Lesbrief
Marie Curie
MARIE CURIE
moest en zou te weten komen waarom uranium zelf licht kon geven. Ze begon te experimenteren om het antwoord te weten te komen. Jij kan ook een experiment doen! Maak je eigen fluorescerende rijst!
1
Proefje: Maak je eigen fluorescerende rijst!
Wat heb je nodig? • Droge rijst • Afsluitbare zakjes (bv. diepvrieszakjes) • Neon verf (glow in the dark verf) • Water • Aanbevolen maar niet noodzakelijk: blacklight lamp Hoe gaat het in zijn werk? • Doe twee kopjes rijst in een afsluitbaar zakje. Maak zo verschillende zakjes. • Voeg een goede schep neon verf bij de rijst (kies een kleurtje uit). • Doe twee of drie eetlepels water bij de verf en de rijst. Dit helpt de verf zich te verspreiden. • Sluit het zakje goed af en schud er voorzichtig mee, kneed het een beetje, zodat de verf verspreid is over de rijst. • Is de verf goed verspreid, giet de rijst dan uit op een vel bakpapier om te drogen, of open de zakjes om de rijst te laten drogen. • Is de rijst helemaal droog, doe de rijst dan in doorzichtige bekertjes of maak er een spoor mee doorheen de klas. Verduister nu de kamer. Zie je de rijst gloeien? Met een blacklight lamp zal je de oplichtende kleuren extra goed zien. Op naar het volgende experiment!
Deze lesbrief hoort bij Kleine helden – Marie Curie. In samenwerking met Nathalie: leerkracht, mama en blogster van www.unicornsandfairytales.be
Lesbrief
2
Marie Curie
Opdracht: Bedenk je eigen uitvinding!
Wat heb je nodig? • Pen en papier • Je verbeelding Hoe ga je te werk? • Daag de kinderen uit om zelf een uitvinding te bedenken zoals Marie. • Laat hen een korte paragraaf of twee schrijven over hun uitvinding. Waarom hebben ze die uitvinding gekozen? Wat doet de uitvinding en hoe ziet die eruit? Hoe kan deze uitvinding de mensen helpen? • Optioneel: Kies een winnaar (of laat de kinderen stemmen voor hun favoriet) en reik een zelf geknutselde Nobelprijs uit. Ieder kind kan ook een eigen Nobelprijs maken, zonder dat er één winnaar moet zijn.
Deze lesbrief hoort bij Kleine helden – Marie Curie. In samenwerking met Nathalie: leerkracht, mama en blogster van www.unicornsandfairytales.be
Lesbrief
3
Marie Curie
Knutselopdracht:
Wat zit er onder je huid? Kan jij onder je huid kijken zoals Marie met haar röntgenapparatuur? Hoe ga je te werk? • Teken de vorm van een lichaam. Probeer dan zo goed mogelijk het skelet te tekenen. Hoeveel botten teken je? Welk been zit waar? • Mag het wat actiever? En heb je een heel groot blad papier ter beschikking? Laat een klasgenootje zich neerleggen op het blad papier. Teken nu de contouren van zijn of haar lichaam op het blad. Daarna kunnen jullie samen aanduiden waar welke botten zitten, en de organen, enz. In plaats van te tekenen, kan je het skelet ook namaken met blokken, toiletrolletjes, enz. Schakel eventueel de hulp in van boeken of (echte röntgen)foto prints om het skelet na te maken. Heeft het menselijk lichaam geen geheimen meer voor jou? Maak dan een röntgenfoto van een dier na, bijvoorbeeld een hond, een konijn, een paard, noem maar op!
Deze lesbrief hoort bij Kleine helden – Marie Curie. In samenwerking met Nathalie: leerkracht, mama en blogster van www.unicornsandfairytales.be
Lesbrief
4
Marie Curie
Discussie: Gelijkheid mannen en vrouwen
Marie Curie was een uitzonderlijke vrouw die zich in een mannenwereld bevond. Bijna kreeg ze haar eerste Nobelprijs niet, omdat ze een vrouw was. In haar thuisland Polen mocht ze zelfs niet verder studeren, omdat ze een vrouw was. Ga de discussie aan in de klas. Wat is ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, jongens en meisjes? Bestaat die ongelijkheid nog, en waar? En hoe zit het in België? Hoe kan het zich uiten? Wat vinden de kinderen hiervan? Hebben zij ooit al te maken gekregen met deze ongelijkheid? En hoe kunnen we dit vermijden? Dit kan een aanzet zijn om over andere historische figuren (mannen en vrouwen) te praten die ondanks alle tegenwerking geweldige resultaten boekten.
Deze lesbrief hoort bij Kleine helden – Marie Curie. In samenwerking met Nathalie: leerkracht, mama en blogster van www.unicornsandfairytales.be
Lesbrief
Marie Curie
5
Ontdek de woorden
Deze woorden hebben allemaal iets met Curie te maken. Streep ze weg in het lettervak.
