MEMORIA
GESCHIEDENIS • DERDE GRAAD Doorstroomfinaliteit Domeinoverschrijdend – ASO Doorstroomfinaliteit Domeingebonden – TSO/KSO Dubbele finaliteit – TSO/KSO
CONFORM
S ONDERWIJ ING VERNIEUW D 3DE GRA A
EVENWICHTIGE MIX VAN HISTORISCHE KENNIS EN HISTORISCH LEREN DENKEN TEKST EN BEELD VORMEN SAMEN EEN STERK VERHAAL RUIME WAAIER AAN (NIEUWE) BRONNEN
ONDERWIJSVERNIEUWING DERDE GRAAD
Beste leerkracht In september start de onderwijsvernieuwing in het vijfde jaar. Pelckmans blijft leerkrachten ondersteunen bij deze verandering en zet de didactische vernieuwing in haar lesmethodes verder. We kiezen opnieuw voor een doordachte aanpak, behouden wat goed is en focussen daarbij op competentiegericht onderwijs. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het gebruik van lesmethodes een tijd- en leerwinst oplevert. Zo houd jij tijd over voor je kerntaak: jonge mensen begeleiden in het vak waarin jij expert bent en hen klaarstomen voor een studie en het leven na het secundair onderwijs. Naast het aanreiken van basiskennis moet onderwijs ook menselijke competenties stimuleren zoals creativiteit en sociale vaardigheden. Een taak waarin wij je maximaal ondersteunen, want we weten dat je als leerkracht het verschil maakt.
IN EEN SNEL EVOLUERENDE WERELD IS KWALITEITSVOL ONDERWIJS BELANGRIJKER DAN OOIT. In deze folder maak je kennis met Memoria voor de derde graad, een complete én hedendaagse lesmethode waarmee leerlingen zowel in hun boek als online kunnen werken. We wensen je veel succes toe! Thom Pelckmans en het hele Pelckmans-team
2
EEN ERVAREN AUTEURSTEAM Frederika Ducheyne Soetkin De Knijf Bart Latré Maarten Mahieu Walter Smits
Paul Van Damme Stijn Van de Perre Natan Vanwildemeersch Koen Verhasselt
VIJF TROEVEN 1 2 3 4 5
Realiseert de onderwijsvernieuwing Evenwichtige mix van historische kennis en historisch leren denken Tekst en beeld vormen samen een sterk verhaal Ruime waaier aan (nieuwe) bronnen Leerondersteuning: zowel op papier als digitaal
3
EEN SLIMME COMBINATIE VAN PAPIER EN DIGITAAL
ACTIEF LEREN LOONT Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat actief leren, leerstof verwerken door te schrijven en te markeren beter werkt. Met behulp van de schrijf- en tekentools kunnen leerlingen in hun digiboek vlot tekst toevoegen, tekenen en markeren. Ze kunnen vanuit het digiboek ook interessante links, filmpjes en instructievideo’s raadplegen.
o Mem
4
ri
Le e a 5 .1
kb o e r we r
k
Vraag 2 Wat was modern en niet-modern in de wetenschap en in fotografie en film Selectie en evolutie in de wetenschap In de 19de eeuw ontstond er een kloof tussen de moderne en de niet-moderne kijk op de oorsprong van het leven. Niet-modern was de opvatting dat God de wereld in één keer had gecreëerd, zoals het in de Bijbel stond. Volgens dit creationisme zijn alle levende organismes door God geschapen in de vorm waarin ze nu voorkomen [3]. Er is geen of weinig evolutie. Modern was de opvatting dat de plant- en diersoorten langzaam evolueren door natuurlijke selectie. De organismes die zich het best aan de omstandigheden aanpassen, hebben de grootste kans om te overleven (survival of the fittest) en zich voort te planten. Zo geven die organismes telkens hun ‘beste’ eigenschappen door aan het nageslacht en ontstaat er evolutie. Dat gebeurde ook bij de mens [1].
