EXPLO FOCUS BIOLOGIE
VISUELE LESMETHODE MET SPREKENDE TEKENINGEN, FOTO’S EN ANIMATIES GLASHELDERE STRUCTUUR OP MAAT VAN DE ONDERWIJSVERNIEUWING
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 1
13/02/2024 10:57
ONDERWIJSVERNIEUWING VOOR HET VAK BIOLOGIE
Editie
2024
Wordt vernieuwd in 2025
Editie
Editie
Editie
Editie
2024
2024
2024
2024
Editie
Editie
Editie
Editie
2024
2024
2024
2024
2
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 2
13/02/2024 10:57
Beste leerkracht De onderwijsvernieuwing blijft voor nieuwe uitdagingen zorgen. In september 2024 start de onderwijsvernieuwing in het zesde jaar. Ook in de eerste en de tweede graad werden de minimumdoelen en de leerplannen opnieuw aangepast. Wij begrijpen heel goed dat deze wijzigingen voor jou niet altijd even transparant en prettig zijn. Daarom wil Pelckmans je hierin maximaal onder steunen en ervoor zorgen dat je in september zonder zorgen en zonder bijkomende kosten kunt starten. We hebben nog meer goed nieuws. We breiden ons aanbod verder uit én lanceren iets helemaal nieuws binnen Pelckmans Portaal. De voorbije jaren hebben we ons vooral gericht op de vraag: ‘Hoe kunnen we leerlingen zo goed mogelijk ondersteunen?’ Instructievideo’s, Test jezelf, animaties … dit zijn zeer gesmaakte online tools waar leerlingen massaal gebruik van maken op Pelckmans Portaal. Dit aanbod wordt verder uitgebreid. De vraag waarop we vandaag bijkomend een antwoord geven, is ‘Hoe kunnen we leerkrachten zo goed mogelijk ondersteunen?’ Daarvoor hebben we iets nieuws ontwikkeld: de presentatiemodus. De presentatie modus ondersteunt het lesgeven: je verhaal brengen, de leerlingen activeren en de interactie bevorderen. De presentatiemodus is er voor alle vakken van het eerste jaar. Hebben we je nieuwsgierig gemaakt, bestel dan je gratis beoordelingsexemplaar en schrijf je snel in voor de infosessies. Tot dan! Thom Pelckmans en het hele Pelckmans-team
3
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 3
13/02/2024 10:57
WAT VERANDERT ER VOOR EXPLO EERSTE GRAAD?
Editie
2024 Wordt vernieuwd in 2025
Eerste jaar A-stroom
Tweede jaar A-stroom
VRAAG NU JE GRATIS BEOORDELINGSEXEMPLAAR VAN EXPLO 1 AAN! pelckmans.be/beoordelingsexemplaar
HOE LEERLINGEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? AANPASSING AAN DE NIEUWE DOELEN ST A ANGEPA A A N DE MINIMUMDOELEN
In vergelijking met de vernietigde eindtermen zijn de minimumdoelen soberder. We volgen de ontwikkelingen op vlak van de onderwijs vernieuwing nauwgezet op. Explo wordt volledig afgestemd op de inhoudelijke aanpassingen van de minimumdoelen en de leerplannen. TOEPASSINGSVRAGEN BIJ DE THEORIE Na de contextrijke theorie volgen in elke les enkele toepassingsvragen. Het zijn eenvoudige opdrachten over herkenbare situaties. Op die manier kunnen de leerlingen de nieuwe basisconcepten inoefenen en kun jij als leerkracht nagaan of ze de essentie ervan begrepen hebben. FOCUS In deze rubriek verleggen we de focus naar onderwerpen die aansluiten bij de leerstof en interessant zijn voor de leerlingen. We willen hen prikkelen en in contact brengen met de wondere wereld van natuurwetenschappen. OPTIMALISERING In het kader van leren leren formuleren we voor de leerlingen heldere d oelen. Zo is het duidelijk wat van hen verwacht wordt. Voor het studeren is een gestructureerde synthese met bijbehorende instructievideo een goed hulpmiddel. TEST JEZELF De Test jezelf werd herschikt en onderverdeeld per les. Bij elke oefening wordt de moeilijkheidsgraad aangeduid in drie niveaus. Zo kun je nog beter differentiëren. Ook de digitale Test jezelf werd aangepast.
