Periódico Universitario / Unibertsitateko Aldizkaria - 399. Zkia.- 2022ko ekaina

399. zkia. Doakoa 2022ko ekaina Laguntzen du

Ikasten jarraitu graduatu eta gero Gradu bat ikasten amaitu baduzu eta zure karreran haratago joan nahi baduzu, graduondoko edo master batean izena ematea aukera paregabea izan daiteke lanmerkatuan horizonte berriak irekitzeko. Unibertsitateko Aldizkari honetan, irteera profesional gehien dituzten unibertsitate-masterren zerrenda eguneratua aurkituko duzu.

Zure curriculumean master edo graduondoko bat aipatzeak beste hautagaiengandik bereiziko zaitu lan-eskaintza batean, baina hori ez da bereizgarri bakarra. Globalizazioak, enpresen nazioartekotzeak eta langileen mugimendu gero eta handiagoak hainbat hizkuntza dakizkiten profesionaleki-

ko interesa piztu dute enpresetan.

Ohi bezala, ingelesa da lan-eskaintzetan gehien eskatzen den hizkuntza. Frantsesak sailkapeneko bigarren postuari eusten dio eta alemaniera hirugarren postuan dago. Beste bi hizkuntza nabarmenak portugesa eta italiera dira.

Horiek dira, adibidez, trebetasun anitzekoa izatea, analitikoa, emaitzetara bideratua egotea edo nazioarteko esperientzia izatea.

Halaere, badira beste ezaugarri batzuk, hezkuntza-izaerakoak baino pertsonalagoak agian, arreta erakartzen dutenak. Horri buruz eta kontu gehiagoz hitz egingo dizuegu ekaineko gure ale honetan. Adi, beraz!

uniagenda

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

UNIBERTSITATEAK Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea.

Uda Ikastaroak Gipuzkoako Campuseko Errektoreordetza Leioako Campusa (Zentralita) Sarbide Bulegoa. Bizkaiko Campusa Arabako Campuseko Errektoreordetza

Donostia Donostia Leioa-Erandio Leioa-Erandio Gasteiz

www.ehu.eus

Miramar Jauregia z/g Ignacio MªBarriola Eraik. Elhuyar Pza.1 Sarriena Auzoa, z/g Sarriena Auzoa, z/g Comandante Izarduy Kalea, 2

943 219 511 943 018 141 946 012 000 946 015 555 945 014 444

Gazte Informazioko Bulegoak (UPV/EHU) Gasteiz Leioa

C/ Los Apraiz,1 - 1ªPlanta Apia Bidea - Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Behea

945 014 336 946 015100

Nafarroako Unibertsitate Publikoa Nafarroako Unibertsitate Publikoa

oij.ar@ehu.eus oij.bi@ehu.eus

www.unavarra.es

Nafarroako Unibertsitate Publikoa.

Iruñea Tutera

Arrosadiako Campusa Tarazona etorbidea, z/g

948 169 000 948 417 800

UNED (Distantzia Heziketako Unibertsitate Nazionala).

UNED Araba UNED Bizkaia UNED Gipuzkoa UNED Nafarroa UNED Nafarroa

Gasteiz Portugalete Bergara Iruñea Tutera

Mondragon Unibertsitatea

www.uned.es

Pedro Usua, 2 Ignacio Ellacuria Parkea, 2-3 Martin AguirreDeunaren Enparantza, 4 Sadar z/g Magallón, 8

Arrasate

Larramendi, 4. 23 posta-kutxatila

943 794 700 / 943 712185

www.deusto.eus

Deustuko Unibertsitatea.

Bilboko Campusa Donostiako Campusa

945 244 200 944 936 533 943 769 033 948 243 250 948 821 535

www.mondragon.edu

Mondragon Unibertsitatea.

Bilbo Donostia

Unibertsitate Etorbidea 24 Mundaiz Bidea, 50

944 139 000 943 326 600

www.unav.es

Nafarroako Unibertsitatea.

Nafarroako Unibertsitatea Ingenieri Eskola. TECNUM TECNUM - Miramon Goiko Egoitza Idazkaritza eta Administrazioko Goi Mailako Institutua - ISSA

Iruñea Donostia Donostia

Campus Unibertsitarioa Manuel Lardizabal Pas., 13 Mikeletegi Pas., 48

948 425 600 943 219 877 943 219 877

Donostia

Aldapeta, 49

943 467 144

LANBIDE HEZIKETA Ikaslan. Lanbide Heziketako Ikastegi Publikoen Elkartea

www.ikaslan.net

Hetel Heziketa Tekniko Elkartea

www.hetel.org

ENPRESA ETA BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK Saiolan Garaia Berrikuntzako Interesgunea Cedemi BIC Gipuzkoa Berrilan BIC Bizkaia BIC Bizkaia Ezkerraldea BIC Araba CEI Busturialdea CEIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BEAZ, P.S.A. INNOBASQUE CEIN

2022ekaina 03

Arrasate Arrasate Barakaldo Donostia Derio Barakaldo Miñano Gernika-Lumo Miñano Goien Bilbo Bilbo Bilbo Zamudio Noain

Goiru Kalea, 1 Uribarri Etorbidea, 3. 79 P.K. Altos Hornos de Bizkaia Hiribidea, 33 Mikeletegi Paselekua, 83 Astondo Bidea, Edificio, 612 Avenida Altos Hornos de Vizcaya, 33 Calle Albert Einstein,15 Txalaparta Poligono, 32 Arabako Parke Teknologikoa, CEIA Eraik.

María Díaz Haroko Kalea, 3 Urkixo Zumarkalea, 36 Sabino Arana Etorbidea, 8 C/ Laida Bidea, 203 Mocholí Kalea

Particular de Ategorrieta Kalea, 2 Baxua. 10. lokala 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@elperiodicouniversitario.com Lege Gordailua: BI-338-93 ISSN: 2530-2132 KOORDINATZAILEAK: Asun Calviño eta Jon Lasa.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Nissma De Benito eta Irene Urizar.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Unibertsitateko Aldizkaria.

ARGAZKIAK: Irene Urizar eta Cristina Domínguez.

PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/Nafarroa: 629 229 185 Unibertsitateko Aldizkariak ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.

LAGUNTZAILEAK

943 712 072 943 719 181 944 184 100 943 000 999 944 030 606 944 184 100 945 298 282 946 256 809 945 298 282 944 052 660 944 037 000 944 395 622 944 209 488 848 426 000

UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila: cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa.

Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 Iruñea.

Tel: 948 425 634. E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa.

31013 Ansoain. Tel.: 948 206 697 E-maila: europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa, z/g. 01192 Arkaute (Araba). Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 Bilbao. Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D. 20006 Donostia Tel.: 943 470 962 E-maila: europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILEKO LAGUNTZA JASO DU

+TREBAKUNTZA ETA GAZTEOK BY EWORLD ALDIZKARIAK EUSKO JAURLARITZAKO GAZTERIA ZUZENDARITZAREN DIRU-LAGUNTZA DU

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 04

UPV/EHUren uda, ezagutzaren alde Irudi berriarekin eta 154 proposamenekin heldu dira UPV/EHUko Uda Ikastaroak 41. ediziora Unibertsitateko Aldizkaria

Maiatzaren 27an, Jokin Bildarratz Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntzako sailburua, Agustín Erkizia UPV/EHUko Gipuzkoako Campuseko errektoreordea, Roberto Iñíguez de Onsoño Irizar S Coop. kooperatibako langileen zuzendaria eta Itziar Alkorta Uda Ikastaroen zuzendari akademikoa Donostiako Miramar Jauregian izan ziren, 41. edizio hau osatuko duten zenbait programa espezifikotako edukiak aurkezten.

41. edizio honetan 8 erronka nagusi izango dira ardatz: gobernantza modu berriak, berdintasuna, digitalizazioa, osasun mentala, zahartzaroa, jasangarritasuna -Donostia Sustainability Forumaren bitartez-, hezkuntza eta euskal kultura.

Ukrainako gerraren eragina kontuan izango da programazioan, baita pandemiaren bilakaera eta ondorioak ere, edizio honetan guztian zeharkako gaiak izango dira eta.

Hilaren 27an, Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailarekin batera eta Irizarrekin elkarlanean garatutako programak aurkeztu zituzten erakunde horietako arduradunek.

Hezkuntza Programa 1993. urteaz geroztik, Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak eta UIK-k elkarlanean diseinatzen eta garatzen dute EAEko irakasleei zuzendutako eskaintza. Elkarlan horren bitartez, bi erakundeek lankidetzan jarduten dute berrikuntza hezkuntzan txertatzeko lanetan.

Elkarlan horren barruan sartzen dira “Irakasteko ikasten” eta “Prest_Gara” programak.

Hezkuntza Sailak bere estrategia nagusiekin bat datozen ikastaroak (Uda Ikastaroak, online ikastaroak, …) homologatzen ditu eta, hartara, unibertsitateaz kanpoko irakasleek beren eskumenak berritu ahal izan

Roberto Iñíguez de Onsoño, Agustin Erkizia, Jokin Bildarratz eta Itziar Alkorta edizio berriaren aurkezpenean

ditzaten. Jarduera horiek “Irakasteko Ikasten” programan sartzen dira eta irakasleek deskontua lortzen dute ikastaro horien matrikulan.

Aldi berean, homologatutako ikastaroetatik -irakasteko Ikasten, 9 jarduera txertatu dira “Prest_Gara” eskaintzan. Ikastaro bakoitzerako 20 plaza eskaintzen dira Prest_Gara deialdian.

Ukrainako gerraren eragina kontuan izan da programazioan, baita pandemiaren bilakaera eta ondorioak ere “Bizitzaren bidaia”, Irizar 17 urte dira, jada, Irizarrek Uda Ikastaroetan parte hartzen duela.

“Bizitzaren bidaia”, aurten Irizarren laguntzarekin sortutako programan,

errealitate asaldatua bizitzea tokatzen ari zaigun honetan, hausnarketa egingo dugu gai hauen inguruan: “Ser Humano. Ser espiritual”, “Salud: alimentación, actividad física, descanso, microbioma y reprogramación de hábitos”; era berean, Elkanok duela 500 urte munduari bira ematearen gertakari historikoak ere gure egungo munduarekin duen loturaren inguruan ere hausnartuko dugu ikastaro honetan: “Elkanoren oroitzapena: ondorioak eta galdera berriak”.

Topagune Aldi berean, 2020an abiarazi zen Topaguneak formatuari jarraipena emango diogu edizio honetan; Gipuzkoako Foru Aldundiaren Gobernantza Departamentuarekin elkarlanean sortu genuen formatu hori, herritarren arteko topaketa aktiboak sustatzeko asmoz, politikaren eta gizartearen arloko parte-hartzean urratsak eman daitezen.

Aurten parte-hartzean oinarritutako 4 topagune egingo dira: “Parte-

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 05

hartzea, autodeterminazioa eta ahalduntzea: gizarteratzea lortzea eta indarkeria matxistari aurre egitea. Esperientziaren ahotsak”, “Ekintza Komunitarioa: erronkak eta esperientziak”,”Naturan Hezi II Topaketak: Ekozentrismoruntz bidaia” eta “Eskola Publikoa, ahaldunduz hobetu”.

41. edizio honetan 8 erronka nagusi izango dira ardatz: gobernantza modu berriak, berdintasuna, digitalizazioa, osasun mentala, zahartzaroa, jasangarritasuna, hezkuntza eta euskal kultura Biktimologiako Nazioarteko Sinposioa Jarduerak, parte-hartze eta eragin handia izango duenez, Biktimologiako Nazioarteko Sinposioaren edukiak aurreratu dira; izan ere, 500 pertsona inguru bilduko dira Donostiako Kursaalen ekainaren 5etik 9ra bitartean, eta mota guztietako biktimei arreta emateko esku har dezaketen alderdi guztiak aztertzen dira,

hiru urtean behin munduko hainbat hiritan egiten den nazioarteko topaketarik garrantzitsuena da hau.

Ekainaren 6ean, Odesako Zuzenbide Penaleko katedraduna den Viacheslav Tuliakov izango da bere txostenarekin Sinposioari hasiera emango diona eta Iñigo Urkullu Lehendakariaren presentziarekin kontatuko da.

Tuliakov, egun errefuxiatua da, eta Ukrainako gerran ematen ari diren giza eskubideen urraketen inguruan mintzatuko da.

Uda Ikastaroen inaugurazioa Psikologia Klinikoan eta Osasunaren Psikologian doktorea, psikoterapeuta eta idazlea den Laura Rojas-Marcos -ek UPV/EHUko Uda Ikastaroen 41. edizio honen hasie-

rako hitzaldia emango du “La adaptación saludable a los cambios” titulupean.

Ekitaldia ekainaren 21ean izango da arratsaldeko 17:30etan.

Online zuzenean jarraitu ahal izango da, UIK-ren webgunean izena emanda.

Matrikula Matrikula egiteko epea zabalik dago, jarduera hasten den egunera bitarte; publiko guztientzako moduko proposamenak biltzen dira: mundu akademikoa, ikerketa, profesionalak, erakunde publikoak, ikasleak eta, oro har, gizarte osorako.

Matrikula erraz egin daiteke bai mugikorraren bitartez, baita webgune berrian ere: www.uik.eus

06 2022ekaina

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Sylver Economy, MUn Mondragon Unibertsitateak zabaldu egingo du Silver Economyko prestakuntza-eskaintza datorren ikasturtean Nagusi Intelligence Centerren, Bizkaiko Foru Aldundiarekin lankidetzan Unibertsitateko Aldizkaria

Mondragon Unibertsitateak zabaldu egingo du datorren ikasturtetik aurrera Nagusi Intelligence Centerren egoitzan -Bizkaiko Foru Aldundiaren Urduliz Dorrean- aurten ematen duen prestakuntza. Hala, urritik aurrera, Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoak Adimen Artifizialeko master profesional berri bat eskainiko die osasun-sektoreko eta Silver Economy sektoreko profesionalei, ikasturte honetatik jada ematen dituen beste bi titulu propioei gehituko zaiena: Silver Economyrako Ekintzailetza Teknologikoko Master Profesionala eta Data Scienceko Unibertsitateko Aditu Ikastaroa.

Horien bidez, egungo eta etorkizuneko profesionalak adineko pertsonentzako ekonomiarekin lotutako hainbat arlotan prestatu nahi dituzte Unibertsitateak eta Bizkaiko Foru Aldundiak. Bi masterrak aitzindariak dira Euskadin.

Adimen Artifizialari buruzko master profesional bat emango da, osasun-sektoreari eta Silver Economyri zuzendua Silver sektorerako soluzio teknologikoetara bideratutako prestakuntza-programak ematen urtebeteko esperientzia izan ondoren, Mondragon Unibertsitateko errektoreak eta Bizkaiko Foru Aldundiko Ekonomia Sustapeneko diputatuak

balantzea egin dute, eta 2022/2023 ikasturteko prestakuntza-programa aurkeztu. Unibertsitateko errektore Vicente Atxa honela mintzatu da Nagusi Intelligence Center proiektuaz: "Lankidetza publiko pribatuaren arrakastaren adibide ba da, non erakundeek, enpresek eta unibertsitateak ahaleginak batu dituzten zahartzeari lotutako sektore gero eta handiagoan pertsonak prestatzeko eta jardun ekonomikoa eta enplegua sustatzeko.

Ziur gaude -erantsi du- ekintzailetzarako eta enplegua sortzeko ahalmen handia duen sektore bat dela eta prestakuntza espezifikoaren bidez bakarrik egin daitekeela hori, adibidez Urduliz Dorrean eskaintzen den prestakuntzaren bidez, zeinetan aukera bihurtuko dugun errealitate bat: gero eta urte gehiago bizi garela eta gizartea zahartzen ari dela. Gero eta adineko pertsona gehiago daude gure gizartean, eta gure gazteak eta profesionalak prestatu behar ditugu pertsona horien bizi-kalitatea hobetzeko".

Lehen urte honetan, 25 pertsona trebatu dira Urduliz Dorreko adinekoen inteligentzia-zentroan, bi tituluak egiten. Haietatik 18 profesional

ari dira Ekintzailetza Teknologikoko Masterra egiten, 2021eko azaroan hasi eta 2022ko uztailean bukatuko dena. Lan-esperientzia dute pertsona horiek, eta Silver publikoari zuzendutako oinarri teknologikoko produktuak eta zerbitzuak ari dira diseinatzen; enpresa berriak sortzea ekar lezakete ideia horiek, baita dagoeneko finkatuta dauden erakundeetan negozio-lerro berriak sortzea ere. Mota askotakoak dira profesional horiek lantzen ari diren ideiak, hala nola kirolarekin, aisiarekin, bidaiekin eta gailu ortoprotesiko edo medikoekin lotutako ideiak, telelaguntza edo etxeko arreta integrala, gailu edo sentsoreak, elikadura osasungarria, aplikazioak, ingurune lagunkoiak, aurrezkiak, izapideak eta abar.

Hamar urteren buruan, euskal biztanleen % 55ek 55 urtetik gorakoa izango ditu Zabalik dago jada bi masterretan izena emateko epea. Biak hasiko dira 2022ko urrian. Aurretik, ekainaren 9an, bi tituluetarako informazio-saio

unibertsitatea

bat egongo da online, 17:30ean. Hona hemen esteka: https://event.webinarjam.com/register/444/6vy2qhqp Errealitatea datutan Aurreikuspenen arabera, 2031. urtean, euskal biztanleen % 46,5 baino gehiago 55 urtetik gorakoa izango da. Europan, bi urtean soilik, 88 milioi hiritarrek baino gehiagok gaindituko dute adin hori, eta aurreikuspenen arabera, denbora-tarte berean, 2024rako, 88 milioi euroko jarduera sortuko dute 55 urtetik gorakoek Europar Batasunean. 2020an bakarrik, 65 urtetik gorako pertsonek 11,8 bilioi euroko balioa zuten produktuak eta zerbitzuak kontsumitu zituzten mundu osoan. Zifra horiekin, ez da harritzekoa mundu osoko enpresak eta erakundeak egotea ahaleginak egiten gero eta handiagoa den eta datozen urteetan hazten jarraituko duen eskaera horri erantzuteko.

Bizi-itxaropenaren gorakadak eta jaiotze-tasaren beherakadak eragindako aldaketa demografikoak eta biztanleriaren zahartzeak, gaur egungo gizartearentzako erronka asko ez ezik, negozio-aukera berriak ere ekarriko ditu berekin, zilar-ekonomia deiturikoarekin lotuta daudenak. Horrek eskutik dakartza askotariko diziplinetako profesionalentzako negozio- eta enplegu-aukera berriak. Mondragon Unibertsitateak eta Bizkaiko Foru Aldundiak, bizitzako etapa horretan dauden pertsonen beharrizanei erantzuteko beharraz jabetuta, honako hau erabaki zuten: indarrak batzea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

Urduliz Dorreko Nagusi Intelligence Center proiektuan eta unibertsitatetitulu propioak eskaintzea,gaur egungo eta etorkizuneko profesionalak etorkizuneko ekonomian, Silver Economy sektorean, espezializatzeko.

Adimen Artifizialeko Master Berria osasun-sektoreko eta Silver Economyko profesionalentzat Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoak Urduliz Dorrean hurrengo urritik aurrera eskainiko duen master berria datu-analistaren profila eskuratzeko interesa duten osasunsektoreko langileei zuzenduta dago; bereziki, biztanleriaren zahartzearen ondorioz sortutako ekosistema teknologikoarekin eta soziosanitarioarekin lotutako datuen analisia jorratuko du.

Big Datak eta Adimen Artifizialak eraldatu egin dute edozein industriatan datuak eskuratzeko, aztertzeko eta erabiltzeko modua. Baina ibilbide luzeena duen arloetako bat, eta probestu daitekeena, adineko pertsonen osasun eta ongizatearen zaintzaren arloa da, hain zuzen. Hauek dira datuen erabilera etiko, legal eta adimentsu batek sor ditzakeen erabileretako batzuk: giza baliabideen eta hornigaien kudeaketa adimentsua, paziente-kopuruaren kontrola eta aurreikuspena, monitorizaziosistemen bidezko osasunaren zaintza eta irudien bidezko diagnostiko automatizatu eta prebentiboa.

