368. zkia.
doakoa
2017ko maiatza
Laguntzen du
Emprendit-on 2017, ekintzailetza hizpide Bilbok Emprendit-on 2017 hartu zuen martxoan, non ekintzailetzaz hausnarketa egin zuten Bizkaiko hainbat gaztek parte hartu zuten. Ekintzailetzaren alde baikorrak eta ezkorrak jorratu
zituzten, eta horretaz aparte, ekitaldi honetan ateratako ondorioak partekatu ahal izan zituzten Enplegua, Gizarteratzea eta Berdintasuneko forudiputatu Teresa Laespadarekin .
uniagenda
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2017maiatza
UNIBERTSITATEAK
INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK
Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea.www.ehu.eus Uda Ikastaroak Gipuzkoako Campuseko Errektoreordetza Leioako Campusa (Zentralita) Sarbide Bulegoa. Bizkaiko Campusa Arabako Campuseko Errektoreordetza
Donostia Donostia Leioa-Erandio Leioa-Erandio Gasteiz
Miramar Jauregia z/g Ignacio MªBarriola Eraik. Elhuyar Pza.1 Sarriena Auzoa, z/g Sarriena Auzoa, z/g Comandante Izarduy Kalea, 2
Gazte Informazioko Bulegoak (UPV/EHU) Gasteiz C/ Los Apraiz nº 1- 1ªPlanta Leioa Apia Bidea - Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Behea
02
945 014 336 946 015100
943 219 511 943 018 141 946 012 000 946 015 555 945 014 444 oij.ar@ehu.eus oij.bi@ehu.eus
UPV/EHU. Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea. 83. 48015 - BILBO. Tel.: (+34) 946 013 651/ 652. E-maila:cde@ehu.eus. http://www.ehu.eus/es/web/cde/home
Nafarroako Unibertsitate Publikoa. www.unavarra.es Nafarroako Unibertsitate Publikoa
Iruña
Arrosadiako Campusa
948 169 000
UNED (Distantzia Heziketako Unibertsitate Nazionala). www.uned.es UNED Araba UNED Bizkaia UNED Gipuzkoa UNED Nafarroa UNED Nafarroa
Gasteiz Portugalete Bergara Iruña Tudela
Pedro Usua, 2 Ignacio Ellacuria Parkea, 2-3 Martin AguirreDeunaren Enparantza, 4 Sadar z/g Magallón, 8
945 244 200 944 936 533 943 769 033 948 243 250 948 821 535
Mondragon Unibertsitatea. www.mondragon.edu Mondragon Unibertsitatea
Arrasate
Larramendi, 4. 23 posta-kutxatila
943 794 700 / 943 712185
Deustuko Unibertsitatea. www.deusto.eus Bilboko Campusa Donostiako Campusa
Bilbo Donostia
Unibertsitate Etorbidea 24 Mundaiz Bidea, 50
944 139 000 943 326 600
Nafarroako Unibertsitatea. www.unav.es Nafarroako Unibertsitatea Ingenieri Eskola. TECNUM TECNUM - Miramon Goiko Egoitza Idazkaritza eta Administrazioko Goi Mailako Institutua - ISSA
Iruña Donostia Donostia Donostia
Campus Unibertsitarioa Manuel Lardizabal Pas., 13 Mikeletegi Pas., 48 Aldapeta, 49
948 425 600 943 219 877 943 219 877 943 467 144
LANBIDE HEZIKETA Ikaslan. Lanbide Heziketako Ikastegi Publikoen Elkartea Hetel Heziketa Tekniko Elkartea
www.ikaslan.net
www.hetel.org
ENPRESA ETA BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK CEI Saiolan Garaia Berrikuntzako Interesgunea Cedemi BIC Gipuzkoa Berrilan CEI Busturialdea CEIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BEAZ, P.S.A. INNOBASQUE CEIN
Arrasate Arrasate Barakaldo Eibar Gernika-Lumo Miñano Goien Bilbo Bilbo Bilbo Zamudio Noain
Loramendi Kalea, 4 Uribarri Etorbidea, 3. 79 P.K. Altos Hornos de Bizkaia Hiribidea, 33 Azitain Industrialdea, 3 Eraik. 2-2 Txalaparta Poligono, 32 Arabako Parke Teknologikoa, CEIA Eraik. Urkixo Zumarkalea, 36-5. Bizkaia Plaza Urkixo Zumarkalea, 36 Sabino Arana, 8 Bizkaiko Parke Teknologikoa Mocholí Kalea
C/ Particular de Ategorrieta nº 2 Bajo Local 10. 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 480. http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@elperiodicouniversitario.com Lege Gordailua:BI-338-93. ISSN: 2530-2132
943 712 072 943 719 181 944 184 100 943 820 606 946 256 809 945 298 282 944 052 660 944 037 000 944 239 228 / 944 395 622 944 209 488 848 426 000
Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa. Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBO. Tel.: (+34) 944 139 417. E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 Iruña. Tel: 948 425 634. E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa. 31013 Ansoain. Tel.: 948 206 697. E-maila:europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa,z/g. 01192 Arkaute (Araba). Tel.: 945 0003 208. http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B. 48010 Bilba. Tel.: 946 072528. E-maila: europedirect@fundacionede.org. http://www.europedirectbizkaia.org. EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka. EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2.D. 20006 Donostia. Tel.: 943 470 962.E-maila: europedirect@kaebnai.net. http:// kaebnai.net. Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.
EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILEKO LAGUNTZA JASO DU
KOORDINATZAILEAK: Asun Calviño eta Jon Lasa. LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Nissma De Benito eta Ion Mikel Zabalegi. DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Unibertsitateko Aldizkaria. ARGAZKIAK: Makel Redondo eta Cristina Domínguez. PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/Nafarroa: 629 229 185. Unibertsitateko Aldizkariak ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.
LAGUNTZAILEAK
EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU
unibertsitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017maiatza
03
Micaela Portilla Ikergunea martxan UPV/EHUko Arabako Campusak ikergune berri bat du, Giza eta Gizarte Zientzietako ikerketa zientifikora bideratuta Unibertsitateko Aldizkaria
Euskal Herriko Unibertsitateko Giza eta Gizarte Zientzietako Ikergunea, Micaela Portilla ikerlari arabarraren izena daramana, Giza eta Gizarte Zientzietan ikerketa zientifikoari zerbitzua emateko helburuz sortu da, eta Arabako campusean pisu espezifikoa duen ezagutza-arloa da. Iñigo Urkullu lehendakaria bertan zela, apirilaren 10ean, astelehena, izan zen eraikinaren inaugurazio ofiziala. Ekitaldian izan ziren, baita ere, UPV/EHUren errektore Nekane Balluerka, Arabako diputatu nagusi Ramiro González, Gasteizko alkate Gorka Urtaran, eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburu Cristina Uriarte. Instalazioak bisitatu ondoren, Nekane Balluerka errektoreak adie-
razi zuen “Micaela Portilla Ikergunea aurrerapauso berri bat da, Arabako Campuseko azpiegitura zientifikoak sendotzera bideratua. Zientzia Esperimentaletan eta Osasun Zientzietan diharduen Lascaray zentroari gehitu zaio orain zentro berri hau, Giza eta Gizarte Zientzien ikerketara zuzendua. Gainera, zentro honek beste funtzio bat betetzen du, garrantzi berekoa: euskal emakumeek egindako ikerlana aldarrikatzea, aspaldi batean ekindakoa, eta Micaela Portilla da horren erakusgarri bikainenetakoa". Micaela Portilla Ikergunea abian jarrita ikerketaren erreferentzia bilakatuko da Euskal Herrian, arretagune izango dituen eremuetan, gaur egun ez baitago antzeko ezaugarririk biltzen duen
zentrorik. Bertan, aukera izango dute diziplina zientifiko horietako bikaintasun ikertaldeek hainbat baliabide eskueran izateko –gune bereziak, laborategiak eta azpiegitura teknikoak eta giza azpiegiturak–, betiere kalitateko ikerketari ahalik eta erantzunik onena eman diezaioten.
Ikergunea ikerketaren erreferentea bilakatuko da Euskal Herrian
Eraikin berriak hizkuntzalaritzako bi laborategi ditu (Hizketaren Per-
Nekane Balluerka UPV/EHU errektorea Micaela Portillaren ikergunea inauguratzen.
tzepzioko Laborategia eta Hizkuntzalaritza Esperimentaleko Laborategia), baita Arkeologiako beste hiru laborategi ere. Gainera, eremu partekatu batzuk ditu, gehienbat bilera-gelak, mintegietarako eta emaitzak aurkezteko lan-gelak (bakarkako nahiz taldeko lanerako) baita ekitaldi-areto bat ere. Bestalde, ikerguneak barnean hartu ditu bai Chair on Cultural Landscapes and Heritage UNESCO Katedra bai Arabako Campuseko Master eta Doktorego Eskolaren egoitza. Ezaugarriak Micaela Portilla Ikerguneak 7.750 m2-ko azalera erabilgarria du, lau solairutan eta soto batean banatuta. Lascaray Ikergunearen ondoan dago eraikita eta lurpeko aparkaleku bat du sotoan (3.194 m2). Eraikinaren
gainerakoa hainbat gune biltzen dituzten lau solairutan dago banatuta. Besteak beste, bikaintasun ikertaldeak aritzeko lokalak ditu, beste instalazio batzuen artean, baita gune balioanitzak, arkeologiako eta historiaurreko laborategi partekatuak, eta fonetika eta fonologiakoa, bileretarako eta bideokonferentzietarako gelez gain. Eraikinak zenbait osagai berezi ditu, zuzkidurarako eraikuntzaren abangoardian kokatzen dutena. Osagai horietatik nabarmentzekoa da inguratzaile osoaren itxitura estrukturala, CLT zur kontralaminatuzko panelen bidez. Zero energiako eraikin diseinua du eta hainbat osagai bioklimatiko ditu energia aurrezteko, arreta handiz aztertu direlarik eraikinaren portaera termikoa eta akustikoa.
04
2017maiatza
unibertsitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
MU, euskararen erabileraren alde Mondragon Unibertsitateak eta PuntuEUS fundazioak euskararen erabilera sustatuko dute Interneten
Eventises eta SwiftFlats, UPV/EHU iturburu Bi enpresak MBAe3 Ekintzailetza eta Enpresen Zuzendaritza Masterreko ikasleek sortu dituzte Unibertsitateko Aldizkaria
Eventises eta SwiftFlats UPV/EHUko MBAe3 Ekintzailetza eta Enpresen Zuzendaritza Masterretik ateratako bi enpresa dira. Bere horien sortzaileak Iñigo Ardanza eta Andrea de la Rica dira eta duela egun batzuk Radio Euskadiko ‘La Galería’ saioko gonbidatuak izan ziren beren proiektuei buruz hitz egiteko. Bertan topatuo egin zuten Masterreko irakasle den Adela Balderas, Oxfordeko Unibertsitateko irakasle ere badena.
Bi enpresak 2016an jaio ziren eta oinarri teknologikoa dute. Alde batetik, Eventises ekitaldien kudeaketa integrala aurrera eramateko enpresa bat da. Bestalde, SwiftFlats unibertsitateko ikasleei ostatu emateko jaio den plataforma bat da, bereziki Erasmus ikasleei zuzenduta. MBAe3 graduondokoa ikuspegi erabat praktiko batekin sortu da. Bere helburua edizio bakoitzean aukeratzen diren 25 ikasleei irtenbide profesional bat ematea da, enpresa pilotu erreal bat sor dezaten, beti ere aholkularitza espezializatu batekin.