4
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 4
13/02/2024 10:57
Exp
lo 1
rw Le e
erk
boe
k
HOE LEERKRACHTEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? PRESENTATIEMODUS De presentatiemodus ondersteunt het lesgeven: het helpt om je verhaal te brengen, activeert de leerlingen en bevordert de interactie met de leerlingen. ACTUALISERING EN OPTIMALISERING Omdat het leerwerkboek werd aangepast, hebben we ook de handleiding geactualiseerd en geoptimaliseerd. Alle aangepaste servicedocumenten zoals jaarplanning, doelenoverzichten en evaluatiemateriaal vind je op Pelckmans Portaal.
5
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 5
13/02/2024 10:57
WAT VERANDERT ER VOOR FOCUS BIOLOGIE TWEEDE GRAAD?
Editie
Editie
2024
Editie
2024
2024
Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend niet-wetenschappelijke richtingen
Editie
2024
Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend en domeingebonden wetenschappelijke richtingen
VRAAG NU JE GRATIS BEOORDELINGSEXEMPLAAR AAN! pelckmans.be/beoordelingsexemplaar
ST A ANGEPA A A N DE MINIMUMDOELEN
HOE LEERLINGEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? AANPASSING AAN DE NIEUWE DOELEN In vergelijking met de vernietigde eindtermen zijn de minimumdoelen soberder. Zo is er in het derde jaar minder aandacht voor het skelet, maar meer voor de plant, en werden in het vierde jaar vooral de micro-organismen en de voort planting aangepast. We optimaliseerden de syntheses en de instructievideo’s, zodat ze naadloos aansluiten bij de veranderingen in de leerstof. Inhouden die niet meer behandeld moeten worden, werden geschrapt of uit gewerkt als online menu. Zo werden de boeken compacter, maar heb je nog steeds de mogelijkheid om te differentiëren en leerstof te verdiepen of uit te breiden.
HOE LEERKRACHTEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? Ook de handleidingen pasten we aan naar de nieuwe minimumdoelen en leerplannen. Alle geüpdatete servicedocumenten zoals jaarplannen, doelen overzichten en evaluatiemateriaal vind je op Pelckmans Portaal. 6
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 6
13/02/2024 10:58
Editie
2024
Editie
2024
Editie
2024
Editie
2024
Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend en domeingebonden wetenschappelijke richtingen
Focus Biologie 3,1 leerwerkboek
7
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 7
13/02/2024 10:58
WAT IS HET AANBOD VOOR FOCUS BIOLOGIE DERDE GRAAD?
Doorstroomfinaliteit wetenschappelijke en wiskundige richtingen OD HET A ANB E VOOR D A AD DERDE GR IG IS VOLLED
VRAAG NU JE GRATIS BEOORDELINGSEXEMPLAAR AAN! pelckmans.be/beoordelingsexemplaar
HOE LEERLINGEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? EEN HANDBOEK In Focus Biologie 6 brengen we het verhaal van de voortplanting bij de mens, gene tica, biotechnologie en evolutie in een handboek: zonder invulruimte, maar wel met een uitgebreide waaier aan vragen en verwerkingsopdrachten op verschil lende niveaus. OP PELCKMANS PORTAAL Op Pelckmans Portaal vinden de leerlingen menu’s die hen uitdagen met verbredende of verdiepende onderdelen. Daarnaast vinden de leerlingen er ook extra materiaal, zoals animaties bij figuren en een digitale Test jezelf met autocor rectie en feedback. EEN VADEMECUM OP MAAT Hoe studeer je actief? Hoe pak je een wetenschappelijk onderzoek aan? Hoe ver wijs je naar bronnen? Hoe ontmasker je pseudowetenschap? Het antwoord op die vragen staat in het vademecum. De leerlingen vinden er ook de nodige informatie om veilig en verantwoord in een laboratorium te werken.