Masterrak formakuntza eskainiko du, Adimen Artifizialak eta Big Datak

2022ekaina 07

eskainitako tresnen bidez datu soziosanitarioak eskuratzen, biltegiratzen, prozesatzen eta kudeatzen ikasteko.

Horri esker, ezagutza handitu eta erabaki egokiagoak hartu ahal izango dira Silver Economy sektorean.

Gaian interesa duten baina ikastaro laburrago bat bilatzen duten pertsonei 4 hilabeteko aditu-ikastaro bat eskainiko zaie, gai horrekin lotuta.

Silver Economyrako Ekintzailetza Teknologikoari buruzko Masterraren bigarren edizioa Urrian hasiko da master horren bigarren edizioa. Haren bidez, profesionalek trebakuntza egokia jasoko dute berrikuntza-prozesuak sustatzeko eta funtsezko premiak identifikatu eta balio-proposamen bihurtzeko, Silver Economy sektorerako produktu, zerbitzu eta negozio erakargarriak sortzeko helburuz. Programa uztailean amaituko da.

Masterra hiru profil dituzten pertsonei dago zuzenduta, batez ere: teknikoa, sanitarioa eta ekintzailea.

Hiru fasetan dago egituratuta: prestakuntza (zahartzea, ongizatea, osasuna, babes-teknologiak, metodologia arinak eta diseinu inklusiboa); murgiltze-fasea (osasun-zentro batean, zentro soziosanitario batean edo Silver Economy sektoreko enpresa batean, lehen eskutik identifikatzeko sektore horretako beharrak); eta proiektu-fasea, proiektu berritzaile eta negozio-ideia bat sortzeko.

08 2022ekaina

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Deustu, emakumeak ikusarazten Deusto Business Schoolek 'emakume liderrak' ikusarazi nahi izan ditu bere I. Emakumea eta Lidergoa Sarietan Unibertsitateko Aldizkaria

Emakumezkoen talentua ekainaren 2an nabarmendu zen Deusto Business Schoolen egoitzan, Madrilen. Unibertsitateak Emakumea eta Lidergoa Sariaren lehen edizioaren sari banaketa ospatu zuen Cinco Días egunkariaren lankidetzarekin eta Banco Santanderren babesarekin antolatu diren sari hauetako xedea da potentzial handiko profesionalak aitortzea eta, prestakuntzaren bidez, emakumeek lan-ingurunean duten lidergoa ikusaraztea eta bultzatzea.

Lehen saria Avencia Sánchez-Mejías ekintzaile eta zientifikoarentzat izan zen. 38 urte ditu eta eskarmentu handia du biologia sintetikoan, giza genetikan eta onkologia molekularrean. "Erantzukizun handiarekin jaso dut sari hau eta lehenengo edizioa da; beraz, hurrengo belaunaldiko emakumeentzat eta gizonentzat erreferente izatea espero dut", adierazi zuen saria jasotzean. Akzesita, berriz, Natalia Rodríguez Saturno Labseko sortzaile eta CEOarentzat izan zen. 32 urteko telekomunikazio-ingeniari honek bere amari eskaini zion saria. "Nire ustez, ezagutzen dudan lidergorik handiena duen pertsona da eta urte gehiegi behar izan ditut horretaz jabetzeko".

Avencia Sánchez-Mejías eta Natalia Rodríguez 80 hautagaitza baino gehiagoren artean aukeratu zituen epaimahai batek: Belén Frau, Ikeako komunikazio-zuzendari globala; Patricia Arias, Euskal Herriko eta Santander Espainiako lurralde-zuzendaria; Matías Alonso, Deusto Business Schooleko kontseiluko lehendakariordea; Monica de Oriol, Deusto Business Schooleko kontseiluko kidea, eta Dmudena de Paz-eko lehendakari eta fundatzailea, Dmudena de Paz-eko

arduraduna, Dmudena de Dáreziko arduraduna eta, gainera, jasotako hautagaitzen kalitatea ikusita, epaimahaiak aipamen berezia egitea erabaki zuen hiru emakumeri: Gloria Gubianas, 27 urtekoa, Hemper Handmade enpresaren sortzaileetako bat; Pilar Mañas Brugat, 46 urtekoa, Aireko Armadaren Kidego Orokorreko komandantea, Ofizialen Eskala, eta Marina Jiménez Galindo, 30 urtekoa, bide, kanal eta portuetako ingeniaria, 35 urtetik 35era". Álvaro de la Rica Deusto Business Schooleko dekanoak ekimenean parte hartu zuten emakume guztien adorea eskertu zuen. "Pertsonak eta enpresak bereizten dituena erronkei aurre egiteko modua da, eta kemenik gabe ezinezkoa da.

Horregatik, gaur egun inoiz baino gehiago behar da", ohartarazi zuen, eta gaineratu zuen Deustuko negozio-eskolan parte-hartzaile guztiak kutsatu nahi direla humanismoan oinarritutako lidergo- eta kudeaketa-estiloaz, ekonomia-, ingurumeneta gizarte-orekaren bila, ziurtatu zuen de la Ricak. Bi sarituek egiaztatu ahal izango dute hori; izan ere, lehen saria Executive MBA eta accesita (matrikularen % 60) egiteko doako matrikula da.

Cristina Burzako, emakumeentzako eredu Epaimahaiak, halaber, ibilbide egiaztatua duen emakume bat nabarmendu behar zuen zuzenean, etorkizuneko emakume zuzendarien belaunaldientzat eredu izan zitekeena. Sari hori Cristina Burzakorentzat izan zen, Movistar+ enpresako CEOa eta Telefónica Audiovisual Digitaleko kontseilaria. "Sari guztiak taldeenak dira beti, nire ibilbide profesionalean lagundu didatenen zatitxo bat. Errekonozimendu hau guztiena da, inor ez delako bakarrik iristen gora. Zure bizitzan laguntzen dizun jendearen zatitxoak gara, egunero ikasten ari zarenenak".

Emakumeek enpresetan duten rolari dagokionez, saridunaren ustez, "askotan, oztopoak mentalak dira teknikoak baino gehiago, beti iruditzen zaigu ez garela nahikoak eta ez dugula neurria ematen". Hala eta guztiz ere, aitortu zuen "bide onean gaudela eta orain hurrengoei laguntzea" dagokiela. Horretarako, bere ustez funtsezkoak diren hiru ezaugarri nabarmendu zituen Crristina Burzakok: umiltasuna, enpatia eta "gosea", berarentzat "gauzak zalantzan jartzea, aurrera jotzea, arriskatzea" esan nahi duena.

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 09

Langabezia tasa txikia Deustuko graduatuen artea Graduatuen langabezia tasarik txikiena duten unibertsitateen artean dago Deustu Unibertsitateko Aldizkaria

Euskal unibertsitateek -eta Deustuko Unibertsitateak, bereziki- beste behin erakutsi dute bertan ikastea enplegua lortzeko bermea dela. CYD-Ezagutza eta Garapena fundazioak egindako “Las universidades españolas.

Una perspectiva autonómica 2021" txostenaren arabera, Euskadi da graduatuen artean langabezia tasarik txikiena duen erkidegoa. Goi-mailako ikasketak dituztenen langabezia ez da % 6ra iristen eta Deustuko Unibertsitatearen kasuan, emaitzak euskal zentroetako onenak dira.

Azterlanaren arabera, euskal ikasleen jarduera akademikoa oso positiboa da, errendimendu tasa % 87,1ekoa baita (onartutako kredituen ehunekoa matrikulatutakoekiko). Adierazle honetan, berriz ere, Deusto dago lehen postuan (% 94,8) Euskadiko zentroen artean. Emaitza on horien arrazoia da Euskadin karrera lehen urtean uzten dutenen kopurua % 14,5 inguru dela Deustukoa are txikiagoa da, % 9,2 zehazki-, eta, horregatik, ikasketak hasi bezain laster uzten dituztenen kopuruari dagokionez azken aurreko postuan dagoen autonomia erkidegoa da.

Gainera, euskal autonomiak du ka-

rrera errepikatu gabe gainditu duten tituludunen ehuneko handiena, ikasleen % 46k baino gehiagok gainditu baitute eta estatuko batez bestekoa % 28,3 da. Deustun, hamar ikasletik zazpi dira. Adierazle horietan guztietan Deustuko datu onak kontuan hartuta, Espainiako lehen bost unibertsitateetako bat da.

Deustuko Unibertsitateak hainbat faktoretan lortu du emaitza positiboa, hala nola ikasleen errendimendu ona, ikasketak gutxi utzi izana eta ikasketen ondoren laneratzean arrakasta izatea. Horrek esan nahi du txostenak argitaratutako datuek Unibertsitatearen bikaintasuna berresten dutela, aitortutako prestakuntza ereduagatik eta irakasleen eta langileen lan bikainagatik.

Datu gehiago: Euskal Autonomia Erkidegoa nabarmentzen da unibertsitate adin tipikoan ikasle eta tituludun gehien dituen sistema delako, eta hori lotuta dago ikasketak lanaldi osoan jarraitzen dituzten gradu eta masterreko matrikulatuen proportzioaren arabera bigarrena izatearekin. Ikasleen gaztetasunean, hiru unibertsitateak Espainiako 10 lehenen artean

daude, eta Deusto eta Mondragon lehenengo hiruren artean.

Bestalde, ingeniaritzan eta arkitekturan espezializatuen dagoen laugarren erkidegoa da Euskadi, seigarrena zientzia sozial eta juridikoetan, eta espezializazio gutxien osasun zientzietan du. Tituludunen STEM espezializazioa kontuan hartuta, Euskal Autonomia Erkidegoa da eremu horietan graduatuen ehuneko handiena duen bigarren eskualdea, batez ere ingeniaritzengatik, lehena baita. Era berean, nabarmentzekoa da matematikan eta estatistikan graduatutakoen artean emakumeen ehuneko handiena duen erkidegoa dela (Espainiako bosgarren unibertsitatea), eta hirugarrena informatika kontuan hartzen bada.

CYD txostenean, Espainiako unibertsitate sistemaren oinarrizko ezaugarriak, matrikulatuen eta graduatuen profila eta laneratzea daude jasota. Ildo horretan, oso tresna baliotsua eskaintzen du unibertsitateak etengabe hobetzeko eta, Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan, Euskal Unibertsitate Sistema indartzeko eta modu koordinatuan aurrera egiteko.

10 2022ekaina

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Aste berdeak NUPen Nafarroako Unibertsitate Publikoak “Green Weeks” asteak antolatu ditu ekainaren 3tik 24ra, eta ikastetxeetako ikasleentzako campus zientifiko bat, tailerrak eta jarduerak izango dira Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) “Green Weeks” edo Aste Berdeak antolatu ditu ekainaren 3tik 24ra eta campus zientifiko bat, bisitak eta klima-aldaketari eta klimarekiko neutralak diren hiri adimendunei buruzko tailerrak eta erronkak egingo ditu Foru Komunitateko Lehen Hezkuntzako, Bigarren Hezkuntzako eta Batxilergoko ikasleentzat. Eskaerak NUPeko Green Week astearen webaren bidez egin behar dira, bai campus zientifikoan parte hartzeko, bai ikastetxeetarako hitzaldiak eta tailerrak eskatzeko. Leku kopurua mugatua da eta ekainaren 15era arte egin daiteke eskaera campus zientifikoan parte hartzeko.

Jarduera guztiak Europako Batzordeak finantzatzen duen G9 Missions proiektuaren barrenean daude. Proiektuan, NUPek hartzen du parte Unibertsitateen G9 Taldearekin batera. Europako Aste Berdean

antolatutako programazioaz gainera (aurten, “Europako Itun Berdea Lagundu egia bihurtzen, 2050erako efizientea eta klimarekiko neutrala izanen den Europa baten alde” du goiburua), irailaren 30ean egingo da proiektuaren ekitaldi nagusia: Ikertzaileen Gau Europarra. Aurten, ikerketaren eta berrikuntzaren arloan Europar Batasunak dituen honako bost misio hauen zabalkundea egin nahi da efemeride horren bidez: minbizia; klima-aldaketara egokitzea eraldaketa soziala barnean hartuta; ura eta ozeanoak; hiri adimendunak eta klimari dagokionez neutroak; eta lurzoruaren eta elikagaien osasuna.

NUPen Green Weeks asteen inaugurazioa ekainaren 3an egingo da, klimaren aldeko txalo zaparrada batekin, eta unibertsitateko komunitate osoari egiten zaio deia ekimen horretan parte har dezan.

Campus zientifikoa eta tailerrak Campus zientifikoak “Iruñea bere zimenduen azpian. Ausartuko zara istorio honen protagonista izatera?” du izenburua, eta honako hau du helburua: geologia modu atseginean hurbiltzea ikasleei Nafarroako hiriburuaren eta Iruñerriaren ezaugarri geologikoak erakusteko jardueren bitartez. Jolas bat izanen da, eta ikasleak detektibe lanetan arituko dira: arrasto batzuei segika ikerketa batzuk egin, eta zientziak ezkutatzen dituen misterioak argitu beharko dituzte; azkenean, ikerketaren emaitzak modu dibulgatzailean azalduko dituzte.

Bestalde, Bigarren Hezkuntzako eta Batxilergoko ikasleentzako tailerretan, ekonomia zirkularra eta konpostajea, bioteknologia edo errealitate birtuala landuko dituzte besteak beste. Horretaz gainera, jarduera hauek ere antolatu dira: geopaseoa Errege Bardean barrena, “gosari zientifikoa” Arrosadiko campusean, Jocelyn Bell Burnellen irrati-teleskopioa ezagutzeko jardunaldia, “Stardust” izeneko NUPen energia berriztagarriaren proiektuaren berri ematekoa, PCR probak nola funtzionatzen duen ulertzeko jarduera, materia organikoaren zikloa nolakoa den ezagutzekoa eta smartphoneak kargatzeko kargagailu fotovoltaiko bat egitekoa. Egitarau osoa, jarduera guztiekin, NUPen Green Weeks asteei buruzko webgunean dago: https://www.charlascientificas.com/eu/

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 11

USE proba egin dute NUPen 3.708 ikaslek egin zuten USE proba Nafarroako Unibertsitate Publikoan Unibertsitateko Aldizkaria

3.708 ikaslek Batxilergotik Unibertsitatean Sartzeko Ebaluazioa (USEa) Nafarroako Unibertsitate Publikoan egin zuten, ekainaren 7tik 9ra. Arrosadiko campusean (Sario eraikinean eta Ikasgelategian) eta Tuterakoan egin ziren probak, iazko azterketaeredu berarekin. Matrikulatutako ikasleetatik, 2.139 emakumeak ziren eta 1.569 gizonak. Bestalde, hizkuntza-ereduari dagokionez, guztira 2.756 ikaslek egin zuten gaztelaniaz, eta 952k euskaraz.

Unibertsitateak COVID-19aren aurkako higienearen eta osasunaren arloko jarraibideak eguneratu egin zituen, egungo egoera egokituz. Unibertsitatearen webgunean (www.unavarra.es) kontsultatu ahal ziren eta, haien arabera, ez zen derrigorrezkoa eraikinen barrenean maskara erabiltzea, baina bai gomendagarria, eta komeni zen jende askoko multzoak saihestea eta eskuak maiz garbitzea.

Gainera, 2019-2020 ikasturtean egin zen bezala, ikasleek aukera izan zuten proba bakoitza zein ikasgelatan egin behar zuten aldez aurretik jakiteko.

Ikasleek ekainaren 15ean jakin ahalko dituzte deialdi arruntaren emaitzak, eta hilaren 22tik aurrera deskargatu ahalko dute kalifikazioen txartela.

Bestalde, deialdi bereziaren azterketak ekainaren 28an, 29an eta 30ean izango dira, eta emaitzak uztailaren 5ean egongo dira eskuragarri. Txartela, berriz, uztailaren 19tik aurrera deskargatu ahalko da. Probei buruzko informazio guztia Unibertsitatearen webgunean dago kontsultatzeko.

Azterketaren egitura, iazkoaren berdin-berdina Esan bezala, azterketak 2019-2020 ikasturtekoaren egitura bera izan zuen; izan ere, ikasturte berezia izan zenez, nobedade gisara, aurreko

Ikasleak, USE proba hasi baino lehen, Sario eraikineko Fernando Remacha aretoan.

deialdietan baino aukera gehiago eman zitzaizkien ikasleei erantzuteko.

Probak egiterakoan (proba bakoitzak 90 minutuko iraupena zuen), ikasleei gomendatzen zitzaien ariketen oharrak arretaz irakurtzeko, adierazitako galdera kopuruari bakarrik erantzuteko, erantzundako galdera edo galderak behar bezala etiketatzeko eta azterketaren egiturari ongi erreparatzeko. Behin ariketak amaituta, Unibertsitatearen webgunean egon ziren kontsultatzeko.

Bestalde, ikasleek gogoan izan behar zuten ezin dutela ez piztuta ez begi-bistan izan komunikatzeko edo datuak biltegiratzeko balio duen gailu elektronikorik azterketa egin bitartean eta ikasgelatik atera arte.

Probak nola egingo ziren Proba egiteko matrikulatu ziren ikasleak 7 epaimahaitan zeuden banatuta; horietatik 6 Iruñean zeuden, eta zazpigarrena Tuteran. Iruñean, gaztelaniazko epaimahaiek Ikasgelategia zuten egoitza; euskarazko azterketetan, berriz, epaimahai bat Ikasgelategian zegoen, eta bestea Sario eraikinean.

USE probak bi fase zituen: nahitaezkoa eta borondatezkoa. Lehenbiziko fasean, ikasleek Batxilergoko moda-

litate guztietako hiru irakasgai komunetako azterketak egin zituzten (Gaztelania eta Literatura, Espainiako Historia eta Atzerriko Hizkuntza, zeina Ingelesa, Frantsesa edo Alemana izan baitaiteke eta atzerriko lehen edo bigarren hizkuntza izan ikaslearentzat). Nafarroan, A eta D hizkuntza-ereduetakoek beste azterketa bat egin behar zuten: Euskara eta Literatura. Horrez gainera, beste proba bat egin zuten: Batxilergoko beren modalitatean egin zuten enborreko irakasgaiari zegokiona.

Zientzietakoa Matematika II zen; Giza eta Gizarte Zientzietakoa, Latina II edo Gizarte Zientziei aplikatutako Matematika II; eta Arteetakoa, Artearen Hastapenak II. Azterketa horietan lortutako kalifikazioen batezbesteko aritmetikoa kalkulatuko da. Ikasleak USE proba gaindituko du baldin eta batez besteko nota horren % 40 eta Batxilergoko espedienteko batez besteko notaren % 60 ponderatuta 5 puntuko nota edo handiagoa lortzen badu (10etik).

Ponderazioa egiteko, nahitaezko faseko azterketetako kalifikazioen batezbesteko aritmetikoak 4 puntukoa edo handiagoa izan behar du (10etik).

Ikasleak proba gainditzen badu, betiko izango du nota hori.

12 2022ekaina

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

NU, startupen berrikuntza sustatzen AXAk, BBVAk, Carrefourrek eta Cinfak, Nafarroako Unibertsitatearekin batera, startupentzako berrikuntza programa berri bat abian jarri dute Unibertsitateko Aldizkaria

SofIAren lehen edizioa abian da, Unibertsitateko Datu Zientzien eta Adimen Artifizialaren Institutuak sustatutako negozioak bizkortzeko programa honek, startupak enpresa berritzaileekin harremanetan jartzen ditu.

