Vyflzon'derd, na er dè drinlVQlr déclaré l'urgence ; prend la r.ésolu- gende nood{aeke{yk/zeyd verIlaadu. /zeóben, tion suivante: ..' . , neemt de yo/gende resolûtie. ,,4 R T1 C L 'E.

PRE MIE R·.

EERSTEN ARTYKEL.,

,', "'ll $er~ fait une ' levée ,extraordinaire' :. Daer '{al eene Dl9'tengewoone ligtinge yan de . chevaux' poûr.Ie service de la cava- peerdèn ger/a.en worden 'ten dien.rte der rU,)'t.!erie.et , des équipages, des armées, t~1J'e en der erjuipagien van de legen.' \ :

Cette le.vée

s~ra , du

trentième des che- . De'{e ligtinge ''{al zyn Y4n het dertig.fte der imlles ou ,lDulets existans peerden, merrien, m~l-e'{eli.nnen of muyl~ dans tous les dépurtemells de la, R épu- e'{els die in alle de departemenie.n.. der Rep'~ · blique. ~ , bliek bevonden, worden. Le Directoire est néanmóins autorisé .' Het Directorium. word'egter óemattigcl'olw · à porter cette- levée iUS'l.u'au. vjng~iè.m,e . c!~"{f .ligtingt!: tot OR"het twintigNe tI! bre.ng,t..f2>. va\l~, jumens,

§:tj

SIJlÄGE: 35 ~ _ '( 3· ) ,dansJ.e,s.tdépartemells· 0\111. l~ fait habi- ~I in ae 'á~partemcmt~n alu,eter ,!oorgaen.f euze'n ttuelle1'\1 ent-unplus.. grand-commerce de. graoleren koophandel J'an peerden. geclre-vtn

chevaux, et de la.. Teduire..jusqu ~all cin-~ word., en om de ,dl/i! te verminderen ·tot op <}uantième dans les départe~ens fromiè- het ".yfiig.ft~ hinnen de gren.r-departementen • Tes, et dans ceux oû le -petlt nombre \de. en ómnen du! alwau het kleyn getal det'alchevaux qui y existe ne permettraient pas daer zyn,le purden gune jlen"liene{yée lig.. 'une levée considérable .sans nwre-essen- tinge {oude todaeten '{ollder me~J:e{yJ:~nl natiellement à l'agriculture. _ . - deel aen dIn landhouw toe _te hrengen.-

n.-

Les -chevaux" jumens,- mules - ou TI. De purden , marien, mUJ(°t(eli.n1t4lf mulets qui seront levés pour Ie service en muyl-e{els die ten dien.fte der leger.r '{ullur-des armées, seront dé l'àge de cinq ans gdigt worden, '{ul/en ten minsten "Yfjtteren. au moins, et et de neuf ans au plus. en ten hoogsten negen Jaum Dud ryn • . 11 Y ~ura, l\\.1tant" que les localités le -Daer {al, voor too veel de plaetie{y!clze- t>ermettront, un · sixièm~ des chevUl,lx de den {ulk.r r.u!le~ (oelaeten, een '{uden eh,. la taille et de Ia t ournure propres à- la peerden van de noodige hoogte en gesteltecavalerie, uo sixième de dragons, un sixiè- ni.r.re tot de r'O'tèr;ye zy" ~ een {e.rden van drame de hus$ards, un quart de chasseurs - gonder.!", een {oden v!l1Z hOi!{aeren, em vie,.. et un quart de traits. ' den van jaegu.r, en. een vierde van treJ:purLe rninistte de la guerre fera passer ~ux administrations centrales et munici- • pales les renseignemens rela.tif~ à la taille et aux autres q1.1alités exigées pour les -chevaux de chaque arme ou genre de -service. . . Les jumens reconnues poulinières et les étalons seront exceptés de lá levée.

den ryfl. . ' DelZ mini.rter vah o.otlog {al aen de tmtrade en municipaele admini,rtratien dom; DJ-'ermaekén de ondéTlrigtingen -op de hoogte en andere vere.J1.fChte hoedaeniglzeden voorde pt;:uden van lee/cr wa epen of soorte van dienslJ hetr-el; hebbende. _ De murierz die met velJlen ~n en de .prmg.. hengsten '{tJilm van de ligtinge l!)'tge{onderd tyn. .

lIl. ledetetl eygenaer, he'{itlu, onder-lu/'lil. Tout proptiétaire , poSSeSSe\lT, dé· tenteur et gardien d'un cheval, jume-flt, her erz hewacre/er yan een peerd, muyl-ezemule ou mulet, est tenu d'en faire .la dé- li,!ne of mU'yI~'{el, lS gehouden het {elven, c1aration à l'adrninistration ' de son cao- bmnm de vyf dagen der aj1:Dndinge de '{er , . ton, dans les cinq jours de la publicatlon _ aen zyne kantoll.r-admini.rtratie aen te geven. de la présente LOl, et d'énoncer l'usage en het gehrl!)'k uyt tt! drukken waer toe het {elven dient auquel il étoit employé. Dt! aengeJlÎnge '{aróûzel{erl den DuJerdom, Ceue déclarntion eontiendra ràge; la taille'et le signalement des chevaux, ju- hoogte mitsgaeder,r /zet kenmerk der peerden, merrien, m'9'l-e'{elinnen of muyl-e'{elf. mens mules ou mulets. Les contraventions aux dispositions - De ovettredinge Ja hoven <!aende disjJOsici·dessus seront punies de la confisca- tien. '{ullm ge.rtraft wort/en met de verbeurte. tion de$ chevaux, jumens, mules ou der parden , nzerrien, muyl-e'{els Df m1!Y I. e{elinnen niet aengegeven zynde. ; mulets non déclarés. /Pie een peerd, merrie, muyl-etel ofmlfYl.. Celui qui recélerait un cheval, jument, mule ou mulet, sera condamné à une t{-elinne {oude ver{J4ygen., '{al verwe{uz woramende égale à la valeur de l'animul den in eene -amende der ge{yke weerde van. recélé, et si ·Ie recéleur est un adminis· het Jler,wegm dier; en la' aldien den Jler,\ J4:r"

( ' 4"') :

,I,

" " '

trGteur civilou militaire. mi' un , offiCier ga eenen civielen' oJtè! miliiairen aJmini,rtta- ' dè l'armée, il sera en outre destitué. , " leur ofte eenen o.lficier 'Pan 't leger i.r, '{al h.r : ,

daer-en·bovm

,' ."iv.~: Les c~r,psadrriiQistratifs sont char~

' '', ' ' . <Ol"

... . .. .

•

I~ D~ admini.firarive corpun' worden ,' met de ligtinlJe belà.ft : de '{etVl: ''{al werk;..· .flelltg gemae1ct ende naergerJen , u'orden door· de commis.rari.fun van het uytvoerend Dlrec- ' lorlUm hy de admini.ftratien ,mit.fgae.ler.f door de officieren en onder 'officieren ,Ju troépen te peerd daertoe b.Y dm minister van oorlog aen- ' ' gutdt zynde.. ' ' _ '

gés de lalevéc : elleser~ activée et sur-', veillée par les commissairc:s du Directoire exécutif prèsles admil1istrations, et par , les o I;I.ici ers et sous,'officiers <Jes troupes, à chevàl aésignés à èét effet'p;u Ie ministre de la gucrre. , " . ' . ,' ' ,"

afgestdrw~~dm.

•

.:V. ·.Da~~ les ,trois jours de la réception , ' P. 8innendedry dagen 'lau !zet heta: , de: I~ , présente Loi, les administration~ .11len de'{u, '{uilen de kdrzton.f mwûcrpaele adtnumclpales , de canton nommerom des mini.ftratien coriuni.f.raris.ren , henvemen', die c<?mmissaires, quise transporteront dans tig ill iedere gemeynte '{ulle-z hegeven , aUaer dl~quecomm~ne, y recevront les décla- de J'oorschrevene aeng,:vingen h.r den artJcel _ ratlO,ns prescntes ' par l'article lIl., et /Ilaellflemen, en de nauwkeurige O?nc:nl :ng~, doen van 'alle de peerden, marien, 11ll!YI- . erl muyl-c{e!s di.e atJaer bevonden worden. " _ . , '

feront Ie dénombrement exact de tous les.chev~ux,. jumens, m,ules

. qUl Y. eXIstent.

e~elinnen

mulets

'PI Onmtd(!e{yk 1zaer de 'opneming,. de , . VI. Áussit~t après ledénombrement, , qui devra être fait dans I'espace de cinq we(1ce IfYtterfy1c hinnen d,:n t,yd van vyf da',' jours au plus ,J'admililistration mu niçipale ' gen "al muet.en g.!daen rylZ ,. zal de kantonsde canton, et., dans les villes OÜ iJ y a municipaele administratie, en, binnen de ,fte' plusieurs municipalités Ie bureau cè11'tral ~ den, alwaer vu.fcheyde munic;paliteyten ryn" , fix~ra,- par un arrêté, Ie llombre de cht! , !zet &enlrtzel bureel, ~ een bolu.rt bepaden., vaux qui devront être fouiiJis, ' , , , !zet 3 eta I pan peerden die 'lUlleli moeten gele'

,', _viI.

I.es citoyeris :de chaque cantol1 propriétaires dechevuux ·, jumens." lüüles ou mulets ., serOnt convoqués au' chef:' lieu de canton dtl1x jours 't1prè~ l'arrêté qui fi.û(u Ie nom brc d~ chevu'llx à fom, , ,,'nir; iJs amont Ja faci.11lé de s'accordel' èntre eux pour Ie modt! de cette , fomnitl1re·.

'; , '

, .' Dans' le è'as ou ils ne s'accorderaient pas dansles .virigt'qu:ltre hl'ures, l'admi , nistrations , munic'ipale 'de càntol1 dési· gnera les, .cht'vaux,. jllméns, mllies ou 'mulets 'qui devront être fournis, eo pre, nart d'ibord, et par préverence, ceux qni )o'nteinployés à tout nutre usage quJ~) cel,li de l'uciricq:ture. Y~n ,

L\i<.!minbtration c~ntrale de eha

J vt:rt WOTllen. ' "

, 1,7/1. Di! burger,f van ieder kanton eyge~ naer.f van peerden, marien ~ mlfYlezelinnen of muyl,etels. vtllen ter hoo}tl-plael.re J'an !zet kanton hy een geroepen worden twet: dagéll n.. aer hetU~,'d'fYt !let we/Ic het getal der ft! le1'everene peàden bepae!en {al;:u' {ullen tig onder mal1canderen mogen ver.l·talm ontrent de u~'{e ,Ieter leverantie. " lil ca.f dat zJ' hinnen de vier.en-t·wintig ue~ ren. niet eens ~oltlen zyn, '{al rh kantons mu'iicip'fele at!'n;nrstrai;e d~ tel::I'trtne peerden, -ncrrien:, ml:yl.e'.e!i~nen ofte muyl e:;,dr opger'en, 'voor eent "enae Iu' voorkc:u{~, nemènde d;e de welke tot á!le ander f;ehrf'J,/t; dan tot dien .van dèn lan ,lbouw dienen.

rIII. De centraè!.: administratie van ie-

SIJlÄGE

- qti.

'dép".~zfuenH~ra. CQim.ltre les li''L -5 }" dJ~,n",m~nt dechaque : canton

. ~. '.

chevatilx~

(al d,

,:. ~ ·."i~·.'··.. · '·.

de~

plae~"n ~tn{e;ge~

al.

wau de peerden J'{lfl teder k~znlon {tg {ullen vront:sê'.'féndie pou'r ':être. exuminés, ' es- ' :mQLun,begeven om/lJe ,n aerge'{un, g.:wccrdce!t timés'- et ' re'ç us ' par' les ,éxperts .. nommé~ ,en aenveert te worden lJy ci.e ,~.:noe~lZde exper'. pir PadministratiÇ)Q celltrale., :.:' . . "'_, ' ten door ~e cmtrade ad':z,mstrat~e. : Ces liel1x 'seroet . assez. pelt élOlgoes , I.~eplaet,fen {ul!m met . te ver afgelcge:z PO\:tr:-que leschevaux d'yp c.an.ton qU! oe, ~ op dat de peerden van cc,! kanton die seruient pus admis ~ puissent re~ou.r.ner, : Tllet '{ouden. aenvart worden,' bmnen den '{el. dans 'lè ~JjÄur:, nahs les Cö'tnmunes 'quf -les p"'" dag, m de , gt:Tl~0'Tlterz dtt:de ,'{c,lre .~o!Jden auralet1-t föürhiln '\..: ': "<'.~ " , " '1 'ge/evert hebben; weder ,fo,nnen. til riJg komen. ,' L'indication dlplieu 'dé' rassenl blement ' ' l).e a,en{egginge dà. ver{aemel'p/act.re za! annon'cera, t!n: mêqJe temps Je jour, O~l La .t;e~n;e(l wege. den dag aellko,ndige!!, ' ,!,a,me~r . ' yériticatiori '-des e"p.~rts devnl.' a,'Olr beu. 'qe '!etljicatte der, experten '{al~,!loeten ge'" ( :.' .:'~ • ~". '-." dl.;':,. ",,' ' '''\''' """ :" ', .__~\"', '.,. -.' ~ ',' .,.reh,-eden, ~

les

•

ftl '

. .'~ '-'.!'.~. '

","

IX:-L~Oper.~ltion ,dés~~p~rts sera faite ; ed. présence. du ~ommlSS,a1:e d'-;1 Dlr,ec- ' tol re.: ,exécutlf 'pres:yad~1l11strat10n, c: en -

~;':~..'

f .~

•

'",

: .... f

J,.'~ . I J'

. _

.".'

