1
ทอ่ งเที่ยว
เกาะ ยาว ใหญ่ 1
แนะนำ� การทอ่ งเที่ยว
เกาะยาวใหญ่
สารบัญ
4
สาส์น
6-7
การเดินทางสู่เกาะยาวใหญ่
14-21
สถานที่ท่องเที่ยว
22-35
- ตำ�บลพรุใน
24-31
- ตำ�บลเกาะยาวใหญ่
32-35
เส้นทางปั่นจักรยาน
30-31
วิถีชีวิตและของดีของดัง บนเกาะยาวใหญ่
38-47
ภูมิปัญญาชาวบ้าน
48-57
ประเพณี ความเชื่อ และศาสนาของชาวเกาะยาวใหญ ่
58-65
ชุมชนแหลมล้าน
66-73
มะพร้าวที่หายไป
74-77
ปฏิทินท่องเที่ยวชุมชน
78-81
สถานที่พักบนเกาะยาวใหญ่
82-87
6
สาส์นจากผู้อ�ำ นวยการ วทิ ยาลยั ชุมชนพงั งาไดด้ �ำ เนนิ โครงการ บริหารจัดการท่องเทยี่ วโดยชุมชน ตำ�บลพรุใน เกาะยาวใหญ่ ตอ่ เนอ่ื งกนั เป็นปีท่ี 2 เพราะเลง็ เหน็ ศกั ยภาพ ของชุมชนและความสมบูรณ์ของ ั ยากรธรรมชาต ิ ความพเิ ศษของ ทรพ เกาะแห่งนี้คือ ตั้งอยู่ในภูมิประเทศ ั นาดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว ทเ่ี ออ้ื ตอ่ การพฒ เพราะอยูร่ ะหวา่ งจงั หวดั กระบี่ พงั งา และภูเก็ต (เกาะสามเมือง) ซึ่งอยู่ใน กลุ่มจังหวัดอันดามัน มี ส ถาน ที่ ท่องเที่ยวสำ�คัญเป็นที่รู้จักของ คนทั้งโลก โดยเฉพาะเกาะไข่ ในและเกาะไข่นอก มีน้ำ�ทะเลสวยใส เป็นที่ประทับใจของนักท่องเทยี่ ว ทีมงานโครงการบริหารจัดการ ทอ่ งเทย่ี วโดยชุมชน ของวทิ ยาลยั ชุมชนพงั งา ไดล้ งพน้ื ทร่ี วบรวมขอ้ มูล ่ เพอ่ื ประชาสมั พนั ธ์ จดั ทำ�เป็นหนงั สอื แนะนำ�ทอ่ งเทย่ี วเกาะยาวใหญ ให้คนได้รู้จักเกาะยาวใหญ่ ในมิติตา่ งๆ ไม่ ใช่เฉพาะความงดงามทาง ธรรมชาติเท่านั้ น เกาะแห่งน ี้ยังได้ชื่ อว่า “เกาะแห่ ง วิ ถีช ีว ิต กลางทะเลอันดามนั ” มากไปด้วยวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถนิ่ ทใี่ ครๆ ก็อยากแวะเวียนมาสัมผัสให้ ได้สักครั้งหนึ่งในชีวติ และจะมี ครั้งต่อๆ ไป.....
นายมานิต วิมุตติสุข ผู้อ�ำ นวยการวิทยาลัยชุมชนพังงา
แผนที่ทอ่ งเที่ยว
เกาะยาวใหญ่ N
แหลมเหีย ทาเรือคลองเหีย แหลมชาวเลรอง แหลมหาด
ทาเรือชองหลาด
เทศบาล ตำบลเกาะยาวใหญ
อาวตีกุด อาวยาหมี
อาวหินกอง อาวคลองสน เกาะหนุย
อาวโละโปะใหญ สถานีบริการ ตำรวจชุมชน
ทาเรือแหลมใหญ
โรงงานแปรรูปปลาใสตัน
แหลมใหญ
แหลมนกออก เทศบาลตำบลพรุใน
อาวโละปาแรด
อาวโละจาก
บานทำขนมบาบิ่น มัสยิด
ทาเรือโละจาก เกาะไขใน เกาะไขนอก
อาวปากคลอง เกาะชองลัดใหญ
แพแหลมลาน โฮมสเตยแหลมลาน
9
10
เกาะ ยาวใหญ่ เกาะยาวประกอบด้ว ย 2 เกาะใหญ่ คือ เกาะยาวนอ้ ย และเกาะยาวใหญ่ ลอ้ มรอบ ไปด้วยเกาะเล็กๆมีชายหาด มากมาย ต ั ้ ง อยู ่ ร ะหว ่ า ง 3 จังหวัด คือ พังงา กระบี่ และภู เ ก ็ ต จึ ง ได ้ ช ื ่ อ ว ่ า “ เกาะสามเมือ ง ” เกาะยาวใหญ่ ตั้งอยู่ทาง ตอนใต ้ ข องเกาะยาวน ้ อ ย มีขนาดใหญก่ วา่ เกาะยาวนอ้ ย 2 เท่า และอยู ่ทางตอนใต ้ ของอ่ า วพั ง งาบนเกาะมี ทรั พ ย า ก ร ธ ร รมชาติ ที่ อุด มสมบู ร ณ ์ มี ส ถานท ี่ ท ่ อ ง เท ี ่ ย วทางธรรมชาต ิ สวยงามมากมาย