Nafarroako Unibertsitateko Datuen Zientzia eta Adimen Artifizialaren Institutuak (DATAI) SofIA aurkeztu du, finantzak, farmazia, aseguruak eta banaketa bezalako sektoreetako enpresa berritzaileentzako irtenbide teknologikoak garatzeko gai diren startupak bilatzen dituen negozioak bizkortzeko programa.

AXA Seguros, BBVA AI Factory, Carrefour eta Laboratorios Cinfa dira programaren lehen edizio honetan parte hartzen duten enpresak eta adimen artifizialaren aplikazioan dituzten erronkak planteatu dituzte: istripuen prebentzioa, bezeroen ahalduntzea euren finantza kudeaketan, erosketa esperientzia hobetzea edo ekoizpen eraginkorra.

SofIA datuetatik ezagutza ateratzeko gai diren startupen bila dabil, merkatuan aplikatzeko errazak diren irtenbide pertsonalizatuak garatzeko Interesa duten startupek euren proposamenak Nafarroako Unibertsitatera bidali ditzakete ekainaren amaierara arte. Hilaren 27an, erronka bakoitzean lehiakorrenak aukeratzeko pitch bat egingo da. Hortik aurrera, hurrengo sei hilabeteak izango dituzte konponbidea emateko, eta horietan Nafarroako Uniber-

SofIA programan parte hartzen duten enpresen ordezkariak: ezkerretik eskuinera, Julio Sánchez, Cinfa Laborategiko Berrikuntza arduraduna; David Villarino, Carrefourreko Datuen zuzendaria; Nieves Malagón, Axa Opensuranceko zuzendaria; Ivan Cordón, DATAI Nafarroako Unibertsitateko Berrikuntza zuzendaria; Clara Jiménez, Accentureko Berrikuntza zuzendaria eta Jesús Renero, BBVA AI Factoryko Data Science diziplinako arduraduna.

tsitatearen laguntza izango dute, Innovation Factory-ren aldetik, zentro akademikoaren ekintzailetza eta berrikuntza unitatea, kudeaketa eta prestakuntza egokiak erraztuko dituena. Accenture, Amazon Web Services eta Tableauk beharrezko lan tresnak eskainiko dituzte.

Nafarroako Unibertsitateko Iván Cordónek nabarmendu duenez, "une historikoa bizi dugu, adimen artifizialak enpresak eta gizartea eraldatuko dituena. Datuak aktibo estrategiko gisa erabiltzen ez dituzten enpresa horiek desagertu egingo dira. SofIAk erreferentzia foro bat bihurtu nahi du, non startupek eta enpresek datuetan oinarritutako soluzio disruptiboetan lan egin dezaketen".

SofIA datuetatik ezagutza ateratzeko gai diren startup-en bila dabil merkatuan aplikatzeko errazak diren irtenbide pertsonalizatuak garatzeko. Francisco Maturanarentzat, BBVA AI Factoryko zuzendari nagusiarentzat, "programa honetan parte hartzea aukera ona da bankuzerbitzuekin bezeroen esperientzia pertsonalizatzeko modua hobetzeko duten ikuspegia eskaintzen diguten startupak ezagutzeko". Finantza-erakundearen erronka bere

bezeroei beren finantzak autokudeatzeko beharrezko tresnak eskaintzea da. Horretarako, "AI ereduak erabiltzen ditugu haien finantzaosasuna hobetzen duten ekintza pertsonalizatuak proposatzeko", nabarmendu zuen Jesús Renerok, data science diziplinako arduradunak, bere hitzaldian.

Enpresentzako aseguruen arloan, industrietarako zehazki, beharrezkoa da sarean dauden datuak erabiltzea sutearen kasuan zenbait arrisku baztertzea ahalbidetzen duten eredu desberdinak identifikatzeko. AXA Segurosek, beraz, enpresen alorrean suteen galeraren zergatien eragina identifikatzea ahalbidetzen duen adimen artifizialaren eredu baten garapena sustatu nahi du. Nieves Malagónek, AXA Opensuranceko zuzendariak, uste du "AXAko berrikuntzak pertsonak babesten lagundu behar digu, haientzat garrantzitsua dena eta, noski, modu iraunkorrean egiten. Datuek irtenbide eraginkor eta eskalagarriak eraikitzen lagun gaitzakete. Orain, garrantzitsuena ez dira datuak, baizik eta nola erabiltzen ditugun modu adimentsuan eta bezeroarekiko interakzio bakoitzean nola integratzen ditugun, benetan botere eraldatzailea izan dezan”.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 13

14 2022ekaina

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Lan eskaintza publikoa UPV/EHUn UPV/EHUk Administrazio eta Zerbitzuetako Langileen taldean 1.148 plaza betetzeko deialdia onartu du Unibertsitateko Aldizkaria

Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Gobernu Kontseiluaren gaurko bileran onartu dira 2022ko lan eskaintza publikoak (LEP), bai irakasle-ikertzaileentzat (IRI) bai Administrazio eta Zerbitzuetako Langileentzat (AZP) ere.

“Bi lan eskaintza publiko horiek onartzea oso garrantzitsua da langileen arloko kudeaketan garatzen ari garen politikan -adierazi du errektoreak-, eta garrantzitsuena da behinbehinekotasuna nabarmen murriztu eta enplegua egonkortuko dela”.

Zehazki, 2022ko LEPan 307 plaza eskainiko dira AZPkoentzat (243 funtzionarioentzat eta 64 lan kontratudun langileentzat). Plaza horiek, alde batetik, birjartze tasatik datoz (2022rako Estatuko Aurrekontu Orokorren Legeak % 120ko muga ezarri du) eta, bestetik, egonkortzeko hirugarren prozesu gehigarritik (20/2021 Legean, enplegu publikoan behin-behinekotasuna murrizteko premiazko neurriei buruzkoan, jasotakoa).

Gaurko erabaki honen bidez, bestalde, aldatu egin dira 2019, 2020 eta 2021eko lan eskaintza publikoak, plaza horiek abenduaren 28ko 20/2021 Legearen babesean behin behineko enplegua egonkortzeko egingo diren prozesu berrietan sartzeko, betiere, horretarako baldintzak betez gero. Horrela, 2022ko eskaintzan batera bildu dira 2019, 2020 eta 2021eko lan eskaintza publikoetako plaza guztiak.

2022a amaitu baino lehen, LEP hauetatik eratorritako hautaketa prozesu guztien oinarri orokorrak eta zehatzak onartuko dira, eta, guztira, AZPko 1.148 plaza beteko dira (848 funtzionarioentzat eta 300 lan kontratudunentzat). Lanpostuak betetzeko prozesuak honako hauek izango dira: 214 barne

promozio bidez, 818 merezimendu lehiaketa bidez eta 116 oposizio-lehiaketa bidez. Prozesu horiek guztiak 2024ko abendua baino lehen amaitu beharko dira, eta data horretarako AZPkoen behin-behinekotasun tasa % 8 baina txikiagoa izango da.

Irakasle-ikertzaileen LEPa Gaurko Gobernu Kontseiluan irakasle-ikertzaileen (IRI) 2022ko LEPa ere onartu da. Nabarmentzekoa da txanda irekian plazen % 75 gaur egun irakasle atxikien plazetan ari diren langileak egonkortzeko direla (Aurrekontuen Legeak agintzen duen bezala, plazen % 15 I3 ziurtagiria duten ikertzaileak irakasleikertzaile lanpostuetan egonkortzeko gorde beharra dago). Txanda libreko ia 200 plazez gain (197 dira), hau da, birjartze tasaren % 120 aprobetxatzeaz gain, unibertsitateko irakasleen kidegoetan barne promozioko 20 plaza onartu dira.

Azken urteotan, LEPa abenduan onartu izan denez -Gobernu Kontseiluaren azken bileran-, LEP hau maiatzean onartuta egonkortze prozesua urte erdi baino gehiago aurreratzea lortu da. Horrela, bada, nabarmen murriztuko da irakasleek itxaron beharreko denbora irakasle iraunkorren lanpostua bete-

tzeko akreditazioa lortzen dutenetik egonkortzea lortu arte.

2021 ekitaldiko kontuak onartu dira Gobernu Kontseiluaren bilera berean, UPV/EHUren 2021 ekitaldiko kontuak onartu dira.

Gastuen aurrekontuan, aitortutako obligazioak 454,4 M €-ra iritsi ziren (440,6 M € 2020an). Diru sarreren aurrekontuari dagokionez, aitortutako eskubideak 489,8 milioi eurokoak izan ziren (2020an, 432,9 milioi euro). Azkenik, 2021eko abenduaren 31ko diruzaintzako gerakina 12.000 €-koa zen (2020an, berriz, gerakina negatiboa izan zen, 3,4 M €-koa, hain zuzen ere).

Errektoreak, bere hitzaldian, nabarmendu du 2021ean diru sarrerak nabarmen handitu direla aurreko ekitaldiarekin alderatuta: “Unibertsitateak positiboan itxi du 2021 ekitaldia, ikerketa eta transferentzia jarduera nabarmen hazi den aldi batean. Eta horren arrazoia izan da, halaber, zentro, sail eta zerbitzuek gastua gauzatzeko egin duten ahalegina eta izan duten jarrera arduratsua. Beraz, eskerrak eman nahi dizkiet unibertsitateko kide guztiei erakundearekiko konpromisoagatik eta emaitza hori lortzeko egindako lanagatik”.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 15

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 16

Euskelec txapelketa egin da 2022ko Euskelec txapelketak auto elektrikoentzako zirkuitu bihurtu du Donostiako erdialdea

Unibertsitateko Aldizkaria

Jorge Arevalo Lanbide Heziketako sailburuordea, Rikardo Lamadrid Teknologiaren eta Ikaskuntza Aurreratuen zuzendariarekin batera, Euskelec Lanbide Heziketako ikastetxeek egindako ibilgailu elektrikoen txapelketan izan zen maiatzaren 29an. Egun guztian zehar, goizez eta arratsaldez, Lanbide Heziketako ikasleek fabrikatutako ibilgailu elektrikoak proba dinamikoak eta erresistentziakoak gainditu behar izan zituzten, Donostia erdialdean beren-beregi prestatutako zirkuituan. Euskelec zirkuituan izan zen, halaber, Pilar Arana, Donostiako Udaleko Mugikortasun eta Garraio zinegotzia.

Tknikako (Euskadiko Lanbide Heziketaren Ikerketa Aplikatuko Zentroa) arduradunekin batera, erakundeetako ordezkariek bertatik bertara jarraitu ahal izan zituzten ibilgailuek egin behar izan zituzten probetako batzuk, eta zuzenean egiaztatu ahal izan zuten ikasturte honetan Lanbide Heziketako ikastetxeek eta ikasleek egindako lanaren emaitza. Probak hasi aurretik, gainera, ikasleetako batzuekin solasean aritzeko aukera izan zuten, boxetan.

Zer da Euskelec?

Euskelec txapelketan, Lanbide Heziketako ikastetxeetako ikasleek ibilgailu % 100ean elektriko bat diseinatzen eta eraikitzen dute, oinarri motor komun batetik abiatuta (motorra, motor-

kontrolagailua eta bateriak). Ekimenaren helburua da ikasleen talde-lana sustatzea eta jarduera esperimentala eta sormenezkoa oinarritzea, ibilgailu elektrikoen ezagutza teknikorako elementu pedagogiko gisa.

30 ibilgailu elektrikok proba dinamikoak eta erresistentziakoak egin zituzten, maiatzaren 29an, Donostia erdialdean prestaturiko zirkuituan: Alderdi Eder parkean eta Boulevarrean Txapelketa, halaber, trakzio elektrikoko ibilgailuetan espezializatutako teknikariak trebatzeko eta sustatzeko plataforma da, eta fabrikazioteknika berrien esperimentazioa eta material berrien erabilera sustatzen du.

Euskelecek bi fase ditu: prototipoa aurkezteko fase teknikoa eta sormenezkoa; eta fase dinamikoa. Gaur burutzen ari den bigarren fase honetan, ibilgailuen prestazioak, ezaugarriak eta diseinua ebaluatzen dira eslalom, azelerazio eta gehieneko balaztatzeko proben bidez, besteak beste. ❚ 1. fasea: arlo teknikoa eta sormenezkoa. Lehen fase hau apirilaren 28an egin zen, Amorebieta-

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

Etxanoko Boroa Enpresa Parkeko AIC Center-en instalazioetan. Bertan, talde parte-hartzaileek beren proiektuen aurkezpenak eta ibilgailuen aurre-egiaztapenak egin zituzten epaimahai baten aurrean (proiektuaren memoria, diseinua eta berrikuntza, besteak beste). ❚ 2. fasea: proba dinamikoak. 2. fasea maiatzaren 29an burutu zen, Donostiako Alderdi Eder parkean. Taldeek beren prototipoa proban jarri behar zuten zirkuituan.

Ekimenaren helburua da ikasleen arteko talde-lana sustatzea eta jarduera esperimentala eta sormenezkoa oinarritzea, ibilgailu elektrikoen ezagutza teknikorako elementu pedagogiko gisa Maiatzaren 29a: proba dinamikoak Ibilgailu elektrikoek honako proba hauek zituzten maiatzaren 29ko saioan, txapelketarako berariaz egokitutako zirkuituan: ❚ Balaztatzea: autoa ahalik eta distantziarik laburrenean gelditu behar zen, gutxienez orduko 25 km -ko abiaduran zihoala. ❚ Azelerazioa: ibilgailuak geldi dagoenetik 60 metro ibiltzeko behar zuen denbora kronometratzen zen. ❚ Eslaloma: ibilgailuak eslalom-zirkuituari buelta bat emateko behar zuen denbora kronometratzen zen. ❚ Sailkapena: 20 minututan, talde guztiek 3 buelta eman behar zituzten gutxienez. Talde bakoitzak buelta batean lortzen zuen denborarik onenaren arabera zehaztuko zen irteeraordena erresistentzia-proban. ❚ Erresistentzia-proba: 75 minututan distantziarik handiena zein autok egiten zuen ebaluatu zen. Ibilgailuak sailkapenean zehaztutako irteera-ordenan jarri ziren. Helmugatik igarotzen zen aldi bakoitza zenbatuko zen, eta puntu horretatik gehien igarotzen zen taldea izango zen irabazlea (hots, buelta gehien ematen zituena).

Proba dinamikoak egiten hasi aurretik, auto guztiei egiaztapen teknikoak egin zitzaizkien.

Egiaztapen horiek amaitzean, bateriak zigilatu egin ziren, berriz kargatzeko aukera eragozteko. Ibilgailu guztiek bateria-karga bakarrarekin egin beharko zituzten egun guztiko probak.

30 talde, 30 ibilgailu Urtez urte, gero eta handiagoa da Euskelecen parte hartzen duten prototipoen kopurua, eta gero eta esparru geografiko urrun eta desberdinagoetako gazteek eta taldeek hartzen dute parte. Igande honetan, euskal ikasleek besteak beste Kantabriako, Madrilgo, Kataluniako, Aragoiko, Valentziako Erkidegoko edo Gaztela-Mantxako ikasleak dituzte aurkari, eta baita Iparraldeko talde bat ere.

Parte hartu zuten taldeak: 1. Nuestra Señora de los Remedios BHI. Kantabria.

2. Iurreta LHII. 3. Somorrostro prestakuntza-zentroa. Muskiz.

4. CIFP N1. Kantabria.

5. San Jorge LHII. Santurtzi.

6. Otxarkoaga prestakuntza-zentroa. Bilbo.

8. Aretxabaleta Lanbide Eskola LHII. Aretxabaleta.

9.Elorrieta Errekamari LHII. Bilbo.

10. Emilio Campuzano LHII. Bilbo.

11. CIFP N1. Kantabria.

12. Miralbueno BHI. Aragoi.

13. Ortzadar Ikastetxea. Donostia.

14. Urola Garaiko Lanbide Eskola. Zumarraga.

15. San Juan Bautista “La Salle”. Kantabria.

16. Meka LHII. Elgoibar.

17. Bidebieta LHII. Basauri.

19. Egibide. Gasteiz.

20. Mendizabala LHII. Gasteiz.

22. Peñascal LHIPI. Bilbo.

23. Fuente Fresnedo BHI. Kantabria.

25. Pedro de Tolosa BHI. Madril.

26. Ezkurtze BHI. Bilbo.

28. Don Bosco LHII. Errenteria.

29. Institut Mare de Déu de la Mercè. Katalunia.

30. Maestre de Calatrava BHI. Gaztela-Mantxa.

31. Pedro Mercedes BHI. Gaztela-Mantxa.

32. La Marxadella BHI. Valentziako Erkidegoa.

33. Cotes Baixes BHI. Valentziako Erkidegoa.

34. Giner de los Ríos BHI. Gaztela eta León.

35. La Chambre des Metiers. Baiona.

2022ekaina 17

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 18

I•D arte-n izena emateko garaia I•D arte, Arte eta Goi-mailako Diseinu Eskola: izena emateko epeak irekita daude Unibertsitateko Aldizkaria

I•D arte, Arte eta Goi-mailako Diseinu Eskolak zabalik dauzka izen-emateko epeak, eskolan plaza eskatzeko zein sarbide probak egin ahal izateko.

Datorren ikasturtean (2022-2023) ikastetxe honek eskaintzen dituen ikasketak burutzeko interesa duen pertsona orori zuzenduta daude epe eta proba hauek.

I•D arte da Euskadin Diseinuko Graduak egiteko aukera eskaintzen duen eskola publiko bakarra, Diseinu Grafikoa eta Barne Diseinua espezialitateetan.

Epeak: ❚ Eskolan plaza eskatzeko epea: maiatzak 2 ekainak 12 ❚ Sarbide probetarako izen-ematea: maiatzak 2 - maiatzak 20

dintzak, titulazioagatiko salbuespenak edo epeen inguruko xehetasun guztia: https://www.idarte.eus/onarpena-eta-matrikula/sarbidea-egiteko-betebeharrak/#ciclos. ❚ Eta hemen ikus daiteke Diseinuko Goi Mailako Ikasketen inguruko informazio hori bera: https://www.idarte.eus/onarpena-eta-matrikula/sarbidea-egiteko-betebeharrak/#superiores.

Sarbide probak maiatzaren 28an egin ziren, I•D arteren egungo egoitzan (Betoñuko ataria, 23 Gasteiz).

Plaza eskatzeko epea, ekainaren 12ra arte dago zabalik I•D arte: ideiak, diseinua eta artea

Sarbide probak Irakaskuntza Artistikoak izanik, I•D arten ikasketak burutu ahal izateko nahitaezkoa da sarbide probak egin eta gainditzea. Sarrera probetatik salbuetsia izateko behar den titulazioa ez duen pertsona orok izena eman beharko du horretarako (maiatzak 20 azken eguna dela), eta plaza eskaera ere egin beharko du gainera, ekainaren 12a baino lehen.

Sarbide probetarako izen-ematea eta plaza eskaera egitea bi prozesu ezberdin dira. Biak bete behar dira. Sarrera proba egitetik salbuetsia izateko titulazioa duenak, plaza eskaera bakarrik egin beharko du, ordea. ❚ Ikusi hemen Goi Mailako Prestakuntza Zikloen inguruko informazio guztia: sarbide probak, bal-

I•D artek egoitza berria Betoñun du joan zen 20192020 ikasturtetik,estilo neogotikoko komentu izandakoan, baina hiru hamarkadatik gorako ibilbidea egin du Arte Plastikoen eta Diseinuaren arloko ikasketak eskaintzen, Gasteizen. “Ideiak, diseinua eta artea” kontzeptuak uztartzen ditu eskolak bere izenean, baina “ideiak, diseinua eta artea” bere eraikin bereziaren edozein txokotan ere ernetzen dira, ikasleek “do it yourself” filosofia gidari hartuta ikasten eta garatzen baitute hemen euren sormena (egizu zuk zeuk, edo eginaz ikastea).

I•D artek Goi Mailako Heziketa Zikloak zein Diseinuko Goi Mailako Ikasketak eskaintzen ditu.