MUk euskararen erabilera sustatuko du Interneten.
Unibertsitateko Aldizkaria
Mondragon Unibertsitateak eta PuntuEUS fundazioak Interneten euskararen erabilera bultzatzeko hitzarmena lotu dute. Lankidetza-hitzarmenaren bitartez, unibertsitateko ikasleek, irakasleek eta ikasle ohiek «.EUS» domeinua erabiltzea bultzatu nahi dute bi erakundeek; ildo horretan, haiek guztiek beren proiektu eta ekimenetarako halako domeinua eskuratzeko baldintza bereziak izango dituzte eskura, proiektu akademikoetan eta aisia-alorrekoetan euskararen erabilera sustatzea izanik asmoa. Ikasleek «.EUS» domeinua doan eskuratu ahal izango dute, baldintza jakin batzuk betez gero. Hasteko, domeinuaren titularrak edo titularrek MUn matrikulatuta egon beharko dute. Bestetik, ikasleek euren proiektu eta planetarako erregistratu duten domeinuaren izena erabili ahal izango dute; horrenbestez, «.EUS» domeinua erabiltzeko aukera izango dute proiektu akademikoetan, blog pertsonaletan nahiz aisialdiko jardueretan. Horretaz aparte, ikasle bakoitzak aldi berean 3 domeinu izango ditu gehienez, hitzarmenak eskainita-
ko baldintzetan. Baldintza hauetan erregistratutako domeinu-izenak 90 egunean aktibatuko dira, beranduen. Gainera, eduki guztiek —edo zati handienak behintzat— euskaraz egon beharko dute. Bukatzeko, ez da onartuko eskatzailearenak ez diren lokalen, enpresen, erakundeen eta marken izenak erregistratzea, eta ez da baimenduko, halaber, domeinuaren erabilera hirugarrenei saltzea. Abantailak Era berean, eta hitzarmenaren ondorioz, Mondragon Unibertsitateko irakasleek eta ikasle ohiek oso baldintza berezietan eskuratu ahal izango dute halako domeinua, euren jardueretan erabiltzeko. Kolektibo horrek % 25eko deskontua izango du «.EUS» domeinua erregistratzeko, betiere ikasleentzat ezarritako baldintza berberak betetzen badituzte —ikasle ohien kasuan, une horretan bertan unibertsitatean matrikulatuta egotearen baldintza izan ezik, jakina—. Hitzarmenaren informazio guztia eta eskaria egiteko inprimakia eskura daitezke honako esteka honetan: https://labur.eus/MUAlumni
Adela Balderas, Juan Carlos de Rojo kazetaria, Andrea de la Rica eta Iñigo Ardanza.
unibertsitatea
Deustua, gora U-Multirank rankingean Europar Komisioak egindako munduko unibertsitateen ebaluazioaren arabera, Deustuak bere notak hobetu ditu Unibertsitateko Aldizkaria
Deustuko Unibertsitateak bere kokapen instituzionala indartu eta hobetu du U-Multirank ranking unibertsitarioan, Europar Komisioak egiten duena eta aurkeztu berri dena. Horrela, 2017ko edizio honetan, Deustuak nota altuena lortu du very good- 10 adierazletan, iazko 7 eta 2016ko 5en aurrean. Deustuak ondorengo adierazleetan lortu du very good kalifikazioa: Masterrean graduazio-tasa; Graduazioa denbora normatiboan (Master); Akordioak: ikerketako hitzarmen estrategikoak; Argitalpen profesionalak; Diru-sarrerak iturri pribatuetatik (pertsonal akademikotik) Transferentzian; Spin-off-ak; Diru-sarrerak heziketa jarraitutik (diru-sarrera osotik %); Graduatuengatik sortutako enpresak; Ikasleen mugikortasuna; eta Garapen erregionala - Iturri erregionaletako diru-sarrerak. Halaber, 10 adierazle hauetan nota altuena lortzeaz gain, Deustuak good kalifikazioa lortu du beste 10 adierazletan eta bere puntuazioak 21ean hobetu du puntuatutako guztizko 31 adierazleetan.
Guztira, U-Multirank rankigean munduko 1.497 unibertsitate ebaluatu dira Munduko ebaluazioa U-Multirank Europar Komisioak egiten duen munduko lehen ranking unibertsitarioa da. Edizio honetan 1.497 unibertsitate ebaluatu dira guztira, horietatik 711 europarrak eta 70 espainiarrak. Rankingak gehienez 35 adierazle ebaluatzen ditu -31 Deustuaren kasuan-, bost eremutan sailkatzen direnak: irakaskuntza-ikasketa, ikerketa, ezagueraren transferentzia, nazioarteko orientazioa eta garapen erregionala. Bukatzeko, Ingeniaritza Informatikoaren adarrean, lehen aldiz ebaluatuta edizio honetan, Deustuak Estatuko rankingaren hirugarren postua lortu du nota altuena lortutako adierazle kopuruarengatik.
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017maiatza
05
BBVA eta Deustua,
lankidetza-hitzarmena berritua Balioak, etika eta eraldakuntza digitala dira bi entitate hauen arteko akordioaren oinarriak Unibertsitateko Aldizkaria
Deustuko Unibertsitateak bere lankidetza-hitzarmena berritu berri du BBVArekin. Akordioak aurreko urteetako elkarlanaren lerroak jarraitzen ditu, beken programa baten bitartez, ikerketaren sustapenean, graduondokoen heziketan eta aplikatutako etikaren alorreko doktoregoan zentratuta. BBVA eta Deustuaren arteko lankidetza honen bidez, etikarekin eta enpresen, entitate publikoen eta bestelako erakundeen balioekin harremana duten ekimen eta iniziatibak garatuko dira. Xedea da BBVAk laguntza ematea Deustuko Unibertsitateko Etika Aplika-
tutako Zentroari, CEA. Hitzarmena maiatzak 12an sinatu zen BBVAko Ipar-Lurraldeko Zuzendari berri den Carlos Gorría eta Deustuako errektore den José María Guiberten artean. Duela 20 urte baino gehiagotik, CEA hausnarketa, heziketa eta ezagueraren transferentziako gune bat da gaur egungo errealitate sozialak proposatzen dituen gai etikoei buruz. Bere ikerketa taldean izen handiko unibertsitateetatik etorritako ikerlariak aurki daitezke, hala nola Sussex eta Harvard-ekoak, eta baita Max Planck Institute bezalako ikerketa-zentroetakoak. Hori dela eta,
Hitzarmena José María Guibertek eta Carlos Gorríak sinatu zuten.
CEA ezaugarri hauetako Espainiako zentro unibersitario bakarra da eta etikaren arloan erreferete da nazioarte mailan. Laguntza gehiago
Hitzarmenaren bidez, BBVAk Deustuako CEA Etika Aplikatutako Zentroa bultzatuko du.
Halaber, BBVAk bere partaidetza mantenduko du hiriei buruzko Katedran, Deusto Cities Lab Katedra, eremu honetako Nazio Batuen Red Habitat UNI katedra-sarera lotuta. Katedra honek hirien desafioen inguruko ezaguera eta ikasketaren sorrera du helburu. Iraunkortasuna, irisgarritasuna, mugikortasuna, kohesio soziala, sormena, berrikuntza, hiri-diplomazia, lehiakortasuna eta gober-
nantza kolaboratiboa dira erronka batzuk. Bukatzeko, hitzarmenak ere DeustoForumaren bitartez egiten den ezagueraren difusioa ere bultzatzen du. Eztabaida eta gogoetarako espazio bat da hau, non aurten “mundu digital” bateruntz doan eraldakuntza globalaren prozesua jorratuko da, muina pertsonak izan behar dutelarik. Hitzarmen honen bitartez garatuko den ekitaldi-multzoa BBVA Taldeak bere Erantzukizun Korporatiboko politikarekin daukan konpromisoan kokatzen da eta "Aro berri honetako aukera guztiak guztien eskura ipintzea" arauarekin definitzen da.
06
2017maiatza
Hezkuntza eta Psikologiako simulazioa NUn Nafarroako Unibertsitateak Hezkuntza eta Psikologiako Simulazio Zentro bat ipini du abian Unibertsitateko Aldizkaria
Giza-gorputzaren tenperaturaaldaketa neurtu gezurrak esatean, talde-dinamikak egin, hainbat elkarrizketa-mota egin edo jolasteko txoko batean haurren jarrera behatu... Horiexek dira, besteak beste, Nafarroako Unibertsitatean martxan ipini berri den Simulazio Zentroan Hezkuntza eta Psikologiako Fakultateko ikasleek egin ahal izango dituzten praktika batzuk. Modu honetan, gradu eta graduondokoko ikasleek beren heziketa akademikoa hobetzeko aukera izango dute esperientzia praktiko zabal batekin, ingurune kontrolatu eta ziur batean, eta trebetasun zehatzak jasoko dituzte psikologia klinikorako eta esku-hartze hezigarrirako. Zentroak, egoera errealak berregiten dituzten eszenatokietan, prozedimenduen egitea
Simulazio Zentro berri bat NUn.
unibertsitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
ahalbidetzen du eta lan-taldea, autoikaskuntza eta autokritika indartzen ditu. Gainera, konpetentzia espezifikoak lortzeko aukera ematen du beste eremu batzuetan, hala nola giza-baliabideak edo giza-portaeraren ikerketa. Gunea bisita birtual baten bidez ezagutu daiteke (http://www.unav.edu/web/facultad-de-educacion-y-psicologia/visita-virtual/index.html) eta bere banaketa honakoa da: kontrol-gela bat, eszenatoki ezberdinak sortzeko aukera ematen duen ebaluazio-gela bat, behaketa-ispilurako gela bat, programa espezifikoak dituen ordenagailu-gela bat, eta dozimoteka bat, non test psikologiko eta hezigarriak dauden, baita esku-hartze psikologiko eta pedagogikoko programa batzuk ere, liburuetan ez dagoen materialarekin.
Sexu Hezkuntza eta Agroekologia NUPen Nafarroako Unibertsitate Publikoak titulu bereki berriak emango ditu Sexu Hezkuntzan eta Agroekologian hurrengo ikasturtetik aurrera Unibertsitateko Aldizkaria
Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) bi titulu bereki berri eskainiko ditu 2017/2018 ikasturtean. Gradu jakin batzuetako ikasleentzat eta profesionalentzat sortu dira: Espezializazio Diploma Sexu Hezkuntzan eta Unibertsitateko Aditua Agroekologian eta Landa Garapenean. Lehenengoa Erizaintzako, Irakasletzako eta Gizarte Laneko graduetan ikasten duten eta 60 eta 90 kreditu artean gainditu dituzten ikasleei dago zuzendua; bigarrena, berriz, ikasleei oro har, bereziki NIGMETen (Nekazaritza Ingeniarien Goi Mailako Eskola Teknikoan) graduak egiten ari direnei, hots, Nekazaritzako Elikagaien eta Landa Ingurunearen Ingeniaritzako graduko eta Elikagaien Prozesu eta Produktuen Berrikuntzako graduko ikasleei. Tituluak Unibertsitate-Gizarte Fundazioak kudeatzen ditu, eta datorren ikasturteko bigarren seihilekotik aurrera eskainiko dira, 2018an, alegia. Espezializazio Diploma Sexu Hezkuntzan (30 kreditu) bi txandatan egingo da, bata graduko ikasleentzat eta bestea profesionalentzat, eta, Agroekologiaren kasuan (16 kreditu, eta banan-banan egin daitezkeen moduluz osatua dago), txanda bakarrean. Kasu bietan, ekainaren 30a arte dago aukera izena emateko, Unibertsitatearen webgunean, www.unavarra.es.