•

IX, De{e verrigti.n.ge der expèrt'!·n7,.a,(fJr-

!, ',

.rchi.edc:n ten oVt:r.rtaelf van den co;nmi.t,\:ari.,· van het uytwerkend Di.rectorium by. de een, traIe, de del1x :officl~rs ' ou sous -, otIiclers trade ad';l!nl,ffratie, van .twee ~ offi.~i~ren ?f ' de ca.valerie, ~td\1l1 commissail'e' des onder officteren rle r rU.Jterye, en yan eent'll goèrres·, 'désignés ' à 'cet effet parle ' mi, ' ,kry g.r-commis,rari.r , ten dien rynde aenge"'/t:/t l1istréde la 'guerre" qui. 's e rendr<:>nt suc- . ~ den miniJtcryan oorlog, de 1felke,7Jg I'er. ct!ssivement . dans les ' dl1férens hel1x , de lIolgenj' !laer de verj'chillende ver'{aent.<.l.pl.u:trassemblemént: · . ,. . . .sen 7,ullen begeven. .. . ~, 'Lès cheV'au'X qui .ne seront pas 'réçüs : De peerden die niet "ul!m aengenomen worsetont remplacés" sans délai, par les.can- '. den', {uilen {onda uyt.f/el, door de kanto!Z.r ' '.. tons ; qui les auront fournis. , die de {e!ve '{u,llell geln'ert hebherz', gerempla, " ': , ' , .~',. :,. , . , eeert worden. '.. . 'Lè 'prii'des 'c heVntix,.devant êtr~ " 'ac-' ,. Den'pij" der peer1e~ i~ g~Ûspe~ie' ell ~~n quitté en nUln Éraire et, sans d'élm; : lt . der uyt,ftet mo'etende yoUaen worden, ~()o Cotps législatif mtend du puiriotisme et; ma~kt het we/geven:! Corp'u.f'~fiaiÛ ol' d e' IIfZ'de la tl10ralité des expt'rts, que la valeur derlundr-l;efde en up de rilCht{Înnighe..yd (~er 'desdits chevaux oe sela pas port~e au- ' experterz, dat ;b: wárde 'der ge{ryde pe.udm . , ' delà : d~s ' prix ordil1a~r es des localités.' nit!t 'ei, '{al hoogu gestelt' wor:den dan tut de " gewoouelyke pryten der plaetsen . . ~ ~ ~ ';'.l-- .' ..; -.

...

. .;. . . .

• '.

'" X:,". t,e'sPr~ëès ~ \'e'rbflu~" a~ : ré~epti~n 'et 'estimationsel'Ol1t pürt~:i sm UI1 re~j$ trc' qui ,aüra' diL ètr ...· c.oté ct paraphé par l~ pr~sident de ·l'administration cel1tl'ale:

X De pro(',:,çt'en-~erba~l pan"

~t'Ti'i~mi"ge

c:n 1/'ee;,darinp:,~ {ullen 'op een.en uii,r/er Or'/l, '{fdetketit ''for./en den , we/keil hy derz prá ident der cWfraelt: admini.ftratle' {al . hd/JCll

moetw gal'lOtei:rt engeptlraph,eert' Wl''{etl

. "; Ce·spro'cés~.verba~xcoritièndr~nt l'age; De{c proee,r,fen-v~r/Jael '{ullen behd~t'n r,',: )a taille et le 'slgnalement.,çle chaque "che- j a t:1'en, de hQogte en het k.e,nm.e rk Vt'!!l . ter/:'r \.v~1 ,rèçu '''~~ 'nom ; dll .propri~~~üre,' et le aengt'nom.:n peerd, den na~m' van :i{t n {:'Y3 è ' ·;pnx ,c\e l'estl1hation. "," ' , naer ~ en dm .fehatpry,\· äiër: ' . . 113., scront'signés tUtl t par les experts: ·. De: '{dye {ullai ánd.:rtet'K-êrit ,i..ortlr'i? :-:,:.,~>' ' .

' .

•

.••

!.· que' par lt>s officiers .et sous-officier:; préposés, p~r Ie ·ministri! de la. gucrre, le

de expert.:n aü hJ' de aeflge,add<: f'J.', ', , ! ' ,., ond.:r oiJicieN duor ,{en mi:ziJ,,'t:r ".', :. (;~' :' "'i,' .

stJl ÄGE 35 ..

.J ,;

. ....

-, ; . "

(6)

:~olrirriis'sàir~'"rè~'hldmi~nstration centra- ' . Ie .et commissaire des guerres. " . _ Le; :registre. conte~à~t . 1~ ~i~ute' ~d:s : proc~s~v.e.r~3;u~ s~ra .~epose ·...a 1ad,mInt- . ~trat1~~ . ·ce~ltrale., ~qU1' en -adressera une .expédmon au ' mlQ1stre de ·la guerre. . ; .

:-: # -.'

• '. "

" •

. "

•

\. .. Xl:'" :Les ~xperts' ne~roc~deront ~ l'es· : ·tupauoQ des 'chevauX', Jumens,mules ou ll1ulets, qu'~prè~ "qri?il aura ,été recon')u . .p ar les officlers des troupes a cheval préposés par le- ministre de la guerre, que lesdits chevaux, . mules ou mulets oot l'age et la taille ' réquis, et qu'ils seront propres. ':au.service 'des armé~s~ . . . . .

.,.'

, U'sera faitmention de cette tion dans les ' procès-verbaux. . . .

~n 1:ommu.,aris ~ tie untrat le administ1Vl'

(te en den .trygs-cammissari.r. . .': . ·D.en regis.ter mhoudende de miltUit p~n ~ proc~ssen-I'erbael, {al ter eentrade admini,trat~e. oyergebr.ogt wOT:den, de welte eeRe ezpedltlt daer pan aen den minister ,Y an ()()r/og toe{enden ~al. . .

déclara.

. XI. De ~.rput~n en {utlm niet avergaen tot de UI~erdeeringe der peerden, .merriem , muyl-e{elmnen ofmuyl-e'{els dan naer dat'er b.Y, d.eofficieren der troepen ;e peerd qy den mwuter van oorlogaengestelt zynde., {al bevon~en_ zyn dat de galeyde peerden, m'9'lezelamen of muyl-er,.,elJ de yerryschte jaeren en. hoogte hebben. ,en dat de '{elye ten dienst~ der leger.r nut {uIlen zyn . . . Da trtal in de proces.ren-veroael gewag gen:ae~t worden pan de~e per!claeringe.

.....

XI1. Dès· . qu~ les chevaux., jumens ., ·mules ou mule.ts auroot été reçus par les offidet:s·de cavalerie, et que Ie prix . en aura été fixé par les experts, ils serontmar<J.~és a\;èc un .fer chaud, sur la cuisse drOlte, de la lettre R, et de la let. tre initiale du ~ n{)1n du .département Gui ... ' les aura fournis. . . . , ...

•

•\

'0'

XII. ~oo haestalr depeertlen, merrien, muyl-e'{elmnen ofte muyl-e:;.d s hy de oiJieieren der Ntyterye {uilen aeagenomen ryn, en dat tlcn Jchat-prys dier 0' .Ie expa/en {albepaelt zyn, '{uILen zy met teil' glqy'end'y zer, op de regte., dye ,gemer!ct worden met de letter R , en met de eer.rtl!. hlter t'an den naem. des deparfemeats het wûk de ~elYe '{al geleyut hebben.

'. XIII. TI est d~fendu ., ' sous les peincs . portées par l'artic1e lIl . de céder, échan• ger, donner ou 'vendre , soit à des officiers ., généiaux ou partictlliers ,• .soit à des commissaires des guerres, soit à toute lil'.ltre· personne, ~lUcun des chevaux , ju-..: méns; mules ou. mulets ,provenant de . la· présente levée, lèsdits officiers et com.. - niissaires des guerresdevantse pourvoir, à leur f(ais, ' deschevuux de mains et de Ulilit qu~ leur s0!lt nt:c~saires . .' . . . XIV. Lç~ ~'<:he\,nux provenant d~'

XIII. ~ord verhoclell, op dl! gesle!dep~ Tien kJ' tten artlkel 111, t'an 'tV' aen de opper #,beto,!dere ojJicieren, ' tzy aUlde krygscommû.fari.f.rtn, ' (zy aen . iemant andere, over ulaeten, te verwisselen, te gef,'tn ofte 1'erkoopen e~ig peerd, merri.e, ml!y l-e{elinne ofte muyl-ezel ~t 'de tegenwoordigl! li.gtinge voort.JJ:omende, moetende de gemelde officieren en !cryg.r- commi.fJarisJen '{ig , op hunne !co.rten ,voorrien van de hand-m.tre!c-purden die ~ zullen "noodig hehben.

)d . xlr.

levée ne póurron~, S0!lS aucun prétexte; , être réup~s dails 'des- dépors générari~ ; ils seront clirigés à mésurede , leür ·réccpt\on et estimation ', . sur les dépöts des ' corps ai,1xquels ils devro'ntseni1"., ou sur les

De}eerden uy! de{e ligtinge voortskomende. en {uIlen', onder geen yooru'endtel hoe genaemt, in algemeyne .r.aemenplaetse" mogen by un-ge.rtelt worden , ry {uilen, na'er maete va n der {tlver acnvardinge en weerdeerirlge , na u de saemdl'!aetJ'en da corpse" .

". .' :>.

. -

.~ . ... '; ,( ~7 ') .: .• . .. . .' '. ~pOt~ ,deS: é<{uip-ages: ~·,· l'är~ée 'p.o,:!r;~~~ . u'çzer .~;ry \ullènmot~fJ di~'!fn, ger;gt~or-

.. ' tl~élle, !ls; ~eront destlqe&. :, ~. ':' ..~' :' '.~' ',,,:< . ~" .' (;"~·" " .~l : ..r:~, ', :.:.!'. ,.\ ; .> . ~. :.

,:.:,...:;:; \'. ' :

...:; ~;. ~>':fr .~ r~":~::'t.~\.,} ~:~!);'~~;:;~;::': ;)~~:~:~\:. '~~ ,::'~. , :..~.' 'XV>rt··&ei~·.J41iv'~l ~,pä~. · t~dm.inistia:

. tion . centrale, auproprié~~ire , 40. ché~al .. réquis, \lll!TIanda1;. ide, l~ , ,val~~r ,de•. soh eh~val, corformé!TIentaü procès - verbal , " 'd'ëstïiriattori : .ce ,mandat ,e.xpédié·, sur Ie receveur du dépnrtetnent, ' devrn ' étre accept4 par ~Qi,'t p~Ul'\ ê~~4"p~y~ dans le-d~lui de tn~nl~e J.ours', fi~~ ;/.~: ;".'.' ,C , ; ' {"' ; 1', .

.d~ ".oft'!..:naer:d~ f,!-eme'flaet.\·elZ; d~r eqwpaglt!n vanll,et leger waer voor V be.rtemt {ul-

n ten V •;.:':" : : .. ~::,~: ; ,_ .: ~ Xv. p(ie~{al'hj ~Ü'c~nt~~~le ~dmi~i.fira . tie , aen 'den' e..rgaiaer iiàn !zet gereCjuireert peerd, !"er~ederL worden .eenen prys:'óriif der . weerde van zyn peerd, mgevolge !zet proce.rverbad 'der weertleering : de{enpry.r·brief, be~ '. u'e{en op den onifanger Van !zet depar/~ment , tal by !zen:: l,1Zoeten aenge(l,omm worden, om •binnen" den ·va,rten, te.rme.J'n va!7- 'dertig da'gen yoldaät te worden. " ..

