Etabl[issementen] De Busschere-Bonte (August, Léon, Joseph en Eugène De Busschere, later Marc Hanssens-Debusschere)

René Ghesquière voor de pas geplaatste "Big Chief'-offietpers (J 946)

drukte. Dè lithografische afdeling beschikte over 1150 moerstenen en 50 drukstenen voor de drie éénkleuren-lithopersen, waarvan er een formaten van 120 x 85 cm aankon. Er was ook al een 'bronzeuze' - een machine die goudpoederdruk op vellen kon aanbrengen - en een vernismachine, beide 'van goud waard' bij het vervaardigen van sierlijke etiketten.

Als voorname steendrukkerij in de regio werd de drukkerij De Busschere door verscheidene artisten aangezocht voor het drukken van hun litho's. Bekend zijn o.a. twee litho's van Alfons Blomme uit Roeselare, namelijk 'Idylle' (1929), waarmee hij de Romeprijs won, en een portret (95 x 65 cm) van de grote fYsicus Albert Einstein, die Blomme ontmoet had aan de Belgische kust en hem een pasfotootje gegeven had.

Vanaf 1930 drong modernisering van het machinepark zich op. Het steendrukken werd vervangen door zinkdruk - de overgang naar de eigenlijke offsetdruk - die bij De Busschere in 1933 zijn

André Debacker en Jules Debonne aan de eenkleurige offietpers die in 1932 geplaatst werd /1946).

intrede maakte met een éénkleuren-machine. De produktie kon nu op veel hogere snelheid: per uur tot 3000 vel van 120 bij 90 cm. In 1931 nam de linotype (zetmachine) een behoorlijk deel van het handzetwerk over, waardoor het aantal werknemers tijdelijk daalde. Leon De Busschere bediende aanvankelijk zelf de linotype die het zetwecl<. leverde voor De Mandelbode. Al deze vernieuwingen dwongen tot uitbreiding en herinrichting van de gebouwen. In 1938-werd daarmee begonnen.

Van de 36 mensen die omstreeks 1950 bij De Busschere tewerkgesteld waren, kunnen we er hier slechts enkele bij naam noemen. Albrecht T'Joen stond vanaf 1937 achter de linotype. Henri Meirens trad in 1933 in dienst als reprograaf voor het maken van drukstenen en drukplaten. Marcel Nuijttens leerde van hem het vak en was zelf werkleider van 1961 tot 1981. De afdeling typografie stond o.l.v. Maurice Vandenberghe. eyriel Vanderheeren was snijder en meestergast. De steen- en offsetdrukkers

DE Te l egpclTtodpes :

HAN OEt_SRE C.1ST tO: R KORTR!.lK NO: IU25

POSïCHI!.CKREKi:.:.N ING N" 1.2.602

T f!: L ltFOON 31 8 E T I K ETTEN - A FFICI1EN

R EKLAAMK.AAR TEN

e1ftl11!.!tailim

ROUSSELARESTRAAT, 99

waren Joseph Feys36, René Ghesquière, André Debacker en Roger Verbeke. Leon Diericla: uit Brussel plaatste in 1960 de fotografische toestellen, zodat de drukplaten vanaf dat ogenblik langs fotografische weg konden worden aangemaakt.

ETABL[ISSEMENTEN] DE BUSSCHERE-BONTp7 August, Léon, Joseph en Eugène De Busschere Later Marc Hanssens-Debusschere

Jacques De Busschere had vier zonen. Ze werden alle vier in Izegem geboren. August - wettelijk Jacobus Augustin - zag er het levenslicht op 5 mei 1902 en overleed er als weduwnaar van Cécile Vuylsteke op 19 december 1982. Léon werd geboren op 10 december 1903, bleef ongehuwd en stierf in zijn geboortestad op 26 januari 1986. Joseph, de derde zoon (°29 oktober 1905) en een geboren tekenaar was ook niet getrouwd. Hij overleed in Gent op 28 december 1948. Zijn dood betekende een zware slag voor het bedrijf. De jongste zoon, Eugène, kwam op 10 juni 1909 op de wereld. Hij trouwde met Maria Ghekiere uit Sint-Eloois-Winkel en stierf in Izegem op 17 december 1961.

Jacques - in de volksmond Jakske - De Busschere overleed in Kortrijk op 7 oktober 1947, nadat hij de zaak 35 jaar lang had geleid. Hij had zijn vier zoons echter grondig voorbereid op hun taak in het bedrijf. Hij stuurde ze naar het toonaangevend Enseignement Supérieur Projèssionnel et Artistique Ecole St.-Luc in Doornik. August studeerde af als lithograaf, Léon werd typograaf, Joseph behaalde het diploma van grafisch tekenaar. Eugène tenslotte bekwaamde zich in boekhouding en zou de handelsvertegenwoordiger van de zaak worden. In 1940 waren de vier zonen al bedrijvig in de zaak, maar toen werden ze ook deelgenoot. In dat jaar werd er namelijk een personenvennootschap opgericht onder de gedeponee;de naam "Etablissementen De Busschere-Bonte", waarvan vader Jacques en zijn vier zonen deel uitmaakten.

