LEDENMAGAZINE VAN DE COÖPERATIEVE UITVAARTVERENIGING DE VOLHARDING U.A.
ACHTER DE SCHERMEN
Verspilling is verrukkelijk
Instock kookt met afval OH OH DEN HAAG
Pauline Krikke
Op het Plein ontmoet je iedereen! IMPRESSIE
Een culinaire ontdekkingstocht in de Schilderswijk
NUMMER 3 | NAJAAR 2018
REDACTIONEEL
INHOUD
NAJAAR 2018
magazine
Verwen de inwendige mens
E
ten, drinken en uitgaan in onze stad is de laatste 20 jaar sterk veranderd. Neem bijvoorbeeld de Weimarstraat en de Prins Hendrikstraat. De reguliere winkels zijn er vrijwel allemaal vertrokken en maakten plaats voor een grote variëteit van geweldig leuke restaurantjes, waar je heerlijk kunt eten. Elke smaak van de wereld tref je daar aan. Hetzelfde geldt voor bier. De Zuid-Hollandsche Bierbrouwerij (ZHB) aan de Noordwal, eens de grootste bierfabrikant van Den Haag, verdween eind jaren zeventig na bijna 100 jaar uit de stad. Alleen de straatnaam ZHBhoven herinnert nog aan de brouwerij die in 1894 door koningin Emma tot hofleverancier werd benoemd. Niet iedereen kon het bier trouwens waarderen, want een veel gebruikte bijnaam was ZiekenHuisBier. De laatste jaren zien we echter weer een opleving van lokaal gebrouwen bier en duiken overal kleine specialistische bierbrouwers op. In dit magazine zetten we een paar van deze brouwers voor u op een rij. U begrijpt het, eten en drinken loopt als een rode draad door de artikelen in dit magazine. Zo maakt u kennis met Zara die een keer per maand – binnenkort twee keer – in ons pand aan de Roggeveenstraat 141 een heerlijke maaltijd presenteert voor slechts 2 euro per persoon. Het leuke is dat de supermarkt Coop, net als wij een coöperatie, een grote sponsor is van deze maaltijden. Daar zijn we erg blij mee. Ook portretteren we enkele ondernemers van de Haagse markt, bieden we u een kijkje achter de schermen van Instock, een restaurant dat kookt met voedsel dat normaliter in de afvalbak belandt en horen we van onze burgmeester waarom het Plein een van haar favorieten plekken in de stad is. Tot slot wijs ik nu graag op onze pagina met ledennieuws. Wij zijn naarstig op zoek naar mensen die het leuk vinden om hun handen uit de mouwen te steken. Bij onze welzijnsstichting Steun en Toeverlaat zoeken we Blijmakers, chauffeurs, mensen voor ons promotieteam en leden die het Ombudsteam kunnen versterken. Denk er eens over na, u bent van harte welkom en uw inzet wordt enorm gewaardeerd.
NUMMER 3 | NAJAAR 2018
COLOFON
Volharding Magazine is een uitgave van de Coöperatieve Uitvaartvereniging De Volharding U.A. Oplage: 21.500
NUMMER 3
Verder in dit nummer
‘Mensen blij maken met mijn gerechten’
REDACTIE Edouard van Arem, Monique Linnemann en Ans Meiborg AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Jacqueline Alders, John Navarro en Yvonne Stikkelbroeck FOTOGRAFIE Studio Oostrum, Den Haag ILLUSTRATIES Bart-Works.nl, Vlaardingen VORMGEVING C10 Ontwerp, Den Haag DRUK Impressed druk, print en sign, Pijnacker ADVERTEREN magazine@devolharding.nl REDACTIEADRES Roggeveenstraat 116 2518 TT Den Haag 070-221 05 81 magazine@devolharding.nl
www.devolharding.nl
Op stap in Den Haag
SPECIAL
BEZOEK DE HAAGSE MARKT
Een culinaire ontdekkingstocht in de Schilderswijk
10
RAAD & DAAD
Mamma Mia! Muizen in de pizzeria
16
LIEVE ANNIE HOE RAAK IK DIE EXTRA KILO’S KWIJT?
Ik eet zo ongezond sinds mijn man er niet meer is
INTERVIEW INSTOCK
12
Verspilling is verrukkelijk
18
ONDER DE HAMER
Kostbaar fruit, alleen om naar te kijken LEDENNIEUWS & ACTIVITEITEN DE HOFPAS
Een uitnodigend en dynamisch plein
25
VOORDEELREIZEN
29
20
VOOR U GESELCTEERD
Den Haag, een stad vol heerlijk bier
VOORDEELWINKEL
30
PUZZEL
31
ARTIKELEN IN VOLHARDING MAGAZINE BEHOEVEN NIET BIJ VOORBAAT DE OPVATTINGEN VAN DE VOLHARDING WEER TE GEVEN. ZIJ KUNNEN BIJVOORBEELD BEDOELD ZIJN OM OPVATTINGEN VAN ANDEREN TE TOETSEN OF EEN DISCUSSIE OVER EEN ONDERWERP OP GANG TE BRENGEN.
OH OH DEN HAAG
PAULINE KRIKKE
28
Feestelijk buffet op Tweede Kerstdag, in Haarzuilen
17
22
Als lid van De Volharding profiteert u van Hofpasvoordeel!
ARTIKELEN UIT VOLHARDING MAGAZINE MOGEN MET BRONVERMELDING WORDEN OVERGENOMEN. WANNEER ECHTER EEN AUTEUR IS VERMELD, DIENT DEZE APART TOESTEMMING TE VERLENEN. IN BEGINSEL IS ER COPYRIGHT VERSCHULDIGD. DAT GELDT OOK VOOR HET OVERNEMEN VAN FOTO’S BIJ ARTIKELEN.
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
08
OP STAP DOOR DEN HAAG
HOOFDREDACTEUR Ans Meiborg
Ik wens u veel leesplezier.
Constant Martini Voorzitter De Volharding
04
DE TWEEDE HELFT
02
24
UITVAART KOFFIE OF CHAMPAGNE…
Wat serveer je bij een uitvaart?
BIJ HET PUBLICEREN VAN DE FOTO’S IS DE GROOTST MOGELIJKE ZORGVULDIGHEID BETRACHT. TOCH BESTAAT DE MOGELIJKHEID DAT ER GEEN TOESTEMMING IS GEVRAAGD AAN EVENTUELE RECHTHEBBENDEN. U KUNT ZICH HIERVOOR WENDEN TOT DE REDACTIE. GEDRUKT OP FSC GECERTIFICEERD PAPIER.
COVERFOTO STUDIO OOSTRUM
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
03
SPECIAL
Bezoek de Haagse markt
Een culinaire ontdekkingstocht in de Schilderswijk Een feest voor het oog en de neus. De kleuren en geuren op de Haagse markt laten het water in je mond lopen. Kom hier maar eens met lege handen vandaan! Het aanbod is kleurrijk, divers en vriendelijk geprijsd. De Haagse markt is niet voor niets ‘de beste markt van Nederland’ en met een oppervlakte van drie voetbalvelden, behoort onze ‘mart’ tot de grootste onoverdekte markten van Europa. We maken een rondje langs de ondernemers die hun etenswaren aanprijzen. TEKST ANS MEIBORG FOTOGRAFIE STUDIO OOSTRUM
M
arktmanager Wim van Leeuwen loopt met ons mee. Hij verzorgt een paar keer per week rondleidingen voor de VVV. Wim: “Er komen hier bussen vol met toeristen die hun ogen uitkijken. Een bezoekje aan de markt is voor hen echt een dagje uit. Naast etenswaren vind je hier kleding, schoenen, huishoudelijke artikelen, beddengoed, bloemen, tassen en stoffen. En ook specialistisch aanbod, zoals kleding in grote maten. Ik ken mensen die hier twee keer per jaar een complete garderobe aanschaffen voor een bescheiden bedrag.”
Prim Bhugoea met een bos zelfgekweekte kousenband. Hij is gespecialiseerd in uitheemse groenten die gebruikt worden in de Surinaamse, Chinese en Indiase keuken.
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
ondernemers of ik wilde blijven. Er zijn veel regels en richtlijnen en ondernemers hebben niet genoeg tijd om zich daar allemaal in te verdiepen. Ik fungeer als het centrale aanspreekpunt, bemiddelaar, troubleshooter en regelaar en daarnaast zorg ik voor de promotie van de markt. De Haagse markt is een van de hotspots van Den Haag, maar toch bij veel mensen nog onbekend.” Wim is een enthousiaste promotor van de markt. Hij was enkele jaren geleden vanuit de gemeente betrokken bij de herinrichting. Wim: “Er zijn allerlei verbeteringen aangebracht zoals bredere paden, vaste units (kramen), verbeterde toegangspoorten, horecavoorzieningen, toiletten, laad- en loszones en een parkeergarage. Toen de werkzaamheden eind 2015 waren afgerond, vroegen de
De markt is sinds 1938 gevestigd op de huidige locatie aan de Herman Costerstraat, precies op de grens tussen Transvaal en de Schilderswijk. Tot die tijd was de markt gevestigd op de Prinsegracht in het centrum, maar door toegenomen verkeersdrukte was daar te weinig ruimte. Op de huidige locatie werd een permanent terrein » ingericht.