เกาะ ยาวใหญ่ เกาะแห่งวิถีชีวิตกลางทะเลอันดามัน นำ�้ ทะเลสวยใส ผู้คนมจี ิตใจโอบอ้อมอารี ธรรมชาติบร ิสุ ทธิ์ อยู่ ไม่ไกล้ไม่ไกลจากฝั่ง อยู่ระหว่างเมืองกระบี่ พังงา และภูเก็ต สะดวกสบายด้วยเทคโนโลยี และการสื่อสาร ผู้คนนับถือศาสนาอิสลามเกือบ 100 % อาศัยอยู่มาหลายชั่วอายุคน มีภูมิปัญญามากมาย จากวิถีชีวิต ทำ�ประมงพื้นบา้ น ทำ�การค้าขาย และให้บริการนักท่องเที่ยว
12
13
13
14
15
การ เดินทางสู่ เกาะยาวใหญ่
การเดนิ ทางไปเกาะยาวใหญ่ ข ึ ้ น -ลง ระหว ่ า งจ ั ง หว ั ด กระบ่ี พ ั ง งา และภู เ ก ็ ต เป็น ว ิ ถ ี ช ี ว ิ ต ของชาวบ ้ า น ทน่ี น่ั แตส่ �ำ หรบั นกั ทอ่ งเทย่ี ว จะไปเช้าเย็นกลับหรือไปพัก ค ้า งคื น อยู่เป็น แรมเด ื อน ข ึ ้ น อยู ่ก ั บ เง ิ น ในกระเป๋ า และเวลาที่ว่างเว้นจากงาน
“
“
16
ลักษณะเรือบริการนักท่องเที่ยว ชมเกาะต่างๆ
เดินทางจากจังหวัดภูเก็ต ทา่ เรือเจียรวานิช
ท่าเรือเจียรวานิช : เส้นทางมุ่งหน้าไปเกาะสิเหร่ ใกล้ท่าเทียบเรือรัษฎา ก่อนถึงสะพานข้ามคลอง ให้เลี้ยวเข้าไปในซอย ท่าเรือตั้งอยู่ ริมคลองที่เป็น ปากอ่าว มีเรือหลายประเภทมุ่งหน้าไปยัง เกาะยาวใหญ่ดังนี้ ออกจากท่าเรือเจียรวานชิ ไปท่าเรือโล๊ะจาก 08.30 น., 14.00 น. เรอื เฟอร่ี สามารถนำ�รถยนตล์ งได้ 10 คนั บรรจุผู้ โดยสาร 200 คน 12.30 น. เรือวนิดาสามารถนำ�รถจักรยานยนต์ลงเรือได้ บรรจุผู้ โดยสารได้ 100 คน 08.00 น., 17.00 น. เรือสปีดโบ๊ท บรรจุผู้ โดยสารได้ 50 คน ออกจากท่าเรือเจียรวานิช ไปท่าเรือแหลมใหญ่ 17.00 น. เรือสปีดโบ๊ท บรรจุผู้ โดยสารได้ 50 คน ออกจากทา่ เรือโล๊ะจาก ไปท่าเรือเจียรวานิช 08.00 น., 14.00 น. เรอื เฟอร่ี สามารถนำ�รถยนตล์ งได้ 10 คนั บรรจุผู้โดยสาร 200 คน 07.30 น. เรอื วนดิ า สามารถนำ�รถจกั รยานยนตล์ งเรอื ได้ บรรจุผู้ โดยสารได้ 100 คน 07.20 น., 13.30 น. เรือสปีดโบ๊ท บรรจุผู้ โดยสารได้ 50 คน ออกจากท่าเรือแหลมใหญ่ ไปท่าเรือเจียรวานิช 07.00 น. เรือสปีดโบ๊ท บรรจุผู้ โดยสารได้ 50 คน เรือเฟอรี่และเรือวนิดา : ใช้เวลาในการเดินทาง 1 ชั่วโมง 15 นาที ราคาคา่ โดยสารคนละ 140 บาท รถยนต์คันละ 400 บาท (หากคลื่นลมแรงจะไป จอดที่ท่าเรือแหลมใหญ่) เรือสปีดโบ๊ท : ใช้เวลาในการเดินทาง 20 นาที ค่าโดยสารคนละ 200 บาท
ท่าเรือแหลมใหญ่
ท่าเรือโล๊ะจาก ท่าเรือเจียรวานิช
18
ท่าเรือบางโรง
ท่าเรือคลองเหีย
ท่าเรือบางโรง ท่าเรือบางโรง : เส้นทางมุ่งหน้าไปสู่ อนุสาวรีย์ท้าวเทพกษัตรีย์ ท้าวศรีสุนทร เพื่อเข้าไปยังป่าคลอก ตรงไปเรื่อยๆ ประมาณ 15 กิโลเมตร จนเจอมัสยิดบางโรง เลี้ยวขวา เข้าซอยจนสุดถนนจะเห็นท่าเรือ บริเวณด้านใน ท่าเรือมีร้านอาหารไว้คอยบริการ ออกจากท่าเรอื บางโรง ไปท่าเรือคลองเหีย - เรอื ไม้ บรรจุผู้ โดยสารได้ 50 คน 10.30 น., 12.30 น., 13.30 น., 14.30 น., 16.00 น., 17.00 น. - เรือสปีดโบ๊ท บรรจุผู้ โดยสารได้ 30 คน 09.50 น., 15.00 น., 17.40 น. เวลาเรือ (เพิ่มเติม) 07.50 น., 08.40 น., 09.15 น., 11.15 น., 11.45 น. ออกจากท่าเรือคลองเหยี ไปท่าเรือบางโรง - เรือไม้ บรรจุผู้ โดยสารได้ 50 คน 07.30 น. - เรือสปีดโบ๊ท บรรจุผู้ โดยสารได้ 30 คน 06.30 น., 11.30 น., 16.00 น., 16.40 น. เวลาเรือ (เพิ่มเติม) 07.00 น., 09.00 น., 09.50 น., 10.50 น., 11.00 น., 13.30 น., 14.00 น., 15.00 น. เรือไม้ : ใช้เวลาในการเดินทาง 50 นาที คา่ โดยสารคนละ 120 บาท เรือสปีดโบ๊ท : ใช้เวลาในการเดินทาง 30 นาที ค่าโดยสารคนละ 200 บาท