Orotara, bost titulazio ezberdin: ❚ Goi Mailako Heziketa Zikloak (2 urtekoak): - Argazkigintza.

- Ilustrazioa.

- Animazioa. ❚ Goi Mailako Ikasketak, Diseinuko Graduak (4 urtekoak): - Diseinu grafikoa.

- Barne diseinua.

Azken bi ikasketa hauen titulazioak (Diseinu Grafikoa eta Barne Diseinua) Goi Mailako Graduak dira. I•D arte da Euskadin Goi-mailako Diseinuko Graduak egiteko aukera eskaintzen duen zentro publiko bakarra.

I•D artek duen hezkuntza-eskaintzaren inguruko informazio guztia, eta ikasketa horietarako sarbidearen inguruko xehetasunak, ikusi eskolaren webgunean: https://www.idarte.eus.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 19

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 20

Emakume ikertzaileen aitortza Hezkuntza Sailak eta Ikerbasquek emakume ikertzaileen lana aitortu eta bistaratu dute Unibertsitateko Aldizkaria

Ikerbasqueko Ebaluazio Batzordeak hautatzen ohi ditu aitortza jasoko duten emakume ikertzaileak eta aurten erabaki ditu dagoeneko, aho batez, 2022an hiru kategorietan aitortuko diren ikertzaileak. Jokin Bildarratz sailburuak maiatzaren 19an jakinarazi zien Hezkuntza Sailaren eta Ikerbasqueren aitortza jasoko duten hiru ikertzaileei, zein izan den erabakia.

Honako hauek dira hiru ikertzaileak: ❚ Advanced, ikerketa arloko karrera osoaren aitorpena: - Jasone Cenoz, UPV/EHUko Hezkuntzarako Ikerkuntza eta Diagnosi Metodoen Saileko katedraduna. ❚ Consolidator, bere ikerketa-arloko lidergoaren aitorpena: - Amanda Sierra, Ikerbasqueren Research Professor ikertzailea, Achucarro - Basque Center for Neurosciences ikerketa zentroan. ❚ Starting, ikertzaile gazte baten ekarpen nabarmenaren aitorpena: - Marta Olazabal, Ikerbasqueren Research Associate ikertzailea BC3 Basque Centre for Climate Change ikerketa zentroan.

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak eta Ikerbasquek urtero egiten duten aitorpen hau berez ez da sari bat, Euskadiko emakume ikertzaileak eta horien lana bistaratzeko modu bat baizik, ikertzaileen belaunaldi berrien eredu eta inspirazio izan daitezen. Horretarako, euren karrera zientifikoaren hiru etapa ezberdinetan dauden

emakume ikertzaileak nabarmentzen dituzte: Advanced, Consolidator eta Starting.

Ikerbasqueko Ebaluazio Batzordeak jada hautatu ditu aurten euren lanagatik aitortza jasoko duten hiru ikertzaileak Aitorpenen laugarren edizio honetan Ikerbasquek Euskadiko emakume ikertzaileen azkenaldiko ekoizpen nahiz ekarpen zientifikoei buruzko datuen analisi bibliometrikoa egin du. Ikerbasqueko Ebaluazio Batzordeak gorago aipaturiko hiru kategoria horietako 25 ikertzaileren gainean arreta jarrita egin du lehen azken aukeraketa. Batzordeak hiru kategorietan emakumezko ikertzaileen maila zientifiko handia nabarmendu dute, baita beste urte batzuekin alderatuta izangaien kopuruak izan duen gorakada ere, eta horrek, batzordekideen hitzetan, agerian uzten du emakume ikertzaileek Euskadin egiten duten zientziaren potentzial handia.

Bestalde, batzordeak adierazi du edizio honetan ere saiatu direla aitortutako ikertzaileen profilen artean oreka bilatzen, bai euren ikerketa-karrerako etapari dagokionez, bai jakintza-arloari eta euren azpisistema zientifikoari dagokienez ere. Ebaluazio Batzorde hori Ikerbasqueko Patronatuko ospe handiko hiru ikertzailek, Ikerbasqueko zuzendari zientifikoak eta Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzarako komisionatuak osatzen dute.

Urteroko aitorpenak Ekimena Ikerbasqueren Plan Estrategikoaren esparruan gauzatzen da, plan horren 12 erronketako bat baita Ikerbasqueren ikertzaileen komunitatean sartzen diren ikertzaileen generoberdintasunean aurrera egitea. Alde horretatik, Zientziarako Euskal Fundazioak gauzatutako Berdintasun Planean jasota dago emakume ikertzaileei urtero aitorpena egiteko ekimen hau.

Hezkuntza Sailak eta Ikerbasquek 2022ko udazkenean egingo dute aitorpen-ekitaldia, eta bertan izango dira, aitorpena jasoko duten ikertzaileekin batera, Euskadiko ikerketa-zentroen, unibertsitateen eta zentro teknologikoen ordezkaritza zabala.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 21

Unibertsitate tasak behera Euskadin Unibertsitate tasak % 4,7 jaitsiko dira Euskadin 2022-2023 ikasturterako Jon Lasa Galdos

Hezkuntza Sailak iragan maiatzaren 24an aurkeztu zuen, Unibertsitate Irakaskuntza Publikoa Koordinatzeko Kontseiluaren aurrean, 20222023 ikasturterako unibertsitate-ikasketetarako prezio publikoen inguruko bere proposamena. Adolfo Morais Unibertsitate eta Ikerketako sailburuordeak aurkeztutako proposamena aipatutako koordinazio-kontseiluak egindako bileran onartu egin zen.

Hezkuntza Sailak 2022-2023 ikasturteko unibertsitate-prezio publikoen inguruan hartu dituen neurri nagusiak honako hauek dira: ❚ Lehen matrikulen tasak murriztea: graduko ikasketetako lehen matrikulen prezioak % 4,7 murriztuko dira, 2021-2022 ikasturte honetan indarrean daudenekin alderatuta. Gaikuntzamasterren kasuan, murrizketa hori % 19,5etik % 35,9ra bitartekoa da, masterraren arabera. ❚ Bigarren matrikulen eta hurrengoen tasak izoztea: 2021-2022 ikasturteko honetako prezio berean geratuko dira.

Tasak izozturik 2015-2016 ikasturtetik Hezkuntza Saila ahalegin handia ari da egiten azken urteotan unibertsitate-tasei igoerarik ga-

be eusteko, familiei lagundu eta ekitatea bermatzeko helburuz. Horrela, Sailak unibertsitateko matrikulak izoztuta mantendu ditu zazpi urtez jarraian, 2015-2016 ikasturtetik 2021-2022 ikasturtera. Neurri horiei gehitu behar zaie orain 2022-2023 ikasturterako tasen jaitsiera.

Prezioak zazpi urtez jarraian izoztuta eutsi ondoren aplikatuko ditu Hezkuntza Sailak jaitsiera hauek; 2015-2016 ikasturtetik aurrera daude izoztuta Unibertsitate bekak Bestalde, azken txanpara iritsi den 2021-2022 ikasturte honetan, 14.398 unibertsitate-ikaslek jaso dute bekaren bat Hezkuntza Sailak unibertsitateko ikasleentzat irekitzen dituen deialdietan. Emandako beka guztien artean, 10.647 beka orokorrak izan dira, 28,4 milioi euroko zenbatekoarekin. Hezkuntza Sailak beka horien izapidetzea arintzeko hartutako konpromisoari jarraituz, eskaeren % 70 ebatzita eta ordainduta zeuden 2021eko abenduaren 31n.

Horrek % 60ko igoera esan nahi du aurreko urteekin alderatuta. 2022-2023 ikasturteari begira, Hezkuntza Sailak beken ebazpen eta ordainketa goiztiarrean aurrera egiten jarraitzea jarri du helburutzat.

Hezkuntza Sailak kudeatzen dituen beka eta laguntza-programak (beka orokorra, nazioarteko mugikortasun-bekak, Ikasiker bekak, iragate eta ekintzailetza-bekak, doktoretza aurreko eta doktoretza ondoko deialdiak…) 45,6 milioi eurokoak izan dira guztira ikasturte honetan, unibertsitate eta ikerketaren esparruan.

II. STEAM Sariak banatu dituzte Hezkuntza Sailak Hezkuntza zientifiko-teknologikoko euskal jardunbiderik onenen II. Euskadi Sariak banatu zituen Jon Lasa Galdos

Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuak Euskadin STEAM Hezkuntza sustatzeko egiten ari diren jardunbiderik onenak saritzen eta agerian jartzen dituzten II. STEAM Euskadi Sariak banatu zituen ekainaren 8an. Sariak Hezkuntza Sailaren STEAM Estrategiaren barruan kokatuta daude eta zientzia, teknologia, ingeniaritza eta matematikako bokazio goiztiarrak -arteei eta giza zientziei lotuta- bultzatzea dute helburu. STEAM honako honen ingelesezko akronimoa da: Science, Technology, Engineering, Arts & Mathematics.

Sailburuarekin batera, Hezkuntza sailburuorde

Aurkeztutako ekimen guztien artean, 88k lortu dute STEAM Euskadi zigilua, STEAM Hezkuntzaren izaera nabaria aitortzen duena Begoña Pedrosak, Unibertsitate eta Ikerketa sailburuorde Adolfo Moraisek eta Lanbide Heziketako sailburuorde Jorge Arevalok hartu zuten parte ekitaldian. Berrikuntzaren Euskal Agentziatik ordeztuz, berriz, Berrikuntza Politiken koordinatzaile nagusi Alaitz Landaluzek hartu zuen parte.

Sariak banatzeko ekitaldian, Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuak aurten sariketara aurkeztu den ekimen kopuru handia txalotu zuen (137), eta ekimen hau bere baitan hartzen duen STEAM Euskadi Estrategia bultzatzen jarraitzeko konpromisoa berretsi zuen.

Hezkuntza Sailak sustatzen duen estrategia hori hizpide hartuta, sailburuak gogorarazi zuen honek azpimarra berezia egiten duela ikasle nesken artean, edozein hezkuntza mailatan egonik ere ikasten. “STEAM Estrategiaren helburua da ikasle guztiak diziplina zientifiko-teknologikoetara hurbiltzea, horiei beldurra galdu eta gustura senti daitezela bertan. Eta bereziki nes-

kak, eduki horiekin lotura duten unibertsitate ikasketak edo Lanbide Heziketakoak egin ahal izan ditzaten”.

Bildarratzek aurten aurkeztutako proiektuen kalitatea eta maila ere aipatu zituen, eta bereziki lehiaketako bi kategorietako irabazleena, horiek euren lanak aurkeztu ondoren. Sailburuaren hitzetan, hezkuntzan maiz gertatzen denez, gakoa ez dago hainbeste ikasgaien edukietan, baizik eta ikasgaiak irakasteko moduan eta eduki horiek ikasleengana hurbiltzeko hautatzen diren bideetan.

Saritutako ekimenak Sarietarako deialdia Hezkuntza Sailak egiten du Innobasque - Berrikuntzaren Euskal Agentziarekin lankidetzan. Sarietan, bi kategoria daude: Lehen kategorian, unibertsitateaz kanpoko ikastetxeetan egiten diren STEAM Hezkuntzako ekimen berritzaileak saritzen dira, eta bigarren kategoria, berriz, beste entitate mota batzuetatik (hala nola unibertsitateetatik, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko eragileengandik eta elkarteetatik) iritsitako proposamenei lotuta dago. Kategoria bakoitzean, 3.000 euroko lehen saria, 2.000 euroko bigarren saria eta generoikuspegiaren aipamen berezia (1.000 eurokoa) daude. Kasu guztietan, sarien zuzkidura STEAM ekintzetara bideratu beharko da.

Eraldaketa digitala hezkuntzan Euskal Hezkuntza Sistemaren Eraldaketa Digitalerako Plana 2022-2024 aurkeztu dute Jon Lasa Galdos

Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuak 20222024 aldirako Euskal Hezkuntza Sistemaren Eraldaketa Digitalerako Plana aurkeztu zuen joan den apirilaren 29an, Bilbon. Plan horretan 202,6 milioi euroko inbertsioa egingo du Hezkuntza Sailak 2022-2024 aldi horretako hiru urteetarako.

Sailburuarekin batera aurkezpen ekitaldian parte hartu zuten Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuordeak, Jorge Arevalo Lanbide Heziketako sailburuordeak eta Adolfo Morais Unibertsitate eta Ikerketako sailburuordeak.

Ikaslea erdigunean Plan berria berrikuntza pedagogikorako palanka egingo duen esparru berri bat sustatzeko asmoarekin sortu da. Horrela, trebetasun digitalen garapena indartuko du, hezkuntza-sisteman teknologiak eraginkortasunez eta era optimoan erabiliz. Ikasleak ikaskuntza-prozesuaren erdigunean kokatzen ditu, aro digitalean beren potentzial guztia gara dezaten. Horregatik, planak dituen helburuen artean ikasleen zein irakasle-

en trebetasun digitalak sustatzea dago. Ezinbesteko urratsa da, azken finean, euskal ikasleek mende honetako erronkei arrakastaz aurre egin diezaieten.

Hezkuntza-sistema guztia aro digitalera egokitzea da plan berriaren lehentasuna, etapa guztietan. Baina hezkuntza-sistemaren eraldaketa honek dakarren erronka ez da pedagogian bakarrik gertatzen, baita lanaren antolaketan, azpiegituretan eta gobernantzan ere. Testuinguru horretan, esperimentazioak eta ingurune digitalen erabilerak bultzatuta egin behar da eraldaketa, praktika pedagogikoak hobetzeko.

Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuak 2022-2024 aldirako Euskal Hezkuntza Sistemaren Eraldaketa Digitalerako Plana aurkeztu berri du Eraldaketa Digitalerako Planaren arabera, eraldaketa hori erronka bat da, eta kolektiboki heldu behar zaio, honako helburu orokor hauek hartuta: ❚ Euskal Hezkuntza Sistemaren eraldaketa bultzatzea, teknologia digitalen erabilera edo aplikazioa integratuko duen eredu berritu baten bidez. ❚ Irakasleen eta ikasleen gaitasunak indartzea, ahalmen digitala aprobetxatzeko eta ahalmen hori irakaskuntzan eta ikaskuntzan txertatzeko. ❚ Hezkuntza-sistemako eragile guztien arteko lankidetza sustatzea, eraldaketa digitalak dakartzan erronkei aurre egiteko. ❚ Azpiegiturak egokitzeko eta modernizatzeko bide egitea, era horretan ikastetxeak arinagoak izan daitezen eta guztiontzako konektibitatea, segurtasuna eta irisgarritasuna bermatzeko. ❚ Teknologia digitalen erabilera arduratsua sustatzea, egon daitezkeen arrakala digitalak sai-

hesteko eta garapen jasangarria bultzatzeko, 2030 Agendaren ildotik.

Aurrez esandako guztia oinarrizko hiru dimentsiotatik jorratzen da: ❚ Pertsonez arduratzen den dimentsioa, profesionalen eta ikasleen trebakuntza indartzeko. ❚ Dimentsio teknologikoak azpiegituraz eta tresnaz hornituko ditu ikastetxeak, kalitatezko prestakuntza-prozesua eta bikaintasuneko ikerketa errazteko. ❚ Sistema osoa barne hartzen duen dimentsioa, eraldaketa digitalaren plangintza bultzatuz euskal hezkuntza-sisteman, haur-hezkuntzatik unibertsitateraino, Zientzia eta Unibertsitateak biltzen dituen sareari ere erantzunez.

Lanbide Heziketan ❚

Eraldaketa digitalak bilakaera berri bat ekarriko du Lanbide Heziketara, eraldaketa disruptiboan oinarriturikoa; prestakuntza aurreratuko eredu berri bat, ikastetxeetako antolaketa eta egitura desberdinekin, espazio berriekin eta ingurune digitaletan aplikatutako sistema adimendunekin. ❚ Ekintza zehatz batzuk: - Heldutasun digitaleko eredu bat garatzea, barne hartuko dituena azpiegitura berriak, teknologia digitalen erabilera aurreratuan gaitasun berriak eta errendimendu handiko ikaskuntzen garapena.

- Irakasleen eta ikasleen prestakuntza digitala - Azpiegitura digitalak eraldatzea (azken belaunaldiko ekipoak, 5G, Wifi 6…)

- Teknologia digital aurreratuak ezartzea (murgiltze teknologia digitalak eta interaktiboak).

- Eraldaketa digitalean ikasteko espazio berriak.

Unibertsitate ekosisteman ❚

Lehentasuna enplegagarritasunak eskatzen dituen gaitasunak sortzeari, irakasten dena birpentsatzeko irekitasuna izateari eta teknologiak hezkuntzan eta zientzian mugak gainditzeko ahalmena duela aitortzeari.

- Ikasleen gaikuntza digitala, unibertsitateko ikasleen artean ekitatea eta aukera-berdintasuna bermatuz.

- Zientzia Irekia bultzatzea, emaitzen eta baliabideen eskuragarritasuna hobetuz, baliabide bibliografikoak barne, zientzia hobea

eta maila globalean eskuragarriagoa sortzen laguntzeko helburuarekin. ❚ Ekimen nagusiak: - Euskal Unibertsitate Sistemako unibertsitate guztiek izango dute beren Eraldaketa Digitalerako Plana.

- Konektibitatea eta ikasteko ingurune birtualak bultzatzea; I2Basque datu-sarea berritzea, barnearekiko eta kanpoarekiko konektagarritasuna bermatzeko.

- Ikasle zaurgarrientzako baliabide teknologikoak eskuratzea.

- Superkonputazio-zerbitzuak indartzea, baliabide-autonomia sendotzeko, euskal ikerketa-komunitate osoari zuzendutako HPC Poloa (High Performance Computing Euskadi) sortuz.

Euskadi eraldaketa digitalaren testuinguruan Ekonomia eta Gizarte Digitalen Indizearen 2020ko edizioak Eraldaketa Digitalaren joera positiboa erakusten du Euskadin, berau osatzen duten bost dimentsioetan: konektibitatea, giza kapitala, Interneteko zerbitzuen erabilera, teknologia digitalaren integrazioa eta zerbitzu publiko digitalak.

Oro har, Euskadi Europako batez bestekoa baino ia ehuneko hamar puntu gorago dago, eta Estatuko batez bestekoa baino lau puntu gorago. Alemania, Frantzia edo Austria bezalako herrialdeen aurretik dago. Euskadi da, gainera, ikasgeletan ordenagailu gehien dituen autonomia-erkidegoa, batez beste ordenagailu bakoitzeko 1,5 ikasle baititu.

160.000 ordenagailu bi ikasturtean Azken bi ikasturte hauetan, Hezkuntza Sailak ordenagailu eramangarri berriz hornitu ditu ikastetxeak, Lehen Hezkuntzako 5. maila eta Batxilergoko 2. maila arteko ikastetxe publikoetako ikasle guztiek ordenagailu bana izan dezaten. Sare publikorako erositako 100.000 ekipo berri izan dira.

Horiei, itunpeko sarean 60.000 ordenagailu erosteko eman diren diru-laguntzak gehitu behar zaizkie, Lehen Hezkuntzako 5. mailatik Batxilergora arte erabiltzeko azken hauek ere.

Prozesu horretan, halaber, ordenagailu eramangarri bana ipini zaie Lehen Hezkuntzako 5. eta 6. mailako, DBHko eta Batxilergoko irakasleei, eta urte honetan eta hurrengoan Lehen Hezkuntzako lehen lau mailetako gainerako irakasleei ere emango zaie.