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
04 05
SPECIAL
Tegenwoordig is hier maar liefst vier dagen per week markt: op maandag, woensdag, vrijdag en zaterdag. Langs drie wandelpaden vind je zo’n 500 units en 20 standwerkersplaatsen. Ruim een derde van de ondernemers richt zich op levensmiddelen: groente, fruit, noten, kaas, vlees, kip, vis, zoetwaren, brood, koffie, thee en kruiden en chocola. Het aanbod is heel divers en je vindt er de meest exotische producten. Wim: “Het grote voordeel ten opzichte van de supermarkt is de diversiteit, de lage prijzen én de gezelligheid. Ondernemers die met grappen en grollen hun waren aanprijzen, die hun vaste klanten kennen en nog tijd hebben voor een praatje. Er worden recepten uitgewisseld en er heerst gewoon een gezellige sfeer.” VERS GEROOSTERDE NOTEN
De Notenbar is al 70 jaar te vinden op de Haagse markt en is fameus om de zelfgemaakte notenpasta’s en pindakaas met diverse smaken. De pasta’s worden dagelijks vers gemaakt in de winkel op de Leyweg. Zonder suiker, zout, emulgator of conserveringsmiddel, dus 100 procent natuurlijk. Jeannet Verlind werkt al 45 jaar op de markt en is trots op haar koopwaar. “We maken ook lekkere pindarotsjes met melk, witte, pure of extra pure chocolade. Wil je eentje proeven?” Dat laten we ons geen twee keer vragen natuurlijk. Jeannet heeft niets te veel gezegd, een knapperig rotsje (zeg maar gerust: rots) met een volle, romige smaak van chocolade boordevol pinda’s. Jeannet: “We maken de rotsjes hier achter in de unit. En we roosteren de noten in de machine die daar wat verderop staat. Verser kan het niet. Wat
je in de supermarkt koopt, is al weken oud voordat het naar de winkel gaat. Wij roosteren iedere dag.” Jeannet werkt hier bijna haar hele leven. Hoe houdt ze dat zo lang uit? “Ik vind het hier supergezellig. Iedereen doet hier lekker zijn eigen ding. We gaan gewoon voor een goed product. We bakken en roosteren mondjesmaat, zodat de klanten altijd een supervers product krijgen. En dat proef je. Verschil moet er zijn toch?” GROENTE EN FRUIT
Klaas van Eck verkoopt groente en fruit, samen met zijn vrouw Yvonne en dochter Nicole. Klaas: “Ik ben mijn hele leven al op de markt te vinden. Mijn vader stond er vroeger met honden, kip-
pen en konijnen. Als kind hielp ik met allerlei klusjes. De handel in levende dieren werd op een gegeven moment verboden en zo rolde ik in de groente en fruit.” Op niet-marktdagen gaat hij om 03.00 uur ’s ochtends naar de groothandels in het Food Center Amsterdam. “Ik heb zo mijn vaste adresjes. Bij de ene firma koop ik appels en kersen en bij de andere bloemkool en sla. Ik ga altijd voor de beste kwaliteit. Waar ik het meest van geniet? Van de gezelligheid en de afwisseling. Je leert om met allerlei soorten mensen om te gaan en daar plezier in te hebben. Het publiek verandert voortdurend en is in de loop van de jaren heel multicultureel geworden. Dat is leuk en daar leer je van. Geen dag is hetzelfde. Op zaterdag heb je de weekklanten, die hun boodschappentrolleys volladen en groot inkopen. Doordeweeks zie je meer klanten met één of twee tasjes. Ik geniet er ook van om te zien hoe toeristen hun ogen uitkijken. Laatst was hier een Amerikaan, die vond het fantastisch. Zo’n groot en divers aanbod bij elkaar, dat had hij nog nooit gezien.” GESPECIALISEERD IN AZIATISCHE BLADGROENTE
Prim Bhugoea nam drie jaar geleden het stokje over van zijn vader. Bhugoea senior stond jaren op de markt en hoewel hij het tegenwoordig wat rustiger aandoet, draagt hij nog graag zijn steentje bij. Vader en zoon hebben een uitgebreid aanbod van Aziatische groenten. Prim: “Dat is echt onze specialiteit. Onze producten worden gebruikt in de Chinese, Indiase, Hindoestaanse en Surinaamse keuken. We importeren allerlei uitheemse groenten zoals cassave,
gember, kousenband en bladgroenten als klaroen, amsoi en tayerblad. We importeren het niet alleen, maar kweken veel van deze groenten ook zelf. Mijn vader kocht zo’n 30 jaar geleden een kas in het Westland en specialiseerde zich in deze groentesoorten.” Hoe bereid je een exotische groente als tayerblad? Prim: “Je kunt het heel goed roerbakken. Het lijkt een beetje op spinazie, maar heeft een verfijndere smaak. Het is supergezond en bevat bijvoorbeeld veel ijzer. Het wordt ook wel boterblad genoemd vanwege de zachte smaak. Roerbak het met een gesnipperd uitje, wat knoflook en een beetje verse gember. Heerlijk! Bovendien passen groenten heel goed in de trend om minder vlees te eten.” VISSEN UIT ALLE WINDSTREKEN
Piet Bond van De Volendammer Vishandel P. Bond en Zonen, staat al 47 jaar op de markt. Het familiebedrijf werd in 1875 opgericht door zijn overgrootvader en wordt anno 2018 gerund door drie broers. Het bedrijf heeft 80 mensen in dienst en is naast Den Haag vertegenwoordigd in Amsterdam, Hilversum, Weesp, Lelystad, Schagen, Monnickendam en Landsmeer. Piet heeft zijn vaste stek op de Haagse markt. Hij heeft in de loop der
06 07
jaren veel zien veranderen. Piet: “Eerst zag je vooral de Hagenezen, maar in de loop van de tijd werd het publiek veel diverser met mensen van allerlei nationaliteiten. Daarmee groeide ook de vraag naar andere producten. Vroeger leverden we vooral kabeljauw, schol en makreel, maar tegenwoordig bieden we vis vanuit de hele wereld: dorade, tilapia, zalm, sardines, ansjovis, zeeduivel of mul. Elke bevolkingsgroep heeft weer zijn eigen voorkeur.” Terwijl Piet de ene na de andere vis fileert, bekijken we zijn aanbod. De uitgestalde verse vis vanuit alle wereldzeeën omvat maar liefst vier units. Piet: “De laatste jaren is er ook steeds meer vraag naar producten die je zo in de oven kunt schuiven of op de barbecue kunt leggen: lasagne, roerbakschotels, garnalenspiezen, enzovoorts. Daarmee spelen we in op de tweeverdieners die minder tijd hebben om te koken.” KAAS MET LIEFDE & AMBACHT
Peter Hogendoorn, vierde generatie kaasverkoper, kreeg de liefde voor ambachtelijk kaasmaken met de paplepel ingegoten. Peter: “Wij blijven zo dicht mogelijk bij de natuur en ontwikkelen,
in nauw contact met onze kaasboeren, onze eigen recepten, waarbij we chemische toevoegingen vermijden. Een mooi voorbeeld is de Boerenjoekel, een kaas die zo’n 80 kilo weegt. Er gaat wel 800 liter melk in. Doordat hij zo groot is, kun je hem anderhalf tot twee jaar bewaren, terwijl je tegelijkertijd een optimale kwaliteit behoudt. De lange rijping zorgt voor veel smaak vergelijkbaar met een oude brokkelkaas, terwijl de Boerenjoekel de smeuïgheid heeft van een belegen kaas. Een andere topper is de Âhwe Haagsûh, een snijdbare oude kaas met weinig zout. De rijping op beukenhouten planken zorgt voor een lekkere pittige smaak.” Op vrijdag en zaterdag staat Peter zelf op de markt, op de andere dagen bemant Virginia (op de foto) de kraam. Peter: “Virginia heeft een Arubaanse moeder en Nederlandse vader en werkt al 15 jaar bij ons. Mooi toch dat je de veelkleurigheid van de markt op deze manier terugziet in een oer-hollandse marktkraam met boter en kaas? Onze boter vindt trouwens gretig aftrek bij Hindoestaanse mensen. Zij maken er ghee van. Dat is geklaarde boter waar de eiwitten uit zijn gehaald. Ze gebruiken dat onder andere als olie voor lampjes bij het huisaltaar. Ze gaan soms wel met 5 kilo boter naar huis.”
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
DE TWEEDE HELFT
TEKST ANS MEIBORG FOTOGRAFIE STUDIO OOSTRUM
Tussen de 40 en 50 begint het leven pas echt. Je hebt ruime ervaring op alle vlakken van het leven. Je weet wie je bent, wat je wilt. Een mooi moment voor een tussentijdse evaluatie. Welke keuzes heb je gemaakt, hoe is dat uitgepakt en welk advies zou je jouw jongere zelf meegeven?
08 09
‘Mensen blij maken met mijn gerechten’ AFLEVERING 4
Zara, kok Menuutje Blijmaker
Z
ara maakt betaalbare eenpansgerechten die ze op locatie bereidt. Zara: “Ik wil mensen laten genieten van eten. Eten is emotie en ik associeer een maaltijd met vrolijkheid en gezelligheid. Er zijn veel mensen die alleen een opgewarmde magnetronmaaltijd eten. Ik wil daar graag een gezond en gezellig alternatief voor bieden. Thuis, in mijn geboorteland Tsjetsjenië, hadden wij vaak gasten over de vloer. Veelal vrienden van mijn vader, die voor zijn werk veel door landen als Georgië en Armenië reisde. Onze gasten kookten regelmatig gerechten uit de rijke Kaukasische keuken voor ons. Het waren gezellige avonden vol met nieuwe smaken en ingrediënten. Die beleving wil ik mensen graag bieden.” SOCIAAL EETCONCEPT
Zara was een succesvol ondernemer voordat ze in 2000 vanuit Tsjetsjenië naar Nederland kwam. Zara: “In het begin van de jaren negentig, toen de Sovjet Unie werd ontbonden, lagen de commerciële kansen voor het oprapen. De handel tussen voormalige Sovjetlanden zoals Rusland, Kazachstan en Moldavië was ingestort en moest
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
opnieuw vorm krijgen. Ik handelde in allerlei producten: kleding, industriële goederen, verpakkingsmaterialen en etenswaren en ik reisde veel. Nadat ik hier mijn verblijfsvergunning kreeg, pakte ik mijn ondernemersactiviteiten weer op. Ik begon een tussenhandel in gedroogde groente en fruit. Toen de crisis uitbrak, verdiende ik echter niet genoeg en ging ik voor het eerst van mijn leven op zoek naar een baan. Ik belandde in de thuiszorg als huishoudelijke hulp. Ik vond het heel waardevol om als immigrant kennis te maken met de Nederlandse cultuur en geschiedenis. Ik ben dankbaar dat mijn cliënten hun verhalen over het verleden met mij willen delen. Het motiveerde mij om iets terug te doen, ook omdat ik ontdekte dat sommige van mijn cliënten niet meer zelf koken. Zo ontstond het idee om een sociaal maatschappelijk eetconcept te ontwikkelen. ETEN ROEPT HERINNERINGEN OP
Ik testte mijn idee uit door thuis een maaltijd te bereiden voor een grote groep. Ik ging rekenen: wat kost dat per persoon, is dat rendabel? Door groot in te kopen en te kiezen voor eenvoudige
‘IK VERWERK MIJN LEVENSERVARING IN MIJN GERECHTEN’ recepten, houd ik de kosten laag. Ik ben een mobiele kok. Overal waar een keuken is, bijvoorbeeld in een wijkcentrum of buurthuis, kan ik een maaltijd bereiden. Zo kwam ik terecht bij de Volharding en is het Menuutje Blijmaker ontstaan. Ik gebruik alleen verse ingrediënten en voeg aan elk recept iets verrassends toe. Mijn kennis van andere landen en culturen verwerk ik in mijn gerechten. Eten roept herinneringen op. Ik weet bijvoorbeeld nog dat ik voor het eerst echte pilav (een Aziatisch eenpansgerecht met rijst) proefde. Dat was in Tashkent, de hoofdstad van Oezbekistan. Bepaalde smaken voeren je weer even terug in de tijd. In wat ik nu doe, komen mijn levenservaringen en de verhalen die mijn klanten met mij deelden bij elkaar. Dat is ook mijn advies: kijk om je heen wat er gebeurt in de samenleving en vind je eigen toegevoegde waarde. Dat geeft zo veel voldoening.”