1 Verzamelde vinken van Darwin en zijn collega’s tijdens de reis met de Beagle (1831-1836).
Aan de basis van deze evolutieleer ligt Charles Darwin met zijn boek Over het ontstaan van soorten (1859) [2]. Darwin was een man van zijn tijd. Hij leefde in GrootBrittannië, het land waar de industriële revolutie startte. Overal werden nieuwe kanalen gegraven. Die graafwerken legden fossielen bloot die de evolutie aantoonden. Groot-Brittannië bezat ook een imperium. Handelaars en wetenschappers reisden door dat wereldrijk. Aan boord van het Britse expeditieschip de Beagle verkende Darwin vijf jaar lang de wereld en inventariseerde hij de fauna en de flora van verre oorden [4]. Darwin was niet de eerste die nadacht over de evolutie. Verschillende denkers gingen hem voor. Samen veranderden ze volledig de kijk op de mens en waar hij vandaan komt. Een kijk op Darwin Vijf jaar lang reisde Charles Darwin met het Britse expeditieschip de Beagle de wereld rond. Op 15 september 1835 bereikte het schip de Galapagoseilanden. Over de vinken die hij er aantrof, schreef hij: ‘In de dertien vinkensoorten kan een bijna perfecte overgang gevonden worden van een buitengewoon brede bek naar een bek die zo fijn is dat hij met die van een zangvogel te vergelijken valt.’ Darwin had niet onmiddellijk door dat de vinken doorheen de tijd waren geëvolueerd. Pas na zijn terugkeer zag hij de betekenis van zijn waarnemingen in. De Darwinvinken lagen uiteindelijk mee aan de basis van zijn baanbrekend werk over de evolutietheorie: Over het ontstaan van soorten (1859).
3 Thomas Nast, Mr. Bergh to the Rescue (Mr. Bergh helpt) (spotprent in
Harper’s Weekly, 1871). Er kwam kritiek op Darwins evolutietheorie, onder meer door aanhangers van het creationisme. Creationisten houden vast aan het Bijbelse scheppingsverhaal als verklaring voor de creatie van het leven op aarde. Spotprenten maakten Darwin en zijn opvattingen belachelijk. Henry Bergh was de voorzitter van de Vereniging voor de preventie van wreedheden tegen dieren. De man met de baard is Darwin. De gorilla roept uit: ‘Help, die man beweert een van mijn nazaten te zijn.’ Bergh reageert met: ‘Darwin, waarom beledig je de gorilla zo?’
Wetenschap in een moderne wereld De industriële revolutie leidde tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. Door de zoektocht naar grondstoffen en de aanleg van wegen, bruggen en vooral kanalen werden de verschillende aardlagen blootgelegd en ontdekten geologen in die aardlagen telkens andere fossielen. De studie van deze fossielen leidde tot het inzicht van evolutie. […] De reis van de Beagle had in de eerste plaats een politiek en economisch doel. De wetenschappelijke gevolgen van de reis waren door Darwins aanwezigheid bijzonder groot, maar het eigenlijke doel was de verdere uitbouw van het Britse imperium. Kapitein FitzRoy was in dienst van de regering. Het was zijn opdracht de plaatsen die de Beagle aandeed nauwkeurig in kaart te brengen om zo de concurrentiepositie van Groot-Brittannië in de wereld te verstevigen. Reizen zoals de Beagleexpeditie vergrootten de kennis over handelsroutes, aanlegplaatsen en grondstoffen en verstevigden de contacten met plaatselijke Britse nederzettingen en handelsposten. Naar Johan Braeckman, Darwins moordbekentenis, 2008.
4
Naar, De evolutietheorie van Darwin, de sensatie van de 19de eeuw?, 2009.
2 D3
8 Lees [D3/2] en bekijk [D3/1]. Beschrijf Darwins evolutietheorie via natuurlijke selectie aan de hand van de vinken die hij aantrof op de Galapagoseilanden.
De vinken hadden zich aangepast (natuurlijke selectie) aan de levensomstandigheden van het ene eiland, een aantal vinken dat van hieruit op de andere eilanden was beland, paste zich opnieuw aan, enzovoort. Zo ontstonden er verschillende soorten vinken (evolutie).
9 Waarom is [D3/3] een kritiek op de evolutietheorie? a
Markeer waarom de kritiek op de evolutieleer creationisme wordt genoemd.
b
Hoe lacht de spotprent met de evolutietheorie?
Er wordt gelachen met het feit dat de mens zou afstammen van de aap: hoe vreselijk voor de apen! c
Bepaal nu welke bron modern is en welke niet. Streep door wat niet past. [D3/1] is modern / niet-modern. [D3/3] is modern / niet-modern.
