งานเสวนา
PETROMAT
CCC for R&D Partnerships วันอังคารที่ 22 เมษายน 2557 เวลา 10.30-12.30 น. ณ หองประชุม 4 ศูนยการประชุมแหงชาติสิริกิติ์ รายชื่อวิทยากร ดร.วีระภัทร ตันตยาคม ดร.บุตรา บุญเลี้ยง ผศ. ดร.กานดิส สุดสาคร ผศ. ดร.ศิริพร จงผาติวุฒิ ผศ. ดร.ศิริธันว เจียมศิริเลิศ
เลขาธิการกลุมอุตสาหกรรมปโตรเคมี สภาอุตสาหกรรมแหงประเทศไทย Technology Intelligence Manager บริษัท เอสซีจี เคมิคอลส จํากัด นักวิจัย PETROMAT จากภาควิชาวิศวกรรมเคมี ม.เกษตรฯ รองผูอํานวยการและนักวิจัย PETROMAT จากวิทยาลัยปโตรเลียมและปโตรเคมี จุฬาฯ หัวหนาโปรแกรมวิจัย HPSM, PETROMAT และหัวหนาภาควิชาวัสดุศาสตร จุฬาฯ (ผูดําเนินการเสวนา)
ในป 2556 ที่ผานมา PETROMAT ไดจัดงานเสวนา “Step2 R&D Partnerships” โดยเชิญผูเสวนาทั้งจากภาค อุตสาหกรรมและภาคการศึกษามาแลกเปลี่ยนประสบการณ ความคิดเห็น ตลอดจนขอเสนอแนะตาง ๆ ในการทํางาน วิจยั รวมกัน ซึง่ ในตอนทายของการเสวนาไดขอ สรุปวา ไมวา จะทําเรือ่ งอะไร ตองเริม่ จาก Communication หรือการสือ่ สารกอน ในป 2557 นี้ PETROMAT จึงจัดงานเสวนา “CCC for R&D Partnerships” ที่มีเนื้อหาตอเนื่องจากปที่แลว จะเรียกวาเปนภาค 2 ของงานปที่แลวก็ได แนนอน CCC ตัว C ตัวแรกตองเปน Communication เมื่อเรา สื่อสารกันรูเรื่อง เคมีตรงกัน ก็จะเกิดการประสานงานที่ดี Coordination และจะนําเราไปสูการ Collaboration ซึ่งก็คือ C ที่ 3 นั่นเอง โดยทานผูอานสามารถติดตามรายละเอียดการเสวนาไดดังนี้ ... “ภาพบรรยากาศงาน Step 2 R&D Partnerships ป 2556 ”
ผศ. ดร.ศิริธันว : งานเสวนาครั้งนี้ CCC ยอมาจาก Communication, Coordination, and Collaboration ตอ เนื่องมาจากการเสวนาครั้งกอน Step 2 R&D Partnerships ที่ ดร.วีระภัทร ไดทง้ิ ทายไววา “จะทําอยางไรใหเกิดความ สําเร็จในการรวมมือระหวางภาคการศึกษากับภาคอุตสาหกรรม” เรามาเริ่มที่คําถามแรกนะคะ อยากจะทราบวาคําวา CCC นี่มีความสําคัญอยางไรคะ ดร.วีระภัทร : เคยพูดไววาเรื่อง Communication เปนเรื่องสําคัญ คนภายนอกมักมองนักวิจัยวาสื่อสารดวยยาก แตมันมีหลาย กระบวนการที่นักวิจัยตองสื่อสารกับสังคม เริ่มตั้งแตการสื่อสารแนวคิดมาสูการทดลอง การทํารายงาน หากนักวิจัยสามารถ สื่อสารไดก็จะทําใหเกิดการพัฒนางานตอไปเรื่อย ๆ และความสําเร็จจะชัดเจนยิ่งขึ้นถายกระดับดวยการ Collaboration แต ความซับซอนในการสื่อสารระหวางกันจะยากขึ้น ยิ่งกรณีที่จะทําใหเกิด Innovative หรือ Commercialization ความยากจะ มากขึ้นไปอีก เพราะคนที่เกี่ยวของมาจากหลากหลายองคกร เราตองอธิบายถึงไอเดียที่เปน Intangible Products ออกมาเพื่อ ใหคนอื่นชวยสานตอใหประสบความสําเร็จตอไป เทคนิคสําคัญ คือ การคุยกันแบบ Informal Communication มีงานศึกษา แลววาการพูดคุยแบบไมเปนทางการเปนวิธีหนึ่งที่ทําใหเกิดการ Collaboration อยางแทจริงในการทํางานวิจัย บางคนที่ไม ถนัดอาจจะตองมีการปรับ หรืออาจมีหนวยงานอยาง PETROMAT มาชวยใหเกิดการ Communicate และ Collaborate ผศ. ดร.ศิริธันว : ขอบคุณคะ อยากให อ.