NUPek Sexu Hezkuntza eta Agroekologiako titulu berekiak eskainiko ditu.
Edukiak Espezializazio Diploma Sexu Hezkuntzan tituluak modulu hauek izango ditu: sexualitatearen azterketarako sarrera, sexualitateko oinarrizko gaiak, harreman afektibo-sexualak, sexu-osasunaren sustapena eta arriskuen prebentzioa, sexu-hezkuntza, zeharkako alderdiak eta alderdi orokorrak, eta ikasketen amaierako lan bat, zentro berezituetan praktikak egiteaz gain. Irakaskuntza-zuzendaritzaren arduraduna Roberto Aguado JimĂŠnez NUPeko Osasun Zientzien Fakultateko dekanoa da, eta koordinatzaileak, berriz, Esther Cremaes (Osasunbidea) eta Montse Velasco (Nafarroako Gobernuaren Osasun Publikoaren Institutua).
Unibertsitateko Aditua Agroekologian eta Landa Garapenean tituluaren eskaintza, bestalde, modulu hauez osatuta dago: agroekologiarako sarrera, nekazaritzako ekoizpen-sistema ekologikoen diseinua eta kudeaketa, nekazaritzako elikagai ekologikoen transformazioa, produktu ekologikoen merkaturatzea eta landa-garapena. Alberto Enrique MartĂn NUPeko Natura Ingurunearen Zientzien Saileko irakaslea arduratzen da irakaskuntza-zuzendaritzaz. Azken bi titulu bereki horiek graduarekin lotuta egin daitezke, eta gogorarazi beharra dago duela gutxi iragarri zela Espezializazio Diploma Bideojokoen eta Errealitate Birtualeko Aplikazioen titutulua ere, Informatika Ingeniaritzako graduko ikasleei zuzendua.
publizitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017maiatza
07
08
2017maiatza
unibertsitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
Ikerbasque, hamarkada bat zientzia sustatzen 2007tik, ekimen honek 143 ikertzaile finkatu ditu eta 67 ikertzaile gazte ditu Unibertsitateko Aldizkaria
Ikerbasque Zientziarako Euskal Fundazioak 10 urte bete ditu. Urtemuga hori ospatzeko, entitateak denbora honetan lortutako emaitza bikainei buruzko balantzea egin du. Ekimen hau Eusko Jaurlaritzak bultzatu zuen 2007an, autonomia-erkidegoko administrazioek, unibertsitateek eta enpresek aspalditik egiten zuten ikerketa zientifikoa indartzeko asmoz, eta harrezkero, Euskadiko ekoizpen zientifikoa hirukoiztu egin da, nazioartean duen pisua eta inpaktua sendotuz.
Hamarkada honetan, Ikerbasquek ikerketa arloko talentuaren alde egin du politika zientifikoaren ardatz nagusitzat, mundu osoko ikertzaileak erakarriz, karrerako uneren batean Euskaditik kanpo joan behar izan duten euskal ikertzaileak barne, eta Euskadiko zentroetan lanean ziharduten pertsonei karrerak kontsolidatzeko aukerak eskainiz. Gaur egun, erakundeak kontratu mugagabea duten 143 ikertzaile eta 67 ikertzaile gazte ditu, Research Professor eta Research Fellow programetako deialdien
bitartez erakarritakoak. Gainera, urte hauetan, Ikerbasquek lankidetzan jardun du Eusko Jaurlaritzarekin BERC (Basque Excellence Research Centers) programa zabaltzeko. Ekimen honi esker, sei ikerketa-zentro sortu (Achucarro Basque Center for Neuroscience, BCBL, BCAM, BC3, Polymat eta Basque Center for Materials, Applications and Nanostructures) eta beste hiru kontsolidatu dira (DIPC, Materialen Fisika Zentroa eta Biofisika Unitatea). Ibilbide honetan, Ikerbasque garapen zientifikoaren aldeko eki-
Ikerbasquek bere datu baikorrak azaldu zituen bere urtemuga-ekitaldian.
men europarrik onenetakotzat hautatu dute hiru aldiz, eta Europako Batzordeak emandako 20 milioi euro baino gehiago jaso ditu talentua erakartzeko programak bultzatzeko. Emaitzak Ikerbasquek Euskadiko unibertsitate eta I+G zentroetan lan egiteko erakarri dituen mundu osoko ikertzaileek Euskadira 125 milioi euroko itzulkina erakartzea lortu dute 2007az geroztik, eta iazko amaieran, 723 pertsonak lan egiten zuten ikertzaile horiek buru dituzten lantaldeetan.
Ikerbasquek 125 milioi euroko itzulkina erakarri du Euskadira 2007tik
Honi esker, Ikerbasque ikertzaileak 4.200 artikulu zientifiko baino gehiago argitaratu dituzte nazioarteko ospea duten aldizkari zientifikoetan, ikerketa-proiektuen emaitzak elkarbanatzeko. Ikertzaileen profila Ikerbasquek mundu osoko ikerlariak ditu.
Ikerbasquek Euskadin ikertzeko erakarri dituen pertsonak 33
herrialdetakoak dira. Gehienak (% 46) zientzia esperimentalen arloko adituak dira, % 18 giza eta gizarte zientzietako espezialistak, % 13 teknologia eta matematika arloetakoak eta gainontzeko % 23 medikuntza eta bizitza zientzietakoak. Jatorriaren arabera, gehienak espainiarrak dira (116), baina badira italiarrak (20), alemaniarrak (12), errusiarrak (6), britainiarrak (6), ukrainarrak (5), AEBetakoak (5), kanadarrak (6) eta Europa, Amerika eta Asiako beste 25 nazionalitatetakoak ere. Gehienak gizonezkoak dira (% 78) eta batez besteko adina 45 urte ingurukoa da. Ikertzaile hauek MIT, Harvard, Oxford eta Stanfordeko unibertsitateak, CNRS eta Max Planck bezalako mundu osoko prestigio goreneko zentroetatik etorritakoak dira. Helburuko zentroei dagokienez, Ikerbasquek kontratatutako 106 ikertzailek UPV/EHUri atxikita lan egiten dute. Beste 104 ikertzaileek gainerako Unibertsitateetan (Deustuko Unibertsitatea eta Mondragon Unibertsitatea) eta ikerketa-zentroetan lanean dihardute, unibertsitate-ingurunearekin lotuta dauden bikaintasunezko bederatzi BERC (Basque Excellence Research Centre) zentroak tarteko direla.
publizitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017maiatza
09
10
2017maiatza
unibertsitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
UNED Iruñeko 4.200 ikasle baino gehiago, azterketetara deituak Probak maiatzaren 22tik 26ra eta ekainaren 5etik 9ra egingo dira, 9:00etan, 11:30ean, 16:00etan eta 18:30ean
UNED Iruñeko liburutegiak bere ordutegia luzatuko du azterketak direla eta Unibertsitateko Aldizkaria
Bere ohiko ordutegiaz gain, astelehenetik ostiralera 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 21:00etara, UNED Iruñeko liburutegiak bere irekiera-ordutegia zabaldu du hurrengo azterketen deialdia dela eta, maiatzaren 22tik 26ra eta ekainaren 5etik 9ra izango dena. Azterketetako bi asteetan, liburutegiak etengabeko ordutegian irekiko du, 9:00etatik 21:00etara. Liburutegiaren ohiz kanpoko irekiera-ordutegiak hauek dira:
MAIATZA Maiatzak 6 larunbata. 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara. Maiatzak 13 larunbata. 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara. Maiatzak 20 larunbata. 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara. Maiatzak 21 igandea. 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara. Maiatzak 27 larunbata. 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara. Azterketa-astea: Maiatzak 22, 23, 24, 25 eta 26, 9:00etatik 21:00etara.
EKAINA Unibertsitateko Aldizkaria
UNED Iruñeko 4.000 ikasle baino gehiago, Gradu, 25 eta 45 urte baino gehiagokoentzako Unibertsitaterako Sarbide Ikastaro eta CUIDeko Ingeleseko sei mailetakoak, maiatzaren 22an hasiko diren UNEDeko azterketara deituak daude. Probak bi astetan zehar garatuko dira, maiatzaren 22tik 26ra eta ekainaren 5etik 9ra, Zentroko Are-
to Nagusian, eta egunero lau saio egingo dira 9:00etan, 11:30ean, 16:00etan eta 18:30ean. Maila nazionalean, 200.000 ikasle baino gehiago dira UNEDeko probetara aurkeztuko direnak. UNED Iruñeko ikasleek azterketen data eta ordutegietara sarbidea daukate www.unedpamplona.es (Azterketak) web-orrian. UNED Iruñea Zentroak kudeaketa informatikoko sistema bat du, itzulera-posta deitua, zeinak ikas-
leek emandako azterketak biltegiratzen ditu euskarri informatiko batean eta momentu horretan ikasle horri zuzenketak egin behar dizkion irakasleari igortzen dizkio. Sistema honen helburu nagusia ikaslearen itxaronaldia ahalik eta gehien murriztea da azterketa egiten duen unetik emaitzan ematen zaizkionera arte eta ikasleak egindako azterketaren kopia bat izan dezala bere plataforma birtualean.
Ekainak 3 larunbata. 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara. Ekainak 4 igandea. 9:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara. Azteketa-astea: Ekainak 5, 6, 7, 8 eta 9, 9:00etatik 21:00etara.
Aditu batek UNED Iruñean UNED Iruñeak “Liburu Solidarioak. jorratzen du profila eta analisi Emaile egin zaitez” kanpaina atera du kriminologikoa yihadismoan Ikasleek liburuak aukeratu ahal izango dituzte eta dohaintza bat egin, nahi izanez gero, UNED Iruñea Solidorioa programara zuzenduta Unibertsitateko Aldizkaria
UNED Iruñea Zentroak martxan ipini du ikasturte honetan “Liburu Solidarioak. Hezkuntzaren emaile egin zaitez” kanpainaren lehen edizioa. Zentroko liburudendaren atondoan eskuragarri daude Liburutegitik ateratako 2.000 liburu baino gehiago, Psikologia, Hezkuntza, Ekonomia, Historia, Ingeniaritzak eta Zuzenbidea bezalako 27 titulazioetakoak, diziplina desberdinetakoak ahaztu gabe: Artearen Historia, Argazkilaritza, Zinema edo Hizkuntzak, besteak beste. Nahi duten pertsonek interesa duten liburuak aukeratzeko aukera izango dute eta dohaintza bat egiteko, nahi izanez gero, UNED Iruñea Solidarioa programaren postontzian. Aldizka, liburu-dendako atondoan liburu berriak ipin goiko dira. Kanpaina ekaineko hurrengo azterketatara arte mantenduko da.