เดินทางจากจังหวัดภูเก็ต ท่าเรือแหลมหิน
ท่าเรือแหลมหิน : ใช้เส้นทางเดียวกันกับแหลมหินซีฟู๊ด ท่าเรือนเี้ หมาะสำ�หรับ พอ่ ค้าแม่ค้าที่นำ�รถบรรทุกสินค้าขึ้นเรือ แต่มีขอ้ จำ�กัดในชว่ งน้ำ�ลงมาก ๆ เพราะเรือจะไม่สามารถเทียบท่าได้
ออกจากท่าเรือแหลมหนิ ไปท่าเรือแหลมใหญ่
14.00 น. เรือแพยนต์ขนาดใหญ่ สามารถนำ�รถยนต์ลงได้ 10 คัน
ออกจากท่าเรือแหลมใหญ่ ไปท่าเรือแหลมหิน
08.00 น. เรือแพยนต์ขนาดใหญ่ สามารถนำ�รถยนต์ลงได้ 10 คัน ค่าโดยสารคนละ 120 บาท , รถยนต์คันละ 400 บาท
ท่าเรือแหลมใหญ่
ท่าเรือแหลมหิน
เดินทางจากจังหวัดกระบี่ ทา่ เลน
ออกจากท่าเรือทา่ เลน จังหวัดกระบี่ ไปท่าเรือคลองเหีย 07.30 น., 08.30 น., 09.00 น. ออกจากท่าเรือคลองเหีย ไปท่าเรือทา่ เลน จังหวัดกระบี่ 11.30 น., 13.00 น., 14.30 น.
20
การเดินทาง บนเกาะยาวใหญ่ บนเกาะยาวใหญ่จะมี รถโดยสารรบั จ้างประจำ�ทาง วิ่งจากทิศเหนือไปสู่ทิศใต้สลับ กนั ไปมา มีทั้งแบบเป็นรถตู้ และเป็นรถไมส้ องแถว
22
23
สถานที่ ทอ่ งเที่ยว
เกาะยาวใหญ่ เปน็ เกาะทา่ มกลางทะเลอนั ดามนั มี ค วามอุ ด มสมบรู ณ ์ ข อง ทร ั พ ยากรและม ี ว ิ ถ ี ช ี ว ิ ต ที่ น ่ า ค ้ น หา รวมท ั ้ง สถานท่ี ทอ่ งเทย่ี วทง้ั ชายหาด แหลม อา่ วและเกาะแกง่ อกี มากมาย
“
“
ตำ�บล
พรุใน N
เกาะหนุ่ย
อ่าวโล๊ะโป๊ะใหญ่ สถานีบริการ ตำ�รวจชุมชน
ท่าเรือแหลมใหญ่ แหลมใหญ่
โรงงานแปรรูป ปลาไส้ตัน แหลมนกออก เทศบาลตำ�บลพรุใน
อ่าวโล๊ะปาเหรด
บ้านทำ�ขนมบ้าบิ่น
อ่าวโล๊ะจาก เกาะไข่ใน เกาะไข่นอก
อ่าวปากคลอง แหลมล้าน เกาะช่องลัดใหญ่
24
รื่นรมย์ชมอ่าว
25
อ่าวโล๊ะโ ป๊ะใหญ่ อยู่ตอนกลางฝั่งตะวันตกของเกาะยาวใหญ่ บรเิ วณปกี ตอนใต้เป็นแหลมใหญ่ พน้ ื ท่ที อ้ งทะเล บรเิ วณปากคลองเป็นทรายละเอยี ดปนโคลน เป็นแหล่งหญ้าทะเล 7 ชนิด ที่มีความ อุดมสมบูรณ์ ปกคลุม ทั่วทั้งพื้นที่
อ่าวโล๊ะจาก นอกจากจะมที ่าจอดเรือแล้ว ยงั เป็น ที่อยู่อาศัยของชุมชนชาวประมง นักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาชม วิถีชีวิตอันเรียบง่ายของชาวบ้าน ละแวกน้ี นอกจากน้ยี งั มจี ดุ ชมทวิ ทศั น์ ทส่ี วยงามและรา้ นอาหารไวค้ อยบรกิ าร นักท่องเที่ยว
อ่าวโล๊ะปาเหรด
ตั้งอยู่ทิศตะวันตกช่วงตอนกลางของเกาะ มีหาดทรายขาวเป็นแนวยาว ทางตอนเหนือ ของอ่าวเป็นแหลม มีบรรยากาศงดงาม ร่มรื่นไปด้วยเงาของสวนมะพร้าว ทสี่ �ำ คัญ เตรียมชุดว่ายน้ำ�มาว่ายน้�ำ ทะเลได้ตลอดเวลา
26
เกาะสวรรค์ แดนหรรษา ของนักทอ่ งเที่ยว อีกภาพหนึ่งของวิถีชีวิตที่นา่ จดจำ�ของชาวบ้านเกาะยาว ทุกเช้าชาวบ้าน กลุ่มหนึ่งจะพากันนั่งเรือหางยาว เดินทางไปที่เกาะไข่ ในและเกาะไข่นอก เพื่อประกอบอาชีพบริการนักท่องเที่ยว อาทิ ขายอาหาร, ขายของที่ระลึก, ให้เช่าอุปกรณ์ดำ�น้ำ�หรือเช่าเหมาลำ�เรือหางยาว ให้แก่นักท่องเที่ยวที่ แวะเข้ามาเที่ยวบนเกาะไข่ หลังจากนั้นช่วงเย็นก็จะพากันกลับมายังเกาะยาว อีกครั้ง
26
Note.