กานดิส ชวยเสริมในมุมมองของภาคการศึกษา ผศ. ดร. กานดิส : เห็นดวยนะครับวาเรือ่ ง Communication สําคัญมากทีจ่ ะทําใหเห็นภาพรวมงานวิจยั ตอการพัฒนาของ ประเทศ ตัง้ แตมมุ มองของผูบ ริหารระดับประเทศไปจนถึงประชาชน ประเทศไทยยังพบกับปญหาเรื่อง Middle Income Trap งบประมาณในการพัฒนาเทคโนโลยีของเราเองเปนเรือ่ งสําคัญ แมวา ทีผ่ า นมาเอกชนจะลงทุนวิจยั เพิม่ ขึน้ แตนโยบายและงานวิจยั จากภาครัฐยังสําคัญ นอกจากการทําใหเกิดการรวมตัวและสื่อสารระหวางนักวิจัย อยางที่ PETROMAT กําลังทําอยู ยังตองมีการจัดเตรียมสิง่ อํานวยความสะดวก ไดแก อุทยานวิทยาศาสตร Research Center ทีใ่ หนกั วิจยั มารวมกันและสือ่ สาร กันมากขึน้ จากแผนพัฒนาฯ ป 55-59 มีแผนที่จะเลื่อนศักยภาพในการแขงขันของไทยเปนลําดับที่ 16 ของโลก จากลําดับ 27-30 ซึ่งตอไปงานวิจัยจะมีบทบาทสําคัญ ผศ. ดร.ศิริธันว : อยากให อ.ศิริพร เสริมในมุมมองของ PETROMAT คะ ผศ. ดร.ศิริพร : ตอนนี้ทางภาครัฐและภาคอุตฯ เห็นความสําคัญในการนํางานวิจัยในหองทดลองไปใชจริง อยางที่ ดร.วีระภัทร พูดถึงไอเดียที่อาจไมไดมาจากนักวิจัยเทานั้นแตมาจาก Marketing หรือภาคอุตฯ จะทําอยางไรใหมาเปนโจทยในการวิจัยได ดังนั้น Communication จึงสําคัญ บางครั้งการนําแนวคิดที่ไดมาทําเปน Lab Scale และ Pilot Scale เลยอาจไมถูกตอง ตองมองภาพใหออกกอนวาเมื่อทําแลวจะนําไปขายใคร อยางไร ใครจะมากําหนดภาพจากทรัพยากรที่มี ดังนั้นจําเปนตองมีการ ระดมความคิดและคุยกัน ทั้งภาครัฐ เอกชน และนักวิจัย ดร.บุตรา: ขอเสริมจาก ดร.ศิริพร การจะพัฒนาเทคโนโลยีขึ้นมานั้น ตองมีอยางนอย 2 ภาพ คือ Technology Intelligence และ Market Intelligence อยางแรกตองมีภาพทางตลาดคราว ๆ มากอน คิดไปไกล ๆ วาเราจะทําอะไรกับเทคโนโลยีชิ้นนี้ เปน ธุรกิจแบบไหน Business Model มีกี่แบบ ทําเงินกลับมาประมาณไหน จึงกลับมาถามวาแลวในเชิงของ Technology ตองทํา อะไร จากนั้นตองมาคิดวา จะทําเองหรือจะ Collaborate กับใคร ถาภาพเหลานี้ชัดตั้งแตแรกจะทํางานงาย ประเด็นถัดมา คือ การ Communicate เรื ่ อ ง IP ต อ งยอมรั บ ว า เรายั ง ล า หลั ง เรื ่ อ งนี ้ เพราะยั ง มอง Invention เปน Invention ขาดการ เชื่อมโยงและมองภาพรวม ที่สําคัญ คือ เราจะ Communicate อยางไรใหรูวาแตละ Invention มีความเกี่ยวของกันเพื่อ ใหเกิดภาพใหญ การตกลงกับ Partner ในเรื่องการแชร Invention และผลประโยชนที่จะไดรับรวมกัน ดาน Collaboration จากการทํางานรวมกับหนวยงานตางประเทศ ทําใหเห็นการ Communication ที่แตกตางตามโครงสรางองคกร ธรรมชาติ ของนักวิจยั และประเทศ การพูดคุยในตัง้ แตนกั วิจยั อาจารย ไปจนถึงผูบ ริหารระดับสูง ตองใชลักษณะการสื่อสารที่แตกตางกัน หากคุยกันไมรูเรื่อง เรื่อง Collaboration และ Coordination คงไมเกิด ดังนั้นการ Communication สําคัญที่สุด