10 Markeer in [D3/4] vier voorbeelden die aantonen dat de evolutietheorie van Darwin enkel kon ontstaan in een moderne wereld. 30
oud en nieuw
2 | moderniteit en niet-moderniteit in de 19de eeuw
31
Alle informatie over Pelckmans Portaal vind je op INFO.PELCKMANSPORTAAL.BE
5
GESCHIEDENIS WAS NOG NOOIT ZO BOEIEND
Memoria 5.1 is een leerwerkboek, geschreven voor de domeingebonden richtingen uit de doorstroomfinaliteit en voor alle richtingen uit de dubbele finaliteit. Deze richtingen krijgen één uur geschiedenis per week.
Inhoud Memoria 5.1 Leerwerkboek* Vrijheid en gelijkheid onder Napoleon Werken aan geschiedenis
1800-1918
1918-1945
1
4
Bloei en crisis The Roaring Twenties en the Great Depression in de jaren 1930 vraag 1 Welke kenmerken vertoont een periode van economische bloei? werken aan geschiedenis: Iedereen Gatsby? vraag 2 Welke kenmerken vertoont een periode van economische crisis? vraag 3 Hoe beleefde Europa de jaren van economische bloei en crisis?
5
Massa en individu Welkom in de moderne wereld in de jaren 1920 en 1930 vraag 1 Hoe toonde de moderne wereld zich aan de massa in het wonen? vraag 2 Hoe toonde de moderne wereld zich aan de massa in de vrije tijd? werken aan geschiedenis De ene kijk is de andere niet vraag 3 Hoe disciplineerde de samenleving het individu en de massa?
6
Oorlog en geweld Totalitaire staten en de Tweede Wereldoorlog (1939 – 1945) vraag 1 Hoe ontstond de totalitaire staat in Rusland en Duitsland? vraag 2 Hoe ontstond de Tweede Wereldoorlog? werken aan geschiedenis De atoombommen op Hiroshima en Nagasaki vraag 3 Hoe ontstond de jodenvervolging? werken aan geschiedenis Herinneringen aan de Holocaust
2
3
Rijk en arm De industriële en koloniale samenleving in de 19de eeuw vraag 1 Wat kenmerkte de industriële samenleving in het Westen? vraag 2 Wat kenmerkte de koloniale samenleving in het Zuiden? werken aan geschiedenis Op ontdekkingsreis naar het ‘vergeten’ Koninkrijk Kongo (ca. 1390 – 1888) vraag 3 Wat hebben de industriële en koloniale samenleving met elkaar gemeen? werken aan geschiedenis Ongelijkheid in de Belgische industriële en de Congolese koloniale samenleving Oud en nieuw Moderniteit en niet-moderniteit in de 19de eeuw vraag 1 Wat was modern en niet-modern in de schilderkunst en de architectuur? vraag 2 Wat was modern en niet-modern in wetenschap en in fotografie en film? vraag 3 Wat was modern en niet-modern in het leven van een vrouw in de wetenschappen? werken aan geschiedenis Marie Curie, een mythe? Tussen theorie en praktijk Ideologieën in de 19de eeuw vraag 1 Wat zijn de kenmerken van het nationalisme en het liberalisme? vraag 2 Wat zijn de kenmerken van het socialisme en de christendemocratie? vraag 3 Wat zijn de kenmerken van het jonge België? werken aan geschiedenis Beeldvorming in de film ‘Daens’
Op visite bij de shogun Werken aan geschiedenis Oorlogskost Werken aan geschiedenis *Onder voorbehoud van de definitieve minimumdoelen en leerplannen.
6
Werken aan democratie Algemene synthese
Vooruitblik op inhoud Memoria 6.1 Leerwerkboek* China
Werken aan geschiedenis 1
Economische structuren na 1945 vraag 1 Een geglobaliseerde wereld? vraag 2 Een ongelijke wereld? vraag 3 Een bedreigde wereld?
4
Economische evoluties na 1945 vraag 1 Van oude naar nieuwe economische grootmachten? vraag 2 Van welvaart naar crisis? vraag 3 Van open naar gesloten grenzen?
2
Politieke structuren na 1945 vraag 1 Hoe werkt de Belgische federale staat? vraag 2 Hoe werkt de Europese Unie? vraag 3 Hoe werken de Verenigde Naties?
5
Politieke evoluties na 1945 vraag 1 Van Koude Oorlog naar Koude Oorlog? vraag 2 Van dekolonisatie naar neokolonialisme? vraag 3 Van onrust naar onrust in het Midden-Oosten?