8
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 8
13/02/2024 10:58
HOE LEERKRACHTEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? COMFORTABEL LESGEVEN MET FOCUS In de handleiding vind je achtergrondinformatie, didactische tips en de oplossin gen van alle verwerkingsopdrachten uit het boek. Op Pelckmans Portaal bieden we een toetsvragenbank aan met zowel gesloten als open vragen waaruit je kunt plukken. Elke vraag wordt gelinkt aan de doelen. Je vindt er ook een aanpasbare jaarplanning op maat van jouw onderwijskoepel. Die informatie vind je ook op Smartschool. GA ONDERZOEKEND AAN DE SLAG Focus Biologie is een lesmethode met aandacht voor onderzoek. Vanuit de les inhoud wordt verwezen naar onderzoeken die op Pelckmans Portaal staan. Deze onderzoeken zijn aanpasbaar, zodat je een selectie kunt maken die aansluit bij jouw klaspraktijk. De uitgewerkte voorbeeldverslagen van alle onderzoeken vind je ook op Pelckmans Portaal.
s Focu
Bio
nd 6 Ha logi e
b o ek
9
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 9
13/02/2024 10:58
INHOUDSTAFEL FOCUS BIOLOGIE 6 Voortplanting bij de mens
1
Seksuele voortplanting is een essentieel kenmerk van het complexe leven op onze planeet, maar het is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. De productie van voortplantingscellen, de hormonale sturing van de vruchtbaarheid en de weg naar een geslaagde bevruchting zijn complexe processen. Die processen starten al voor de geboorte en doorspekken het hele vruchtbare leven van mannen en vrouwen. Verschillende factoren beïnvloeden zowel de mogelijkheid tot voortplanting als de ontwikkeling van het ongeboren kind. Daarnaast zijn er methoden om de vruchtbaarheid kunstmatig te stimuleren of verminderen.
VOORKENNIS • De basisbouw van het mannelijke en vrouwelijke voortplantingsstelsel • Het concept van primaire en secundaire geslachtskenmerken • Tertiaire geslachtskenmerken, geaardheid en gender • Het basisconcept van de hormonale regulering van de menstruatiecyclus met inbegrip van feedbackmechanismen • De timing van geslachtsgemeenschap, bevruchting, zwangerschap en geboorte • Het voorkomen van zwangerschap door gebruik van anticonceptie • De overdracht en kenmerken van de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoeningen LEERDOELEN • De invloed van de hormonale regeling op de vruchtbaarheid bij de mens, in functie van de verschillende levensfasen, beschrijven en verklaren • Factoren die de vruchtbaarheid beïnvloeden, bespreken • Het gedetailleerde verloop van de spermatogenese en oögenese in verschillende stadia uitleggen • Het mechanisme van hormonale regulatie van de menstruatiecyclus en de zaadcelproductie beschrijven en verklaren • Seksuele voortplanting met inbegrip van de bevruchting, embryonale- en foetale ontwikkeling beschrijven • De hormonale regulatie van de zwangerschap toelichten • Factoren die de embryonale en foetale ontwikkeling beïnvloeden, bespreken • Methoden die vruchtbaarheid kunnen onderdrukken of stimuleren bespreken en hun betrouwbaarheid toelichten
Thema 1 Voortplanting bij de mens 1 Anatomie van het voortplantingsstelsel 2 Seksualiteit en voortplantingscyclus bij de mens 3 De gametogenese 4 Factoren die de vruchtbaarheid beïnvloeden 5 Onderdrukking van de vruchtbaarheid Stimulatie van de vruchtbaarheid 6 7 Van gameet tot bevruchting 8 Van zygote naar neonaat Focus Onderzoekstechnieken voor het ongeboren kind 9 Factoren die de ontwikkeling van het ongeboren kind beïnvloeden 10 Voortplanting en ethiek menu Geslachtsdifferentiatie en virilisatie; Spermacompetitie; Lactatie (prolactine werking); Babyblues en postnataal stresssyndroom
2
Genetica De genetische informatie of erfelijke eigenschappen die doorgegeven worden aan de volgende generatie bepalen de kenmerken van dat nageslacht. Hoe kenmerken overerven en hoe ze tot uiting komen, is het studiegebied van de genetica. De monnik Gregor Johann Mendel was de grondlegger daarvan. Zijn onderzoek vormt de basis van de mendeliaanse genetica. Nieuwe ontdekkingen, zoals het belang van chromosomen en de structuur van het DNA, leidden tot de moderne genetica.