. :~, 'XV1. ·Slle. propriétaire 'dit cheval' ré- ' . ,,· .XP!. . Byaldien dén ey{jena~,. flan !zet gt~ . "fl'tlis est coHsé nux röl';!s oèscontribptions ' r:e(JllÎreerd peerd gequQti.l'ecrd is in de {y.ften 'tönèière i . personnelle , et mobiliaire, ou ' der grond, pasonneele: en mobiliaire , ofte sOrriptunil'e, .. olt

cOlTIpris ~ àremprun't

,wmptuaire be/Çl.rtingen, ofte q.engeteekent l.r in de beleeninge vat/. {Zonderd millioenen, '{al reç'u, ~compte · clesdites contributions'; et "zet heloop van den 'prys,brief aengenomen 'Cè~ ' coteS d'inipositions.ou à l'emprubt·, ' wordm Of kortingi der·ge{ejde belasû,?gen ; ne s'élevalent pas à: la valeur ' du cheval; .~n byaldun de{e Cjuoten van belastingen, ofu '. Te surplus ' seraacq,uitt~ e~ . numéraire par ' mdi beleeninge niet beliepen ter weerde van ie receveUfi': " . " '.. " ' :. ' .. ; ~tpet;;d, {a~ de meer reste by den ontfangu ", ......,\ .... ' . ... "",. " "' . .. ln ·geld-.rpecun ·vold,unworde" .. , : ',Les fruis d''èxpertise~'eront pareiIIement:.: . De onko.rten van se!zattinge {ullm J.n.rge. acquittés parJe receveur', sur les ordon-:-; {yJçs .b y. den~, ontfanger, op , de ordonnantÏen . na:nces.de PadministratiOQ 'centrafë.. , ';der cm/rade a.dministratie, ,vQlc{aen wprden.

cent miHions ;,.,le-montant du mandat sera

'\;" XVII.' 'Di! ~omm!.fs~ri.f.ren der na'tionae!ti rie nationale ~ux-quels.,les administrations tre.f9rye, aen de welke de eentrade adminis. · . centrales,adresseront exactement des qou; 'Ûatien nauwkeurig{yk"de dobbe!f /Zunder or;' bles de,leurs,o~0!lna~ces.., rend\ontcolTIl?: : donn.antien %ullen toé{enden, {uIlen aen het . te au Corps ' legl~lattf de ,la ' depense qUl , ;wdgevend Corplu laeten weten .den uytgeef tlérultera de lu' levée extraordinaire pr~s· die uyt de buytengewoóne ligtinge. ten deun , critc par l~ p~(>~ente I;oi,~ ai~n 'qu'.il. soi~ voor~e.fdzr~v~n, tJolgen {al, ten eynd~ dat\r

" XVII: :Les comm'issaires "de la trésore··:

.' O\lvl"rt un . credIt partlcuhcrau mll1Istre , d,e la gu~tre ;d~ hl sOITIPle à-Iaquelle- s'é·

, .Ie~·e1'êl cctte ' dépense~ .

, ....'

. ~~ '!;-' .

•

.!.

' }-' .

.o'

.:'

'c' ", ."

.;',~•

• ",

,, ' .,. •": ',

aen den mmutr:r. van oorlog een be:rondcrerediet opàzge.ueld word óver de so'wne U'aer oppe. de{en. lJ.Y'geefkomen {al. . ' .

,,":

, . .

,, ;

" . ,'XViIl,.' te Direêtoire-exécutif' réndrd . xpiû>, Het· l!Ytv.~e~~ni Dir~étorium zal · . ~omp~e au ,Corp~ ·léj!;isladf,. dans Ie délai aen !zet wetgeverzd Corpu.f bi(lIZen den terme"yn

de trOls mOlS, -de l'exécution de la levée •. :prescritc par la présente Loi, ·et' fera in:-: · primer et distrihuer aux dèux '- Cohseils ' unta.ble.au,,~ui contiendro;"",

Jlall d;j" maenden, kmnÏ.f geven van de uyt.

~ voeringe derligtingè ten de{en. voórschrevefz,

mit.rgaeder.f doen drukken en am bq'de ./.! Raedm 'doen l!Ylgeven eenen {y.rt d, ~ behd -,- {en {a!, . .

•

)~:

'''-. _'''. .

:~:;

_ .

. 7:&'

' ;':-:

'~~ .:~ . "

'., .~_. ,'; .," -.

.~_.

· :~':! .. ~:-~ ~1: .··,,~·

.I,

0'; ""

,)- :';

',11>

::~ . "

".:

,.<;. ,~ '.' :.", (( ~ ti

./ -" . :'.: -t ~

.. "

(

•

...

mule'ts ' qui '< auront ' été ' l~vé~,;

. .

lo.,!;~!!et'gttardi:;'

. ". ~ tnules

~~ .

. ',' -" 'r ~< l2e nömbi.e <::a~ "êhè~aü~';'cjümeri~l •

. puri!t!It ~ Tiurrién', muyl•

e{ûimim Of muyl-.e'{è/s de we.lte gèligt{ullen ' >,: . ~ :. ~ \~.';'~ ' ~. zyn. .". . ., )~~' . Le,s. régim('n~ ·.. 'e~ ~. équipnges',(hi~$. , . 2~. De regzmenten enequipagim waertoe " ;les~els .)ls IlUf0I!t ,et.é 'ad,mls ;, ' ' .. :": ' z.y.. ~"en .ae1J.vèeeerd zyn ; , .. ;'; '. :"~ 3 .: 'Les\ '-dépattém~ns qui ,-I~s at\follt .." '3 ..' De departtmenun die de \elv~ '{uilen . :' .'fouinis. '("" '. \, . .:; .', ;," ' . ' . gile vert 1zeb~ên; . .;:. . ,., ' ' . ', ~(o., ' ~~ montan't de" hl.dép"e~~e. :,',.: ':: :,. Hèt heloopvan 'den urtgeef. ~,~

.~ :~,"');,

';;;<

OU'

";;',

.·:~I.

•

':"1

' ,'

t."

,;":~:

~,\

'.'

•....

...

'{ (

:'(',,0,.

".: ~b(p{/. ., Ln prése~tc:f :r~sblution :~seia : ';' :iix. ' De 'tegell~'OQrdige ,;esolutie {al ge~mpÎlmé~ ; ,

".',;-,, \' .. ". "'~" :';'" ..i.: ,drukt .worden. · . I . ,S/gi~ ~ouhiy', (de f~~~llr~h'e)\P'r~~' 'Ólidèrt,eeke'l1tBou~y" (du :Meurtlze),

.,:<> . .>. . ,

:;, '~ ' ,

.rident; Chole.t, çure~, ArnouJ,d , PresIdent; Cholet, Curte !J Arnould, , Secretaires. ..'. ,. : . . , . "' . .'.. j~:'" ' SeCretarissen, . :. ' . .. . . '- ' .. . '" . ,. '. . . . , . r. 'Apt~rllrie Jtcoftde ' /ectur~; ·Ie Con,~fi:l..Je,r . Naereene tweede voorlezinge, den ~Anci.tn:r · app-'ó.uve la . r.üo!tiûoiz. ' ci~dt!,rsu:r~ 'R. aed der Ouderlingen keurd de bovenLè .4Vendémiaire,. /zuit de l. Répuhl~· staende resolutie goed. Den 4- Vende.. ..' quejrartfaise, · " ( '." .'i'~-: - ,:,: .. ~ . . . ' , miaire ~jaer acht der fransche Republiek,

',.<, \" Sfgné

Jos~ph,j:ornudèt ,: _pré,;'id~n't'; ·

.Ond~rteeke'nt JO.feph :- Co~nudet, Presi. " ....de'nt; Lejo,urc(an " Ddecl~y" Gaudin"

" '. ' . 'j, L~our~an ' " Delec1oy' , : G~u.diQ "

, . :) ·~ ,.:.,. ~S~crétalr.e!~ ., :.~, ,

_, , " ' !

: ' ~~'.T;è · 'Directoire .exécutif ~ ordonne

':l~"

·, Sçcretarissen, '

;que - .Hei uytYoe'-~nd Di;ectorium beJ'~e!d dat de

t.oi ci-aesSl.ls sera pubHée. exécutée

hovm.rtaendi: -wet zal uyfgdondzgt, uytgel'oerten met t 'Ol {egel der R~Rublielc be. 'p',Ubll~que: ; ~a1t' ~u PalnüFnatl~n~l,du Pl- Icleed' worden. Gedam in t'tna/ionael palry.r rrectoue ' execuUf, le 4- VendCml~lrC, au . v,m let llyt;,oerûzd Dirutorium, dm 4- ~'en . ,.hbit de: la '~Rép'Ublique 'Françalse~" '.unc· demaife' , jáá dcMder frártsch~ '..R.epuhlz.e", . et indivisible:-. . : '. ." ' . -::~. une en olludeelóa er.•

",et qu'e11e ser~' mtlBie 'd~l Scc~m de lá R ~-

. .. •' . .

'::':~

..... :

•... \

•

.Póur exp~ditionc0l1forn1e" ": ", ' , . ' l~or ge{ylc~ormlg tafièhrift, Signé G·o nI E R~; ~rt!,rid'ent; , p,ar Ie Dil.. , Onrlerteekcnt G~lllÈR Presiden~; Jl'egen,s , . :" rectoire ,exécuuf ,.fe ,rurétatre " géni. , ~. '. . het uytv'o!rer:zdDirectorium, den Sec re, :.; \ . ; .Tal L A Ct A'n DE ' ;et s.c.ellé- du :.fceaq .. ' .' .tads genel'riel, LAGARDE,; en bezegel,t " . ,dl la: RélJUhliql;Je: ' :,_ . .<" ~ ' ~)l1et den zegel van de Republyke. .. - ~.' . C~;'tifie conformé ~ Beve~tigt gelykvormig, . ":'" :. ,' l.e' Mit~istr~': de 'la .T ustice, . ' Den Mi~i.fter van de Justitie, ::;< 'Signé CAM~AtÉRÉS, . . ,Geteeken.t C,AMBACÉRÉS . . ' f.our JExtrait co'{~,:me., roor ge{ykvo.rmigen Uyttrek. .. ,

• "

HERWYN; Pré,rid.erzt: ' ,'';'-- ' ; . . : . . : . ,H ER,.JJ7YN; President. : .REN!S~,ARr~ ~ Secrét~'irè ,en~ 'c!zif. '.' ;', " " '.. HE NISSART , Op'per. Secret~ris. ",

.. t .,

A' fjRUGES, " :'

•

• •

.,i... \.... _

chez la Vetwe 'DE lVI OOR et FlLS, Imprimeurs' de PA.d,1Jli.nistratiol1 ct;,f'ltple . du Départcment de la L rs. .

r ·- -

·7.,.\ ~-. ;/~./lq/J"-1,r/ 'Qr---TL..J ~ '.r~-,,·o. TN/~ 1/"'4 ...

"-------

~ _

.. '

) . ....

Ir"f -J

-i/L-C • u

~ ~'~ ü

..f i/? "/ I/,~ /

.v·

(/1 Y

. ·Y\) /(1'/

l'rd

'1;'/

·1 .. 1~P

W.-;rcy,..,(

l'''J'Ir"IrO';''

(]/ . ' .- j

~1)(7,l~?PJ,r!.~~7 11 7u7,tl/:l'~1 'I /(n'f/ "~'m(I/l!?;~171;~<J T/17J7? '~71Jtl/l::11(;, l' I 7

. ._

?.J)

""'~T17J'5' ".~,r!/~ CJ.l( n7':-16a'11/?'1# f-IJ,7-Ç 7?7n//. "/7J~:' ,6 ~' \J' \) -;

)f77J"C"17-/ ?l,t . . "

~71ITl/I{( ' 77~!3'ry~~( "7~'l1 J~(/7J/7,?' ~/J?r;r.7 ;"1'?yf.Il(n)/';~7.,')f7lfJ 7mlf --"77JP'?1'>-:j.?-i2{j' '7?;.');Ç77fl 917 ,nlh2t7J,7 ' fy(;?v7"'-~y7TlJl71'''>'-' ~.Jtq{7r1::T/;&

. 'I

1/ 7h-:77177/ ~'" '

'/?1''"'")f.7""''~''?7J(17) .; / _../ ,~

1 .1 ' f1~ ~ J7Jl({! '~]!/"J7'Pl(7/?'()· 7-,.l]TZJ I ' /' ... ' . i ' ;I "? jI

,-or,.'7),:? tJ,7.{

~ .7 /i'/f JI7J.7~·v-7,t7 ,."T~_ ') ')7}Çl/l,76 >-l}/7/1J(l. --'T1./Jn,7~~··71 J _. ./ .. 1

:", ,

'-"177 l Y>7(?t!./7 71nt11.LtJ17x' / ,7

. .~,

•

'~J7)Jnh1/,(( '?.' ,1(;7l h(??~ , ' ;;

-'7":7/7'7?~( '/7?7(/?""~77hJ/n.7 •

;)

"Jf

1'..0'lilrftJ'1.7j . -"?AI/71 / l(7 .I

..Y

}-_:1 ' ,

·'''7/7TY 7 ?{J./..'7 7!/7f) " Y" -;...nl/ -Up i -/

/9;;;;1),y7,)7' l~ (-:1Ii>/n;;~1~(.')1J>7?'lt, ~, '"r "J

'~/l ,Qï7?fJlIl:rb707.J .~-7n(1777/'-7!t 1)

,- ,/

ll77I7?1j

.,)1

"'1I!

