De Koningsvrouwen van Landlust Amsterdam, Bos en Lommer
a rc h i v o l t a rc h i t e c t e n b v
hoog niveau renovatie 183 woningen, winnaar ‘De Gulden Feniks’ 2012 De ‘Koningsvrouwen van Landlust’ is tussen 1932 en 1938 ontworpen door G. Versteeg in opdracht van de AWV. Het is een monument, dat deel uitmaakt van de eerste Amsterdamse open bouwblokverkaveling, naar idee van Merkelbach en Karsten. Versteeg lichtte de achtergrond voor de bijzondere bouwtechniek toe in Het Tijdschrift voor Volkshuisvesting en Stedebouw: “De lange wachttijd tot de verleening van het Rijksvoorschot is benut voor de bestudeering van de economische mogelijkheid om in de goedkoope arbeiderswoningen centrale verwarming en warmwatervoorziening, benevens stalen ramen en deurkozijnen toe te passen.” De vwoningen waren voldoen na 70 jaar niet meer aan eisen van brandveiligheid, energiegebruik, gezondheid (asbest) en woningtypologie.
foto’s: Thea van den Heuvel / IEigen Haard
Doelstelling bij de renovatie was het gebouw bouwtechnisch, bouwfysisch en woontechnisch te verbeteren, met hoge ambities op het gebied van duurzaamheid en met behoud van het oorspronkelijke beeld. In het ontwerpproces zijn bovendien de bewoners actief betrokken, o.a. met workshops in de naburige basisschool, waar de kinderen van niet of nauwelijks Nederlands sprekende ouders een brugfunctie vervulden. De woningen hebben een grote keuken aan het balkon en een woonkamer aan de straat.
ã gevel na renovatie 2011 ß gevel voor renovatie 2007 å situatietekening 1935
gerenoveerd trappenhuis en entree portiek à
Schuifdeuren zorgen voor verschillende gebruiksmogelijkheden. Naast kleine woningen met twee à drie kamers zijn door samenvoeging bajonet-woningen (anderhalve beuk) en gezinswoningen met 4 à 5 slaapkamers (twee beuken) gemaakt - een gedifferentieerde mix van kleine en grote woningen. Het monument voldoet aan nieuwbouweisen van duurzaamheid en energiegebruik (label A++). Met ‘box-in-box’ isolatie zijn de koudebruggen van de staalconstructie voorkomen, met grote aandacht voor brandveiligheid en de luchtdichtheid in de detaillering. Extreme oververhitting wordt voorkomen door lamellen-zonweringen onder de balkons op het westen. De woningen hebben een comfortabel binnenklimaat met plafondverwarming- en koeling en met balansventilatie. De wtw-unit is geplaatst in een halletje tussen trappenhuis en woning en kan worden onderhouden door de corporatie. Hier is ook opstelruimte voor schoenen, buiten de woning, maar ook niet in het trappenhuis. De algemene verlichting en installaties, waaronder de WKO, worden gevoed door pV-panelen op het dak. De gevelverbetering is uitgevoerd met speciaal ontwikkelde aluminium kozijnen, die nauwgezet het oorspronkelijk vlakke beeld herstellen van de stalen stoeltjesprofielen uit de jaren ‘30.
De Koningsvrouwen van Landlust
a rc h i v o l t a rc h i t e c t e n b v
workshop met kinderen naburige basisschool á differetiatie eerste woonlaag à (proefportiek: gearceerd)
ß brede beuk
smalle beuk
woningplattegronden bestaand (zwart-wit) en woningplattegronden nieuw (kleur)
samenvoeging 3 woningen tot 2 middelgrote (bajonet)woningen
nieuwe woning met brede beuk
samenvoeging 2 woningen tot 1 eengezinswoning
De Koningsvrouwen van Landlust
a rc h i v o l t a rc h i t e c t e n b v
pV cellen en leidingen (niet zichtbaar vanaf de straat)
pV cellen op het dak voor verlichting trappenhuizen en wtw distributie koud en warm water op het dak
verlaagd plafond WTW
comfort plafond voor verwarmen en koelen box in box isolatie gevel - vloer - plafond
strangen installatie in boodschappenliftschacht lift-
pV cellen op het dak
droogloop
gemeenschappelijk binnenterrein
droogloop
grondwater warmtepomp in bestaande stookkelder; pelletketel voorbereid
warmte / koude opslag
ã doorsnede: duurzamheidsconcept / installatie ß detaillering box-in-box met o.a. binnengevelisolatie (Rc=3,5), aluminium kozijnen, zwevende dekvloer, plafondverwarming en geventileerde vloerconstructie
beweegbare lamellenzonwering ingepast in monumentale gevel aan de Bestavaerstraat à nieuwe geïsoleerde aluminium kozijnen als oorspronkelijke staalprofielen æ
Landlust Hoog niveau renovatie 183 portiek-etagewoningen (monument) Winnaar van ‘DE GULDEN FENIKS’ 2012 in de categerorie Renovatie Locatie Louise de Collignystraat / Charlotte de Bourbonstraat, Amsterdam Opdrachtgever Woningst. Eigen Haard Planvoorbereiding 2007 – 2011 Proefportiek 2009 Planuitvoering 2010 – 2012 Projectarchitect Philip Breedveld Team Frederike Kuipers, Frans Huijing, Ivar Peetoom, Ben Otten, Eric Smook, Marloes van Haaren