Εργοληπτικόν Βήμα τεύχος 108 11-12/2017 by PESEDE

ΤΕΥΧΟΣ 108 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Υπερπλεόνασµα Εκπτώσεων απαξιώνει την παραγωγή Τεχνικού Έργου Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης Ένα ακόµη µεγάλο έργο χαµένο στα χαρτιά και τις αρµοδιότητες… 20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕΔΕ Το ΤΕΕ για τις Τεχνικές Οδηγίες του ΚΕΝΑΚ Γιώργος Μπενέκος, Πρόεδρος της ΠΕΔΜΗΕΔΕ «Χρειάζεται αγώνας για την επιβίωση του κλάδου»

Εργοληπτικόν βήµα

ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ ΤΕΥΧΟΣ 108 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017 Κωδικός εντύπου 011271 ∆ιµηνιαία Έκδοση της ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜΩΝ ΕΡΓΟΛΗΠΤΩΝ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Θεµιστοκλέους 4, 106 78 Αθήνα τηλ: 210 3814735, 210 3838759 e-mail: secretary@pesede.gr www.pesede.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ι∆ΙΟΚΤΗΤΗΣ Π.Ε.Σ.Ε.∆.Ε Editorial Υπερπλεόνασµα εκπτώσεων απαξιώνει την παραγωγή Τεχνικού Έργου

Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης Ένα ακόµη µεγάλο έργο χαµένο στα χαρτιά και τις αρµοδιότητες…

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ Γιώργος Γάγαλης Πρόεδρος ΠΕΣΕ∆Ε ΕΙ∆ΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Τάσος Γακίδης Νοµικός Σύµβουλος ΠΕΣΕ∆Ε

20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕ∆Ε Η κατάσταση του κατασκευαστικού κλάδου και η ενσωµάτωση των οδηγιών της Ε.Ε. στον τοµέα του κατασκευαστικού κλάδου

Το ΤΕΕ για τις Τεχνικές Οδηγίες του ΚΕΝΑΚ

Γιώργος Μπενέκος, Πρόεδρος της ΠΕ∆ΜΗΕ∆Ε «Χρειάζεται αγώνας για την επιβίωση του κλάδου»

Πληµµελής εφαρµογή του Κανονισµού Πυροπροστασίας στα συστήµατα εξωτερικής θερµοµόνωσης ∆ηµοσίων Κτηρίων

Ασφαλίσεις κατασκευής τεχνικών έργων

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ ∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Πελαγία N. Κατσούλη ΕΚ∆ΟΤΗΣ GOBLUEHELLAS ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ e-mail: info@gobluehellas.org www.gobluehellas.org ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Κυριακή Ζαµπάρα zabara@gobluehellas.org

www.pesede.gr Νέα, δραστηριότητες, νοµικά και φορολογικά θέµατα άµεσα και έγκυρα, από το χώρο εργασίας.

∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ GOBLUEHELLAS

Εργοληπτικόν βήµα

Υπερπλεόνασµα εκπτώσεων απαξιώνει την παραγωγή Τεχνικού Έργου Γράφει ο Γιώργος Γάγαλης , Πρόεδρος της ΠΕΣΕ∆Ε

Οι εκπτώσεις καλά κρατούν. Έργα κτιριακών συντηρήσεων ανατίθενται µε 75%, έργα αναπλάσεων µε 70%, έργα οδοποιίας µε 65% κ.ο.κ το 65% έχει γίνει «must», το 55% θεωρείται πλέον χαµηλό για να πάρεις δουλειά και οσονούπω θα σκάσουν µύτη και 80%άρια. Ένας ολόκληρος παραγωγικός κλάδος βυθίζεται εξαναγκαστικά και νοµοτελειακά στον βούρκο της ανυποληψίας, της προχειρότητας, της απατεωνιάς. Και δεν είναι ένας οποιοσδήποτε κλάδος. Είναι ο ευαίσθητος κλάδος που παράγει σχολεία για τα παιδιά µας, δρόµους για µας, γενικότερα τις υποδοµές του Πολίτη. Είναι βέβαιο, ότι τα έργα που ανατίθενται µε τόσο ψηλές εκπτώσεις, δεν πρόκειται να γίνουν σωστά. Τα υλικά θα είναι λειψά, οι εργαζόµενοι κακοπληρωµένοι, οι υπεργολάβοι θα µείνουν απλήρωτοι και εν τέλει η υποδοµή που θα παραδοθεί θα είναι χείριστη. Από την άλλη πλευρά διαβάζουµε ότι το Πρόγραµµα ∆ηµοσίων Επενδύσεων έµεινε πίσω κατά 800 εκ. τα οποία στην συνέχεια βαφτίστηκαν «υπερπλεόνασµα», προκειµένου να µοιρασθούν ως κοινωνικό µέρισµα. ∆ηλαδή αρκετοί Συµπολίτες µας επιδοτήθηκαν για να µην δουλεύουν, αντί να επιδοτηθούν για να δουλεύουν. Νέα ήθη και αχαρτογράφητα νερά για όλους µας. Από την µια ένα Κράτος – «µπαµπάκας» που µοιράζει επιδόµατα αεργίας, στην µέση ένας βάλτος όπου συνωθούνται µικροεπιχειρηµατίες – αυτοαπασχολούµενοι και λοιποί προσπαθώντας να βρούν να πληρώσουν τον ΕΦΚΑ και την εφορία και από την άλλη πολυεθνικές που ικανοποιούν την καταναλωτική δίψα µε κινέζικες εισαγωγές. Ήδη έχει απαξιωθεί µεγάλο µέρος της παραγωγικής µηχανής, ενώ οι εργαζόµενοι εκλείπουν είτε λόγω µετανάστευσης, είτε λόγω συνταξιοδότησης, είτε λόγω απραξίας και η Ελλάδα µετατρέπεται σε ένα απέραντο σουβλατζίδικο όπου προβληµατικοί επιχειρηµατίες – αυτοαπασχολούµενοι πουλάνε εισαγόµενα σουβλάκια σε επιδοτούµενους άεργους. Ποιο είναι λοιπόν το µέλλον των κατασκευών µέσα σε αυτό το τοπίο? Οι εκπτώσεις θα συνεχίσουν να τραβάνε την ανηφόρα και η απαξίωση της παραγωγής τεχνικού έργου και του ανθρώπινου δυναµικού των κατασκευών θα συνεχίζεται…

ΑΙΧΜΗΡΑ

Μέλη του ∆.Σ. της Π.Ε.Σ.Ε.∆.Ε ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ Γιώργος Γάγαλης, (τ. Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε Θεσ/νίκης & ΚΜ.) Α’ ΑΝΤΙΠΡΟΕ∆ΡΟΣ Αριστοτέλης Μυλωνάς, (τ. Πρόεδρος του ΣΕ∆Ε Καρδίτσας) Β’ ΑΝΤΙΠΡΟΕ∆ΡΟΣ Μαρία Τσιοµπάνου, (Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε ∆. Μακεδονίας) ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Ευάγγελος Γαλάνης (τ. Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε Πατρών) ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Κωνσταντίνος Κατσιδονιωτάκης (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Λασιθίου) ΤΑΜΙΑΣ Εµµανουήλ Σινωπίδης (Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε Πιερίας) ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Βάρκας Ιωάννης (ΣΠΕ∆Ε ∆υτικής Μακεδονίας) Γαλάνης Στέργιος (ΣΕ∆Ε Σερρών) Γρυλλάκης Αναστάσιος (Πρόεδρος ΣΠΕ∆Ε Ηρακλείου) ∆ερµεντζόγλου Ιωάννης (ΣΠΕ∆Ε Καβάλας) Ζωντανός Ηλίας (ΣΠΕ∆Ε Μεσσηνίας) Καλογρίδης Εµµανουήλ (Πρόεδρος ΣΠΕ∆Ε Χανίων) Καλτσάς Νικόλαος (ΣΠΕ∆Ε Φθιώτιδας) Καντζούκης Ιωάννης (ΣΕ∆Ε Ηλείας) Κατσικάρη Γεωργία (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Θράκης) Κοτορένης Χρήστος (Πρόεδρος ΣΠΕ∆Ε Καστοριάς) Κυρίτσης Βάϊος (Γεν. Γραµµατέας ΣΕ∆Ε Λάρισας)

Λύρος Κωνσταντίνος (ΣΕ∆Ε Μεσολογγίου – Ναυπάκτου) Μήτρου Ηρώ (Γενική Γραµµατέας ΣΠΕ∆Ε Θεσσαλονίκης & Κεντρ. Μακεδονίας) Παπαβασιλείου Αναστασία (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Άρτας) Παπαευαγγέλου ∆ηµήτρης (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Καρδίτσας) Ρουπακιάς Γεώργιος (ΣΕ∆Ε Λάρισας) Τσάντας Παναγιώτης (ΣΕ∆Ε Καβάλας) Τσιακίρης Απόστολος (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Έβρου) ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γιώργος Γάγαλης Μυλωνάς Αριστοτέλης Μαρία Τσιοµπάνου Ευάγγελος Γαλάνης Στέργιος Γαλάνης Γιώργος Ρουπακιάς Απόστολος Τσιακίρης ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΤΡΟΠΗ Ρούλιος Αντώνιος (Ρέθυµνο) Ορφανίδης ∆ηµήτριος (Καβάλα) Πολιτίδης Θεοδώρος (Πτολεµαΐδα) AΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ Ιωάννης Γελαδάρης (Πιερίας) ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Κουβουκλιώτης Φώτης (Θεσσαλονίκης & Κ.Μ) Κουτράκης ∆ηµήτρης (Ρέθυµνο) Μαντάς Πέτρος (Πάτρα)

Εργοληπτικόν βήµα

ΒόρειοςΟδικόςΆξοναςΚρήτης

Ένα ακόµη µεγάλο έργο χαµένο στα χαρτιά και τις αρµοδιότητες…

την αιχµή των συζητήσεων βρίσκεται το τελευταίο διάστηµα ένα από τα λίγα µεγάλα έργα που προγραµµατίζονται στη χώρα την επόµενη περίοδο, ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης. Από πλευράς κυβέρνησης το έργο του ΒΟΑΚ έχει χαρακτηρισθεί ως πρώτης προτεραιότητας για το νησί και αποτέλεσε ένα από τα βασικά σηµεία των εξαγγελιών του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, κατά τις εργασίες του Αναπτυξιακού Συνεδρίου Κρήτης, το καλοκαίρι στο Ηράκλειο. Ωστόσο, παρά την πολύχρονη προετοιµασία, έχει εµπλακεί σε ένα κουβάρι συζητήσεων και αρµοδιοτήτων. Μέχρι πρότεινος όλες τις προπαρασκευαστικές ενέργειες (µελέτες κ.λ.π.) εκτελούσε ο Οργανισµός Ανάπτυξης Κρήτης, το Υπουργείο Υποδοµών όµως τους τελευταίους µήνες, αποφάσισε (χωρίς να είναι ξεκάθαροι οι λόγοι) ότι οι διαδικασίες πρέπει να προωθηθούν και να ολοκληρωθούν από το ίδιο και ανέλαβε δράση, προωθώντας και τις σχετικές νοµοθετικές ρυθµίσεις. Το τοπίο ωστόσο παραµένει ακόµη εξαιρετικά ασαφές,

καθώς, όπως αναφέρουν πολλοί παράγοντες της αγοράς, είναι ένα έργο που «ούτε καν ως µακέτα δεν νοείται στην παρούσα φάση». Το έργο του ΒΟΑΚ που προϋπολογίζεται (προκαταρκτικά) στα 1,1 δισ. ευρώ, εκτιµάται ότι βρίσκεται σε πολύ πρώιµο στάδιο ωρίµανσης, όπως ανέφερε και σχετικό ρεπορτάζ της εφηµερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», δεδοµένου ότι δεν υφίσταται ούτε καν η απαραίτητη στρατηγική µελέτη σκοπιµότητας, η οποία θα αιτιολογεί τους λόγους της αναγκαιότητας του έργου και είναι προϋπόθεση για την εξασφάλιση κοινοτικής χρηµατοδότησης. Από την πλευρά του πάντως το αρµόδιο Υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών προσπαθεί να δείξει ότι προωθεί το ζήτηµα και ο αρµόδιος Υπουργός Χρήστος Σπίρτζης αναφέρεται (ακροθιγώς…) στο ζήτηµα σε πολλές συνεντεύξεις του, χωρίς όµως να κάνει «σοφότερους» τους ενδιαφερόµενους, καθώς οι αναφορές του είναι γενικές και δεν περιλαµβάνουν καµία λεπτοµέρεια. Όλοι αναµένουν πότε θα επισκεφθεί ο Υπουργός την Κρήτη ώστε να κάνει οριστικές ανακοινώσεις και να δώσει τις απαντήσεις που χρειάζονται.

Εργοληπτικόν βήµα

ΘΕΜΑ

Ήδη πάντως το Υπουργείο ενέκρινε τις συµβάσεις των συµβούλων που θα προετοιµάσουν τον διαγωνισµό του έργου. Συγκεκριµένα, το ΓΡΑΦΕΙΟ ∆ΟΞΙΑ∆Η Σύµβουλοι για Ανάπτυξη και Οικιστική Α.Ε. ανέλαβε τις υπηρεσίες Τεχνικού Συµβούλου, η KANTOR ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Α.Ε ανέλαβε τις Υπηρεσίες Χρηµατοοικονοµικού Συµβούλου, η νοµικός Παυλάκη Ευαγγελία ανέλαβε τις υπηρεσίες Νοµικού Συµβούλου και η REMACO Α.Ε. ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ανέλαβε τις υπηρεσίες συµβούλου εκπόνησης Ανάλυσης Κόστους – Οφέλους.