UNED Iruñea Solidarioa programaren helburua da irakaskuntza unibertsitariora sarbidea erraztea eta
bere ikasketen jarraipena UNED Iruñea Zentroko zailtasun ekonomikoak dauzkaten ikasle guztiei.
Unibertsitateko Aldizkaria
David Garriga kriminologo eta psikologoak pasatu den apirilaren 26an UNED Iruñean “Profil eta analisi kriminologikoa yihadismoan” hitzaldia eskaini zuen Gaurkotasuna UNED Iruñea zikloaren barnean. Garriga aditua da terrorista yihadisten erradikalizaziojokaeretan, arabiar eta islamiar munduaren ezagutzailea eta Terrorismo Yihadistan espezialista unibertsitarioa. ‘YIHAD. ¿Qué es?’ edo ‘Las legiones de Satán. Asesinos en serie en tierras del Islam’ liburuen egilea da, besteak beste. Jokaeraren analisi kriminologikoaren bidez, jakitunak otso bakar-
tiaren eta banakako terroristaren arteko ezberdintasunak jorratu zituen: bi tipologien ezaugarri eta motibazio bereizgarriak. Horrez gain, bertaratutako 130 pertsonei azaldu zien metodo bat mendebaldeko gazteen artean zeinu eta portaera aurre-erradikalak detektatzeko informazioa jasotzen duena, etiologia yihadistako narratiba terrorista, gaztearen portaeraren aldaketan eragina eta zergatik konbentzitzen duten. “Soilik 4 hilabetetan gazte bat konbentzi dezakete yihadismoan sartzeko eta inmolatzera iristeko", adierazi zuen.
+ Trebakuntza
2017 MAIATZA
LGTBI, mundu koloretsu baten alde LGTBIren ospakizun-garaia da, baina hala eta guztiz ere, kolektibo honek bere oztopoak ditu gizartean Unibertsitateko Aldizkaria
1990. urteko maiatzeren 17an, Osasunaren Mundu Erakundeko (OME-OMS) Batzar Nagusiak homosexualitatea kendu zuen buruko gaitzen zerrendatik. Hori dela eta, maiatzaren 17ak balio esanguratsu handi bat du pertsona lesbiana, gay, bisexual eta intersexualentzat, eskubideen aldeko eta kolektibo horrek pairatzen duen diskriminazioaren kontrako ekintzen ardatz katalizatzaile bezala. Maila honetan eman diren legegintza-aurrerapausoak nabariak dira, berdintasunezko ezkontzak egiteko aukeratik, 2005ean, azkenaldian Euskadin onartutako “14/2012 Legea, ekainak 28koa, diskriminaziorik ez genero-identitateagatik eta pertsona transexualen eskubideen onarpena�, batzuk aipatzearren. Ukaezinak dira ere kontzientzia sozialean emandako aurrerapenak, iragazkortasun handiagoa posible egin dutenak dibertsitate sexualaren bizipenari dagokionez
oro har. Baina horrek ez du iruzurrera eraman behar, izan ere LGTBIfobia errealitate bat da egun oraindik, baita gure inguru gertuagoan ere. Horrela egiaztatzen du Barne Ministerioak argitaratutako gorrotoagatiko delituen azken txostenak eta Eraberean (TratuBerdintasuna eta Diskriminaziorik Eza Sustatzeko Eusko Sarearen azken txostenak, biak 2015ekoak, agerian uzten dutenak gure Komunitate Autonomoan gertaturiko jazoera diskriminatzaileak eta gorrotoagatiko delituen iraunkortasuna LGTBIfobia izanik arrazoia. Horrela, agerian geratzen dira, gainera, gure inguruan ematen den aurreiritzi sexuala, hierarkizatzen eta diskriminatuz esparru heteroarauemaletik ateratzen diren sexualitateak, trans kolektiboaren patologizazioaren iraunkortasuna, gure eskola-ingureneko jarrera homofoboak, edota emakume lesbianari legitimitate soziala eta bere eskubideen erabileraren aurkako ikusezintasuna.
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
01
Gaztenpresa, gazte-lana bultzatzen Youth Business Spain-en bitartez, Gaztenpresak gazteei laguntzen die lanpostu berriak lortzen Unibertsitateko Aldizkaria
Gaztenpresa Youth Business Spain-en (www.youthbusiness.es) entitate fundatzaile bat da eta bere Mentoring Programari esker, negozio bat martxan duten pertsona gazteei (35 urte artekoei) horiek finkatzen laguntzen die. Lagun egiteko epe luzeko (urte bat) akonpainamendu-programa bat da eta bere xedea da indartzea da bai negozioan erabakiak hartzea, bai pertsona ekintzailearen berezko garapena ere. Kosturik gabeko programa bat da pertsona ekin-tzaileentzat, negozio bat jadanik martxan izan behar dutenak edo berehalako etorkizun batean egin behar dutenak. Laguntza-mota hau jasotzeko interesa dutenek, egin behar duten gauza bakarra e-mail bat bidaltzea da info@gaztenpresa.orgera, saio informatibo batean parte hartzeko eskaera eginez, zeintzuk lekua duten Bilbon, Donostian, Gasteizen eta IruĂąan. Hurrengoa
Bilbon izango da, maiatzak 29 astelehenean, 9:00etatik 12:00etara. Langabeziaren aurka Youth Business Spain fundazio pribatu bar da, independentea, irabazi-asmorik gabekoa eta eremu nazionalekoa, 2014an sortua langabeziari aurre egiteko indarrak bideratu eta gehitzeko xedearekin. Horretarako, gazteei laguntzen die bere autoenpleguko proiektuak martxan jartzen, hau da, berezko lanpostuak sortzen. Youth Business Spain-en ikuspegia da autoenplegua ezaguna egin dadila garapen ekonomiko jasangarriko katalizatzaile bezala eta negozio bat martxan ipintzeko interesa duten gazte guztiek beren boterea garatzeko aukera izan dezatela. Horrela, Youth Business Spain-en eginkizuna da erraztea gora dihoan jaramonik egiten ez zaion gazte kopuru horri sarbidea behar duten laguntzara beren nego-
zioak abian ipini eta hazten ikusteko, beren komunitateak sortzeko eta beren bizitzak eraldatzeko. Fundazioaren programen onura izan dezaketen gazteak 18 eta 35 urte bitartekoak dira, botereekintzailearekin eta negozio-ideia batekin, baina sarbiderik gabe hori martxan ipintzeko baliabideetara.
Gaztenpresak Espainian 5.000 negozio berri sortzea lagunduko hurrengo 5 urteetan Hurrengo bost urte bitartean, Youth Business Spain-ek Espainian 5.000 negozio berri sortzeko laguntza emateko asmoa du, era berean 10.000 lanpostu berri sortuko dituztenak.
02
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017 MAIATZA
+ Trebakuntza
Emprendit-on 2017, hitzordua ekintzailetzarekin Bizkaiko gazteek jazoera honetan parte hartu zuten ikuspuntu ezberdinetatik ekintzailetza gazteari heltzeko
Unibertsitateko Aldizkaria
Martxoaren 2an Bilboko Oteiza Bizkaia Aretoan Emprendit-on 2017 foroa izan zen, ekintzailetza gazteari zuzendurikoa, Bizkaiko Foru Aldundiaren Enplegua, Gizarteratzea eta Berdintasuna Sustatzeko Sailak bultzatuta, eta Enplegua eta Ekintzailetzako bere DEMA Foru Agentziak antolatuta, Orienta Zaitez Fundazioarekin lankidetzan. Guztira, 81 partehartzaile egon izan ziren, ikasle,
ekintzaile, irakasle eta teknikarien artean. Aretoa 17 mahaik osatu zuten, non bertaratutakoek hitz egin eta eztabaida egin ahal zuten ekintzailetzari buruz interesatzen eta kezkatzen zieten guztiari buruz. Parte-hartzaileak 59 gizon eta 22 emakume ziren, horietatik 43 ikasleak, 21 ekintzaileak enpresarekin, 6 irakasleak eta 11 teknikariak. Jorratutako gai bat ekiteko motibazioak izan zen. Zentzu hone-
tan, partaideak ados egon ziren ekiteko arrazoi nagusiak hauek direla: Berezko garapen pertsonal eta profesionala. Askatasun-espiritua, norbere nagusia izan. Aurretiazko akonpainamendu bat instituzioen aldetik ekiteko lana errazteko. Berrikuntza eta hauskorrak izan etengabe aldatzen dihoan mundu batean. Ekonomia lokala garatu. Langabeziatik atera. Pasioa ekiteagatik eta gauza barriak egiteko gogoa tradizionalegia den ingurune enpresarial batean.
durra eta finantziazio-falta dira bi galga nagusiak. Izan ere, parte-hartzaileen arabera, “ez daukagu porrota modu onean onartzen duen kultura bat, hain beharrezkoa dena ekintzaile onak izateko. Ez dira existitzen, ezta ere, finantziazio-iturri publiko ez pribaturik proiektu garrantzitsuetarako�.
Porrotari beldurra eta finantziazio-falta dira ekiteko galga nagusiak
Puntu beltzak Hala eta guztiz ere, bertaratutakoek kontuan izan zuten ekintzailetzan zenbait galga eta oztopo aurkitzen direla. Porrotari bel-
Beste elementu batzuk bakartasuna, laguntza-falta eta gehiegizko burokrazia dira. Ondorioztatu zuten bezala, beharrezkoa da irakastea hezkuntza-sistematik
beldurra ez izateko trebetasun pertsonalak. Horretarako, beldurrak landu behar dira (per esango dutenari, huts egiteari, barregarri geratzeari, lotsari), onartu eta horiei aurre egin. Bestalde, oso garrantzitsua da nabarmentzea zergatik eta zertarako ekin nahi den ulertzen denean eta konfiantza izatean, ekiteko unea iritsiko dela. Agian hasieran konpetentzia gutxiko eta ahultasuneko sentimendu bat ematea, arriskutsua dela pentsatzea, baina ez da ezer gertatzen, ikasten eta aurrera egiten ari baita. Orokorrean, konfiantzan eta norbere buruan sinistean gabezia bat dago, eta errealitatean, helmuga heltzeko modua norberak nahi duenarekin amestea da, pasioa izan eta xedeak zehaztu eta lantzea. Batek sinisten dueneren menpe dago guztia. Horretarako, konforteko zonaldetik irtetea transmititu behar da, ezaguera
+ Trebakuntza berriak ikasi, kultura ezberdinetatik aberastu, bezero berrietatik... esperientzia lortu, laburbilduz. Gai gehiago Heldutako beste gai bat ekintzailetzako ekosistemaren ezaguera izan zen. Honi buruz, adostasuna egon zen ekintzailetzako ekosistemak dituen tresnei buruz ezjakintasuna dagoela gazteen artean modu orokorrean. Ekintzaileek sortu eta porrot egin eta berriz sortu eta porrot egiteko gaitasuna ez izan arte, ezin daiteke hitz egin ekintzailetzako ekosistemari buruz. Hori dela eta, beharrezkoa da informatzea ikasle eta irakasleei, baita ekintzailetza errazten duten plataforma barriak sortzea, garapen iraunkorrarekin batera. Baita hitz egin zuten ere ekintzailetza, iraunkortasuna eta bizitzaz (kontziliazioa) ekiteko orduan, ondorioztatuz hemen
2017 MAIATZA
modu garrantzitsuan gailentzen diren bi elementu ekintzailetzako izaera bokazionala eta ekintzaile izatean, batek erlazio pertsonalak mantentzeko ezintasuna. Ezjakintasun handi bat dago ekintzailearen eskura dauden tresnei buruz edo tresna hauek ez dira nahikoak gehiegizko burokrazia bat dagoelako, betebehar fiskal gehiegi… Hortaz, ezjakintasun handia mundu kolaboratibo eta kooperatiboari buruz. Horregatik, ekintzailetzari buruzko informazio gehiago falta da, aldaketak onura ekartzen duen ideia bultzatu, garapena dela. Saiatu eta positiboak izan, helmugak errealitate bihur daitezen, eta ekintzailetzareko kontziliazio-politika gehiago sortu. Ekintzailetza erraztuz, gizartea aldaketa handi bateruntz bultzatzen da bere garapenaren onurarako eta kalitatezko ondare bat lortzeko gazteentzat eta planetarentzat orokorrean.