ผศ. ดร.ศิริธันว : สมมติวา Communication สําเร็จแลว อยากทราบมุมมองในการเลือก Partners ของ SCG และ ปตท. เพือ่ Collaboration ทัง้ ในประเทศและตางประเทศคะ ดร.บุตรา : สิ่งแรก คือ เลือกนักวิจัยที่มีความเชี่ยวชาญถูก ตอง ตอมา คือ Casual Communication เพื่อดูแนวคิด ในการทํางานเขากันหรือไม เชื่อใจกันและกันไดหรือไม เชน การออกไปทานขาวรวมกัน คุยวาสามารถแกปญหารวมกัน ไดอยางไร การทํางานรวมกันแบบ One on One ที่กําหนด ขอบเขตในการดําเนินงานที่ชัดเจนเปนเรื่องงาย แตการทําให เกิด Collaboration แบบ Long Term เปนเรื่องที่ทาทายและ หลาย ๆ บริษัทชั้นนําทั่วโลกก็เริ่มใหความสําคัญ เห็นไดจาก การจัดตั้ง Center of Excellence ของตัวเองในมหาวิทยาลัย หรือยกตัวอยางในเนเธอรแลนด มีการตั้ง Public Private Partnership ซึ่งตองอาศัยการ Communication อยางมาก ที่ทํางานรวมกันใหไดและมี Core Benefits รวมกันในอนาคต ผลสุดทายจะเปนยังไงก็ขึ้นกับองคกร Momentum และ Performance ของโปรเจคนั้น ๆ ดร. วีระภัทร : ปตท. มีอยู 4 เกณฑ คือ 1) ขีดความสามารถ วิจัย โดยดูจาก Research Background 2) มี Conflict of Interest หรือไม 3) Accessibility คือ การเขาถึงตองมีคา ใชจา ย และความพยายามเพือ่ ใหเกิดการทํางานรวมกันมากหรือไม กรณี ทํางานกับมหาวิทยาลัยตางประเทศ จะหลีกเลีย่ งถา Competency ไมโดดเดนเพราะไมคุมและไม Effective ในการ Collaboration กับหนวยงานที่อยูไกล ยกเวนวามีการเอาตัวเราเองไป Engage ในหนวยงานนั้น ๆ 4) Ability to Develop ขอ นี้ถือวาสําคัญมาก คือ การมองโอกาสในการทํางานวิจัยขาง หนารวมกัน เรียนรูไปดวยกัน ตอนนี้ ปตท. มีการไดมาของ เทคโนโลยี 3 วิธี คือ 1) In-House Development ในสวน Core Competency 2) Collaborate ในสวนทีเ่ กินความสามารถ ขององคกร 3) Acquire คือ การซือ้ การทํางานรวมกับหนวย งานตางประเทศของ ปตท. มีทั้งที่เปน Collaborate และ Acquire ในสวน Acquire จะดีตรงลดชองวางในการ Communicate และ Collaborate ไปพอสมควร บริษัทจะ มีบทบาทในการ ManageLab ตองเตรียมคนทีม่ ศี กั ยภาพเพียง พอเพือ่ รองรับ Technology Transfer เชน แลกเปลีย่ นนักวิจยั จางนักวิชาการจากมหาวิทยาลัย ซึง่ ตองใชระยะเวลาในการ ทําความเขาใจ เคยคุยกับ PETROMAT วาเราผลิตคนไมทันจึง อยากจางอาจารยที่มีความเชี่ยวชาญมาชวยในเรื่องนี้ บริษัทไม ไดเปนผูไดรับฝายเดียว แตสิ่งที่เกิดขึ้น คือ กระบวนการในการ เรียนรูและเกิดประโยชนใหกับประเทศ
ผศ. ดร.ศิริธันว : ในฐานะภาคการศึกษา ชวง 10 ปที่ผาน มา เห็นวาการรวมมือของภาคอุตฯ กับมหาวิทยาลัยมีการ เปลี่ยนแปลงและปรับการทํางานเขาหากันมากขึ้น อยาก ทราบความคิดเห็นของภาคอุตฯ คะ ดร.บุตรา : แนวโนมที่ผานมาจะเห็นเนนในเรื่อง Innovate มากขึ้น ทาง SCG เลือกที่จะทําตามบริษัทที่มีการลงทุนดาน R&D มาเปนเวลานาน เชน BASF, Dupont เราเชิญนักวิจัย จากประเทศญี่ปุนมาสอน เชิญมหาวิทยาลัยที่โดงดังทั่วโลกมา บรรยาย ในอดีตจะใชวิธีอะไรที่ใชเยอะก็จะทําเอง แตในชวง 10 ปที่ผานมาจะใชวิธีเรียนรูจากผูที่เชี่ยวชาญและมีประสบการณ สูงแลวนํามาประยุกตใช เพราะวาโจทยที่เราคิดขึ้นมายอมมี คนที่สามารถตอบใหเราได ใน 2-3 ปที่ผานมา SCG จะเนน มองทั้งในประเทศและตางประเทศวาใครจะชวยตอบโจทยของ เราได จากการไดพูดคุยกับ PETROMAT ซึ่งเปนหนวยงาน ที่ไมเหมือนใครในประเทศและยังไมเคยเจอหนวยงานแบบนี้ ในแถบเอเชีย แตมีหนวยงานที่คลาย