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
OP STAP DOOR DEN HAAG Deze foto uit 1950 toont de fabriek van Van Grieken aan de Loosduinseweg 637. De kratten met melkflessen staan opgestapeld op straat. Tegenwoordig is hier een handel in sanitair gevestigd.
Den Haag had ooit een bloeiende zuivelindustrie met maar liefst drie afzonderlijke bedrijven. Door een reeks fusies zijn de Haagse zuivelbedrijven uit de stad verdwenen. Maar we kunnen nog wel, lopend of op de fiets, een aantal leuke details terugvinden van hun aanwezigheid in Den Haag. FOTOGRAFIE STUDIO OOSTRUM
Herinneringen aan de zuivelindustrie
FOTO: HARRY VAN GRIEKEN
VAN GRIEKEN
In 1899 begon Hendrik van Grieken, een boerenzoon uit Mijdrecht, een melkhandel in de Schilderswijk. Deze wijk was toen in aanbouw, dus het aantal klanten groeide snel. Van Grieken leverde ook aan andere melkslijters. In 1937 was een groter pand nodig en verhuisde het bedrijf, dat inmiddels was uitgegroeid tot een complete zuivelfabriek, naar de Loosduinseweg. De klanten werden verleid met de verkoopslogan ‘Voor gezonden en zieken, melk van Van Grieken’. DE LANDBOUW
Stadsgids Jacqueline Alders gidst u door Den Haag met wandelingen of fietstochten langs bekende en onbekende plekken. Jacqueline organiseert rondleidingen met diverse thema’s zoals: haagse hoogtepunten, het huis van Oranje, vrede en recht en nog veel meer. Ze maakt ook wandelingen op maat.
Een aantal boeren was ontevreden over de prijs die ze voor hun melk kreeg. Ze besloten een eigen melkinrichting te beginnen onder de naam ‘De Landbouw’. Ze bouwden een fabriek met winkel en melksalon en hadden al gauw meerdere vestigingen in Den Haag. In een melksalon stonden tafels en stoelen en konden de klanten genieten van frisse melk en andere melkproducten. Een van de winkels was op de hoek van de Stephensonstraat en de Beeklaan, zoals nog duidelijk zichtbaar is aan het fraaie tegelfries met de tekst ‘Naamloze vennootschap melkinrichting De Landbouw’. Boven de toegangsdeur zien we een tafereeltje van een melkende boer op het boerenerf.
Meer informatie: www.ikgidsudoordenhaag.nl
DE SIERKAN
Lange tijd was de melk die mensen kochten van slechte kwaliteit. Ze werd afgeroomd of verdund met water en de hygiëne liet te wensen over. In de tweede helft van de 19de eeuw drong het besef door dat de productie en verkoop van melk beter moest. Dat leidde in 1878 tot de oprichting van de ’s-Gravenhaagsche Melkinrichting, later bekend als ‘De Sierkan’, die als doel had ‘den verkoop van zuivere, onvervalschte, niet afgeroomde en niet verdunde melk’. Om de
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
belofte van kwaliteit waar te maken, had dit bedrijf boerderijen, zuivelfabrieken en winkels in eigen beheer. Bij het 50-jarig bestaan in 1928 waren er meer dan 50 winkels en kiosken in Den Haag en omstreken. In de zomer had De Sierkan ook nog drie strandtenten. Aan de Schoolstraat 13 is bijvoorbeeld een prachtig metalen uithangbord van De Sierkan bewaard gebleven. Op andere plekken in de stad zijn nog tegeltableaus te vinden, zoals dit exemplaar op de gevel van het pand aan de Elandstraat 1.
BRASSERIE
Bron: ‘Het leven begint met melk’ – Geschiedenis van de zuivelindustrie in de Haagse regio. J.J. Havelaar en A.G. van der Horst-Voorn. – Uitg. Stichting Haags Industrieel Erfgoed – 2007.
Deze Haagse zuivelbedrijven zijn opgegaan in grotere organisaties. Maar ze zijn niet volledig uit het straatbeeld verdwenen. We kunnen nog steeds genieten van de mooie tegeltableaus en andere reclame-uitingen. En op de hoek van het Koningin Emmaplein 3 en de Constant Rebecquestraat is een voormalige melkinrichting van De Sierkan omgedoopt tot brasserie. Op de kaart staat voor elk wat wils en uiteraard kan de bezoeker hier ook terecht voor een glas melk. Leden van De Volharding kunnen met hun Hofpas bovendien profiteren van een aantrekkelijke aanbieding. Meer informatie: www.dehofpas.nl/Profile/de-sierkan. Jacqueline Alders, Stadsgids
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
10 11
INTERVIEW
Instock 41 kilo aan eten en 57 liter aan drank gooien we per persoon per jaar weg! Dat is wereldwijd 1,3 miljard ton eten en drinken dat gewoon goed is en hooguit een schoonheidsfoutje heeft. Vier jonge ondernemers konden de verspilling niet langer aanzien en bedachten een restaurant waar gekookt wordt met producten die anders weggegooid zouden worden: Instock! Het succesvolle restaurant heeft een vestiging in Den Haag. Op een bijzonder plekje, met zicht op de Hofvijver en het Binnenhof. » TEKST EDOUARD VAN AREM FOTOGRAFIE STUDIO OOSTRUM
Verspilling is verrukkelijk
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 2 | ZOMER 2018
12 13
INTERVIEW
H
et is 2014. Freke van Nimwegen, Bart Roetert, Selma Seddik en Merel Laarman werken als assistent-supermarktmanagers bij Albert Heijn. Iedere dag weer zien ze daar dat onverkocht voedsel en voedsel met een deukje weggegooid wordt, terwijl de producten nog prima zijn. Kromme komkommers, gebutste paprika’s, het gaat allemaal de prullenbak in. Zonde, zo vinden zij. Ze besluiten mee te doen met ‘Best Idea of Young Ahold’ voor Ahold-medewerkers tot 32 jaar. Hun idee: een restaurant waar gekookt wordt met producten die anders weggegooid worden. Het viertal wint en krijgt de mogelijkheid hun idee uit te werken tot een businessmodel. Dat leidt tot het eerste Instock restaurant, in Amsterdam. Wat wilden deze medewerkers? Djaja van den Berg, tot 1 september van dit jaar verantwoordelijk voor de communicatie bij Instock: “Hun doel was tweeledig: iets doen aan de enorme voedselverspilling en tegelijkertijd bewustzijn creëren: hoe gaan we met ons
‘DE SCHILLEN VAN EEN WORTEL ZIJN HEEL GESCHIKT OM CHIPS VAN TE MAKEN’
‘MET EEN VIERGANGENDINER BIJ INSTOCK BESPAAR JE 2470 LITER WATER’
voedsel om? Albert Heijn ‘sponsorde’ het plan met het schenken van niet verkocht voedsel, mits zij dat zelf kwamen ophalen. En zo reed een van hen iedere dag met een busje, uiteraard elektrisch, langs diverse Albert Heijn-filialen om overgebleven etenswaren op te halen.”
prijzen die vergelijkbaar zijn met andere restaurants. We krijgen onze producten inderdaad gratis of tegen geringe kosten, maar we hebben als organisatie veel meer personeel in dienst dan andere restaurants of restaurantketens. Wij doen namelijk alles zelf: we halen de producten op en brengen ze rond. Om alle producten te verwerken en nieuwe producten, zoals bier, te ontwikkelen, hebben we in de restaurants naar verhouding ook meer personeel. Daarnaast hebben we mensen nodig voor het Food Rescue Centre, de webshop en de communicatie. Kortom, om ons concept te kunnen uitvoeren en uitdragen, investeren we ook in personeel.”
KWALITEIT
Niet alles konden ze gebruiken. Kwaliteit was, en ís, belangrijk. “Het viertal richtte zich op vermijdbare voedselverspilling. Het kan daarbij gaan om een kromme komkommer of brood van een dag oud. Daar kunnen de koks wat mee. Maar een tomaat met schimmel moet echt worden weggegooid. Dat is ónvermijdbare verspilling. Het is overigens heel leuk om te zien hoe de chefs creatief met afval omgaan. Zo zijn schillen van een wortel heel geschikt om chips van te maken. En nog lekker ook!” Bij Instock komen alleen producten op tafel die voldoen aan de eisen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Niets is bedorven of over de datum. Daar wordt streng op gelet. Kwaliteit staat voorop: het is goed eten, bereid door goede chefs. IMPROVISEREN
Het koken was in het begin een enorme uitdaging. Iedere dag kwamen andere producten binnen. De ene dag bakken vol tomaten, de andere dag heel veel
avocado’s. Met enorm veel passie en creativiteit lukte het de koks toch om elke dag een gevarieerd menu op de kaart te krijgen. “Het was echt improviseren in de keuken. Wat doe je met bakken vol avocado’s? Zij maken er ijs van. Dat kun je een tijd goed houden en het is heerlijk!” De eerste vestiging, op het Westergasterrein, werd een groot succes. Opgezet als een pop-uprestaurant – eerst maar kijken of het wel aan zou slaan – vonden steeds meer mensen de weg naar het restaurant. Veel jonge gezinnen, mensen die nieuwsgierig waren en bewuste eters. Van het een kwam het ander. Het pop-uprestaurant ging langzaam geld verdienen. Het tijdelijke restaurant werd een permanent restaurant. Nieuwe vestigingen gingen open in Utrecht en Den Haag. Rotterdam is nu in het vizier voor vestiging nummer vier. Instock heeft zichzelf op de kaart gezet. Djaja: “Intussen zaten we niet stil. Het aantal aanbieders van voedsel, naast Albert Heijn, groeide mee. Zo gingen we met steeds meer groothandels samenwerken. Een mooi voorbeeld – of misschien wel niet zo mooi – is in de
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
visverpakkingsindustrie. Vis die verpakt wordt om in de supermarkt te worden verkocht, moet een bepaalde maat hebben. Niet te groot en niet te klein, maar precies de goede lengte om in een bepaald bakje te passen. Is de maat niet goed, dan gaat de vis de vuilnisbak in. Zonde! Wij halen die vissen op en maken er de heerlijkste gerechten van. Dat doen we ook met delen van de vis die minder populair zijn. Het buikje van de zalm is bijvoorbeeld zacht en vet, maar ziet er minder mooi uit. Die buikjes worden vaak weggegooid. Niet bij ons. Voor de keuken is het juist een uitdaging om er een heerlijk gerecht van te maken.”