CJ7?7("7/ n /i'l/77l,((., / ) IJ

~, '-:;;;;7/-$.,,7717 ~/7 ~')77T7/{/7-flU) (71lF-J..,ll[,r Cl ('1;11?711t/77hUÎ1L.JJ·~ ·Jr.:, ' / '" / : 7" f/ 9" -':;

• /

•

,,'J

,')

(-:;>:F/'~Pr: / 7

,_"?777/Q M:P'l'7?fll/P'('J'r.l{/(!!f/ljlt

v;r; 0S1i:~

~:~ 'l(/7'y;t;p)/77~ IN71/TlC):

77'Yo/~/P'l~"~7f7"'.I11h7/ "Pyzl7.7,{;~7J,:IUFUw;,7 [;~ _

' / v

'--nz]/ ,/ ,'7J;rrn,~1J'n( ;r

f'V

•

Il '"

r.----

9EL3e~'(IQ

--l?J( f)-·t{.IN/ft"}7 '-'

J'"

Z )

'/ . ,-,

;•

i: /

. ~"

. \' : . , . \

':'. './

'. ,

i ,

. .. " ."

•

"j "

" / . ::~ !

..•'

. ,"

SllLÃ&#x201E;GE~

FIGUReN

VAN

Wt:RMAN

BiJ ONS:

RO'EL5TRAeT~ Hendrik Willaert Stocktmolenstraat~

8880

39/5

TIELT

Hoewel Herman Roelstraete geen geboren Izegenmaar is, heeft het bestuur van Ten Mandere gemeend er goed aan te d,oen, om hem ter gelegenheid van zijn 50Â° verjaardag en zLJn 26-jarig direkteurschap aan de Stedelijke Muziekakademie, op te nemen in de artikelenreeks

"Figuren van bij ons",

gezLen zij n grote betekenis voor het muziekleven hier te Izegem. Daartoe werd de integrale tekst overgenomen van de brochure "Herman Roelstrae te Vijftig", die in december 1975 verscheen in een samenstelling van Hendrik Willaert .

Nota van de redaktie. wie het levensverhaal van Herman Roelstraete wil samenstellen, LS bij voorbaat veroordeeld tot onvolledigheid. Wat deze energieke man in de loop van 30 jaar musikaal leven heeft verwezenlijkt aan aktiviteiten en initiat i even, is te veelomvattend om in extenso te worden weergegeven en uitgediept. Daarom dienden wij ons dan ook te beperken tot een overzicht van de belangrijkste realisaties uit Roelstraetes leven dat met werk als organist, pedagoog, dirigent, musicoloog en komponist meer dan rijk gevuld mag genoemd worden . Het hoofdstuk

"komponist", dat voor een scheppend kunstenaar het

voornaamste is in zijn levensloop, hebben wij iets uitgebreider behandeld en we meenden er goed aan te doen enkele belangrijke werken te bespreken. Moge uit deze bladzijden blijken hoe groot de rol is die Roelst r aete

Herman

heeft gespeeld voor het musikaal leven in onze provincie

maar ook daarbuiten, en wat het kompositorisch werk van deze kreatieve persoonlijkheid betekent in onze tijd.

151

STU DI ES Geboren t e Lauwe op 20 oktober 1925 liep Herman Roelstraete kollege te

Waregem en gi ng daarna nog

en~ge

t ij d naar de normaalschool te Torhout. In 1942

laa t h ij zich echter inschr ij ven i n het "Interdiocesaan Hoger Instituut voor Kerkmuziek", beter bekend onder de naam "Lennnens- instituut" te Mechelen. Daar kreeg hij een grondige musikale bas i s bij Henri Durieux (harmonie),Marinus DeJong (piano en kontrapunt), Flor Peeters (orgel) en Jules Van Nuffel (koordirektie en musikale e s thetiek ). In 1946 verlaat hij dit instituut met grote onderscheiding en gaat zich, op aanraden van Mgr . Van Nuffe l, verder vervolmaken aan het Koninklij k

Muz i ekkonservatorium te Brussel . Hij blijft daar van 1946 tot 1950 en be-

haa lt e r eerste prijzen voor zang bij Maurice Weynandt, voor kontrapunt bij Marcel Poo t en voor orgel bij Paul de Mal e ingrauDaarna behaalt hij nog in één jaar studi e een eerste prij s fuga bij Prosper Van Eechoute aan het Koninklijk Muziekkonservatorium te Gent . Buiten al deze voornoemde studies volgde Herman Roelstraete nog lessen bij René Defossez ( orkestdirektie), Francis de Bour guignon (orchestratie) en Marcel Poo t (kompositi e) . Begeesterd door het gregoriaans ondernam hij tussen 1951 en 1961 verschillende s tudiereizen naar de Benediktijnerabdij van Solesmes (Frankrijk) om zich grondig te verdi epen in de geschiedenis en de techniek van deze gezangen. I n 195 7 bestudeerde h i j dan nog de dodecafonische komponeertechnieken bij Ma tthyas Seiber. Aangezi en de kursus muz i ekgeschiedenis toendertijd nog niet bestond aan de muziekkons ervatoria heeft Herman Roelstraete gedurende al die jaren door uitgeb reide l ek t uur en partituurstud i e zich deze wetenschap ook eigen gemaakt. Uit dit alles blijkt dat hij na zijn studies de technische aspekten van de muziekwetenschap terdege meester was, namelijk de komponeertechnieken ( harmon ~e,

fuga, kontrapunt, dodecafonie), en dirigeertechnieken (koor- en

or kes tdirektie) en bovendien als zanger of orgelis t een loopbaan als uitvoerend mus icus kon beginnen . 11.

15~

AKTIVITEITEN ALS DIREKTEUR EN LERAAR. Als 22-jarige werd Herman Roelstraete in 1947 aangesteld als leraar

zang aan de muziekakademie "Peter Benoit" te Harelbeke. Na een schitterend examen trad hij op 24 januari 1950 in dienst als direkteur van de Vrije Muziekakademie te Izegem. Daarmee werd hij de jongste direkteur van het hele land. Samen met het direkteurschap oefende hij gedurende de voorbije jaren ook verschillende leraarsfunkties uit aan de muziekakademie

muziekgeschiedenis (1950-72), harmonie (1950-71), zang (1950-70)

en orgel . Tijdens zijn 26-jarig direkteurschap heeft Herman Roelstraete in samenwerking met de bestuurskommissie en het stadsbestuur heel wat mede helpen verwezenlijken voor de Muziekakademie - Vanaf het schooljaar 1959 - 60 werd de Vrije Muziekakademie omgevormd tot Stedelijke Muziekakademie. - In verschillende randgemeenten werden bij afdelingen opgericht : Sint-ElooisWinkel, Ardooie en Ingelmunster in 1960, Oostrozebeke in 1964, Lendelede in 1966 en Kachtem in 1967. - Er werden verschillende

n~euwe

kursussen opgericht: slagwerk (1960), klas-

sieke gitaar en diktie (1963), orgel en toneel (1966), waarvan vooral de leergangen diktie en gitaar een overrompelend sukses kennen. - In 1961

werd de koncertvereniging VOLLMA (Veren. van oud-Ieerl. en leerl. der

Muziekakademie) opgericht die zes koncerten per jaar organiseerde waarop zeer befaamde soli, koren en orkesten, hoofdzakelijk uit eigenÂˇ land, maar ook uit het buitenland, suksesvol optraden. In 1973 sloot VOLLMA aan bij "Jeugd en Muziek" en sindsdien kennen de koncerten een steeds toenemende belangstelling. - De kulturele manifestaties van de muziekakademie (koncerten, prijsuitdeling, leerlingaudities) die altijd plaats hadden in de zalen van het stadhuis, konden vanaf november 1966 doorgaan in het nieuwe muziekauditorium van de akademie. Terzelfdertijd werden nog een

klein~re

zaal en acht nieuwe klaslokalen in ge-

bruik genomen. - Het leerlingenaantal kende tijdens die jaren een enorme aangroei. Mede oorzaak daarvan zijn het afschaffen van het schoolgeld (1959) en het oprichten van nevenafdelingen, maar vooral de stijgende belangstelling voor muziek bij de jeugd en hun ouders, een belangstelling die door het koncertleven, de scholen en de plaatselijke muziekverenigingen sterk wordt aangewakkerd. Deze aangroei brengt met zich mee dat de gebouwen van de Muziekakademie alweer te klein zijn Jeworden om de talrijke leergangen en leerlingen in onder te brengen.

155

,,---- -- - -_._---_._---

.- S' -

Âˇ _------ , ---- -~.

__.

~---~-

_._-- _..

-_. _..

.---

- -_._.. __ .__....

_--_._--

.\ i

-----_._--

=--==-----~--=--.~_ -:-.:.=-~--~ -----~--._~-~~--===-~--:.~-:-_--._~-~~--~._ .._--~. ----~--..::_--~~

~----

Inze~

van de tweede beweging uit "Cctuor",op.60 (1965) voor fluit,hobo, klari net,fag ot,twee violen,altviool en cello.

Benevens de opgesomde funkties aan de Muz i ekakademie was Herman Roelstrae te ook nog van 1955 tot 1970 leraar muziek en muz iekestheti ca aan het Si n t - Jozef s college en het Lyceum de Pélichy te Izegem en het lyceum O. L. Vro uw van Vl aande r en te Kortrijk waar h i j b i j ve l e generaties jongeren de liefde voor de muzi ek in he t a l gemeen en voor de vlaamse muz i ekgeschiedenis i n he t b ijz onder bijbracht. Te genwoordi g i s h i j pr ofessor voor prak ti s che h a rmoni e aan het Koninkl ij k Muz i ekkons ervatorium te Brussel en dit s i nds 1.969 . 111 . AKTI VITEITEN ALS ZANGER, ORGANIST EN DIRIGENT . A. Na he t beh a l en van een eerste prijs voor zang aan het Conservatorium te Brusse l werd Herman Roelstraete zangleraar te Har elbeke . Tijdens die jaren gaf h ij ook enkele zangrecitals in het vlaamse land (Brugge, Mechelen, Ti e l t ... .. ). In 1947 werd hij medestichter en t enorsoio van het Johannes Ockeghem-gezelschap waaraan hij tot 1950 vast en to t 1953 als los medewerker ve r bonden bleef. Dit gezelschap dat nog i s opgetr eden

de VOLLMA-

konc e rten (1 962) en dat nu nog .ktief is, is gespecial i seerd in middeleeuws e en r enaissancemuziek . Aan de loopbaan van Herman Roelstraete als zange r kwam i n 1953 een bruusk e i nde toen h ij na een hevige verkoudheid door een tij delijke verlamming van de stembanden ge t roffen werd zodat nade r hand de voor een solist vereiste soepelhei d en helderheid van de stem v e rlore n gi ngen . B. I n , 950 behaalde Herman Roelstraete aan het Conservatorium te Brussel de Prix Ar no l d voór orgel. Sindsdien is hij op talri j ke plaatsen opgetreden a l s konce r torganist ( Brugge, Knokke, Oudenaar de .•. ) en werkte hij zeer v eel me e a l s begeleider onder andere van de Scol a Cantorum'Cantemus Domi nd' u it Izegem bij verschillende mi suitvoer i ngen voo r de BRT . Zij n typi sch orgelspel verwekte j arenge l eden ree ds meer dan verbazing en nog s teeds i s het een weelde voor het oor hem t e mogen beluisteren . Daarb ij l a at h i j vooral minder gespeelde vlaamse me este r s aan bod komen als A. Van de Ker ckhove en p , Cornet . De uni eke liefde die HermanRoelstrae t e bez it voo r alles wat het orgel aanbe l ang t , bracht hem er toe tientallen doksa l en t e bezoeken i n Vlaanderen, Wa l l onië en Engeland om er de bouw van het or gel t e bestuderen of te adviseren b ij n i euwbouw of r estauratie. Aldus verzame l de hij een enorme kenni s

155

in"ake cr 5e l bouw en i nzake de historiek van hec orgel en orgelbouwers . Daarb ~j gaa~

7ijn interesse speciaal uit naar de or gelbouwersfamilie Anneessens.