2022an aukera gehien izango duten lanpostuak Ondorengo lerroetan, 2022an Euskadin lan aukerarik handienak dituzten lanpostuak aurkeztuko dizkizuegu. Confebaskek egindako txosten batek zehaztu ditu Jon Lasa Galdos

Laguntzen du

Informatikariek -ingeniariek edo goi-mailako heziketa-zikloa dutenek-, fabrikazio mekanikoko edo elektrizitate eta elektronikako espezialistek eta eraikuntza eta obra zibileko prestakuntza duten pertsonek aukera gehiago dute aurten, Euskadin. Hala berresten du 'Euskal enpresen enplegu eta kualifikazio beharrak 2022rako' txostenak. Txosten hori bi urtean behin Confebaskek eta lurraldeko enpresaburuen elkarteek -Adegi (Gipuzkoa), Cebek (Bizkaia) eta SEA (Araba)- elkartutako enpresen artean egiten duten inkesta bat da eta "lehen eskuko" informazioa bil-tzen du elkartutako enpresek aurreikusitako jarduerari eta kontratazioei buruzko itxaropen eta aurreikuspenei buruz.

Eskatutako sektore eta jarduera-adar zehatzetatik haratago, inkestak argi uzten du bete beharreko lanpostuen gehiengoa profil profesional kualifikatuetarako dela. Eta jarrera pertsonalak, prestakuntzak eta lan-esperientziak garrantzia handiagoa dutela hautagaiaren hizkuntzak eta erreferentziak kontratatzerakoan. Era berean, eskatzen diren motak eta lan-profilak, eskatzen dituzten kualifikazio- eta prestakuntza-beharrak eta 2022an behar dituzten langileak aurkitzeko dituzten zailtasunak azaltzen dira.

Hauek dira ikasketa-mailaren arabera 2022an kontratazio aurreikuspen handiena duten lanpostuak: 2022an Euskadin lan aukera handienak dituzten lanbideak: ❚ Informatika eta komunikazioak (3.426 kontratu). ❚ Fabrikazio mekanikoa (1959). ❚ Administrazioa eta kudeaketa (1.682). ❚ Merkataritza eta marketina (1.451). ❚ Ostalaritza eta turismoa (1.406). ❚ Elektrizitatea eta elektronika (1.093) ❚ Instalazioa eta mantentze-lanak (839).

❚

Osasuna (830).

Gorputz eta kirol jarduerak (547). ❚ Zerbitzu soziokulturalak eta komunitarioak (488). ❚ Eraikuntza eta obra zibila (439). ❚ Arte grafikoak (402). ❚ Ibilgailuen garraioa eta mantentze-lanak (395). ❚ Egurra, altzariak eta kortxoa (307). ❚ Kimika (260). ❚ Energia eta ura (251). ❚ Heziketa-zikloetako beste familiak (2.012). ❚

Inkestatutako enpresen % 76k kontratatzeko zailtasunak dituela dio Hautagaien baldintzak Inkestak enpresei galdetzen die lanpostu baterako hautagaiek bete behar dituzten baldintzak.

Jarrera pertsonala, prestakuntza eta lan esperientzia dira, hurrenkera horretan, gehien baloratzen diren hiru alderdiak. Noski, "2020an baino intentsitate apur bat gutxiagorekin", batez ere aurreko lan-esperientziari dagokionez. Hautagaiaren hizkuntzak eta erreferentziak ere nolabaiteko garrantziaz baloratzen dira, handiagoak lehen kasuan aurreko inkestarekin alderatuta.

Zailtasunak kontratazioan Inkestatutako enpresen % 76k kontratatzeko zailtasunak dituela dio, 2016an erdira iristen ez zirenean. Eraikuntzan aurkitzen dira arazo handienak, zerbitzuen eta industriaren ondoren. Eta arrazoiak, hautagaiaren prestakuntza/espezializazio falta, jarrera, interes eta esperientzia falta

dira. Lehenengo biek pisua irabazten dute 2020arekin alderatuta.

Zer da Confebask?

Euskal Enpresarien Konfederakuntza (Confebask) euskal enpresarien interes orokor eta komunak ordezkatzen eta defendatzen dituen erakundea da, eta euskal enpresarien legezko ordezkaria da Administrazioaren, sindikatuen, profesionalen eta Euskadiko iritzi publikoaren aurrean.

Confebasken, EAEko milaka enpresa pribatu daude sartuta beren borondatez; lurralde, tamaina eta jarduera sektore guztietako enpresak. Enpresa horiek guztiak hiru erakunde kide hauen bitartez daude Confebasken bazkidetuta: Gipuzkoako Enpresarien Elkartearen bidez (ADEGI), Bizkaiko Enpresarien Konfederazioaren bidez (CEBEK) eta Arabako Enpresarien bidez (SEA).

Informatika espezialistak, fabrikazio mekanikoko edo elektrizitate eta elektronikako espezialistak dira euskal enpresek gehien eskatzen dituzten profiletako batzuk Confebask, gainera, Espainiako Enpresa Erakundeen Konfederazioko kide da (CEOE), eta horren bitartez, baita Europako eta nazioarteko beste enpresa erakunde batzuetako kide ere; horien artean aipagarri: BusinessEurope europar patronala.

Confebask, berez, Sindikatuak Eratzeko Eskubidearen arauketari eta Lege horren garapenerako araudiari buruzko apirilaren 1eko 19/1977 Legearen babesean eratu zen. Confebasken sorrera eta egiten duen jarduera, libreak dira ordenamendu juridikoak enpresa erakundeentzat ezarritako esparruaren barruan. Confebasken barne egiturak eta funtzionamenduak printzipio demokratikoei eta gardentasunaren zein bazkideen parte hartzearen printzipioei jarraitzen diete.

Xedeak eta funtzioak Hona hemen Confebasken oinarrizko xedeak: ❚ Merkatuko ekonomiaren esparruan, ekimen

pribatuaren, enpresa librearen eta lehiakortasunaren sistema defendatu eta sustatzea. ❚ Ondare publikoa xede, euskal enpresen interes orokor eta komunak ordezkatu eta defendatzea botere publikoen, Administrazioaren eta sektore publikoaren aurrean; baita erakunde sozial, profesional eta sindikalen aurrean ere. ❚ Konfederazioko kide diren erakundeekin jardute batasun bat osatzea, herrialdearen aurrerapen ekonomiko eta sozialari laguntze aldera. ❚ Enpresa etengabe hobetu eta modernizatzeko egitasmoari eustea, eta horretarako enpresaren ikusmolde integrala kontuan hartzea. ❚ Enpresaren alorrean, bidezko tratuan oinarritutako harremanak bultzatzea; bereziki, emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren sustapenean. ❚ Gizartean, oro har, honako balio hauen babesa sustatzea: heziketa, prestakuntza eta prestaketa intelektuala zein profesionala, enpresa ekimena, gizartearekiko konpromisoan oinarritutako garapena, eta, oro har, enpresariek ordezkatzen dituzten balioak.

Funtsezko xedeen esparruan, Confebaskek funtzio hauek betetzen ditu: ❚ Konfederazioko erakundeen esku utzitako interesak -aspektu orokor eta komunak aintzat hartuz- ordezkatzea. ❚ Konfederazioko kide diren erakundeen arteko eta kide horien eta Konfederazioaren arteko koordinazioa ziurtatzea. ❚ Konfederazioko kide diren erakundeek behar dituzten interes komuneko zerbitzuak ezarri eta ahalbidetzea.

Laguntzen du

Unibertsitatea+Enpresa Estrategia Lehendakariak 2022-2026ko Unibertsitatea+Enpresa II. Euskal Estrategia aurkeztu du, Unibertsitateen Euskal Kontseiluan

Jon Lasa Galdos

Iñigo Urkullu Lehendakaria buru zela egin zen maiatzaren 4an Lehendakaritzaren egoitzan Unibertsitateen Euskal Kontseiluaren bilera eta Lehendakariarekin batera izan zen Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburua. Bileran izan ziren, halaber, Adolfo Morais Unibertsitate eta Ikerketa sailburuordea; Iñaki Heras, Unibasq - Euskal Unibertsitate Sistemaren Kalitate Agentziaren zuzendaria; euskal unibertsitateetako errektoreak: Eva Ferreira (UPV/EHU) Jose Maria Guibert (Deustuko Unibertsitatea) eta Vicente Atxa (Mondragon Unibertsitatea); Maite Alonso, Euskadiko Eskola Kontseiluko presidentea; Eduardo Arechaga Confebasken zuzendari nagusia; bai eta hiru foru aldundien eta EUDELen ordezkariak ere, besteak beste.

Unibertsitatea+Enpresa II. Estrategiak bultzada berria emango die Euskadiko unibertsitate-titulazio dualei; eta 2026an 80 titulaziotara iritsiko dira Bileran, Lehendakariak Hezkuntza Sailak sustatutako 2022-2026ko Unibertsitatea+Enpresa II. Euskal Estrategiaren helburuak eta jarduera-lerro nagusiak aurkeztu zituen Lehendakariak, eta

2017-2022an gauzatu den lehenengo estrategiaren emaitzarik azpimarragarrienak azaldu zituen.

Estrategia berriaren abiapuntua da, aurrekoarena bezala, unibertsitatearen eta enpresaren arteko lankidetza oinarrizko eragilea dela XXI. mendeko Euskadi eraikitzeko. Unibertsitateek eta enpresek, bai eta unibertsitatearen ekosistema osatzen duten eragileek ere, helburu bateratu batekin partekatzen dute euren erantzukizuna estrategia honetan: euskal gizartea garatzen laguntzea.

2017-2022ko Unibertsitatea+Enpresa I. Estrategiaren emaitzarik azpimarragarriak Unibertsitatea+Enpresa I. Estrategia 2017ko uztailean aurkeztu zuen Urkullu Lehendakariak berak, orduan ere Unibertsitateen Euskal Kontseiluan. Ordutik, estrategia osatzen duten hamabost ekintzak, guztia eta bakoitza, gauzatu dira partzialki edo osorik, eta emaitzak oso onak izan dira.

Lortutako emaitzen artetik, honakoak nabarmentzen dira. ❚ 47 titulazio dual: Unibasq - Euskal Unibertsitate Sistemaren Kalitate Agentziak protokolo bat sortu zuen unibertsitateko prestakuntza duala aitortzeko. 2017tik 47 titulaziok lortu dute aitorpen duala (30 graduk eta 17 masterrek) hainbat arlotan: Ingeniaritza, Enpresen Administrazioa eta Zuzendaritza, Fabrikazio Digitala, Marketina, Ikus-entzunezko Komunikazioa edo Soziologia. 600 enpresak eta 4.800 ikaslek parte hartu dute orain arte prestakuntza dual horretan.

❚

Klusterrak sortzea. Unibertsitateko prestakuntzan bi kluster antolatu dira: 4Gune Klusterra, Ingeniaritza, Zientzia eta Teknologiakoa; eta KSIgune Klusterra, Kultura eta Sormen Industriena. ❚ Enpresa + Unibertsitatea gelak: 2017-2022 aldian enpresaren eta unibertsitatearen arteko bi gela jarri dira martxan: 0 Industriari buruzko AIC gela eta Kultura eta Sormen Industrien KSI gela. Gela hauek, euskal enpresek planteatutako erronkei erantzuna emateko aukera ematen diete Euskal Unibertsitate Sistemako ikasleei. ❚ Lan-mundura igarotzeko eta ekintzailetzako programak: 650 ikaslek jaso dituzte bekak Lan-mundura igarotzeko programan parte hartzeko; horrez gainera, ekintzailetzarako 300 bekatik gora eman dira.

Unibertsitatea+Enpresa ardatza 2019-2022ko Unibertsitate Sistemaren Planeko lehentasunezko bi ardatzetako bat da, eta aldi horretan (2019-2022) 22 milioi euro bideratu dira horretara kontratu-programen bidez. Horrek ekarri du Unibertsitatea + Enpresa gelak sustatzea enpresen eta klusterren laguntzaz, enpresa eta antolakundeentzat zerbitzu aurreratuak eta ekintzailetza-ekosistemak garatzea edota startupak sortzen eta garatzen laguntzea.

2017-2022ko Unibertsitatea+Enpresa I. Estrategiaren emaitza azpimarragarri horiek aitorpen ugari jaso dituzte Europan, eta nazioarteko zabalkundea izan dute Europako hainbat hiritan, besteak beste, Lisboan, Hannoverren, Londresen, Bulgarian eta Budapesten.

2022-2026ko Unibertsitatea + Enpresa II. Estrategia Unibertsitatea+Enpresa lehenengo estrategiaren emaitzek erakusten dute Euskal Unibertsitate Sistema azken urteotan euskal gizartearen eragile dinamizatzailea eta eraberritzailea bihurtu dela, eta palanka gisa erabili dituela Euskadiko talentuaren, ikerketaren eta berrikuntzaren garapena eta nazioartean posizionatzearen aldeko jarrera. Horregatik, aurreko aldian egindako lanari jarraipena emanez, Unibertsitatea+Enpresa II. Euskal Estrategiak honako helburu hauek ezarri ditu 2022-2026rako:

❚

Ezagutza sortu eta transferitzea: ezagutza sortu eta transferitzea, bikaintasun zientifikoarekin eta bikaintasun hau enpresa-eremuan aplikatzearekin lotuta. ❚ Kualifikazio handiko talentua prestatzea: gaitasun handiko giza kapitala prestatzea, enpresa-eremuaren premiei aplikatu eta egokitutako osagai batekin. ❚ Unibertsitate + Enpresa euskal ereduko jarduera-lerro berrien jarraipena, ebaluazioa, proposamena eta zabalkundea.

Helburu horiei erantzuteko, lehendik garatzen diren ekintzez gainera, eta Unibertsitatea + Enpresa II. Estrategia honen barruan, besteak beste, honako ekintzak jarriko dira martxan: ❚ Unibertsitateko prestakuntza dualaren eskaintza sustatzea ikasleen enplegagarritasuna hobetzeko, 80 titulazio dualetara iritsi arte; 1.000 enpresak eta 10.000 ikaslek hartuko dute parte horietan. ❚ Unibertsitateko 10 titulazio i-dual (nazioarteko titulazio dualak) martxan jartzea. ❚ Beste bi Unibertsitate+Enpresa gela sortzea (lehendik dauden bi gelez gainera). ❚ 000 ikaslek parte hartuko dute Lan-mundura igarotzeko programan, eta ikasleei zuzendutako ekintzailetzako 350 bekatik gora eskainiko dira. ❚ Lanbide Heziketa + Unibertsitatea lankidetza sustatzea berrikuntza bultzatzeko. ❚ Bikaintasun-ikerketaren esparruko IKUR 2030 Programa sustatzea unibertsitateetan.

"Europako subiranotasun digitala helburu garrantzitsua da EBrentzat" Jon Lasa Galdos

Estoniak, Baltikoko herrialde txikiak, harro darama munduko lehen nazio digitala izatearen titulua. Hemen, Estatuarekiko interakzioen % 99 sarean egin daitezke eta herritarren informazio guztia sarean dago. Mariin Ratnik Estoniak Espainiako Erreinuan eta Andorrako Printzerrian duen enbaxadoreak, herrialde honek digitalizazioarekin duen esperientziaz hitz egingo digu.

Estoniarentzat, zalantzarik gabe, digitalizazioa zati integral bat da Zer da Estoniako e-Residency programa?

Estoniak 2014an hasi zuen e-Residency programa eta munduko bizileku elektroniko bat ezarri zuen munduko lehen eta oraindik bakarra den herrialdea da.

Programak e-Residency txartela lortzeko aukera ematen die munduko pertsona orori Estoniaren zerbitzu digitalak erabiltzeko Estoniako legezko lurraldean, hau da, Europako Merkatu Bakarrean, enpresak sortzeko moduari buruz,eta juridikoki lotesleak diren sinadura digitalak ere egin ditzakete.

Irtenbide honekin, hainbat arazo konpontzen ditugu herrialde ezberdinetan bizi diren pertsonentzat: ❚ EBn egoitza duen enpresa bat izateko interesa duten EBtik kanpoko herrialdeetako pertsonak. ❚ EBko herrialdeetako e-Resident asko ere baditugu, batez ere sinadura digitala erabili nahi dutelako, enpresa bat sortzea eta martxan jartzea garestiagoa izan baitaiteke, baita burokrazia gehiago behar izatea ere, motelagoa baita jatorrizko herrialdean.

E-Residency ezin hobea da negozio bat sortu nahi duten pertsonentzat, bai beren freelance lanetarako, bai zerbait handiagoa sortzeko. Hala ere,

NAN digitala ez da NAN fisikoa edo bidaia-dokumentua, bisa edo hiritartasunarekin lotutako dokumentua, eta ez du argazkirik jasotzen ezta Estonian egoileku fiskala automatikoki sartzen ere.

Estoniak meritua du administrazio elektronikorik aurreratuena duen Europar Batasuneko herrialdea izategatik. Zeintzuk dira zuen administrazio digitalaren gakoak? ❚ Lehenik eta behin, digitalizazioa ez da teknologia kontua soilik. Printzipioz, lidergo digitala behar da. ❚ Interneterako sarbidea (eskubide sozial gisa ezarria Estonian) eta ordenagailuak/makinak behar dira zerbitzuetara sartzeko. ❚ Horrez gain, lege labur eta sinpleak eta lineako zerbitzuak ezinbestekoak dira. Legeek ulergarriak eta eskuragarriak izan behar dute biztanleria orokorrarentzat, eta errazak izan behar

dute gobernuko agintariek eta sektore pribatuko enpresek ezarri eta aplikatzeko. ❚ Gardentasuna mantendu behar da gizartearen konfiantza mantentzeko. Gardentasunak datu-ziloak eta ustelkeria saihesten laguntzen du Estatuko agintarien barnean. ❚ Plataforma partekatuak, datuak trukatzeko autobide segurua, X-Road esaterako. ❚ Zerbitzuaren diseinua herritarran/erabiltzailean zentratu behar da. ❚ Azkenik, Estoniako gobernua beti egon da zabalik lankidetza publiko-pribatuetara. Horren argudioa oso sinplea da: gobernuak zerbitzuaren parametro eta itxaropen batzuk ezartzen ditu, baina exekuzioa arlo ezberdinetako espezialisten esku uzten du, orokorrean sektore pribatuan aurkitzen direnak.

ko gobernua dugulako. Eta beste kalkulu batzuek diote zerbitzu publiko digitalek urtean BPGaren % 2 irabazten digutela. Bai, guretzat digitalizazioa da, argi eta garbi, gakoa.

Estonian, atzerriko inbertsioetarako eta negozioetarako leku erakargarria bihurtzen gaituzten indargune batzuk ditugu

Europako subiranotasun digitalaren bultzadan, adibide bat al da Estonia?

Europako subiranotasun digitala helburu garrantzitsua da EBrentzat eta estatu kide guztiek zeregin garrantzitsua dute hori lortzeko. Garrantzitsua da kontzeptua ulertzea. Subiranotasun digitalak esan nahi du, alde batetik, benetako merkatu digital bakarra izatea, Europako enpresei arau komunekin hazten laguntzen diena (zatiketarik gabe), eta, bestetik, gure lehiakortasun globala, EBko estandarrak eta balioak, eskubideak eta segurtasuna indartzea (konektibitate fidagarriagoa), teknologia seguruen erabilera onena bermatzeko eta pentsamendu berdineko herrialdeekin lotura sendoak sendotzeko. Trantsizio berdeari eta merkatu libreari ekarpena egiteko aukera ere bada. Estoniak beti onartu ditu sentimendu horiek, beraz, adibide izan gaitezke, baina hori lortzeko, lankidetza sendoa izan behar da EB barruan eta kanpoan.

Irlandak eta Estoniak bere susperraldi ekonomikoaren mailak EBko beste herrialde batzuen aurretik dituzte. Digitalizazioa al da gakoa?

Zaila da Irlandaren arrazoiei buruz iruzkintzea, baina Estoniarentzat digitalizazioa zati integral bat da, zalantzarik gabe. Estoniarentzat nahiko erraza izan da konfinamendura ohitzea Estatuaren funtzionamenduaren zentzuan, azken 20 urteotan zerbitzu digitalak asko erabili ditugulako.