B Y J H J A O N D E R Z O E K
S L IJ G R T P U L O E U B R O A N N Q I U U H M Z V U N W E
I Y X O E L T X D M K U A I T
F E I T C A O I D A R T A V E
I L Q E A N Z N S N U S Z E N
M A R I E M E T I U U P I R S
R A D I U M R I R U B K L S C
P I I T L A N K R Q M P K I H
V F Z Q L R U N P U J E G T A
CURIE ELEMENTEN LABORATORIUM MARIE NATUURKUNDE NOBELPRIJS ONDERZOEK PIERRE
R D N I R N P V F I C T K E P
D H N E D F L H A F E Z U I P
O G A E Y B E R L B U R S T E
L A B O R A T O R I U M R Z R
POLONIUM RADIOACTIEF RADIUM STRALING UNIVERSITEIT URANIUM WETENSCHAPPER
Deze lesbrief hoort bij Kleine helden – Marie Curie. In samenwerking met Nathalie: leerkracht, mama en blogster van www.unicornsandfairytales.be
E J N E T N E M E L E V S E Y
Lesbrief
6
Marie Curie
Ganzenbord over Marie Curie
Ga met Marie Curie mee op onderzoek uit. Hiervoor heb je het ganzenbordspel nodig dat op de volgende pagina staat. Let op! Tijdens het spel zal je enkele vragen moeten beantwoorden. Heb je het boekje aandachtig gelezen? Dan vind je zeker het juiste antwoord! Voor dit spel heb je alleen nog een dobbelsteen en pionnen nodig, de rest vind je hier. Wat moet je doen? • Pak het bordspel erbij dat op de volgende pagina staat. • Knip de vragenkaartjes uit. Je vindt ze op de laatste pagina. Hoe speel je het spel? Gooi met de dobbelsteen. Ga dan het aantal ogen vooruit. Kom je op een getal, dan doe je niets. Kom je op het element polonium (Po84), dan mag je een vak vooruit. Kom je op een proefbuis terecht, dan ga je een vak terug. Kom je op een microscoop, dan mag je een vraag beantwoorden. Heb je die vraag juist beantwoord, dan mag je de volgende beurt weer verder. Beantwoord je ze fout, dan moet je blijven staan! Wie het eerst aan de finish is, heeft gewonnen!
Start
1 20
2
21
22
23
FINISH
24
19
3
18
4
17
5
28
14
7 8
13 11
39
27
16 15
10
40
26
6
9
41
25
12
38
29
37
30
36
31
35 32
33
34
Deze lesbrief hoort bij Kleine helden – Marie Curie. In samenwerking met Nathalie: leerkracht, mama en blogster van www.unicornsandfairytales.be
32 31
30
29
28
27
26
12
13 11
7 6
5
4
3
2
1
Start
8
9
10
17
18
19
20
16
14
15
22
23
24
25
33
34
35
36
37
38
39
40
41
FINISH
21
Deze lesbrief hoort bij Kleine helden – Marie Curie. In samenwerking met Nathalie: leerkracht, mama en blogster van www.unicornsandfairytales.be
1. Print de vragen uit en kleef het papier op karton. 2. Knip de kaartjes uit.
marie
marie
marie
V: Alhoewel Marie Curie een Franse naam is, werd Marie niet in Frankrijk geboren. Waar dan wel? Bonusvraag: Weet je nog haar meisjesnaam? Heb je het juist, dan mag je een stap naar voor zetten.
V: Marie won niet één, maar twee keer een Nobelprijs. Weet jij nog voor welke disciplines?
V: Weet je nog de naam van het mineraal waar Henri Becquerel onderzoek naar deed? Tip: het geeft uit zichzelf licht.
Curie
Curie
A: Natuurkunde en Scheikunde.
Curie
A: Uranium.
A: In Polen. BONUS: Haar meisjesnaam is Sklodowska.
marie
marie
marie
V: Hoe ontmoetten Marie en Pierre elkaar?
V: Hoe noemen we elementen die uit zichzelf energie afgeven?
A: Marie mocht Pierres laboratorium gebruiken/ delen. Pierre was zelf ook wetenschapper, en deed onderzoek naar dezelfde dingen als Marie.
A: Radioactieve elementen.
V: Marie ontdekte twee nieuwe stukjes van de natuur. Weet je welke?
marie
marie
marie
V: Wanneer won Marie haar eerste Nobelprijs? Was dat 1903, 1911 of 1914?
V: Wie was de tweede vrouw die de Nobelprijs voor Scheikunde won?
V: Wat deed Marie toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak?
A: 1903.
A: Irène Curie, Maries oudste dochter.
marie
marie
marie
V: Maries onderzoek was heel belangrijk, maar was ook gevaarlijk. Weet je waarom?
V: Waar komt de naam ‘polonium’ vandaan?
V: Marie wou in Parijs gaan studeren, maar omdat deze studies heel duur waren, moest ze een oplossing bedenken. Waardoor kon Marie toch studeren in Parijs?
Curie
Curie
Curie
A: Radioactieve stralen, waarmee Marie zo vaak in contact kwam, kunnen het lichaam erg beschadigen. Marie werd heel ziek en stierf door de grote blootstelling aan de radioactieve stralen.
Curie
Curie
A: Polonium en radium.
Curie
Curie A: Marie vernoemde dit element naar haar thuisland Polen.
Curie A: Ze reed langs het front met ziekenwagens die ‘de kleine Curies’ heetten. Aan boord van die ziekenwagens bevonden zich röntgenapparaten. Hiermee kon Marie, en haar dochter Irène, de verwondingen van de soldaten beter vaststellen.
Curie
A: Marie en haar zus Bronia maakten een afspraak. Terwijl Bronia studeerde, ging Marie werken en betaalde zij Bronia’s studies. Toen Bronia klaar was met studeren, was het eindelijk Maries beurt. Nu steunde Bronia haar tijdens haar studies.