ε όλες τις περιπτώσεις, στις αποφάσεις του Υπουργείου αναφέρεται ότι οι συµβάσεις γίνονται για υποβοήθηση της ∆ιεύθυνσης Συγκοινωνιακών Υποδοµών µε Σύµβαση Παραχώρησης επί των προκαταρκτικών ενεργειών και προετοιµασίας διαδικασίας ∆ιεθνούς ∆ιαγωνισµού για τη σύναψη Σύµβασης για τη «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηµατοδότηση, Λειτουργία, Συντήρηση και Εκµετάλλευση του τµήµατος του ΒΟΑΚ Χανιά – Άγιος Νικόλαος», χωρίς η περιγραφή και τα λαµβάνοντας υπόψιν των αποφάσεων να δίνουν ιδιαίτερες πληροφορίες για το ακριβές αντικείµενο των συµβάσεων. Το γεγονός έχει θορυβήσει την αγορά γιατί δεν αντιλαµβάνονται αν οι σύµβουλοι θα δώσουν τις κατευθύνσει, ή αν το Υπουργείο θα κάνει αυτή την επιτελική δουλειά και οι σύµβουλοι απλώς θα τεκµηριώσουν τα δεδοµένα και θα προετοιµάσουν τον διαγωνισµό. Σηµειώνεται ότι οι εξελίξεις έχουν προκαλέσει εξαιρετικά µεγάλο ενδιαφέρον στην τοπική κοινωνία και είναι συνεχείς οι παρεµβάσεις κυρίως της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κάθε βαθµού της Κρήτης, προκειµένου να ξεκαθαρίσει το Υπουργείο τις εκκρεµότητες, µε κυρίαρχες αυτές της χάραξης και της χρηµατοδότησης, που ενδιαφέρει ιδιαίτερα καθώς αφορά το αν θα υπάρχουν εν τέλει διόδια ή άλλος τρόπος πληρωµής του επενδυτή της σύµβασης παρα-

Εργοληπτικόν βήµα χώρησης από τους πολίτες. Οι συνεχείς εξαγγελίες χωρίς συγκεκριµένο περιεχόµενο από πλευράς Υπουργείου προκάλεσαν και την αντίδραση της αξιωµατικής αντιπολίτευσης, µε συνεχείς δηλώσεις τόσο του Γραµµατέα της Πολιτικής Επιτροπής της Ν∆ Λευτέρη Αυγενάκη όσο και της Υπεύθυνης για την Κρήτη τοµεάρχη της Ν∆ Ντόρας Μπακογιάννη. Μάλιστα η Νέα ∆ηµοκρατία και η ∆ηµοκρατική Κίνηση Μηχανικών διοργάνωσαν ειδική εκδήλωση στο Ηράκλειο, όπου ο κ. Αυγενάκης κατήγγειλε την κυβέρνηση ότι εµπαίζει τους πολίτες της Κρήτης καθώς κάθε τόσο προτείνει διαφορετική λύση για το σηµαντικό αυτό έργο. Συγκεκριµένα ανέφερε ότι: «Ο κ. Σπίρτζης προσπαθεί να βρει µεθόδους για να καλύψει το ανύπαρκτο έργο του!… Η διαδικασία της προ επιλογής αναδόχων, που προκρίνει ο κ. Σπίρτζης, έχει, µεταξύ άλλων, τα εξής προβλήµατα: 1) θα χρειασθεί 1,5 χρόνος περίπου για την ολοκλήρωση των περιβαλλοντικών όρων, 2) δεν υπάρχει τεχνική λύση, αλλά θα προταθούν λύσεις από τις επιλεγείσες εταιρείες, µέσω τεχνικού συµβούλου, 3) δεν υπάρχουν όλα τα δεδοµένα (οικονοµικοί όροι, επικαιροποίηση κυκλοφοριακού φόρτου, χρηµατοοικονοµικό µοντέλο, κ.λ.π.) και 4) η λύση, που συζητείται, να µείνει µέρος του

ΒΟΑΚ ως έχει (υφιστάµενο οδικό δίκτυο, στροφές, κλπ), να γίνει δια-πλάτυνση και να µπει µόνο στηθαίο στη διαχωριστική λωρίδα είναι επικίνδυνη και εγκληµατική!». Επίσης, ο κ. Αυγενάκης επεσήµανε ότι ο άξονας Κίσσαµος-Σητεία είναι κοµβικής σηµασίας και αποτελεί θέµα ασφάλειας και ανάπτυξης. «Είναι το τελευταίο µεγάλο οδικό έργο στη χώρα που πρέπει να πραγµατοποιηθεί. Είναι απαραίτητη η ύπαρξη Στρατηγικής Μελέτης Σκοπιµότητας που να αναλύει όλα τα δεδοµένα (κυκλοφοριακοί φόρτοι, εναλλακτικές πηγές χρηµατοδότησης, κ.λ.π.). Πρόθεσή µας είναι να αποτελέσει ένα έργο Σ∆ΙΤ (σύµβαση παραχώρησης µε ρήτρες διαθεσιµότητας). ∆ηλαδή, χρηµατοδότηση από τον ιδιώτη ανάδοχο και αποπληρωµή του από το Κράτος, όταν ολοκληρωθεί το έργο βάσει των προδιαγραφών που έχουν συµφωνηθεί για την παράδοση και τη συνεχή συντήρησή του. Η βασική χρηµατοδότηση θα γίνει από ευρωπαϊκούς χρηµατοδοτικούς οργανισµούς» είπε χαρακτηριστικά και δεσµεύτηκε ότι για τη Νέα ∆ηµοκρατία το έργο θα προχωρήσει άµεσα και µε τον πλέον επωφελή τρόπο. Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός ανέφερε «ότι οι πολίτες της

Εργοληπτικόν βήµα

ΘΕΜΑ

Κρήτης έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται «ριγµένοι» καθώς η Μεγαλόνησος έµεινε «αποκλεισµένη» από την «κοσµογονία» οδικών έργων που συνέβη στον ηπειρωτικό κορµό της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι ανάγκη το έργο να υλοποιηθεί γρήγορα και σωστά. Γρήγορα, µε σχέδιο, οργάνωση, σχέδιο και αποτελεσµατικότητα. Σωστά, µε σοβαρή προσπάθεια επίλυσης των εκκρεµοτήτων και όχι µε επικοινωνιακές εξαγγελίες και µεγάλα λόγια χωρίς αντίκρισµα». Ανέδειξε δε την ανάγκη το έργο να σχεδιαστεί µε τρόπο που να προσελκύει ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση και τόνισε ότι θα πρέπει όλοι «οι εµπλεκόµενοι µε το έργο να υπηρετήσουν συγκεκριµένες αρχές: καλό και ολοκληρωµένο σχεδιασµό, έγκαιρη και σωστή ωρίµανση των µελετών, συγκεκριµένο – και αποδεδειγµένα στέρεο – χρηµατοδοτικό σχήµα, χρονοδιάγραµµα – δεσµευτικό – που θα τηρείται».

Ενστάσεις επί του έργου προβάλλει και ο Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε Ηρακλείου και µέλος του ∆ιοικητικού Συµβουλίου της ΠΕΣΕ∆Ε κ. Αναστάσιος Γρυλλάκης. Συγκεκριµένα, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά «ο τρόπος µε τον οποίο εκτελείται το έργο δεν είναι ο ενδεδειγµένος. Θα έπρεπε να υπάρχει µια πιο σοβαρή µελέτη για ένα τόσο σηµαντικό και αναγκαίο έργο για το νησί. Θα έπρεπε η χάραξη να είναι τέτοια που θα διευκολύνει την πορεία των διερχοµένων οχηµάτων, καλύτερη πλάτη δρόµων προκειµένου να µπορούν να αναπτυχθούν ταχύτητες κ.α.» Ταυτόχρονα ο κ. Γρυλλάκης επεσήµανε και την κοινωνική διάσταση του θέµατος τονίζοντας ότι το µεγαλύτερο πρόβληµα αφορά το κόστος που θα κληθεί να πληρώσει ο πολίτης µέσω των διοδίων.

Νέοι σωλήνες διπλού δοµηµένου τοιχώµατος 2ης γενιάς για την ταυτοποίηση υπόγειων δικτύων από την KOUVIDIS Οι σωλήνες διπλού δοµηµένου τοιχώµατος GEONFLEX® Ν750 & GEOSUB® L450 αποτελούν µια από τις σηµαντικότερες οµάδες προϊόντων στην ιστορία της KOUVIDIS καθώς άλλαξαν τα δεδοµένα στην προστασία καλωδίων στα υπόγεια δίκτυα. Μετά από 7 σχεδόν χρόνια στην παραγωγή, τοποθετήθηκαν σε εκατοντάδες έργα, (ένα εκ των σηµαντικότερων το Κέντρο Πολιτισµού Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος) και κέρδισαν την εκτίµηση του εγκαταστάτη λόγω της υψηλής ποιότητας και των πολλαπλών καινοτοµιών που περιείχαν. Η 2η γενιά έρχεται να αναβαθµίσει ακόµα περισσότερο το ίδιο προϊόν αλλά κυρίως το έργο του εγκαταστάτη και του µελετητή. Οι νέοι σωλήνες διπλού δοµηµένου τοιχώµατος GEONFLEX® & GEOSUB® 2ης γενιάς, ενσωµατώνουν ένα τρίτο ανεξάρτητο στρώµα από διαµήκεις γραµµές ανεξίτηλου χρώµατος µακράς διαρκείας στο εξωτερικό τοίχωµα τους, διευκολύνοντας την ταυτοποίηση των υπόγειων δικτύων µεταφοράς ενέργειας και τηλεπικοινωνιών. Με αυτό τον τρόπο προστατεύουν το προσωπικό που εκτελεί τεχνικές εργασίες εγκατάστασης ή συντήρησης προειδοποιώντας το για την επικινδυνότητα των αγωγών που βρίσκονται στο εσωτερικό τους ενώ παράλληλα διευκολύνουν το έργο του µελετητή για την καλύτερη και ασφαλέστερη οργάνωση του δικτύου. Επιπλέον, επιτυγχάνουν αυξηµένη αντοχή στην ηλιακή ακτινοβολία (UV), µεγαλύτερη από 5 χρόνια, που είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση των µηχανικών τους ιδιοτήτων µετά από µακρά διαστήµατα αποθήκευσης στην αποθήκη ή το εργοτάξιο. Οι σωλήνες GEONFLEX® & GEOSUB® παράγονται από υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο (HDPE) βάσει της LVD (Ευρωπαϊκή Οδηγία χαµηλής τάσης 2014/35/EU) και του ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 61386.24, είναι ελεύθεροι αλογόνων και βαρέων µετάλλων (RoHS). ∆ιατίθενται σε ευθύγραµµες µπάρες στις διαµέτρους Ø 75 έως Ø 250 και σε κουλούρες στις διαµέτρους Ø 40 έως Ø 200. Οι κόκκινες διαµήκεις γραµµές υποδηλώνουν την προστασία αγωγών ισχυρών ρευµάτων, ενώ οι πράσινες διαµήκεις γραµµές υποδηλώνουν την προστασία αγωγών ασθενών ρευµάτων. Η χρωµατική ταυτοποίηση των νέων σωλήνων 2ης γενιάς GEONFLEX® & GEOSUB® ακολουθεί τους κανόνες που θέτει το Πρότυπο NF P 98-332 το οποίο προδιαγράφει το χρωµατισµό των σωλήνων σύµφωνα µε το πεδίο εφαρµογής τους καθώς και τις ελάχιστες αποστάσεις που πρέπει να έχουν µεταξύ τους. Η απαραίτητη προειδοποιητική σήµανση που αναγράφεται πλέον πάνω στους νέους σωλήνες ακολουθεί τις προδιαγραφές των προϊόντων σήµανσης και προειδοποίησης των υπογείων δικτύων σύµφωνα µε τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα EN 12613 & ΕΝ 50520.

Μάθετε περισσότερα για τους σωλήνες GEONFLEX® & GEOSUB® 2ης γενιάς στο www.kouvidis.gr ή καλέστε δωρεάν στο 800 11 400 500 για περαιτέρω τεχνικές πληροφορίες.

Εργοληπτικόν βήµα

20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕ∆Ε

«Υποχρέωση της Πολιτείας να σταµατήσει την χειραγώγηση των διαγωνισµών»

ΘΕΜΑ

ην αναγκαιότητα λήψης µέτρων κατά της χειραγώγησης των διαγωνισµών στα δηµόσια έργα και την εισαγωγή εξαιρετικών διατάξεων για έργα κάτω του κοινοτικού ορίου ανέδειξε ως πρώτιστο καθήκον της πολιτείας στον τοµέα των δηµοσίων συµβάσεων ο Πρόεδρος της ΠΕΣΕ∆Ε κ. Γιώργος Γάγαλης. Ανοίγοντας τις εργασίες της 20ης Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης των Προεδρείων της ΠΕΣΕ∆Ε, ο κ. Γάγαλης αναφέρθηκε στα προβλήµατα που έχουν δηµιουργηθεί λόγω της µη ολοκλήρωσης του εγχειρήµατος µε τον Ν 44/12 προσαρµογής του ελληνικού νοµικού πλαισίου στις κοινοτικές οδηγίες και εκτίµησε ότι θα χρειαστεί ακόµη τουλάχιστον ένας χρόνος προκειµένου να εξοµαλυνθεί η κατάσταση και αυτό διότι εκκρεµουνµια σειρά εγκυκλίων, υπουργικών αποφάσεων και κυρίως το Προεδρικό

∆ιάταγµα για τα Μητρώα. «Οι οιωνοί δεν είναι καλοί, η κυβέρνηση πρέπει να επιταχύνει να δώσει βάση στα κεντρικά θέµατα που ταλανίζουν την διαδικασία ανάθεσης και εκτέλεσης των έργων ώστε να επέλθει το συντοµότερο δυνατό η ηρεµία στις επιχειρήσεις και τις αναθέτουσες αρχές» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της ΠΕΣΕ∆Ε και υπογραµµίζοντας την έλλειψη ικανότητας προσαρµογής των αναθετουσών αρχών στα νέα δεδοµένα κατήγγειλε επιχείρηση καθοδήγησης των διαγωνισµών προς συγκεκριµένους αναδόχους. Συγκεκριµένα ο κ. Γάγαλης τόνισε: «Πρέπει να παραδεχτούµε ότι και εµείς δεν ήµασταν σαν επιχειρήσεις έτοιµοι να προσαρµοστούµε στις νέες οδηγίες, ωστόσο όπως διαπιστώνουµε οι αναθέτουσες αρχές ήταν και είναι παντελώς ανέτοιµες να διαχειριστούν το νέο τρόπο

Εργοληπτικόν βήµα στους δηµόσιους διαγωνισµούς. Εκεί εντοπίζονται και τα περισσότερα προβλήµατα καθώς ο νόµος δεν έχει ολοκληρωθεί και κάθε παραθυράκι του γίνεται αντικείµενο εκµετάλλευσης. ∆υστυχώς οι αναθέτουσες αρχές αντί να περιγράφουν µε σαφήνεια τα προσόντα που πρέπει να έχει ο διαγωνιζόµενος κάνουν κατά κόρον προσπάθεια περιγραφής του επιθυµητού αναδόχου. Έχει γίνει πλέον εθνικό σπορ η εισαγωγή τέτοιων προαπαιτούµενων αναφορικά µε την εµπειρία, τον τζίρο, τα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και άλλων µε την εισαγωγή των οποίων στις διακηρύξεις επιχειρείται, βάναυσα πολλές φορές, να οδηγηθεί ο διαγωνισµός όχι στον ικανό συνάδελφο αλλά στον επιθυµητό της υπηρεσίας. Είναι προφανές ότι η Πολιτεία πρέπει να βρει λύση και ιδιαίτερα στο κοµµάτι που αφορά στα µικρά έργα, δηλαδή αυτά που βρίσκονται κάτω του ορίου, διότι αφενός εκεί δραστηριοποιούνται οι πιο αδύναµες επιχειρήσεις του κλάδου και αφετέρου γιατί εκεί υπάρχει και η νοµική ευχέρεια εισαγωγής εξαιρετικών διατάξεων καθώς οι οδηγίες δεν είναι εκεί υποχρεωτικά εφαρµοστέες. Ο νοµοθέτης έκανε την επιλογή να νοµοθετήσει για όλο το εύρος των δηµόσιων συµβάσεων, ενώ θα µπορούσε κατ επιλογήν να έχει διαχωρίσει τα έργα κάτω του κοινοτικού ορίου. Να δώσω ένα παράδειγµα θα µπορούσε αντί να δίνει εύρος πιθανής απαίτησης σε τζίρο το τριπλάσιο του έργου να δώσει το µισό ή και λιγότερο. ∆ιαπιστώνοντας ότι αυτό έχει γίνει