C, Herman R'lelst raete kan reeds terugblikken op een meer dan 30 jaar lange werkz~aIThe~d ~ls

di ri gent . He t aant al koren en orkesten dat

gedurende deze jaren I

ondel .nj n l e i ding heeft gemusiceerd is zeer aanzi enlijk . Benevens ge legenheidsens embles als de kollegekore n, koor en Orfforkest van het Lyceum de Pélichy, en

and~re,

pogen we hier een overzicht te geven van de voornaamste groepe-

rUigen : J,

1944- 1952 : Het "St.-Jozefskoor ll uit Korcrijk . Dit mannenkoor voer,d e vooral reh, g~euse muz~ek

.9 48-1950: De

tiit maar ook bewerkingen van volksliederen.

"Verenl g~ng

der Conce rten van het Conservatorium" te Kor-

'.::rij k . Dit ensemble be s taande uit leerlingen en leraars van het Kortrijks Mt:.ziekkonservatorium voerde onder leiding van Herman Roelstraete ondermeer de 9 ° Symfonie van Beethoven uit . 3. In 1950 st1chtte hij het Westvlaams 195 9 en

~"aarvan

Kamerorkest dat werd ontbonden in

hij totdan dirigent bleef. Di t orkest bes tond vooral uit

leraars-musici uit West-Vl aanderen en gaf verscheidene koncerten voor de BRT

4 , , 952-195ï : De IIKoninklijke Koor- en Orkes tvereniging Peter Benoitkring" te Izegem. Met deze groep bracht Herman Roelstraete' te Izegem talrijke l1itvo er i ngen van symfonieën en concerto ' s (Bach , Mozart, Beethoven, Benuit. Schubert. Mendelsohn) en verschillende grote vokale werken als Bach i s Magnific at, Mozarts Requiem en andere . (Over deze werking van Rêrman Roelstraete in de Pe t er Benoit-kri ng zie het artikel van M, Timperrnan en J . Vanderschaeve in Ten Mandere, VlO jg, Nr I, 1966) . 5, \

; 953- . 96 \ : Het gemengd koor "Reuzegom" uit Harelbeke. Met deze groep, wafLêvan Roelstraete stichter was, koncertee rde hij jaarlij ks zowat tienma~l

op verschillende

pla a~ sen

1n de pr ovincie. Reuzegom werkte tevens

vSTs.::hillende malen mee me t de Peter Beno i1:'-kring bij de uitvoering van grote vokale werken . 6 , :961 - 1963 : Het gemengd kamerkoor "Pierre de la Rue", Dit koor dat Herman Roelstraete had opgericht met oudlee r lingen van zijn zangklas aan de müzi eka,kademie. Sca l a leden en Die Boosezanger s , kende een zeer suksesvol maar ko rt bestaan . In die twee jaar t ijd traden ze op te Izegem, Oostende Iep er .. ,

en verwierven ze faam in BRT-kringen waar ze bekend werden

157

Uitvoering op 15 maart 1967 van Peter Benoits .. Drama Christi .. door soli, instrumentaal ensemble en de Scola Cantorum .. Cantemus Domino .. in het Auditorium van de Stedelijke Muziekakademie te Izegem. D.i t zelfde koncert werd herhaald op 21 mei 1968 in het Festival van Vlaanderen te Kortrijk. Voor deze direkties kreeg Herman Roelstraete de .. Peter Benoit-prijs ".

Bad Godesberg, november 1973: herhaling tijdens een koncertreis met het Kortrijks Gemengd Koor in Duitsland.

voor hun akkurate uitvoeringen van modernere werken. Zo voerden ze er de "Permeke-suite" uit van J. Decadt, het oratorium "A child of our time" van M. Tippett en "De bekoring van St.-Fransiscus" van L. Demeester. 7. Onder impuls van Herman Roelstraete werden te Izegem nog twee Koorvereni gi ngen gesticht. In 1958 ontstond in de volksdansvereniging Die Boose een koorafdeling die nog steeds werkzaam is en in de loop der jaren op verschillende internationa le festivals bekendheid verwierf met hun uitvoeringen van vlaamse volksliederen, meestal in bewerking van Herman Roelstraete . Deze laatste trad ook enkele malen op als gastdirigent voor di t geze ls chap . In 1955-56 richtte Herman Roelstraete aan de Muziekakademie een kursus gregoriaans in . Daaruit ontstond in 1957 het mannenkoor Scola Cantorum I'Cantemus DominoKdat onder leiding van Robert Depicker en met het musikaal advies van Herman Roelstraete internationale faam inzake gregoriaanse muziek heeft verworven. Ook hier fungeerde Roelstraete als gastdirigent, en het is bij een dergelijke gelegenheid dat hij in 1967 de "Peter Benoitprijs" kreeg voor de modeluitvoering van Benoit's "Drama Christi" onder zijn leiding door de _ Scola Cantorum, soli en een instrumentaal ensemble verwezenlijkt. 8. Tegenwoordig is Herman Roelstraete sinds 1969 dirigent vanJ het Kortrijks Gemengd Koor ( 130 uitvoerders) waarmee hij reeds optrad te Brussel, Antwerpen, Brugge, Kort ri jk, Ronse, Tongeren .. •• maar ook in Frankrijk , Duitsland en Engeland. Ze werkten reeds verschillende malen mee aan het Festival van Vlaanderen en realiseerden de opnamen van twee fonoplaten. Benevens enkele oratoria (Bach, Schütz, Händel) kregen ze vooral bekendheid doo r het

uitvoeren van werk van Vlaamse toondichters als, Benoi t

(De Leie, Requiem), Tinel (Marialiederen, Fransiscus), Vernimmen ( De memor~a

Passionis) en Krafft (een twintigtal werken).

Benevens deze talrijke geciteerde direkties fungeerde Herman Roelstraete ook voor verschillende ensembles als gastdirigent, zo onder meer voor het BRTorkest ( Symfonie Hanssens), het Westvlaams

orkest (Bach, Krafft), het Ot-

chestre Symphonique de Liège (Polyeucte van Tinel) en Les solistes de Liège . Vele van deze gastdirekties, waaruit de liefde van Herman Roelstraete voor vlaamse muziek nogmaals naar voren treedt, werden door de BRT uitgezonden of waren geprogrameerd in het Festival van Vlaanderen.

159

IV . AKTIVITEITEN OP MUSICOLOGISCH TERREIN. De belangstelling van Herman Roelstraete voor de muziekgeschiedenis is altijd zeer groot geweest. Benevens zijn omgang met de muziekgeschiedenis als leraar, hield hij talrijke lezingen over de (vlaamse) muziekgeschiedenis op diverse plaatsen in de provincie. Maar vooral was hij al die tijd zelf voortdurend op zoek in archieven, waarbij zijn voorkeur vooral

~itging

naar kerkarchieven,

speurend naar gegevens over het orgel en over kapelmeesters. Tastbare resultaten daarvan zijn onder andere het opstellen, samen met Karel Anneessens, van de geschiedenis van de orgelbouwers familie Anneessens van 1830 tot heden, en het herontdekken en in ere herstellen van de voornaamste vlaamse komponist van religieuse muziek uit de 18° eeuw, namelijk Frans Jozef Krafft. Over deze laatste publiceerde Herman Roelstraete verschillende artikels, onder meer in "Vlaanderen" (1966) en "Het Madrigaal" (1968). Daarnaast verzamelde hij nog een schat aan gegevens over andere vlaamse komponisten-kapelmeesters uit de 18° en 19° eeuw, materiaal dat op verdere uitdieping en eventuele publicatie wacht . Wat echter voor onze generatie vooräl van belang is, is het werk dat Herman Roelstraete levert om deze oude archief-partituren om te zetten in bruikbaar werkmateriaal door ze opnieuw in partituur te brengen, eventueel verloren partijen aan te vullen en door de basso continuopartijen van de 18° eeuwse muziek uit te werken . Dat hij deze laatste punten op stilistisch verantwoorde wijze weet te realiseren, garandeert zijn vakkennis als komponist en de jarenlange omgang met partituren uit deze tijd. Zo meent Herman Roelstraete : "Wat betreft archiefpartituren, waar bijvoorbeeld in de loop der eeuwen uit een Missa de altpartij is zoek geraakt, is hèt nog altijd beter om deze partituur weer uit,

voerbaar te maken door deze partij er stijlgetrouw bij te komponeren, dan dat het geheel in een bibliotheek onbekend en onbruikbaar blij ft liggen". Aldus heeft hij van Krafft reeds een 25-tal partituren (missen, motetten, klavierwerken) in partituur gezet, de basso continuo uitgewerkt en zo nodig gereconstrueerd o. gereorchestreerd. Verschillende van deze realisaties werden op talrijke koncerten uitgevoerd waar de bijval telkens bewees hoe zinvol deze arbeid wel is. De fonoplaat met de Requiemmis en het Magnificat van Krafft, in 1974 door Arion (CBS) te Parijs uitgebracht verwierf internationaal lovende kritiek. Luc ter EIst schreef onder meer : "Het speurwerk van Herman Roelstraete is zinvol ten voete uit" . (De Standaard 28/10/1974).

1GO

~aast

het werk aan dit Krq.fft-revival realiseerde Roelstraete ook de uitwerking

\i an de oudst bekende nederlandstalige passie uit 1689 "De memoria passionis" van Aegidius Vernimmen. D~t

werk berust in handschrift in de Koninklijke Bi bl iothe ek in een bundel

"L i bellus Canti onum Catholicarum" en werd eveneens doo r hem weer bruikbaar gemaakt voor uitvoeri ng. Daarnaast realiseerde h ij nog werk van Alfons Mervi l l ie ( 1856-1940), en van Pieter Vanderghinste ( 17 89- 1860) vond hij onlangs de ( gedeeltelijke) partituur terug van één der vroe gst e nederlandstalige opera's llHe t prui sis ch Soldatenkwartier", een partituur die in alle handboeken van muzi ekgeschi edenis als verloren werd beschouwd . Ook op het terrein van de volksmuziek is Herman Roelstraete een tijdlang werkzaam gewees t . In die periode noteerde hij verschillende liederen die in de volksmond 0{ als kinderlied in onze provincie bekend bleven . Enkele daarvan werden opgenomen

op de fonoplaat van Die Boose "Richesse du folklore flamande" . Van het tij dschrift West-Vlaanderen (thans Vlaanderen) was Roelstraete redakteur en verschillende jaren medewerker. Hij publiceerde ook musikologische artikels in de tijdschriften "Ons Erfdeel", "De praestane,' , "Het Madrigaal", "Meer Schoonheid" en andere. V.