3
Culturele structuren na 1945 vraag 1 Een multiculturele samenleving? vraag 2 Een gemediatiseerde samenleving? vraag 3 Een geëmancipeerde samenleving?
6
Culturele evoluties na 1945 vraag 1 Van modernisme tot postmodernisme? vraag 2 Van rekenmachine tot Artificiële Intelligentie? vraag 3 Van secularisering tot fundamentalisme?
Terrorisme Werken aan geschiedenis Op interview Werken aan geschiedenis
7
Memoria 5-6 is een graadboek, geschreven voor de domeinoverschrijdende richtingen van de doorstroomfinaliteit. Deze richtingen krijgen twee uur geschiedenis per week.
Inhoud Memoria 5-6 Handboek* onderzoek Napoleon: geliefd of verguisd
onderzoek De koers is van ons!
1
3
Markten 1.1 Stoom en steenkool Eerste industriële revolutie (ca. 1700 – ca. 1860) 1.2 Elektriciteit en efficiëntie Tweede industriële revolutie (ca. 1860 – 1914) werken aan geschiedenis Grafieken interpreteren 1.3 Lopende band en de luchtbel Economie tijdens het interbellum (1918 – 1939) 1.4 Consumptie en de oliekraan De fordistische maatschappij (1945 – ca. 1980) 1.5 Pc’s en privatisering Derde industriële revolutie (ca. 1980 – ca. 2000) 1.6 Milieu en mondialisering Naar een duurzame economie (ca. 2000 – vandaag) werken aan geschiedenis Grafieken interpreteren
onderzoek Expo 58: de grote wereldtentoonstelling 2
Gewoonten 2.1 Van eentonigheid naar overmaat Voedingsgewoonten en eetgedrag (19de eeuw – vandaag) werken aan geschiedenis De tijdgeest analyseren 2.2 Wonen en wooncomfort De democratisering van de huisvesting (19de eeuw – vandaag) 2.3 Er komen andere tijden De culturele breuk van de jaren zestig (1955 - 1975) 2.4 Vrijer vrijen? Omgaan met seksualiteit en relaties (20ste eeuw – vandaag) werken aan geschiedenis De tijdgeest analyseren 2.5 Van katholieke identiteit naar spirituele diversiteit Religieus leven (20ste eeuw – vandaag) 2.6 Leren en diplomeren De democratisering van het onderwijs (20ste eeuw – vandaag) 2.7 Grensverleggende ontspanning Ontstaan van een vakantie- en reiscultuur (20ste eeuw – vandaag)
*Onder voorbehoud van de definitieve minimumdoelen en leerplannen.
8
Denkbeelden 3.1 De wandelaar Romantiek (ca. 1770 – ca. 1850) werken aan geschiedenis Kunst en cultuuruitingen contextualiseren 3.2 De wetenschapper Positivisme (ca. 1850 – ca. 1900) 3.3 De dandy Fin de siècle (ca. 1880 – ca. 1900) 3.4 De soldaat Modernisme (ca. 1900 – 1970) werken aan geschiedenis Kunst en cultuuruitingen contextualiseren 3.5 De cyborg Postmodernisme (ca. 1970 – vandaag)
onderzoek Massamedia: (r)evolutie? 4
Ongelijkheden 4.1 De lijdende klasse Armoede en klassenverhoudingen (einde 18de – 19de eeuw) 4.2 Wat we zelf doen, doen we beter: zelfhulp Arbeidersbewegingen en verzuiling (einde 18de – 19de eeuw) 4.3 De staat regelt, herverdeelt en bemiddelt Sociale wetgeving, voorzorg en overleg (einde 18de – 1944) werken aan geschiedenis Spotprenten decoderen 4.4 Materiële ongelijkheid aangepakt? Sociale strijd en verzoening in België (1944 – vandaag) 4.5 Strijd tegen niet-materiële ongelijkheid Burgerrechten, studentenprotesten en nieuwe sociale bewegingen (1944 – vandaag) werken aan geschiedenis Beeldvorming analyseren 4.6 Een wereld van tegenstellingen Ongelijkheid in mondiaal perspectief (1945 – vandaag)
onderzoek Koning Leopold II en de Onafhankelijke Congostaat 5
