Topkapı Osmanlı Süsleme Sanatı Sergisi Kataloğu

Murat YEŞİL

&

Osmanlı Süsleme Sanatı Kursiyerleri

Murat YEŞİL

&

Osmanlı Süsleme Sanatı Kursiyerleri Proje Sorumlusu Nuri SİNCANLI (Kültür İşleri Müdürü) Küratör Mavi BOĞAZİÇİ Grafik Tasarım Murat YILMAZ - Ocak 2017 -

Doğu Avrupa’dan Güneybatı Asya’ya Kuzey Afrika’dan Atlas Okyanusu’na kadar üç kıtada 600 yıl hüküm sürmüş olan Osmanlı İmparatorluğu, kültür ve medeniyetiyle tarihe damga vurmuş en önemli uygarlıklardan birisidir. 1299 senesinde temelleri atılan Osmanlı Devleti, adalet ve hoşgörüye dayalı devlet yapısıyla halen Dünya’daki en önemli örnekler arasında yer almakta, hâkimiyeti altında bulunan topraklara götürdüğü hizmetlerin izleri hala üç kıtada izlenmektedir. Çağ açıp çağ kapatan bu cihanşümul medeniyet bir o kadar acıdır ki mirasçıları tarafından yeterince bilinmemekte, yeterince anlaşılmamaktadır. Biz, bu büyük İslâm medeniyetinin bu görkemli geçmişini iyi bilmeli ve bunun gururunu ve sorumluluğunu layıkıyla taşımalıyız. Şunu unutmamalıyız ki bizler Dünya’nın en büyük medeniyetlerinden birini inşa eden bu görkemli medeniyetin mirasçılarıyız, bu mirasa ne kadar iyi sahip çıkarsak yarınlarımızı o kadar güvence altına almış olacağız.

Buradan yola çıkarak hazırlamış olduğumuz bu eserde hem Osmanlı padişahlarını hem de imparatorluğun önemli bir dönemini geçirdiği Topkapı Sarayı’nı daha yakından tanıma imkânına sahip olacağınızı ümit ediyor, emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.

Murat YEŞiL 1964 yılında Sivas’ta doğdu. Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde Kimya eğitimi aldı. Sanat eğitimine erken yaşta başlayan sanatçı, Prof. Hüsamettin & Oya KOÇAN Atölyesinde uzun yıllar başasistanlık yaptı. Anadolu’da yirmi yılı aşkın süre sanat eğitimi verdiği galeri & atölyesinde yöneticilik yaptı. Valilik binaları, ordu evleri, okullar gibi resmi alan ve kamu binalarında eserleri yer alan sanatçı, birçok tarihi eser camii, hamam, yalı ve köşk restorasyonu yaptı. Eserleri yurtiçi ve yurtdışında sayısız koleksiyonda yer almaktadır.

Evli ve üç çocuk babası olan sanatçı, kişisel atölyesinde sanat eserleri üretmeye devam etmektedir. 2012 yılından beri Taş İşleme, 2014 yılı itibarıyla da Osmanlı Süsleme Sanatı Branşlarında Pendik Belediyesinde öğretici olarak görev yapmaktadır.

TOPKAPI’dan

Besmele

Ebat: 115x43 cm

TopkapÄą 10

Eser: Kadriye BOĞAZ

Talik Hat , “Bismillahirrahmanirrahim”, “Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla”

11 Topkapı

Zırh

Eser: Nuray ÖZTÜTÜNCÜ BAĞDAT

Ebat: 95x86 cm

Osmanlı 18. yüzyıl ihtişamına ve adına yaraşır, “Ok delmez, kılıç kesmez.” diye anılan günün şartlarında gergedan veya fil derisinden imal edilen üzeri yazılar ve motiflerle süslü bir korunma unsurudur.

Topkapı 12

Kuran Muhafazası

Eser: Sultan BAT

Ebat: 106x84 cm

Osmanlı’nın İslâm’a ve onun kitabı kadimine gösterdiği saygının timsallerindendir. Altınla işlenmiş yakut ve zümrütlerle dönemin en seçkin zanaatkarlarınca kakılmış ve nakşedilmişlerdir. Üzerlerinde hattın en güzel örneklerinden ayetler yer almaktadır.

“La yemessehı illel mutahherün. Tenzilun min rabbil alemin.“ “Ona ancak temizlenenlerden başkası dokunamaz. O alemlerin Rabbinden indirilmiştir.“ ( Vakıa 79-80)

13 Topkapı

Miğfer

Eser: Havva Günnur SEVEN

Ebat: 102x89 cm

Altın kakma miğfer. Örtmek, gizlemek ve korumak anlamına gelen miğfer savaşçının başını alnını, ense ve burun kısmını, kılıç ve mızrak darbelerine karşı koruma amaçlı kullanılmıştır.