αντικείµενο εκµετάλλευσης από τους ολίγους και αρεστούς πρέπει εµείς οι συνδικαλιστικές οργανώσεις να αναλάβουµε δράση και να δείξουµε µε προτάσεις ότι η Ελλάδα δεν είναι Σουηδία». Αναφερόµενος στην ΠΕΣΕ∆Ε ο κ. Γάγαλης υπογράµµισε ότι ήταν πάντα παρούσα σε κάθε διάλογο µε την πολιτεία που είχε ως στόχο την επίλυση των προβληµάτων που ταλανίζουν τον κλάδο και πρόσθεσε ότι ένα από τα επίσης σηµαντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι εργολήπτες δηµοσίων έργων είναι αυτό των ασυνήθιστα χαµηλών προσφορών, θέµα που δηµιουργεί γενικότερα πρόβληµα και στην ποιότητα του τεχνικού έργου: «Υπάρχουν και άλλα αγκάθια όπως είναι το θέµα των υπερβολικών εκπτώσεων, ή των ασυνήθιστα χαµηλών προσφορών όπως τις ονοµάζει ο νόµος. Και εκεί υπάρχει ολιγωρία της πολιτείας αλλά και µια ανεπάρκεια όλων των Οργανώσεων στο επίπεδο των προτάσεων προς σε αυτήν. Είναι και αυτό θέµα που πρέπει να λυθεί καθώς οι αναθέτουσες αρχές δεν µπορούν να το αντιµετωπίσουν µε αποτέλεσµα να καταλήγουν στην εύκολη λύση της κατρακύλας. Προφανώς και η Πολιτεία θα πρέπει να παρέµβει προκειµένου να ρυθµίσει τη σωστή λειτουργία της αγοράς. Η ΠΕΣΕ∆Ε ήταν πάντα παρούσα πριν ακόµη της ζητηθεί να κάνει ουσιαστική συζήτηση και να καταθέσει σοβαρές προτάσεις που µπορούν να αξιοποιηθούν ως βάση από την πολιτεία για την επίλυση των σοβαρών αυτών θεµάτων».

Εργοληπτικόν βήµα

20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕ∆Ε «Η κατάσταση του κατασκευαστικού κλάδου και η ενσωµάτωση των οδηγιών της Ε.Ε. στον τοµέα του κατασκευαστικού κλάδου»

ΘΕΜΑ

αρουσία των προεδρείων των εργοληπτών από όλη την χώρα και εκπροσώπων πολιτικών κοµµάτων και άλλων οργανώσεων από τον χώρο της κατασκευής, η Β’ αντιπρόεδρος της ΠΕΣΕ∆Ε κα Μαρία Τσιοµπάνου, αφού έδωσε το στίγµα της επικρατούσας κατάστασης, διόλου ενθαρρυντικής για τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της κατασκευής, στάθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κλάδου και τις ιδιαιτερότητες της χώρας µας έναντι των Εταίρων. Συγκεκριµένα η κα Τσιοµπάνου στην αναλυτική της µελέτη αναφέρθηκε στην ενσωµάτωση των κοινοτικών οδηγιών, κυρίως στο υφιστάµενο Μητρώο Μ.Ε. Ε. Π. και γενικότερα στον τοµέα των διαδικασιών των ∆ηµοσίων Συµβάσεων. Στην παρουσίασή της εστίασε στα κριτήρια επιλογής των συµµετεχόντων στις ∆ηµόσιες Συµβάσεις, στα κριτήρια ανάθεσης συµβάσεων και στην επάρκεια των αναθετουσών αρχών,

τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη ανάπτυξης του κατασκευαστικού κλάδου καθώς αποφέρει σηµαντικά οφέλη στην οικονοµία µέσω των θέσεων εργασίας που δηµιουργεί και της ανάπτυξης και άλλων παραγωγικών κλάδων. «Με την ψήφιση του Νόµου 4412/2016 ∆ηµόσιες Συµβάσεις Έργων, Προµηθειών και Υπηρεσιών, η Πολιτεία τροποποίησε και προσάρµοσε την εθνική της νοµοθεσία στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ. Οι οικονοµικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις τόσο σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο όσο και στη χώρα µας δηµιούργησαν την ανάγκη της τροποποίησης των Οδηγιών. Ο στόχος των νέων οδηγιών είναι: • Οι «συµβάσεις» του ∆ηµοσίου να διέπονται από κανόνες διαφάνειας, ισονοµίας και υγιούς ανταγωνισµού: « Η ανάθεση δηµοσίων συµβάσεων από τις αρχές των κρατών µελών ή εκ µέρους αυτών πρέπει να είναι σύµφωνη µε τις αρχές της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΑΕΕ) και ιδίως µε την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εµπορευµάτων, την αρχή της ελευθερίας της εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, καθώς και µε τις αρχές που απορρέουν από αυτές, όπως είναι η αρχή της ίσης µεταχείρισης, η αρχή της αποφυγής διακρίσεων, η αρχή της αµοιβαίας αναγνώρισης, η αρχή της αναλογικότητας και η αρχή της διαφάνειας. Εντούτοις, για δηµόσιες συµβάσεις που υπερβαίνουν ορισµένη αξία, είναι σκόπιµο να θεσπιστούν διατάξεις για τον συντονισµό εθνικών διαδικασιών προµήθειας, ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι οι εν λόγω αρχές εφαρµόζονται στην πράξη και ότι οι δηµόσιες συµβάσεις είναι ανοικτές στον ανταγωνισµό».

Εργοληπτικόν βήµα • Να εξελίξουν όλες τις εµπλεκόµενες διαδικασίες ώστε αυτές να γίνουν απλούστερες και αποτελεσµατικότερες και τέλος • Το παραγόµενο «έργο» να επιτευχθεί µε την καλύτερη σχέση ποιότητας - τιµής.

Υπό αυτό το πνεύµα ο νέος Νόµος χαρακτηρίζεται από πλήθος αλλαγών και νέων διαδικασιών. Ενδεικτικά αναφέρουµε τα σηµαντικότερα: • Σύγκρουση συµφερόντων - Άρθρο 24. • ∆υνατότητα επιλογής διαδικασιών από τις Αναθέτουσες Αρχές (εφεξής Α.Α.) - ΜΕΡΟΣ Α - ΤΜΗΜΑ Ι - Άρθρα 26 – 32. • Επέκταση της χρήσης ηλεκτρονικών µέσων στις διαδικασίες Σ∆Σ - ΜΕΡΟΣ Α -ΤΜΗΜΑ ΙΙ - ΕΝΟΤΗΤΑ 1 και 2 Άρθρα 33 – 38 , ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ – ΕΝΟΤΗΤΑ 2 – Άρθρα 65 -67. • Νέες δυνατότητες για συγκεντρωτικές διαδικασίες σύναψης συµβάσεων - ΜΕΡΟΣ Α ΤΜΗΜΑ ΙΙ - ΕΝΟΤΗΤΑ 3 – Άρθρα 39 -43.. • Τήρηση φακέλου δηµόσιας σύµβασης – Προκαταρκτική ∆ιαβούλευση Αγοράς – ∆ηµόσιες συµβάσεις έργων µε αξιολόγηση µελέτης κ.λ.π. – ΜΕΡΟΣ Α - ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ – ΕΝΟΤΗΤΑ 1 – Άρθρα 44 – 60 • ∆ίνει τη δυνατότητα στις Α.Α. την χρήση επιπροσθέτων κριτηρίων ποιοτικής επιλογής οικονοµικών φορέων – ΜΕΡΟΣ Α ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ – ΕΝΟΤΗΤΑ 4 – Άρθρα 73 – 78. • Εισάγει κανόνες απόδειξης ποιοτικής επιλογής για συµβάσεις άνω του κοινοτικού ορίου (Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύµβασης, e-Certis κλπ) – ΜΕΡΟΣ Α - ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ – ΕΝΟΤΗΤΑ 5 – Άρθρα 79 – 83. • Εισάγει νέα κριτήρια ανάθεσης σύµβασης και την έννοια της κοστολόγησης του κύκλου ζωής - ΜΕΡΟΣ Α – ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ – ΕΝΟΤΗΤΑ 7 – Άρθρα 86 – 91. • Τροποποιεί του πρόχειρους διαγωνισµούς, σήµερα συνοπτικός διαγωνισµός, και την απ’ ευθείας ανάθεση ενισχύοντας το πνεύµα της διαφάνειας ΜΕΡΟΣ Α – ΤΜΗΜΑ IV – ENOTHTA 3 - Άρθρα 116 – 118.

• Εισάγει Συµβουλευτική Επιτροπή Παρακολούθησης έργου, τη Σύµπραξη του µελετητή στην κατασκευή και Πρόγραµµα Ποιότητας Έργου (Π.Π.Ε.) – ΜΕΡΟΣ Β - ΤΜΗΜΑ ΙΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 και 2 - Άρθρα 142,144 και 158.

1. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑ∆ΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

τοµέας των κατασκευών ανέκαθεν αποτελούσε έναν από τους κινητήριους µοχλούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας, όπως εξάλλου ισχύει και διεθνώς. Εάν δε, συµπεριληφθεί σε αυτόν και οι συναφείς κλάδοι της βιοµηχανίας, του εµπορίου και των επαγγελµατικών υπηρεσιών, τότε αυξάνεται σηµαντικά η συνεισφορά του στην διαµόρφωση του Α.Ε.Π. Πέρα όµως από την δυναµική του κατασκευαστικού κλάδου στη διαµόρφωση της Οικονοµίας µίας χώρας, είναι εξίσου σηµαντική η συµβολή του στη γενικότερη ανάπτυξη µίας χώρας και έχει να κάνει µε τη συνεισφορά του στην υλοποίηση επενδυτικών έργων σε τοµείς όπως ο Τουρισµός, η Βιοµηχανία, η Αστική Ανάπτυξη και Ανάπλαση, ο Πολιτισµός κ.ά. Τα δηµόσια έργα ειδικότερα είναι έργα υποδοµής µιας χώρας που καλύπτουν βασικές ανάγκες του κοινωνικού συνόλου, συµβάλλουν στην ανάπτυξη των κύριων παραγωγικών δραστηριοτήτων, στην ασφάλεια της χώρας και γενικά αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Ο κατασκευαστικός τοµέας σηµείωσε ταχεία ανάπτυξη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 µέχρι το 2007, αποτέλεσµα της οποίας ήταν η δηµιουργία σύγχρονων τεχνικών εταιρειών, µελετητικών γραφείων, εξειδικευµένου τεχνικού προσωπικού, τεχνογνωσίας και τεχνικού εξοπλισµού. Η ύφεση στον τοµέα των κατασκευών, από το 2007 και µετά είναι βαθιά και κινδυνεύει να πάρει µόνιµα χαρακτηριστικά. Η περικοπή των δηµόσιων και ιδιω-

Εργοληπτικόν βήµα

ΘΕΜΑ

20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕ∆Ε τικών επενδύσεων, η έλλειψη ρευστότητας και τραπεζικής χρηµατοδότησης, oi υψηλότατες προσφερόµενες εκπτώσεις και η δραστική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης άµεσης και έµµεσης – βλέπε ασφαλιστικές εισφορές έχουν οδηγήσει τον τοµέα των κατασκευών σε δεινή θέση. Οι προσπάθειες της δηµοσιονοµικής προσαρµογής των τελευταίων ετών είχαν άµεση επίδραση στον κλάδο µας και µάλιστα δυσανάλογη µε άλλους κλάδους. Πιο συγκεκριµένα, η σωρευτική µείωση της προστιθέµενης αξίας των Κατασκευών µεταξύ 2008 – 2013 έφτασε το 76%, ενώ της απασχόλησης το 59%, ξεπερνώντας σε µεγάλο βαθµό τη µείωση που καταγράφεται στο σύνολο και στους υπόλοιπους τοµείς της ελληνικής οικονοµίας (ΠΗΓΗ : ΕΛΣΤΑΤ). Η δυναµικότητα του τοµέα σε ανθρώπινους πόρους, κεφαλαιουχικό εξοπλισµό και τεχνογνωσία, υπό τις υφιστάµενες συνθήκες, σταδιακά απαξιώνεται. Πολλές επιχειρήσεις, και όχι αποκλειστικά εργοληπτικές, είτε οδηγήθηκαν σε παύση της λειτουργίας τους είτε υπολειτουργούν. Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο ο τοµέας των κατασκευών αναζητά κατεύθυνση και προοπτική για το µέλλον. Βέβαια, παραµένει ερωτηµατικό εάν από τη µεριά της Πολιτείας υφίσταται τελικά κάποιο συγκεκριµένο σχέδιο ανάπτυξης. Το µόνο σίγουρο είναι ότι η προσαρµογή της ελληνικής οικονοµίας σε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την έξοδο από την κρίση. Η γενικότερη σηµερινή εικόνα του κλάδου κατασκευής ∆ηµοσίων Έργων µπορεί κάποιος να πει ότι διαµορφώνεται από τα παρακάτω δεδοµένα: • Χρηµατοπιστωτική αβεβαιότητα – Κρίση Τραπεζικού Κλάδου. • Έλλειψη στρατηγικού σχεδιασµού τόσο από πλευρά Πολιτείας όσο και από πλευράς επιχειρήσεων. • Χρονοβόρες και αναποτελεσµατικές διαδικασίες στην εκτέλεση των έργων. • Συνεχής συρρίκνωση της «αγοράς» που οδηγεί σε άκρατο ανταγωνισµό.

2. ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ Ο∆ΗΓΙΩΝ 2.1 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ίναι γεγονός ότι η Πολιτεία είναι αυτή που καθορίζει τους Κανόνες και τους Στόχους της οικονοµικής ανάπτυξης µίας χώρας, µε γνώµονα πάντα τη σωστή και ωφέλιµη εκµετάλλευση των συντελεστών παραγωγής. Αυτό ενισχύεται ιδιαίτερα όσο αφορά τη διαχείριση του ∆ηµοσίου Κεφαλαίου. Είναι επίσης γεγονός ότι η Ελλάδα δεν µπορεί να αγνοήσεις τις Οδηγίες των Εταίρων της. ∆ε παύει όµως κάθε κράτος µέλος της Ε.Ε. να έχει τα ιδιαίτερα του χαρακτηριστικά και γνωρίσµατα. Εν ολίγοις, δεν παύει η Ελλάδα να είναι µία χώρα δέκα εκατοµµυρίων ανθρώπων και όχι εκατό, δεν παύει να είναι µία χώρα όπου ο κατασκευαστικός κλάδος έχει χτυπηθεί από την οικονοµική κρίση όσο κανένας άλλος κλάδος. Αυτό ακριβώς το γεγονός και τη σηµασία του την αναγνωρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και θέτει συγκεκριµένα οικονοµικά όρια κάτω των οποίων κάθε κράτος - µέλος έχει το δικαίωµα της εθνικής νοµοθεσίας, διαφυλάττοντας φυσικά τις βασικές αρχές που έχουν ψηφισθεί και αναγνωρισθεί από όλα τα κράτη – µέλη. Εξάλλου, µία περιεκτική έρευνα στον τρόπο που διαχειρίζονται τα υπόλοιπα κράτη – µέλη τις οδηγίες µας επιβεβαιώνουν την παραπάνω άποψη. Όλα ανεξαιρέτως τα κράτη υιοθετούν «αποκλειστικά» τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες σε έργα, προµήθειες και υπηρεσίες άνω των κοινοτικών οικονοµικών κριτηρίων ενώ κάτω των ορίων χρησιµοποιούν την εθνική τους νοµοθεσία, προσαρµοσµένη στις δικές τους ανάγκες και στα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Κάποια δε κράτη – µέλη που είναι οµόσπονδα, όπως η Γερµανία, επιτρέπουν στα κρατίδιά τους τη θέσπιση ειδικών διατάξεων – νόµων. Τέλος, υπάρχουν πλήθος αποφάσεων των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναγνωρίζουν, αποδέχονται και σέβονται αυτή τη «νοµοθετική ελευθερία» στα κράτη – µέλη τους. Η ίδια έρευνα µας έδειξε ότι πολλά κράτη – µέλη, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία κ.ά.,

Εργοληπτικόν βήµα κάνουν χρήση στη διατύπωση των διακηρύξεων – προσκλήσεων για δηµόσιες συµβάσεις των επαγγελµατιών τους µητρώων. ∆ηλαδή, οι εγχώριοι οικονοµικοί φορείς καλούνται µε βάση τα επαγγελµατικά τους µητρώα οι δε εξωχώριοι καλούνται µε αντίστοιχα κριτήρια επιλογής. Κατά συνέπεια, η ενσωµάτωση των κριτηρίων επιλογής είναι µία «συνήθης» τακτική για πολλά κράτη – µέλη. Εξάλλου, η οδηγία 2014/24/ΕΕ το προβλέπει ως µέσο απόδειξης της καταλληλότητας άσκησης της επαγγελµατικής δραστηριότητας ( Άρ.58 – ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ – παρ.2). Το ερώτηµα εποµένως που τίθεται είναι µε ποιο τρόπο θα ενσωµατωθούν οι νέες οδηγίες της Ε.Ε. στο υφιστάµενο Μητρώο – Μ.Ε.Ε.Π., έτσι ώστε να είναι δυνατή η χρήση του στις διαδικασίες ανάθεσης ∆ηµοσίων Συµβάσεων. Στην οδηγία 2014/24/Ε.Ε., ΤΜΗΜΑ 3, άρθρα 56-64, περιγράφονται µε σαφήνεια οι αρχές για την επιλογή των συµµετεχόντων και την ανάθεση των συµβάσεων. Στο δε παράρτηµα XII, της ίδιας οδηγίας, δίνεται µε µεγαλύτερη λεπτοµέρεια οι βασικές κατευθύνσεις για την επιλογή των αποδεικτικών µέσων για τα κριτήρια επιλογής. Σε όλα τα προαναφερόµενα σηµεία είναι πρόδηλη η επιθυµία του «συντάκτη» για διαφάνεια, αναλογικότητα και µείωση αποτρεπτικών όρων στη συµµετοχή των οικονοµικών φορέων. Βέβαια, τόσο τα κριτήρια επιλογής όσο και τα αποδεικτικά µέσα προδιαγράφονται χωρίς όµως να προσδιορίζονται επακριβώς, θέλοντας η Οδηγία να δώσει αυτή τη «δυνατότητα» και «ελευθερία» στις Αναθέτουσες Αρχές των κρατών - µελών της Ένωσης.

Για την περίπτωση της Ελλάδας, θεωρούµε υποχρέωσή µας να επισηµάνουµε τα παρακάτω: • Για πρώτη φορά οι Ελληνικές Εργοληπτικές Επιχειρήσεις της 2ης Τάξης και κάτω έχουν να αντιµετωπίσουν χρηµατοοικονοµικά κριτήρια επιλογής όπως ισολογισµούς, τραπεζικές βεβαιώσεις, ελάχιστο ετήσιο κύκλο εργασιών κλπ. Οι Ελληνικές Εργοληπτικές Επιχειρήσεις από 3ης Τάξης και άνω είναι εξοικειωµένες µε κάποια από αυτά κυρίως λόγω της διαδικασίας επανάκρισής τους ανά τριετία. Θα πρέπει κατά συνέπεια νε

δοθεί ένα εύλογο χρονικό διάστηµα για την προσαρµογή των Επιχειρήσεων 2ης Τάξης και κάτω στα νέα δεδοµένα. Προτείνουµε ως εύλογο και δίκαιο η εισαγωγή των επιχειρήσεων αυτών στο «νέο» Μητρώο να γίνει µε βάση τη σηµερινή τους κατάταξης και τα νέα κριτήρια κατάταξης να ισχύουν εφεξής. • Με δεδοµένο τη σηµαντική µείωση των δηµοπρατούµενων έργων, τον εξοντωτικό ανταγωνισµό και των εξαιρετικά υψηλών εκπτώσεων, η δυνατότητα ανάθεσης δηµόσια σύµβασης για τη µεγάλη πλειοψηφία των εργοληπτικών επιχειρήσεων πλησιάζει τα όρια του αδύνατου. Εποµένως, για τον προσδιορισµό των ελάχιστων απαιτουµένων ως απόδειξη της τεχνική ικανότητας µίας εργοληπτικής επιχείρησης πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν τα παραπάνω και κυρίως «η ελληνική πραγµατικότητα» σύµφωνα µε την οποία µια εργοληπτική επιχείρηση για να αποκτήσει ελάχιστους «τζίρους» πιθανότατα να πρέπει να υποστεί ζηµίες και όχι ελάχιστα κέρδη. Η ίδια η οδηγία στο Παράρτηµα XII , δίνει τη δυνατότητα στις Αναθέτουσες Αρχές : «εάν είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου ανταγωνισµού, οι αναθέτουσες αρχές µπορούν να ορίζουν ότι θα λαµβάνονται υπόψη στοιχεία σχετικών εργασιών που εκτελέσθηκαν πριν από την τελευταία πενταετία» και «εάν είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου ανταγωνισµού, οι αναθέτουσες αρχές µπορούν να ορίζουν ότι θα λαµβάνονται υπόψη στοιχεία σχετικών αγαθών ή υπηρεσιών που παραδόθηκαν ή εκτελέσθηκαν πριν από την τελευταία τριετία» ( Ο∆ΗΓΙΑ 2014/24/Ε.Ε. / ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XII/ ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ) • Οι Αναθέτουσες Αρχές κατά τον καθορισµό

Εργοληπτικόν βήµα

ΘΕΜΑ

20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕ∆Ε καθαρά οικονοµικών κριτηρίων όπως τραπεζικές βεβαιώσεις, ασφαλιστικές καλύψεις (αυτές χρησιµοποιούνται κατά κόρον από τα άλλα κράτη – µέλη αντί τραπεζικής βεβαίωσης) θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές λόγω των τρεχουσών οικονοµικών συγκυρίων και κυρίως λόγω της σηµαντικής κρίσης που πλήττει και τον εγχώριο Τραπεζικό Κλάδο. Θα πρέπει όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς να κατανοήσουν την δυσκολία που υπάρχει σε µία ελληνική εργοληπτική επιχείρηση στη συνεργασία της µε τους τραπεζικούς φορείς και στη µειονεκτική θέση που βρίσκεται ο Έλληνας επιχειρηµατίας, οποιασδήποτε δραστηριότητας, σε σύγκριση µε τον αντίστοιχο Ευρωπαίο συνάδελφο. Εκτός των βαρύτατων ορών συνεργασίας οι Έλληνες επιχειρηµατίες καλούνται να πληρώνουν τόκους κεφαλαίων κίνησης σχεδόν τριπλάσιους. Επειδή «αυστηρά» χρηµατοοικονοµικά κριτήρια θα οδηγήσουν στον αποκλεισµό µεγάλης οµάδας εργοληπτικών επιχειρήσεων και εποµένως στη µείωση του ανταγωνισµού, επειδή η πρόσβαση στην τραπεζική χρηµατοδότηση είναι πολύ δυσκολότερη και «ακριβότερη» και τέλος επειδή υπάρχει απειρία και έλλειψη εξοικείωσης από µεριάς των Αναθετουσών Αρχών στην εισαγωγή τέτοιων κριτηρίων προτείνουµε για τα έργα κάτω του κοινοτικού οικονοµικού ορίου να προσδιορισθούν επακριβώς τα κριτήρια και τα αποδεικτικά µέσα, σε συνεργασία µε τις επαγγελµατικές οργανώσεις, και να ισχύουν για όλες ανεξαιρέτως τις διακηρύξεις. Για τα δε έργα προϋπολογισµού άνω του ορίου οι απαιτούµενες τραπεζικές βεβαιώσεις ή ασφαλιστικές καλύψεις να µην ξεπερνούν το 10% του προϋπολογισµού. • Με αφορµή την πρόσφατη «λανθασµένη» δηµοσίευση του ∆ήµου Περιστερίου στον ηλεκτρονικό ιστότοπο «∆ιαύγεια», πρέπει όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς και ιδιαίτερα το Υπουργείο και η Ε.Α.Α.∆Η.Σ.Υ. να προβληµατιστούν και να λάβουν µέτρα ώστε να εξαλείψουν στο µέλλον τέτοιες στρεβλές

πρακτικές. Η εν λόγω δηµοσίευση φυσικά και δεν αιφνιδίασε τον εργοληπτικό κόσµο, απλώς απέδειξε για ακόµη µία φορά την ανωριµότητα των ελληνικών αναθετουσών αρχών να υλοποιήσουν τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και να εφαρµόσουν αυτό που όντως πραγµατεύονται δηλαδή την ενίσχυση της διαφάνειας και κυρίως της αναλογικότητας. Επιπροσθέτως υπάρχει και η έλλειψη πείρας και εξοικείωσης µε αυτές τις νέες διαδικασίες και είναι σίγουρο ότι θα οδηγηθούµε στη σύνταξη πλείστων στρεβλών διακηρύξεων που εκτός του ότι θα περιορίζουν τον «υγιή» ανταγωνισµό, θα καταλήξουν σε δικαστικές διαµάχες και υποβολή ενστάσεων, µε όλα τα γνωστά αρνητικά αποτελέσµατα για την υλοποίηση των Έργων. Όλα τα παραπάνω µας αναγκάζουν να επαναφέρουµε επιτακτικά τις προτάσεις µας ώστε να περιοριστούν όλα αυτά τα φαινόµενα (σχ. Επιστολή ΠΕΣΕ∆Ε 919/27-112017): επαναφορά προτύπων διακήρυξης µε αυστηρά προκαθορισµένα κριτήρια «τεχνικής & επαγγελµατικής ικανότητας» (όπως οι πρότυπες διακηρύξεις ν3669/2008), απαλοιφή ή/και αυστηρό περιορισµό της δυνατότητας των Αναθετουσών Αρχών για εισαγωγή αυθαίρετων κριτηρίων «τεχνικής & επαγγελµατικής ικανότητας» (ήτοι «ελάχιστου κύκλου εργασιών», «ελάχιστης ειδικής εµπειρίας», ISO κλπ), αποδοχή της εγγραφής σε αντίστοιχη του προϋπολογισµού τάξη και κατηγορία του ΜΕΕΠ ως επαρκή απόδειξη επαγγελµατικής – οικονοµικής ικανότητας και εµπειρίας.

1 2 3

2.2 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

ι συνθήκες άκρατου ανταγωνισµού που κυριαρχούν στον κατασκευαστικό κλάδο των ∆ηµοσίων Έργων τα τελευταία έτη αναδεικνύουν το σοβαρότατο έλλειµµα που έχει επιδείξει µέχρι σήµερα η Πολιτεία για την αντιµετώπιση του φαινοµένου των «Ασυνήθιστα Χαµηλών Προσφορών». Η ολιγωρία και η

Εργοληπτικόν βήµα αναποφασιστικότητα στη λήψη µέτρων εξωθεί τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις στην ανάληψη δηµοσίων έργων µε «ζηµία» και τις αναµενόµενες καταστρεπτικές συνέπειες για το σύνολο του κλάδου αλλά και για το σύνολο του ∆ηµόσιου Έργου. Και σε αυτήν την περίπτωση φαίνεται ξεκάθαρα η «αδυναµία» στη θέσπιση αντικειµενικών κανόνων και κριτηρίων από τη µεριά της Πολιτείας. Παρόλο που οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες µας δείχνουν την «κατεύθυνση» µε τη διαδικασία της «αιτιολόγησης της οικονοµικής προσφοράς», οι αρµόδιοι φορείς αδυνατούν να χαράξουν την «οδό». Ακριβώς η ίδια εικόνα επικρατεί και µε το σύστηµα «αναδοχής», µε τον τρόπο δηλαδή µε το οποίο θα επιλέγεται ο «ανάδοχος». Η Οδηγία αναφέρεται κυρίως στην «πλέον συµφέρουσα» οικονοµική προσφορά και όχι στη «χαµηλότερη» οικονοµική προσφορά διότι αναγνωρίζει το γεγονός ότι η οικονοµικότερη προσφορά δεν είναι και η πλέον συµφέρουσα. Η Ένωσή µας έχει επανειληµµένα αποστείλει επιστολές στους αρµόδιους φορείς µε πολύ συγκεκριµένες και ολοκληρωµένες προτάσεις. Συγκεκριµένα για την αντιµετώπιση των «Ασυνήθιστα Χαµηλών Προσφορών» έχει προτείνει: Να λαµβάνεται ως αντικειµενικό όριο – «Χαµηλότερη Αποδεκτή Προσφορά (ΧΑΠ)», ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ, αντίστοιχης κατηγορίας της εκάστοτε Περιφέρειας ή Περιφερειακής Ενότητας, τα οποία ολοκληρώθηκαν και παραλήφθηκαν χωρίς προβλήµατα, ήτοι χωρίς περικοπές, εκπτώσεις εγγυήσεων κλπ και χωρίς υπερβάσεις ή/και Συµπληρωµατικές Συµβάσεις. Το γεγονός ότι τα έργα ως άνω, ολοκληρώθηκαν και παραλήφθηκαν οριστικά χωρίς προβλήµατα, αποτελεί ένα λογικό, αντικειµενικό και µη αµφισβητήσιµο όριο για τον χαρακτηρισµό των αντίστοιχων ή/και υψηλότερων προσφορών (δηλ. χαµηλότερης έκπτωσης) ως «κανονικών». Μάλιστα εις αυστηροποίησή του ως άνω κριτηρίου, προτείνουµε να λαµβάνεται ως βάση – «Χαµηλότερη Αποδεκτή Προσφορά (ΧΑΠ)» το 1,15 του µέσου όρου ως άνω, ώστε να ληφθεί υπ’ όψιν το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι

προσφερόµενες εκπτώσεις είναι ούτως ή άλλως υπερβολικά υψηλές. Τα στοιχεία για το κόστος των έργων (ή αντίστοιχα των εκπτώσεων) της κάθε Περιφέρειας / Περιφερειακής Ενότητας για κάθε κατηγορία έργων (κύρια κατηγορία), που παραλήφθηκαν οριστικά χωρίς προβλήµατα εντός της τελευταίας τριετίας, µπορούν να αντληθούν από τα στοιχεία που τηρούν οι ∆ιαχειριστικές Αρχές της Χώρας. Εναλλακτικά και προς απλοποίηση των διαδικασιών, προτείνουµε την χρήση «σταθερών ποσοστών ανώτατης κανονικής έκπτωσης», ανά κατηγορία εργασιών, καθοριζόµενων µε Εγκύκλιο ΓΓ∆Ε. Το ως άνω όριο «Χαµηλότερης Αποδεκτής Προσφοράς (ΧΑΠ)», να συµπεριλαµβάνεται στην διακήρυξη του διαγωνισµού και συνεπώς είναι γνωστό στους συµµετέχοντες. ∆ηλαδή, η Αναθέτουσα Αρχή γνωστοποιεί στους συµµετέχοντες στον διαγωνισµό, µε τα έγγραφα της διακήρυξης: Α) το όριο «Χαµηλότερης Αποδεκτής Προσφοράς (ΧΑΠ)», Β) Πίνακα «Τεύχους Αιτιολόγησης της οικονοµικής προσφοράς», προς συµπλήρωση από τους προσφέροντες προσφορές χαµηλότερες του ορίου «Χαµηλότερης Αποδεκτής Προσφοράς (ΧΑΠ)» ως άνω. Οι προσφέροντες που κρίνουν ότι µπορούν και επιθυµούν να προσφέρουν τίµηµα χαµηλότερο του ορίου «Χαµηλότερης Αποδεκτής Προσφοράς (ΧΑΠ)», συνυποβάλλουν µε την προσφορά τους συµπληρωµένο τον Πίνακα «Τεύχους Αιτιολόγησης της οικονοµικής προσφοράς». Η Επιτροπή ∆ιαγωνισµού, ζητεί από τον προσφέροντα εξηγήσεις επί του υποβληθέντος πίνακα, εφ’ όσον τα στοιχεία που αναφέρονται στον Πίνακα «Τεύχους Αιτιολόγησης της οικονοµικής προσφοράς» είναι ασαφή και χρήζουν περεταίρω εξηγήσεων. Σε κάθε περίπτωση που η εξήγηση αξιολογείται ότι δεν εξηγεί κατά τρόπο ικανοποιητικό το

Εργοληπτικόν βήµα

20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕ∆Ε

ΘΕΜΑ

χαµηλό επίπεδο της τιµής ή του κόστους που προτείνεται, η προσφορά θεωρείται ως µη κανονική σύµφωνα µε την παρ. 3 του άρθρου 26 του ν. 4412/2016 και απορρίπτεται. Όσο αφορά τον προσδιορισµό του Αναδόχου µε βάση την Πλέον Συµφέρουσα Προσφορά, η πρόταση της ΠΕΣΕ∆Ε, εν συντοµία, είναι η εξής: Υποβολή από µέρους του συµµετέχοντος, ήδη από την φάση της προσφοράς, εκείνων των στοιχείων που θα επιτρέπουν στην Επιτροπή ∆ιαγωνισµού να αξιολογήσει µε αντικειµενικότητα την αξιοπιστία της προσφοράς. Η προσφορά θα πρέπει να είναι δεσµευτική ως προς την ποιότητα των προσφερόµενων υλικών και µηχανηµάτων και θα πρέπει να προκύπτει µετά από έλεγχο της συµβατικής µελέτης από τον Προσφέροντα και δέσµευσή του ως προς τις ποσότητες. Αναλυτικά, Α) ο Προσφέρων πρέπει να έχει την δυνατότητα ελέγχου της συµβατικής Μελέτης και προτάσεων – υποδείξεων διόρθωσης σφαλµάτων και τυχόν αναγκαίων συµπληρώσεων, κατά το άρθρο 68 του ν4412/16, Α1) η συµβατική Μελέτη, όπως οριστικοποιείται, συµπεριλαµβάνει πίνακα «κύριων» υλικών και µηχανηµάτων, προς συµπλήρωση από τον Προσφέροντα, Β) µετά την οριστικοποίηση της συµβατικής µελέτης, οι προσφορές µπορούν να είναι δεσµευτικές, τόσο κατά την ποιότητα (προσφερόµενα υλικά και µηχανήµατα), όσο και κατά τις ποσότητες των τµηµάτων των οποίων η προµέτρηση είναι δυνατή (κατ’ αποκοπήν τίµηµα). Λοιπά τµήµατα του έργου των οποίων η ακριβής προµέτρηση δεν είναι δυνατή, η προσφορά γίνεται αναλυτικά κατά οµάδες οµοειδών εργασιών, Β1) σχετικά µε την προσφερόµενη ποιότητα, συνυποβάλλεται από τον προσφέροντα τεύχος Τεχνικής Προσφοράς που περιλαµβάνει τα κύρια προοσφερόµενα υλικά και µηχανήµατα κατά το άρθρο 94 του ν4412/16, Β2) σχετικά µε τις προσφερόµενες ποσότητες

των κατ’ αποκοπήν τιµηµάτων, συνυποβάλλεται τεύχος ανάλυσης του κατ’ αποκοπήν τιµήµατος κατά το άρθρο 95, παρ 2γ του ν4412/16, Γ) στην περίπτωση που προσφορά «φαίνεται» ασυνήθιστα χαµηλή, η Επιτροπή ∆ιαγωνισµού, ανατρέχει στα Β1 και Β2 συνυποβληθέντα στοιχεία, προκειµένου να ελέγξει την εφαρµοσιµότητα της προσφοράς. Σύµφωνα µε τα παραπάνω, απαιτείται γενικευµένη εφαρµογή συνδυασµού των παρακάτω άρθρων του ν4412/16 ως εξής, 1. ∆ιαβούλευση επί της συµβατικής µελέτης (ορθότητα, πληρότητα, προµετρήσεις κλπ) - Άρθρο 68 2. Οικονοµική προσφορά µε σύστηµα ή µε συνδυασµό συστηµάτων ως εξής: 2.1. Με επιµέρους ποσοστά έκπτωσης για κάθε οµάδα τιµών οµοειδών εργασιών, για αφανείς εργασίες που δεν µπορούν να προµετρηθούν µε σαφήνεια, - Άρθρο 95, 2α 2.2. Με κατ’ αποκοπή για ολόκληρο το έργο ή για τµήµατα του έργου, για τις εργασίες που µπορούν να προµετρηθούν µε σαφήνεια - Άρθρο 95, 2γ (απαιτείται τροποποίηση ώστε να µπορεί να χρησιµοποιηθεί το άρθρο γενικώς και όχι µόνο για τα έργα της παρ. 1 του άρθρου 50) 3. Συνυποβολή µε την οικονοµική προσφορά και τεύχους Τεχνικής Προσφοράς που θα περιλαµβάνει κατάλογο και πιστοποιητικά των κύριων προσφερόµενων προς ενσωµάτωση στο έργο υλικών, σύµφωνα µε πίνακα που περιλαµβάνεται στα συµβατικά τεύχη του διαγωνισµού. - Άρθρο 94 (απαιτείται τροποποίηση ώστε να µπορεί να χρησιµοποιηθεί το άρθρο γενικώς και όχι µόνο για τα έργα του άρθρου 50).

2.3 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΩΝ ΑΡΧΩΝ Η διαδικασία της ανάθεσης και της υλοποίησης µίας δηµόσιας σύµβασης είτε αφορά έργο, προµήθεια ή υπηρεσία, περιλαµβάνει δύο κυρίως εµπλεκόµενες «µεριές» : την Αναθέτουσα Αρχή που εκπροσωπεί τον Κύριο του Έργου και τον

Εργοληπτικόν βήµα Οικονοµικό Φορέα που είναι ο Ανάδοχος της σύµβασης. Παρατηρείται, όπως είναι λογικό, πληθώρα νοµοθετικών διατάξεων µε τις οποίες προσδιορίζονται επακριβώς οι απαιτούµενες ικανότητες, ευθύνες και υποχρεώσεις για τον Ανάδοχο, ώστε να εξασφαλισθεί ο Κύριος του Έργου απέναντι στον οικονοµικό φορέα. Είναι όµως το ίδιο απαραίτητο να προσδιορίζονται και οι απαιτούµενες ικανότητες, ευθύνες και υποχρεώσεις για την Αναθέτουσα Αρχή που θα συµβάλλει και αυτή στην υλοποίηση του «έργου». Εάν τελικά στόχος της Πολιτείας είναι πράγµατι ο εκσυγχρονισµός των διαδικασιών στην ανάθεση δηµοσίων συµβάσεων, πρέπει και οι Αναθέτουσες Αρχές να επανακριθούν ως προς την τεχνική τους επάρκεια. Ο νοµοθέτης αναγνωρίζει αυτήν ακριβώς την αναγκαιότητα στον ν.4412/άρθρο 44 και το υπουργείο οµοίως έχει συστήσει αντίστοιχη επιτροπή. Παρόλα αυτά δεν έχει γίνει το παραµικρό βήµα προς αυτήν την κατεύθυνση. Όλη η βαρύτητα και η αυστηρότητα έχει εξαντληθεί στη «µεριά» του οικονοµικού φορέα ενώ η ∆ηµόσια Αρχή

είναι στο απυρόβλητο. Και φυσικά τα χρόνια προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο κλάδος συνεχίζουν να υφίστανται: • Έλλειψη σωστού µηχανισµού επίβλεψης έργων • Χρονοβόρες και αναποτελεσµατικές διαδικασίες στην εκτέλεση των έργων • Αναθέτουσες Αρχές ελλιπώς στελεχωµένες από τεχνικό προσωπικό • Έλλειψη Αναλυτικών Τιµολογίων Εργασιών • Έλλειψη ρευστότητας λόγω καθυστέρησης πληρωµών και προβλήµατα χρηµατοδότησης πολλών τεχνικών εταιριών. Ο ρυθµός µε τον οποίον επιχειρούνται οι όποιες αλλαγές του θεσµικού πλαισίου είναι εξοντωτικά αργός για τις τεχνικές εταιρείες και είναι έντονα αµφισβητήσιµος η στόχευσή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις επικεντρώνονται σε αλλαγές που αφορούν τις εργοληπτικές επιχειρήσεις και ελάχιστα

Εργοληπτικόν βήµα

20η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Προεδρείων ΠΕΣΕ∆Ε ασχολούνται µε τις απαιτούµενες αλλαγές της Κρατικής Μηχανής. Για ακόµη µία φορά η Πολιτεία αδυνατεί να αναλάβει το ρόλο που της αντιστοιχεί και µετακυλύει τις όποιες δράσεις, πρωτοβουλίες και ευθύνες στην πλάτη των ιδιωτών. Όπως, ήδη αναφέρθηκε, η ανάπτυξη του Κατασκευαστικού κλάδου φέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη και όχι µόνο οικονοµικά και αυτό γιατί : • Συνδέεται άµεσα µε την Εργασία και τη µείωση της ανεργίας µεγάλου εύρους επαγγελµάτων όλων των βαθµίδων εκπαίδευσης • Οι επιχειρήσεις του κλάδου έχουν παρουσία σε όλη την περιφέρεια και κατά συνέπεια συµβάλλει στην δηµιουργία εισοδήµατος ανά την χώρα • ∆ιευκολύνει την ανάπτυξη και άλλων παραγωγικών κλάδων (Βιοµηχανία, Τουρισµός, Εµπόριο κ.α.)

• Η ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων συµβάλλει στη δηµιουργία «πλούτου των νοικοκυριών» και αυξάνει τις δυνατότητες χρηµατοδότησης και των πολιτών • Συνεισφέρει σηµαντικά στην αναβάθµιση της ποιότητας ζωής των πολιτών υλοποιώντας έργα υποδοµής και πολιτισµού. Με τη υιοθέτηση των Οδηγιών µέσω του ν.4412 έγινε το πρώτο βήµα µε στόχο τη βελτίωση των διαδικασιών στο κοµµάτι των ∆ηµοσίων Συµβάσεων. Η επίτευξη αυτού του στόχου σε συνδυασµό µε έναν ικανό ρυθµό απορρόφησης των Ευρωπαϊκών κονδυλίων θα συµβάλλει στην ανόρθωση του κλάδου των Κατασκευών που έχει πληγεί βαρύτατα τα τελευταία χρόνια από την ελληνική οικονοµική κρίση και θα έχει µόνο θετικά αποτελέσµατα για την ελληνική οικονοµία και για την ελληνική κοινωνία».

ΘΕΜΑ

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

ΑΙΧΜΗΡΑ

Εργοληπτικόν βήµα

Το ΤΕΕ για τις Τεχνικές Οδηγίες του ΚΕΝΑΚ ∆ηµοσιεύτηκε η Αριθµ. ∆ΕΠΕΑ /οικ.182365/17/17.10.2017 Υπουργική Απόφαση «Έγκριση και εφαρµογή των Τεχνικών Οδηγιών TEE για την Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων» (ΦΕΚ Β΄ 4003/17.11.2017). Σύµφωνα µε όσα αναφέρουν τα Τµήµατα Επιθεώρησης Ενέργειας ΒΕ και ΝΕ του ΥΠΕΝ, από τις 27.11.2017 οι ενεργειακές επιθεωρήσεις κτιρίων, συστηµάτων θέρµανσης και κλιµατισµού θα υποβάλλονται στο ηλεκτρονικό Αρχείο Επιθεώρησης Κτιρίων µόνο µε τη νέα έκδοση λογισµικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ 1.31. Όσοι ήδη χρησιµοποιούν παλαιότερη έκδοση ΤΕΕ - ΚΕΝΑΚ µπορούν να χρησιµοποιήσουν την νέα µε τους ίδιους κωδικούς χωρίς επιπλέον χρέωση. Για την εγκατάσταση της νέας έκδοσης δεν απαιτείται η απεγκατάσταση της 1.29. Μπορείτε να κατεβάσετε τη νέα έκδοση και να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το λογισµικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ, στον ακόλουθο σύνδεσµο:

ΚΕΝΑΚ

http://portal.tee.gr/portal/page/portal/SCIENTIFIC_WORK/GR_ENERGEIAS/kenak/tee_ kenak Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε πληρωµές, παραλαβή κωδικών ενεργοποίησης κανονικής έκδοσης λογισµικού, µπορείτε να επικοινωνήσετε στο τηλ. 210-3671100. Για τεχνική υποστήριξη για την εφαρµογή των ΤΟΤΕΕ, µπορείτε να αποστείλετε τα ερωτήµατά σας στην ηλεκτρονική δ/νση: teekenak@tee.gr.