Conflicten 5.1 Stabiliteit en machtsevenwicht versus liberale en nationale ambities Europa (ca. 1815 – ca. 1850) 5.2 De jeugd van een natie België in de 19de eeuw (1830 – 1919) werken aan geschiedenis Spotprenten decoderen 5.3 Het Europese machtsevenwicht onder druk door nationalisme Europa (ca. 1850 – ca. 1914) 5.4 De wereld en het moderne imperialisme De wereld en Europa (ca. 1800 – ca. 1919) 5.5 ‘De Grote Oorlog’ De Eerste Wereldoorlog (1914 – 1918) 5.6 Linkse en rechtse ‘revoluties’ Politieke evoluties in Europa tijdens het interbellum (1919 – 1939) 5.7 Het interbellum De wereld tijdens het interbellum (1919 – 1939) 5.8 De totale oorlog De Tweede Wereldoorlog (1939 – 1945)
onderzoek Patrice Lumumba: korte carrière, veelzijdig imago, blijvende herinnering 6
onderzoek Terrorisme in vraag gesteld 7
Machten 7.1 De Koude Oorlog en zijn erfenis Internationale machtsverhoudingen (1945 – vandaag) werken aan geschiedenis Historische foto’s analyseren 7.2 Revoluties en interne conflicten De strijd om binnenlandse macht (1945 – vandaag) werken aan geschiedenis Kaarten kritisch bevragen 7.3 De revolte tegen het Westen De lange weg van het dekolonisatieproces (1945 – vandaag) 7.4 Maatschappelijke breuklijnen en ideologische stromingen Structuren in de Belgische politiek (1945 – vandaag) 7.5 Democratie en participatie De democratische rechtsstaat als norm in het Westen (1945 – vandaag) 7.6 Samenwerken met andere landen De dynamiek tussen internationale en nationale besluitvorming (1945 – vandaag)
Diversiteiten 6.1 De mensheid indelen Wetenschappelijk racisme (ca. 1750 – 1945) 6.2 De mensheid ‘verbeteren’ Eugenetica (ca. 1880 – 1945) 6.3 De mensheid ‘zuiveren’ Genocide (ca. 1900 – 1945) werken aan geschiedenis Collectieve herinneringen evalueren 6.4 Een wereld van nationaliteiten Verbeelde gemeenschappen (1945 – vandaag) werken aan geschiedenis Nationale geschiedenissen vergelijken 6.5 Een wereld van landverhuizers Migratie en integratie (ca. 1860 – vandaag) 6.6 Een wereld van culturen Culturele globalisering (ca. 1880 – vandaag)
9
MEMORIA 5.1
HAALBAAR VOOR ÉÉN LESUUR PER WEEK In Memoria 5.1 staat het verhaal over het verleden centraal. Vanuit concrete situaties kunnen de leerlingen inzichten opdoen en werken ze aan historisch denken. Dit gebeurt aan de hand van goed geformuleerde historische vragen. Zorgvuldig geselecteerde bronnen en heldere informatieve teksten en schema’s helpen bij het beantwoorden van die historische vragen.
Me
10
5 .1 m or ia
Le e r w
erkbo
ek
Er is zoveel te vertellen in slechts één lesuur. Door het schrijfwerk te beperken, door gebruik te maken van sprekende bronnen en door te kiezen voor passende werkvormen, ontwikkelden we een haalbaar geheel. Een strakke structuur en veel aandacht voor het referentiekader zorgen ervoor dat leerlingen de inhouden op korte tijd kunnen verwerken.
OP PELCKMANS PORTAAL Afbeeldingen kunnen worden uitvergroot en kaarten kunnen vanuit de legende worden opgebouwd.
11
MEMORIA 5.1
HISTORISCH DENKEN De essentiële onderdelen van historisch denken kwamen grotendeels al aan bod in Memoria eerste en tweede graad. In Memoria 5.1 bouwen we hierop verder. Leren nadenken over het verleden en kritisch omgaan met historische bronnen blijven centraal staan. Speciale aandacht gaat in de derde graad uit naar interculturele contacten, een geïntegreerde aanpak van historische fenomenen uit westerse en nietwesterse samenlevingen en omgaan in het heden met feiten uit het verleden. Historisch denken komt specifiek aan bod in de rubriek Werken aan geschiedenis. Concrete opdrachten bij divers bronnenmateriaal helpen leerlingen om historisch te leren denken.