Topkapı 14

İbrik

Eser: Havva Günnur SEVEN

Ebat: 106x80 cm

Estetik güzelliği ve görünümü itibarıyla Selçuklu Türklerinin, sanat tarihimize bir hediyesidir. Temizliğin, tutumluluğun, ibadetin ve büyüklere saygının sembolü bir obje olmuştur.

15 Topkapı

İbrik ve Kase

Eser: Havva Günnur SEVEN

Ebat: 106x80 cm

Osmanlı Mutfak Kültürünün en önemli parçalarındandır. Dönem itibarıyla Çin’den getirilmişlerdir. Porselenden yapılma sırma ve altın işlemelidir. Şerbetler ve şuruplar onlarla ikram edilirdi.

Topkapı 16

Yeniçeri Ağası

Eser: Semra ATİK

Ebat: 106x61 cm

Yeniçeri Ocağının en yüksek rütbeli komutanıdır. Başkentin ve sarayın korunması görevleri arasındadır.

17 Topkapı

Tılsımlı Gömlek

Eser: Semra ATİK

Ebat: 120x120 cm

16. Yüzyılda üzerine giyilen, kişinin korunduğuna inanılan giysi. Genellikle ipekli olup pamuklu bezdendirler. Üzerleri aharlanarak kağıt özelliği kazandırıldıktan sonra yazıları nakşedilmektedir. Koruyucu olduğuna inanılan ayetlerle bezelidir. Üzerinde Saf Suresi 6. Ayet , Ali İmran Suresi 3. Ayet ve Araf Suresi 7. Ayet yer almaktadır. Gömleğin arkasında ise “Halik olan Allah’a tevakkuk ederiz.” yazılıdır.

Topkapı 18

Divan-ı Hümayun

Eser: Sibel ŞAHİN

Ebat: 110x130 cm

Kubbealtı, devletin adaletini simgeleyen pek çok sembolik öğeye sahiptir. Mekanın yaldızlı şebekelerle dışa açık ve görünür olması, alınan kararların hiçbir gizliliğinin olmadığı anlamına gelmektedir.

19 Topkapı

Nalın

Eser: Nadiye ENSELİOĞLU

Ebat: 95x70 cm

Nalın ve hamam tası. Osmanlı hamam geleneği çok zengin kumaş, mücevherat, gümüş, bakır, porselen ve sedef kakma eserlerin ortaya çıkarılmasında önemli rol oynamıştır. Dönemin Avrupasıyla mukayese edilemeyecek kadar bize has bir kültürdür.

Topkapı 20

Zülüflü Ağalar

Eser: Semra ATİK

Ebat: 122x94 cm

Enderun ( Has Odalılar) büyük bir kısmı itibarıyla Balkanlar ve Kafkasların ücra köylerinden devşirilen gençler burada eğitilirlerdi.

Hem fizikleri hem de duruşlarıyla etrafı etkileyen, devletin verdiği imajla yürüyüşlerinden, konuşmalarından, hal ve tavırlarından Enderun terbiyesi aldıkları belli olurdu.

21 Topkapı

Sanduka

Eser: Mihriye ŞEN

Ebat: 130x89 cm

Peygamber Hz. Muhammed (SAV) Efendimize ait olan Hırka-i Saadetin muhafaza edildiği sandık, Yavuz Sultan Selim Hanın Mısır Seferi dönüşünde kutsal topraklardan Topkapı Sarayına getirilmiştir.

Manevi değerine binaen üzerinin bir bölümünde şöyle yazmaktadır.

“Ve ma erselnake illa rahmeten lilalemin.

La ilahe illallahul melikul hakkul mübin.

Muhammedun rasulullahil sadigul vadul emin “

Topkapı 22

“Biz seni ancak alemlere rahmet olarak gönderdik.

Melik, Hak, Mübin Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur.

Emin ve sözünün eri olan Muhammed, Allah’ın Resulüdür”

Kutsal

Eser: Çiğdem BİLİR

Ebat: 120x72 cm

Camiler, İslâm’ın öğretilip yaşatıldığı, bize ruh veren, bizi diri ve canlı tutan, birbirimizle tanıştırıp kaynaştıran, bilgimizi ve kardeşliğimizi pekiştiren birer simgedir.

23 Topkapı

Tuğra Hat I

Eser: Şenol ÖZMEN

Ebat: 114x80 cm

Osmanlı’da padişahlar şehzadelik dönemlerinde devlet yönetimiyle ilgili eğitimlerin yanında birçok sanat dalında ve zanaatkarlık konularında da eğitim alırlardı.