Σύµφωνα µε την ανωτέρω ΥΑ, «εγκρίνεται και ορίζεται υποχρεωτική η εφαρµογή των Τεχνικών Οδηγιών του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδος (ΤΟΤΕΕ)»: α)

ΤΟΤΕΕ 20701-1/2017 «Αναλυτικές εθνικές προδιαγραφές παραµέτρων για τον υπολογισµό της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης» – Α’ Έκδοση, ως ενσωµατώνεται στο Παράρτηµα 1 το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της απόφασης.

β)

ΤΟΤΕΕ 20701-2/2017 «Θερµοφυσικές ιδιότητες δοµικών υλικών και έλεγχος της θερµοµονωτικής επάρκειας των κτηρίων» – Α’ Έκδοση, ως ενσωµατώνεται στο Παράρτηµα 2 το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της απόφασης.

Εργοληπτικόν βήµα

γ)

ΤΟΤΕΕ 20701-4/2017 «Οδηγίες και έντυπα ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρµανσης και εγκαταστάσεων κλιµατισµού» – Α’ Έκδοση, ως ενσωµατώνεται στο Παράρτηµα 3 το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της απόφασης.

δ) Τ ΟΤΕΕ 20701-5/2017 «Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού, Θερµότητας και Ψύξης: Εγκαταστάσεις σε κτήρια» – Α’ Έκδοση, ως ενσωµατώνεται στο Παράρτηµα 4 το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της απόφασης. Μπορείτε να κατεβάσετε το ΦΕΚ µε τις ΤΟΤΕΕ και από την ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου. Επίσης, από την ίδια ιστοσελίδα, µπορείτε να κατεβάσετε το ΦΕΚ µε τις διορθώσεις.

Στον πρόλογο των αναθεωρηµένων ΤΟΤΕΕ, ο Πρόεδρος του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας Γιώργος Στασινός αναφέρει: «Στο πλαίσιο της Κοινοτικής Οδηγίας 91/2002/ΕΚ «για την Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων», η χώρα µας είχε την υποχρέωση να εναρµονιστεί µέχρι τον Ιανουάριο του 2006 µε την έκδοση και την εφαρµογή σχετικών νοµοθετικών διατάξεων. Το πρώτο βήµα για την εναρµόνισή µας µε την Κοινοτική Οδηγία αυτή ήταν η έκδοση του ν. 3661/2008 (ΦΕΚ Α΄ 89). «Μέτρα για τη µείωση της Ενεργειακής Κατανάλωσης των Κτιρίων και άλλες διατάξεις». Βάσει του νόµου υπήρχε η υποχρέωση έκδοσης σχετικού «Κανονισµού Ενεργειακής Απόδοσης κτηρίων» (Κ.Εν.Α.Κ.) στον οποίο, µεταξύ άλλων, θα πρέπει να καθορίζονται οι ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές και απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης των νέων και ριζικά ανακαινιζόµενων, καθώς και η µεθοδολογία υπολογισµού της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων (ηµισταθερής κατάστασης µηνιαίου βήµατος του ευρωπαϊκού προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 13790 και των λοιπών σχετικών προτύπων). Η οδηγία 91/2002/ΕΚ τροποποιήθηκε από την οδηγία 31/2010/ΕΚ και η εναρµόνισή µας µε τη νέα οδηγία έγινε µε την έκδοση του νέου νόµου 4122/2013 (ΦΕΚ Α’ 42) «Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων – Εναρµόνιση µε την οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου και λοιπές διατάξεις». Ο Κανονισµός Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (Κ.Εν.Α.Κ.) αποτελεί υποχρέωση της χώρας τόσο προς τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κοινοτική Οδηγία), αλλά περισσότερο προς τους πολίτες της. Ο κτιριακός πλούτος της χώρας πρέπει, σύµφωνα µε τις σύγχρονες απαιτήσεις διαβίωσης, να αποκτήσει καλύτερη ενεργειακή συµπεριφορά µέσω της σωστής διαχείρισης και εξοικονόµησης ενέργειας. Με αυτό τον τρόπο,

Εργοληπτικόν βήµα εκτός από την ασφάλεια και την αισθητική που µέχρι σήµερα ήταν τα κυριότερα στοιχεία ενός κτηρίου, προστίθεται και η µέριµνα, έτσι ώστε η κατανάλωση ενέργειας να είναι κατά το δυνατόν χαµηλότερη, µε ταυτόχρονη εξασφάλιση άριστων συνθηκών για τους χρήστες. Η αποτελεσµατική διαχείριση της ενέργειας προστατεύει άµεσα και έµµεσα το περιβάλλον, εξοικονοµεί ενεργειακούς πόρους και επιπλέον συµβάλλει στην οικονοµία όχι µόνο των χρηστών των κτηρίων, αλλά και της ίδιας της χώρας. Το 2010, το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας αξιοποιώντας το επιστηµονικό δυναµικό των Μελών, του κατάρτισε σε συνεργασία µε την Πολιτεία τις απαραίτητες Τεχνικές Οδηγίες, οι οποίες εξειδικεύουν τα πρότυπα των µελετών και των επιθεωρήσεων της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων, στα Ελληνικά κλιµατικά και κτιριακά δεδοµένα. Παράλληλα το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας ανέπτυξε ειδικό λογισµικό για τον υπολογισµό της ενεργειακής απόδοσης και κατάταξης (βαθµονόµησης) των

κτηρίων, τόσο κατά την διαδικασία ενεργειακών επιθεωρήσεων, όσο και κατά την εκπόνηση µελέτης ενεργειακής απόδοσης. Το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας υλοποιώντας τη δέσµευση του για τη συνεχή υποστήριξη της αποτελεσµατικής εφαρµογής του Κ.Εν.Α.Κ, συνέβαλε καθοριστικά στην αναθεώρηση του ΚΕΝΑΚ, βάσει των διατάξεων του Ν. 4122/2013, και προχώρησε στην αναθεώρηση των σχετικών Τεχνικών Οδηγιών σε συνεργασία µε την Πολιτεία. Οφείλω να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους, και τους υπόλοιπους επιστήµονες άλλων ειδικοτήτων, που µε όραµα και επιµονή συνέβαλαν καθοριστικά στη διαµόρφωση του Κ.Εν.Α.Κ και των ΤΟΤΕΕ. Το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας ως τεχνικός σύµβουλος της πολιτείας, αλλά και εκπροσωπώντας τα Μέλη του, τους ∆ιπλωµατούχους Μηχανικούς, στήριξε και θα συνεχίσει να στηρίζει στο µέλλον την αποτελεσµατική εφαρµογή του Κ.Εν.Α.Κ.»

Εργοληπτικόν βήµα

Γιώργος Μπενέκος, Πρόεδρος της ΠΕ∆ΜΗΕ∆Ε

«Χρειάζεται αγώνας για την επιβίωση του κλάδου»

πρωτοφανής κατάσταση που βιώνουµε στον κλάδο µας και οι αιτίες που την προκαλούν αντί να βελτιώνονται χειροτερεύουν συνεχώς. Μετά και πέρα από τα τετριµµένα, έλλειψη επενδύσεων, µη απορρόφηση ΕΣΠΑ, απίστευτες εκπτώσεις πέρα από κάθε λογική, ήρθαν να προστεθούν και οι νέες µέθοδοι καταπίεσης και διάλυσης του κλάδου, ήτοι ο εν ψυχρώ χαρακτηρισµός των έργων σαν προµήθειες, το καπέλωµα-υποβάθµιση του ΜΕΕΠ από τα ISO, τις βεβαιώσεις πιστοληπτικής ικανότητας όταν οι τράπεζες δεν έχουν δυνατότητα να πιστοδοτήσουν κανέναν οπότε στραγγαλίζεται η δυνατότητα συµµετοχής σε διαγωνισµό και τελευταίο αλλά όχι τελειωτικό χτύπηµα, οι ειδικοί όροι στους διαγωνισµούς που εξαφανίζουν την δυνατότητα των περισσοτέρων συναδέλφων να επιζήσουν µέσα από το σύστηµα. ∆υστυχέστατα βαδίζουµε ολοταχώς για την κοινωνία του 90/10 ήτοι ενενήντα τοις εκατό χαµηλόµισθοι υπάλληλοι και δέκα τοις εκατό µεγάλες εταιρίες µε το απρόσωπο αφεντικό ( FUND ) µε µοναδικό σκοπό το παµµέγιστο κέρδος, την αποµύζηση των πάντων και την πώληση των µετοχών σε άλλο FUND το οποίο θα κάνει τα ίδια και χειρότερα. Στο σύστηµα αυτό εµείς οι µικροµεσαίοι δεν θα υπάρχουµε και αυτό είναι νοµοτέλεια. ∆υνατότητες αντίδρασης; Μερικές

ΠΕ∆ΜΗΕ∆Ε

1. Οι πανεύκολες, γράψε: τα παρατάω και βγαίνω στην σύνταξη κι άσε τους άλλους να τρέχουν. 2.

Οι µισο-εφικτές, γράψε: αλλάζω επάγγελµα …αν βέβαια έχω δυνατότητα

Οι ουτοπικές, γράψε: πλειοδοτώ στις υποσχέσεις και περιµένω η όποια υπηρεσία να βγάλει διαγωνισµό µε την φωτογραφία µου, αλλά όπως από όταν γεννηθήκαµε τον περασµένο αιώνα. Όπως έλεγε και ο αξέχαστος Γκρούεζας αν δεν είσαι του κόµµατος δεν δικαιούσαι να επιζήσεις… κάτι το οποίο ισχύει κανονικότατα ακόµα και τελικά κάτι το οποίο όλοι πασχίζουµε να αποφύγουµε αλλά δεν γίνεται.

Οι νόµιµες διαδικασίες ήτοι για κάθε αδικαιολόγητο και καταχρηστικό ειδικό όρο προσφυγές στα δικαστήρια, αγωγές και ατοµικές µηνύσεις. ∆ύσκολος πολύ ο δρόµος αλλά ούτε και οι αυτοί που τα κάνουν αντέχουν να ανεβοκατεβαίνουν µε τα κουστούµια, τα ταγεράκια και µε τα απολογητικά υποµνήµατα στους ανακριτές και τα δικαστήρια. Εφόσον δε αρχίσουν να χάνουν µαζικά τις υποθέσεις δεν θα το ξανακάνουν. «Ο δρόµος τελικά είναι ένας και περνάει µέσα από τον αγώνα, ο οποίος δεν είναι εύκολος. Έχει κόπο και ατελείωτη προσπάθεια από όλους, από όλα τα µέλη και από όλες τις Οργανώσεις του κλάδου.»

Εργοληπτικόν βήµα

Πληµµελής εφαρµογή του Κανονισµού Πυροπροστασίας στα συστήµατα εξωτερικής θερµοµόνωσης

∆ηµοσίων Κτηρίων Γράφει ο Χρήστος Χατζηάστρου, Χηµικός, MSc. Χηµείας ∆οµικών Υλικών, ∆/ντης Τεχνικής Υποστήριξης FIBRAN AE

Φώτ. 1: Το είδος της µόνωσης δεν προστάτεψε το κτήριο αντίθετα αποτέλεσε καύσιµο για τη φωτιά.

ΘΕΜΑ

Μια πυρκαγιά σαν αυτή που είδαµε στον Grenfell Tower του Λονδίνου πιθανόν να µην απέχει πολύ ως σενάριο που θα µπορούσαµε να δούµε και στην Ελλάδα.

ίναι ξεκάθαρο πλέον διεθνώς πως η ενεργειακή αναβάθµιση εξωτερικών τοίχων µε χρήση ακατάλληλων υλικών υποβαθµίζει την ασφάλεια των κτηρίων σε επίπεδο πυροπροστασίας. Τα δυστυχήµατα σε αυτές τις περιπτώσεις, προέρχονται από την έκλυση δηλητηριωδών ή/και τοξικών αερίων

καύσης της καιόµενης επένδυση και την κατάρρευση των συστηµάτων που έχει ως αποτέλεσµα το φράξιµο των εξόδων διαφυγής, την ανατροφοδότηση της φωτιάς και την εξάπλωσή της στο εσωτερικό των κτηρίων. Υπενθυµίζεται πως πολύ ορθά σύµφωνα µε τον ισχύοντα Ελληνικό Κανονισµό Πυροπροστασίας Π∆ 71/88, για κτήρια µε αυξηµένες απαιτήσεις πυροπροστασίας, όπως π.χ. είναι όλα τα ∆ηµόσια Κτήρια, καθώς και όλα τα κτήρια µε εξωτερικούς τοίχους που βρίσκονται σε απόσταση µικρότερη των 3 m από την οικοδοµική γραµµή ή από άλλο κτήριο, είναι υποχρεωτική η χρήση άκαυστων µονωτικών υλικών, όπως π.χ.

Εργοληπτικόν βήµα είναι τα συστήµατα θερµοπρόσοψης µε πετροβάµβακα. Η µόνη λύση ενεργειακής αναβάθµισης των εξωτερικών τοίχων, χωρίς υποβάθµιση της ασφάλειας του κτηρίου , µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε θερµοπροσόψεις κατηγορίας αντίδρασης στη φωτιά τουλάχιστον Α2-s1,d0 κατά τα το ΕΝ 13501-1, κάτι που επιτυγχάνεται µε χρήση πετροβάµβακα ή γενικότερα ανόργανου άκαυστου υλικού κατηγορίας Α1. Ο πετροβάµβακας διεθνώς είναι το βασικό υλικό που χρησιµοποιείται σε εφαρµογές πυροπροστασίας.

µε πλαστικά µονωτικά είναι το πολύ χαµηλό σηµείο µάλθωσης, µόλις στους 75ο C, όπου πέρα αυτής της θερµοκρασίας η παραµόρφωση, το λιώσιµο δηλαδή, που προκαλείται συµπαρασείρει το λεπτό επίχρισµα της θερµοπρόσοψης και πλέον το πλαστικό θερµοµονωτικό είναι εκτεθειµένο στη γυµνή φλόγα. Σήµερα, στο πλαίσιο της ενεργειακής αναβάθµισης των ∆ηµοσίων Κτηρίων, η αδυναµία ουσιαστικού ελέγχου της αγοράς από τους αρµόδιους κρατικούς φορείς, ως προς την πυροπροστασία που προσφέρουν, ή όχι, τα διάφορα συστήµατα θερµοπρόσοψης, έχει ως αποτέλεσµα την αυτονόµηση της αγοράς και την εφαρµογή επικίνδυνων συστηµάτων ακόµη και σε περιπτώσεις ευαίσθητων κτηρίων (Σχολεία, Νοσοκοµεία, Φοιτητικές εστίες, κ.α.) µετατρέποντάς τα σε βραδυφλεγείς βόµβες σε περίπτωση ακούσιας ή εκούσιας πυρκαγιάς. Πέρα όµως του τυπικού θέµατος, δηλαδή της µέχρι τώρα αγνόησης του Π∆ 71/88 από µελετητές, κατασκευαστές, πολεοδοµίες, πυροσβεστική και των σοβαρών νοµικών επιπτώσεων για του εµπλεκόµενους, τίθεται σοβαρό θέµα ουσίας όσον αφορά την ασφάλεια των χρηστών των κτηρίων, αλλά και των ίδιων των κτηρίων αυτών καθ’ αυτών ως οικοδοµήµατα.