ๆ กันในเนเธอรแลนดที่ รวมกลุมนักวิจัยจากหลาย ๆ มหาวิทยาลัยเขาดวยกันเพื่อตอบ โจทยรวมกัน แมบริษัทชั้นนําดานงานวิจัยเองก็พบวาทรัพยากร ยังไมเพียงพอและตองเนนเรือ่ งการ Collaborate มากขึน้ ยก ตัวอยาง BASF มีการตั้งศูนยวิจัยใหมที่เซี่ยงไฮ มี Center of Excellence อยู 5 มหาวิทยาลัยทั่วโลก ที่ทําเรื่อง Fundamental Research และเปน Test Base ใหกับนักวิจัย กอนที่จะเขาทํางานในบริษัท ดังนั้นบริษัทเองก็รูวา ไมสามารถ ทํางานคนเดียวได ซึ่งเรื่องความสัมพันธระหวางภาครัฐและ เอกชนมีการเปลี่ยนแปลงทั่วโลกไมใชแคประเทศไทยที่เดียว
ผศ. ดร.ศิริพร : ขอเสริมในมุมของภาคการศึกษานะคะ คิดวา สวนหนึ่งเปนเพราะภาคเอกชนเห็นความสําคัญในเรื่อง R&D มากขึ้น มีหนวยงานดาน R&D และมีความชัดเจนของ Career Path ใหนักวิจัย ซึ่งอดีตไมมีสิ่งเหลานี้คนที่จะเปนนักวิจัยตองมี ใจรักมากจริง ๆ แตปจจุบันนักวิจัยที่จบปริญญาเอกมีอัตราเงิน เดือนที่สูงพอสมควร ดร.บุตรา : ปจจุบัน จะมีระบบ Career Tag ของ R&D คือ ไมไดทํางานวิจัยอยางเดียว เชน คนที่ทํางานเปน Specialist ของ Process Engineer ก็จะถือวาเปนสวนหนึ่งของ R&D ใน อนาคต IP Specialist จะเปนที่ตองการมากสําหรับภาคเอกชน เพื่อชวยหาโอกาสและชองโหวในการทํางานวิจัย สําหรับ SCG Chemicals มีนักวิจัยทั้งหมดเกือบ 100 คน มีคนที่เปน IP Specialist แค 5 คน ซึ่งยังไมเพียงพอ ในอดีตอาจมองวาเปน อาชีพที่ตัน เติบโตไดยาก แตในอนาคต 10-20 ปขางหนา งาน ดาน IP จะใหญมาก ใหญกวา Sale และ Production ดร.วีระภัทร : ในสวนของ IP ปตท. เองมีอยู 10 คน มีนักวิจัย 335 คน ซึ่งในสวนนี้จะทําทั้งในสวนของ Collaboration และ IP คิดเปนประมาณ 1 ใน 3 สวนที่เปนนักวิจัยก็จะมีประมาณ 120 คน สวนใหญจบปริญญาเอกมาจากหลากหลายสาขา งบ ประมาณสนับสนุนดานงานวิจัย คิดเปนรอยละ 3 ของกําไร ป
นี้ประมาณ 6,500 ลานบาท แบงเปนสวนของโครงสรางพื้น ฐานครึ่งหนึ่ง ปญหาของ IP คือ มีเยอะ จัดการยาก ตนทุนสูง Strategy ของ ปตท. คือ การเอา IP มาสู Commercialize ยก ตัวอยางเชน IRPC โครงการที่เกิดขึ้นจะไมได Communicate ออกมามาก เกิดจากการ Collaborate ภายใน ตั้งแต กระบวนการในหอง Lab การ Sourcing Feedstock การทํา Trial Test ใน Process การทํา License การทํา Commercialize และการทํา Marketing ในสวนงาน IP นอกจากจะสําคัญ ในเรื่อง R&D แลวยังมีสวนในการคงอยูของบริษัท ปจจุบันไดมี การลงทุน Land Used มีขอจํากัดในประเทศ ทําใหจําเปน ตองลงทุนในตางประเทศ ตองมีการ ดําเนินงานดวยวิธี FTO (Freedomto Operate) ตอง Secure ดาน IP การ สรางโรงงานใหมก็จําเปนตองเอาเทคโนโลยีใหม ๆ มาใช เพื่อ ใหเกิด Technology Advantage สวนนี้นักกฎหมายดาน IP จะทํางานหนักมากรวมกับบริษัทที่ปรึกษา เนื่องจากจํานวนคน ไมเพียงพอ ผศ. ดร.ศิริธันว : อยากให อ.กานดิส ชวยเสริมมุมมอง IP ใน สวนของมหาวิทยาลัยคะ ผศ. ดร.กานดิส: ทางมหาวิทยาลัยเองถาสามารถพัฒนาุคลากร ดาน IP ใหมีความเขมแข็งก็เปนเรื่องที่ดี เพราะจะชวยเหลือนัก วิจัยไดดวย ในการเพิ่มการจดสิทธิบัตรไดมากขึ้น และชวยสง เสริมใหนักวิจัย Communicate กันเพื่อใหเกิดงานวิจัยมากขึ้น ผศ. ดร.