Jak dbać o rośliny akwariowe i czym je nawozić, by cieszyć się pięknym zbiornikiem

autor: Marcin Wnuk, akwarysta

Słodkowodne akwaria dekoracyjne rzadko spotyka się bez roślin. Wyjątkiem mogą być zbiorniki z afrykańskimi pielęgnicami, choć i tam rośliny można czasami znaleźć.

W czasach mojego dzieciństwa ilość gatunków roślin, które uprawialiśmy w akwarium, była bardzo ograniczona.

Były to rośliny, które wytrzymywały spartańskie warunki.

Do nich zaliczały się amazonki, kilka gatunków kryptokoryny, mikrozoria oraz kilka prostych roślin łodygowych, wśród których prym wiodły moczarki i kabomby.

Szczytem wiedzy w dziedzinie uprawy roślin akwariowych było stosowanie żyznej warstwy gliny na samym dnie akwarium. Mało kto wiedział o tak zwanym stylu holenderskim. Styl ten był rozwijany od lat 30. XX wieku i skupiał się na roślinach akwariowych wypełniających kępami całe zbiorniki.

Z czasem na nasz rynek trafiało coraz więcej nowych gatunków roślin. Jednym z momentów przełomowych było upowszechnienie się Internetu, co pozwoliło na łatwiejszy dostęp do informacji oraz umożliwiło zdobywanie wiedzy ze stron zagranicznych znawców tematu. Nagle się okazało, że można mieć akwarium bogate w różnorodne gatunki roślin, trzeba tylko zapewnić im odpowiednie warunki do przetrwania oraz prawidłowego rozwoju.

Światło i dwutlenek węgla

Miałem pisać o nawożeniu roślin akwariowych, ale najpierw muszę wspomnieć o jednym z kluczowych czynników, jaki należy zapewnić roślinom. Jest to dostęp do światła.

Same rośliny ze względu na zapotrzebowanie na światło można podzielić na wymagające światła mocnego, średniego i sła-

bego. Są to minimalne wymagania, więc rośliny wymagające słabego światła będą rosły dobrze nawet w mocnym świetle, ale nie zadziała to w drugą stronę, czyli rośliny wymagające mocnego oświetlenia nie będą rosły lub mogą wręcz ginąć, jeśli światło będzie za słabe. Nie ma co liczyć na sukcesy, jeśli nie zapewnimy roślinom odpowiedniego światła.

Drugim bardzo ważnym czynnikiem jest dostęp do dwutlenku węgla. Tu jest podobnie jak ze światłem, rośliny

mogą potrzebować większej lub mniejszej ilości dwutlenku węgla, który jest podstawowym składnikiem odżywczym

służącym roślinom do budowy tkanek.

Nawet jeśli jakieś rośliny nie wymagają dozowania dwutlenku węgla, to zazwyczaj dużo lepiej wyglądają w akwariach, gdzie jest dawkowany. Takie rośliny rosną gęściej, przybierają bardziej zwartą formę i mają lepsze ubarwienie.

Po zapewnieniu roślinom w akwarium odpowiedniego oświetlenia oraz odpowiedniego poziomu dwutlenku węgla można skupić się na dostarczeniu im pozostałych niezbędnych składników odżywczych. Trzeba jednak pamiętać, że każde akwarium jest inne. To, co sprawdza się u jednego akwarysty, nie musi sprawdzić się u Ciebie. Dostępne na rynku rozwiązania mogą się różnić od siebie stężeniami oraz sposobem zastosowania. Skomponowane są tak, by dawki sugerowane przez producenta sprawdziły się w typowych warunkach, jakie najczęściej panują w akwariach. Jeśli nasze akwarium ma bardzo mocne oświetlenie lub masa roślinna jest bardzo duża, konieczne może być zwiększenie dawki.

Makroelementy

To składniki odżywcze, które są zużywane przez rośliny w dużej ilości w trakcie tworzenia tkanek. Zaliczamy do nich:

azot, fosfor,

potas, wapń,

magnez, siarkę.