Me
12
5 .1 m or ia
Le e r w
erkbo
ek
Op visite bij de shogun in 1826
ONDERZOEKEN Ook in de extra onderzoeken zoals Vrijheid en gelijkheid onder Napoleon, Op visite bij de shogun in 1826, en Oorlogskost staat historisch denken centraal. Op basis van bronnenmateriaal en concrete opdrachten zoeken leerlingen zelfstandig een antwoord op historische vragen.
D Kawahara Keiga, Philipp von Siebold (). In Japan werd Von Siebold verliefd op het land en op Kusomoto Taki.
In trokken Nederlandse handelaars van Dejima bij de Japanse havenstad Nagasaki naar Edo, nu de hoofdstad Tokio. Als hoogste militaire leider in Japan stond de shogun erop dat de Nederlanders hem om de vier jaar persoonlijk de toelating kwamen vragen om verder handel te mogen drijven. De Duitse arts Philipp Franz von Siebold reisde mee. Tijdens die lange tocht noteerde hij nauwgezet alles wat hij zag en hoorde. Ontdek en verken Japan met Philipp von Siebold als je persoonlijke gids. Zijn reisverslag helpt je de historische vraag te beantwoorden. VRAAG
Hoe zag de Japanse samenleving eruit in de eerste helft van de de eeuw?
Bij dit onderzoek werk je in drie stappen. Stap Situeer de reis van Philipp Von Siebold in een historisch referentiekader. Stap Maak kennis met de Japanse samenleving in de eerste helft van de de eeuw door het reisverslag van Von Siebold. Stap Vergelijk de info uit het reisverslag met de bevindingen van een hedendaagse historicus.
|
Memoria 5.1 Leerwerkboek
13
MEMORIA 5.1
GESCHIEDENIS: EEN BOEIEND VERHAAL We zetten leerlingen ook aan tot het lezen van enkele pittige historische verhalen over de moderne tijd. De verhalen kruiden de les en zijn een mooi hulpmiddel om de geschiedenis echt tot leven te wekken.
Memoria 5.1 Historische verhalen
14
OP PELCKMANS PORTAAL Op Pelckmans Portaal bieden we nog extra historische verhalen aan.
15
MEMORIA 5-6
EEN GRAADBOEK Memoria 5-6 is een flexibel boek waarbij je zelf het traject kunt uitstippelen op maat van jouw klasgroep. In zeven thema’s brengt Memoria 5-6 meer dan twee eeuwen geschiedenis in woord en beeld. Zo bouwen leerlingen hun historisch referentiekader op.
16
d 5-6 Han Memoria
b o ek
EIGENAARSCHAP VOOR DE LEERKRACHT De thema’s die focussen op het economische, sociale en culturele domein vertellen een chronologisch verhaal van historische evoluties uit de moderne en de hedendaagse tijd. Een thema kan als geheel behandeld worden in één jaar, maar kan ook opgesplitst worden in twee delen. Je kunt in het vijfde jaar bijvoorbeeld focussen op de moderne tijd en in het zesde jaar op de hedendaagse tijd.
Het politieke domein wordt behandeld in de thema’s Conflicten en Machten. In Conflicten focussen we op de politieke evoluties in de moderne tijd vanaf het Congres van Wenen tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. In het thema Machten onderzoeken we de geopolitieke verhoudingen na de Tweede Wereldoorlog en bestuderen we kenmerken van de actuele politiek zoals structuren in de Belgische politiek, de democratische rechtsstaat en nationale en internationale samenwerking.
17
MEMORIA 5-6
MEER DAN EEN BRONNENBOEK In elk thema is het informatieve verhaal doorspekt met interessant en divers bronnenmateriaal zoals schilderijen, cartoons, foto’s, citaten, videofragmenten, kaarten …
or ia Mem
18
a 5-6 H
n db o
ek
OP PELCKMANS PORTAAL Afbeeldingen kunnen worden uitvergroot en kaarten kunnen vanuit de legende worden opgebouwd. Er staan ook extra bronnen om je lessen nog aantrekkelijker te maken.