te benoemen. Weet je dat we per persoon op jaarbasis 41 kilo aan eten weggooien en 57 liter aan drank. Wereldwijd jaarlijks 1,3 miljard ton! Dat is dus eten en drinken waar niks mis mee is! Door minder te verspillen, doen we veel goeds voor het milieu. Met een viergangendiner bij Instock bespaar je 2470 liter water. Dat staat gelijk aan 50 keer douchen. In de vier jaar dat Instock bestaat, hebben we 480.000 kilo eten gered.” ETEN REDDEN
Per jaar verspillen we met elkaar 340 miljoen kilo aardappels. Bij Instock maken ze van overgebleven aardappels zelf bier (pale ale) en noemen dat Pieper Bier. Ook met broodrestanten (jaarlijks 380 kilo) ging Instock aan de slag en zo ontstond het Bammetjes Bier.
Het zijn enorme aantallen. Instock is maar een kleine speler. Er gaat meer eten de prullenbak in dan ze bij Instock kunnen verwerken. Vanuit die gedachte is een ander initiatief gestart: het Food Rescue Centre. Hier kunnen koks van andere restaurants producten bestellen die anders in de afvalbak verdwijnen. Op deze manier verspreidt Instock zijn gedachtengoed onder andere vakgenoten. Met succes, want meer en meer maken chefs gebruik van deze mogelijkheid.
Jill Paat nam in september het stokje van Djaja over. Ook zij is vol passie over Instock: “Van die aantallen zijn we ons vaak niet bewust, daarom is het goed ze
Een vraag die zich voordoet is: is het eten bij Instock goedkoper? Ze krijgen hun producten immers gratis of voor minder geld. Jill: “Instock heeft
PIEPER BIER
Instock is een volwassen bedrijf geworden. Het dagelijks wisselende menu heeft plaatsgemaakt voor een menu dat drie maanden op de kaart blijft staan. De restaurants lopen goed – het kan en mag altijd beter – en er zijn plannen voor uitbreiding in Rotterdam, Leiden en Haarlem. “Niemand vindt het leuk om eten weg te gooien. We leven in een tijd waarin we ons meer bewust zijn van ons eten en van het milieu. Wij willen met Instock bijdragen aan dat bewustzijn. ‘Verspilling is verrukkelijk’, roepen we weleens. Dat is ook wat onze klanten iedere keer ervaren.”
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
14 15
RAAD & DAAD
OH OH DEN HAAG Conflicten, juridisch gesteggel, financiële problemen of ruzie met de buren, het zijn allemaal vervelende zaken. Oplossingen liggen vaak niet voor het oprapen en in de emotie of door gebrek aan kennis kunnen problemen flink uit de hand lopen. Onze specialisten vertellen, met voorbeelden uit hun eigen praktijk, hoe problemen ontstaan en wat eraan te doen is. TEKST EDOUARD VAN AREM FOTOGRAFIE STUDIO OOSTRUM
Mamma Mia! Muizen in de pizzeria D e pizzeria Mamma Mia had er al tijden last van: ongedierte. Maar Alessandro, de eigenaar, nam het niet zo nauw. Tot het echt niet meer ging. Hij kreeg waarschuwingen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) dat er snel iets aan dat ongedierte gedaan moest worden, anders zou het restaurant gesloten worden. De muizen liepen door de keuken en dat kon toch niet de bedoeling zijn. Alessandro huurde een gespecialiseerd schoonmaakbedrijf in dat voor hem aan de gang ging. Ze maakten alles grondig schoon en namen preventieve maatregelen om herhaling te voorkomen. Ze sloten hun werkzaamheden af met een overeenkomst en een stapel adviezen aan Alessandro. Als hij die zou opvolgen, zouden de muizen wegblijven. Voor het werk en de adviezen stuurden ze hun facturen aan Allesandro.
CHRIS BAKHUIS - VAN KESTEREN GERECHTSDEURWAARDER EN VESTIGINGSMANAGER VAN FLANDERIJN EN BAKHUIS INCASSO EN GERECHTSDEURWAARDERS
Maar Alessandro was nonchalant. Hij deed niets met de adviezen, met als gevolg dat het ongedierte weer terugkwam. De preventieve werkzaamheden van het schoonmaakbedrijf waren voor niets geweest. De Voedsel- en Warenautoriteit was nu onverbiddelijk: het restaurant moest dicht en Alessandro kreeg een boete. Alessandro was boos
HEEFT U EEN VRAAG? De medewerkers van Flanderijn staan u graag te woord. Bel of kom langs. Adres: Koninginnegracht 23 bg, 2514 AB Den Haag. Telefoon: 088-209 28 50. Openingstijden balie: ma t/m vr 08.30-17.00 uur
op het schoonmaakbedrijf: zij hadden hun werk niet goed gedaan. Die waren op hun beurt boos op Alessandro: hij volgde hun adviezen niet op, hij liet hun niet meer toe in het restaurant en hij betaalde ook nog eens de rekeningen niet. De ruzie liep hoog op. Het schoonmaakbedrijf besloot de rechter in te schakelen met de eis dat Alessandro zou betalen. De restauranthouder beweerde weer dat het schoonmaakbedrijf tekort was geschoten in hun schoonmaakwerk en hun adviezen, waardoor de muizen waren teruggekeerd. Het was hun schuld dat daardoor de klanten wegbleven, de omzet terugliep en het restaurant dicht moest. Of het schoonmaakbedrijf de gemaakte kosten inclusief boete en omzetderving maar even wilde vergoeden. Wie had er nu gelijk?
UITSPRAAK VAN DE RECHTER De rechter oordeelde dat het schoonmaakbedrijf, de eisende partij, gehandeld had volgens de overeenkomst: er was sprake van een adviserende rol, Alessandro diende zelf uitvoering te geven aan die adviezen. Er was dus geen sprake van niet of niet volledig nakomen van de overeenkomst. Volgens de rechter had de pizzeria de groter wordende muizenplaag aan zichzelf te danken. Hij wees daarom de tegeneis van Alessandro af.
Bekende Hagenaars over het mooiste plekje in Den Haag
Pauline Krikke
Een uitnodigend en dynamisch plein TEKST ANS MEIBORG FOTOGRAFIE FRANK JANSEN
U kunt Pauline Krikke zomaar tegen het lijf lopen tijdens een van haar wandelingen. Onze burgemeester kuiert graag door de stad en heeft al heel wat fraaie plekken bezocht, ook tijdens haar talloze werkbezoeken. Toch hoeft ze niet lang na te denken over haar favoriete Haagse plek. Dat is het Plein.
P
auline: ”Het Plein is voor mij speciaal om diverse redenen. In de eerste plaats kom ik er altijd veel mensen tegen. Hagenaars en Hagenezen, bezoekers, ministers, ambtenaren, journalisten, iedereen zit gebroederlijk en gezusterlijk naast elkaar op de stampvolle terrassen en beschouwt de wereld. Zo’n plek nodigt uit om met elkaar in gesprek te gaan. Ik woon er vlakbij, dus ik loop er heel vaak overheen en er is altijd wel iemand die roept ‘Hé Paulien!’ Dan maak ik even een praatje. Ik hou van de typisch Haagse directheid en humor en vind die ontmoetingen heel waardevol. Gezeten op het plein heb je uitzicht op een aantal iconische gebouwen zoals de Tweede Kamer, het Mauritshuis en Sociëteit De Witte. En als je in het midden staat, zie je de skyline van Den Haag met de nieuwe kantoortorens. Die combinatie van historische panden en het moderne Den Haag is prachtig. Ook erg leuk is het standbeeld van Willem van Oranje, midden op het Plein, waarin een hondje zich schuilhoudt in de mantelplooien van de prins. Grappig, veel mensen weten het niet, maar kijk maar eens goed! Daarnaast is het Plein ook een plek waar regelmatig demonstraties plaatsvinden van groepen mensen die
vertellen hoe zij de samenleving zien. Het vormt een afspiegeling van wat er leeft in de maatschappij. Maar ook voor mij persoonlijk heeft het Plein bijzondere betekenis. In de periode dat ik in de Eerste Kamer zat, van mei 2015 tot maart 2017, had ik een pied-à-terre boven restaurant Plein XIX. Hier zat ik vorig jaar op 6 februari samen met mijn man Ron, nagelbijtend
voor de tv gekluisterd, wachtend tot Omroep West zou uitzenden wat de gemeenteraad had besloten over de nieuwe burgemeester. Hier hoorde ik tot mijn grote vreugde dat de keuze op mij was gevallen. Kortom, deze plek heeft op allerlei manieren veel betekenis voor mij. Historie, de dynamiek van spontane ontmoetingen en persoonlijke herinneringen komen hier allemaal samen.”
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
16 17
LIEVE ANNIE
Hoe raak ik die extra kilo’s kwijt?
Ik eet zo ongezond sinds mijn man er niet meer is
Annie, onze steun en toeverlaat. Dag en nacht staat ze voor ons klaar. Met een luisterend oor, een groot hart en bruikbaar advies. Begripvol en invoelend, maar ook nuchter en daadkrachtig. Annie is een rots in de woelige branding van het alledaagse leven en weet altijd precies wat jij nodig hebt.
Lastige kwesties, twijfels of twisten? Laat het ons weten. Annie weet raad! ILLUSTRATIES BART-WORKS.NL
Lieve Annie, Ik was een paar weken geleden jarig en ik had besloten dat ik mijzelf voor mijn verjaardag een leuke nieuwe outfit cadeau zou doen, zodat ik er op mijn verjaardag goed uit zou zien. Ik had mijn zus meegevraagd gezellig een dagje te gaan winkelen. Zo vaak winkel ik niet, dus ik had er echt zin in.