HERMAN ROELSTRAETE ALS KOMPONIST . Dat Herman Roelstraete tot de meest vooraanstaande Belgische toondich-

ters behoort, staat voor wie zijn werken kent, buiten twijfel. Musikaal-technisch zee r degelijk geschoold beheerst hij met métie r van komponist volkomen en dit zel fs in zowat alle mogelijke stijlperiodes . Hoewel hij de hedendaagse s chr i jfwijzen aanwendt waar het hem bruikbaar lijkt, s taat hij toch eerder afkerig van experimenten. Zijn muziek is uiterst zelden atonaal, wel zeer dikwijls po l y t onaal en enkele keren dodecafonisch. Tevens gr ijpt hij vrij geregeld terug na ar de verworvenheden van het verleden. Zo is er modale invloed terug te

v~n

den in sommige instrumentale werken (o.a. Sonatina Dorica, Fantasia voor orgel) maar voor al in

z~Jn

vokale werken (vb Missa brevis) mede onder invloed van het

gregori aans. Ook in zijn vele stijlimitaties komt die i nvloed uit het verleden terug , soms het hele werk door (vb Zeer klassieke ouverture; Studies in barokstijl voor orgel), soms slechts als een citaat in één enkele passage (vb Vierde symfonie) . Maar vooral komt die kennis van de voorb ije stijlen tot uiting in de ve l e rekonstrukties die hij verwezenlijkte van oude handschriften (o.a. werk van 7 ernimmen, Krafft) of de uitwerkingen van basso continuopar ti jen (vb Vanden Gt:eyn,

161

Loe ilI e t, Krafft) . De ze gedegen t echnische kennis paart Herman Roe l straete aan een doorgedreven ui t drukkingsmogelijkheid van innerlijk leven . Zijn zijn werken door hun technische kwalit eiten interessant voor verstandelijke ontleding, ook voor een meer op het gevoel gericht te benadering onthullen ze een rijke inhoud. Wie de gevoe~mensHerman

Roelstraete kent verbaast het nie t i n zijn werken een over-

wicht te vinden van elegi sche, me·d itatieve mel odi eën . Die zorg voor het melodische is trouwens één der hoofdkenmerken van zijn komposities, zelfs wanneer deze melodieën slechts opgebouwd zijn uit kiemcellen van enkele noten die in cyclisch principe uitgewerkt worden of wanneer hij zijn melodieën laat dialoger en tussen twee instrumentengroepen. De muziek van Herman Roelstraete kan tot in de jaren zestig tot het neo-klassicisme gerekend worden, of een overwegend klas sieke vorm met een expressionistisch beladen inhoud. De laaste jaren heef t hij die klassieke struktuur behouden, maar zijn taal grijpt eerder terug naar de post-romantiek, waarbij een strenge versobering in technische middelen wo rdt doo rgevoerd maar een des te diepergaande inhoud wordt bereikt. ENKELE VOKALE WERKEN. 1) MISSA RECITATA, OP . 10 (1948) voor driestemmig mannenkoor . Deze mis is opgevat volgens de eisen gesteld aan de liturgische muziek doo r pius X geformuleerd in het Motu Proprio (1903 ) . Daar i n wordt het gregoriaans als summum van kerkmuziek vooropgesteld, en wordt van het meerstemmig gezang verwacht dat het de geest van het gregoriaans zo dicht mogelijk benadert o In de Mis sa Recitata gebruikt Herman Roelst r aete dan ook de mogelijkheden hem door het gregoriaans geboden . Met opzet vermijdt hij alle uiterlijk klankvertoon om aldus de nadruk te leggen, niet op de muziek "om haar zelf", maar wel op de muziek" in dienst van de li turgïsche handeling" . Daartoe maakt de komponist gebruik van de gregoriaanse modi en van een bijna Konstant vasthouden aan het gelijktijdig zeggen van de lettergrep en in de onderscheiden s t emmen , Aldus onstaat een vrije recietstijl in akkoorden uitgebouwd waaruit als he t ware een versteende sacrale sfeer groeit. 2) LICHTBERICHT VOOR MENSEN, OP. 47 (1961) voor vierstemmig gemengd koor, op t ekst van Jacques Coryn, is een werk dat op vokaal -technisch gebied hoge eisen

161

stelt aan de uitvoerders

toonzuiverheid, ritmi ek en interpretatie zul l en een

liefhebberskoor voor grote problemen stellen. De expressioni st i sche klankentaal,

op een vrije tonale basis, bestaat uit vele korte motiefjes, die soms tot het obsederende worden herhaald

een zenuwachtig ritme . De melodiek maakt ge-

bruik van onder andere glissando ' s, zoemkoor en spreekstem. De uiteenlopende gevoelssferen van de tekst komen door de analytische tekstverklanking ook in de muziek diametraal over elkaar te staan : lyriek, dramatiek, vreugde, droefheid, enz .. Het geheel is een kontrastrijk werk geworden waarin de komponist op uiterst expressieve en soms hallucinante wijze de levensloop van de mens, gebonden aan wetten van "rode" en "groene lichten", heeft geëvoceerd . 3) MIDDELEEUWSE TRIPTIEK, OP. 49 (1962) voor driestenunig mannenkoo r . Ook hier past Herman Roelstraete een zeer suggestieve tekstverklanking toe. In " Egidius waer bestu bleven" gaat de aandacht vooral naar de intieme toon van deze middeleeuwse klacht . Elke zin uit deze brok minnelyriek kreeg een eigen toonsfeer : van ingehouden klacht in de aanvangszin over hunkerend verlangen op "mi lanct na di" naar licht verwijt op "du coors die dood" . Daartussen klinkt de berustende loutering door op "dat was geselscap goe t ende fyn". Het derde lied uit dit drieluik, de 14° eeuwse ballade "Er was een kwaede stiefmoeder" is overwegend verhalend van toon . De modale toonspraak en oktaafverdubbelingen benadrukken de middeleeuwse sfeer. 4) VOORBIJ DE TUINEN, OP. 93 (1972), liedcyclus met pianobegelei ding op tekst van Ria Scarphout. Tussen de jaren 1942 en 1954 komponeerde Herman Roelstraete 18 liederen, een genre dat hij dan plots volledig verlaat om in 1971-72 de liedkompositie met niet minder dan vijf cycli te hervatten, twee op teksten van Eugeen Mattelaer, één van Jacques Coryn en twee van Ria Scarphout, in totaal 23 liederen. Hij verklaart deze onderbreking uit het feit dat hij wou zoeken naar een nieuw evenwicht tussen de natuurlijke eigenschappen van de menselijke stem en de hedendaagse komponeertechnieken. Hij formuleert dit als volgt : " De hedendaagse vokale techniek zoals ze toegepast wordt door de modernisten vloekt met het vokale, met de exp r ess ieve kwaliteiten van de taal waarop de muziek gegoten is . Het element taal telt voor mi j volstrekt mee .... " , Hij meent dit evenwicht te hebben gevonden in een zeer sterke versobering van de middelen . De liedcyclus "Voorbij de tuinen" (op. 93, 1972) van Ria Scarphout is daar een

treffend voorbeeld van : wat betreft de zangtechniek en de

16~

pianistieke kenmerken van de begeleiding valt een uiterste eenvoud van materie op, een eenvoud die des te meer geladen wordt wat betreft de inhoud en zeggingskracht. Deze liederen zijn zeer emotioneel van tekst uit beladen waar ze de evolutie illustreren van de wederzijdse ontdekking van t wee mensen tot de vrees voor het opnieuw verliezen van de ander. De zeven gedichten schilderen de mens van het zijn, over het samen-zlJn naar het alleen- zijn . De muziek onderlijnt deze gedichtenkurve over he t hoog beleven heen naar de desolaatheid. 5) EXODUS, OP. 103, gekreëerd op 22 maart 1975 kreeg als ondertitel "Gebeden en gepeinzen bij de uittocht ter memorle van Antoon Vander Plaetse" . Het is een werk voor gemengd koor, koperblazers, vibrafoon, piano en orgel, waarin Herman Roelstraete opzettelijk twee uiteenlopende toonspraken heeft gebruikt. De koorgedeelten (tekst H. Roelstraete) vertegenwoordigen het gebed in de dood over de eeuwen heen en zijn in

soberePalestrinast~jlopgevat

met uitzondering van het

vijfstemmige slotkoraal dat eerder in een licht geromantiseerde barokstijl lS uitgewerkt . De schrijnende polytonale tussenspelen verklanken de klacht om het verlies bij de dood, in bijzonder door een treurende hoornsoIo . In he t slotgedeelte komen deze beide elementen samen : na een angstige trompetsonnerie weerklinkt, aanvankelijk vrij improvisatorisch, het koraalthema in de kopers, waaruit het koor het koraal aanheft terwijl de kopers zwijgen. Uiteindelijk wordt het koraal herhaald, nu met begeleiding van de kopers, aldus symboliserend hoe gebed en klacht samenkomen in de verheffing tot de heerlijkheid. ENKELE INSTRUMENTALE WERKEN. I) SYMFONIE IN e, OP. 39 (1958)

Deze vijfdelige symfonie is klassiek van vorm maar overwegend polytonaal van schrijfwijze . Het thematisch materiaal in elk deel bestaat uit een kort motief dat voortdurend als een dominerend element doorheen de kompositie herhaald wordt in variërende instrumentatie of gedaante, aldus aanleunend bij de cyclische principes uit werken van onder andere C. Franck. Ondanks de vitale ritmiek en het alla-marcia karakter van het tweede en vierde deel is de overwegende sfeer van het geheel zeer elegisch te noemen met lyrische passages en weeklagende melodieën . 2) TERZET IN b, OP . 44 (1961) voor viool, altviool en cello. Hoofdkenmerken van dit werk zijn een strenge lineaire schrijfwijze, een zeer

boliede struktuur en een kontrastrijke stemming . De lineariteit komt vooral tot uiting in het eerste en derde deel dat dodekafonisch gebouwd is. De sfeer van het

wer~

is zeer gevarieerd : na de gespannen atmosfeer van het eerste deel

volgt een verstrooiend tweede deel met een miditatievc midden paEsagc. Na het strenge derde deel vormt he t vierde in rondovorm een speèls dynamisch geheel dat op zijn beurt doo r een "misterio so" 'vordt afgewisseld, Het geheel eindigt met een rustig mediterend "larghet ·co religioso". Wat de struktuur van het werk betreft komen reminiscenties t erug uit verschillende periodes van de muziekgeschiedenis : er zijn de dodecafonische principes uit de XXO eeuw in het derde deel, de XVlllo eeuwse rondovorm met refrein en varierend thema in het vierde deel en renaissance elementen

het slotgedeelte waar kanonvQrm in omgekeerde

kreeft word t t?egepast . 3) VIERDE SYMFONIE, OP. 82 « 197 1). Deze tweedelige Symfonie is in streng toegepaste dodecafonische schrijfwijze met toepass i ng van klankc lusters, met echter in de tweede beweging een abrupte onderbreking door twee volksliederen in strikt tonale barokstijl die na drievoudige herhaling weer uiteenspatten naar de dodecafonie. Met deze struktuur wil Herman Roelstraete het spel tussen ruimte (of oneindigheid) en begrenzing (of tijd) weergeven . De zogenaamde ruimte is dodecafonisch uitgewerkt in een orchestrat ie die inderdaad enorme ruimte scheppende en wijdse klankeffecten weet te bereiken, en de begrenzing wordt voorgesteld door de binding aan de tonaliteit en de stijlimitatie van de 17° eeuw. 4) VIA VITAE, OP. 99

(1973) voor viool, altviool, cello en plano .

Dit pianokwartet is een overweging over de bereikte leeftijd waar in de vier delen ook vier levensperioden, niet beschrijvend, maar eerder filosofisch worden benaderd . Het eerste deel (Vreugden) is van een ritmisch frisse levensblijheid, polytonaal en gebouwd op twee thema's die na een doo rwerking i n omgekeerde volgorde herhaald worden . In het tweede deel (Ruimten) daarentegen overheerst een lyrische beschouwing in dialoogvorm tussen snaren en piano behandeld : terwijl in de ene groep de klank stagneert, brodeert de andere groep verder aan het thema . He t derde deel (Frenetiek) start in een obsederend hamerend ritme in

unisono tot een grote climax die uitmondt in een nieuwe dia-

loog tussen de twee groepen waaruit een fugato resulteert die op zijn beurt na een hoogtepunt afbreekt in een laatste ritmische stuiptrekking . Volledig

1~5

Medaille (f/J 7,4 cm) op 12 mei 1962 tijdens een akademische zitting in de Feestzaal van het Stadhuis te Izegem door gouverneur P. van Outryve d'Ydewalle overhandigd aan Herman Roelstraete ter gelegenheid van zijn bekroning in de provinciale wedstrijd voor kompositie.

1n kontrast daarmee volgt in het vierde deel (Gepeinzen over het einde) een langzaam gedragen thema met meditatief karakter dat na door elk instrument afzonderlijk vanuit dezelfde ce l te zi jn uitgebouwd, uitvloeit in uiteindelijke berusting in de

brede slotakkoorden .

BESLUIT De verschillende stij l kenmerken zoals ze uit de hierboven besproken werken naar voor; komen, hebben verschillende kritici er toe gebracht het werk van Herman Roelstraete te vergelijken met dat van de rus D. Sjostakovitsch die ook heel graag de technische verworvenheden van het begin van onze eeuw verbindt met vormen uit klassiek en romantiek. Dat het werk van Herman Roelstraete waardering ondervindt getuigen enkele behaalde prijzen, de lijst met plaatopnamen en de vele uitvoeringen. Wat kompositieprijzen betreft vallen hier te vermelden : "Prix du public" 1n het "Concours international de composition musicale" ingericht in de SalIe Gaveau te Parijs met Terzet op. 44 voor viool, altviool en cello (1961); en "Grote prijs voor musikale kompositie van de Provincie West-Vlaanderen" met Lichtbericht voor mensen, voor vierstemmig gemengd koor ( 1961). Inzake uitvoeringen wordt Herman Roelstraete 1n West-Vlaanderen sterk gediend door koren als Die Boose, Scola Cantorum, De Kerels en Kortrijks Gemengd Koor die tal van zijn werken ten gehore brachten. Maar ook daarbuiten programmeerden verschillende ensembles zijn werken : Het Nationaal Orkest van België, de BRT-koren en orkesten, Het Belgisch Kamerorkest, Het Limburgs Symfonieorkest (Nederland), Het Brabants Kamerorkest (Nederland), Het Trio Costy, Het Beethoventrio, De Muziekkapel van de Gidsen, en andere. Ook solisten namen werk van Roelstraete op in hun repertorium: Frans Brouw, Naum Sluszny, Abel Matthys

(pianiste~,

Chris Dubois en Kamiel D'Hooghe (organisten), Carlo Vanneste

(viool), Hilde Tondeleir en Franz Mertens (zangers), enzovoort. Daarenboven hebben BRT-Brussel en BRT-West-Vlaanderen in de loop der jaren heel wat werken van Herman Roelstraete uitgezonden en werden zijn komposities uitgevoerd in het buitenland, o . a. 1n verschillende steden in Nederland, Parijs, Münster .• . . en dank zij de BRT ook voor radiozenders in Noord- en Zuid-Amerika . Van zijn uitgebreid oeuvre werden partituren gepubliceerd door onder andere Davidsfonds, Maurer Brussel, Schott Brussel, Metropolis Antwerpen, Patmos Antwerpen, De Monte Leuven, Van Rossum Utrecht, Culturele dienst der Provo Oost-Vlaanderne, en andere.