Hortaz, ez genuen errefortzu edo aldaketa handirik egin behar pandemian zehar eta errazagoa izan zen eguneroko bizitzarekin eta politikarekin jarraitzea, HORECA sektoreko aldaketak izan ezik, gainerako herrialde guztietan bezala. Eta orain herrialde askok, Espainia barne, gure esperientziak erabili nahi dituzte eta horrek aukera berriak sortu ditu sektore pribatuarentzat ere.

Gainera, kalkulatu dugu langile bakoitzak 2 asteko lanaldia irabaz dezakegula, sinadura digitala erabiltzen dugulako. Edo urtean 380 metro paper gutxiago erabiltzen ditugu, paperik gabe-

Teknologiako multinazional amerikarrak Irlandan daude nagusiki EBko merkatuan jarduteko. Zein estrategia jarraitzen du Estoniak beste potentzia teknologiko handiarekin, Txinarekin, duen harremanean?

Estoniak ez du nahi eta ezin du lehiatu teknologia ekoizpenari dagokionez Txina edo Estatu Batuak bezalako herrialde handiekin. Hala ere, baditugu indargune batzuk Estonia atzerriko inbertsioetarako eta negozioetarako leku erakargarri bihurtzen dutenak.

Zerbitzu digital azkarrak eta erosoak dira gure estrategiaren oinarrian. Esaterako, Estonia munduko lehen postuan dago jarduera ekintzailearen arloan, izan ere, enpresa bat sortu eta zerga-aitorpenetik urteko txostena aurkezteraino, ekintzaileak dena digitalki egin dezakeelako. Enpresa bat sortzeak ordu erdi inguru behar du, nahiz eta gure errekorra 18 minutu besterik ez den. Sareko zerga-aitorpenak 3 minutu inguru behar ditu batez beste. Estonia ere sortzen ari diren enpresen -startup- biztanleko kontzentrazio handiena hartzen duten herrialdeen artean dago.

Horrez gain, Estoniak bere gizarte digitalaren domeinua eskaintzen du ideia eta produktu berritzaileentzako proba-base gisa. Beraz, berrikuntza eta praktikotasuna herritarren buruan barneratuta daude eta gobernantza digitala pertsonan zentratutako irtenbideak eskaintzeko sortzen da.

Baina segurtasuna dena baino lehen dago, hau da, inbertsio guztiak ez dira ongi etorriak gure bizitza digitalaren, azpiegitura kritikoen edo teknologiaren segurtasunean eragin badezake.

Oso erne gaude zibersegurtasunari edo segurtasunari dagokionez, zentzu zabalagoan.

Erasmus+ oso programa ona da sektore ezberdinetako ideiak eta esperientziak trukatzeko Erasmus+ek mugikortasun egokia izateko aukera eskaintzen duela uste al duzu, Estoniak eskaintzen duen gaitasun teknologikoa eta ekintzailea tokian bertan ezagutu ahal izateko?

Erasmus+ programa oso ona da hainbat sektoretan ideiak eta esperientziak trukatzeko, digitalizazioa eta gaitasun teknologikoa barne. Oso programa zabala denez eta adin eta interes ezberdineko pertsonei aukerak eskaintzen dizkienez, maila ezberdinetan lankidetza garatzeko

ahalmen handia du. Hala ere, garrantzitsuena da diziplina akademiko garrantzitsuetako ikasleei (IKT, teknologia zentzu zabalean, ingeniaritza) laguntza-esparrua eskaintzea, eskaria eta interesa indartzeko, emakumezkoen ikasleak barne, dagoen genero-arrail digitala gainditzeko, oraindik arazo bat dena herrialde askotan.

Digitala geratzeko etorri da, koronabirusaren krisiak bizkortuta. Uste al duzu azkenean iritsi dela EBk Estoniak bere eredu digitalarekin dakarren benetako balioa baloratzeko unea?

EBk urteak daramatza digitalizazioa baloratzen, baina trantsizio digitala bizkortzeko beharra eta premia oraindik hobeto ulertzen da mundu osoan. Pena da hain krisi handi bat behar izatea emaitza azkar eta komunak lortzeko, EBko Covid ziurtagiria adibidez, baina EBk behintzat aprobetxatu du krisia eta urrats garrantzitsu asko eman ditu mundu digitalerako bide horretan.

Digital Compass 2030-rekin ikusi dugunez, Hamarkada Digitalerako proposatutako helburu garrantzitsu asko daude. Garrantzitsuena elkarreragingarritasuna, malgutasuna eta fidagarritasuna bermatzea da. Ez du zentzu handirik beren buruarekin hitz egiten ez duten eta mugaz gaindiko 27 identitate digital irtenbide ezberdin ezartzeak. Espero dugu orain denek hobeto ulertzea (pandemiaren esperientziatik) eta gure herritarrentzako beharrezko eta erabilgarriak diren irtenbideak azkarrago ezarri ahal izatea.

LHko ikasleek SpainSkills txapelketan parte hartu dute Jokin Bildarratzek SpainSkills txapelketetan parte hartu duten Lanbide Heziketako ikasleak hartu ditu Jon Lasa Galdos

Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuak, Lanbide Heziketako sailburuorde Jorge Arévalorekin batera, aurtengo ikasturtean Lanbide Heziketako SpainSkills 2021-2022 txapelketan parte hartu duten euskal ikasleak hartu ditu gaur goizean, Tknikaren (Euskadiko Lanbide Heziketaren Ikerketa Aplikatuko Zentroa) egoitzan, Errenterian.

2021-2022 ikasturtean, SpainSkills txapelketan parte hartu duen Euskadiko Lanbide Heziketako ordezkaritza 63 pertsonak osatu dute: joan den urrian Irungo Ficoba azokan egindako EuskoSkills 2021-2022 txapelketako irabazle izan ziren 22 ikasleak eta beste 41 pertsonak (tutoreak, koordinatzaileak eta ordezkariak).

EuskoSkills txapelketan dominak lortu ondoren, gogor egin dute lan lau hilabete baino gehiagotan egin beharreko probak prestatzeko. Ikasle eta irakasleak joan den martxoan abiatu ziren Madrilera, ilusioz beterik. Eta oso emaitza onekin itzuli ziren bidaiatik, guztira 8 domina lortu baitzituzten: zehazki, urrezko 3 domina, zilarrezko beste 3 eta brontzezko 2 lortu zituzten. Lanbide Heziketako ondorengo ikastetxeetako ikasleek eskuratu zituzten dominak, ondorengo modalitateetan: ❚ Urrezko 3 domina: - CAD Diseinu Mekanikoa - La Salle Berrozpe, Andoain.

- Sareko sistemen administrazioa - Tolosaldea LHII, Tolosa.

- 3D jokoen diseinua eta animazioak - Harrobia Ikastola, Bilbo. ❚ Zilarrezko 3 domina: - Elektronika - Don Bosco LHII, Errenteria.

- Industria-kontrola - Egibide, Vitoria-Gasteiz.

- Ile-apainketa - Monte Albertia LHII, Zarautz. ❚ Brontzezko 2 domina: - Arotzeria - Easo Politeknikoa LHII, Donostia.

- Estetika - Monte Albertia LHII, Zarautz.

Urrezko domina lortu duten ikasleek udazkenean egingo den Europako txapelketan (WorldSkillsEurope) parte hartzeko txartela ere lortu dute.

Bildarratz sailburuarekin bildu ondoren, ikasleek Tknikako (Euskadiko Lanbide Heziketaren Ikerketa Aplikatuko Zentroa) instalazioak bisitatu dituzte.

Euskadiko Lanbide Heziketaren izen ona Tknikan egindako topaketan, eta egindako lan bikainagatik ikasleei zorionak eman ondoren, Bildarratz sailburuak euskal Lanbide Heziketak nazioartean duen izen ona hartu du hizpide, eta adierazi du ospe horren oinarrietako bat euskal Lanbide Heziketako ikasleak direla, oso maila ona erakusten baitute doazen lekura doazela.

Sailburuak adierazi duenez, lortutako dominak alde batera utzita, ekimen horien garrantzia gazteek txapelketa hauek prestatzeko egiten duten ahaleginean eta eskaintzen dioten dedikazioan datza. Nolanahi ere, nabarmendu du, ikasten ari diren lanbideari hertsiki lotuta dauden probak direnez gero, eragin zuzena dutela ikasleen lanbide-prestaketan.

Curriculum berria Nafarroan Lanbide Heziketako zazpi titulu berrien curriculuma onartu da

Jon Lasa Galdos

Gobernuak zazpi foru dekretu onartu zituen maiatzaren 11ko bilkuran. Erdi-Mailako eta GoiMailako Lanbide Heziketako titulu berrien egitura eta curriculuma ezartzeko eta Nafarroako Lanbide Heziketako tituluen katalogoan agertuko dira.

Onartutako tituluen artean, eta Lanbide Heziketako Zuzendaritza Nagusiak proposatuta, profil berritzaileak sartzen dira Nafarroako ekonomiaren sektore garrantzitsuetan profesional kualifikatuak sortzeko; hala nola, uraren kudeaketa, dokumentazioa eta osasun administrazioa, elikagaien merkaturatzea edo eraldaketa eta egurraren eraldaketa, iraunkortasunaren eta ingurumena zaintzearen aldeko apustu nabarmena eginaz. Titulu berrien zerrendak merkatuaren eta Nafarroako ikasleen beharretara egokitutako curriculuma diseinatzen laguntzen du, arreta berezia eskainiz talde-lanari, autonomiari eta ekimenarekin lotutako gaitasun per-tsonal eta sozialen garapenari, erabakiak har-tzeko garapenari eta publikoaren arretari, behar-beharrezko zereginak lanbidea garatzeko.

Azken urteotan, hazkunde handia izan da Informatika eta Komunikazioak (% 109ko hazkundearekin), Nekazaritza (% 57), Energia eta Ura (% 200) eta Instalazioa eta Mantentze-lanak (% 50) bezalako ikasketetan, eraldaketa digitalaren eta jasangarritasunaren erronkei erantzun argia ematen diena.

Zerrendak Lanbide Heziketako prestakuntza-eskaintza eguneratu du, merkatuaren eta Nafarroako ikasleen beharretara egokituz Foru Exekutiboak onetsitako foru dekretuek Elikagaien Merkaturatzeko Teknikari, Jantzi eta Modako Teknikari, Okindegi, Gozogintza eta Gozogintzako Teknikari, Egurra Prozesatu eta Eraldaketako Teknikari tituluen egitura eta curriculuma ezartzen dute, Uraren Goi Mailako Kudeaketako teknikaria, Dokumentazio eta Administrazio Sanitarioko Goi Mailako Teknikari ti-

tulua eta Natura Inguruneko eta Denbora Libreko Gidako Teknikari titulua. Titulu hauek maiatzaren 4ko gobernu saioan onartutako hirurekin bat egiten dute, araubide bereziko kirol-irakaskuntzen egiturari eta curriculumari dagozkionak: Erdi-mendiko teknikaria, Eskaladako teknikaria eta Arroiletako teknikaria.

Datorren 2022-2023 ikasturterako Lanbide Heziketako hezkuntza-eskaintza 31 ziklo eta prestakuntza-programa berritan haziko da Nafarroan Nafarroako Foru Komunitatearen esparruan Natur Inguruneko eta Denbora Libreko Gida Teknikari tituluaren egitura eta curriculuma ezartzen dituen Foru Dekretuari dagokionez, LOGSE zikloaren eguneratzea da hezkuntzaren lege organiko berrira, LOMLOE, zikloaren iraupena 1.400 ordutik 2.000 ordura igaroz, kirol modalitate berriak sartuz, hala nola itsasontziak (bela) eta beste jarduera batzuk indartuz, hots zaldia, rokodromoa edo soka-lana. Oraingo 2021-2022 ikasturtean ere ezarri den curriculuma.

Titulu horietako batzuk, hala nola, Arropa eta Moda edo Okindegi, Gozogintza eta Gozogintzako Teknikariak, indarrean dagoen 2021-22 ikasturtean ezarri dira eta gainerakoak hurrengo 2022-23 ikasturtean ezarriko dira.

Hasierako lanbide heziketaren erreferentzia izateaz gain, aztertutako hamar tituluak, gainontzeko LHko tituluekin batera, enplegurako prestakuntzarako eta gaitasunak egiaztatzeko prozeduretarako dira.

Europako estrategiara egokitua Lanbide Heziketako arau-esparruaren eguneratzea Europar Batasunak proposatutako enplegurako estrategia koordinatua da, lanbidekualifikazioen eta lan-merkatuaren beharren arteko korrespondentzia desiragarria bermatzeko helburuarekin, langile kualifikatua eta mugikortasunerako zirkulazio askea lortzeko

tresna gisa, EBko itunean espresuki nabarmenduta.

Datorren 2022-2023 ikasturterako Lanbide Heziketako hezkuntza-eskaintza Nafarroan 31 ziklo eta prestakuntza-programa berritan haziko da, eta horrek urte arteko % 13ko hazkundea suposatzen du. Bere osotasunean, 157 lanbide heziketako ziklo eta programa ezberdin (273 unitate) eskainiko dira 24 lanbide-familiatan, eta horrek ehunekoetan dibertsifikazio handiena duen autonomia erkidego bihurtzen du Nafarroa.

Zehazki, hurrengo ikasturterako eskaintzaren hazkundea Erdi Mailako 14 ziklo berritan banatzen da, horietako bat sarean; Goi Mailako 12 ziklo berri, denak elebidunak eta 3 online, eta 5 espezializazio-ikastaro berri (LH master izenekoak). Ziklo berrien eskaintzaz gain, Teknologia Aplikatuko 4 gela gehiago (ATECA), Ekintzailetzako 19 gela gehiago eta Ikasgela Digital eta Esperimentazioko nobedadea ezarriko dira.

Aldundiak nabarmendu du Nafarroak Europako lanbide heziketako mailetan egiten ari den aurrerapen garrantzitsua, eta ikasleen % 47k hezkuntza-prestakuntza mota hau egitearen helburua adierazten du. 2018-2019 ikasturtean % 32an hasi zen eta orain % 38ra iritsi da, tartea % 6 murriztuz. Datorren 2022-2023 ikasturterako aurreikusitako eskaintzarekin, Lanbide Heziketako ziklo eta programa ezberdinetan matrikulatutako ikasleen % 40ra hurbiltzea espero da.

graduondokoak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 22

Irteera profesional gehien dituzten masterrak Master bat egina izanak beste hautagaiengandik nabarmenduko zaitu lan-eskaintza batean. Hori dela eta, enpresek egun gehien eskatzen dituzten graduondokoen zerrenda aurkezten dizuegu Unibertsitateko Aldizkaria

Gradu bat ikasten amaitu baduzu edo zure karreran haratago joan nahi baduzu eta lanbide-merkatuan horizonte berriak irekitzeko zein Graduondoko bat ikasi nahi baduzu, artikulu honetan gaur egun irteera profesional gehien dituzten Unibertsitate-masterren zerrenda aurkituko duzu.

Lan aukera gehien dituzten masterrak sektoreka Zerrenda hau prestatzerakoan, arlo bakoitzean gehien eskatzen diren espezialitateak nabarmendu nahi izan ditugu. Horrela, errazagoa izango zaizu zure esparruan bilatzen ari diren espezialista motaren ideia bat egitea.

Biomedikuntza eta Osasuna Covid-19aren krisiak sanitarioek gizartean betetzen duten paper garrantzitsua nabarmendu du eta badirudi profesional hauen eskaerak gora egiten jarraitzen duela, azken hilabeteetako joerari eutsiz. Beraz, Biomedikuntza eta Osasuna ikastea etorkizuneko proiekzio handiena duen arloetako batean treba-tzea da.

Gaur egun, esparru publikoan zein pribatuan gehien eskatzen diren profilen artean kokatuko zaituen Masterrak hauek dira: ❚ Bioinformatikako Masterra. ❚ Osasun Publikoko Masterra. ❚ Elikadura Klinikoko Masterra. ❚ Neuropsikologia Klinikoko Masterra. ❚ Osasun Psikologia Orokorreko Masterra. ❚ Endodontzia Aurreratuko Masterra. ❚ Arnas Fisioterapiako Aditu Ikastaroa.

❚

Ekografia Muskuloeskeletikoan Masterra.

Kirola Kirola eta Jarduera Fisikoaren inguruko prestakuntza espezializatua joera bat da eta ez bakarrik jendea bere egoera fisikoa eta ongizatea hobetzeaz gero eta kezkatuago dagoelako, baizik eta gogoko izan daitezkeen lan-aukera ugari eta askotarikoak dituelako: kirol instalazioen zuzendaritza, ekitaldien antolaketa, kirol kazetaritza eta marketina, kirol kudeaketa, etab. ❚ Kirol Erakundeen Kudeaketako Masterra MBA. ❚ Entrenamendu eta Kirol Elikadurako Masterra. ❚ Kirol Teknologien eta Eraldaketa Digitaleko Masterra.

❚

Kirol Fisioterapia Sarean Masterra.

Futbol Online Masterra. ❚ Errendimendu Handiko Kirolen Masterra Online. ❚ Kirolaren Psikologian eta Entrenamenduan Masterra. ❚

STEAM Gaur egun, eraldaketa digitalaren garaian bizi gara eta egia esan gizarte eta ingurumen mailan duen eragina zalantzaezina da. Teknologia nagusi den panorama berri honek STEAM (Zientzia, Teknologia, Ingeniaritza, Arteak eta Matematika) profilak ezinbestekoak bihur-tzen ditu enpresa askorentzat.

Ingeniaritza ikastea pentsatzen ari bazara, hautaketa prozesu batean gainerako hautagaiengandik

graduondokoak bereizteko egitea gomendatzen dizugun Master batzuk hauek dira: ❚ Zibersegurtasuneko Masterra. ❚ 4.0 Industrian Masterra. ❚ Logistikako Masterra. ❚ Energia Berriztagarrietan Masterra. ❚ Energia Berriztagarrien Trantsizioan Masterra. ❚ Datu Masiboen Analisia - Big Data Masterra. ❚ Lan Arriskuen Prebentzioa Online Masterra.

Covid-19aren krisiak sanitarioek gizartean betetzen duten paper garrantzitsua nabarmendu du eta badirudi profesional hauen eskaerak gora egiten jarraitzen duela Legezkoa Zuzenbidea ikastea aukeratzen duten pertsonentzat lanbide-aukerarik errepikatuena Zuzenbidea praktikatzea bada ere, ez da hori bakarra. Aukera gehien dituzten Zuzenbideko master batzuk hauek dira: ❚ Zuzenbidean Masterra. ❚ Gatazken Konponbiderako Bitartekaritza Masterra.

❚

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

Jabetza Intelektualaren eta Zuzenbide Teknologikoaren Masterra.

Enpresa Enpresa eta Teknologiako lizentziatuak beti izan dira polifazetiko profesionalak izatearen ezaugarria, izan ere, prestakuntzan zehar ibilbide desberdinak aukera ditzakete eta, beraz, aukera profesional ugari dituzte: Kudeaketa, Finantza, Marketin, Ekintzailetza, Digitala, Auditoretza, Turismoa, Giza Baliabideak, etab.

Dena den, etengabe aldatzen ari den sektorea da, non ezinbestekoa den eguneratuta egotea nahi duzuna enpresa bat arrakastara edo helburuak lortzera eramatea bada.

Gaur egungo enpresak ez dira lehengo modu berean kudeatzen.

Ez zaitez atzean geratu eta jakin itzazu horiek ezartzeko erabilitako negozio-estrategiak eta tresnak zeintzuk diren orain. Begira itzazu negozio-master berrienetako batzuk, praktikara eta merkatuko errealitatera guztiz orientatuak: ❚ Enpresen Administrazioko Masterra - MBA. ❚ Eraldaketa Digitalean Masterra. ❚ Enpresa Analitikan Masterra. ❚ Proiektuen Kudeaketa Masterra Proiektuen Zuzendaritza. ❚ Giza Baliabideen Kudeaketan eta Administrazioan Masterra.