การเดินทางมาเกาะไข่ สามารถ เช่าเรือหางยาวจากชาวบ้านที่ เกาะยาวใหญ่ ใช้เวลาประมาณ 15 นาที หรอื จะใชบ้ รกิ ารแพ็คเกจ็ ท่องเที่ยวของทัวร์เกาะยาวและ เกาะพีพีจากภูเก็ตก็ ได้
เกาะไข่ ใน เกาะขนาดเล็ก มีชายหาด ขาวสะอาด มีน้ำ�ทะเลสีฟ้า สวยเกินบรรยาย ยิ่งตอน พระอาทิตย์ส่องลงบน เกลียวคลื่น ทอแสงระยิบ ระยับตลอดเวลา มีแนวปะการัง ทีอ่ ดุ มสมบรูณ์ มีหอยเม่นชุกชุม หากจะเล่นน้�ำ ต้องระมัดระวัง ชาวต่างชาตินิยมเรียก เกาะไข่ในว่า “เกาะบิกินี่ ” เนื่องจากเมื่อมองจาก มุมสูงจะเห็นเป็นรูปคล้าย บิกินี่
เกาะไข่นอก มีขนาดใหญ่กว่าเกาะไข่ใน ความงดงามของเกาะไข่นอก ทำ�ให้เป็นที่กล่าวขานของ นักท่องเที่ยว เนื่องจากสามารถ ดำ�น้�ำ ชมปะการังและแหวกว่าย ในท้องทะเลกับเหล่าปลาสวยงามหลาก หลายสายพันธุ์ที่คอยมาทักทายและ หยอกล้อกับนักท่องเทีย่ ว
2828
เที่ยวแหลม ชมความงาม
แหลมนกออก หาดทรายที่ประกอบไปด้วย โขดหนิ และกอ้ นหนิ หลากหลาย สีส ันสวยงาม สามารถลง เลน่ น้ำ�ได้ นอกจากนี้ยังมี หาดต่างๆ อีกหลายแห่ง ในเวิ้งอ่าวที่น่าเที่ยวชมแต่ต้อง เดินทางโดยเรือเชา่ เหมาลำ�
แหลมล้าน
แหลมใหญ่
อยูท่ างตอนใตส้ ดุ ของเกาะยาวใหญ่ มวี ถิ ชี วี ติ ชุมชนชาวประมงกลุ่ มหน่ึง 45 หลงั คาเรอื น มแี พ 2 แพ ไวค้ อย รับซื้อวัตถุดิบจากท้องทะเลที่ ชาวประมงหามาได้ อาทิ ปู ปลา ปลาหมกึ และกุ้ ง นอกจากนี ้ ยั ง มีก ลุ ่ม โฮมสเตย์ของชาวบ้าน
เป็นอา่ วขนาดใหญอ่ ยูท่ างทศิ ตะวนั ตก ของเกาะยาวใหญ่ มีหาดทราย ละเอยี ด ตอนบนของอา่ วมปี ่ าชายเลน และมคี ลองน้ำ�ไหลลงสู่อ่าว 2 คลอง พื้นท้องทะเลมีความลาดชันไม่มาก เมื่อน้ำ�ลงต่ำ�สุดพื้นทรายจะโผล่ พ้นน้ำ�เกือบทั้งหมด
29
เสน้ ทาง
ปั่นจักรยาน
30
N สถานีบริการ ตำ�รวจชุมชน
ท่าเรือแหลมใหญ่ โรงงานแปรรูปปลาไส้ตัน ศุนย์จักรสานชุมชน เทศบาลตำ�บลพรุใน
มัสยิด
บ้านทำ�ขนมบ้าบิ่น
ร.ร.อ่าวกะพ้อ ท่าเรือโล๊ะจาก
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช แหลมล้าน
ตำ�บล
เกาะยาวใหญ่ N
ท่ท่าาเรื เรืออคลองเหี คลองเหียย
ท่ท่าาเรื เรืออช่ช่อองหลาด งหลาด อ่อ่าาวตี วตีกกุดุด
แหลมหาด แหลมหาด บล ตำตำ��บล เกาะยาวใหญ่ เกาะยาวใหญ่
วคลองสน อ่อ่าาวคลองสน อ่อ่าาวหิ วหินนกอง กอง
32
33
รื่นรมย์ชมอา่ ว
อ่าวคลองสน เหมาะสำ�หรับนักท่องเที่ยวที่ชื่นชม หาดทรายขาวสะอาด แวดล้อมไปด้วย ทิวสน มี โขดหินเล็กๆ สีสันสวยงาม ช่วงน้ำ�ลด ชาวบ้านจะพากันมาหาหอย เพื่อนำ�มาประกอบอาหารและ ขายเลี้ยงชีพ
อ่าวแหลมล้าน เตรยี มแวน่ กนั แดด ชุดวา่ ยน้�ำ แจม่ ๆ มาดำ�ผุดดำ�วา่ ยทอ่ี า่ วลา้ นกนั ไดเ้ ลย เพราะหาดทรายสวยงามจับใจ ทิศเหนือเป็นหน้าผา เอาไว้ให้มา ถ่ายรูปไปอวดเพื่อนๆ การเดินทาง ไปอ่าวล้าน ไปโดยเรือจะสะดวก ที่สุด
33 33
34
อ่าวตีกุด อ่าวนี้มีหาดทรายขาวสะอาด มีต้นสนขึ้นอยู่ระหว่างทาง มองแล้วร่มรื่น ทางทิศเหนือ สามารถชมวิวทิศทัศน์อัน สวยงามพร้อมนั่งเล่นแบบ ชิลชิล