‘IK HEB GEEN ZIN MEER OM UITGEBREID TE KOKEN NU IK ER ALLEEN VOOR STA’ Wat een teleurstelling werd dat. Niet dat ik geen leuke kleren zag. Die waren er genoeg. Maar bij het passen werd ik iedere keer weer geconfronteerd met mijn lichaam. Ik ben gewoon te dik. Nog niet zo lang geleden had ik nog maatje 38, maar intussen moet ik in de rekken zoeken naar 42 en daar werd ik verdrietig van. Ik zag mezelf in de passpiegel staan en dacht ‘ja Door, je bent te dik’.
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
Ik weet wel hoe het komt hoor. Sinds mijn man vorig jaar overleden is, ben ik slechter gaan eten. Ik haal veel kant-enklaarmaaltijden of ik laat wat bezorgen, want zin om te koken heb ik niet meer. Om de tijd overdag te doden, snoep ik misschien ook wat te veel. Niet één, maar een paar koekjes bij de koffie en de thee, ’s avonds soms een snackje of een lekker stukje brie. Zo probeer ik het gezellig te maken nu ik alleen ben.
18 19
Mijn man was een goede eter. En we aten ook altijd wel gezond. Veel groente, lekkere vis. Ik had plezier in koken, maar dat ben ik kwijt. Voor wie doe ik het nog? In diëten heb ik niet zoveel zin. Moet ik sla en wortelen gaan eten? Dat is toch niet leuk. Lieve Annie, ik lees jouw adviezen altijd graag. Heb jij voor mij de gouden tip, zodat ik straks weer maatje 38 aan kan? Dank je wel. Groetjes, Door van der Sanden
Lieve Door, Een verandering van eetgewoonten als je er ineens alleen voorstaat, is heel begrijpelijk. Ik kan me heel goed voorstellen dat je geen zin hebt om een uitgebreide maaltijd voor jezelf te bereiden als je altijd gewend was om samen met je man te eten. Het hoort bij het rouwproces. Alles wat gewoon en gezellig was, is veranderd als je je partner bent verloren. Je bent als het ware uit je evenwicht en moet op zoek naar een nieuwe balans, met nieuwe gewoonten. Dat is hard werken. Het kost tijd en gaat met vallen en opstaan. Mijn eerste advies is dan ook: wees een beetje vriendelijk voor jezelf. Het is begrijpelijk dat je gezonde eetgewoonten erbij in zijn geschoten. Dus oordeel niet te hard en denk niet negatief over jezelf. Je weet best wat een gezond voedingspatroon is, anders was je niet altijd slank geweest.
Verder helpt het om meer structuur aan te brengen in je dagen. Probeer nieuwe gewoonten te ontwikkelen en een nieuw ritme te vinden. Dat helpt je om je leven weer op te pakken. Probeer meer te bewegen. Ga bijvoorbeeld elke ochtend een uur naar buiten om te wandelen of te fietsen. Je gaat je beter voelen en krijgt meer energie. Bovendien is het goed voor de stofwisseling. Wellicht kun je de wandeling of fietstocht combineren met het doen van inkopen, bijvoorbeeld op de markt of bij kleine speciaalzaken in de buurt. Bij dat soort winkels is nog ruimte voor een praatje en een beetje menselijk contact. Nodig één keer per week iemand uit en bereid een lekkere maaltijd met gezonde producten. Je zus, de buren, een vriendin of de kinderen. Het is gezelliger om voor anderen te koken. Maak het een beetje uitdagend voor jezelf door te experimenteren met nieuwe recepten. Probeer het plezier in het koken weer terug te krijgen. En maak je favoriete gerecht in een grotere hoeveelheden en vries de rest in. Ze heb je voor de andere dagen met weinig moeite toch een goede maaltijd op tafel. Ik geloof niet
‘VRAAG ELKE WEEK EEN VRIENDIN OF BUURVROUW TE ETEN EN PROBEER NIEUWE RECEPTEN UIT’ zo in diëten, dus dat zou ik zeker niet aanraden. Zorg juist dat je voldoende eet en sla geen maaltijden over. Neem ontbijt, lunch en avondmaaltijd op regelmatige tijdstippen en plan wat gezonde tussendoortjes, zoals fruit, een handje noten of een stukje kaas. Door regelmatig te eten, voorkom je de neiging om te snaaien en in één keer een heel pak koekjes leeg te eten. Lieve Door, realiseer je dat het tijd kost om een nieuw patroon op te bouwen en raak niet ontmoedigd als het een keer niet lukt. Probeer een ritme te vinden dat bij je past en dan weet ik zeker dat je die extra kilo’s weer kwijtraakt. Ik wens je veel succes! Annie
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
VOOR U GESELECTEERD
Den Haag, een stad vol heerlijk bier TEKST EDOUARD VAN AREM FOTOGRAFIE DE BROUWERIJEN
20 21
Waar denkt u aan bij het woord ‘badgast’? Waarschijnlijk aan iemand die geniet van het strand. En niet aan bier. Maar een Badgast is een biertje. Met een hoofdletter B. Een Haags biertje. Gebrouwen door de brouwers van Kompaan, een brouwerij op de Binckhorst. Echte Haagse bieren zijn er volop, we zetten ze voor u op een rij.
B
ier is hip en we drinken het graag. Per persoon ruim 80 liter per jaar! Met alle leeggedronken kratjes kunnen we een lint maken van dik 61.000 kilometer, anderhalf keer de aarde rond. Nog niet zo lang geleden was bier synoniem voor het pilsje dat je dronk als je dorst had of omdat het je lekker smaakte in de kroeg. Het gewone bier, zeg maar. Soms nam je iets anders dan het pilsje. Een trippel of een bockbiertje. Dat was echt speciaal. Die bijzondere biertjes kwamen meestal uit België. Vandaag de dag is bier alom aanwezig. Het wordt gedronken door jong (vanaf 18 jaar) en oud, man en vrouw. Het aanbod is flink toegenomen. Naast het klassieke pilsje (nog steeds het meest populair) doet ook het alcoholvrije bier het weer goed. Waar Youp van ’t Hek in 1989 het alcoholvrije Buckler nog afbrandde in zijn oudejaarsconference, met als gevolg dat niemand het meer wilde drinken, is anno 2018 het 0,0%-biertje weer terug van weggeweest en een stuk smakelijker dan vroeger. Ook de speciaalbieren zijn populair. Zoals IPA bier: India Pale Ale, een hoppig en bitter biertje. Ook het Weizen en de blonde biertjes vinden gretig aftrek.
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
KOMPAAN
In het najaar zien we allerlei bockbieren op de tap en in de fles. Denk niet dat het alleen mannen zijn die bier drinken. Bijna de helft van de vrouwen kiest voor een biertje in plaats van een ander drankje. Ook bij het eten kiezen we steeds vaker voor bier in plaats van wijn. Het kan, het mag en er is een groot aanbod waar de lokaal gebrouwen biertjes winnen aan populariteit. Ook in Den Haag. Er is een aantal lokale brouwerijen dat flink aan de weg timmert en het Haagse biertje vindt gretig aftrek. De Haagse brouwers zijn succesvol want de Bloedbroeder van Kompaan werd in 2017 zelfs verkozen tot het beste biertje van Nederland! Wie zijn die lokale brouwers? We hebben een paar markante Haagse brouwerijen op een rij gezet.
Kompaan is een van de bekendste brouwerijen in Den Haag. Naast de brouwerij is er de Beer Bar, een café aan de Binckhorsthaven waar ze zo’n twintig biertjes op de tap hebben. Ook dat is iets van deze tijd: vele biertjes van het vat, en niet uit de fles. Een rijk aanbod. Hun filosofie? Levenslust delen met de wereld en bier brouwen voor genieters. Biertjes met een sterke eigen smaak, gemaakt van kwalitatief goede producten.
tastische namen: Albino Fox Pale Ale, Fuzzy Bear Blond of Howling Fox Bock. Kleurrijke etiketten en bieren die met natuurlijke grondstoffen zijn bereid.
vaste bieren brouwt: Hof Blond, De Baron, Zeer Hoppig Bier en een seizoensbier met de naam Kombi, speciaalbieren met een rijke smaak.
BROUWERIJ SCHEVENINGEN
BROUWERIJ KWARTJE
Meer zin in een Zuidwester, een Bomschuit of een Scheveninger? Ga dan naar Brouwerij Scheveningen aan de Teilerweg. Daar brouwen ze bier ‘recht uit het hart, recht door zee’. De vaste bieren noemen ze hoofdvangst. De speciaalbieren noemen ze bijvangst.
Ze zaten bij elkaar op het Haags Montessori Lyceum en raakten bevriend: Alexander, Faisca en Rembrandt. Ze zijn gek van computers en gamen, gingen alle drie werken in de IT-sector en deelden nóg een passie: de liefde voor bier. Vanuit huis begonnen de drie vrienden met het brouwen van bier. Dat nam een vlucht en Brouwerij Kwartje was geboren. Het kwartje verwijst naar een schoollokaal waarvan ze ooit iedere dag een kwart ruimte in beslag namen om samen te komen. Ze maken bieren met namen als RSI en Firewall. Het zijn en blijven IT’ers!
ANIMAL ARMY BREWERY
BROUWERIJ EIBER
Als naam is deze brouwerij wat minder bekend, maar hun vestiging des te meer: de Animal Army Brewery is gevestigd in de bekende pub The Fiddler, aan de Riviervismarkt. Ook hier een kleurrijk geheel van biertjes met de meest fan-
Den Haag is de stad van de Ooievaar. Een bierbrouwer met een ooievaar in de naam mag dan ook niet ontbreken. U wist het misschien niet, maar Eiber is een ander woord voor ooievaar. Brouwerij Eiber is een kleine brouwer die drie
DE HAAGSCHE BROEDERS
In de Middeleeuwen waren het vooral vrouwen en monniken die bier brouwden. Dat is in de loop der jaren wel veranderd. Bierbrouwen is vooral een mannending geworden. Monniken zijn er niet veel meer, maar toch heeft Den Haag nog een echt kloosterbier: De Haagsche Broeders. Dit zijn ambachtelijke kwaliteitsbieren die worden gebrouwen in het klooster van de Broeders van Sint Jan, in de Oude Molstraat. Smaak en kwaliteit zijn belangrijk. Winst maken niet. Tot zover een kleine selectie Haagse brouwerijen. Er zijn er meer. Zeker. Ga eropuit en proef wat Den Haag aan bier te bieden heeft. Maar bedenk wel: zorg voor een BOB en kom veilig thuis!