ศิริธันว: ภาคอุตฯ มีความคาดหวังอยางไรกับภาค การศึกษาบางคะ ดร.บุตรา : ก็คงคลายเกณฑท่ี ดร.วีระภัทร พูดถึง แตสง่ิ สําคัญคือ ความตั้งใจความพรอมที่จะมาคุยกัน มาทํางานและแกปญหา รวมกันมากกวา บางทีอาจจะพลาดที่เริ่มจากการเอานักวิจัย มาคุยกันเอง หรือจบดวยการเอานักฎหมายมาคุยกันที่จะเนน เรื่องการปกปองผลประโยชนของตนเองซึ่งก็เปนหนาที่ของเขา อุตสาหกรรมไมไดชอบที่เปนผูพูดฝายเดียว ซึ่งในอดีตจะเปน แบบนัน้ ตอนนีจ้ ะเนนการพูดคุยทีเ่ ขาใจกันมากขึน้ ซึง่ คิดวาทาง ภาคการศึกษาก็ตอ งการจากภาคอุตสาหกรรม คือ ความเขาใจ กันกอนวาจะทําหรือไมทาํ ทําไปเพือ่ อะไร และภาพจะออกมา เปนอยางไร ดร.วีระภัทร : สวนตัวคือทางภาคอุตฯ จะมองหามหาวิทยาลัย ที่สามารถดําเนินงานวิจัยไดอยางเขมแข็งและมีผูเชี่ยวชาญ ที่รูอยางลึกซึ้ง เพื่อมารวมแกปญหาในเชิงลึก มองไปขางหนา รวมกัน งานวิจัยอาจไมไดผลอยางที่คิด สิ่งที่ไดมาแทนอาจเปน Relation หรือ Collaboration Opportunities อืน่ ๆ ดังนัน้
เรือ่ ง Business Outcome อาจไมไดตอบโจทยภาคอุตฯ อยาง เดียว องคความรูห รือผลงานทางวิชาการอื่น ๆ ก็มีสวนสําคัญใน การพัฒนาองคกร ผศ. ดร.ศิรธิ นั ว : ในมุมกลับกันภาคการศึกษาอยากไดอะไรจาก ภาคอุตฯ บางคะ ผศ. ดร.กานดิส : งานวิจัยในปจจุบันตองมองวาทําแลวเอาไป ใชงานอยางไร ซึ่งสิ่งที่ไดมาอาจยังไมตรงกับความตองการของ ประเทศไทยและโจทยที่เรงดวนในปจจุบัน ภาคการศึกษาตอง เปดตัวเองไปรับรูโจทยจากภาคอุตฯ นอกจากนี้อยากใหมีการ สื่ อ สารหากมี ป ญ หาที่ เ กิ ด ขึ้ น จากการทํ า งานในฐานะเพื่ อ น รวมงานมากกวานายจางลูกจาง เห็นอกเห็นใจและเขาใจกัน มหาวิทยาลัยเองก็ตองมีการปรับตัว ทํางานอยางเปนระบบ ยอมรับตอการติดตามงานเปนชวง ๆ ดร.บุตรา : ขอเสริมนะครับ เคยทํางานรวมกับมหาวิทยาลัย แหงหนึ่งในยุโรปโดยกําหนดวาจะมีการคุยกันทุก ๆ 6 เดือน ถึงแมจะมีการ Collaborate เกิดขึ้นแลวแตไมมีการ Communicate หลังจากนั้น ทําใหไดผลการศึกษาที่ไมตรง กับความตองการ และเกิดปญหาในเรื่องการสื่อสารระหวาง กัน หลังจากนั้นจึงกําหนดวาอาจารยที่ทํางานวิจัยและ Top Management ตองพบปะกันอยางนอยปละ 4 ครั้ง ซึ่งถือวา เปน Key Collaboration ตองเดินทางมาที่ไทย 2 ครั้งตอป ทาง SCG ไปหาที่ตางประเทศ 2 ครั้งตอป จะไมมี One Way Communication กอนหนาทีจ่ ะไปตองมีการแลกเปลีย่ นคน เขาไปทํางานกอน 5-7 สัปดาห เพือ่ เปรียบเทียบผลและการ รายงานผลใหกบั Top Management รวมกัน สิ่งที่ได คือ ความเขาใจกันดาน Technology Development และความ คุนเคยระหวางคนที่ทํางานรวมกันทั้งสองฝาย ทําใหกลาคุย กัน ไดเครือขายอาจารยที่ยุโรป ซึ่งเมื่อภาคอุตสาหกรรมเขาไป ปรึกษาอาจารยเหลานี้จะเห็นภาพวาอาจารยทานไหนสามารถ ชวยตอบโจทยได ชวยลดระยะเวลาในการหาผูเชี่ยวชาญ เชน เดียวกับการทํางานรวมกับอาจารยจากจุฬาฯ หรือ วิทยาลัย ปโตรเลียมและปโตรเคมี ผศ. ดร.ศิริพร: ขอเสริมในสวนวิทยาลัยปโตรฯ ที่รวมงานกับ ThaiOil มีโมเดลทีพ่ ยายามตัง้ ขึน้ ตอไปนาจะนําไปใชกบั หลาย ๆ หนวยงาน คือ ใชวิธีการมาพบปะพูดคุยกันทุก ๆ 2 เดือน ผู บ ริ ห ารบริ ษั ท ก็ กํ า หนดว า ต อ งมี ก ารพบปะสั ง สรรค แ บบ Informal Communication หลังจากการประชุมทุกครั้งทําให คุยกันไดมากขึ้น หลายครั้งที่โครงการเกิดขึ้นจากการพูดคุยใน บรรยากาศแบบนี้ ในสวน PETROMAT มีขอ ดี คือ การมีเครือขาย