Επί του πρακτέου είναι ένα θερµοµονωτικό υλικό που µπορεί να λειτουργεί χωρίς πρόβληµα ακόµη και σε συνθήκες µόνιµης επαφής µε γυµνή φλόγα στους 650o C. Αντίθετα, τα περισσότερα αφρώδη συνθετικά οργανικά µονωτικά µε χρήση επιβραδυντών καύσης µπορούν να καταταχτούν το πολύ στην κατηγορία Ε, λίγο πάνω από την κατηγορία εύφλεκτων υλικών F. Αιτία της πολύ εύκολης κατάρρευσης των συστηµάτων θερµοπρόσοψης

Φώτ. 2: Πυρκαγιά κτηρίου στη Γαλλία σε θερµοπρόσοψη µε EPS.

Εργοληπτικόν βήµα Η πυρκαγιά του Grenfell Tower δεν αποτέλεσε στην Ευρώπη το µοναδικό περιστατικό που ανέδειξε την επικινδυνότητα των υλικών επένδυσης σε περίπτωση πυρκαγιάς. Ανάλογες περιπτώσεις τέτοιων πυρκαγιών όπως π.χ. το αεροδρόµιο του Dusseldorφ στη Γερµανία, πολυώροφο κτήριο στη Γαλλία (βλέπε φωτογραφία 2), αποτέλεσαν την αιτία ώστε τα προηγµένα κράτη της κεντρικής Ευρώπης (Σουηδία, Γερµανία, Γαλλία, Μ. Βρετανία κ.α.) να διορθώσουν τις προδιαγραφές τους µε βάση την εµπειρία και να θεσπίσουν υποχρεωτική εφαρµογή συστηµάτων θερµοπροσοψης µε πετροβάµβακα σε µια σειρά από ευαίσθητα κτήρια. Μάλιστα κάποια κράτη απέκλεισαν πλήρως την εφαρµογή αφρωδών µονωτικών. ∆ιεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, τα συστήµατα θερµοπρόσοψης µε χρήση άκαυστων θερµοµονωτικών υλικών όπως ο πετροβάµβακας, είναι τα µόνα αποδεκτά από τις ασφαλιστικές εταιρίες για την µείωση του κόστος των ασφαλίστρων έναντι πυρκαγιάς.

Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ετοιµάζει πρόγραµµα ενεργειακής αναβάθµισης ∆ηµόσιων και ∆ηµοτικών κτιρίων ύψους 250 εκ € το οποίο και αναµένεται να προκηρυχθεί το αµέσως επόµενο χρονικό διάστηµα. Ας ελπίσουµε η πολιτεία, να λάβει εγκαίρως υπόψη τις απαιτήσεις του υφιστάµενου Κανονισµού Πυροπροστασία, την Ευρωπαϊκή εµπειρία και πρόοδο που έχει σηµειωθεί στο τοµέα αυτό και να µεριµνήσει για την καλύτερη δυνατή προστασία του ∆ηµοσίου συµφέροντος, την ασφάλεια των ∆ηµοσίων Κτηρίων και των χρηστών τους. Η ενεργειακή αναβάθµιση των ∆ηµοσίων Κτηρίων δεν µπορεί να πραγµατοποιείται υποβαθµίζοντας της ασφάλεια σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Εργοληπτικόν βήµα

Ασφαλίσεις κατασκευής τεχνικών έργων

Γράφει ο Γιάννης Σαµολαδάς

AΣΦΑΛΙΣΗ

Η εισαγωγή και γενικότερα η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών και εξοπλισµών στα τεχνικά έργα, δηµόσια και ιδιωτικά, συµβάλλει κατά πολύ στην ανάπτυξη της οικονοµίας µιας χώρας, καθώς βελτιώνει εν γένει τις υποδοµές δηµιουργώντας µεγάλη προστιθέµενη αξία. Ως γνωστόν τα δηµόσια έργα ενισχύουν ουσιαστικά την απασχόληση και διαµορφώνουν συνθήκες επίτευξης υψηλότερου οικονοµικού αποτελέσµατος. Την ίδια στιγµή ωστόσο οι επιπτώσεις των κινδύνων που εµπεριέχει η κατασκευή έργων µπορούν, όχι µόνο να αναστείλουν τις συνθήκες ανάπτυξης και το επιδιωκόµενο οικονοµικό αποτέλεσµα, αλλά και να οδηγήσουν σε σοβαρές ζηµίες, σε περιπέτειες, σε πτωχεύσεις και σηµαντικές καταστροφές. Οι Ασφαλίσεις Τεχνικών Κινδύνων είναι απαραίτητες και αποτελούν την µοναδική προστασία έναντι των όποιων απειλών. Οι σχετιζόµενοι µε την ανάληψη και την υλοποίηση τεχνικών έργων, εργολήπτες, αρχιτέκτο-

νες, πολιτικοί µηχανικοί, κ.ο.κ., έχουν ουσιαστικούς λόγους να επιζητούν κατάλληλους τύπους ασφάλισης, που εγγυώνται την προστασία των έργων, την προστασία των προσωπικών περιουσιακών τους στοιχείων ή των περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεών τους, καθώς και την προστασία τους από ένδικες προσφυγές εναντίον τους, σε σχέση µε την επαγγελµατική τους ευθύνη, άµεση ή έµµεση. Προκειµένου να καλυφθεί ασφαλιστικά ένα έργο πρέπει να εξεταστεί το προαναφερόµενο περιβάλλον, να αναδειχθούν οι διαφορετικές κατηγορίες τεχνικών κινδύνων και ευθύνης εργοληπτών, να µελετηθούν ενδελεχώς και να παρουσιαστεί εµπεριστατωµένα το σύγχρονο πλαίσιο ασφαλιστικής κάλυψής τους. Ταυτοχρόνως, δικό µας µέληµα είναι η πρόταση τρόπων προβολής της εµβέλειας και του οφέλους αυτού του κλάδου ασφαλιστικής δραστηριότητας, ενώ προσφέρουµε συστηµατική επιχειρηµατολογία ασφάλισης των εµπεριεχοµένων κινδύνων. Αναλυτικότερα, σε συνεργασία µε εξειδικευµένους µεσίτες είναι απαραίτητο οι Μηχανικοί της κατασκευής να αναλύσουν τα παρακάτω:

Εργοληπτικόν βήµα

• Τις Αρχές Ασφάλισης Τεχνικών Κινδύνων • Τις Ασφαλιστικές Καλύψεις Τεχνικών Κινδύνων • Τα Είδη Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων Τεχνικών Κινδύνων • Συµβόλαιο Ηλεκτρονικού Εξοπλισµού • Συµβόλαιο Μηχανικών Βλαβών • Συµβόλαιο Μηχανολογικού Εξοπλισµού Εργοληπτών • Συµβόλαιο Αποπερατωµένων Έργων Πολιτικού Μηχανικού • Ασφαλιστήρια Κ.Π.Κ. Εργοληπτών & Συναρµολογήσεως Επίσης χρήσιµο θα είναι να συζητήσετε µε τον ασφαλιστή σας και θέµατα όπως: • Εφαρµογές των Συµβολαίων • Κύρια Χαρακτηριστικά αυτών • Καλυπτόµενοι Κίνδυνοι • Εξαιρέσεις • Περίοδοι Ασφαλίσεως • Ασφαλιζόµενα Αντικείµενα • Ασφαλιζόµενα κεφάλαια, Απαλλαγές Συµβολαίου και Τιµολόγηση Κινδύνων • Επεκτάσεις καλύψεων, Παραρτήµατα • Έργα µε τεχνικές δυσκολίες • Εφαρµογή εργαλείων εκτίµησης κινδύνου στην αξιολόγηση του ρίσκου • Ζηµίες και ∆ιαχείριση αυτών • Κάλυψη Απώλειας Μελλοντικών Κερδών µέσα από το CAR • Αναλυτικές αναφορές στην Ευθύνη Εργοληπτών • Πρακτικά παραδείγµατα και Ανάλυση περιπτώσεων»

O Γιάννης Σαµολαδάς είναι ειδικός σύµβουλος ασφάλισης στην εφοδιαστική αλυσίδα και ιδρυτής της Τruck & Cargo Insurance Brokers. Με την πολυετή εµπειρία του στο χώρο είναι ο πλέον κατάλληλος για να σας συµβουλέψει για όλα τα θέµατα που σας απασχολούν σε σχέση µε τις ευθύνες που έχετε ως εργολήπτες καθώς και την ασφάλιση του ηλεκτροµηχανολογικού εξοπλισµού σας. Αν έχετε απορίες ή ερωτήσεις επικοινωνήστε µαζί του στο samoladas@truckinsurance. gr και θα σας απαντήσει µέσα σε 24 ώρες. Για επείγουσες συµβουλές στα µέλη Π.Ε.Σ.Ε.∆.Ε. απαντάει χωρίς χρέωση στο 6973 232322.

Εργοληπτικόν βήµα

Αγκύρια fischer για αεριζόµενες προσόψεις κτηρίων

Ασφαλής βιοκλιµατική αρχιτεκτονική

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ

ι αεριζόµενες προσόψεις έχουν γίνει µοντέρνα τάση στην αρχιτεκτονική. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη µιας και συνδυάζουν την ευελιξία στον σχεδιασµό µε τα πλεονεκτήµατα της θερµοµόνωσης σύµφωνα µε τα τρέχοντα ενεργειακά πρότυπα. Ένα ευρύ φάσµα πιστοποιηµένων αγκυρίων παρέχει την ασφαλή στήριξη της κατασκευής, ενώ προσαρµόζεται άριστα στο δοµικό υλικό, την εκάστοτε εφαρµογή και τον συνολικό σχεδιασµό. Είναι σηµαντικό να µεταφέρονται στον φέροντα οργανισµό το ίδιο βάρος της κατασκευής και τα φορτία ανεµοπίεσης. Ανεξάρτητα από το αν ο σκελετός της πρόσοψης είναι κατασκευασµένος από ξύλο, αλουµίνιο ή χάλυβα - η στερέωση διαδραµατίζει εξαιρετικά σηµαντικό ρόλο. Όταν οι προσόψεις καταρρέουν, αποτελούν κίνδυνο για τη δηµόσια ασφάλεια µε πιθανότητες απώλειας ζωής ή σοβαρών τραυµατισµών. Εποµένως, τα συστήµατα στερέωσης των προσόψεων πρέπει να καλύπτονται νοµικά, ενώ η πιστοποίηση ΕΤΑ είναι απαραίτητη. Η fischer προσφέρει µια µεγάλη γκάµα αγκυρίων που είναι κατάλληλα για τη στερέωση αεριζόµενων προσόψεων, όπως το νάιλον αγκύριο πλαισίων SXRL µε πιστοποίηση ETA για µπετόν, τούβλο και ποροµπετόν. Τα αγκύρια πλαισίων διαθέτουν ειδική βίδα από γαλβανισµένο ή ανοξείδωτο χάλυβα (A4), που εξασφαλίζει το σωστό βάθος βιδώµατος στο βύσµα και εποµένως εγγυώνται τη σωστή λειτουργία του συστήµατος. Τα πιστοποιηµένα χηµικά αγκύρια fischer FIS V, FIS SB και FIS EM συνιστώνται για τη στερέωση ιδιαίτερα υψηλών φορτίων. Είναι κατάλληλα για σχεδόν όλα τα δοµικά υλικά - ακόµα και για εκείνα που είναι λιγότερο φέροντα. Μπορούν εποµένως να εφαρµοστούν σε πολλαπλά σηµεία, αλλά και σε µεµονωµένα σηµεία στήριξης. Τα κλασικά εκτονούµενα αγκύρια fischer FAZ II από γαλβανισµένο ή ανοξείδωτο χάλυβα (A4) είναι πιστοποιηµένα για στερεώσεις σε ρηγµατωµένο σκυρόδεµα. Είναι επίσης κατάλληλα για πολλαπλά σηµεία αγκύρωσης του σκελετού προσόψεων σε µεγάλες αποστάσεις. Είναι σηµαντικό τα αγκύρια να είναι κατάλληλα για ρωγµές. Εάν το πλάτος της ρωγµής στο σκυρόδεµα αλλάξει, τα αγκύρια επεκτείνονται στην οπή διάτρησης, διατηρώντας έτσι τον φέροντα µηχανισµό τους. Σήµερα, αρχιτέκτονες, στατικοί µηχανικοί, κατασκευαστές προσόψεων και µεταλλικών κατασκευών επωφελούνται συνολικά από την ευρεία γκάµα επιλογή πιστοποιηµένων συστηµάτων στερέωσης. Αυτό γίνεται προς όφελος της ασφάλειας και της αποτελεσµατικότητας µιας φιλικής προς το περιβάλλον αλλά και οπτικά ελκυστικής κατασκευής αεριζόµενης πρόσοψης. Εικόνες 1 και 2 Ξύλο, φυσική πέτρα, κεραµικό, γυαλί ή µέταλλο υπάρχουν πολλά υλικά για την επένδυση των αεριζόµενων προσόψεων. Η σωστή αγκύρωση του σκελετού είναι κρίσιµης σηµασίας για την ασφάλεια των προσόψεων. Εικόνα 3. Οι βαριές

Εργοληπτικόν βήµα επενδύσεις των προσόψεων, που στερεώνονται σε σκυρόδεµα και τα µεγάλα πλάτη του κανάβου του σκελετού µπορούν να "εξασφαλιστούν" µε τη χρήση ανοξείδωτων εκτονούµενων αγκυρίων fischer FAZ II. Εικόνα 4. Τα νάιλον αγκύρια πλαισίων fischer SXRL αποτελούν µια ποιοτική, ασφαλή και πιστοποιουµένη λύση για την αγκύρωση σκελετών προσόψεων σε µπετόν, τούβλο και ποροµπετόν. Εικόνα 5. Το χηµικό αγκύριο FIS V επιτρέπει την στερέωση ιδιαίτερα υψηλών φορτίων σε όλα σχεδόν τα δοµικά υλικά - ακόµη και εκείνα που είναι λιγότερο φέροντα. Η εταιρία fischer Hellas είναι η ελληνική θυγατρική του οµίλου fischer. Ο όµιλος εταιριών fischer διαθέτει 46 θυγατρικές εταιρίες σε 34 χώρες, µε µονάδες παραγωγής σε 7 χώρες και πωλήσεις σε πάνω από 100 χώρες. Απασχολεί 4.600 εργαζόµενους συνολικά. H fischer είναι ο παγκόσµιος ηγέτης της αγοράς στον τοµέα της µηχανικής αγκύρωσης. Τα προϊόντα που προσφέρει είναι: χηµικά αγκύρια, εκτονούµενα (µεταλλικά) αγκύρια, πλαστικά (νάιλον) βύσµατα, στηρίγµατα Η/Μ εγκαταστάσεων, στηρίγµατα µονώσεων, ηλεκτρολογικά στηρίγµατα, ξυλόβιδες, χηµικά οικοδοµής (αφροί πολυουρεθάνης, στεγανωτικά-συγκολλητικά υλικά), προϊόντα κοπής, λείανσης και διάτρησης, βάσεις φωτοβολταϊκών, υλικά παθητικής πυροπροστασίας κλπ. Περισσότερες πληροφορίες: www.fischer.gr Απόστολος Καβάκας, Γενικός ∆ιευθυντής Email: info@fischer.gr