อ่าวหินกอง ชายหาดร่มรื่นไปด้วยป่าไม้เคี่ยม ความพิเศษของอ่าวหินกอง คือ บริเวณรอบ ๆ มีปลากระเบน อาศยั อยูม่ ากมาย เป็ นแหลง่ ผลติ อาหารให้กับชาวบ้านที่อาศัยอยู่ ในละแวกนั้น
3435
เที่ยวแหลม ชมความงาม แหลมหาด ตั้งอยู่บนตอนเหนือของ เกาะยาวใหญ่ หาดทรายขาว ละเอียด ร่มรื่นไปด้วย สวนมะพรา้ ว มะมว่ งหมิ พานต์ าสน เมอื่ น้�ำ ลด หาดจะมี และป่าสน ลักษณะกว้างเหมาะสำ�หรับมา นั่งชมวิวทิวทัศน์ แหลมหาด ตั้งอยู่ระหว่างเกาะยาวใหญ่ และเกาะยาวน้อย มีช่องน้�ำ ทะเล ไหลผ่าน ชาวบ้านเรียกว่า “ช่องหลาด”
35 35
36
36
เกาะกาหลาด ตำ�บลเกาะยาวใหญ่
38
39
วิถีชีวิต และของดี บน
เกาะยาวใหญ่ เนื่องจากเกาะยาวใหญ่เป็น เ ก า ะ ใ น ท ะ เ ล อั น ด า มั น ชาวบ้ า นส่วนมากประกอบ อาชพี ทเ่ี กย่ี วกบั การทำ�ประมง หร ื อ การนำ � ส ิ น ค ้ า บนเกาะ มาประยุ ก ต์เ ป็น อาหารหรือ ขนมเพอ่ื เลย้ี งชพี แบบพอเพยี ง
“
“
วิถีชีวิต การตากปลาฉิ้งฉา้ ง
41
ขนมบา้ บิ่น แวะมาเกาะยาวใหญต่ ้องหาซื้อขนมบ้าบิ่น ขนมไทยพื้นบ้าน สูตรลับเฉพาะของชาวเกาะยาวใหญ่ ั มสี ว่ นผสมของมะพรา้ วออ่ นอนั เป็ นเอกลกั ษณ์ กลน่ิ หอมรสชาตหิ วานมนั และกลมกลอ่ ม ทส่ี �ำ คญ ของเกาะยาวใหญ่ บ้าบิ่นเป็นขนมขึ้นชื่อแสนอร่อย ที่ ใครแวะมาต้องซื้อไปเป็นของฝาก
ประวัติและ เคล็บลับความอิ่มอร่อย
ขั้นตอนการทำ� ขนมบ้าบิ่น นำ�ส่วนผสมของ แปง้ ขา้ วเหนยี ว เนื้อมะพร้าวอ่อนขูด น้ำ�ตาล มาผสมคลุกเคลา้ จนไดท้ ่ี หลงั จากนน้ั จะนำ� ไปทอดบนกระทะ พลกิ ไปมา จนสุก ปล่อยไว้ให้เย็น กจ็ ะไดข้ นมบา้ บน่ิ ทห่ี อม หวานมัน กลมกล่อม ั อรอ่ ยมากจนตอ้ ง ทส่ี �ำ คญ กดไลท์ นำ�มาแพ็คใส่ถุง ซึ่งมี 3 ขนาด 3 ราคา คือ 20 บาท, 50 บาท และ 100 บาท จำ�หนา่ ย ทั้งปลีกและส่ง
สอบถามความอร่อยของบ้าบิ่น ซื้อติดไม้ติดมือ เป็นของฝากได้ที่ 42
ขนมบ้าบิ่นเกาะยาวเริ่มเมื่อ 50 ปี ทแ่ี ลว้ โดยนางหา้ ลหี ยา้ ถน่ิ เกาะยาว ผู้เป็นแม่ หลังจากนั้นได้ถ่ายทอด เคลด็ ลบั สูตรต้นตำ�รบั ขนมบา้ บน่ิ ให้ กบั ลูกสาวคอื นางพรทพิ ย์ เพช็ รยาวา และนางมณฑิรา ดำ�นาดี ปัจจุบัน บา้ บน่ิ เป็นท่นี ยิ มของลูกคา้ ทวั่ ประเทศ ส่วนใหญ่ส่งขายไปยังจังหวัดกระบี่ พังงา ภูเก็ต เพราะมีกลิ่นหอม ของมะพร้าวที่เป็นเอกลักษณ์จน ได้จดทะเบียนเป็นวิสาหกิจชุมชน และได้รับงบประมาณสนับสนุน จากภาคร ั ฐ ทำ � ให ้ เ ป ็ นท ี ่ ร ู ้ จ ั ก มากย ิ ่ ง ข ึ ้ น
คุณพรทิพย์ เพ็ชรยาวา 084-5581618 คุณมณฑริ า ดำ�นาดี 086-2667191 คุณกัลยา ดำ�สมุทร 088-3792516
43
43 43
44 44
ปลาฉิ้งฉา้ ง ปลากระตัก ปลาใสต้ ัน เรื่องราวของปลาตัวเล็กๆ ที่คนใต้เรียกว่า “จิ้งจั้ง” หรือ “ปลาฉิ้งฉา้ ง” เหมาะสำ�หรับนำ�มา ทำ�เป็นอาหารว่าง อาหารขบเคี้ยว ทานกบั ขนมจีน แกงเผ็ดหรือสลัดแล้วแต่จะสรรหาเมนู มาคู่ควร อีกทั้งยังมีแคลเซียมเสริมสร้างกระดูกและมีประโยชน์ต่อสุขภาพ เพราะปลอดภัย ไร้สารพิษ
กว่าจะมาเป็นปลาฉิ้งฉ้าง ให้พวกเราชิม !!