19
MEMORIA 5-6
HISTORISCH DENKEN De essentiële onderdelen van historisch denken kwamen grotendeels al aan bod in Memoria eerste en tweede graad. In Memoria 5-6 bouwen we hierop verder. Leren nadenken over het verleden en kritisch omgaan met historische bronnen blijven centraal staan. Speciale aandacht gaat in de derde graad uit naar meer abstracte historische redeneerwijzen, collectieve herinnering en interculturele contacten, een geïntegreerde aanpak van historische fenomenen uit westerse en niet-westerse samenlevingen en de omgang in het heden met feiten uit het verleden. Historisch denken komt specifiek aan bod in de rubriek Werken aan geschiedenis. Deze uitgewerkte voorbeelden in een vraag- en antwoordstructuur helpen leerlingen om met gelijkaardig bronnenmateriaal aan de slag te gaan.
an db o 5-6 H ia r o Mem
20
ek
ONDERZOEKEN Ook in de Onderzoeken staat werken aan historisch denken centraal. Op basis van bronnenmateriaal in het handboek en concrete opdrachten zoeken leerlingen zelfstandig een beargumenteerd antwoord op historische vragen.
Memoria 5.6 Handboek
OP PELCKMANS PORTAAL De opdrachten bij deze Onderzoeken staan op Pelckmans Portaal en kun je als leerkracht aanpassen aan jouw klas.
21
ONDERSTEUNING BIJ HET LEREN
Ook in Memoria derde graad blijft leren leren een aandachtspunt. We ondersteunen leerlingen hierin op verschillende manieren.
AAN DE SLAG MET DE SYNTHESE De visuele synthese maakt duidelijk hoe de leerstof samenhangt. Het is een handig instrument om zelfstandig mee aan de slag te gaan. Het vormt de basis van wat leerlingen moeten studeren. Een synthese leent er zich bijzonder goed toe om interacties bloot te leggen, oorzaken en gevolgen aan te duiden en op die manier tot diepere inzichten te komen.
Memoria 5.1 Leerwerkboek
Op Pelckmans Portaal is er een instructievideo bij elke synthese. De synthese wordt stap voor stap opgebouwd. Een professionele stem verduidelijkt de verbanden tussen de verschillende delen van de synthese. 22
WAT LEERLINGEN MOETEN KENNEN EN KUNNEN Memoria 5.1 In Wat moet je kennen en kunnen? krijgen leerlingen extra oefeningen aangeboden. Deze Test jezelf gaat na of ze de leerinhouden en historische vaardigheden onder de knie hebben. De oplossingen bij de oefeningen kunnen leerlingen raadplegen op Pelckmans Portaal. De digitale Test jezelf kunnen leerlingen gebruiken ter voorbereiding van een toets of een examen.
Memoria 5-6 Voor leerlingen aan de verwerking starten, kunnen ze testen of ze de inhoudelijke kern van een (deel van een) thema vatten door de digitale Test je basiskennis te maken. Daarna gaan ze aan de slag met de verwerkingsopdrachten die hen helpen de leerstof en de historische vaardigheden onder de knie te krijgen. Via Pelckmans Portaal kun je de oplossingen met je leerlingen delen.
Memoria 5-6 Handboek
23
COMFORTABEL LESGEVEN MET MEMORIA
HANDLEIDING
HULP BIJ EVALUATIE
In de handleiding vind je achtergrondinformatie, didactische tips en de oplossingen van alle vragen uit het boek.
Om de minimumdoelen te evalueren bieden we voor Memoria derde graad zowel open als gesloten toetsvragen aan in een Worddocument. Het zijn geen kant-en-klare toetsen, maar je kunt eruit putten om je toetsen en examens op te stellen. Daarnaast voorzien we bij Memoria 5.1 digitale toetsen met zelfcorrectie. Bij Memoria 5-6 bieden we bij enkele thema’s nog extra opdrachten aan die leerlingen als taak kunnen maken.
24
mo Me
r ia
an d 5 .1 H
le i d
ing
MINIMUMDOELEN EN LEERPLANDOELEN We zorgen voor een overzicht van de minimumdoelen en de leerplandoelen op Pelckmans Portaal. We tonen ook hoe je die doelen met Memoria kunt realiseren en evalueren.
DE JAARPLANNING Op Pelckmans Portaal vind je een aanpasbare jaarplanning. Die informatie vind je ook op Smartschool.