VOORKENNIS • De bouw van de voortplantingsstructuren bij planten • De bouw van chromosomen • De bouw en condensatie van DNA • De celdeling • De geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting • Epigenetica LEERDOELEN • De overervingswetten uit de proeven van Mendel afleiden • De mono- en dihybride kruising beschrijven • Variaties op deze kruisingen verklaren • Het gevolg van de interactie tussen genen duiden • Een stamboom interpreteren • Nature versus nurture toelichten • De verschillende mutatietypes aan de hand van aandoeningen indelen • Verschillende mutatietypes beschrijven
Thema 2 Genetica 1 Mendeliaanse genetica 2 Variaties op kruisingen Genetische interacties 3 Moderne genetica 4 5 Genetische veranderingen Focus Vreemde mutaties menu Mea culpa in de genetica
10
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 10
13/02/2024 10:58
3
Biotechnologie Biotechnologie is het vakgebied dat biologie en technologie combineert om innovatieve producten en processen te ontwikkelen voor onder meer de farmaceutische, de landbouwen de voedingsindustrie. Biotechnologie controleert en modificeert biologische systemen en organismen. Met geavanceerde technieken kunnen wetenschappers genen isoleren, bewerken en verplaatsen. Die kennis en de toepassing ervan creëert nieuwe mogelijkheden, zoals de ontwikkeling van medicijnen en therapieën tegen stressgevoelige gewassen. Biotechnologie helpt om de wereld te verbeteren en te vormen.
VOORKENNIS • De structuur van DNA, RNA en proteïnen • Het proces van DNA-replicatie • Het verloop van de celcyclus en celdeling • De principes van de genetica • Het verloop van genexpressie LEERDOELEN • Moleculaire technieken toelichten • Toepassingen van DNA-technologie uitleggen • De ethische aspecten van biotechnologische toepassingen en technieken bespreken
Thema 3 Biotechnologie 1 De oorsprong van biotechnologie 2 Modelorganismen 3 Moleculaire technieken 4 Recombinante DNA-technologie 5 Ethische dilemma’s Focus De toekomst van CRISPR-Cas menu Real-time PCR; De complexiteit van moleculair kloneren
4
Evolutie Waar komen we vandaan? Hoe zijn we geworden wie we nu zijn? Hoe is die enorme biodiversiteit ontstaan? Het zijn vragen die bijna iedereen zich ooit stelt. Pas in de 19e eeuw ontstonden de eerste wetenschappelijk onderbouwde antwoorden. Het ontwikkelen van een evolutietheorie die verklaart hoe het komt dat soorten veranderen en hoe die veranderingen tot stand komen was baanbrekend en verwondert ook nu nog.