อาจารย 200-300 คน ทํางานดานปโตรเคมีและวัสดุ ซึ่ง ไมใชเรื่องงาย ในการจะดึงคนมาทํางานรวมกัน PETROMAT พยายามที่จะใหเกิดการพบปะพูดคุยกันของอาจารยในแตละ Research Program อยางนอยปละ 3-4 ครั้ง ใหพบปะพูดคุย กันในบรรยากาศที่สบาย ๆ เพื่อใหทํางานรวมกันงายขึ้น ผศ. ดร.ศิริธันว : PETROMAT มีแนวทางในการทํางาน อยางไรบางคะ ผศ. ดร.ศิริพร : PETROMAT พยายามจะเปน Focal Point ให กับทั้งภาครัฐและภาคอุตฯ เรือ่ งความเปนไปไดของโครงการ มี ใครสามารถทําไดบา ง รวมทัง้ การวิเคราะหทดสอบ ก็สามารถ ติดตอมาที่เราได ซึ่งทางเราจะพยายามหาผูเชี่ยวชาญที่เหมาะ สมให หรือในสวนของนักวิจัยเองที่มีงานวิจัยที่คิดวาจะมีความ สําคัญสําหรับอุตสาหกรรมตาง ๆ แตยังไมรูชองทางในการ ติดตอกับอุตสาหกรรมก็อยากใหนกึ ถึงเรา เรามีกรณีตวั อยาง ลักษณะแบบนี้ คือ งานวิจยั เรื่อง Microchannel Reactor ของ ผศ. ดร.อรรถศักดิ์ จารีย อาจารยจาก ภาควิชาวิศวกรรม เคมี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร เรียนอาจารยอรรถศักดิ์ พูดถึง โครงการที่เกิดขึ้นสักนิดคะ ผศ. ดร.อรรถศักดิ์ : ยินดีมากครับที่อาจารยชวยทําใหเกิด โอกาสครั้งนี้ ในอดีตผมจะทํางานวิจัยเทานั้นอาจขาดการมอง ในมุมที่กวางขึ้น พอเริ่มมาคุยกับทาง PETROMAT วาเรา มี โ ครงการและน า จะเป น ประโยชน ก็ เ ป น โอกาสในการเปด ประตูไปสูภาคอุตฯ เพราะไมเคยสัมผัสการทํางานรวมกัน เคย มีภาพที่ไมคอยดีเพราะคิดวา ภาคอุตฯ ตองลงทุนกับเทคโนโลยี ไปมากก็จะเก็บเกี่ยวใหคุมกอนที่จะมีการเปลี่ยนแปลง แตจาก การที่ไดมาพูดคุยเห็นวาเขาคอนขางเปดใจกวาง มองภาพใน อนาคตวาถึงจุดหนึ่งก็ตองมีการเปลี่ยนแปลง เขามีความยินดีที่ จะทํางานวิจัยรวมกัน ไมรูสึกเครียด จากการเรงรัดเรื่องเวลาใน การทํางาน อยากจะขอบคุณทาง PETROMAT ดวยครับ
ผศ. ดร.ศิริพร : ทาง PETROMAT เองก็ยินดีมากและอยากจะให มีโครงการแบบนี้เกิดขึ้นเรื่อย ๆ สําหรับโครงการนี้พอทางเรา ไดโจทยจากอาจารยมา เราก็เห็นวานาจะเปน SCG หรือ ปตท. ในที่สุดทาง SCG ก็สนใจและเกิดโครงการขึ้นมา ตอนนี้ทาง ปตท. เองก็มีการทํางานวิจัยเรื่องนี้รวมกับนิสิตปริญญาเอกกับอาจารย อีกทานหนึ่ง แตจะเปนปฏิกิริยาอีกแบบ ประเด็นเรื่อง Conflict of Interest อยากใหภาคอุตฯ มองมากกวาเรื่องหัวขอที่ทําวา ตรงกันหรือไม เปดใจมากขึ้นในการเลือกอาจารย เพราะ ประเทศเราจํานวน ผูเชี่ยวชาญมีจํานวนจํากัด ตัวอาจารยเอง ก็จะรูวาถารับงานวิจัยของบริษัทหนึ่งแลวก็จะไมไปรับงานวิจัยที่ คลาย ๆ กันจากอีกบริษัท สิ่งหนึ่งที่อยากใหเขาใจ คือ บางที่การ พัฒนา Proposal มาดวยกัน อาจจะไมประสบความสําเร็จ คือ เรามีสมมติฐาน มีโจทยวิจัย แตพอทดลองแลวไมไดอยางที่คิดก็ ตองมาคิดรวมกันวาเราจะไปอยางไรตอ ดร. วีระภัทร : ตอนนีท้ าง ปตท. เองก็ไดทาํ ระบบขึน้ มา ชือ่ Partner Evaluation เปนขอมูลที่เปนความลับ มีสวนที่เปน Personal Comments เก็บขอมูลจากนักวิจยั ของเราวาจากการทํางานรวม กันกับนักวิจยั แตละทานแลว มีความรูส กึ อยางไร ดร.