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ

Εργοληπτικόν βήµα

Εδώ χτίζεται το µέλλον! ΕΚΘΕΣΗ DOMOTEC 26-29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ

Η ολοκληρωµένη έκθεση ανακαίνισης, δόµησης & εξοικονόµησης ενέργειας Η έκθεση DOMOTEC, η µεγάλη έκθεση για την ανακαίνιση, την δόµηση και την εξοικονόµηση ενέργειας θα πραγµατοποιηθεί από τις 26- 29 Απριλίου 2018 στο Metropolitan Expo στο αεροδρόµιο Ελ. Βενιζέλος. Μετά την πολύ επιτυχηµένη διοργάνωση του 2017 η έκθεση και φέτος αναµένεται να κερδίσει τις εντυπώσεις όλης της αγοράς γιατί εδώ µαζί µε τις κορυφαίες εταιρείες του κλάδου «χτίζει» το µέλλον της ανακαίνισης, της δόµησης και της εξοικονόµησης ενέργειας! Φέτος, σε µια προσπάθεια τόνωσης της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων, η διοργανώτρια εταιρεία θα φιλοξενήσει επιχειρηµατικές αποστολές από Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Β. Αφρική, Ασία. Στο φετινό πρόγραµµα προσέλκυσης και φιλοξενίας ξένων αγοραστών θα παρευρεθούν σηµαντικοί key-buyers, οι οποίοι θα πραγµατοποιήσουν b2b meetings µε τους εκθέτες της DOMOTEC. Η έκθεση συγκεντρώνει µια ευρεία γκάµα προϊόντων και υπηρεσιών όπου οι επαγγελµατίες του κλάδου, µηχανικοί, αρχιτέκτονες, τεχνίτες και τεχνικοί αλλά και ιδιώτες θα έχουν την ευκαιρία να βρουν ολοκληρωµένες λύσεις για κάθε τους ανάγκη. Η έκθεση θα καλύψει κατηγορίες όπως Μονωτικά Υλικά - Συστήµατα Θερµοµόνωσης Στεγανοποιητικά Υλικά, Πλακάκια - Είδη Υγιεινής, Κουφώµατα (Αλουµίνιου - P.V.C), Χρώµατα, ∆άπεδα - Ψευδοροφές, Κάγκελα (Inox - Αλουµινιου Σιδηρου) - Είδη Κιγκαλερίας, Προϊόντα Τσιµέντου, Πισίνες – Spa, Μάρµαρα – Γρανίτες - Πέτρες, Αίθρια – Πέργολες – Πολυκαρβονικά, Εργαλεία & Οικοδοµικά µηχανήµατα και Ανελκυστήρες. Για το 2018 η έκθεση θα πραγµατοποιηθεί σε παράλληλη διοργάνωση µε την γνωστή έκθεση MEDWOOD µε δοµικά υλικά ξύλου και επιπλοποιίας προσφέροντας ακόµη µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα. Στον ειδικά διαµορφωµένο χώρο του Open Space, θα πραγµατοποιηθούν για ακόµα µια χρονιά Ηigh Profile εκδηλώσεις µε κορυφαίους οµιλητές, µε ειδική θεµατολογία για αρχιτέκτονες, µηχανικούς, τουριστικά καταλύµατα, ενεργειακούς επιθεωρητές, διακοσµητές κ.ά. Η έκθεση για ακόµα µια φορά για την διευκόλυνση των επισκεπτών της θα προσφέρει δωρεάν µεταφορά από 8 επιλεγµένες πόλεις της ελληνικής περιφέρειας! Η Domotec Για το 2018 θα κάνει την διαφορά! Γιατί, εδώ χτίζεται το µέλλον! Για περισσότερα νέα µείνετε συντονισµένοι στο: www.domotecexpo.gr και στη σελίδα στο FB: www.facebook.com/domotecexpo/

• Προστασία Μεταλλικών Κατασκευών • Υδροβολές - Αµµοβολές • Οικοδοµικές Βαφές Βαφές Πυροπροστασίας • Εποξειδικά Δάπεδα • Εµπορία - Πώληση υλικών παθητικής πυροπροστασίας (Πυράντοχο, Βερµικουλίτης) • Εφαρµογές Fireproofing (Διυλιστηρικά) • Βαφές Antigraffity • Moνώσεις - Στεγανώσεις Ταρατσών • Θερµοµόνωση Κτιρίων • Κατασκευή Βιοµηχανικών Δαπέδων • Ανακαινίσεις / Διαµορφώσεις Χώρων • Εγκαταστάσεις Η/Μ • Μεταλλικές Κατασκευές • Ασφαλτοστρώσεις για περιβάλλον χώρους • Μελέτες Κατασκευών

New Steel Protection

ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΑΠΕΔΩΝ ΑΠΟ ΕΞΕΛΙΓΜΕΝΑ ΠΟΛΥΜΕΡΗ Νέα σειρά καινοτόµων προϊόντων χυτών αυτοεπιπεδούµενων δαπέδων Aurora Flooring System, χωρίς διαλύτες, από εξελιγµένα πολυµερή, για µεσαία κυκλοφορία, µε µοναδικότητα στα εφέ τους, χωρίς αρµούς και µε υψηλές µηχανικές αντοχές. Εφαρµόζεται πάνω σε γυαλί, ξύλο, παρκέ, δάπεδο βιοµηχανικό, µάρµαρο, πλακάκι, µωσαϊκό κ.τ.λ. Δεν απαιτείται αποξήλωση της υφιστάµενης υπόβασης. Κατάλληλο για όλους τους χώρους όπως κατοικίες, επαγγελµατικούς χώρους, γραφεία, καταστήµατα, εµπορικά κέντρα.

Λ. Γαλατσίου 117-119 Αθήνα, Τ.Κ. 111 46 Τηλέφωνο: 210 4834558 Κινητό: 693 227 8295 Fax: 210 4834558 www.newsteelprotection.gr email: newsteelprotection@gmail.com

Εργοληπτικόν βήµα 1. ΑΓΡΙΝΙΟΥ 2. ΑΡΓΟΛΙ∆ΑΣ 3. ΑΡΚΑ∆ΙΑΣ 4. AΡΤΑΣ 5. ΒΟΙΩΤΙΑΣ 6. ΓΡΕΒΕΝΩΝ 7. ∆ΡΑΜΑΣ 8. ∆. ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ 9. ∆Ω∆ΕΚΑΝΗΣΟΥ 10. ΕΒΡΟΥ 11. ΕΥΒΟΙΑΣ 12. ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 13. ΖΑΚΥΝΘΟΥ 14. ΗΛΕΙΑΣ 15. ΗΜΑΘΙΑΣ 16. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 17. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ & Κ. ΜΑΚ/ΝΙΑΣ 18. ΘΡΑΚΗΣ 19. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 20. ΚΑΒΑΛΑΣ 21. ΚΑΡ∆ΙΤΣΑΣ 22. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 23. ΚΕΡΚΥΡΑΣ 24. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 25. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ συνδέσµων

26.ΚΥΚΛΑ∆ΩΝ 27. ΛΑΚΩΝΙΑΣ 28. ΛΑΡΙΣΑΣ 29. ΛΑΣΙΘΙΟΥ 30. ΛΕΣΒΟΥ 31. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 32. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 33. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 34. ΞΑΝΘΗΣ 35. ΠΑΤΡΩΝ 36. ΠΕΛΛΑΣ 37. ΠΙΕΡΙΑΣ 38. ΠΡΕΒΕΖΑΣ - ΛΕΥΚΑ∆ΑΣ 49. ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ 40. ΡΕΘΥΜΝΗΣ 41. ΣΕΡΡΩΝ 42. ΤΡΙΚΑΛΩΝ 43. ΦΘΙΩΤΙ∆ΑΣ 44. ΦΛΩΡΙΝΑΣ 45. ΦΩΚΙ∆ΑΣ 46. ΧΑΛΚΙ∆ΙΚΗΣ 47. ΧΑΝΙΩΝ 48. ΧΙΟΥ

T 26410 27456 F: 2641027420 info@sedeag.gr T 27510-69120 & F:24515 T & F: 2710-239133 T: 26810-21027, F: 26605 an.papab@gmail.com T: 22610-22382, F: 27685 T: 24620-87644, F: 87643 T: 25210-21780, F: 25506 ergolip@gmail.com T & F: 24610-39568 synd-ergdm@ath.forthnet.gr T: 22410-26363, F: 36117 galkonstantina@yahoo.gr T: 25510-25141, F: 32298 sedeevrou@gmail.com T: 22210-21578, F: 60374 T: 22370-22440, F: 80294 T: 26950-48163, F: 41463 T: 26210-24992, F:24993 info@enerdomi.gr T: 23310-21060 F: 21950 T: 2810-222460 F: 281101 spedeh@otenet.gr T: 2310-27723, 277656 F: 230914 info@spedeth.gr T: 25310-26942, F:29165 sedethrakis@gmail.com T: 26510-21482, F: 23678 T: 2510-222827 & F synergk@otenet.gr T & F: 24410-76947 tee_karditsa@tee.gr T: 24670-29858 & F info@spedekas.gr T: 26610-40986, F: 25180 T: 26710-28747 & F: T: 27410-26491, F: 73577 sedekorin@gmail.com T: 22810-83615, F: 86562 T: 27310-23606, F: 29776 dpapadako@tee.gr T: 2410-535566 & F:535158 sedelar@tee.gr T: 28410-82855 & F lioud@agn.forthnet.gr T: 22510-25159, F: 20136 bapsokard@gmail.com T: 24280-76803 & F T: 26310-55400, F: 26310-55404 sede.mesologiounafpaktou@gmail.com T: 27210-28145 & F:86973 T: 25410-62789 & F stavros@zouridis.com T: 2610-276813, F:620080 esyllo@tee.gr T: 23810-26681, F: 26681 npella@tee.gr T: 23510-23833,F: 23813 spedepierias@gmail.com T: 26820-22767, F:26927 T: 210-3821731, F:3823402 spedep@tee.gr T: 28310-52355 & fax sedenret@otenet.gr T: 23210-66661, T & F: 22172 sedeserron@gmail.com T 24310 70855 & F: 24310-79330 T: 22310-24656 & F sedelamia@gmail.com T: 23850-45261, F: 23850-44060 evage@tee.gr T: 22650-22162, F: 22644 T: 23710-24456, F: 23800-21162 vlahosgiorgos@gmail.com T& fax: 28210-46546 sedechan@yahoo.gr T: 22710-41724, F: 41411 - 20003

Πάνου Σούλου 11

301 00 ΑΓΡΙΝΙΟ

Β. Γεωργίου 8 Πλ. Αγ. ∆ηµητρίου 15 Γώγου Μπάκολα & Καραολή

212 00 ΑΡΓΟΣ 221 00 ΤΡΙΠΟΛΗ 471 00 ΑΡΤΑ

∆ηµ. Ανδρεαδάκη 46 Εργατικής Πρωτοµαγιάς 1 Επίκουρου 2

321 00 ΛΕΙΒΑ∆ΙΑ 511 00 ΓΡΕΒΕΝΑ 661 00 ∆ΡΑΜΑ

Μπουσίου & Εστίας 3

501 00 ΚΟΖΑΝΗ

Εθν. Μακαρίου 45

851 00 ΡΟ∆ΟΣ

∆ικαστηρίων 36 & Kανάρη

681 00 ΑΛΕΞ/ΛΗ

Αντωνίου ∆ούνα 1 Καραϊσκάκη 4 Φιλιτά 30 Μανωλοπούλου 53

341 00 ΧΑΛΚΙ∆Α 361 00 ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ 291 00 ΖΑΚΥΝΘΟΣ 271 00 ΠΥΡΓΟΣ

Ιεραρχών 1 591 00 ΒΕΡΟΙΑ Ρούσσου Χούρδου 4 (3ος όροφος) 712 01 ΗΡΑΚΛΕΙΟ Αριστοτέλους 14

546 23 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Αγχιάλου 1-3-5

691 00 ΚΟΜΟΤΗΝΗ

Ν. Ζέρβα 4-6 Κασσάνδρου 1

453 32 ΙΩΑΝΝΙΝΑ 654 03 ΚΑΒΑΛΑ

Καζαµπάκα 4

431 00 ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ

Αθ. ∆ιάκου 7

521 00 ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Ταγµ.Καψάλη 22 Λ. Βεργωτή 14 Κροκιδά 73

491 00 ΚΑΡΤΕΡΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 281 00 ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ 201 00 ΚΟΡΙΝΘΟΣ

Ακτή Πέτρου Ράλλη & Άνδρου 1 Ευαγγελιστρίας 45

841 00 ΣΥΡΟΣ 231 00 ΣΠΑΡΤΗ

Καλλιθέας 7 & Τζαβέλλα

412 22 ΛΑΡΙΣΑ

Λασιθίου 35

721 00 ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Ολυµπίου Γυµν. 1

811 00 ΜΥΤΙΛΗΝΗ

Κοραή 65 Ναυπάκτου 4

382 21 ΒΟΛΟΣ 302 00 ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ

K. Γεωργούλη 12 Βενιζέλου 84

241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ 671 00 ΞΑΝΘΗ

Κανακάρη 101

262 21 ΠΑΤΡΑ

Φιλίππου 26

582 00 Ε∆ΕΣΣΑ

Αγ. Λαύρας 26

601 00 ΚΑΤΕΡΙΝΗ

4ο χλµ. Ε.Ο. Πρέβεζας - Ιωαννίνων 481 00 ΠΡΕΒΕΖΑ Εµµ. Μπενάκη 18 106 78 ΑΘΗΝΑ Κουντουριώτου 140

741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ

Υψηλάντη 1

621 23 ΣΕΡΡΕΣ

Καπαδοστρίου 28 Σωκράτους 8

421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ 351 00 ΛΑΜΙΑ

33ου Συντάγµατος Πεζικού 12

531 00 ΦΛΩΡΙΝΑ

Ι. Γιδογιάννου 18, Άµφισσα Κων/πόλεως 5

331 00 ΦΩΚΙ∆A 631 00 ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ

Νεάρχου 23 (Κτίριο ΤΕΕ Τ∆Κ)

731 34 ΧΑΝΙΑ

∆ηµογεροντίας 18

821 00 ΧΙΟΣ

We make the difference Κατασκευάζονται µε προφίλ αλουµινίου ΕΤΕΜ ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΣΙΑΓΚΡΗΣ Ε.Π.Ε Νεότητας 29, Αιγάλεω, Τηλ.: 210 34 60 595 email: sales@ias.net.gr • www.ias.net.gr