167

VI . OPUSLIJST . Wat hier volgt is een greep uit de lijst die thans 111 ' nummer's . omvatten . 1. ORKESTWERKEN - Kleine triptiek

op. I, 1942

- Sinfonia brevis voor strijkorkest

op. 21, 1953

- Zeer klassieke ouverture voor strijkorkest

op. 24, 1954

- Si nfoni a concertante voor posit ie f en strijkers

op. 36 Nr I, 1957

- Sinfonia concertante voor - Sinfonia Symfonie

~iccolo ~n

tro~pet

op. 36 Nr 2, 1957

en strijkorkest

op. 36 Nr 3, 1959

voor blaas- en slaginstrumenten

op. 39, 1959

- Serenata per archi

op. 41, 1964

- Zomerdivertimento voor

houtblaze~skwartet

en strijkorkest op. 63, 1967

- Sinfonia voor houtblazerskwartet, vibrafoon en strijkork. op. 64, 1967 - Symfonie voor harmonieorkest

op. 75, 1969

- Divertimento secondo

op. 8 1, 1971

- Vierde symfonie

op. 82, 1971

2. KAMERMUZ lEK

Sonatine

C voor viool en ' piano

- Sonate in C voor pazuin en

Sonatine

op. 6, 1948

op. I 1 , 1950

p~ano

F voor trompet en

op . 36 Nr 2,1957

p~ano

- Voorspel en Rondedans voor altviool

op. 42, 1960

- Terzet in b voor viool, altviool en cello

op. 44, 1961

- Octuor voor fluit, hobo, klarinet, fagot en

v~er

strijk.

op. 60, 1965

- Sonat i na per via lino e violonc.e l1รถ "

op. 67, 1967

- Partita Dorica voor beiaard

op. 71, 1968

Partita piccola voor hobo en

p~ano

op. 88, 1972

- Via Vitae, pianokwartet

op . 99, 1973

- Sonat i na Dorica voor gitaar

op. 102, 1973

3. ORGELMUZIEK - Sonate in b

op. 13, 1951

Prelud i um en fuga - Sona te I l

1~~

- Sonata III - Studies

F-lydisch

op. 27, 1954 op. 50, 1964 op. 76, 1969

barรณkstijl

op. 79, 1969

- Praeludium en Passacag li a

op. 84, 1971

- Dri e Fantas i as

op. 95, 1972

- Tria Canti ca

op. 110, 1975

Verder

Vi jfentwint ig kle i ne stukjes voor orgel, drie koraa l voorspe l en, enz •.

4. LIEDEREN Twee l i ederen voor hoge s t em en

op. 5, 1947-48

p~ano

- Het aards bedrijf, liederencyclus voor tenor en

p~ano

(paul Devree)

op. 19, 1951

Kringloop, cyclus voor hoge stem en

p~ano

(E. Mattelaer)

- Overwegingen, middenstem en piano (J. Coryn)

op. 85, 1971 op. 90, 1972

- Eindgezangen, cyclus voor lage stem en piano op. 91, 1972

(E . Mattelaer) - Nachtland, cyclus voor mezzo en

p~ano

(Ria Scarphout)

op. 92, 1972

- Voorbij de tuinen, cyclus voor mezzo en piano ( Ria Scarphout)

op. 93, 1972

Verder : Liederen op teksten van I. Michiels, Fr. Meyland Fr . EYkens; , R. Defeyter, e . a . 5. ORATORIA - De Caritate Christo . voor sopraan, tweestemmig vrouwenkoor en eenstemmig groot koor, Orffinstrumenten, vierhandig klavier, sopraanblokfluiten, strijkers en orgel

op. 54, 1963

- Kersthallel, oratorium voor alt, driestemmig mannenkoor, instrumentaal ensemble (Albe)

op. 48, 1963-66

6·. RELIGIEUZE KOORMUZIEK - Missa prima voor drie gelijke stemmen en orgel

op. 20, Nr I , 1942

- Missa in honorem Sanct i Amandi voor twee gelijke stemmen en orgel

op. 9, 1948

- Missa recitata voor dries t emmig mannenkoor

op. la, 1948

- Missa Sa l vatori voor dr ie gemengde stemmen en orgel

op. 16, 1952

- Missa Quinta voor vier gemengde stemmen en orgel

op. 33, 1956

- Missa de Sancta Magdalena voor vier gemengde stemmen

op. 52, 1963

- Drie oud-nederlandse kerstliederen (3-stemmig gemengd)

op. 72, 1968

- Cantiones Sacrae voor H. Schütz (4-6 stemmig)

op. 86, 1972

1&S

- Missa pia (4-stemmig + orgel)

op. 87, 1972

- Missa de Beata Maria (4-stemmig)

op. 100, 1973

- Missa Brevis (4-stemmig)

op. lal, 1973

- Exodus (gemengd koor, kopers, slagwerk, orgel, piano)

op. 103, 1973

- Drie Marialiederen

op . 106, 1974

Verder

Een twintigtal motetten, offertoria en geestelijke zangen voor alle mogelijke bezettingen .

7 . PROFANE KOORMUZIEK - Gezelletriptiek voor gemengd koor

op. 8 Nr 3, 1949

- Van Pietje Putter en Herte Vrouwe voor mezzo, bariton, gemengd koor en piano (obk voor drie gelijke stemmen)

op. 38, 1958

- Lichtbericht voor mensen voor gemengd koor

op . 47, 1962

- Middeleeuwse triptiek voor driestemmig mannenkoor

op. 49, 1962

- Paul-van-Ostaijentriptiek voor vierstemmig gemengd koor

op. 55, 1963

- Lente (J . Coryn) vierstemmig gemengd koor. Âˇ

op. 83, 1971

- Oud-nederlandse liederen

op . 104, 1974

- Geuzenliederen (gemengd koor)

op. 108, 1975

Verder : Een zestigtal bewerkingen van oudvlaamse volkliederen VII . DISKOGRAFIE. - In Vlaanderen . Volksdansen en volksliederen in een bewerking van Herman Roelstnetce, uitgevoerd door de volkskunstgroep " Die Boose" uit Izegem. Richesse du folklore Nr. 10 (Riviera 321.022 Parijs). - NoĂŤls de Flandre. Oostvlaamse kerstliederen in een bewerking van Herman Roelstraete, uitgevoerd door de volkskunstgroep "Die Boose" uit Izegem. Richesse du folklore Nr . 4 (Riviera 231.116 Parijs). - "De kwaede stiefmoeder" voor mannenkoor, door Jeugdkoor der Normaalschool te Torhout (Uitgave Norma, Torhout). - "Posthume Hommage aan M. Weynandt" vokalise met pianobegeleiding. (Uitgave Pro Civitate - Gemeentekrediet) . - Ode aan Jozef Haydn voor beiaard, uit "Concert de carillon" door Ghislain Pouseele, Riviera (Parijs) 421 . 027 S. - Nederlandse Paasmis, door het knapenkoor Ons Dorado, mannenkoor Scola Cantorum Cantemus Domino en Chris Dubois, orgel; De Wijngaard (Brugge)

- Lichtbericht voor mensen, door het Kortrijks ',Gemengd Koor; Cul tura (Ministerie van Nederlandse Cultuur) 5075-V-2 . Sona ti na Dorica voor gitaars uit

"Hedendaags~

gitaar" door

Gonzal~z

Mohino;

Duchesne (Luik) DD6057 . - Missa di Requiem en Magnificat van Fr. J . Krafft, door het Kortrijks Gemengd Koor onder l ei ding van Herman Roelstraete; Arion (Parijs) ARN 38247 - Drie avondkanti eken voor orgel ui t "Salve Sancta parens" , gregoriaans door de Scola CantorumuCantemus Domino'lmet orgeltussenspelen van en door H. Roelstraete verschenen in december 1975 . VI II . BIBLIOGRAFIE . Verzamelwerken: - H. J anssens : HR, 1n Algemene Muziekencyclopedie, deel 6 . Antwerpen-Amsterdam 1963 . - H. Sabbe : HR, in Winkier Prins Encyclopedie voor Vlaanderen, deel 5 . Brus sel 1974 - M. Boereboom

Handboek van de Muziekgeschiedenis deel 4, p. 134. Antwerpen

1973 . Tijdschriften Kamiel D'Hooghe

HR, in West-Vlaanderen, XO jg, 1961, p. 455-457 (Met be-

spreking van o . a. Sinfonia Brevis, Het Aards Bedrijf .... ) - J ean Vanderschaeve : HR, in "Ten Mandere" ,

Il Â° jg, 1962, p.42-46 .

- Hugo Heughebaert

HR, in "Harop", 1967, p. 131-138.

- Hendrik Willaert

HR vijftig, in "Gannna", 1975, Nr . 5 p. 190-193. ."

171

ÄCTUE"ELTJES NR. 33 Nummers mei; een

*" "veru-tj z'e"; 'nddr

"Actuee Uj

in bee Z,d.

857 . Op 20 juni had te Emelgem de opening plaats van het 4e zomersalon. Het stadsmagistraat was er aanwezig alsmede de afgevaardigde van het NCMV . Het Salon kende een verdiend succes .

858 . De schoolfeesten kenden overal een flinke bijval . De Bosmolens deden het met grote allures: ruim 400 kaar ter s, dichtbij de 200 "eters" een knalavond die duurde tot vroeg in de morgen; ' s zondags, 22 juni, een prachtprogramma van de kinderen voor vader en moeder met daartussen nog een op treden van de Kon. Harmonie van de Kongregatie ! Wie doet beter ? ~

859 . De Izegemse brandweer verbroederde met de Feuerwehr Steinfurt (Dl); Een negentigtal gasten we rden hartelijk ontvangen. Met hun Kapelle en de Kon. Stads fanfaren was er onmiddellijk goede geest en sfeer ! Een ontvangst ten stadhuize hoorde bij d it gebeuren .

860 . De centrale brug over spoor en kanaal vordert gestadig . De Korenmarkt is nu (4 . 7.75 ) een echte bouwwerf . De standbeelden zijn verdwenen, het station schijnt kleiner dan vroeger en de werken voor de grondvesten van de bruggevoet zijn begonnen .

861 . Vrijdag 4 juli werden ook op het Spo rten Recreatiecentrum 2 nieuwe sten ingewijd : een fontein die zorgt voor sprankelend leven en

aanw~n

kleur en het

mini-golfterr ein . Twee zeer geslaagde realisaties die een streling zijn voo r het oog .

862 . Tijdens de gemeenteraadszitting van 11. 7 . 75 werd voorzien

de benoeming van

2 n i euwe onder l uitenanten bi j de brandweer. Het werden de H. H. Stefaan Seynaeve e n René Denalf .

863 . Voor de 14e maal ging Statiekermis door. lraar gevreesd werd voor minde r volk wegens de brug-werken, kwam men bedrogen uit . Er was meer belangstel ling dan

17~

ooit en de Schoentjesworp vanuit de Elevator van de brandweer kende een tra-

Gitioneel geworden bijval .

864 . Zondag 10 . 8 . 75 kende Izegem nog eens een Ruitertornooi . Het werd een topper: 420 deelnemende ruiters. Voor Jozef Desimpel, 20 jaar actief ruiter en 15 jaar commandant van de Izegemse Rij vereniging was het een prachtdag. Voor de Izegemse ruiters werd het ook een prima beurt : 18 individuele prijzen op 25 deelnemende Izegemnaars w. o . Luk Willem die op 3 weken tweemaal goud en eenmaal zilver verwierf . Ook Martin Coucke veroverde goud.