Het bedrijf was nu gewapend om de tweede wereldoorlog zonder al te veel kleerscheuren door te komen. Kort na de wapenstilstand werden er zelfs al plannen gemaakt voor uitbreiding en vernieuwing. Resoluut werd er geïnvesteerd in de verdere overschakeling naar offset. In 1946 werd er een éénkleurenpers geïnstalleerd en het jaar daarop een tweekleurenpers : een Roland die op formaat 96 x 70 cm. drukte. Het drukken van uitgestanste etiketten, vooral voor voedingswarenverpakking, vierde hoogtij. Het cliënteel strekte zich uit over heel België. Zowel de lokale borstel- als de plaatselijke schoennijverheid bracht ook werk aan. Na de dood van Jacques De Busschere ging het beheer van de zaak over in handen van August, die hoofdzakelijk be-

De achterkant van de platte steendrukpers met Emiel Barrezele (1946)

drijfsleider was, en van Eugène, die het vooral als handelsvertegenwoordiger waarmaakte en ook het toezicht op de boekhouding op zich nam.

In 1961 overleed Eugène De Busschere. August stond nu vrijwel alleen voor de zaak. Hij beschikte echter over een groep onderlegde en gedisciplineerde medewerkers die op tijd opgeleid werden om steeds maar nieuwe druktechnieken aan te kunnen. Een

niet te onderschatten ommezwaai was de radikale overstap, in 1962, naar het fotografisch aanmaken van de offsetplaten. Het gewone en meekleurendrukwerk, in de traditie van de drukkerij, konden ze voortaan met brio aan: etiketten, verpakking, folders, affiches, publiciteitsdrukwerk e.a. En toch. Naast de hoge, vliegensvlugge maar soepel lopende moderne offsets, werd de grote oude platte typopers, waar houten letterblokken in gemonteerd lagen, af en toe nog wel eens ingezet om De Mande/bode en de gele reuzegrote affiches voor notariële verkopen te drukken. Een trouwe degel stond in voor de aanmaak van 'klein werk' zoals rouwbrieven, naamkaartjes, bidprentjes, huwelijksaankondigingen, klein handelsdrukwerk en zo meer. Een vleugje nostalgie? Of beter, een dienst voor dagelijks gebruik van jan en alleman.

In 1971 kreeg August De Busschere een vennoot naast zich: zijn schoonzoon Marc Hanssens, geboren op 26 november 1937 in Wevelgem en op 9 juni 1967 in Izegem getrouwd met Rita Debusschere. Als technisch ingenieur had hij zich op zijn intrede in het drukkersbedrijf grondig voorbereid bij de machinebouwfirma Roland in Offenbach in Duitsland. Verdere opleiding in management moest hem helpen om zich vlug voor het bedrijf klaar te stomen. Toen Marc Hanssens het bedrijf volledig overnam, besloot hij het machinepark verder aan te passen aan de eisen van een moderne drukkerij, afgestemd op de traditie van het bedrijf. Zo werd o.m. een procedé voor zelfklevende etiketten ingevoerd. In 1982 deed een vierkleuren-offset haar intrede. Deze Roland kon op formaat 96 x 70 cm drukken. Dat noopte tot een nieuwe aanpassing en uitbreiding van het pand.

De economische recessie van 1973 sloeg echter hard toe. De concurrentie was nog aangescherpt. Er werd uitgezien naar een partner om te kunnen overgaan tot de nodige kapitaalverhoging en de dringende nieuwe investeringen. Verscheidene aanzOeken bleven · onbeanrwoord. Het onvermijdelijke gebeurde. Op 31 december 1983 besloot Marc Hanssens de boeken bij de handelsrechtbank van Kortrijk neer te leggen. Onder curatele werd nog tot 7 februari 1984 voortgewerkt door de 18 arbeiders en 5 bedienden.

Lithografische handpers, met Marcel Nuijttens (J 946)

RB.M. EUROPA ny38

De nieuwe eigenaar, al eerder, maar vruchteloos tot partnership aangezocht, was de drukkerij R.B. Macmillan Ltd, Manufacrnrers of Precise Labels, Rowditch Printing Works, uit Derby (Groot-Brittannië), die de opgekochte drukkerij de naam RB.M. Europa nv meegaf.

. Drie bedienden en acht arbeiders konden aan de slag blijven. In het begin werd er, hoe moeizaam ook, vooruitgang geboekt. Vroegere klanten werden teruggewonnen, nieuwe aangetrokken. De werknemersploeg kon aangroeien tot zijn vroegere bezetting, een goede rwintig man. De vreugde was echter van korte duur. De Britse eigenaars en beheerders hadden zich op de keiharde Belgische drukkersmarkt verkeken. De prijzen van RB.M. Europa nv waren niet concurrentieel en daardoor was de jaaromzet niet groot genoeg. Op 1 mei 1986 kreeg het personeel vooropzeg. Op 6 juni 1986 werd de faling uitgesproken en elke activiteit beëindigd. De nestor van de Izegemse drukkerijen had opgehouden te bestaan. De eer van de oudste drukkerij van de stad te zijn, kwam voortaan de Drukkerij Strobbe toe.