บุตรา : เรื่องศึกษาแลวไมสําเร็จก็เปนผลงานอยางหนึ่ง ตอนนี้ภาคอุตฯ ก็เขาใจมากขึ้นวาโจทยที่ใหมมาก ๆ โอกาสที่จะ ไมเปนตามคาดสูง การไดผลไมเปนไปตามที่คาดไมใชเรื่องใหญ แตการรูวาความผิดพลาดที่เกิดขึ้นมาจากอะไรเปนเรื่องสําคัญ มากกวา แลวมองหา Options อื่น ๆ ตอไปซึ่งตองมาชวยกันคิด ในอดีต Proposal จะคอนขางแคบ แตตอนนี้ SCG จะพยายาม ปรับใหหลวมมากขึ้น ใชวิธีการเขามามีสวนรวมในการติดตามผล มากขึ้น เพื่อใหเขาใจวาทําไมผลออกมาเปนเชนนั้น การประเมิน ของเรามีทั้ง Partner Evaluation และ Research Evaluation ที่รับฟงแบบ Two Way Communication
ผศ. ดร.ศิรธิ นั ว : อยากจะเปดโอกาสใหผเู ขารวมเสวนาได แสดงความคิดเห็นคะ คุณไกรศรี ภัณฑกิจนิรันดร จาก บริษัท ไออารพีซี จํากัด (มหาชน) : ดีใจที่มีภาพการ Collaboration แบบนี้ R&D Partnership ถือเปนเรื่องสําคัญ เพราะถือเปนเปาหมายใน การนําไปสู R&D Commercialization โมเดลที่ทําอยูใน ปตท. เองก็มีการจับใหคนหลายกลุมมาคุยกันเพื่อเขาใจทิศทาง ของโปรเจค ซึ่งถือวาเปน Key Success Factor เหมือนกักบับ CCC ตองเขาใจวาการประสบความสําเร็จของธุรกิจไมไดเปน เพราะ R&D ทั้งหมด แตจะมีสวนที่ตองการการพัฒนาเพิ่ม เติม 10-20 % เพื่อใหเกิดประโยชนในอนาคตตอธุรกิจ ซึ่งตรง รคืออะไร นี้เองทางภาคเอกชนก็ตองหาใหเจอวาโจทยที่ตองการคื
ดร.บุตรา : ผมขอเสริมวาในบบานเรายังขาด คนที คนนที่ทํางานในสวน anager เปนคนที่อยูตรงกลางแทนที่ ของ Program/Project Manager นการเจรจาและ จะใชนักวิจัยหรือวิศวกรทํทําหนาที่นี้ เพื่อชวยใน ยในการเจรจาและ กลาง มองภาพระยะกล ลาง ระยะยาว รวบรวมเปาหมายตรงกลาง มองภาพระยะกลาง ยเจรจาแลล ะช ว ยมองว า เมื่ อ ก อ นจะใช ผู อ าวุวุ โ สในการช ว ยเจรจาและช ภาคการศึกษาสามารถแทรกได ารถแทรกไดในสวนไหนบาง เปนกลุมบุคคล ที่คาดวาจะมีมากขึขึ้นในอนาคต ดร.วีระภัทร : อยากจะเสริ ยากจะเสริมวาหนาที่ดังกลาวสําคัญมาก สําหรับ ปตท. มีคนทําหนาที่นี้ โดยเกิดขึ้นมาเองและทํางงานคู านคูขนานไป กับหนาที่หลัก เรามี ามีกลุมที่เรียกวา Technology SStrategy trategy and Management ชวยดูแลจัดการโครงการพร ารโครงการพรอมทํางานวิจัยดวย นายสุทธิพงศ ธัญญะพิเศษศักดิ์ ปตท. ท : จากป จากประสบการณ ประสบการณ ที่ทํางานวิจัยรวมกับหลายมหาวิทยาลัย ในสิสิ่งที่ภาคอุตฯ คาดหวัง คือ งานวิจัยที่ไปถึงขั้น Commercial เริ่มตนก็มี การกําหนดเปาหมายและขอบเขตในการดําเนินงานรวมกัน แตสดุ ทายแลวจะไดผลอยางทีค่ ดิ หรือไมนน้ั ไมสามารถคาดการณได แตการวางแผนเบือ้ งตนตองอยูบ นพืน้ ฐานของวิชาการ ภาคอุตฯ