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
03
Parte-hartzaileak 17 mahaitan banatu ziren ekintzailetzari buruz hitz egiteko.
Aurrez aurre Teresa Laespadarekin
Parte-hartzaile nabarmen batzuk Teresa Laespadarekin egon ziren aurrez aurre.
Emprendit-on 2017k amaiera gisa aurrez aurreko bat izan zuen ekimeneko parte-hartzaile nabarmen batzuen eta Enplegua, Gizarteratzea eta Berdintasuna Sustatzeko foru-diputatu Teresa Laespadaren artean. Helburua Bizkaiko ekintzailetza gazteari buruzko iritziak eta proposamenak partekatzea zen. Topaketa ateak itxita izan zen, komunikabi-
deen presentziarik gabe eta ikusentzunezko ekipoak grabatu zuen. Beraz, Emprendit-on 2017ko ondorioak ezagutu nahi dutenek eta aurrez aurreko honetako bideoa ikusi nahi dutenek DEMAren webgunean sartu beharko dute, www.dema.eus/emprenditon. Teresa Laespadak Emprendit-on 2017tik ateratako ondorio nagu-
siei buruzko pertzepzioak eta iritziak entzun zituen. Jorraturiko gaiak izan ziren ekiteko motibazioak, ekiteko orduan dauden galgak, ekintzailetzako ekosistemaren ezaguera, eta ekintzailtza, iraunkortasuna eta bizitza (kontziliazioa) ekiteko orduan. Topaketa kritikak konstruktiboetara irekia egon zen, gazteen ekintzailetzaren inguruan sor zitezkeenak, Bizkaiko ekintzailetza gaztearen garapenean aurrera egiteko. Horrela, parte-hartzeen ondoren, diputatuak bere Sailaren apostua iragarri zuen gai honi buruz: “ekintzailetza gazte baten sarea sortu Bizkaian, non parte hartu eta lankidetza egin ahal izago dute ekiteko interesa duten gazte guztiek, baliabide-
ak, tresnak eta esperientziak emanez bultzada ekintzailea errazteko”. Halaber, uste izan zuen “funtsezkoa sare honen arrakastarako dagoeneko existitzen diren esperientzia eta baliabideak sartzea, ahaztu gabe aurrerapausoak landidetzan Bizkaiko ekintzailetza gaztearen ekosistemako agente publiko eta pribatu guztien artean”. Aurrez aurreko honetako partehartzaileak ondorengoak izan ziren: Teresa Laespada (Enplegua, Gizarteratzea eta Berdintasuneko Diputatua). Gloria Múgica (DEMAko Zuzendari-Gerentea). María Saiz (MBAE3 Ekintzailetza eta Enpresen
Zuzendaritza Masterreko Zuzendaria). Asier Jiménez (Ekintzailea, UPV/EHU). Raúl Onaindia (Deustuko Unibertsitateko EnpresaInkubagailuen Arduraduna). Janire Gordon (Deustuako Marketing, Events & Training Management). Alex Hiriart (Ekintzailea, DeustoKabi). Rafael Balparda (Heziketako Koordinatzailea Ekintzailetza, Lan eta Orientazioko LanZentroetan, San José de Calasanz Ikastetxea). Adrian Gil (LHko ekintzailea San José de Calasanzen). Inmaculada Ramos (Gaztenpresa Fundazioa).
04
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017 MAIATZA
+ Trebakuntza
José Ramón Irigoyen, Human Gipuzkoako Zuzendaria
“Enpresek jende positiboa bilatzen dute” Unibertsitateko Aldizkaria
Zein dira, gaur egun, lanposturik eskatuenak lan-merkatuan? Egun, eskatzen ari dena, nagusiki, bi postu dira. Lehenengoa, enpresaren alde teknikoarekin harremana duena, enpresaren ingeniaritza, garapena, produktua, eraikitzea... Bigarrena, enpresa handiagoak edo puntakoak automobilgintzan edo aeronautikan, edo teknologia asko eskatzen dutenetan, 4.0 industriako elementuekin lan egiten hasten dira, robotikarekin, sentsoreekin, makinen teleoperazioarekin… Hortaz, sistema horiek guztiak erabiltzeko pertsonen eskaera bat dago hor, bai ingeniaritza informatikoan, bai prozesuen ingeniaritzan, edo adar teknikoen ingeniaritzan. Bestalde, enpresetan egiten ari den karrera-talde handi bat nazioartekotzetik pasatzen da. Gaur merkatal-mundua dagoeneko mundu osora zuzentzen da eta merkatalmundu honetan mugitzeko prest dauden pertsonak bilatzen dira, merkatu eta herrialde desberdinak eskuratuz, baita nazioarte mailako proiektuak kudeatuz ere. Honek herrialdetik kanpoko desplazalemenduak suposatzen ditu, baita egonaldi luzeagoak ere. Beste alde bat dago, alegia, zerbitzuak. Gaur egun, Euskadi mailan, asko hazten ari da aisialdiko eremuan eta turismo eta kulturarekin harremana
duen guztian. Postuak sortzen ari dira eta hemen enpresa txiki asko egon arren, Start-up asko dago, enpresen sorrerako postu asko sortzen ari dira edo eremu honetan jende ekintzaile asko dago. Beraz, nabarmendu behar da aisialdiarekin eta turismoarekin erlazioa duen guztia, eta baita biosanitario eta asistentziazkoarekin ere, izan ere, geroz eta zaharragoa den herritargo bat dugu, mota honetako zerbitzuak eskatzen dituena. Etorkizunean zentzu honetan aldaketak egongo direla uste al duzu? Industriaren alorrean, oraindik hasten ari gara 4.0 edo automatizazioko gai hauekin... Daukagun makineriaren maila teknologikoa oso altua dela eta eskatzen ari dira, horrela, prestakuntza handiak tailerrean bertan. Tornulariek programatu behar dute eta teknologia altuko makinen ezaguera-maila handi bat izan behar dute. Momentu honetan, guk teknologia eta ezagueran lehiatuko dugu eta gutxiago prezioan. Orduan, etorkizuna bide horretatik joango da, ezaguera eta teknologiarena. Eta bestalde, egiten dakiguna esportatzen. Zein gaitasun dira, gaur egun, aintzat hartuenak enpresen aldetik? Hori denborazkanpokoa da. Nik dagoeneko 30 urte daramatzat
honetan eta gaitasunek berdinak izaten jarraitzen dute. Pertsona gogotsuak bilatzen dira, ekimenarekin... Komunikaziorako gaitasuna oso garrantzitsua da, maila orokorrean eta batez ere interpertsonalean. Eta taldeetan egokitzeko eta integratzeko gaitasuna ere. Orokorrean, bizitzan bezala, gauzen aurrean jarrera baikor bat duen pertsona batekin lan egitea atseginagoa da pertsona ezkor batekin baino. Beraz, enpresek jende positiboa bilatzen dute zentzu honetan. Lan egiteko gogoa mundu osoak dauka, baina batzuk arazoak bilatzen dituzte eta beste batzuk aukerak, eta enpresek gauzetan aukerak ikusten dituzten pertsonak nahi dituzte.
“Karrera bat aukeratzean, lehenengoa bokazio pertsonalean pentsatea da”
Zer gomendatuko zenieke beren etorkizunari buruz zalantzati dauden pertsonei? Nik este dut lehenengoa dela bokazio pertsonalean pentsatzea. Lanbide asko daude non oso zaila den zertan datzaten jakitea. Adibidez, Enpresaritzan, 15 edo 16 urtetako pertsona ba-
tek ez daki enpresa bat zer den ere. Garrantzitsua da pentsatzea norberari non mugitzea gustatuko litzaiokeen. Zerbait erlazionala al den, pertsonekin lan egitea, makinekin, planoekin, marrazkiekin, matematikekin...... Gutxienez, hor erlazioeremu bat sortzen duzu. Garrantzitsua da, lan egin behar duzun horretan, zuretzat garrantzitsua den zerbait egitea. Beraz, bide horretatik joan eta ez hainbeste arreta ipini irteerarik dagoen al ez dagoen kontuan. Nola ikusten duzu lan-merkatua gaur egun? Gipuzkoan % 9,3ko langabezia bat dugu. Krisialdia baino lehen % 7 bat baino zerbait gehiagoan geunden; beraz, krisialdia baino lehenagoko mailetara iristen ari gara. Gertatzen ari dena da krisialdiaren ondorioz oso egunetik egunera lan egiten ari garela eta planifikazio gutxiagorekin. Beraz, orain lan-merkatuan eskatzen ari direna da lanera etorri eta hurrengo egunean ekoizten hasten diren profilak. Orduan, zailagoa dute karrera bukatu berria duten pertsonek eta inongo esperiantziarik ez daukatenek eta hori lortu behar dutenek. Zailagoa daukate arrazoi horrengatik, baina tarteak badaude, eta modu batean edo bestean bete beharko dira. Hori dela eta, lan-merkatua modu esanguratsuan hobetu
dela ikusten dut. Beraz, etorkizun baikor bat ikusten al duzu? Bai. Hor etorkizun on bat ikusten dut. Baita ere gertatzen ari da momentu honetan 60. hamarkadan jaio zirenak erretiroa har-tzen ari direla dagoeneko. Per-tsona hauek herritargoaren ‘boom’ bat dira. 4 eta 5 semealabetako familiak ziren, 50 eta 60 lagunetako taldeak... Ikaragarri asko ziren. Horiek erretiratzen ari dira eta hutsune garrantzitsu bat utziko dute. Beste kontu bat da gauzak automatizatu direla, beste modu batean egiten direla eta ziuraski enpresetako pertsonalak eta erakundeak amortizatuko direla, baina egia da merkatuan tarte garrantzitsu bat utziko dutela, eta hurrengo 5 urteetaz hitz egiten ari naiz, ez gehiago. Zer eskaintzen dio Human zure enpresak lan-merkatuari? Guk enpresei laguntzen diegu antolakuntzan, lanpostuetan... eta pertsonak aukeratzen ditugu, hezitzen ditugu, garatzen ditugu... Hori da pertsonek gure enpresan aurki dezaketena. Jendearen curriculumak jasotzen ditugu ere, askotan curriculumari dagokionez beren orientazioa argi ez daukaten pertsonak aholkatzen ditugu, etab., eta enpresei, bezeroek eskatzen digutenaren arabera sar ditzaketen pertsonei buruz.