865 . Een niet alledaagse gebeurtenis voor Izegem was op zondag 10 . 8 . 75 de

erem~s

op-

gedragen door de pasgewijde pater Jozef Folens, zoon van Albert en Lucienne Lioen . In dit gezin is hij de 2e priester .

866 . Op donderdag 14 augustus overleed in onze stad dokter Remi Vandeputte, 72 jaar, chirurg en verloskundige aan onze St . -Jozefskliniek en aan de St . -Joriskliniek te Menen . Hij was de jongste uit een zeer groot. kristel ijk, Vlaams gezin. Zelf was hij vader van dertien kinderen en telde 50 kleinkinderen .

867 . Het stond nog niet in het Staatsblad, maar Izegem heeft een nieuwe poli tiecommÂˇ:. ssar is : de Hr . H. Timperman , Als oudste uit een gezin van 9 kinderen heeft de Hr. Timperman zich opgewerkt in het Izegems politiekorps tot waar hij nu gekomen is. Gestart in 1956 als pas aangeworven agent, was hij in 1960 reeds inspekteur van he t politiekorps en sekretaris van de politierechtbank . In 1968 werd hij adjunkt politiekommissaris, behaalde het brevet politieofficier, zowel in het Nederland s als in het Frans, werd gediplomeerde aan de school voor Bestuursrecht te Brugge en volgde kriminologie te Brussel . We wensen de Hr. H. Timperman verder een vruchtbare loopbaan .

868 . De Izegemse Verbrandingsoven is klaar om te werken. Volksvertegenwoordiger Vankeirsbilck stak er op 25 augustus de brand in, dit voor de proefverbranding. Milieuhinder of -vervuiling bleek nergens te bespeuren . De 170 miljoen schijnen goed besteed .

869. In Aktuee l tjes wordt als regel geen zilveren of gouden jubileum vermeld . Toch menen we, voor ons geslacht, te moeten aanhalen dat in de Kokelarestraat, met de kermis, dubbel gevierd werd ! Cyriel Devolder-Dhaenens Marie vierden hun Platina-bruiloft . Hij is 90 en zij 92 jaar . Wellicht het oudste koppel in ons land . Ze hadden zes kinderen, nog in leven, 12 kleinkinderen en 10 achterkl ein1<.inde ren . Daar zit 3 maal een viergeslacht bij

173

ACTUEELT JES IN BEELD - Nr 33

1. STEINFURTHER FREIWILLIGE FEUERWEHR bij haar bezoek bij de Izegemse Brandweer. 2. FILIP BAR DOEL, wereldkampioen boogschieten bij de gehandikapten. 3. Het nieuw gebouw van het SOCIAAL BUREAU op de Burg. Vandenbogaerdelaan. 4. Het zangkoor van .. DIE BOOSE " het kleinste van de deelnemende koren bij de huldiging van Herman Roelstraete.

174

870. Zaterdag 6 september zal wel voor de inwoners van de Lindewijk en heel speciaal voor Filip BardoeI een hoogdag blijven. Dan immers werd Filip als wereldkampioen boogs ch ieten bij de gehandikapten ten Stadhuize gehuldigd. Filip behaalde deze titel, de vrucht van heel wat ins panning en doorzettingsvermogen/te Londen.

871 . Het 15 e Herfstmuziekfestival werd een muzikale driedaagse van groot formaat . Vrijdag 19 . 9 .75 trad de Koninklij ke Muziekkapel van de Gidsen op onder lei ding v an Kap itein Kape l mee ster Yvon Duchene . Een buitengewoon hoogstaand evenement. Zaterdag , 20 september was het de beur t aan de Izegemse muziekmaatschappijen om een wande lconcert t e geven en ' s avonds i n "Iso" voor een bomvolle zaal dreef de "Bill Bounders Big Band" de sfeer ten top . Tenslotte op zondag traden al de vroegere laureaten van de vorige herfstmuziekfestivals op. Daarna voerden ze gezame lijk "Lustrum 3" uit, een mars speciaal gecomponeerd door de Hr Roland Cardon . Het weer, de deelnemers, de uitvoeringen, de opkomst, alles was een meevaller . ~

872 . De Izegemse Middens tand met zij n Soc iaal Bureau heeft intrek genomen in zijn nieuwe bouw op de Burg. Vandenbogaerdelaan. Het is een volwaardig, comfortabel, modern en goed u itgerust geheel geworden . NCMV; CMBV; CRM en ziekenfonds Verbroedering vi nden er onderkomen, tevens is er een vergaderzaal en geeft men er lessen van beroepsopleiding-patronaat .

873 , Izegem telt een kunstenar es, die,

wa t haar schildertalent betreft, zeer vrucht-

baar is en de naam Izegem steeds verder uitdraagt : Mia Deprez. Wij zien hier een aankondiging voor Den Haag (NI).Onze stadsgenote zal er exposer en van 16.1. 76 t ot 7.2 in de Kuns tzaal Edison . Die expositie staat onder de bes cherming van de Culturele Ambassadeur van België in Nede rland en van het Mi nisterie van Buitenlandse Zaken, Bui tenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Wellicht komt het eens tot een "In de k i jke;" ~n Ten Mandere ! Mia ste lde ook ten toon te Brussel bij Tamara Pfeiffer, te Antwerpen in de Galerij Standaard en samen met de Kunstenaars van het CVKK

de Haagse Kunstkring .

874 , Ondertussen ve r s treek ook voor Izegem een "Culturele Maand" , Buiten het Herfstmuziekfes tival, gaven de Izegemse muziekmaa tschapp ijen een Muzikale Carrousel ten beste in de zaal Iso, dit op 18 .1 0 .7 5 . Een zoektocht, onder het motief "Onze Verenig ingen" zette menigeen aan te voet of per fiets,een deel van de stad/onder de loupe te nemen . Alle Izegemse Zangkoren luisterden een mis op in één der izegemse kerken, telken op een

zaterdag of zondag tussen 21 september en 5

175

oktober . Stuk voor stuk hoogstaande prestaties. En nog was dit niet alles: op 16 en 17 oktober

werd het gezegd en gedaan met een bloem: " Bloemenschikken"

o . l . v . Mevr. Beernaert-Vynckier en daarbij sloot aan de uitslag van een fotoen diawedstrijd over onze stad . Het was een heerlijke maand met buitengewoon v ee l schoons .

875 . Een figuur die Izegem tot ere strekt werd op 25.10 . 75 te Kortrijk in de bloemen gezet : directeur van de Stedelijke Muziekakademie : Herman Roelstraete. Ook Izegem zal dit doen met de nodige luister en niet minder enthoesiast dan de Sporenstad !

*' 876 .

20 .12.75 - Onder het motto "Herman Roelstraete VIJFTIG" werd de directeur van de Stedel i jke Muziekakademie gehuldigd door tal van vrienden en sympatisanten in het auditorium in de Kruisstraat. Gaven hun medewerking "De Kerels", het St . -Gregoriuskoor, de volkskunstgroep "Die Boose", de Scola Cantorum"Cantemus Domino" alsook Hans Mannes, cello en Luc Goosen, piano . Roos Calmeyn zorgde voor de presentat i e . Deze hulde werd georganiseerd door de Izegemse koren

- onder l eiding van de heer Herman Debacker.

877 . 20.12.75 - Te Brugge werd het boek gepresenteerd van E. H. Jos. GELDHOF

(0 Izegem)

"Pelgrims, dulle lieden en vondelingen te Brugge 1275 - 1975" Dit boek van 355 blz. en formaat 27,5 cm X 20 cm werd geschreven in opdracht van de congregatie van de Zusters van de Bermhertigheid Jesu, ter gelegenheid van het zevende eeuwfeest van de sticht i ng van het St. -Juliaansgasthuis te Brugge .

878 . Cp 21 . 12 . 75 werd te Ieper van dezelfde schrijver, E. H. J. Ge l dhof, pastoo r van Meetkerke, het eerste deel gepresent eerd van zijn driedelig oorlogsdagboek ov er Ieper ( 1914 - 1918) .

1?G

SNIPPERS NR. 15 A. Vandromme

120 . Rond 1880 werkte het werkvolk, in onze streek, meest in hun woonplaats of in aanpalende gemeenten. Dit procent ging tot 82 %. Minder dan 20 % gingen op het vreemde werken.ln het Kortrijkse gingen in diezelfde periode 40 % op 't vreemde v7erken.

Uit "Losse nota's - J. G. Meetkerke. Katerne 108

121 . KAPEL TEN ABEELE . (Roeselaarsestraat) In de XVle eeuw stond er een ruime kapel op de wijk ABEELE . Ze was toegewi jd aan O. L. Vrouw van Smarten en er werd er mis in gelezen. Op 23 augustus 1566 werd deze kapel door de voorbij rukkende geuzebende-,

die

Roeselare optrok, fel beschadigd . Ze bleef in staat van verval tot Ln 1608, toen pastoor Van Hamme deze kapel deed herstellen. Bij processiĂŤn

naar de SCHARDAUWKAPEL stapte men nadien nog op naar de KAPELLE TEN ABEELE om er de mis bLj te wonen. Zij werd op 25 juli 18 10 om haar bouwvalligheid afgebroken en door een kleine kapel vervangen . Op Pinksteravond, 3 1 ffiei 1879 verdween ook deze kapel voor goed. Het veertigur engebed werd in 1834 ingesteld om de misbruiken op de wijk Abeele in de Pinksterdagen enigszins te milderen. Gfr . ,: IZEGEM., VROEGER EN NU. p. 232

122 . "Voor

' t kruis LS begraven Jo

Aybert Vanhuerne, Rid/derheere van Schier-

, s Jo r Aybert / I R oud burgemeester van vrLJ ' , en etca, over l eden ve ld e, enz,/f

X Xbre/1800 . Oud 79 jaer 11 maenden en 10 dagen./ piis mani bus Margaritae EmmanuelĂŽs Charles/Dominae de Puyenbeke, Pecques, i Nieuwenhove etca/ Praenot Dm Aegidii Gul S R I Equitis/dictorum Toparchie/ ' ' , / Praen is Dm Ay b ertL' Jon et N0 b is Domae Caro I Le Dansaert / FL' I Lae et uxorLS August i ni/ VANHUERNE / Topie de Schiervelde, Ayshove, Bunneghem. Ede/walle, sGravenwalle, e t c . /

177

Jan Cl':) D

Defunctae 3 non

CC L XXX II

( 11

jan. 1782)

ac in hac collegiata sepultae Jos Ant. Ayb . Idesb. Van Huerne Haeres unicus Matri car1SS1mae H. M: P . C. (Puto

1:)

Hoc Monumentum Pietatis Construxit.)

XCI

D.A . I . - Slossefรณnds : I / 48

122 . uit de rekeningen van de stad Tielt - 21 maart 1494 - 8 maart 1496. Gillis de Breemont, messagier, van dat hij den XVIJen in december XCV (1495) ghesonden was te Ghendt met lettren van der wet an Martin Vanden

Bundert van iij daghen te

x daghen comt

xxx

p si p

Deselve messagier van dat hij ghesonden heeft ghesijn te Muelebeke bij wijlen mer Janne Machefoing dae hooghbaillie van Thielt Item oo c te Deynze bij den commissarissen uit de wet vermakende Item ende tYseghem bij dher Pieter Vanden Broucke, pbre, over al van iij daghen xxx

D.A.I. - Slossefonds

I / 49

Eeclo 150 i Men stelde voor het eerst de kerk in goede staet, enz, enz. men benoemde eenen orgelist, die hier sedert jaren ontbrak, zekeren Pieter Vanden Broucke van Iseghem, die door de stad bezoldigd werd.

Nota's medegedeeld door de heer Aug. Van aan E. H. L. Slosse D.A . I. - S l ossefonds

175

I / 49

Acker~

stadssecretaris van Eeklo

UIT

OUDE

DOOS

BEKENDE PERSONEN VAN DE BRANDWEER - GARDE CIVIQUE

1895.

I. Florentin BLONDEEL

2 . Camiel MAES 3. Louis VERBRUGGE 6. pierre VANDOORNE

la.

Victor VANBESIEN

11. Cyriel SCHELPE

12 . Cyriel NEIRYNCK 13. Joseph DEMUYNCK 15. pierre VAND00 RNE

16. Jules DEWULF 17. Henri DENYS

20. Adolf KIPS 25. Lambert DEVIJVERE 33. Jan KIPS

Wij danken hier in het bijzonder de heer Mareel NUIJTTENS, commandant van de Stedelijke Brandweer, die ons die bovenstaande lijst bezorgde. Personen die eventueel nog andere namen kennen, zouden ons een groot genoegen doen, deze aan de redaktie mede te delen, om

die mÃ pier de namen voor de

toekomst te bewaren .

17J

\ ~--