1
3
ชาวประมงนิยมจับปลาในช่วง เดือนมืดแบบไปเช้า เย็นกลับ ยกเว้นช่วงปิดอ่าว ( มีนาคมพฤษภาคม เป็น ฤดูวางไข่ ) การจ ั บ ปลาฉิ ้ ง ฉ ้ า งต ้ อ งม ี เรือประมงขนาดใหญ่ อวนที่ใช้ จับปลาฉิ้งฉ้างเป็นอวนตาถี่ เมอ่ื จบั ปลาไดจ้ ะนำ�มาตม้ บนเรอื กลางทะเล เพื่อความสะดวก
เมื่อต้มเสร็จแล้ว ชาวบ้านกน็ ำ�ปลา มาตากแดด บางกลุ่มก็ส่งเข้า โรงอบ เมื่ออบเสร็จแล้วกน็ ำ�ส่งไป ยังประเทศมาเลเซีย อีกส่วนหนึ่งก็ จำ�หน่ายในประเทศไทย
2 4
เดมิ ทเี มอ่ื จบั ปลาจะนำ�ปลาเหลา่ น้ัน มาต ้ ม บนฝ ั ่ ง กาลเวลาผ ่ า นไป ทุกสง่ิ อยา่ งเปลย่ี นเพอ่ื ความสะดวก รวดเร็ ว ชาวประมงจึ ง นิย มต ้ม ปลาฉ ิ ้ ง ฉ ้า งบนเร ื อ ป ั จจุ บ ั น ม ี เรือประมงที่ทำ�ปลาฉิ้งฉ้างบน เกาะยาวประมาณ 50 ลำ� ปลาฉง้ิ ฉา้ งแหง้ เป็นปลาเศรษฐกจิ ของชาวเกาะยาวใหญ่ ราคาเรม่ิ ตน้ ท่ี 110 -170 บาท ต่อกิโลกรัม เมนูเริ่ดๆ ที่ขึ้นชื่อของปลาฉิ้งฉ้าง ที่ต้องซื้อเป็นของฝาก ได้แก่ ปลาฉง้ิ ฉา้ งอบสมุนไพร ปลาฉง้ิ ฉา้ ง ทรงเครื่อง น้�ำ พริกปลาฉิ้งฉ้าง สารพัดสูตร
โละ๊ กุง้ โละ๊ หอย การโล๊ะ เป็นภาษาท้องถิ่น หมายถึง การไปส่องสัตว์น้ำ�ทะเลในเวลากลางคืน มีการส่องไฟ เม่ือรู้ความหมายของคำ�ว่า โละ๊ เราตอ้ งรบี ไปตามหาพส่ี นุ นั มง่ิ พจิ ารณ์ ผูช้ �ำ นาญการโละ๊ กุง้ เพอ่ื ขอขอ้ มูลเพม่ิ เตมิ ว่าเขาโล๊ะกุ้งกันจะสนุกขนาดไหน
เทคนิคและขั้นตอนที่น่าตื่นเต้นสำ�หรับ การโล๊ะกุ้งและหอย ช่วงกลางคืนเวลาน้ำ�ลง ต้องเดินลงไปในทะเลให้ ไกลก่อน หลังจากนั้นใช้ไฟส่อง มีอปุ กรณป์ ระจำ�กาย ไดแ้ ก่ ทต่ี กั กุง้ ทผ่ี ลติ ขน้ึ ตามภูมปิ ั ญญาชาวบา้ นและเหลก็ เป็นงา่ ม ปัจจุบันหันมาใช้ที่ครอบกุ้งแทน เพราะจะได้กุ้งตัวสวยงาม ไม่ถูกแทงด้วยง่าม การโล๊ะกุ้ง โละ๊ หอย สามารถทำ�ได้เดือนละ 10 วัน โดยการโล๊ะกุง้ จะทำ�บนพื้นทราย ส่วนการโล๊ะหอยจะไปหาในพื้นที่ที่มี โขดหิน หอยที่ชาวบ้านโล๊ะได้ อาทิ หอยเข็ม หอยตางัว อยากกินกุ้งหอยสด ๆ ก็ต้องใช้ฝีมือกันหน่อยนะ ว่าแต่ ใครสนใจจะไปโล๊ะกุ้งกับพวกเราบ้าง
แทงนอยา ที่อ่าวโล๊ะปาเหรด ซึ่งเป็นอ่าวที่งดงาม โดยเฉพาะในยามเย็ น ถ้ า ได้ ม าน่ ั ง ชม พระอาทิตย์ตกรับลองว่าฟินสุดๆ ภารกิจ การแทงนอยา เริ่มจากการเตรยี มอุปกรณ์ ได้แก่เหยื่อที่ ใช้ล่อนอยา ไม้ที่ ใช้ฟันเหยื่อ ตะขอที่ ใช้เกี่ยว ถุงที่ใช้ ใส่นอยา อุปกรณ์พร้อมก็เริ่มแทงนอยากันได้เลย อันดับแรก ต้องหารูของนอยาก่อน หลังจากนั้นก็หย่อนเหยื่อลงไป แล้วเราก็จะได้ “นอยา” หรือ “ โวยวาย” เราก็งงอยู่ตั้งนาน สองนานว่านอยาคือตัวอะไร พอได้เห็นเต็มตาถึงได้รู้ว่าที่แท้ ก็คือ “หมึกชนิดหน ึ่ง” นั ่นเอง ได้ ห มึก แล ้ว เห็นทีมอ้ื เยน็ นต้ี อ้ งมี หมกึ ผดั พรกิ ไทยดำ�หรอื แกงกะทขิ า่ ออ่ นโวยวายของ โปรดซักจาน