graduondokoak
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2017maiatza
12
Graduondokoak enpresen eskaeretan Argitaratu diren azken txostenen arabera, gaur egun Espainian lanpostuak eskaintzen dituzten enpresen heren batek graduondoko ikasketak eskatzen ditu Unibertsitateko Aldizkaria
2016-2017 ikasturtea amaitzear dago eta horrekin batera, beren graduko titulazioa lortuko duten milaka ikaslek beren etorkizunari buruz hausnarketa sakona egin beharko dute. Horietariko askok beren ezaguerak handitzeko nahia azalduko dute, espezializazio bat lortu nahian, bide batez lana aurkitzeko aukerak areagotzeko. Hala eta guztiz ere, ez dira ikasleak bakarrik posibilitate hau aintzat hartuko duten bakarrak; izan ere, jardunean dauden langile askok, beren karrerari bultzada berria emateko xedearekin, ikasketa berezitu bat aurrera eramateko erabakia hartuko dute, horretarako graduondoko bat aukeratu. Beraz, graduondoko bat ikastea ez dagokie ikasleei bakarrik eta enpresek goi mailako hezkuntza mota honetako ikasketak izatea geroz eta kontuago daukate urtetik urtera agerian geratzen den bezala. Horren adierazle, Adeccok, giza baliabideen kudeaketan liderrak, eta Infoempleok, analisi bat aurkeztu dute irtenbide profesional gehiago daukaten graduondoko titulazioen inguruan, alegia Infoempleo Adecco 2015 Txostena: Lan-eskaintza eta eskaria Espainian. Gol mailako titulado hacen garrantzia han da handia tituludun unibertsitarioak eskatzen dituzten enpresen % 38k positiboko balioesten dituztela graduondoko ikasketak (iaz baino ehuneko puntu bat gehiago).
Zergatik? Azken urteetan, heziketa soilik ezaguerak lortzeko balio zuen tresna bat bezala ulertzetik etengabeko ekitaldi bat bezala aintzat hartzera iritsi da. Horrela, ikaslearen enplegagarritasuna bermatzen duten gaitasunen garapena lortzen da. Aldaketa hau ikusgarria da ere graduondoko programen garapenean ere, non ikuspegi praktikoa teorikoaren gainean aurkitzen da.
Graduondokoa lanbide jakin batzuetan sartzeko bide bakarra izan daiteke Graduondokoaren heziketa elementu garrantzitsu eta bereizgarri bat da enplegagarritasunean, lan-eskaintzetan modu argian eskatzen diren ezaugarriez gain, bi hautagaien arteko berdintasun egoera batean, teknikariek goi mailako ikasketa hori duen pertsona hautatuko dutelako. Beraz, graduondokoak bi funtzio betetzen ditu lan-sartzean. Alde batetik, lehen lanpostua lortzea bultzatzen du, eta beste aldetik, jada esperientzia daukaten hautagaien kategoria profesionala igotzea lortzen du. Lehenengo kasuan, elementu bereizgarri bat da esperientziarik gabeko hautagaien arteana. Bigarrenik, esperientziadun profesionalei zuzenduriko graduondokoa enplegagarritasuna bermatzen
Graduondoko ikasketen balioespena sektoreka lan-eskaintzetan Sektoreak Legezkoa Bankua eta Inbertsioa Giza Baliabideak Aholkularitza Orokorra Osasuna Makineria eta Ekipo Mekanikoa Merkataritza (Ban. Txikizkaria) Metalurgia, Mineralurgia eta Burdingintza Higiezinen Agentziak Kimika, Kautxoa eta Plastikoa Industriala (besteak) Eraikuntzako Materiala Salgaien garraioa eta Logistika Zerbitzuak (besteak) Telekomunikazioak Informatika eta Internet Farmazia eta Ospitaleko Materiala Elektronika Elikadura, Edariak eta Tabakoa Automobila
2015
2014
MBA
% 14,0 % 9,7 % 8,0 % 7,9 % 7,7 % 6,7 % 5,9 % 5,8 % 5,8 % 5,8 % 5,5 % 5,4 % 4,9 % 4,5 % 4,4 % 4,2 % 4,1 % 4,0 % 4,0 % 3,4
% 10,9 % 7,7 % 6,2 % 9,0 % 7,8 % 7,1 % 2,8 % 3,9 % 3,3 % 6,6 % 5,8 % 2,9 % 3,1 % 5,7 % 5,6 % 4,9 % 4,7 % 4,3 % 4,4 % 4,3
% 4,3 % 32,0 % 15,8 % 26,2 % 29,8 % 74,3 % 56,5 % 51,8 % 36,8 % 44,9 % 57,1 % 42,9 % 48,8 % 32,9 % 68,2 % 50,5 % 23,8 % 54,6 % 37,7 % 29,9
Beste materia batzuk % 95,7 % 68,0 % 84,2 % 73,8 % 70,2 % 25,7 % 43,5 % 48,2 % 63,2 % 55,1 % 42,9 % 57,1 % 51,2 % 67,1 % 31,8 % 49,5 % 76,2 % 45,4 % 62,3 % 70,1
Iturria: Enplegagarritasuna eta Graduondokoen gaineko Infoempleo Adecco VII. Txostena.
du zuzendaritza-gaitasunen garapenen eta ezaguera berezituen bidez. Espezializazio honek karrera profesional bat berries indartzea suposa dezake eta/edo beste eremun funtzional edo sektore berrietara norabidea aldatzea. Gainera, graduondokoa lanbide jakin batzuetan sartzeko bide bakarra izan daiteke, beren naturarengatik graduondoko zehatz baten ikasketa eskatzen duten ogibide horiek. Enpresak gainean Enpresa-mundua da ikasketa mota honetako eskaintza zabalena es-
kaintzen duen arloa. Horrek adierazten du eremu honetan espezializatuak dauden ikasketa-zentroek sumatu dutela noruntz dihoazen enpresen errekrutatze beharrak kudeaketa eta zuzendaritza enpresarialan, jaramonik egin gabe konpainiaren sektorera, beren beharrak denborarekin asetzeko. Dena den, graduondoko ikasketen heziketa-eskaintza geroz eta zabalagoa da Espainian, bai erabilitako modalitate eta kanalei dagokienez, bai edukiei dagokienez. Urtetik urtera lanmerkatuak horiei buruz daukan balioespen positiboa goruntz
doa gainera. Zentzu honetan, titulazio unibertsitarioak eskatzen dituzten lan-eskaintzen hiruren bat baino gehiagok (% 38) graduondoko ikasketak balioesten ditu modu oso baikorrean. Horrez gain, ikasketa mota hau egitearen beste abantail bat lanpostu berri hori lortzean nabari daiteke ere. Soldata desberdintasuna master bat daukaten langileen eta ez daukaten langileen artean % 54,5 (Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza duten langileekiko) edo % 27 handiagoa izan daiteke (Lanbide Heziketako tituludunekiko).
graduondokoak Graduondokoaren balioespena lan-eskaintza batean hautagaiari dagokion faktore-multzo baten arabera alda daiteke, hala nola bere titulazio unibertsitarioa, bere kategoria profissional edo lortu nahi duen lanpostua. Baina modu oso esanguratsuan hautaketa egiten duen konpainiaren sektorearen mende egongo da.
Enpresa-munduan aurki daiteke graduondoko eskaintza zabelana
Eskaerak sektoreka Edizio honetan ere zerbitzu juridikoetako enpresak dira graduondoko heziketa gehiago balioesten dituena. Izan ere, sektore honetako lan-eskaintzen % 14an aurki daiteke baldintza hau. Gainera, iaz baino modu azpimarragarriagoan gertatzen da hau, orduan % 11n bakarrik eskatzen baitzuten graduondoko bat. Ondoren, Bankua eta Inbertsioen sektorea da goi mailako heziketak eskatzen dituena eta bi postu igotzen ditu taulan (% 9,7, bi portzentaje-puntu igo eta gero). Bere aldetik, Giza Baliabideen sektorea da jauzi handiena egiten duena eta iaz zazpigarrena izatetik hirugarrena izatera iritsi da graduondokoaren eskakizunean (% 8; +1,8 p.p.). Laugarren postura erortzen da bigarrenetik Aholkularitza Orokorra, portzentaje-puntu bat baino gehiago galdu ondoren (% 7,9) eta bere ondoren kokatzen dira Osasuna, duela urte bat hirugarrena zena (% 7,7), nahiz eta titulazio hau modu berean eskatzen jarraitu.
Maiztasunarekin graduondoko heziketa eskatzen duten beste sektore batzuk dira Makineria, Merkataritza, Metalurgia, Mineralurgia, Higiezinen Agentziak, Kimika, Industria, Eraikuntza, Logistika, Zerbitzuak, Telekomunikazioak, Informatika, Farmazia, Elektronika, Elikadura eta Automobilgintza. Horien guztien artean, Banaketa txikizkariak (Markataritza) bikoiztu du graduondokoak eskatzen dituzten lan-ekaintzen kopurua azken urtean. Urteen artean bi portzentaje-puntu baino gehigo hazten diren beste sektore batzuk dira Higiezinen Agentziak eta Eraikuntzako Materiala, jada aipaturiko Giza Baliabideen eta Merkataritzaren kasuez gain. Garrantzitsua da sektore bakoitzak behar duen graduondokoen tipologia aipatzea ere. Horrela, adar batzuk MBA (Master of Business Administration, Lan Administrazioko Masterra) eskatzen diete bere hautagaiei, Makineria eta Ekipo Mekanikoen kasuan bezala (graduondoko eskaintzen % 74,3k MBA zehazten du), Telekomunikazioak (% 68,2) edo sektore Industriala (% 57,1). Beste sektore batzuk, ordea, bere eremuan espezializatutako materiak ematen dituzten graduondokoen aldeko apustua egiten dute, esate baterako Zerbitzu Juridikoak (% 95,7), Giza Baliabideak (% 84,2) edo Farmazia (% 76,2). Maila profesionala erabakigarria Graduondoko ikasketen balioespena modu zuzenean lotuta dago kategoria profesionalarekin eta langile batek lor dezakeen esperientzia-mailarekin. Horrela, bi segmentu bereiztu daude. Lehenik eta behin, zuzendaritza-postuak betetzera bideratuak dauden lan eskaitzen % 13 baino gehiagok graduondoko bat eskatzen dute, teknikarien
postuak betetzeko eskaintzetan % 8an gertatzen den bitartean (portzentaje-puntu bat eroriz) eta aginteentzako, % 7,8. Kontrako aldean, ehunekoek behera egiten dute enplegatuen kasuan, baldintza hau eskaintzen % 3an agertzen delarik.