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
ONDER DE HAMER
Venduehuis der Notarissen Bij het Venduehuis der Notarissen gaan de meest uiteenlopende objecten onder de hamer. Van schilderijen tot vazen, van meubels tot sieraden. Sommige zijn zeldzaam en waardevol, andere kennen we allemaal nog uit het interieur van oma. Kunsthistorica Philomeen van ’t Hooft neemt één object onder de loep onder het motto: als je er meer van weet, ga je anders kijken. FOTOGRAFIE STUDIO OOSTRUM
Kostbaar fruit, alleen om naar te kijken Pronkstillevens worden ze genoemd, de geschilderde voorstellingen met uitbundige hoeveelheden fruit en bloemen die in menig 18de- of 19de-eeuws interieur hingen. Bedoeld om mee te pronken, want die schilderijen waren kostbaar en we spreken over een tijd waarin de gemiddelde mens blij was met een enkel stuk fruit.
D
at de meeste fruitsoorten seizoensgebonden zijn en feitelijk nooit op hetzelfde moment verzameld kunnen worden, deed er niet toe. Zo’n opstapeling van vruchten suggereerde dat de eigenaar van het schilderij niet alleen kennis had van botanica, van het bestaan van de verschillende soorten, maar ook dat hij er de beschikking over had. Ook al woonde hij in de stad, hij bezat vast een landgoed op een paar uur gaans, waar groenten en fruit verbouwd werden en vee werd gehouden.
Venduehuis der Notarissen Nobelstraat 5, 2513 BC Den Haag 070-365 88 57, info@venduehuis.com, www.venduehuis.com
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
In het stilleven van de Arnhemse schilder Gerrit Johan van Leeuwen (1756–1825) zien we onder meer appels, witte en blauwe druiven, blauwe pruimen, kersen, een walnoot, een granaatappel en een maiskolf. De trosjes rode en witte bessen die helemaal onderaan tegen de hardstenen vensterbank leunen, zijn toch echt op hun best in de vroege zomer, terwijl de pruimen en de druiven eerder eind augustus of in september rijp zijn. Dat het kweken en veredelen van groente- en fruitrassen een serieuze zaak was, toont de film A Little Chaos, ook bekend als The King’s Garden. In deze film over de aanleg van een tuin bij het Franse Versailles praat koning Lodewijk XIV (gespeeld door Alan Rickman) met zijn tuinontwerpster (Kate Winslet) over perenbomen en heeft hij zelfs een standaardwerk over perenrassen geschreven. Zwaar geromantiseerd, maar het geeft te denken.
Gerrit Johan van Leeuwen (1756-1825) Stilleven met granaatappel en druiven op een hardstenen vensterbank Olieverf op doek, 70 x 55 cm Richtprijs 5.000 tot 7.000 euro
HERFSTVEILING European Fine Art Veiling: 21 november 2018 Kijkdagen: 16, 17, 18, 19 november 2018
De vraag naar pronkstillevens in de gegoede klassen leidde tot een specialisatie in de schilderkunst. Zo waren sommige kunstenaars heel bekwaam in het schilderen van dauwdruppels op druiven of in de weergave van overrijp en opengebarsten fruit, zoals hier de granaatappel. Een andere schilder kon insecten perfect weergeven: een zweefvlieg met transparante vleugels of een dagpauwoog, een vlindersoort. Het maken van pronkstillevens werd dan ook een co-productie waarin twee, soms wel drie schilders gezamenlijk aan één doek werkten. Alles stond in het teken van het virtuoze eindresultaat, zodat de opdrachtgevers van de pronkstillevens elkaar jaloers konden maken met een nóg fraaier en complexer werk aan de muur. En zeg nu zelf, loopt het water u niet in de mond bij het zien van al dit heerlijks? Bon appétit! Philomeen van ’t Hooft Venduehuis der Notarissen
22 23
UITVAART
LEDENNIEUWS & ACTIVITEITEN
Koffie of champagne…
Wat serveer je bij een uitvaart? Een high tea, een buffet met Indische hapjes of een mokkagebakje dat oma altijd in huis haalde. Het traditionele plakje cake maakt plaats voor hapjes en drankjes die passen bij de persoonlijkheid van de overledene. Thomas Tubée, manager van crematorium Haagse Duinen, over de trends in catering bij uitvaarten.
TEKST ANS MEIBORG ILLUSTRATIES BART-WORKS.NL
T
homas: “De uitvaartwereld is een stuk opener en transparanter geworden. De generatie die nu de uitvaart van hun ouders verzorgt, heeft soms een ander beeld bij het laatste afscheid dan vroeger gebruikelijk was. Dat zie je terug in het samenzijn na afloop van de uitvaartplechtigheid. De invulling daarvan is gevarieerder en persoonlijker geworden.
Koffie met gebak Nog steeds worden veel uitvaarten afgesloten met koffie met iets erbij. Daarbij kiezen mensen vaak iets dat is afgestemd op de overledene. Bijvoorbeeld een gebakje of stukje taart dat oma altijd in huis haalde als er gasten kwamen. Alsof je voor de laatste keer bij haar op bezoek bent. Soms hebben mensen zelf in hun wilsbeschikking aangegeven wat ze willen serveren. Zo was er iemand die pastelkleurige macarons wilde trakteren. Maar vaak kijken nabestaanden in overleg met de uitvaartverzorgers hoe ze het afscheid een persoonlijk tintje kunnen geven. De favoriete versnapering van de overledene is daar een onderdeel van.
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
Champagne met een lekker toastje zalm Daarnaast zien we steeds vaker dat mensen de nadruk willen leggen op het vieren van het leven. Ze kiezen ervoor om mooie herinneringen op te halen onder het genot van een glas champagne, wijn of bier, begeleid door een hartig hapje. Deze uitvaarten vinden over het algemeen plaats aan het eind van de middag. Donderdag, vrijdag en zaterdag zijn vaak als eerste volgeboekt. In plaats van iets zoets serveren we toastjes of gevarieerde hartige hapjes. Onze ‘Haagse Duinen-plank’ is bijvoorbeeld populair, een borrelplank met koude en warme borrelhapjes.
Spekkoek en hartige risolles Wij werken graag met vaste leveranciers en we bereiden alle hapjes kort van tevoren in onze eigen keuken. Dan is het altijd vers en zo kunnen we ook inspelen op de omstandigheden en extra hapjes verzorgen als de bijeenkomst wat langer duurt dan voorzien. In principe is alles mogelijk. Zo hebben we ook regelmatig gezelschappen uit de Indische gemeenschap. Dan zorgen we voor spekkoek of hartige risolles, lempers of loempia’s. Ook hebben we een keer een complete high tea verzorgd. Met grote potten thee en etagères met sandwiches, hartige quiches en scones. We hebben overal onze leveranciers voor. Uitvaartverzorgers weten inmiddels dat bij ons vrijwel alles mogelijk is. Een voordeel is ook dat wij slechts één gezelschap tegelijkertijd ontvangen en dat we de ruimte flexibel kunnen indelen. Als er veel gasten van ver komen, regelen we bijvoorbeeld dat mensen voorafgaand aan de plechtigheid iets te drinken en te eten krijgen. Dat kan, omdat de gehele ruimte exclusief beschikbaar is voor één familie. Dat geeft rust en dat is belangrijk bij een afscheid.”
Meer weten over de mogelijkheden? Onze uitvaartconsulenten staan u graag te woord. Bel 070–346 95 71 of mail naar uitvaartconsulent@cuvo.nl U bent ook van harte welkom op een van onze inloopspreekuren. Ga voor meer informatie naar www.cuvo.nl/actueel/ inloopspreekuur.
Dr. C.J. Vaillantfonds bedankt!
O
nze Stichting Steun en Toeverlaat ontving een bijdrage van 50.000 euro uit het dr. C.J. Vaillantfonds voor ons jongste initiatief De Hofpas. Daar zijn we erg blij mee. Het stelt ons in staat om ons belangrijke werk te doen: het een beetje dragelijker maken van het leven van de medemens die in eenzaamheid of geestelijk isolement verkeert. Naast de inzet van onze vrijwillige Blijmakers, het Ombudsteam, klusjesmannen en chauffeurs, levert De Hofpas daaraan een bijdrage. De Hofpas is opgezet samen met zorginstelling Florence en de lokale middenstand. Gezamenlijk trachten we ouderen uit hun isolement te halen door het winkelen in de buurt te stimuleren. We zijn het dr. C.J. Vaillantfonds zeer erkentelijk voor hun steun.
Vrijwilligers gezocht
A
ls u zich op een zinvolle wijze wilt inzetten voor een ander, nodigen wij u van harte uit als Blijmaker. Als Blijmaker bezoekt u met regelmaat iemand die wat extra hulp of aandacht kan gebruiken, een Ontmoeter. U begeleidt hem of haar bij een wandeling door het park, een bezoekje aan de huisarts of gaat gezellig samen koffie drinken of een boodschapje doen. U ontvangt een vergoeding van 4,50 euro per uur tot een maximum van 125 euro netto per maand. Per jaar mag u, vrij van belastingen, een bedrag ontvangen van maximaal 1.500 euro. Ook als u een bijstandsuitkering ontvangt, kunt u dit bijverdienen zonder gekort te worden. Naast de Blijmakers hebben we behoefte aan mensen die wat tijd over hebben om vrijwilligerswerk te doen. Bijvoorbeeld als chauffeur van onze bus. U vervoert mensen die slecht ter been zijn in ons achtpersoonsbusje. Ook ons promotieteam zoekt versterking bij zijn ledenwerf activiteiten. Daarnaast kunnen we wel wat uitbreiding gebruiken bij de sociaal juridische hulpverlening van ons Ombudsteam. Dan helpt u leden die problemen hebben met huur- of arbeidszaken of die kampen met schulden of problemen met belastingen. Heeft u wat extra tijd tot uw beschikking, dan komen wij graag met u in contact.
Interesse? Neem contact op met Raymond Talhout, 06-185 753 53 of 070-221 05 82 (tijdens kantooruren).