Hezkuntza Irakaskuntza eta pedagogia beti izan dira bokazioaren sinonimo di-

2022ekaina 23

ren lanbideak, eskatzen duten sakrifizio ugariengatik, baina baita lan eta soldata egonkortasunarenak ere. Horregatik, ez da harritzekoa Hezkuntza ikastea urtez urte gehien aukeratzen den aukeretako bat izaten jarraitzea.

Gaur egun, hezkuntza-sektorean aukera profesional handienak dituzten masterrak hauek dira: ❚ Hezkuntza Berriztatzeko Masterra. ❚ Hezkuntza Bereziko Masterra. ❚ Irakasleen Prestakuntzako Masterra. ❚ Hezkuntza Elebidunen Masterra.

Zer beste alderdik gehituko dizkio puntuak zure CVari?

Dagoeneko esan dizugu zeintzuk diren lan-aukera gehiagorako sarbidea emango dizuten masterrak, baina bada beste zerbait kontuan hartu behar duzuna lana bilatzeko edo profesionalki igotzeko. Hau da, arlo jakin batean master bat ikasteak eman diezazukeen espezializazioa ez dela kontratatzaileek zure profila ikusten dutenean aztertuko duten gauza bakarra.

Badaude beste ezaugarri batzuk, beharbada hezitzaileak baino pertsonalagoak direnak, haien arreta deitzen lagunduko dutenak eta, horregatik, horiek ez faltatzea gomendatzen dizugu, hala nola: trebetasun anitzekoa, analitikoa, emaitzetara bideratua izatea, hizkuntza desberdinak hitz egitea eta nazioarteko esperientzia izatea.

graduondokoak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 24

Berezko master eta graduondokoak Zure ibilbidea gaur egungo gairen batera bideratu nahi duzu? Erabilgarri duzun denborari egokitzen zaion titulu baten bidez? Bada unibertsitateen berezko master eta graduondokoak izan daitezke erantzuna

Unibertsitateko Aldizkaria

Berezko masterrak eta graduondokoak unibertsitateak berak antolatutako irakaskuntza espezializatuak dira, gizartearen eskarira malgutasunez egokitzen direnak eta, modu erabakigarrian, ibilbide profesionala orientatzen edo birbideratzen laguntzen dutenak.

Horrexegatik, ez izan zalantzarik zure prestakuntza espezifikoa eguneratzeko eta zure ezagutzak berritzeko, titulazio bat lortzeak dakarren ospe onaz gozatuz gainera.

Berezko Tituluen eskaintzaren barruan masterrak, unibertsitate-espezializazioak, unibertsitate-adituen tituluak eta unibertsitate-hedapeneko diplomak eskaintzen ditugu, bakoitzak sartzeko baldintza batzuk eta lan-irteera zehatzak dituelarik.

Gainera, iraupen laburreko, malgutasuneko eta gaurkotasuneko dozenaka ikastaro osagarri planteatzen

dira urtero. Horien bidez, enpresen eta erakundeen zein gizarte-eragileen prestakuntza-eskaera eta -eskaera askori erantzuten zaie, azkar abiaraztea, dinamismoa eta gaurkotasuna baitute ezaugarri.

Master eta graduondoko motak Berezko titulazioen eta etengabeko prestakuntzako eta ikastaro osagarrietako irakaskuntzen helburua da graduko prestakuntza akademikoa osatu eta hobetuko duten irakaskuntzak eskaintzea. Horrela, garapen profesionala, zientifikoa, teknikoa eta artistikoa hobetzeko aukera emanten da. Era berean, aplikazio profesionalerako aukera berriak zabaldu nahi ditu, erakunde eta enpresekin lankidetza harremanak ezarriz eta profesionalak birziklatzeko aukera emanez, gizarteak eta enpresek eskatzen dituzten behar berrietara egokitzeko.

Ikasketak egitura modular osagarri baten bidez antola daitezke eta, be-

raz, prestakuntza programak batuta, ikasleek goi-mailako titulazioak lor ditzakete.

Helburuak, hartzaileak eta lortuko diren titulu edo ziurtagiriak kontuan hartuta, unibertsitateen berezko ikasketak sailkapen honen arabera antolatu eta egituratuko dira: ❚ Graduko ikasketak: graduko titulu ofizialei lotutako Graduko Berezko Tituluak eta Berezko Tituluak. ❚ Graduondoko ikasketak: Berezko Master Titulua, Unibertsitate Espezializazioko Titulua eta Unibertsitateko Aditu Titulua. ❚ Unibertsitate Hedakuntzako Diploma. ❚ Ikastaro Osagarriak.

Berezko Masterra Titulu hauetako ikasketek, oro har, 60-120 ECTS kreditu izango dituzte. Gutxienez ikasturte bateko iraupena izango dute. Unibertsitate titulua duten pertsonei zu-

graduondokoak zendutako graduondoko ikasketa da.

Graduko prestakuntza akademikoa osatzen eta hobetzen duten irakaskuntzak ematea du helburu Unibertsitate Espezializazioko Titulua 30-59 ECTS kreditu izango dituzte, eta seihileko bateko edo biko iraupena izango dute. Berezko masterra bezala, unibertsitateko tituluren bat daukaten pertsonei zuzendutako graduondoko ikasketak dira.

Aparteko kasuetan, unibertsitateko titulurik ez daukaten profesionalak onartu ahal izango dira, baldin eta kasuan kasuko ikasketen arloan esperientzia handia badute; bi ikas-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

le onartu ahal izango dira, edo, bestela, guztira matrikulatuta dauden ikasleen % 5. Halaber, ehuneko hori gaindituta ere, kontuan hartuta titulu bakoitzaren ezaugarri bereziak eta arduradunak hala eskatzen badu, Graduondoko Batzordeak beren-beregiko baimena eman ahal izango du kasuan kasuko ikasketen arloan esperientzia handia daukaten profesionalak onartzeko.

Unibertsitateko Aditu Titulua 15-29 ECTS kreditu izango dituzte, eta seihileko bateko iraupena. Batez ere unibertsitateko tituluren bat daukaten pertsonei zuzendutako ikasketak dira; gehienez ere onartu ahal izango dira guztira matrikulatuta dauden ikasleen % 20. Halaber, ehuneko hori gaindituta ere, kontuan hartuta titulu bakoitzaren ezaugarri bereziak eta arduradunak hala eskatzen badu, Graduondoko Batzordeak beren-beregiko baimena eman ahal izango du kasuan kasuko ikas-

2022ekaina 25

keten arloan esperientzia handia daukaten profesionalak onartzeko.

Unibertsitate Hedakuntzako Diploma 30-60 ECTS kreditu izango dituzte.

Unibertsitate hedakuntzako diplomara sartzeko betekizunak izango dira legeak unibertsitatean sartzeko ezartzen dituen berberak. Salbuespenez, onartu ahal izango dira dokumentuen bidez kasuan kasuko ikasketen arloan esperientzia handia daukatela egiazta dezaketen pertsonak.

Ikastaro Osagarriak Ikastaro osagarriak ezagutzak eguneratzeko, espezializatzeko, birziklatzeko eta zabaltzeko ikastaroak dira, eta ikasleen prestakun-tza osagarri eta jarraitua dute helburu. Enpresek edo kanpoko beste edozein erakundek eskatuta antolatzen diren etengabeko prestakuntzako ikasketek eta unibertsitateko ikastaro osagarriek 20 ECTS kreditu izanen dituzte gehienez.

graduondokoak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 26

Hizkuntzek geroz eta garrantzi handiago dute 2020an, lehen aldiz, hizkuntzen eskariak behera egin zuen lan-eskaintzetan, baina hori pandemiaren eraginez soilik izan da Unibertsitateko Aldizkaria

Nahiz eta hizkuntzek gero eta presentzia handiagoa izan hautagaiek lanpostu bat eskuratzeko bete behar dituzten baldintzen artean, azken urtean bizitako egoera konplexuak hizkuntzen garrantzia bigarren maila batera eraman du. Azken zazpi urteetatik, 2020 izan da atzerriko hizkuntzaren bat espresuki eskatuz eskaintza egin diren eskaintzen kopururik txikiena izan duen urtea.

Pandemiaren eragina Globalizazioak, enpresen nazioartekotzeak eta langileen mugimendu gero eta handiagoak hainbat hizkuntza dituzten profesionalekiko interesa piztu dute enpresetan.

Halaere, 2020an zehar bizi izan den mundu mailako pandemiak pertsonen trukea eta hizkuntzen

erabileraren alde egiten zuten sektore batzuen jarduera murriztu du: hala nola, turismoa edo ostalaritza.

Hala, gaztelania ez den hizkuntzak izatea eskatzen zuten gaztelaniazko lan eskaintzak azken urteetako kopuru baxuenera iritsi dira 2020an. Izan ere, erregistratutako % 12,6a aurreko urtekoaren erdia baino gutxiago da, % 33,9 erregistratu baitzen. Hau da, 20 puntu baino gehiagoko gutxitzea eskaintzetan hizkuntzen eraginean.

Ohi bezala, ingelesa da lan eskaintzetan gehien eskatzen den hizkuntza.

Hala ere, eskaintzen % 66,7an bakarrik eskatzen da Espainia mailan, kopuru nahiko baxua 2019an erregistratutako % 89arekin alderatuta.

Frantsesak sailkapeneko bigarren postuari eusten dio, nahiz eta eskaintzen % 12,2an bakarrik agertzen

den enplegu nazionalean. Horrek ehuneko 2,9 puntuko jaitsiera suposatzen du eta hirugarren postukora hizkuntzara hurbiltzen du: alemana.

Alemanak ixten du podiuma. Hizkuntza hori hamar eskaintzatik batean eskatzen da (% 10,2), iaz baino % 2 gutxiago.

Beste bi hizkuntza nabarmenak portugesa (% 2,7) eta italiera (% 2,6) dira. Nahiz eta, gainerakoak bezala, bi hizkuntza hauek aurreko urteetan baino gutxiago eskatzen diren.

2020an portugesak italieara gainditu zuen, bere jaitsiera ez baita hain nabarmena izan.

2019an, ez hain ohikoak diren beste hizkuntza batzuek, hala nola txinera, errusiera edo arabiera, kasuen % 8,4tan interesa zuten enpresetan. Hala ere, aurten joera negatiboa izan da eta datuak % 5,3ra jaitsi dira.

Hizkuntzen eskakizuna lan-eskaintzetan sektoreka Hizkuntza adierazten duten eskaintzen % Sektorea Nazioarteko Erakundeak Multimedia Kanpo Merkataritza Ikerketa Bidaia Agentziak, Aduana Internet Informazioa eta Aholkularitza Komunikazio Agentziak Ekipamendu eta Banaketa Informatikoa Aisia Bidaiaren Garraioa Jostailuak Ingeniaritza Abeltzaintza eta Arrantza Komunikabideak

Hizkuntzak zehazten dituzten eskaintzen %

2020

2019

Ingelesa Frantsesa Alemana Italiera Portugesa Besteak

% 74,36 % 48,39 % 47,40 % 46,96 % 44,79 % 41,80

% 70,48 % 38,89 % 47,90 % 52,05 % 53,14 % 45,35

% 93,10 % 73,33 % 74,45 % 90,74 % 73,26 % 90,72

% 4,80 % 6,70 % 19,00 % 9,30 % 23,30 % 8,70

% 2,76 % 20,00 % 10,95 % 1,85 % 16,28 % 6,59

% 2,92 % 6,98 % 1,20

% 2,07 % 6,67 % 0,73 % 1,16 % 1,20

% 3,45 % 20,00 % 17,52 % 12,79 % 2,69

% 37,13 % 36,61

% 39,59 % 34,73

% 76,49 % 98,51

% 2,80 % 9,00

% 23,51 % 1,49

% 0,40 -

% 8,76 % 1,49

% 0,80 % 1,49

% 33,53 % 33,20 % 30,80 % 30,77 % 28,05 % 27,65 % 27,48

% 30,18 % 32,37 % 33,23 % 31,18 % 27,23 % 24,93 % 27,83

% 87,50 % 60,25 % 98,97 % 100,00 % 94,56 % 96,81 % 94,44

% 19,60 % 37,30 % 1,90 % 5,00 % 4,30 % 11,10

% 8,93 % 23,60 % 6,56 % 5,56

% 7,14 % 4,97 % 0,42 % 2,78

% 1,86 % 1,81 % 1,06 -

% 5,36 % 0,51 % 0,98 % 1,06 % 5,56

Iturria: Infoempleo-Adecco. Enplegagarritasuna eta Hizkuntzak 2020.

graduondokoak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 27

Eskaria eskualdeka Hainbat hizkuntzatan prestakuntza duten profesionaletan interes gehien duten autonomia erkidegoak hauek dira: Madrilgo Erkidegoa (% 21,7), Balear Uharteak (% 16,6), Kanariar Uharteak (% 14,9) eta Katalunia (% 12,8), denak Espainiako batez bestekoa (% 12,6) baino gehiago.

Datu hauek 2019an baino 20 puntu txikiagoak dira, gutxi gorabehera.

Zerrendaren behealdean Errioxa (% 6,5), Galizia (% 6,8) eta Extremadura (% 8,9) daude, hizkuntzak eskatzen diren eskaintza gutxiago argitaratzen dituzten erkidegoak, alegia.

Globalizazioak, enpresen nazioartekotzeak eta langileen mugimendu gero eta handiagoak hainbat hizkuntza dituzten profesionalekiko interesa piztu dute enpresetan Hizkuntzak eremu funtzionalaren arabera Atzerriko hizkuntzen ezagutza duten hautagaien eskaria zuzenean lotuta dago profesionalak bere lana

egin behar duen arloarekin. Horrela, jendaurrean edo bezeroekin erakusten diren, edo hornitzaileekin edo atzerriko enpresekin harreman handiagoa mantentzen duten eremu funtzionalak nabarmentzen dira gainerakoen gainetik.

Administrazio eta idazkaritza zerbitzuen kasua da (% 28,5), baita bezeroarentzako arreta (% 24,9), marketina, komunikazioa eta edukiak (% 23,7) eta enpresen administrazioa (% 22,2), beren eskaintzan hainbat hizkuntzatako ezagutza gehien adierazten duten lau arlo funtzionalak. 2020ko joera negatiboari jarraituz, hizkuntzak ere kaltetuak izan dira eremu horietan, 7 eta 16 puntu arteko jaitsierarekin.

Atzerriko hizkuntzak adierazten dituzten lan-eskaintza guztien artean, ingelesa da, zalantzarik gabe, gehien eskatzen dena, arlo funtzional guztietan % 80 gaindituz, merkataritza eta salmenta (% 73,6) eta bezeroarentzako arreta (% 58,5)

izan ezik. Azken arlo honetan, beste hizkuntzek protagonismo handiagoa hartzen dute, hala nola frantsesa (% 21,2), alemana (% 20,3), portugesa (% 8,3), italiera (% 7,2) edo beste hizkuntza batzuk (% 16,8).

Hizkuntzak unibertsitate-tituluen arabera Kontuan hartu beharreko beste aldagai bat titulu akademikoak dira, unibertsitateko tituluak zehazki.

Gainerako aldagaiek ez bezala, unibertsitate-tituluek hizkuntzak iaz baino neurri handiagoan eskatu dituzte. Horrela, 2020an Soziologia eta Antropologiako lizentziatura liderra da sailkapenean, atzerriko hizkuntzak eskatzen baitira diziplina honetako lizentziadunentzako izena eman duten eskaintza guztietan.

Bigarren postuan Filologia, Hizkuntzalaritza eta Literatura (% 80,8) eta Itzulpengintza eta Interpretazioa (% 79,1) graduak daude, hizkuntzen erabilerari oso lotuta.

uniemakume

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 28

Eskubide gehiago emakumeentzat Madrilek abortuaren lege berria onartu berri du, "emakumeen eskubideak bermatzeko" Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

Abortuaren Legea onartu du Espainiako Gobernuak. "Sexu eta ugalketa eskubideak bermatzeko araua" dela esan zuen Irene Montero Berdintasun ministroak. "Beste eskubide askorako sarbidea dira sexu eta ugalketa eskubideak, ezinbestekoak baitira emakumeek beren bizitza-proiektuak askatasunean egin ditzaten".

Arauaren helburu nagusia izango da "abortatzeko eskubidea bermatzeko trabak kentzea", baina askoz haratago doa: ministroak azaldu zuenez, "ugaltzearekin, sexualitatearekin eta menstruazioarekin lotutako eskubide gehiago" bermatu nahi izan dituzte lege horren bitartez.

Hileko mingarria duten emakumeei hiru eguneko gaixoaldirako eskubidea aitortuko diete Zehazki, 2/2010 Legearen moldaketa da Espainiako Ministro Kontseiluak onartu duena, eta presazko tramitazioa izango du. Monteroren esanetan, "oinarri oso sendoa" eskaini zuen lege hark eta horren gainean eraiki dute arau berria. Horregatik, "eskerrik beroenak" eman zizkien lege hori sustatu zuten Bibiana Aído Berdintasun ministro ohiari eta José Luis Rodríguez Zapatero Espainiako presidente izandako-

ari, "aitzindari izateagatik". Mugimendu feministaren ekarpena ere goraipatu zuen Monterok: "Feministen borrokari esker lortu baitira emakumeen eskubideen esparruan izandako aurrerapauso guztiak".

Hauek dira legearen puntu nagusiak: ❚

Askatasun handiagoa abortatzeko Legea onartzen denetik, 16 eta 17 urteko emakumeek ez dute gurasoen baimenik behar izango haurdunaldia eteteko. Arauak kendu egingo du orain arte indarrean egon den beste baldintza bat: abortatu ahal izateko hiru egunez "gogoeta" egiteko beharra. Haurdunaldia eteten dutenei, gainera, gaixo agiria emango zaie, eta arta eta laguntza zerbitzu integral eta espezializatuak ere eskainiko zaizkie. Abortuak osasun sare publikoan egingo dituzte nagusiki: "Hori izango da erreferentziazko sarea, eta emakumeek aukera izango dute haurdunaldia eteteko gertuen duten osasun zentroan", azaldu zuen Monterok.

Aborturik egin nahi ez duten medikuen kontzientzia eragozpena bermatu eta, era berean, abortatzeko eskubidearen bidean traba izan ez dadin, kontzientzia eragozleen zerrenda bat onduko dute. Nafarroan, bide bera hartu zuen Geroa Bai, EH Bildu, Ahal Dugu eta Ezkerraren gobernuak, 2015eko Sexu eta Ugalketa Osasunari buruzko foru dekretuan. ❚ Kontrazepzio metodoak, errazago Abortatzeko eskubideaz gain, kontrazepzio metodoak orokortzeko zenbait neurri ere jaso dituzte lege berrian. Batetik, hurrengo eguneko pilula doan banatuko dute osasun etxeetan eta sexu eta ugalketa osasuneko zentroetan.

Gaur egun, farmazietan eros daiteke hurrengo eguneko pilula, errezetarik gabe eta 20 euroan. Bestalde, pilula antisorgailurik berrienak sartuko dituzte gizarte segurantzan, eta gizonentzako kontrazepzio metodoak sustatuko dituzte, "erantzukizuna ez dadin emakumeena soilik izan". ❚ Osasun menstruala, erdigunean Abortuaren Legeak atal berezia eskainiko dio emakumeen osasun menstrualari, "bizitzaren fase guztietan". Neurri ezagunena da aurreko egunetan iragarri zena: hileko mingarria duten emakumeei hiru eguneko gaixoaldirako eskubidea aitortuko diete. Horrez gain, ordea, beste zenbait neurri ere jasoko ditu arauak: higiene

uniemakume menstrualerako produktuak (tanpoiak, konpresak eta kopa menstrualak, besteak beste) doan banatuko dituzte institutuetan, espetxeetan, zentro zibikoetan eta bestelako guneetan, "pobrezia menstruala bukatzeko xedez". ❚ Sexu heziketa orokortzeko bidean Arau berrian, berebiziko pisua izango du sexu heziketaren auziak. Zehazki, "sexu heziketa integrala" eskaini nahi dute hezkuntzako fase nagusietan, "adostasunean eta tratu onetan oinarritutako sexu harremanak" sustatze aldera.