Sultan 3. Ahmet ‘te şehzadeliği döneminde “Hat” eğitimi almış tuğrakeş bir padişahtır. Bu eserlerinden birinde “Tuğra” şeklinde “Mücebince amel oluna.” yazılıdır. Bu yazının önemi, ferman ve beratlarda yer alan bir işin usulüne uygun ve zamanında yapılması için padişahın buyurduğu bir sözdür.

“Mucebince amel oluna” padişah iradesinin buyruğu bir sözdür. “İcap ettirince yapılsın” demektir.

Topkapı 24

Tuğra Hat II

Eser: Şenol ÖZMEN

Ebat: 114x80 cm

“Muhammedün Seyyidü’l Kevneyni Ve’s- Sakaleyn“ “Dünya ve ahiret alemlerinin yanı sıra insanların ve cinlerinde efendisi.”

25 Topkapı

Akıncılar

Eser: Çiğdem BİLİR

Ebat: 105x75 cm

Ecdadımız Yahya Kemal Beyatlı’nın dizelerindeki gibi: Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik

Bir gün yine doludizgin atlarımızla Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla

Haykırdı, ak tolgalı beylerbeyi “İlerle!”

Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kafilelerle

Cennete bugün gülleri açmış görürüz de Hala o kızıl hatıra gitmez gözümüzde

Şimşek gibi atıldık bir semte yedi koldan Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik Topkapı 26

Ayna

Eser: Emine GÖKBAĞ

Ebat: 112x90 cm

Sultanların gözdelerinin kalplerindeki yerini ve önemini belirten en değerli objelerdendir. Sadakatin ve sevginin gösterge timsali olan bu objeler genellikle altından yapılır. Sedef işlenir.

Yakut ve zümrütlerle bezenirdi.

27 Topkapı

Kaftan I

Eser: Emine GÖKBAĞ

Ebat: 111x93 cm

Osmanlı’da padişah elbiseleri kumaş sanatının en zengin örneklerini içerir.

Desenleri özenle seçilerek nakşedilmişlerdir. Genellikle kadife, seraser , çatma ve kemha gibi kıymetli kumaşlardan yapılmıştır. Nakşedilmelerinde altın ve gümüş sim gibi kıymetli madenlerden faydalanılır. Bursa yöresi saray dokumalarının üretilmesinde ön saflardadır.

Topkapı 28

Zafer

Eser: Çiğdem BİLİR

Ebat: 147x85 cm

Osmanlı ordu yapısının gücünü ve ihtişamını Alem-i Cihan’a gösterir mızrak ucu. Üzerinde Rûmi bezemeler, altın işlemeler arasında Kayli Bayırli Ebu Nasıri’nin “Allah, zaferle şereflendirendir” yazısı bulunmaktadır.

29 Topkapı

Kapak

Eser: Nurdan YALÇIN

Ebat: 153x83 cm

Topkapı Sarayı yemiş odası dolap kapak örneği, döneminin en güzel kalem işi örneklerinden renk ve desen uyumluluğuyla öne çıkmaktadır. Çiçek ve meyve motifleriyle bezelidir.

Topkapı 30

Humbaracı

Eser: Semra ATİK

Ebat: 106x66 cm

Demir ve tunçtan dökülmüş içi boş ve yuvarlak barut gücüyle gülle atmaya yarayan humbara adındaki topu yapan ve kullanan asker sınıfıdır. Dünyanın ilk havan topu sınıfıdır.

31 Topkapı

Sancak

Eser: Semra ATİK

Ebat: 122x66 cm

Sancak-ı Şerif, Peygamber Efendimizin bayrağını simgelediği için sancağın dikildiği yere bile ayak basılması saygısızlık sayılırdı.

Yeşil atlastandır. Kırmızı parçalara sırmayla ayetler ve Aşere-i Mübeşşere’nin isimleri işlenmiştir.

Topkapı 32

Altın Muhafaza

Eser: Özden KARAKAYA

Ebat: 75x65 cm

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed‘in (SAV) sakalına hürmeten korunması amacıyla kıymetli metalden yapılarak önemine binaen en ince işlemelerle bezenmiştir.

33 Topkapı

Çini I-II-III-IV

Ebat: 45x45 cm

Topkapı 34

Eser: Sibel ŞAHİN

16. Yüzyıl. Başlıca yapım merkezi İznik olmuştur. Çini desenleri saray nakkaşhanelerinde üretilmiştir. Kalem işlerinde kullanılan motif dağarıyla çinidekiler arasında önemli paralellikler vardır.