เองก็ไมไดคดิ วาทุกงานวิจยั ตองจบลงดวยการประสบความสําเร็จ ดังเปปาที่ตั้งไว แตจะพิจารณาวาคนที่ทํางานวิจัยรวมกับเราเขา มีความพยายามและมุ ความพยายามและมุงมั่นในการแกปญหาที่เกิดขึ้นหรือไม เพราะใน พราะใน TOR ก็มีการกําหนดไววา หากมีปญหาเกิดขึ้นจาก งานจะต การดําเนินงานจ จะตองมีการแจงใหผูวาจางรับทราบเพื่อแก ปญหารวมกัน สวนเรื วนเรื่องของ IP ตองมีการมาคุยวาจะแบงผล ประโยชนทางดานทรั น พยสินทางปญญากันอยางไรตั้งแตเริ่ม ทํา TOR เรองจรย ทา เรื่องจริยธรรมในการทํ ยธรรมในการทางาน ยธรรมในการทํางาน ทางภาคอตสาหกรรม ทางภาคอุตสาหกรรม ก็ อ ยากให ง านที่ ศศึึ ก ษาเป น ความลั บ ระหว า งบริ ษั ท และ ผูวิจัย และไมอยากใหหไปทํางานที่คลายกันใหกับบริษัทอื่น ดร.บุตรา : จากการไดดพูดคุยเรื่อง IP กับทาง Imperial College เขามีมมุ มองวา IP ไมไดเปนของใครอยางแทจริงอยูท จี่ ะสามารถ งการมากกว นําไปใชอยางที่ตองการม รมากกวาการเปน Ownership ซึ่งอยาก ยาลั ใหนักวิจัยของมหาวิทยา าลัยเขาใจในเรื่องนี้ จริงอยูวาอาจจะมี Performance ผลกระทบตอ Perform mance ของนักวิจัยหรือมหาวิทยาลัย แตทางภาคอุตฯ เองก็ไดรับผลกระทบเชนเดียวกัน แตเราจะมี IP Committee ที่ประเมิมิน Performance แตละโปรเจค ไม วา IP จะเปนของใครก็ตามม อยาง Imperial College เองไม เคยให IP กับใครไมวาจะจจางวิจัย แตก็สามารถประสบความ สําเร็จได หรือในสวนของ MIT, M Harvard และ Penn State Bayh-DDole คือ ถาบริษัทลง 100% มีโมเดลที่เรียกวา Bayh-Dole มหาวิทยาลัยใชวธิ กี ารแชรทงั้ หมด IP จะเปนของบริษทั หรือบางม บางมหาวิ สิ่งสําคัญคือการตกลงกันตั้งแตตวันแรกวาจะไปกันในทิศทางใด ไทยยั ปญหาที่พบคือ มหาวิทยาลัยไทย ทยยังมีกําแพงในเรื่องนี้ หากไมมี การทํ า ลายกํ า แพงนี้ อ าจทํ า ใหห ยั ง ตามหลั ง ต า งประเทศอยู หรือทําอยางไรไมใหเงินของ SCGG หรือ ปตท. ไหลออกไปนอก ประเทศมากกวานี้ รศ. ดร.ปราโมช (ผอ.ศูนยฯ) : มองวาหากมองเรื่อง IP มาตั้งแตตนมันจะเปนการปดโอกา โอกาสความร าสความรวมมือที่จะเกิดขึ้น ลาสุดมีบทความจาก Penn State อออกมาวาการที่เราไปมุงมั่น กับ IP ตั้งแตแรกอาจทําใหทั้งภาครั ภ ฐและภาคเอกชน และภาคเอกชนเสีย โอกาส PETROMAT เอง เมือ่ มีการประ ระชุมอํานวยการก็เรียนกับ ารประชุ อธิการบดีจากมหาวิทยาลัยตาง ๆ เขขาใจแนวโนม IP ลาสุด จากการประชุมฯ หลายทานมองวา มหาวิทยาลั ย ยอาจไมไดอยู เพราะไมมีเงินลงทุนทําตอ ในสวนทีโ่ อน IP มาแลวไดประโยชน โยชน เพราะ จากการพูดคุยกับ ปตท.. และ SCG ววาใหเริ่มจากการรวมมือ Communication, Collaboration กันกอนแลวหากมีการ Commun และ Coordinat Coordination nation ที่ดีการดําเนินการขั้นตอไปก็จะงาย
ดร.บุตรรา : ผมวามหาวิทยาลัยในตางประเทศคอนขางชัดเจนมากวาเขามีหรือไมมีอะไร อยางทาง Imperial College เอง เขามีการตั้งงบปร งบประมาณ 2 ลานปอนด ในการบริหารจัดการ IP โดย IP ทีจ่ ดแลวในระยะเวลา 3 ป หากไมสามารถหา Partners มาทําตอไดเขาก็จะปลอยเปน Charity ซึ่งเงินที่จะใชตอ 1 IP จะกําหนดชัดเจนและไมมกี ารเพิม่ เติมมากกวานัน้ เขามีทางเลือก ในการเชาซื้อองคความรูหรือ IP ที่มหาวิทยาลัยมีใหกับภาคเอกชนทีส่ นใจ แลวคอยมาดูกนั วา IP ทีเ่ กิดหลังจากนัน้ จะเปน ของใคร งานเสวนาครั้งนี้เปนโอกาสสําคัญในการแลกเปลี่ยนนมุมมองการทํางานรวมกันเปนอยางดีและเปนประโยชนใน การทํางานรวมกันในอนาคตอยางยั่งยืนของประเทศตอไป
ประมวลผลภาพกิจกรรม