Ogibide bakoitzeko maila profesionalak garrantzia du master bat ikasterako orduan
Eskakizunaren desberdintasunaren arrazoia kategoria profesional bakoitzeko funtzioetan datza. Zuzendari eta maila-ertaineko agiteentzat modu nagusian balioesten dira kudeaketa eta zuzendaritzako ezaguerak
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
ematen dituzten programak, eta teknikarien kasuan, berriz, egin beharreko lanetan bereizten diren ikasketak. Langieentzat graduondoko ikasketak behar ez dituzten beste balio batzuk aintzat hartzen dira. Horrela isladatzen da eskatzen diren master-motan: MBA zuzendarikarguetarako eskaintzen % 45,7an agertzen da eta teknikarientzat bakarrik % 17an eskatzen dute (kategoria honetan graduondoko batean ikasi beharreko beste gai batzuk balioesten dira). Urrunerago joanez, graduondoko bat izatea gehien baliosten dituzten lanpostuak aztertu daitezke beren kategoria profesionalaren arabera. Horrela, zuzendarien mailan, graduondokoa eskatuagoa da Eskualdeko Zuzendaria edo Ordezkariari zuzenduriko laneskaintzetan (% 36,6), Zentroko Zuzendariari (% 35,6), Giza Balia-
2017maiatza
13
bideen Zuzendariari (% 34,7) eta Zuzendari Komertzialari (% 33,2). Erdiko aginteen kategorian, titulazio hau beharrezkoa da Zuzendaritza Orokorreko Alboko postua lortzeko (% 57,1), Giza Baliabideetako Aholkulari Seniorra (% 55,7), Garapeneko Arduraduna (% 52,4) eta Sukaldeko Naguria (% 46,4). Profil teknikariei dagokienez, graduondokoa eskatzen da Kontu Handien Exekutiboa izateko (% 36,1), Zonaldeko Ordezkaria (% 31,8), Teknikari Komertziala (% 25) eta ogibide digital barriak, adibidez community manager (% 19,3) edo SEOn aditua (%1 8,8). Bukatzeko, enplegatuen maila profesionalean, graduondokoa beharrezkoa da Kometzialaren postua lortzeko, eskaintzen % 23,7an agertzen dena, Idazkaria (% 17,8), Administraria (% 17,4) eta Sustatzailea (% 9,9).
graduondokoak
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2017maiatza
14
Graduondokoak Komunitate Autonomoka Graduondoko ikasketen balioespena Komunitate Autonomoka lan-eskaintzetan
Unibertsitateko Aldizkaria
Graduondoko ikasketak eskatzen dituzten las eskaintzean banaketa geografikoak aldaketak jasan ditu azken urtean zehar. Hainbat ediziotako Madrilgo Komunitatearen hegemoniaren ondoren alor honetan, lehen hiru postuak aldatu dira. Kataluinia, Andaluzia eta Madril lehen hiru postuetan kokatzen dira graduondokoak gehien balioesten dituzten komunitateei
dagokienez, % 8ko portzentajetik hurbil (zehazki % 8,4%; % 7,9 eta % 7,8, hurrenez hurren). Aldaketa batekin, hots, Kataluinia eta Andaluziak beren graduondokoen presentzia areagotzen duten bitartean, Madrilgo Komunitatean gutxitzen du modu txikian. Gaztela eta Leรณn (% 6,6), postu bat igoz, Euskal Herria (% 5,6) eta Galizia (% 5,5) erdi-mailako zonalde batean aurkitzen dira graduondoken eskaeran.
KKAA
2015
2014
MBA
Kataluinia Andaluzia Madrilgo Komunitatea Gaztela eta Leon Euskal Herria Galizia Kanariak Valentziako Komunitatea Gaztela - Mantxa Murtzia Kantabria Errioxa Aragoi Nafarroa Extremadura Balearrak Asturias
% 8,4 % 7,9 % 7,8 % 6,6 % 5,6 % 5,5 % 3,8 % 3,3 % 3,0 % 2,5 % 1,9 % 1,9 % 1,9 % 1,8 % 1,8 % 1,8 % 1,6
% 7,9 % 7,3 % 8,0 % 6,5 % 6,8 % 5,6 % 4,2 % 5,4 % 3,5 % 3,2 % 3,0 % 2,7 % 3,3 % 3,5 % 2,7 % 3,1 % 3,1
% 47,9 % 38,3 % 47,1 % 37,2 % 36,3 % 40,7 % 35,1 % 30,5 % 51,2 % 42,9 % 57,0 % 40,8 % 33,1 % 39,4 % 48,0 % 31,3 % 40,3
Beste materia batzuk % 52,1 % 61,7 % 52,9 % 62,8 % 63,7 % 59,3 % 64,9 % 69,5 % 48,8 % 57,1 % 43,0 % 59,2 % 66,9 % 60,6 % 52,0 % 68,7 % 59,7
Iturria: Enplegagarritasuna eta Graduondokoen gaineko Infoempleo Adecco VII. Txostena.
Geratzen diren Komunitate Autonomoek % 4 baino gutxiago batean eskatzen dituzte graduodokoak, Balearrak eta Asturiasera iritsi arte, gutxien eskatzen dituztenak izanik, lan-eskaintzen % 1,8 eta % 1,6 batekin, hurrenez hurren.
Graduondoko heziketa MBA izan dadila gehien zehazten duten erregioei dagokienez, lehenik eta behin Kantabria egongo litzateken, titulazio unibertsitarioko lan-eskaiantzen % 57 batean master hau nabarmenduz,
Gaztela-Mantxa (% 51,2) eta Extremadura (% 48). Aitzitik, graduondoko mota hau gutxien eskatzen dituzten lurraldeak Aragoi (% 33,1), Balearrak (%31,3) eta Valentziako Komunitatea dira (% 30,5).
graduondokoak
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017maiatza
15
Zer kontuan izan master bat aukeratzean Jakina da graduondoko bat ikasteak enpresen ateak irekitzea errazten duela, baina zer hartu behar dute aintzat ikasleek master bat hautatzean? Hona hemen giltzak
1 2 3 4
ZEIN DA GRADUONDOKO BAT IKASTEAREN HELBURUA? Xedea ezin daiteke izan soilik beste titulu bat lortzea, baizik eta pertsonalki lan egin nahi den sektorean sakontzea. Horretarako, oso garrantzitsua da aintzat hartzea irtenbide profesionalak, enpresetan praktikak egiteko aukera eta titulatuen lan-sartzearen portzentajea.
Unibertsitateko Aldizkaria
Gero eta pertsona gehiagok master bat ikastea pentsatzen dute unibertsitateko graduatuko titulua lortu ostean. 2006-2007 ikasturtean 16.609 ikaslek izena eman bazuten graduondoko batean Espainian, 2014-2015ean 139.844 pertsona izan ziren, espainiar sistema unibertsitarioaren arabera, Hezkuntza, Kultura eta Kirol Ministerioak 2015-2016 ikasturtean argitaratu duenez. Master bat ikasteak abantaila batzuk dakartza, hala nola ezaguera eta esperientzia batzuk lortzea espezialitate jakin batean eta curriculumean elementu bereizgarri bat gehitzea graduko titulu bera daukaten hautagaien artean.
Graduondoko bat ikasteak denbora, energia eta diru asko eskatzen ditu Dena den, titulazio hau lortzeak denbora, energia eta diru mordo bat eskatzen ditu. Horregatik, komenigarria da denbora zentzudun bat hartzea bakoitzaren profilera eta egoeretara gehien egokitzen den graduondoko bat aukeratzearen erabakia hartzeko. Hori dela eta, hona hemen erantzuna bilatu beharreko galdera batzuk, kontuan hartzekoak master bat hautatzean:
ZEINTZUK DIRA EDUKIAK ETA NOLA EMATEN DIRA? Funtsezko beste alderdi batek ikasketa-planean agertzen diren materiekin eta ematen diren metodologiarekin harremana dauka. Edukiei dagokienez, programa ezberdinak konpara behar dira eta nahi den adar horretan lan egiteko jakin behar den guztia ageri den ikusi ere. Nola galderari dagokionez, magistral-klaseez gain, ikasleen aldetiko parte-hartze aktibo bat eskatzen dituzten metodologiak erabiltzen al diren aztertu, hala nola kastaren ikasketa eta ikasketa proiektuka. Azken hauekin lehenengoekin baino askoz gehiago ikasten da.
ZEIN DA IRAKASLEGOAREN PROFILA? Eremu hau funtsezkoa da irakaskuntzaren profila balioestean. Kasu batzuetan nahikoa izan daiteke prestigiodun klase akademikoak ematearekin, benetan horrelakoak diren egiaztatu ondoren –beraiei buruzko informazioa Interneten bilatu ondoren eta nazioarteko aldizkaritan argitaratzen dutela jakin eta gero, adibidez-. Hala eta guztiz ere, komeni izango da esperientziadun talde profesional handi bat egotea, izan ere hauek sektorearen azken joerak ezagutzen baitituzte eta kontaktu-kate luze baten lehen maila izan daitezke eta.
ZEIN IKASLEGO MOTAK IZENA EMAN OHI DU? Galdera honek hasiera batean dirudiena baino garrantzi gehiago dauka: bi alderdi gakoetan sakontzea ahalbideratzen baitu: zein baldintza eskatzen ditu zentro akademikoak –ez da gauza bera gradu bakar batetik edo gradu desberdin askotatik etorritako ikaslego bati zuzenduriko master bat, azken kasu honetan nota altuago bat eskatu ohi baita; eta nortzuk izango diren ikaskideak, klaseak eta esperientzia aberastuko dituztenak -graduatu berriak eta esperientziadun eta kontaktudun eskarmentu handikoak-.
unigazte
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2017maiatza
16
Bihurtu ditzagun egun guztiak maiatzaren 1a Nafarroako Gazteriaren Kontseilua
1886ko maiatzaren 1ean greba bat ospatu egin zen Chicagon, lanbide-baldintzen hobekuntza (8 orduko lanaldia) erreklamatzeko, eta bere emaitza 8 sindikalista anarkisten exekuzioa izan zen. Horregatik, data hori pertsona langileen nazioarteko eguna bihurtu zen, hau da, gure lanbide- eta gizarteeskubideak erreklamatzeko mundu-mailako erreferentzia bat. Hala ere, gaur egun gutariko askok jadanik ez dugu planteatu ere egiten greba bat egiteko edota gure lanbide baldintzak eta eskubideak neurriren batean hobetzea erreklamatzeko aukera. Exekuziorik jasan ez izan arren, lanik gabe geratzearen beldurrarekin topatzen gara. Alditan, bizirik irautea ahalbidetzen digun enple-
gu bat aurkitu dugulako eta galtzera arriskatu nahi ez dugulako. Guztiontzat ezaguna da “pertsona pila bat daude hor kanpoan zure lana egiteko prest” esaldia. Beste askotan berriz, asteen, egunen edota are orduen araberako kontratuak ditugulako, edo bestela ETT/ABLE zerbitzuen eraginpean lanean aritzeagatik, lan bat lortzekotan gure lanbide eskubideak alde batera utzi behar ditugula ulertzen dugulako. Eta beste batzuetan, une jakin bateko zenbait egoeretan zuzenean gure lanbide eskubideak desagertu egiten direlako. Esaterako kontraturik gabe lan egin behar dugulako (“paperarik gabeko” hainbat eta hainbat gazte bezala), enpresa batek “autonomo faltsu” modura kontratatu gaituelako, edota “zorionekoak garelako” enpresa edo
administrazio publiko batek jadanik ikasketak amaitu ditugunean esperientzia lortzeko praktika batzuk egiteko “aukera eman digulako”, ondorioz gainerako plantillaren betebehar eta ardura berdinen eraginpean jardun behar izanik, baina lanbide eskubiderik gabe (jadanik ez daukagu lan kontraturik, praktiketako hitzarmen bat edo beka bat baizik). Hau da gizartearen gehiengoak oro har eta pertsona gazteok bereziki aurrez aurre topatzen dugun errealitatea. Duela egun batzuk titular handiak irakurri ahal izan ditugu, esanez 2016an Nafarroan lanean aritu garen 25 urtetik beherako gazteon kopurua 8.000tik 13.5000ra igo zela. Agerikoa denez, datua oso positiboa da baina ezinbestekoa halaber datu hori testuinguru batean
ezartzea. Alde batetik, ezin dugu ahaztu Nafarroako gazteen jarduera tasa estatuko baxuenetako bat dela, gazteen langabezia tasak nolabait Nafarroako langabezia tasa orokorra hirukoiztu egiten duela eta oraindik EB-ko gazteen langabezia tasaren batez bestekoaren oso gainetik egoten jarraitzen duela. Bestalde, kontuan hartu behar dugu gure lanpostuetan topatzen dugun errealitatea. Errealitate horretan behin-behineko eta lanaldi partzialeko kontratuak nagusitzen dira, soldatak “mileuristak” ere izatera heldu gabe, gainera lanbide eskubideak beste garai batzuetako ilusio modura planteatuz. Errealitate horretan, prekarietatea (ziurgabetasuna, bermerik eza eta babesgabetasuna) nagusitzen da gure enpleguetan eta gure bi-
zitzetan. Prekarietate horrek eragozten digu 30 urte bete aurretik bizitza proiektu autonomo bat abian jartzea, osasuna larriki kaltetzera helduz (derrigorrezkoa izan beharko litzateke enplegu eskaintzetan eta lan-kontratuetan ohartarazpen hori egitea, tabako paketetan bezala). Egoera honen aurrean bi aukera ditugu. Enplegu bat lortu ahal izateko gure eskubideei uko egitea onartu edo bestela gure lanbide eta gizarte eskubideak defendatzeko guztiok borroka egitea. Lehenengo aukera ez dugu planteatu ere egiten. Beraz, lortu behar duguna da maiatzaren 1a salbuespen bat ez izatea, baizik eta egun bat gehiago, geure eskubideak berreskuratzearen eta langile zein gizarte modura horiek erabiltzearen aldeko gure borrokan.