Z mojego punktu widzenia szczególnie ważne są pierwsze trzy. Mogą być zawarte w kompleksowym nawozie makroelementowym lub występować jako oddzielne nawozy.

Azot (amoniak)

Pierwiastek, którego rośliny zużywają najwięcej (oprócz węgla). Główny regulator wzrostu. Zmieniając poziom azotu w zbiorniku, możemy przyspieszyć lub spowolnić tempo wzrostu roślin w akwarium. Niektóre gatunki roślin wodnych uzyskują bardziej czerwone zabarwienie, gdy poziom azotu jest niski. Zasadniczo dozowanie azotu w zbiorniku powinno być stabilne, by zapobiec ciągłej zmianie tempa wzrostu roślin, co prowadzi do wielu problemów. Odpady zwierzęce dostarczają znaczną ilość azotu, jeśli zbiornik jest mocno zarybiony.

Fosfor (fosforany)

Kolorowe rośliny stają się blade, gdy brakuje im fos-

foru. Zbiorniki ze znaczną ilością żywego inwentarza na ogół mają sporo tego pierwiastka pochodzącego ze sztucznych pokarmów.

Potas (K)

Potas jest wykorzystywany w wielu podstawowych funkcjach życiowych roślin. W regionach, w których woda wodociągowa nie zawiera potasu i w związku z tym poziom potasu w zbiorniku nie jest wystarczający, akwaria roślinne szybko dotykają różne problemy, np. chloroza i słabe ukorzenianie się roślin.

Mikroelementy

Do mikroelementów zaliczamy: żelazo, chlor, bor,

mangan, cynk, miedź, molibden.

Mogą występować jako kompleksowy nawóz mikroelementowy lub w przypadku żelaza jako odrębny nawóz.

Żelazo

Jest niemobilnym składnikiem odżywczym (w przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej składników NPK) i rośliny nie mogą transportować żelaza ze starych liści, aby zaspokoić wzrost nowych liści i łodyg. Zatem brak żelaza objawia

się żółknięciem nowych liści i słabą pigmentacją kolorowych

roślin. W przeciwieństwie do tego, co myśli większość hobbystów, dostarczenie nadmiaru żelaza nie stymuluje dodatkowej pigmentacji roślin czerwonych. Ważniejsze jest regularne dawkowanie, aby utrzymać stały poziom żelaza na wystarczającym poziomie. Zbyt duży poziom żelaza może skutkować rozwojem glonów w akwarium.

Magnez

Kluczowa cząsteczka chlorofilu. Dostępny dość powszechnie w wodzie wodociągowej, ale w regionach, w których woda z kranu nie zawiera magnezu, regularne dawkowanie jest dla roślin konieczne. Wiele komercyjnych nawozów nie ma go w swoim składzie.

Pierwiastki śladowe (bor, miedź itd.)

Rośliny zużywają ich niewielkie ilości, ale mają one wpływ zarówno na wybarwienie roślin, jak i na formę wzrostu. W przypadku dużego tempa wzrostu roślin w zbiornikach, gdzie podawany jest dwutlenek węgla, łatwo doprowadzić do nieoptymalnych poziomów pierwiastków śladowych. Wymagana dawka jest niewielka, ale należy ją podawać regularnie.

Jak dozować nawozy akwariowe

Zazwyczaj sprawdzają się dawki sugerowane przez producentów. Czasami należy dawki dostosować do potrzeb konkretnego akwarium. Podawanie nawozów akwariowych zaczynamy od dawek mniejszych niż zalecane. Następnie w kolejnych tygodniach zwiększamy dawki aż do osiągnięcia optymalnego wyglądu roślin w akwarium. W przypadku pojawienia się glonów warto zmniejszyć dawkę na jakiś czas. Trzeba mieć na uwadze, że rośliny zareagują z pewnym opóźnieniem na zmianę dawki nawozów, więc po każdej takiej zmianie trzeba dać im czas, a następnie przeanalizować wpływ nowej dawki.