นาขา้ วกลางเกาะ “ นาข้าวบนเกาะกลางทะเล ” ไมเ่ ชอ่ื กต็ อ้ งเชอ่ื นอกจากชาวบา้ น จะทำ�อาชพี ประมงเพอ่ื ยงั ชพี แลว้ ยัง มีอ าชีพ เสริม คือ ทำ � นาเพ่ือ บริ โ ภค ข้ า วที่ เ กาะยาวจะมี เอกลั ก ษณ์ ต่ า งจากที่ อื่ น คื อ ข้ า วที่ หุ ง ได้ ไ ม่ อ่ อ นนุ่ ม เหมื อ น ข้าวตามท้องตลาดแต่ชาวบ้าน ยังคงนิยมทานกันอยู่
เนื่องจากเกาะยาวมีพื้นที่ราบลุ่ม สลับเนินเขา จึงมีพื้นที่สามารถ ทำ�นาได้ แต่ไม่ค่อยมี ใครทำ�กัน จรงิ ๆจงั ๆ การทำ�นาเป็นเพยี งงานเสรมิ แต่ที่น่าแปลกคือ มีแต่ผู้หญิง เท่านั้นทดี่ �ำ นา ผู้ชายมาช่วยบ้าง ในช ่ ว งตอนไถนาหร ื อ แบกข ้ า ว ตอนเก ็ บ เก ี ่ ย ว วถิ ชี วี ติ อาจเปลย่ี นไปแตก่ ารสขี ้าว บนเกาะยาวยั ง ใช้ วิ ธี ดั้ ง เดิ ม ของ บรรพบุ ร ุ ษ โดยนำ� ข้ าวเปลือก มาตากแดดใหแ้ หง้ แลว้ นำ�ขา้ วเปลอื ก มาสี ในเครอ่ื งสขี า้ วเรยี กวา่ “ครกส”ี แล้วนำ�ข้าวที่สีไปแยกเมล็ดออก จากแกลบโดยใช้ “กระด้ง”ฝัดข้าว แลว้ นำ�ไปตำ�จนเป็นข้าวสาร
47
48
ภูมิ ปัญญา ชาวบา้ น
49 49
50
ไซปลาขนาดใหญ่ 50
หมอกระดูก หมอสน วิจิตรนาวี หมอสนเริ่มจัดกระดูกตั้งแต่อายุ 25 ปี เรียนรู้จากปู่ ที่ถ่ายทอด ความรู้ ให้กับหลานๆทั้ง 3 คน ปัจจุบันหมอสนอายุ 68 ปี
วิธีการรักษา
ไกต่ ้ม 1 ตัว มะพร้าว 1 ลูก ข้าวสารข้าวเหนียว ปัจจุบันคนไข้จะให้ เงินหมอสนไปหาซื้อ ของเอง
การบูชาครู
บีบกระดูกให้เข้าที่ โดยใช้ ไม้ ไผ่ แทนเฝือก การใช้ ไม้ ไผ่ถือว่า เป็นเคล็ดลับ ชาวบ้านเมื่อมี ปัญหาเรื่องกระดูกก็จะพากัน มารักษา จะหายเร็วหรือช้า ข ึ ้ น อยู ่ ก ั บ อายุ ข องคนไข ้ หากมี อาการหนัก จะส่ ง ไป รักษาที่ โรงพยาบาล
การตอ่ เรือ เดิมที ใช้ไม้ทั้งต้นมาขุดเป็นรูปเรือ ปัจจุบนั ไมห้ ายากจึงใช้ไมแ้ ผน่ มาตอ่ เรอื แทน โดยใช้เครื่องมือ โบราณ เช่น ขวาน ถาก คอ้ น ตะปู สว่ิ แมแ่ รงเขา้ ไม้ ผสมผสานกับเครื่องมือสมัยใหม่ คงรูปแบบโครงสร้างเดิมแบบโบราณ สว่ นประกอบสำ�คัญต้องติดตั้งอย่าง พิถีพิถันและอาศัยความชำ�นาญ ส่วนประกอบด้านนอกสองข้างเรือ ทำ�หน้าที่เป็นราน้ำ�ประคองไม ่ ให้ โคลงเคลง หัวเรือนิยมใช้ไม้ขนุน ตามความเชื่อโบราณ
5252
โบ๊ะดักปลา (น้�ำ ตื้น)
การทำ�ลอบดักปลาหรือ การผูกไซใหญ่
การทำ�โบ๊ะดักปลา บริเวณอ่าวโล๊ะโป๊ ะเป็น ภูมปิ ั ญญาทส่ี บื ทอดกนั มา เป็นทำ�เลทเ่ี หมาะ มลี กั ษณะเป็ นอา่ ว นำ�ไมท้ ห่ี าได้ในท้องถิ่นปักลง ในทะเลตอนที่น้ำ�ลงต่ำ�สุด ความลึกของน้�ำ สูง ประมาณเข่าหรือเอว สว่ นทเ่ี หลอื ตอ้ งอยูส่ งู กวา่ ระดบั สูงสุด ใหส้ ามารถมองเหน็ ได้ว่า ตรงนั้นมี โป๊ะอยู่ ใชต้ าขา่ ยปิ ดตามแนวไมท้ ป่ี ั กไวแ้ ลว้ ทำ�ปากทางเขา้ เพอ่ื ดกั ปลาทำ�เป็นชน้ั ๆประมาณ 3 ชน้ั เวลาดกั ปลา คือ เวลาที่น้ำ�ลงจนถึงระดบั ต่ำ�สุด แต่ยังคงมนี ้ำ�ในโบ๊ะ สูงระดับเอวโดยประมาณ ก็ลงไปจับปลาโดยใช้สวิง สามารถจบั ปลาไดว้ นั ละครง้ั สตั วท์ จ่ี บั ไดเ้ ป็ นปลาน้�ำ ตน้ื เช่น ปลากระเบน ปูม้า ปูด�ำ กุ้งชนิดต่างๆ