35 Topkapı

Kumaş

Eser: Serap MERAKLI

Ebat: 99x96 cm

Osmanlı kumaşları; çok zengin malzeme çeşitliliğinin yanı sıra renk ve desen özellikleriyle de öne çıkmaktadır. Yıllarca solmamaları, bugün bile çözümlenemeyen sırlar arasındadır.

Topkapı 36

Emanet

Eser: Esma GÜLER

Ebat: 90x74 cm

Emanet-i Mukaddese’den, Hırka-i Saadet Çekmecesi. Osmanlı yadigârlarından biri olarak Peygamber sevgisinin timsalidir.

37 Topkapı

Hırka

Eser: Nuray ÖZTÜTÜNCÜ BAĞDAT

Ebat: 101x87 cm

Topkapı kutsal emanetlerinden özenle muhafaza edilen Hz. Hüseyin (ra) atfolunan hırka parçası. Üzerinde kan olduğu düşünülen lekeler mevcuttur.

Topkapı 38

Kaftan II

Eser: Emine GÖKBAĞ

Ebat: 123x92 cm

Osmanlı’da padişah elbiseleri kumaş sanatının en zengin örneklerini içerir. Desenleri özenle seçilerek nakşedilmişlerdir. Genellikle kadife, seraser, çatma ve kemha gibi kıymetli kumaşlardan yapılmıştır. Nakşedilmelerinde altın ve gümüş sim gibi kıymetli madenlerden faydalanılır. Bursa yöresi saray dokumalarının üretilmesinde ön saflardadır.

39 Topkapı

Çizme

Eser: Nuray ÖZTÜTÜNCÜ BAĞDAT

Ebat: 85x61 cm

Osmanlı 18. Yüzyıl kırmızı maroken deri üzerine gümüş ve altın tel işlenerek yapılmış bilek kısımları körüklü orijinal terlikleriyle beraber.

Ortamın saygınlığına binaen direk çizmeyle girmektense çizmeye uygun yapılmış terlik geçirilerek iştirak olunurdu.

Topkapı 40

Tavan

Eser: Ali Kemal DAŞAN

Ebat: 130x130 cm

Osmanlı sanatı en güzel örneklerinden, ahşap tabletler üzerine motifler kalem işi tekniğiyle nakşedildikten sonra uygulayacağı alanda bir araya getirilip dekoratif çıtalarla genelde geometrik örgü yapısı uygulanır.

41 Topkapı

PADİŞAH PORTRELERİ Murat YEŞİL - Mavi BOĞAZİÇİ

Osman Gazi

1258-1326

TopkapÄą 44

Orhan Gazi

1281-1362

45 TopkapÄą

I. Murad

1326-1389

TopkapÄą 46

Y覺ld覺r覺m Bayezid

1360-1403

47 Topkap覺

I. Mehmed

1389-1421

TopkapÄą 48

II. Murad

1404-1451

49 TopkapÄą

Fatih Sultan Mehmed

1432-1481

TopkapÄą 50

II. Bayezid

1447-1512

51 TopkapÄą

Yavuz Sultan Selim

1470-1520

TopkapÄą 52

Kanuni Sultan Süleyman

1494-1566

53 Topkapı

II. Selim

1524-1574

TopkapÄą 54

III. Murad

1546-1595

55 Topkapı

III. Mehmed

1566-1603

TopkapÄą 56

I. Ahmed

1590-1617

57 Topkapı

I. Mustafa

1591-1639

TopkapÄą 58

II. Osman

1604-1622

59 TopkapÄą

IV. Murad

1612-1640

TopkapÄą 60

Sultan İbrahim

1615-1648

61 Topkapı

IV. Mehmed

1642-1693

TopkapÄą 62

II. Süleyman

1642-1691

63 Topkapı

II. Ahmed

1643-1695

Topkapı 64

II. Mustafa

1664-1703

65 TopkapÄą

III. Ahmed

1673-1736

Topkapı 66

I. Mahmud

1696-1754

67 TopkapÄą

III. Osman

1699-1757

Topkapı 68

III. Mustafa

1717-1774

69 TopkapÄą

I. Abdülhamid

1725-1789

Topkapı 70

III. Selim

1761-1808

71 Topkapı

IV. Mustafa

1779-1808

TopkapÄą 72

II. Mahmud

1785-1839

73 TopkapÄą

Sultan Abdülmecid

1823-1861

Topkapı 74

Sultan Abdülaziz

1830-1876

75 Topkapı

V. Murad

1840-1904

TopkapÄą 76

II. Abdülhamid

1842-1918

77 Topkapı

V. Mehmed Reşad

1844-1918

Topkapı 78

VI. Mehmed Vahdettin

1861-1926

79 TopkapÄą