VANAF SEPTEMBER 2023 – Het toevoegen van eigen bookwidgets op maat van je leerlingen – Het toevoegen van eigen materiaal als taak
25
UITGAVENOVERZICHT
EERSTE GRAAD MEMORIA 1
MEMORIA 2
Leerwerkboek (incl. Relaas en Pelckmans Portaal) – 156 blz. – € 16,50
Leerwerkboek (incl. Relaas en Pelckmans Portaal) – 240 blz. – € 20,00
Handboek (incl. Pelckmans Portaal) – 112 blz. – € 19,50
Handboek (incl. Pelckmans Portaal) – 192 blz. – € 23,50
Werkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 88 blz. – € 10,00
Werkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 128 blz. – € 12,50
Handleiding leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 268 blz. – incl. tijdlijn en posters – € 55,00
Handleiding leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 400 blz. – incl. tijdlijn en posters – € 55,00
Handleiding handboekwerkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 278 blz. – incl. tijdlijn en posters – € 55,00
Handleiding handboekwerkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 424 blz. – incl. tijdlijn en posters – € 55,00
MEMORIA CONCREET 2 Leerwerkboek (incl. Relaas en Pelckmans Portaal) – 212 blz. – € 18,00 Handleiding (incl. Pelckmans Portaal) – 372 blz – incl. tijdlijn en posters – € 55,00
26
TWEEDE GRAAD MEMORIA 3.2
MEMORIA 3.1
Handboek (incl. Pelckmans Portaal) – 200 blz. – € 23,50
Leerwerkboek (incl. Historische verhalen en Pelckmans Portaal) – 196 blz. – € 18,00
Werkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 156 blz. – € 12,50
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal) – 356 blz – incl. tijdlijn en posters – € 55,00
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal) – 400 blz – incl. tijdlijn en posters – € 55,00
MEMORIA 4.2
MEMORIA 4.1
Handboek (incl. Pelckmans Portaal) – 248 blz. – € 24,50
Leerwerkboek (incl. Historische verhalen en Pelckmans Portaal) – 176 blz. – € 17,50
Werkboek (incl. Pelckmans Portaal) – 188 blz. – € 12,50
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal) – 250 blz. – € 49,50
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal) – 370 blz. – € 49,50
DERDE GRAAD MEMORIA 5-6
MEMORIA 5.1
Handboek (incl. Pelckmans Portaal) – ca. 380 blz. – € 39,95 – mei 2023
Leerwerkboek (incl. Historische verhalen en Pelckmans Portaal) – ca. 204 blz. – € 19,50 – mei 2023
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal) – ca. 208 blz. – € 60,00 – juli 2023
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal) – ca. 228 blz – € 60,00 – juli 2023
MEMORIA 6.1 Verschijnt in 2024
27
INFOSESSIES 2023 GOODIEBA G inclusief d it BOEK
MAAK KENNIS MET ONS GLOEDNIEUWE LESMATERIAAL Memoria optimaal inzetten tijdens jouw lessen? Auteurs en uitgever vertellen je hoe je dat kunt doen. Kom naar een van de infosessies en ontvang een gratis beoordelingsexemplaar. Elke aanwezige ontvangt ook een leuke goodiebag!
Ga naar infosessies.pelckmans.be en schrijf je in. Passen de infosessies niet in jouw agenda? Vraag een beoordelingsexemplaar aan van Memoria (pelckmans.be/beoordelingsexemplaar) of contacteer je regioverantwoordelijke.
WIJ STAAN VOOR JE KLAAR
Op basis van de postcode van jouw school vind je online (pelckmans.be/regioverantwoordelijken) meteen je vaste aanspreekpunt. Heb je een vraag, opmerking of suggestie? We helpen je graag verder en zijn meer dan ooit beschikbaar voor je.
Steven Vlieghe
Gunther Voeten
Erika Vannoten
Bart Mollé
West-Vlaanderen steven.vlieghe@ pelckmans.be 0496 16 40 25
Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant gunther.voeten@ pelckmans.be 0498 90 43 40
Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Antwerpen en Vlaams-Brabant erika.vannoten@ pelckmans.be 0491 39 95 74
Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant bart.molle@ pelckmans.be 0496 16 40 24
pelckmanssecundair
pelckmans_educatief
Pelckmans Uitgevers nv Brasschaatsteenweg 308 – 2920 Kalmthout t 03 660 27 00 – t klantendienst 03 660 27 20 pelckmans.be – uitgeverij@pelckmans.be Met voorbehoud van tussentijdse prijswijzigingen, inclusief btw, exclusief verzendkosten
I S B N 978-94-6337-579-5
9
789463 375795