การผูกไซใหญ่เป็นการจบั ปลาแบบ ภูมิปัญญาชาวบา้ น นำ�ไม้ที่หาไดจ้ าก ท้องถิ่นมาขึ้นรูป จากนั้นคลุมด้วย ตาข่ายเชือก นำ�ไซขนาดต่างๆ ไปจมน้ำ�เอาไว้ ในแหล่งทมี่ ีปลาอาศัย อยู่มาก ช่วงเวลาที่จะจมและกู้ไซคอื ชว่ ง 8 – 10 ค่�ำ เรยี กวา่ “ชว่ งน้�ำ ตาย” หรือเป็นช่วงทนี่ ้ำ�ขึ้น-ลงน้อยและ ไม่ ไหลเชี่ยว ทุก 15 วันกด็ ำ�ลงไปดู ถ้ามีปลาก็กไู้ ซ จำ�นวนปลาที่ จับได้ขึ้นอยู่กับขนาดของไซ บางลูกอาจจะไดป้ ลาประมาณ 100 – 300 กิโลกรัม ไซลูกหนึ่งใช้เวลาในการทำ� ประมาณ 20 วัน มีอายุ การใช้งาน 4 เดือน
54
55
56
58
60
62
64
65
66
69
71
72
73
74
75
76
78
กิจกรรม
ช่วงเวลา
โล๊ะกุ้ง
เดือน
ม.ค-ธ.ค.
ขึ้นหรือแรม 1,2,3,13,14,15
พ.ค.- ต.ค.
ขึ้นหรือแรม 1,2,3,13,14,15
ม.ค-ธ.ค.
ขึ้นหรือแรม 1,2,3,13,14,15
โล๊ะหอย
พ.ค.- ต.ค.
ข้างแรม 5,6,7,8
ทอดแห
ม.ค-ธ.ค.
-
ม.ค-ธ.ค.
ขึ้นหรือแรม 1,2,3,13,14,15
ม.ค-ธ.ค. ตกปลามอหลอด ม.ค-ธ.ค. เที่ยวชมเกาะไข่ พายเรือแคนนูชมลิงแสม ม.ค-ธ.ค.
ขนึ้ หรือแรม 1,2,3,13,14,15 ขึ้นหรือแรม 6,7,8,9,10,11 -
แทงนอยา เก็บหอยชักตีน, ปลิงทะเล
ตกปลาหัวหิน ชัดหมึกบนฝั่ง ขุดหอยขี้ดำ�
ชมลิงโชว์
ม.ค-ธ.ค.
-
งานปฏิมากรรมทราย
ก.พ. ม.ค. พ.ย.-ก.พ.
-
งานเมาลิคกลางตำ�บล งานประจำ�หมู่บ้าน มหกรรมท่องเที่ยว ชายหาด ดูปลาดาว 10 สี , หญ้าคาทะเล
80
ข้างขึ้น-ข้างแรม
พ.ย. ม.ค-ธ.ค.
ขึ้นหรือแรม 1,2,3,13,14,15
สถานที่
อ่าวปากคลอง,อ่าวโล๊ะโป๊ ะ อ่าวปากคลอง,อ่าวโล๊ะปาเหรด อ่าวปากคลอง,อ่าวโล๊ะโป๊ ะ อ่าวโต๊ะโทย,อ่าวทราย,อ่าวคลองสน
หมายเหตุ
ชว่ งเวลาที่เหมาะ คือ ชว่ งน้ำ�ใกล้ขึ้น และไม่มีพายุ เวลาที่เหมาะ 15.00 น.- 18.00 น. เวลาที่เหมาะ 15.00 น - 18.00 น. เวลาที่เหมาะ 19.00 น - 21.00 น.
อ่าวคลองน้ำ�,อ่าวโล๊ะปาเหรด,อ่าวโล๊ะจาก อ่าวคลองน้ำ�,อ่าวโล๊ะปาเหรด,อ่าวโต๊ะโทย อา่ วคลองน้ำ�,อ่าวโล๊ะปาเหรด,อ่าวโต๊ะโทย อ่าวปากคลอง เกาะไข่นอก,ใน คลองทับใต้,ท่าต้นประดู่ นายดาเหรด ไถนาเพรียว ม. 6 นายสนทยา ยุคุนธราภิรักษ์ ม. 2 อ่าวโล๊ ะจาก เทศบาลตำ�บล โรงเรียนในเขตเทศบาล 5 แห่ง อ่าวโล๊ะปาเหรด อ่าวปากคลอง
เวลา 16.00 น. - 18.00 น.
เวลา 16.00 น. - 18.00 น.
82
84
86
88
90
วิทยาลัยชุมชนพังงา 69 หมู่ 6 ถนนพังงา-ทับปุด (สายใหม่) ตำ�บลบ่อแสน อำ�เภอทับปุด จังหวัดพังงา 82180 โทร. 076 - 599014 , 076 - 599405