Sexu heziketari buruzko kanpaina bereziak ere sustatuko dituzte ikastetxeetan eta, horien barruan, antisorgailuak banatuko dituzte.

Horrez gain, sexu osasunerako zentro espezializatuak sortu nahi ditu Berdintasun Ministerioak, eta telefono bidezko arta ere indartuko dute. Azkenik, sexu heziketari eta osasun menstrualari buruzko prestakuntza berezia eskainiko diete irakasleei, langile publikoei eta espetxeetako funtzionarioei. ❚ Haurdunaldi subrogatua, "indarkeria" Haurdunaldi subrogatua "emakumeen aurkako indarkeria erreproduktibo" gisa sailkatuko dute Abortuaren Legean. Gaur egun ere praktika horiek debekatuta daude Espainian, baina lege berriak ez du zigorrik ezarriko haurdunaldi subrogatura jotzen duten bikoteen aurka. Bestelako indarkeria mota batzuk ere jasoko ditu legeak; besteak beste, desgaitasunen bat duten emakumeen esterilizatzea eta haurdun gelditzera edo abortatzera behartzea.

Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Legea egokitu eta berritu egin du Eusko Legebiltzarrak Bortxa matxistari aurre egiteko lege berria Bestetik, ez zuen erabateko babesik jaso, baina adostasun zabalarekin egin zuen aurrera joan den martxoan. 2005etik indarrean izan den Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Legea egokitu eta berritu egin du Eusko Legebiltzarrak, aurkako boto bakar batekin. Voxek baino ez zuen egin arauaren kontra; alde bozkatu zuten EAJk, PSE-EEk eta Elkarrekin Podemos-IUk, eta abstenitu egin ziren EH Bidu eta PP+C's taldeak.

Arauaren berritasun nagusia da indarkeria matxistari aurre egiteko tresna, baliabide eta politikak indartuko dituela Araban, Bizkaian eta Gipuz-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

koan, eta, besteak beste, biktimen babes neurriak zabaldu eta bortxa matxistaren ondorioak pairatzen dituzten haurren, nerabeen eta menpeko pertsonen arreta hobetuko dela. Hain justu ere, legeari jarri dioten izenburu berriak ongi laburbiltzen du zein izango den arauaren helbururik behinena: Emakumeen eta gizonen berdintasuna lortzeko eta emakumeen kontrako indarkeria matxistarik gabe bizitzeko legea.

Beatriz Artolazabal Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak "egun historikotzat" jo zuen martxoaren 3koa, EAEko Berdintasun Lege berria onetsita berdintasunerantz eta emakumearen aurkako indarkeriarik gabeko gizarte baterantz "urrats sendoa" egingo delako. Gogoratu zuen 2005eko legeak "mugarri" bat ezarri zuela bide horretan, eta ziurtatu arau berriak orduan hasitako bidea sendotu egingo duela. Legean jasota dago Istanbulgo hitzarmena, eta, hala, lotura argia egiten da emakumeen aurkako indarkeriaren eta gizon eta emakumeen arteko desberdintasunaren artean. Hori nabarmentzeko aldatu zuten 2005eko legea, eta ideia horretan jarri zuen fokua Artolazabalek ere: "Berdintasunaren eremuan egin behar zaio aurre emakumeen kontrako indarkeriari".

"Une historikoa" Sailburuaren arabera, legearen erreforma "une historiko" batean egin da: osasun krisiaren testuinguruan berdintasunaren aurkako diskurtsoak hauspotu direnean. Eta, haren iritziz, abagune honetan, ezinbestekoa da berdintasunaren aldeko lege tresna sendoak izatea. Xede horri lotuta lege berriak jasotzen dituen hainbat neurri gogoratu zituen Artolazabalek. Besteak beste, aipatu zuen "ikuspegi intersekzionala" bermatuko duela, indarkeriaren biktima izan diren emakumeen erreparazioa bultzatuko duela, prebentzioan eta indarkeriaren "detekzio goiztiarrean" sakonduko duela, eta indarkeriaren biktimen babesa indartuko duela. "Helburua herritarren bizitza hobetzea da, baita etorriko diren belaunaldi berriena ere".

Legea ontzeko egin den prozesu parte hartzailea nabarmendu zuen sailburuak, halaber. Emakundek abiatu zuen prozesua duela hiru urte, eta bidean gizarte eragile askoren ekarpenak jaso ditu; 400 baino gehiago. Arauak "ahalik eta adostasunik zabalenarekin" onesteko egindako lana eskertu zuen Artolazabalek. Osoko bilkuran ere ikusi ahal izan zen elkarlan hori: elkarte eta erakunde feministetako zenbait ordezkarik bertatik bertara jarraitu zuten eztabaida eta txalo zaparrada batekin ospatu zuten legea onestea.

2022ekaina 29

unieskubideak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 30

Gorroto-delituen salaketa sustatzeko euskal kanpaina Euskal Poliziak gizartea sentsibilizatzeko kanpaina bat jarri du abian Euskadin, gorroto-delituak sala daitezen Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

Eusko Jaurlaritzak eta EUDELek gizartea sentsibilizatzeko kanpaina bateratu bat jarri dute abian herritarrak Euskadin gertatzen diren gorroto-delituak salatzera bultzatzeko, delitu-mota horri aurre egiteko tresna nagusi gisa. Helburua da delitu horiek azaleratzen jarraitzea, gizartean kontzientzia areagotzea eta delitu horiekiko eta delituak egiten dituztenekiko tolerantzia gutxitzea.

Kanpainaren mezua argia eta zuzena da: “Gertatzen bazaizu…, etorri eta salatu!”, Ertzaintzan edo Euskadiko udaltzaingoetan, horien lana baita gorroto-delituen xede diren kolektiboak, kolektibo zaurgarriak, babestea eta beren segurtasuna bermatzea.

Eusko Jaurlaritzak eta UPV/EHUk egin duten Euskadiko Gorroto Gertakariei buruzko 2021eko Txostenaren arabera, Euskadik 279 delitu erregistratu zituen, gehien-gehienak lesio arrazistak edo xenofoboak (162 pertsonari egin zieten eraso, eta horietako 47 arabiarrak ziren). Biktima gehien izan dituen bigarren kolektiboa erasoa orientazio edo identitate sexualagatik jasan dutenena da (73 kasu), eta, gainera, kolektibo hau da aurreko urtearekin alderatuta igoerarik handiena izan duena: % 46ko hazkunde esponentziala. Kolektibo biktimizatuena, besteen gainetik, gizonezko homosexualena da, salaketa guztien ia % 70 pilatzen baititu (guztira, 51).

Arrazoi horrengatik, Ertzaintzaren eta Euskadiko udaltzaingoen kanpaina bateratuak bi kolektibo horiek aukeratu ditu sentsibilizazio-ekintza berri honen ardatz izateko.

Arrazakeria, xenofobia eta LGTBIQfobia Kanpaina grafiko bat izango da, eta marraztutako 18 pertsonaiaren bidez herritarren aniztasuna irudikatuko da eta dei bat egingo da etnia, jatorria edo sexu-nortasuna edo orientazioa dela eta jazarpen-egoeran dauden edo egon diren pertsonek Ertzaintzara eta Euskadiko udaltzaingoetara jo dezaten eta sala dezaten.

Kanpaina grafikoa kartel, banner eta giff animatuen bidez egingo da, eta Ertzaintzaren eta Udaltzaingoaren webguneetan eta sare sozialetan egongo da eskuragarri. Gainera, erakun-

de, entitate, elkarte eta interesdun guztien esku jarriko da jaitsi eta hedatzeko.

Txostenaren laburpena 2021ean 279 gorroto-gertakari erregistratu dira Euskadin; zeinetatik 277 delituak diren (% 99,28) eta 2 arau-hauste administratiboak (% 0,72).

Edonola ere, garrantzitsua da azken kopuru hori tentuz kontuan hartzea, pandemiak sortutako egoerak eragina izan baitu, hain zuzen ere, txosten honetan jasotzen diren arau-hausteetan: kirol-ikuskizunei eta onarpen-eskubideari buruzkoetan. Batez ere ostalaritzarekin eta gaueko aisialdiarekin lotuta dauden eremuak dira, eta, jakina denez, aurreko urtearekin alderatuta normalizaziorako joera egon den arren, nabarmen jaitsi da haien jarduera. Izan ere, urte horren zati handi batean, alde batetik, galarazi egin da publikoarekin kirol-ikuskizunak egitea, eta, bestetik, mugatu egin da ostalaritzako eta gaueko aisialdiko lokalen erabilera, ostalaritzako lokalak irekitzeko murrizketen eta edukieren muga-

unieskubideak tzeen ondorioz, eta, honen eraginez, murriztu egin dira balizko biktimak eta erasotzaileak elkartzeko aukerak. Distortsio horren ondorioz, adierazi den bezala, komeni da 2021ean arauhauste administratiboak kontuz aintzat hartzea.

Aurrekoa esanda, 2021ean erregistratutako gorroto-delituen azterketarekin hasiko gara, eta, aurrerago, arau-hauste administratiboak aztertuko ditugu. Ildo horretan, hurrengo grafikoak gorrotodelituek azken 6 urteetan izan duten bilakaera erakusten du. Ikus daitekeenez, delitu-gertakarien kopurua esponentzialki igo da azken bi urteetan.

Aurreko txostenean azaldu bezala, aurreko urteetan datuak biltzen eta erregistratzen izandako esperientziari, Ertzaintzaren eta Euskal Herriko Unibertsitatearen arteko elkarlanari eta prestakuntzaren areagotzeari esker, gertakari mota horiei buruzko informazioaren detekzioa eta zentralizazioa aldatu eta hobetu ahal izan da. Hori dela eta, delitu-gertakariak ugaritu egin dira azken bi urteetan, eta hori poliziaren eraginkortasun handiagoari egotz dakioke, hauek detektatzeko eta erregistratzeko orduan. Aurreko txostenetan iragarrita zegoen agertoki hori: bilatutako agertoki bat da; izan ere, txostenaren helburua da, besteak beste, gertakari horien instruktoreen kontzientzia eta prestakuntza teknikoa hobetzea, zifra beltza argitzen joateko. Polizia-jarduera tokian bertan hobetzearen eta erregistro-sistematikaren ondorioz izandako gorakada, beraz, egiaztapen positiboa eta itxaropentsua da; izan ere, argazki errealago bat argitara ateratzeko aukera ematen du, ezkutatuta geratuko ez balitz bezala, xede diren kolektiboen defentsa-gabezia eta biktimizazioarekin. Gaur egun, Euskadin, detekzio polizialeko antenak hobetu egin dira, eta, hurrenez hurren, zigorgabetasuna murriztu egin da.

Euskadik 279 gorroto-gertakari erregistratu zituen 2021ean eta gehien-gehienak biktimaren sexu-orientazioagatik edo etniagatik egindako lesioak izan ziren Nolanahi ere, urrats horrek ez du saihesten gorroto gertakarien erregistroko gorabeherei kasu egiten jarraitu behar izatea, arrazoi anitzeko azalpenak bilatzeari dagokionez; izan ere, nahiz eta gutxituz joan, delitu horiek jasaten duten zifra beltza oso handia da oraindik ere, eta horrek era-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

gotzi egiten du biktimizazioaren benetako irismena ezagutzea, bai eta 2020 eta 2021 artean burututako gorroto-delituen kopurua hainbeste handitu den jakitea ere. Izan ere, ikerketa batzuek, Oinarrizko Eskubi- deen Europako Agentziaren datuetan oinarrituta (FRA, ingelesez), zifra beltz hori % 80 inguruan kokatzen dute, erreferentziazko kolektiboen artean aldeak dauden arren.

Kolektiboak Kolektibo bakoitzari dagokion portzentaiak eraldaketa sakona izan du azken urte ho- netan. Aurreko urteetako ildo beretik, izaera arrazista edo xenofoboa duten delituek biltzen dituzte erregistratutako delitu gehienak, nahiz eta hauen portzentaia aurreko urtekoa baino nabarmen handiagoa izan. Hau, neurri batean, gertatu den eta aurreko atalean jada aipatu den bilketa-sistemaren aldaketaren ondorio izan daiteke.

Horien atzetik sexu-orientazioaren eta -identitatearen aurkako delituak eta sexuaren aurkakoak datoz. Ildo horretan, nabarmentzekoa da bi lehen kolektiboen (sexu-orientazioa eta -identitatea) aurka egindako delituek nabarmen egin dutela gora azken urte horretan, eta bigarren talde biktimizatuena bezala zuen posizioa egonkortuz, sexuan oinarritutako gorroto-delituek ez bezala, ia ez baitute aldaketarik izan haien kopuruari dagokionez . Hala ere, nabarmentzekoa da, azken kolektibo horri dagokionez, hirugarren biktimizatuena izatera igaro izana, ez hainbeste bere gorakadagatik, aipatu den bezala, baizik eta aurreko urtean aurretik zeuden bi kolektiboen beherakada nabarmenagatik, ideologia eta orientazio politi- koa eta dibertsitate funtzionala alegia, ia bi heren murriztu baita lehena, eta erdia baino gehiago bigarrena.

Bestalde, aporofobiak, eta sinesmen eta praktika erlijiosoek erregistratutako delituen % 1,81 osatzen dute.

Arrazismo eta xenofobiako delituei buruzko datuei erreparatuz gero, honako kolektibo hauetan bana daitezke: Arabiarra, Asiarra, Ijitoa, Beltza, Herritartasuna/Jatorria; % 18,52, Latinoa/Latinoamerikarra, eta Zehaztu gabe.

Ariketa hori bera sexu-orientazioaren eta -identitatearen aurkako gorroto-delituekin eginez gero, ikus daiteke kolektiborik biktimizatuena gay-a dela, gainerakoekin alderatuz baino askoz gehiago.

Azkenik, dibertsitate funtzionalagatik biktimizatuak diren pertsonei dagokienez, biktimizazioa modu homogeneoan banatzen da kategoria desberdinen artean: dibertsitate funtzional psikikoa, dibertsitate funtzional fisikoa, gaixotasuna eta identifikatu gabea.

2022ekaina 31

uniozio

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2022ekaina 32

Kultura barra-barra, Bilboko kaleetan "Bilboko Kalealdia" jaialdiak kaleko arte-ikuskizunez beteko du hiria ekainaren 27tik uztailaren 2ra, programazio askotarikoarekin, espazio berriekin eta 12 estreinaldirekin Unibertsitateko Aldizkaria

'Bilboko Kalealdia' Kaleko Antzerki eta Arteen Jaialdia Bilboko Udalak sustatzen du eta aurten 23. edizioa ospatuko da, ekainaren 27an, astelehenean hasita, Jaialdiaren edizio hau uztailaren 2ra arte (larunbata) luzatuko da eta 33 ikuskizun eramango ditu Bilbora, kalitate handikoak, zirkuaren, dantzaren, antzerkiaren eta clownaren arlokoak. Sei egunez, programazio askotariko batez gozatzeko aukera egongo da.

2022 honetan, Bilboko Udalak indartu egin du jaialdia, "programazio gehiago, eremu gehiago eta dekorazio gehiagorekin", eta nabarmendu egin dute Jaialdiaren balioa, esanez ikuskizunak ez ezik beste zerbait ere eskaintzen duela, uria kaleko arteen agertoki handi bat bihurtzen denez gero. Gonzalo Olabarria zinegotziak azaldu zuenez, "ikuskizunak antzeztea baino harago doazen proposamenak dira, eta lekua eman nahi diegu, eta agerira ekarri. Dekorazioeta arte-instalazioak izango ditugu, eta protagonistak, berriro ere, dantza, zirkua, antzerkia eta beste izango dira. Bilboko Kalealdia, aurtengo edizioan, gertakari bakana izango da ostera ere Estatu osoan, eta Bilbo kaleko arteen eta antzerkiaren hiriburu bihurtuko da berari esker. Programazioa hobetu egin da ostera ere, zabalagotu eta askotarikoago bihurtu, bazter gehiagotara iristeko eta bilbotarrek kalitateko aisialdieta kultura-eskaintzak gozatu ahal izan ditzaten aire librean, irisgarriak, askotarikoak eta kalitate itzelekoak."

Bilboko Kalealdiak, 23. edizioan, nazioarteko artista asko izango ditu, pandemia dela eta murritzago gauzatu behar izan den bi urteko epe honen ostean. 10 konpainia datoz Europako leku batzuetatik eta besteetatik Bizkaiko hiriburura, bilbotarrek aukera izan dezaten urian ikusi ohi ez di-

ren ikuskizunak gozatzeko: Chris Iris (Alemania); Das Arnak (Frantzia); Keep Company (Frantzia); Le Piano Du Lac (Frantzia / Asturias); Les Malles Cie. (Suitza); Les Rustines De L'ange (Frantzia); Nicole & Martin (Suitza); Ô Quel Dommage Cie. (Belgika); Panorama Kino Theatre (Suitza); eta Tobia Circus (Italia); eta, horiez gain, Brassass konpainia, Argentinatik.

Bilboko Udalak, kultura estrategia moduan, ostera ireki dizkie programazioko ateak euskal konpainiei, eta, hala, agertoki batzuk eta besteak izango dituzte, beren lana ezagutzera emateko hurbildu nahi duten guztiei. Hala, bada, ekainaren 27tik uztailaren 2ra, aukera izango da hauen guztien proposamenez gozatzeko: Dantzaz; Ertza; Hika Teatroa & Oinkari Dantza Taldea; Hortzmuga Teatroa & Deabru Beltzak; La Trapecionista Cí; Mystèrieuses Coiffures; Panpotx Kultur Elkartea, Bilboko Udal Bandarena; Trakamatraka; eta Zirkozaurre.

Bilboko Kalealdiaren kartela osatuko dute konpainia hauek,Estatuko bazter batzuetatik eta besteetatik etorriek: Amer Kabbani (Cía. 104º); Delrevés Danza Vertical; Kolektiv Lapso Cirk; La Industrial Teatrera; La Macana; Los Galindos; Maduixa Cía; Manolo Alcántara; Nacho Vilar Producciones & Yllana; Nostraxladamus; Nueveuno Circo Cía.; Pistacatro; eta Truca Circus.

Bilboko itsasadarra, agertoki bakarra Jaialdia 10 eremutan gozatu ahal izango da, eta nagusietako bat, ostera ere, Kasilda Iturrizar parkea izango da, non zazpi agertoki izango baitira: Pergolan, Arte Ederren Museoaren gunena etauramaelaren inguruan, bost kokalekurekin, horietako bat berria; Arriaga plaza; Plaza Biribila; Plaza Barria; Bizikidetasun Plaza; Gas Plaza; Arriaga Antzokiaren alboa; Bizkaia Aretoa., Nabarmentzekoa da,

aurten, Jaialdiak eremu gehiago izango dituela San Frantziskoko hiri ortuan, eta Bilboko Itsasadarrean.

Bilboko Udalak erabaki du uriaren

Era askotako 33 ikuskizun izango dira, sei egunetan zehar goza daitezkeenak, kalitate handiko eskaintza publiko ororentzat gune hain garrantzitsu hori ere Bilboko Kalealdiaren programazioan sartzea lehenengo aldiz. Hala, bada, Itsasadarra izango da Jaialdiko protagonistetako bat, leku horretarako beren-beregi diseinatutako proposamenekin. Han, bi proposamen izango dira: alde batetik, Nostraxladamus aragoitarren mundu estreinaldi bat, "Volatineros" ikuskizunarekin; Erripa Kaiaren parean ikusi ahal izango da; eta, bestetik, "Le Piano du Lac", Swing and Swim franko-asturiar konpainiarena, Erriberako zubiaren inguruan. www.bilbokokalealdia.eus