24.000 gazte langabezian Euskadin Maialen Olabek gazte-enpleguaren azken datuak azaldu ditu.
Unibertsitateko Aldizkaria
Euskadiko Gazteriaren Kontseiluak mahai gainean ipini du gazteen egoera: “16 eta 29 urte bitarteko gazteak langabezian daude 2017ko lehen hiruhilekoko datuek adierazten duten bezala, hau da, 24.000 pertsona gazte”, EGK-ko lehendakari Maialen Olaberen hitzetan. Horretaz gain, ohartarazi du egoera horrek “bizitza-proiektu bat aurrera eramatea oztopatzen duela”. Hala eta guztiz ere, nabarmentzekoa da lehen aldiz azken hamarkadan datu horrek ez duela bikoizten langabezia-tasa orokorraren datua, % 11,4koa dena. Dena den, Olabek “lan egiten eta hausnartzen jarraitzea” eskatu du, izan ere, “oraindik egiteko asko dago enpleguaren gaiari dagokionez”. Horrela, EGK-ko le-
hendakariak abisatu du “geroz eta pertsona gazte gehiago daudela jardunaldi partzialean lan egiten, batez ere emakume gazteak”. Egoera sozioekonomikoari buruz, ordea, Olabek azpimarratu ditu, beste arazo batzuen artean, gazteek emantzipatzeko dituzten oztopoak: “18 eta 34 bitarteko pertsona batek bere soldataren % 63,8 alokairua ordaintzera bideratu behar du; 18 eta 24 urte bitartekoek % 92,3. Nazioarte mailan gomendatzen den % 30 izateko, soldatek % 112 igo beharko lukete”. Eusko Legebiltzarreko Enplegu, Gizarte Politika eta Gazteria Batzordeko agertzean, laneko Berdintasunak aipamen berezi bat izan du. Olabek adierazi bezala, “2016ko ekaina eta abendua bitartean, protokolo bat aktibatu du
2017ko lehen hiruhilekoko datuen arabera, Euskadiko gazteen % 18,7k ez du lanik egiten Indarkeria Matxistaren aurka”, Gaur8 lan-taldeak eta Berdintasuneko arloak egina, “34 aldiz 42 emakume gazteen aurkako erasoengatik”. Halaber, gehitu du “gutxienez erasotzaileen % 23 gazteak ziren eta salatutako kasuen % 90ean 1/2004 Legeak ez zituen emakume gazteak generoko indarkeriako biktimatzat hartzen”. “Emakume izanagatik jasaten dugun edozein eraso Indarkeria Matxista bezala aztertu beharko litzateke”, eskatu du EGK-ko lehendakariak. Bere hitzaldian, Olabek 2016an egindako oroitidazkia aurkezu du. Laneko eremuetako azalpen bat egin eta gero, ondorengo alorrak azpimarratu ditu: Ibilbide Moreak txostena, jarrera hartze publikoak pertsona gazteengan eragina duten gaien harira (protokoloak,
Lan-Osasuneako Nazioarteko Eguna, Oroimenaren Eguna, etab.), ‘Jóvenes y paz’ liburua, Bakearen eremuko lana laburtzen duena, edo “La oportunidad de las personas jóvenes” dokumentala, ideia, eskaera eta proposamenak laburtzen dituena.
Besteak beste, gazteek emantzipatzeko arazo asko dauzkate
Berdintasunari indarra Horretaz guztiaz aparte, EGK-ko buruak 2017ko planifikazioa eta bebe lan-ildo nagusiak. “Esfortzu
berezi bat egingo dugu Berdintasuneko lan-eremuan, adibidez ‘RECacciona’ bideo-lehiaketarekin, iritziak biltzeko, eta Indarkeria Matxistaren aurkako kanpaina bat udara begira”. Bestalde, Olabek hiru gida aipatu zituen, dagoeneko argitaratua den ‘Los Colores de la Sexualidad’ eta beste etorkizuneko bi dibertsitate funtzionalari buruz eta drogazaletasunari buruz, eta beste kanpaina bat azpimarratzeko “zer da gizalegezko lan bat”. Amaitzeko, EGKren eginkizuna gogorarazi die legebiltzarkideei. “Ganbara honetan adostutako lege baten eskutik jaio ginen eta 30 urte hauetan sorrerarako arrazoi horien harira lan egin dugu: elkarrizketa eta zubi egin pertsona gazteen, elkarteen eta administrazioen artean".
publizitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017maiatza
17
uniozio
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2017maiatza
18
Bilbon, Kultura Kalez Kale Maiatza eta ekaina bitartean, Bilboko barrutiek diziplina artistiko guztietako emanaldiak hartuko dituzte erakustaldiz eta kalejiraz osatutako programazioarekin jarraituko du hilabete hauetan. Bertsoak, musika…
Unibertsitateko Aldizkaria
Bilboko barrutiek, “Kultura Kalez Kale” egitaraua jasoko dute maiatzean eta ekainean. Beste proposamen batzuen artean, zirkua, clown-erakustaldia, magia, antzerkia, ipuin-kontalariak, hitzaldiak, kontzertuak, kaleko bandek eskainitako musika-animazioa eta beste zenbait kultur jarduera eskainiko dira hiriko barruti guztietan. Guztira 200 ikuskizun inguru izango dira, ikus-entzule guztiei zuzenduta. Egitarauaren ezaugarri nagusia gehien erabiliko den eszenatokia da, kalea, alegia. Bilboko Udaleko Kultura eta Hezkuntza Sailaren ekimenaren helburu nagusia da zenbait kultur proposamen auzoetara hur-
biltzea, bertako kaleak animatzea eta biztanleen partaidetza eta horrelako ikuskizunekin zuzeneko harremana sustatzea. Horrez gain, bertako musikaeta antzerki-taldeei batez ere, euren lanak jendearen aurrean aurkezteko aukera eskainiko zaie, estatuko eta nazioarteko mailako beste proposamen batzuekin batera. Eskaintza anitz hori maiatzeko lehen asteburuan jarri zen martxan. Adibidez, hiriko plazetan eta kaleetan ospatuko diren erromeria herrikoien, dantzaldien eta kalejiren bitartez, Euskal Herriko folklore herrikoia bultzatzeko helburu nagusia du Dantza Plazetan programak. Erromeriaz, dantza
Maiatzean hasi dira, baita ere, bertsolaritzan zentratuko den Santutxuko Udaberriko Bertso Saioak egitaraua, eta barruti guztietako hainbat leku, estilo anitzetako kaleko musika banden erritmoz beteko dituen Musikauzo programa, maiatzeko eta ekaineko ostiraletan eta larunbatetan. Fanfarria klasikoenaren soinuak eta animazioa Sugarri Show taldearen eta hainbat estilo lantzen dituzten Orkestra Elektrotxaranga, Kuklux Band Fanfarria edo Sama Siku bezalako beste banda batzuen, edo nazioartetik etorritakoen eskutik helduko dira, Frantziako Funky Style Brass edo Ingalaterrako Perhaps Contraption, besteak beste. Horrez gain, Bigarren urtez jarraian, ikus-entzuleek hainbat estilo lantzen dituzten musikari euskaldunez gozatu ahal izango dute, ekainean Deustuko eta San Inazioko hainbat eszenatokitan programatu diren zuzeneko emanaldiz osatutako zikloan, Euskarazko Musika Lehen(a) Barrutian programaren barruan.
“Musika dibertigarria da” kontzertu didaktikoen edizio berria jasoko du maiatzean, eta Zorrotzako udaltegiak Zine Zorrotza egitaraua, maiatzean eta ekainean eskainiko diren saioekin. Saio horietan, Bilboko azken Zine Dokumental eta Laburmetraia Nazioarteko Zinemaldiko – Zinebiko eta Bilboko Zinemaldi Fantastikoko – FANTeko film labur hoberenen aukeraketa eskainiko da. Horrez gain, auzoan bertan bizi den Germán Alcarazu antzezleak aurkeztuko duen “A escondidas” film luzea ere eskainiko da.
Kultura gehiago
Guztira, 200 kultur-proposamen eskainiko dira Bilboko barrutietan.
Beste alde batetik, bi hilabete hauetan hiriko barruti guztiek jasoko dituzten proposamen ugariez gain, Abandoko udaltegiak
Horrez gain, Olabeagako Udaltegiak, jada ohikoa den aire zabale-
ko zine saioa jasoko du ekainaren 26an, FAS zine-klubarekin elkarlanean. Egun horretan “El negociador” lana eskainiko da, eta Borja Cobeaga eta Ramón Barea bertan egongo dira. Berrikuntza gisa, programazioak aire zabaleko ipuin-kontalari saioak eta umorezko ipuinak jasoko ditu Ibaiondoko barrutian. Horrez gain, “Kultura Kalez Kale” egitarauak kaleko antzerkia programatu du hiri osoan, familia osoari zuzenduta, batez ere ikus-entzuleen artean barrea eragiten espezialista diren Malas compañías, Ganso y Cía edo El Sainete bezalako euskal konpainiekin. Gainera, Kalealdia Bilboko antzerki eta kaleko arteen jaialdia ospatuko da uztailera bitartean, Bilboko barrutietan antzerkia, musika, zirkua, folklorea, abesbatzen kontzertuak, tailerrak… izango ditugu. Informazio gehiago: www.kulturabarrutik.net
publizitatea
UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA
2017maiatza
19