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
24 25
LEDENNIEUWS & ACTIVITEITEN SPECIAAL VOOR ONZE BLIJMAKERS
KOM IN BEWEGING OP 3 NOVEMBER
Menuutje Blijmaker
Sportinstuif tijdens de Haagse Korfbaldagen
K
D
Training omgaan met dementie
O
mgaan met iemand die lijdt aan dementie kan lastig zijn. Hoe reageert u als iemand midden in een gesprek de draad kwijtraakt, plotseling boos of angstig wordt, telkens hetzelfde vertelt of gedesoriënteerd is? Als u meer weet over deze ziekte, kunt u iemand beter kalmeren en op zijn gemak stellen. Ook onze vrijwillige Blijmakers krijgen regelmatig te maken met mensen die kampen met dementie. Daarom organiseerden wij, in samenwerking met zorg instelling Florence, in september twee trainingen over dementie en psychiatrie. Janna van Otterloo, initiatiefneemster en coördinator van de trainingen, is klinisch neuropsycholoog en benadrukt het belang van voldoende kennis. Janna: “Het herkennen van de eerste signalen van dementie kan belangrijk zijn om eventueel verdere stappen te ondernemen en daardoor meer dienstbaar te zijn. Ook de familie kan dan eerder worden ingezet voor een verder traject.” De deelnemers aan de training zijn enthousiast, ze kunnen die informatie en tips meteen toepassen. Yvonne vertelt: "Ik heb er veel van opgestoken, terwijl ik het idee had er al aardig wat over te
Ombudsteam Zoetermeer
H
et Ombudsteam in Zoetermeer houdt vanaf donderdag 25 oktober elke donderdag en vrijdag van 14.00 tot 16.00 spreekuur in het Forum in Zoetermeer. U kunt hier terecht voor het aanvragen van een Blijmaker, voor hulp bij uw administratie of schuldhulpverlening. Wilt u zelf vrijwilliger worden? U bent van harte welkom. U vindt ons in het Forum, Stadhuisplein 1, 2711 EC Zoetermeer. Meer informatie, bel naar 070-221 05 82. Of mail naar ombudsteam@devolharding.nl.
omt u eens gezellig aanschuiven bij Menuutje Blijmaker? Elke veertien dagen op donderdag serveren we een gezonde en lekkere maaltijd bereid door Zara (zie pag. 8) en gesponsord door de Coop in de Prins Hendrikstraat. U bent van harte welkom in ons verenigingsgebouw op Roggeveenstaat 141, hoek Prins Hendrikstraat. Er is plaats voor 25 personen. Meld u snel aan, want vol is vol.
weten. Ik vind het hartstikke goed, zo`n training. Het is laagdrempelig, je hoeft geen test af te leggen of vragen te beantwoorden. Het is ongedwongen en dat is wat ik zoek. Je pikt op wat voor jou van belang is". Suzanne vult aan: "Wat mij opvalt is de praktijkkennis van de cursusleidster. Zij is niet té theoretisch, daardoor spreekt het mij enorm aan. Een volgende keer doe ik zeker weer mee. Ook eerder heb ik al trainingen gevolgd bij de Volharding. Ik ben blij dat dit nu verder wordt uitgebreid en ontwikkeld. Tenslotte komen er steeds meer mensen met een hulpvraag en daar moeten wij als Blijmakers op voorbereid zijn. Een dergelijke training helpt daarbij.”
Wanneer? • donderdag 25 oktober • donderdag 8 november • donderdag 27 november • donderdag 6 december • donderdag 20 december U betaalt slechts 2 euro per persoon voor een driegangenmaaltijd, inclusief koffie of thee. Iedereen is welkom! Inloop vanaf 17.30 uur. Aanvang 18.00 uur, einde circa 19.30 uur. Aanmelden via 070-221 05 82 tijdens kantooruren, of via de website: www.devolharding.nl/ agenda.
Begin volgend jaar starten er weer nieuwe trainingen, houdt de berichten op de website in de gaten.
Koffieuurtje op maandagochtend
K NIEUW!
om gezellig koffiedrinken met wat lekkers erbij en andere mensen ontmoeten. U bent van harte welkom. Binnenwippen mag, aanmelden via 070-221 05 82 is beter, dan houden wij rekening met uw komst. Wanneer? Twee keer per maand vanaf 1 oktober Waar? Verenigingsgebouw Roggeveenstraat 141 (hoek Prins Hendrikstraat) Kosten: 1 euro p.p. Tijd: van 10.00 tot circa 12.00 uur.
e Haagse Korfbaldagen zijn een begrip bij korfballiefhebbers in de regio. Van 1 tot en met 10 november vindt alweer de 33ste editie plaats. De Volharding en de Hofpas steunen de Haagse Korfbaldagen, omdat wij willen investeren in een gezonde, sportieve samenleving. Korfbalverenigingen organiseren immers niet alleen sportieve ac-
Gezellige bingo met verrassende prijzen
D
tiviteiten op wedstrijdniveau, maar ook voor mensen die recreatief willen bewegen. Tijdens de sportinstuif op zaterdag 3 november vinden in de topsporthal van de Sportcampus Zuiderpark, diverse sportieve activiteiten plaats speciaal voor 35-plussers, met sport- en spelvormen die passen bij de mogelijkheden van de deelnemers. Dus iedereen kan hieraan meedoen. Professionele krachten begeleiden de activiteiten. In de hal organiseren fysiotherapeuten een aantal clinics en daarnaast kunt u uw voeten laten testen om te kijken of er aanpassingen nodig zijn om beter te kunnen lopen. U bent van harte welkom van 10.00 tot 11.30 op Sportcampus Zuiderpark.
e Volharding organiseert diverse bingobijeenkomsten op verschillende plekken in Den Haag. Doe gezellig mee en maak kans op leuke prijzen. Aanmelden is niet verplicht maar stellen we wel op prijs. Datum: Maandag 12 november Tijd: van 10.00 tot 14.00 uur (inloop vanaf 09.30 uur) Locatie: Roggeveenstraat 141 (hoek Prins Hendrikstraat) Prijs: 7,50 euro incl. lunch en loterij Aanmelden via Anouk Talhout, 06-510 949 99 of 070-221 05 82 tijdens kantooruren. Of mail naar schuldhulpzm@devolharding.nl
In samenwerking met Florence organiseren wij diverse bingo middagen. Data: 31 oktober, 28 november en 26 december (Speciale Kerstbingo) Tijd: Van 15.00 tot 17.00 uur Locatie: Florence Gulden Huis Steenhouwersgaarde 1, Den Haag Prijs: 1,00 euro p.p. Aanmelden bij Joy Bindraban, 06-51 5 048 86 of Anita Jagernath, 06-273 724 36. Of mail naar joy.bindraban@gmail.com
Contactgegevens Vereniging De Volharding Roggeveenstraat 116 (hoek Prins Hendrikstraat), 2518 TT Den Haag 070-221 05 81, info@devolharding.nl Openingstijden Voordeelwinkel Maandag t/m vrijdag: 09.00 - 17.00 uur. Zaterdag en zondag gesloten. Open op afspraak. Bel: 070-221 05 81 Stichting Steun en Toeverlaat Blijmaker: 070-221 05 82 janna@devolharding.nl Ombudsteam: 070-221 05 82 ombudsteam@devolharding.nl
Rectificatie In het artikel ‘Stadhuizen in een dorp’ in het vorige nummer van Volharding Magazine staan enkele onjuistheden. Het plan om het huidige stadhuis in de binnenstad te bouwen zou afkomstig zijn van wethouder Adri Duivesteijn, destijds wethouder van ruimtelijke ordening en stadvernieuwing. Hoewel dit in diverse openbare informatiebronnen staat vermeld, is dit niet juist. Het idee werd tijdens een retraite van het college van burgemeester en wethouders in Kijkduin geopperd door wethouder Gerard van Otterloo, de toenmalige wethouder van financiën. De voorzitter van onze vereniging, Constant Martini, destijds wethouder van sociale zaken, was hierbij persoonlijk aanwezig. In het referendum koos de Haagse bevolking voor het ontwerp van architect Boot. De deskundigen kozen onder leiding van Martha Roling voor het plan van Rem Koolhaas. Wethouder Duivesteijn koos, zonder deze plannen aan de gemeenteraad voor te leggen, voor het ontwerp van Richard Meier.
CUVO Uitvaartzorg 070-346 95 71 www.cuvo.nl Inloopspreekuur Voor vragen en informatie betreffende uw uitvaartwensen. Elke dinsdag van 10.30 - 12.30 uur in het verenigings gebouw. Gratis en geheel vrijblijvend. Ook thuisbezoek is mogelijk. Voor vragen over het vastleggen en financieren van uw uitvaart: 070-324 02 21 CUVO uitvaartzorg is een onderdeel van de Coöperatieve Uitvaartvereniging De Volharding U.A.
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
26 27
HOFPASAANBIEDINGEN
REIZEN
28
RESIDENTIE ORKEST
29
De Hofpas verbindt en inspireert De Hofpas is de allerleukste, gratis voordeelpas van Den Haag en omstreken! U kan met uw pas bij meer dan 400 winkels, bedrijven en restaurants terecht voor Hofpasvoordeel.
Lekker wakker worden in het Zuider strandtheater met het Lazy Sundayconcert uitgevoerd door het Residentie Orkest. In het concert ‘America First’ is de Amerikaanse droom gevangen in de symfonische wereld van Dvorák. De Duitse dirigente Anja Bihlmaier heeft hier haar Nederlandse debuut. Hofpasvoordeel: 25% korting op tickets voor Lazy Sunday op 11 november.
SHOP LIEVER LOKAAL! Profiteer van fantastische aanbiedingen in uw wijk.
U kunt voordelig uit eten gaan of gebruikmaken van kortingen bij de lokale groenteboer of opticien. Het aanbod van aangesloten partners is enorm gevarieerd, van dagjes uit tot aan uw dagelijkse boodschappen en van kleding tot schoonheidsbehandelingen. Als lid van Met De Hofpas profiteert u altijd van leuke De Volharding aanbiedingen bij Haagse ondernemers.
profiteert u van
Het doel van De Hofpas is om te verbinden Hofpasvoordeel! en te inspireren. Met De Hofpas bent u goedkoper uit en draagt u bij aan het levendig houden van de Haagse winkelstraten. Zo ontstaat er meer binding, plezier en gezelligheid in de wijk. Op dit moment hebben al 50.000 mensen in de regio een Hofpas en kan u met uw Hofpas bij meer dan 600 aangesloten partners terecht voor Hofpasvoordeel.