VOORKENNIS • De opbouw en werking van ecosystemen • De basisprincipes in classificatie en wetenschappelijke naamgeving • De bouw van de cel • De biologische zin en functie van voortplanting • De embryonale en foetale ontwikkeling • De bouw, werking en overerving van genetisch materiaal • De biotechnologische processen • De platentectoniek en andere geologische processen LEERDOELEN • De evolutietheorie als wetenschappelijk correct antwoord op het ontstaan en veranderen van de biodiversiteit beargumenteren • Een kritische houding tegenover creationistische theorieën aannemen • De tree of life binnen het concept van de evolutietheorie plaatsen • De grote lijnen in de ontwikkeling van het leven op aarde begrijpen • Darwin, Wallace en Lamarck in de ontwikkeling van de klassieke evolutietheorie correct situeren • Natuurlijke selectie, migratie, toeval en mutatie als krachten achter de verandering van de genenpoel van een populatie in de moderne evolutietheorie duiden • De ontwikkeling van de evolutietheorie in functie van andere wetenschappelijke disciplines kaderen
Thema 4 Evolutie 1 Soorten ontstaan en evolueren 2 Ontstaan van de klassieke evolutietheorie 3 Moderne evolutietheorie 4 Moderne speciatietheorie 5 Wetenschappelijke argumenten voor de evolutie 6 Niet-wetenschappelijke argumenten en stromin gen contra evolutie 7 Ontstaan en evolutie van de mens Focus Evolutie van het meercellige leven menu Seksuele selectie
11
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 11
13/02/2024 10:58
1 + 1 = 3 EEN SLIMME COMBINATIE VAN PAPIER EN DIGITAAL Pelckmans ontwikkelt slimme lesmethodes waarmee leerlingen én leerkrachten zowel op papier als online kunnen werken. Pelckmans Portaal is de onlineleeromgeving die bij elke lesmethode van Pelckmans hoort. We vullen het platform regelmatig aan met nieuwe functionaliteiten die de combinatie van fysiek en onlinelesgeven zo vlot mogelijk maken.
s Focu
Bi
ie 5 olog
d Han
b o ek
HOE LEERLINGEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? IN HET BOEK In het boek vinden de leerlingen zorgvuldig uitgezocht beeldmateriaal, transparante en goed gestructureerde lesteksten, controlevragen en verwerkings opdrachten, syntheses, Test jezelf, een vademecum met leertips … OP PELCKMANS PORTAAL De leerlingen kunnen vanuit het digiboek interessante links, filmpjes en instruc tievideo’s raadplegen. Met behulp van de schrijf- en tekentools kunnen de leerlingen vlot tekst toevoegen, tekenen en markeren in hun digiboek.
12
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 12
13/02/2024 10:58
MEER WETEN OVER PELCKMANS PORTAAL? info.pelckmansportaal.be
HOE LEERKRACHTEN ZO GOED MOGELIJK ONDERSTEUNEN? IN DE HANDLEIDING In de handleiding vind je de uitgewerkte oplossingen van alle vragen uit het boek, achtergrondinformatie en didactische tips. OP PELCKMANS PORTAAL De handleiding is digitaal raadpleegbaar op Pelckmans Portaal. Naast het digitale bordboek vind je er evaluatiemateriaal, zoals een toetsvragenbank waaruit je kunt plukken. Er zijn zowel gesloten als open vragen. We bieden ook een aanpasbare jaarplanning aan op maat van jouw onderwijskoepel. Die informatie staat ook op SmartSchool.