MODEHUIS MARIJKE De collectie van Modehuis Marijke staat in het teken van mode voor 50-plussers. Zowel voor de klassiek geklede als de modern geklede vrouw. Hofpasvoordeel: 10% korting op de feestcollectie.
www.dehofpas.nl. Voor het complete aanbod en alle aanbiedingen kunt u terecht op onze website www.dehofpas.nl/partnerlijst.
u graag op de hoogte blijven van alle aanbiedingen en nieuwe partners? Registreer dan uw pas op www.dehofpas.nl/aanmelden. Vermeld bij de registratie het Hofpasnummer dat op uw pas staat.
De Hofpas is een sociale onderneming zonder winstoogmerk. www.dehofpas.nl - 070-22 11 485 - info@dehofpas.nl
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
Bourgondisch genieten in pittoresk Haarzuilens
Feestelijk buffet op Tweede Kerstdag
Thomsonlaan 118, 2565 JG Den Haag
HEEFT U NOG GEEN HOFPAS? Vraag hem dan gratis aan via onze website:
BLIJF OP DE HOOGTE VAN ALLE AANBIEDINGEN Heeft u een Hofpas en wilt
SHUTTERSTOCK.COM/SUBBOTINA ANNA
Houtrustweg 505, 2583 WB Den Haag
JULIANA PLAZA Schalkburgerstraat 217, 2572 TV Den Haag
Juliana Plaza is een Turks café & restaurant gevestigd onder de blauwe koepel van de historische Julianakerk in de Haagse wijk Transvaal. Hofpasvoordeel: Onbeperkt ontbijten of lunchen voor slechts 9,95 euro (t.w.v. 19,95 euro) inclusief een gratis kopje thee.
Speciaal voor de leden van De Volharding organiseert BTR Reizen op Tweede Kerstdag een dagtocht met een heerlijk kerstdiner en livemuziek in restaurant ‘t Wapen van Haarzuylen.
’s
Morgens reist u comfortabel per luxe touringcar van Den Haag naar het pittoreske dorpje Haarzuilens in Utrecht. In het restaurant ’t Wapen van Haarzuylen geniet u van een heerlijk kopje koffie met een lekkernij. Hierna neemt uw chauffeur en gids u mee op een mooie rondrit door de omgeving van de Leidse Rijn en de Vecht. Terug in Haarzuilens kunt zich in de sfeervolle ambiance met livemuziek tegoed doen aan een fantastisch kerstdinerbuffet. Aan het einde van de middag reist u weer comfortabel terug naar uw opstapplaats in Den Haag.
LEDENVOORDEEL Reserveer deze speciale Volharding Voordeelreis en profiteer van het Volharding-ledenvoordeel. TWEEDE KERSTDAGTOCHT met heerlijk Kerstdinerbuffet. Op woensdag 26 december 2018. Niet-leden: € 75,- p.p. Volhardingleden: slechts € 61,50 p.p.
INBEGREPEN: Reis per luxe touringcar • Koffie met lekkernij • Rondrit met gids door de Leidse Rijn en de Vechtstreek • Kerstdinerbuffet • Livemuziek • Kopje koffie met bonbon na. NIET INBEGREPEN: Eventuele privé aankopen of entree gelden • Reserveringskosten à 4,50 per boeking.
Voor reserveringen bel BTR Reizen 055-505 95 00 of mail naar info@btrreizen.nl
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
DE VOLHARDING VOORDEELWINKEL
PUZZEL 1
2
3
4
5
6
12
MSF Comfortschoenen diverse modelen
20%
KORTING VOOR LEDEN VAN DE VOLHARDING
In onze winkel vindt u een uitgebreid assortiment hulpmiddelen waarmee u veilig en zelfstandig in uw vertrouwde omgeving kunt blijven wonen. Bijvoorbeeld een douchestoel, een comfortabele rollator of hippe boodschappentrolley. Bezoek onze winkel in de Roggeveenstraat 116 of bestel online en profiteer van een aantrekkelijke ledenkorting van 20 procent!
De MSF Comfortschoen zijn comfortabele en zachte stretchschoenen, die zich direct aanpassen aan uw voet. De schoenen hebben een sportieve uitstraling en zijn voorzien van een klittenbandsluiting. Door de uitneembare inlegzool zijn de schoenen uitermate geschikt voor orthopedische steunzolen. Herenmodel Alexander Normale prijs: € 99,95 Ledenprijs: € 73,95 Damesmodel Karina Normale prijs: € 79,95 Ledenprijs: € 63,95
15
16
13 17
18
21 25
24 31
9
19
20
27
39
43
46
47
28
29
33 36
41
30
31
34
37
41
42
43
44
48 51
52
55
56
59
30
38
40
50
11
23
26
35
10
14
32
35
60
54
57
58
61
62
63
66
68
45 49
53
65
39
8
22
www.volharding-voordeelwinkel.nl 070-221 05 81
NIEUW
7
64 67
69
7
57
23
69
1
37
48
27
58
25
60
41
45
NIEUW
Carbon Ultralight Rollator
Boodschappentrolley Scala Kira
Visomat bovenarm bloeddrukmeters
Warmtekussen HP615
Multifunctionele douchestoel
De Carbon Ultralight weegt slechts 4,8 kg en is daarmee de lichtste rollator ter wereld. Niet alleen is de Ultralight zeer wendbaar, makkelijk te klappen en voorzien van een comfortabele zitting, ergonomische handgrepen, softbanden en twee tasjes, hij is bovendien stevig, modern en elegant. Leverbaar in beige, rood en zwart.
De Andersen Scala Shopper Kira is een zeer praktische boodschappentrolley. Weegt slechts 2,6 kg en is rechtop te zetten door middel van de standaard. Handig bij het inpakken van de boodschappen. De regenbestendige tas (41 liter) heeft een apart koelvak en kunt u eenvoudig van het frame halen. Verkrijgbaar in diverse kleuren.
Met deze klinisch gevalideerde bovenarmbloeddrukmeters neemt u zeer nauwkeurig de bloeddruk op. Deze slimme bloeddrukmeters meten ook uw hartslag en de elasticiteit van uw bloedvaten. Er is keuze uit diverse modellen: Comfort Eco, Comfort 20/40 en Comfort Form.
De HP615 is een extra groot warmtekussen (30 x 50 cm) van ademend microvezel, waardoor het extra zacht aanvoelt. Dankzij de Turbo Heat-functie warmt het kussen snel en geleidelijk op tot 100 Watt. Flexibele verwarmingsdraden verdelen de warmte over het gehele oppervlak. Het kussen heeft vier temperatuurstanden. Een overtrek (paars) is inclusief.
Deze multifunctionele douche stoel met afneembare armleuningen is ideaal als u comfortabel en relaxed wilt zitten tijdens het douchen. De stoel heeft een sterk aluminium frame, voorzien van een hoogwaardig kunststof zitting en rugleuning en met antislippoten voor veilig gebruik. De zithoogte en armsteunen zijn in hoogte verstelbaar.
Normale prijs: € 569,Ledenprijs: € 459,-
Normale prijs: € 74,95 Ledenprijs: € 59,95
Normale prijs vanaf: € 59,95 Ledenprijs vanaf: € 47,95
Normale prijs van af: € 49,95 Ledenprijs van af: € 39,95
Normale prijs: € 119,95 Ledenprijs: € 95,95
DE VOLHARDING, SAMEN VOOR ELKAAR
BIJ BESTELLINGEN BOVEN € 75,- ZIJN DE VERZENDKOSTEN (€ 6,95) GRATIS.
Horizontaal: 1 deel v.e. breuk 6 beschamend 12 brandstof 13 kledingstuk 15 spinsel 17 enzovoort 19 drinkgerei 20 deel v.e. geweer 22 voorzetsel 23 muziekinstrument 25 dierengeluid 26 Ned. voetbalclub 27 Chinees gerecht 28 tennisterm 29 de oudste 31 klein kind 32 voegwoord 34 eerste kwartier 35 rangtelwoord 38 opstandig 41 olm 42 vlaktemaat 43 uitsluitend 46 rugzak 49 soortelijk gewicht 50 tegenover 51 en dergelijke 52 grondtoon 54 kostuum 55 deel v.e. dynamo 57 Engelse titel 58 en volgende 59 naamplaatje 60 en andere 61 stremsel 63 pasvorm 64 stuk hout 66 papegaai 67 uniek 69 karakter 71 trek 72 hevige storm. Verticaal: 2 deel v.e. naald 3 oude lengtemaat 4 Chinese deegwaar 5 simpelheid 7 waterverf 8 drinkbakje 9 a priori 10 namaak 11 rimpel 14 gelaatskleur 16 gescheiden 18 patiënt 19 metaal 21 gezwel 24 Openbaar Ministerie 30 kunstuiting 33 aanvankelijk 36 wens 37 pl. in Gelderland 39 kerkelijke straf 40 watering 43 vetplant 44 uitstalkast 45 tamelijk 46 werkelijk 47 roofvogel 48 babydoek 49 naaigerei 53 langzaam 56 notabene 62 vogel 63 gevechtsvliegtuig 65 deel v.e. boom 66 gravin van Holland 68 de onbekende 70 rondhout.
De oplossing van de prijspuzzel van het vorige nummer is: Regeringsstad. De winnaar van de Tafelventilator is geworden: Mevrouw K. Bazuin-Wijnstra uit Zoetermeer. Inzending: stuur uw oplossing voor 23 november a.s. naar De Volharding, o.v.v. prijs puzzel, Roggeveenstraat 116, 2518 TT, Den Haag. Of naar prijs puzzel@devolharding.nl. Onder de juiste inzendingen verloten wij een boodschappentrolley Scala Kira t.w.v. € 59,95 (zie De Volharding Voordeelwinkel op pagina hiernaast).
VOLHARDING MAGAZINE | NUMMER 3 | NAJAAR 2018
IK NEEM DEEL AAN HET DEPOSITOFONDS VAN DE VOLHARDING. Veel mensen zijn bang hun nabestaanden op te zadelen met hoge uitvaartkosten. En begrijpelijk, een gemiddelde uitvaart kost al snel meer dan € 5.000,-. Deelname aan het Depositofonds van De Volharding biedt hiervoor een passende oplossing. U ontvangt € 250,- uitvaartkorting Jaarlijks een mooie rente U kunt flexibel bijstorten
Word ook lid van De Volharding en neem deel aan het Depositofonds! Bel 070 221 05 80 of ga naar www.devolharding.nl/depositofonds
DE VOLHARDING, SAMEN VOOR ELKAAR