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 13
13/02/2024 10:58
UITGAVENOVERZICHT ST A ANGEPA A A N DE MINIMUMDOELEN
Editie
Editie
2024
2024
Editie
2024
Editie
2024
Editie
2024
Editie
2024
Wordt vernieuwd in 2025
Eerste jaar A-stroom
Tweede jaar A-stroom
Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend niet-wetenschappelijke richtingen
Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend en domeingebonden wetenschappelijke richtingen
eerste jaar
EXPLO 1
Leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 272 blz
€ 20,00
mei 2024
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 320 blz
€ 49,50
juli 2024
Leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal)
168 blz
€ 19,00
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
204 blz
€ 49,50
wordt vernieuwd in 2025
Leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 164 blz
€ 19,00
mei 2024
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 200 blz
€ 49,50
juli 2024
Leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 264 blz
€ 22,00
mei 2024
Handboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 156 blz
€ 20,00
mei 2024
Werkboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 116 blz
€ 9,50
mei 2024
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 308 blz
€ 49,50
juli 2024
tweede jaar
EXPLO 2
derde jaar
FOCUS BIOLOGIE 3.1
FOCUS BIOLOGIE 3.2
14
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 14
13/02/2024 10:58
OD HET A ANB E VOOR D A AD DERDE GR IG IS VOLLED
Editie
2024
Editie
2024
Editie
2024
Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend en domeingebonden wetenschappelijke richtingen
Doorstroomfinaliteit wetenschappelijke en wiskundige richtingen
vierde jaar
FOCUS BIOLOGIE 4.1
FOCUS BIOLOGIE 4.2
Leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 172 blz
€ 19,00
mei 2024
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 216 blz
€ 49,50
juli 2024
Leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 204 blz
€ 21,00
mei 2024
Handboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 128 blz
€ 19,50
mei 2024
Werkboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 68 blz
€ 8,50
mei 2024
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 252 blz
€ 49,50
juli 2024
Handboek (incl. Pelckmans Portaal)
200 blz
€ 24,50
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
90 blz
€ 60,00
Handboek (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 224 blz
€ 26,00
april 2024
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
ca. 120 blz
€ 60,00
juni 2024
Handboek (incl. Pelckmans Portaal)
160 blz
€ 22,00
Handleiding (incl. Pelckmans Portaal)
80 blz
€ 49,50
vijfde jaar
FOCUS BIOLOGIE 5
zesde jaar
FOCUS BIOLOGIE 6
vijfde / zesde jaar
FOCUS BIOLOGIE 5/6
15
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 15
13/02/2024 10:58
INFOSESSIE 1STE JAAR ONLINEPRESENTATIE 2DE EN 3DE GRAAD VOLG ONZE ONLINEPRESENTATIE WETENSCHAPPEN 2DE EN 3DE GRAAD
GOODIEBA G inclusief d it B O EK
KOM LANGS OP ONZE INFOSESSIES EXPLO 1 Tijdens deze infosessie geven auteurs en uitgever je een update van alle wijzigingen in Explo 1. Schrijf je in voor een infosessie bij jou in de buurt en ontvang een gratis beoordelingsexemplaar. Elke aanwezige ontvangt ook een leuke goodiebag. Inschrijven doe je op infosessies.pelckmans.be
WIJ STAAN VOOR JE KLAAR
Voor de tweede en derde graad Wetenschappen bundelden we alle actualisaties voor jou in een heldere onlinepresentatie. In een 15-tal minuten vertellen uitgever en auteurs je de nieuwste ontwikkelingen voor jouw vak. Raadpleeg deze link voor een heldere onlinepresentatie door uitgever en auteurs over Wetenschappen 2de en 3de graad. Bekijk de presentatie op extra.pelckmans.be/qr/infosessies-2024/ wetenschappen
Heb je een vraag, opmerking of suggestie? We helpen je graag verder en zijn meer dan ooit beschikbaar voor je. Op basis van de postcode van jouw school vind je online (pelckmans.be/regioverantwoordelijken) meteen je vaste aanspreekpunt.
Steven Vlieghe
Gunther Voeten
Erika Vannoten
Bart Mollé
West-Vlaanderen steven.vlieghe@ pelckmans.be 0496 16 40 25
Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant gunther.voeten@ pelckmans.be 0498 90 43 40
Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Antwerpen en Vlaams-Brabant erika.vannoten@ pelckmans.be 0491 39 95 74
Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant bart.molle@ pelckmans.be 0496 16 40 24
pelckmanssecundair
pelckmans_educatief
pelckmans.be/nieuwsbrief
Pelckmans Uitgevers nv Brasschaatsteenweg 308 – 2920 Kalmthout t 03 660 27 00 – t klantendienst 03 660 27 20 pelckmans.be – uitgeverij@pelckmans.be Met voorbehoud van tussentijdse prijswijzigingen, inclusief btw, exclusief verzendkosten
537374_829_OF_Biologie_2024.indd 16
13/02/2024 10:59